DUURZAAMHEIDSAGENDA Alle duurzaamheidsambities voor Uden. van Duurzaamheidsagenda

DUURZAAMHEIDSAGENDA 2015-2020

Alle duurzaamheidsambities voor Uden van 2015-2020

Duurzaamheidsagenda 2015-2020

1



Inhoud 1 INLEIDING

5

1.1 Aanleiding

5

1.2 Focus

6

1.3 Proces

6

1.4 Leeswijzer

7

2

NATIONALE MONITOR DUURZAME GEMEENTEN

9

2.1 Methodiek

9

2.2 Ecologisch kapitaal

9

2.3 Sociaal-cultureel kapitaal

10

2.4 Economisch kapitaal

10

2.5 Toepassing

10

3 AFVAL

13

3.1 Doel

13

3.2 Waar staan we nu?

13

3.3 Maatregelen

13

4 ENERGIE

15

4.1 Doel

15


15

4.3 Maatregelen

16

5

MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN (MVO)

19

5.1 Doel

19


19

5.3 Maatregelen

20

6 COMMUNICATIE

23

6.1 Doel

23


23

6.3 Maatregelen

23

7

AGENDA 2016-2020

25

7.1 Algemeen

25

7.2 Afval

26

7.3 Energie

26

7.4 MVO

31

7.5 Communicatie

32

7.6 Financiën

32

BIJLAGE 1 ASPECTEN EN INDICATOREN NATIONALE MONITOR DUURZAME GEMEENTEN 33 BIJLAGE 2 TOELICHTING MVO-THEMA’S

35

2

3



1 Inleiding 1.1 AANLEIDING DE GEMEENTE UDEN WIL KOPLOPER ZIJN OP HET GEBIED VAN DUURZAAMHEID. DUURZAME INITIATIEVEN MET EEN GEZOND VERDIENMODEL WIL DE GEMEENTE OPPAKKEN EN WAAR MOGELIJK ONDERSTEUNEN. DAT ER VEEL INITIATIEVEN VANUIT DE BEVOLKING KOMEN OP HET GEBIED VAN DUURZAAMHEID, BLIJKT UIT DE IDEEËN DIE TIJDENS UDENAAR DE TOEKOMST EN DE G1000 NAAR VOREN ZIJN GEKOMEN.

Uden gaat voor duurzaamheid.

sacentrale in Odiliapeel, er is een aardgasvul-

Om hier uitvoering aan te geven is deze

punt en er zijn een aantal elektrische oplaad-

duurzaamheidsagenda 2015-2020 opgesteld.

palen gerealiseerd. Middels project ‘Je eigen

De duurzaamheidsagenda is een vervolg op

Energiecoach’ hebben woningeigenaren een

het Integraal duurzaamheidsbeleidsplan ‘Doe

aanbod gekregen voor een maatwerk-

het duurzaam’ met uitvoeringsprogramma

advies over energiebesparing en konden ze in

waaraan in de periode 2009-2014 gewerkt

gesprek met aannemers en installateurs op

is. De nadruk van dat beleidsplan lag op het

energiemarkten. Een aantal verenigingen is

creëren van betrokkenheid en draagvlak voor

geadviseerd over plaatsen van zonne-

duurzaamheid en het zichtbaar maken door

panelen. De gemeente heeft de oprichting van

middel van concrete duurzaamheidsprojecten

een energiecoöperatie en stichting Fairtrade

en -initiatieven, waar onder andere lokale

gestimuleerd en gefaciliteerd.

agenda 21 en de coöperatie Energie Uden aan hebben bijgedragen.

Kortom er is de afgelopen jaren al veel gedaan op het gebied van duurzaamheid. We hebben

Zo zijn er opschoondagen, boomfeestdagen,

echter nog vele stappen te zetten op weg naar

energiebeurzen, informatie en bijeenkomsten

een toekomstbestendig Uden. Daarom is de

voor minima met betrekking tot energie-

volgende vraag gesteld: Welke

besparing en het verstrekken van de ener-

(aanvullende) concrete stappen zijn nodig om

giebespaarbox, Duurzaam Doen Dates, een

een duurzaam Uden te bereiken, waarbij de

netwerkontbijt voor ondernemers over MVO

gemeente wil aansluiten bij ontwikkelingen en

en informatieavonden over zonnepanelen

projecten die in Uden (gaan) plaatsvinden en

georganiseerd. Ook is in Uden onder andere

deze op een duurzame manier wil uitvoeren.

aandacht besteed aan de Nacht van de nacht, Earth Hour en Duurzame dinsdag. De eerste

De duurzaamheidsagenda is er voor de Uden-

MVO prijs is uitgereikt in 2011, er zijn MVO

se gemeenschap: de gemeente, inwoners en

excursies georganiseerd voor ondernemers,

ondernemers vormt dus een gezamenlijke

Uden is door het ministerie van VROM

agenda. Samen willen we de doelen bereiken.

benoemd tot koploper op het gebied van open-

4

bare verlichting en winkeliers uit Uden hebben

De duurzaamheidsagenda 2015-2020 geeft

meegedaan aan de Energiebesparingsweken

aan waar de Udense gemeenschap de komen-

en er is een regionaal inkoop project geweest

de jaren aan gaat werken. Op deze manier is

voor zonnepanelen voor eigen woningbezit-

het voor iedereen in Uden overzichtelijk wat

ters. Bij nieuwe gebouwen is overleg gevoerd

hij/zij zelf bij kan dragen aan de doelen die

over de duurzaamheidsambitie (Muzerijk,

we samen gesteld hebben op het gebied van

basisschool Raam, de Wijde Wereld) en Vel-

duurzaamheid. De agenda is uiteraard niet “ in

molen Buiten is ontwikkeld als duurzame wijk

beton gegoten” en bedoeld als richtsnoer voor

(excellent gebied). Er is een regionale biomas-

de komende jaren.

5



1.2 FOCUS

Om de ambitie, koploper in duurzaamheid, te objectiveren,

Op het gebied van MVO bestaat naast de

Het werken aan een duurzame samenleving is een

sluit de gemeente aan bij een erkende meetmethodiek

samenwerking Maatschappelijke Ondernemers Veghel,

ambitieuze en brede opgave. Om tot vooruitgang te komen

op het gebied van duurzaamheid, de ‘Nationale monitor

Uden, Schijndel (MOVUS), de werkgroep duurzame be-

binnen het brede gebied van duurzaamheid, spitst de duur-

duurzame gemeenten’ van Telos¹ . Met het inzicht dat is

drijventerreinen, waarin wordt samengewerkt met on-

zaamheidsagenda 2015-2020 zich toe op een aantal

opgedaan vanuit de Nationale monitor duurzame gemeen-

dernemers en belangenorganisaties om met een aantal

specifieke thema’s, zonder daarbij overige ontwikkelingen

ten gaat de gemeente extra aandacht besteden aan een

concrete ideeën op het gebied van MVO aan de slag te

uit het oog te verliezen. Deze thema’s zijn bepaald door

aantal duurzaamheidsaspecten, waarop Uden minder goed

gaan. Dit proces heeft een nieuwe impuls gekregen in

wat er in Uden leeft onder de burgers en ondernemers.

scoort, maar waar de gemeente wel invloed op heeft. In

het kader van de duurzaamheidsagenda.

Onder andere Udenaar de Toekomst en de G1000 hebben

hoofdstuk 2 wordt hier nader op ingegaan. 1.4 LEESWIJZER

richting gegeven. Een van de ideeën van de energiecoöperatie en van de top 10 van de G1000 was:

1.3 PROCES

In hoofdstuk 2 is de score van Uden op de Nationale

‘Uden 2035 energieneutraal. Dan afval ook zien als grond-

In het proces om te komen tot deze duurzaamheidsagenda

monitor duurzame gemeenten beschreven en aan de

stof. Beter scheiden aan de bron (projecten bij scholen,

heeft de gemeente de inwoners en ondernemers van Uden

hand daarvan aan welke aspecten extra aandacht zal

sportverenigingen, gemeenschapshuizen en verzorgings-

betrokken. Hierbij is het doel geweest om ideeën op te

worden besteed in het overheidshandelen. In de hoofd-

tehuizen). Afval lokaal vermarkten, lagere kosten voor de

halen en vervolgens te komen tot concrete maatregelen

stukken 3, 4 en 5 is voor respectievelijk afval, energie en

inwoner’.

die de komende jaren uitgevoerd worden. Daarnaast heeft

maatschappelijk verantwoord ondernemen beschreven

de gemeente tijdens bijeenkomsten gekeken of de voor-

wat de doelen en voorgenomen maatregelen zijn voor de

Daarnaast is gemeente Uden door ondernemers

gestelde doelen draagvlak hebben onder de burgers en

komende jaren. Hoofdstuk 6 gaat in op wat de gemeente

uitgenodigd om maatschappelijk verantwoord ondernemen

ondernemers van Uden.

gaat doen op het gebied van communicatie. Hoofdstuk

(MVO) door te voeren in de eigen bedrijfsvoering. Deze

7 geeft een overzicht van alle doelen en maatregelen en

signalen uit de samenleving leiden ertoe dat de nadruk in

Voor afval is de gemeente in aanloop naar de nota ‘Koers

gaat in op de planning en financiën.

de duurzaamheidsagenda ligt op de thema’s energie, afval

Udens afval in beweging, 2015-2020’ in gesprek gegaan

en MVO. Dit zijn de thema’s waar de gemeente zich de

met een klankbordgroep van inwoners, zijn er enquêtes

komende jaren voornamelijk op gaat richten. Er is daar-

onder inwoners uitgevoerd (door 700 inwoners ingevuld),

naast ook ruimte voor initiatieven die zich op andere

zijn er ideeën door de werkgroep afval van de G1000

aspecten van duurzaamheid richten.

bedacht en is er gekeken naar ervaringen en resultaten van andere gemeenten. Daarna is de gemeente tijdens

De principes van de circulaire economie vormen een

de open dag op de milieustraat op 7 juni 2015 in gesprek

uitgangspunt voor deze duurzaamheidsagenda. De

gegaan met burgers, organisaties, ondernemers en raads-

circulaire economie is een economisch systeem waarin

leden om ideeën, informatie en initiatieven op het gebied

hergebruik centraal staat. Er is een biologische en een

van afval te vergaren.

technische kringloop van grondstoffen en producten. Een product wordt aan het eind van zijn leven weer opgenomen

Op 5 oktober 2015 is er in het Muzerijk een inspiratieavond

in de natuur of een product of onderdelen ervan worden

gehouden voor Udense burgers met energie als thema. De

opnieuw gebruikt op een kwalitatief hoog niveau. Deze

gemeente heeft samen met burgers het doel en de maat-

duurzaamheidsagenda moet bijdragen aan het bereiken

regelen op het gebied van energie besproken. Daarnaast

van een circulaire economie. In alle drie de thema’s waar

zijn er ideeën ingebracht over de manier waarop er meer

de gemeente de nadruk op legt speelt de circulaire

bewustwording van het belang van energieneutraliteit kan

economie een rol.

ontstaan. Een aantal aanwezigen heeft zich opgegeven om de ideeën verder uit te werken.

¹ Telos is een universitair kenniscentrum op het gebied van duurzame ontwikkeling, gelieerd aan de Universiteit van Tilburg.

6

Figuur 1: Uitleg over afval tijdens de open dag op de milieustraat

7



Resultaten voorraden

2 Nationale monitor duurzame gemeenten

Bodem en grondwater Kennis Lucht Infrastructuur/bereikbaarheid Economische structuur Ruimtelijkevestigingsvoorwaarden

Hinder en calamiteiten Oppervlaktewater Natuur en landschap

Arbeid

Energie en klimaat

Onderwijs

Grondstoffen

Woonomgeving Veiligheid Gezondheid

Sociale samenhang Participatie Kunst en cultuur

2.1 METHODIEK

2.2

In de ‘Nationale monitor duurzame gemeen-

Van de drie types kapitaal die Telos onder-

ten’ van Telos wordt duurzaamheid over de

scheid scoort Uden het best op het ecologisch

hele breedte gemeten: het People, Planet,

kapitaal. Op het gebied van Natuur en land-

Profit perspectief. De opvatting van duurzame

schap en Water zijn er goede scores voor bijna

ontwikkeling is evenwichtige groei van het

alle indicatoren. Voor de aspecten Bodem,

ecologische, sociaal-cultureel en economisch

Lucht en Hinder en calamiteiten zijn enkele

kapitaal. Deze typen kapitaal zijn opgedeeld in

indicatoren minder goed beoordeeld.

verschillende aspecten, waarbinnen aandacht

Hetzelfde geldt voor de aspecten Energie en

aan duurzaamheid kan worden besteed. De

Afval en grondstoffen. Het ecologisch kapitaal

scores voor de aspecten worden berekend op

is ook het type kapitaal waarbij de gemeente

basis van statistiek, waardoor het de meest

de meeste invloed kan uitoefenen op de scores

objectieve methode is. Om inzicht te krijgen in

voor de verschillende aspecten. Er zijn een

de score op ieder van de indicatoren heeft de

aantal aspecten met minder goede scores,

gemeente de gedetailleerde data voor Uden

waar de gemeente invloed op kan uitoefenen,

opgevraagd. Aan de hand hiervan is inzichte-

deze zijn hieronder beschreven.

lijk geworden wat de onderliggende

De gemeente kan hoger inzetten op het

indicatoren zijn en hoe Uden hierop scoort.

verminderen van bepaalde emissies die onder

Hieruit blijkt dat er een aantal indicatoren

het aspect Lucht vallen. Op de vermindering

gebruikt worden, waar de gemeente weinig

van uitstoot van Co2 zet de gemeente in door

invloed op heeft, zoals het aantal aanwezi-

middel van de maatregelen voor energie (zie

ge rijksmonumenten in Uden. Ook worden

hoofdstuk 4). De andere emissies zouden met

indicatoren gebruikt, waarvan de score nauw

verkeerskundige maatregelen kunnen worden

samenhangt met kenmerken als de grootte en

verminderd. Binnen het aspect Bodem scoort

de ligging van Uden.

Uden minder goed op twee aspecten voor

In dit hoofdstuk is aangegeven hoe Uden

vermesting. Op het gebied van geluidhinder

scoort op de verschillende aspecten en is ge-

en –belasting kan de gemeente hogere eisen

analyseerd waarop de gemeente nog meer in-

stellen. Aan de vermindering van geurhinder

vloed kan uitoefenen. In figuur 2 zijn de scores

wordt gewerkt met een nieuwe geur-

voor Uden weergegeven² . Verdere toelichting

verordening. Binnen het aspect

ECOLOGISCH KAPITAAL

over de methodiek is te vinden op www.telos.

Figuur 2: Score van Uden op de ‘Nationale monitor duurzame gemeenten’ in 2015 (bron: Telos). Hoe verder de lijn naar buiten ligt, hoe beter de score is.

8

Ecologisch kapitaal Sociaal-cultureel kapitaal Economisch kapitaal Gemiddelde score alle gemeenten

nl. In bijlage 1 is te zien welke aspecten Telos

Energie scoort Uden minder goed op de

onderscheid en welke indicatoren er worden

indicatoren windenergie en elektriciteitsver-

gebruikt voor de scores.

bruik van huishoudens. Hoe de gemeente het elektriciteitsverbruik van huishoudens gaat

9



verminderen is in hoofdstuk 4 te lezen. In Uden

2.4

ECONOMISCH KAPITAAL

leeft de voorkeur om in te zetten op ander typen

Op het economisch kapitaal scoort Uden het

keling naast de specifieke thema’s energie, afval en MVO,

van energieopwekking dan windenergie. Binnen

minst goed. Voor bijna alle aspecten (Arbeid,

in ieder geval anticiperen op de volgende aspecten:

het aspect Grondstoffen zijn er minder goede

Ruimtelijke vestigingsvoorwaarden, Economi-

scores voor de hoeveelheid oud papier en karton

sche structuur en Kennis) zijn er overwegend

en de hoeveelheid kunststof. In hoofdstuk 3 is te

minder goede scores. Op het aspect Infrastruc-

lezen hoe we hier op gaan inzetten.

tuur en bereikbaarheid scoort Uden wel goed.

5 november voortaan bij alle vormen van beleidsontwik-

• • •

Ecologisch kapitaal: Sociaal-cultureel kapitaal: Economisch kapitaal:

Er is enkel een minder goede score voor de 2.3

SOCIAAL-CULTUREEL KAPITAAL

Op het gebied van Maatschappelijke en Econo-

ontsluiting van treinstations, maar daar kan de

Zoals reeds aangegeven zal duurzaamheid een onderdeel

gemeente weinig aan doen.

worden van het dagelijks werk van de gemeente. In alle College- en Raadsvoorstellen zal in een afzonderlijke

mische participatie scoort Uden goed. Bij de aspecten Woonomgeving en Onderwijs heeft

Op een aantal van de indicatoren waar Uden

paragraaf worden toegelicht op welke manier in het

de helft van de indicatoren een goede score.

minder goed op scoort, heeft de gemeente

voorstel met duurzaamheid rekening is gehouden. De

Binnen de aspecten Kunst en Cultuur, Gezond-

wel invloed. Op het gebied van Arbeid kan de

volgende vragen dienen daarbij te worden beantwoord:

heid en Veiligheid zijn er meer minder goede

gemeente zich wel extra inzetten voor het

dan goede scores. Het ziekenhuis en aanwezige

tegengaan van ontgroening. Binnen het aspect

musea zorgen voor een aantal van de goede

economische structuur kan de gemeente indi-

van het economische, ecologische en het soci-

scores.

rect sturen op het aandeel van starters en het

aal-culturele kapitaal. Verbetering van het ene

aantal banen in topsectoren. Binnen het aspect

kapitaal mag niet ten koste gaan van één of beide

Er zijn een aantal aspecten waarop Uden

Kennis kan de gemeente meer inzetten op het

minder goed scoort en waar de gemeente wel

verbeteren van de score voor creatieve industrie

invloed op heeft. Zo kan binnen het aspect

en high en medium tech werkgelegenheid.

1.

Er moet sprake zijn van het gelijktijdig verbeteren

andere kapitalen.

2.

De ontwikkeling moet houdbaar zijn over generaties heen: er mag geen afwenteling in de tijd plaatsvinden.

Cultuur het aantal podiumkunsten wel enigs-

3.

zins worden gestimuleerd. Aan het verbeteren

2.5 TOEPASSING

van de minder goede score voor onvoldoende

Met de thema’s energie en afval richt deze

niveau of, anders geformuleerd: er mag geen afwen-

bewegen, werkt de gemeente onder andere

duurzaamheidsagenda zich voornamelijk op het

teling in de ruimte plaatsvinden. Onze ontwikkeling

via het project Jongeren Op Gezond Gewicht

versterken van aspecten binnen het ecologisch

mag niet ten koste gaan van die in andere gebieden

(JOGG). Qua veiligheid kan de gemeente enkel

kapitaal. Dit betekent niet dat de gemeente

en andere landen.

op het gebied van verkeersveiligheid zelf meer

het economische en sociaal-culturele kapitaal

inzetten. De gemeente kan extra inzetten op de

en de andere aspecten binnen het ecologische

verbetering van de woonomgeving. Het weg-

kapitaal negeert. Integendeel, de gemeente wil

werken van het woningtekort doet de gemeente

rekening houden met de aspecten die door de

door middel van het woningbouwprogramma.

gemeente bij beleidsontwikkeling en –uitvoe-

Van de indicatoren met minder goede scores die

ring te beïnvloeden zijn.

De ontwikkeling moet ook houdbaar zijn op mondiaal

vallen onder Onderwijs kan de gemeente alleen inzetten op he terugdringen van jeugdwerkloos-

Met het inzicht dat is opgedaan vanuit de

heid.

Nationale monitor duurzame gemeenten gaat de gemeente conform het Raadsbesluit d.d.

² In deze meting zijn steeds de meest recente statistieken gebruikt voor iedere indicator. Hierdoor zijn de statistieken niet allemaal van hetzelfde jaar. Zo loopt het jaartal waaruit de statistieken komen uiteen van 2008 tot 2014.

10

11



3 Afval 3.1 DOEL

aanhanger of auto zo te laden dat zij sneller

Het Rijk heeft aangegeven dat Nederland

klaar kunnen zijn op de milieustraat. De nota

efficiënter moet omgaan met haar grond-

‘Koers Udens afval in beweging, 2015-2020’

stoffen. Met andere woorden minder afval,

gaat in op de voorzieningen die de gemeente

meer hergebruik van producten of materiaal.

kan bieden in de vorm van inzamelen, kliko’s,

Gemeenten hebben de opdracht meegekregen

wijkcontainers, milieustraat, etc.

om meer afval gescheiden in te zamelen zodat

Door samenwerking tussen Peka Kroef, Attero

het beschikbaar komt voor recycling. Het

en de BOVUS gemeenten staat er nu een

landelijk doel is dat een persoon in 2020 nog

regionale biomassa energiecentrale in Odi-

maar maximaal 100 kg restafval produceert.

liapeel (zie figuur 3). Hier wordt groenafval uit de regio, na verkleining tot snippers, omgezet

Het bestuur van de gemeente Uden heeft in

in stoom ter vervanging van aardgas.

juni 2015 (nota Koers Udens afval in beweging, 2015-2020 ) aangegeven dat zij als ‘Koploper

3.3 MAATREGELEN

in duurzaamheid’ haar huishoudelijk restafval

Betere afvalinzameling en –scheiding

wil terugdringen van 223 kg per inwoner naar

De gemeente wil het scheiden van afval ver-

ten hoogste 75 kg per jaar in 2020.

beteren door in eerste instantie het aanbieden van de recyclebare stromen makkelijker te

Daarnaast streeft de gemeente naar een

maken en het aanbieden van restafval minder

hoogwaardige toepassing van het ingezameld

te faciliteren. Om te ontdekken hoe de

gescheiden afval. Dit moet beide bijdragen aan

gemeente dit in Uden het best kan doen,

een verlaging van de afvalstoffenheffing. Ten

starten er 2 afvalproeven bij laagbouw (in

hoogste 75 kg restafval per inwoner per jaar

delen van Melle en Hoeve) en 1 afvalproef bij

in 2020.

hoogbouw, waarbij verschillende mogelijk-

Dit doel wil de gemeente bereiken door:

heden van inzameling tegen elkaar worden

• Een betere afvalinzameling en –scheiding

afgezet, zoals het gebruik van kliko’s, vaker

• Hoogwaardiger hergebruik

inzamelen, meer seizoensgericht inzamelen.

• De communicatie over afval te verbeteren (zie hoofdstuk 6)

De afvalproeven richten zich in eerste instantie op plastic, gft en papier en zullen bijna een

3.2

< Figuur 3: De regionale biomassa-energiecentrale in Odiliapeel

12

WAAR STAAN WE NU?

jaar duren. Het inzamelen van plastic verpak-

In Uden biedt elke inwoner gemiddeld ca. 223

kingsafval wordt in de afvalproeven uitgebreid

kg restafval per jaar aan. Een nieuwe milieus-

met drankkartons en blik. In een vervolgfase

traat is gebouwd en in gebruik genomen begin

komen de andere grondstoffen aan bod. Na

2015 waarbij het voor de bewoners aantrekke-

een jaar evalueert de gemeente de proeven

lijker is gemaakt om afval te brengen door een

bij laagbouw en naar aanleiding hiervan voert

aparte gratis afvalroute, een bordes waardoor

de gemeente eventueel veranderingen in de

mensen hun afval vanaf een prettiger hoogte

afvalinzameling en –scheiding door. Waar mo-

in de container kunnen gooien. Een platte-

gelijk wordt bij de hoogbouw afvalproef direct

grond op de website in de aan huis verspreid-

gestart met maatregelen.

de folder biedt de bewoner de gelegenheid om

De gemeente wil afvalscheiding bij vereni-

minder te hoeven zoeken op de milieustraat

gingen verbeteren door te kijken of (groepen)

naar de juiste container, maar ook om hun

burgers ideeën hierover vanuit de G1000.

13



4 Energie 4.1 DOEL

bron: Enexis

Op het gebied van energie streeft de gemeente

Verbruik 2014

naar een energieneutraal Uden in 2035.

Electra (mWh)³ 57

182

Dat dit onderdeel van een van de topideeën

Gas (m³)

40 miljoen

van de G1000 was, geeft aan dat veel Udena-

Huishoudens 20 miljoen

Zakelijk

³ 1mWh = 1000 kWh

ren achter deze doelstelling staan. Uden is energieneutraal in 2035

4.2

WAAR STAAN WE NU?

De gemeente Uden is al druk bezig met het

willen oppakken. Hoogwaardiger hergebruik

De aspecten waarin energieneutraliteit te

verduurzamen van energie in de gebouwde

bereiken is, zijn de gebouwde omgeving,

omgeving. Er liggen bijvoorbeeld zonnepane-

vervoer, voeding en overige productie. Voor de

len op verschillende gemeentelijke gebouwen

ambitie om energieneutraal te zijn in 2035 legt

zoals de gemeentewerf en het MuzeRijk. De

de gemeente het accent in eerste instantie op

gemeente heeft daarnaast energiebesparen-

de gebouwde omgeving. Energieneutraliteit

de maatregelen opgesteld voor de gebouwen

definieert de gemeente als volgt: Alle energie

waarover zij de energierekening betaald.

die in Uden wordt gebruikt voor de gebouwde

Tijdens de open dag op de milieustraat werd bevestigd, dat er al veel initiatieven in Uden bestaan die producten hergebruiken (o.a. Solidariteitswerkplaats, Repaircafe, pimp je kleding). Niet ieder initiatief is even bekend en de initiatieven weten niet altijd van elkaars bestaan af. De gemeente wil de verschillende hergebruik-initiatieven vanwege de vele raakvlakken met elkaar in contact brengen, zodat ze elkaar kunnen ondersteunen of versterken, en hergebruik zo verankeren in Uden. Om het

omgeving, wordt ook in Uden opgewekt. Op

Deze zijn gekoppeld aan de onderhouds-

het gebied van vervoer, voeding en overige

plannen van de gebouwen. Velmolen Buiten

productie streeft de gemeente ook naar ener-

is ontwikkeld als duurzame wijk (zie figuur 4).

gieneutraliteit, maar hiervoor is de gemeente

De groene stoom die in de regionale biomas-

ook sterk afhankelijk van andere partijen

sa-energiecentrale wordt opgewekt, gaat via

(buiten de gemeentegrenzen, bovenlokaal).

een pijpleiding naar de fabriek van Peka Kroef.

Op de gebouwde omgeving heeft de gemeen-

De aardappelverwerker gebruikt de stoom

te en de Udense bevolking het meest direct

in zijn productieproces. Ook is er een actieve

invloed en daarom ligt hier de nadruk op, om

energiecoöperatie in Uden, die zich inzet voor

op korte termijn tot resultaten te komen.

verduurzaming van energie en energiebesparing. Op het fietspad in de Rechtestraat

hergebruik zowel kwantitatief als kwalitatief te verbeteren gaat de gemeente onderzoeken of het hergebruiken van producten gestimuleerd kan worden door meer kringloopactivi-

In 2014 gebruikte een gemiddeld huishouden

is door de zon oplaadbare verlichting

in Uden ongeveer 3700 kWh electra en 1600

toegepast in het asfalt, waardoor lantaarnpa-

m3 gas (bron: Telos). Voor heel Uden was het

len niet meer nodig zijn.

verbruik in 2014 als volgt:

teiten te faciliteren. Dit kan bijvoorbeeld een kringloopbedrijf zijn, waar producten worden gekocht en na eventueel een kleine reparatie of schoonmaak weer worden verkocht. Ook wil de gemeente afnemers van de 26 uitgaande stromen van de milieustraat prikkelen tot een hoogwaardiger hergebruik. Hiernaast wil de gemeente het gebruiken van cradle to cradle en biobased producten actief ondersteunen.

Figuur 4: Energiezuinige woningen in Velmolen Buiten

14

15



In het bereiken van energieneutraliteit is Area een

gedaan worden om zoveel als mogelijk aan het hiervoor

en woningcorporaties, etc. Ook particuliere vastgoed-

van de gebouwen is al voor een deel rekening gehouden

belangrijke partner voor de gemeente. Area heeft de

omschreven doel bij te dragen. De gemeente wil hiervoor

eigenaren en woningcorporaties kunnen van dit aanbod

met energiebesparende maatregelen. Om 100% van het

ambitie om van 2015 tot 2019 de Co2 uitstoot de redu-

samenwerken met partners zoals de energiecoöperatie,

gebruik maken. Na het tekenen van de deal begint de ge-

gemeentelijk eigendom energieneutraal te maken,

ceren, door het totale woningbezit te verduurzamen

ondernemers, burgerinitiatieven en Area wonen.

meente met ten minste één project voor Nul op de Meter

moeten er aanvullende maatregelen worden genomen,

en de vooruitgang te monitoren. Om dit te bereiken

Als al de maatregelen zijn doorgevoerd, blijft er nog een

woningen in de periode tot en met 2017, waarbij gebruik

waar extra geld voor beschikbaar moet worden gemaakt.

hanteert Area een basiskwaliteit plan voor het isoleren

grote hoeveelheid energie over die opgewekt en gere-

gemaakt kan worden van kennis en ondersteuning vanuit

Waar de gemeente geen eigenaar is, gaat de gemeente

van woningen. Jaarlijks voert Area twee pilotprojecten uit

duceerd moet worden om in 2035 echt energieneutraal

de deal. Mensen kunnen bijvoorbeeld gebruik maken van

de eigenaren stimuleren om maatregelen te nemen. In

waarin de lat hoger wordt gelegd dan het basis-

te zijn. Voor de periode van 2025 tot 2035 zijn nog geen

energie die wordt opgewekt door zonnepanelen op het

sommige gevallen kan er snel winst worden geboekt

kwaliteit plan. Bij alle renovatieprojecten onderzoekt Area

maatregelen benoemd. Op deze manier blijft

dak van de eigen woning of door zonnepanelen die elders

door eerst energiebesparende aanpassingen te doen.

de mogelijkheden om extra te investeren in ener-

de gemeente flexibel en kan de gemeente inspelen op

staan. De gemeente werkt samen met bijvoorbeeld ’t

Door middel van zonnepanelen, isolatie en andere

getische maatregelen en te sturen in bewonersgedrag.

nieuwe ontwikkelingen, die op een andere manier aan

Huis Warm om de bestaande bouw energieneutraal te

toepassingen kan energieneutraliteit worden bereikt.

Bij mutaties onderzoekt Area de mogelijkheden om in

energieneutraliteit bijdragen.

maken.

regelen uit te voeren. In al deze projecten werkt Area

De maatregelen, die opgepakt worden om tenminste 50

• ALLE NIEUWBOUW IS ENERGIENEUTRAAL

TENMINSTE 22 MWH OPGEWEKT IN UDEN (DOOR BIJV.

vraaggestuurd en ondersteunt het bewonersinitiatieven.

% energieneutraliteit in 2025 te bereiken, zijn:

Vanwege EU regelgeving moet nieuwbouw vanaf 2020

ZONNEPARKEN, BIOVERGISTING, BIOMASSA)

energieneutraal zijn. Vanaf 2016 gaat de gemeente bij

Voor de braakliggende gronden op Hoogveld Zuid is

lege woningen snel geplande energiebesparende maat-

• DOOR GROOTSCHALIGE ENERGIEPROJECTEN WORDT

In dezelfde periode wil Area de woonlasten verlagen door met onderhoudsingrepen aan de woningen, gemiddeld

• REDUCTIE VAN HET GEBRUIK VAN ELECTRA

projecten altijd het gesprek aan met de ontwikkelaar om

de gemeente bezig met een onderzoek naar de haal-

energielabel B te bereiken. Daarnaast gaat Area bij

(ZAKELIJK TENMINSTE 20%) EN GAS (HUISHOUDENS

het streven naar duurzaamheid te laten blijken. Daar-

baarheid van grootschalige energieopwekking. Het kan

nieuwbouw standaard voor energieneutraliteit en bij

TENMINSTE 50%, ZAKELIJK TENMINSTE 20%)

naast gaat de gemeente vanaf 2016 bij projecten waar de

hierbij gaan om zonnepanelen of bijvoorbeeld biomassa.

toekomstige renovatieprojecten wordt minimaal een deel

Er kan veel energie gereduceerd worden door minder

gemeente grondpositie heeft, de randvoorwaarden bij de

Mogelijkheden voor biovergisting en wijkverwarming

van het project energieneutraal uitgevoerd.

gebruik te maken van electra en gas. Deze verlaging van

aanbesteding in het algemeen richten op de realisatie

door middel van biomassa worden onderzocht. Tijdens de

energielasten kan door technische hulpmiddelen worden

van energieneutrale woningen.

G1000 en de inspiratieavond is geopperd om te onderzoe-

Naast de aandacht voor het energieneutraal maken van

gestimuleerd. De gemeente wil mensen ervan bewust

de gebouwde omgeving, wil de gemeente ook duurzame

maken dat het energiegebruik verminderen van belang is

• OPENBARE VERLICHTING IS ENERGIEZUINIG

mobiliteit stimuleren. De gemeente wil voorzien in

(zie hoofdstuk 6).

Qua energiebesparing bij openbare verlichting sluit de

voldoende oplaadpunten voor elektrische auto’s en

ken of geluidswallen kunnen worden gebruikt om energie op te wekken door middel van zonnepanelen.

gemeente aan bij de doelstellingen van het energie-

• TENMINSTE 20% VAN HET ENERGIEVERBRUIK VAN

• TENMINSTE 75% VAN DE EENGEZINSWONINGEN

akkoord (20% besparing in 2020 en 50% in 2030, t.o.v.

BEDRIJVEN DOOR ZONNEPANELEN

GEBRUIKT ENERGIE DIE IS OPGEWEKT DOOR MIDDEL

2013). De gemeente vervangt alle openbare verlichting,

De gemeente gaat ondernemers stimuleren om ener-

gebouw staan ook nog vier oplaadpunten op het parkeer-

VAN ZONNEPANELEN EN TENMINSTE 60% VAN DE

wanneer deze aan vervanging toe is, door energiezuinige

gie te reduceren en om zonnepanelen te plaatsen via

dek. Voor elektrische fietsen zijn er particulier enkele

EENGEZINSWONINGEN HEEFT EEN ZONNEBOILER.

verlichting (led). De gemeente is bezig met het opstellen

het MVO traject. Dit kan in het kader van de werkgroep

oplaadpunten.

In het energieneutraal maken van bestaande woningen

van een nieuw beleidsplan openbare verlichting, waarin

duurzame bedrijventerreinen (zie paragraaf 5.3) door

en bedrijven ligt de grootste uitdaging. De gemeente

wordt onderzocht of verlichting vervroegd kan worden

ondernemers te informeren over verdienmodellen en

4.3 MAATREGELEN

gaat de Brabantse deal Nul op de Meter ondertekenen

vervangen. Waar mogelijk werkt de gemeente met

een businesscase. Daarnaast gaat de gemeente een pilot

Om in 2035 energieneutraal te zijn, moet er nog veel

om hier een grote stap in te maken. Uit onderzoek blijkt

dimbare of dynamische verlichting. Daarnaast wil de

starten, waarbij er zonnepanelen op het dak van een

energie gereduceerd worden. Daarnaast helpt het als er

dat Uden in de top tien staat van de lijst met gemeenten

gemeente onderzoeken welke nieuwe concepten kunnen

bedrijf worden geplaatst.

groene energie wordt opgewekt in Uden. Met een realisti-

met de meeste woningen met gunstige condities voor

worden ingezet om minder openbare verlichting nodig

sche blik is een maatregelenpakket samengesteld, om in

een aanpak op korte termijn. Door de nu gefragmen-

te hebben, zoals lichtgevende of reflecterende belijning.

• DUURZAME MOBILITEIT STIMULEREN

2025 een eerste stap te hebben gezet naar energie-

teerde aanpak en kennis van energieneutrale woningen

Daarnaast kunnen andere ondergronden mogelijk

De gemeente gaat het aantal oplaadpunten voor elektri-

neutraliteit. Dan zou tenminste 50 % van de gebouwde

in Noord-Brabant te bundelen, ontstaat door middel van

worden gebruikt om invloed uit te oefenen op de reflectie

sche auto’s in 2015 en 2016 uitbreiden om mensen die

omgeving energieneutraal moeten zijn. In de looptijd van

innovatie en een transitie van het bouwproces een on-

van verlichting

Uden met een elektrische auto bezoeken een moge-

de duurzaamheidsagenda 2015-2020 zal er alles aan

weerstaanbaar aanbod voor de klant, vastgoedbeleggers

fietsen. Er staan in Uden vier elektrische laadpalen voor auto’s in de openbare ruimte. In het nieuwe Promenade-

Figuur 5: Zonnepanelen op het dak van een appartementencomplex in het

lijkheid te bieden om hun auto op te laden. • SCHOLEN EN SPORTACCOMMODATIES ZIJN ENERGIE-

De gemeente onderzoekt de mogelijkheden voor

NEUTRAAL (100% VAN HET GEMEENTELIJK EIGEN-

particulieren om in de openbare ruimte een autolaad-

DOM, 75% VAN DE OVERIGE GEBOUWEN)

paal voor eigen gebruik te laten plaatsen.

Voor het energieneutraal maken van maatschappelijke

gebouwen waar de gemeente eigenaar van is, neemt de gemeente zelf maatregelen. In de onderhoudsplannen

centrum van Uden

16

17



5 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) 5.1 DOEL

is vernieuwd. In het gemeentehuis is aanwe-

In het bereiken van een duurzame samen-

zigheidsdetectie voor de lampen aangebracht

leving kunnen bedrijven en ondernemers

en de vloerbedekking in het gemeentehuis is

een grote rol spelen. Steeds meer onderne-

vervangen door cradle to cradle vloertegels.

mers pakken deze verantwoordelijkheid op vanuit verschillende motieven; zorg voor hun

De gemeente streeft al naar 100% duurzaam

leefomgeving, maatschappelijke verantwoor-

inkopen van de gemeentelijke goederen en

delijkheid, continuïteit voor hun onderneming

diensten (b.v. schone/energiezuinige motoren,

of gewoon omdat het innovatief, leerzaam en

duurzame verwerking van het afval, inpassen

leuk is. Toch is nog lang niet iedere onderne-

van social return). Hierbij worden de landelijke

mer bezig met maatschappelijk verantwoord

overeen gekomen criteria en voorwaarden

ondernemen. De gemeente wil de bewust-

van Maatschappelijk Verantwoord Inkopen

wording van het belang van MVO nog meer

gevolgd (PIANOo). Bij de inkoopstrategie wordt

stimuleren.

standaard gemotiveerd hoe er rekening is gehouden met duurzaamheid. De gemeente

Udense ondernemers bewust maken van het

verplicht of stimuleert bij het verstrekken van

belang van MVO

inkoopopdrachten de opdrachtnemer om social return in te passen en zo kwetsbare

Dit wil de gemeente doen op twee manieren.

groepen op de arbeidsmarkt te betrekken

Ten eerste door actief in samenspraak met

zoals langdurig werklozen, gedeeltelijk

ondernemers MVO uit te dragen. Daarnaast

arbeidsgeschikten en arbeidsgehandicap-

door zelf te participeren en MVO in de eigen

ten. Daarnaast weert de gemeente Uden

bedrijfsvoering verder door te voeren.

leveringen, die onder onaanvaardbare arbeidsomstandigheden (zoals kinderarbeid,

5.2

WAAR STAAN WE NU?

dwangarbeid, discriminatie van werknemers,

De gemeente is de laatste jaren bezig geweest

niet-betaling van leefbaar loon) tot stand

met het invoeren van MVO in de eigen bedrijfs-

komen of zijn gekomen.

voering. Het eigen wagenpark bevat inmiddels een elektrische veegwagen (zie figuur 7), twee elektrische auto’s en veertien auto’s die rijden

In de samenwerking Maatschappelijke On-

op klimaatneutraal aardgas. Er liggen zonne-

dernemers Veghel, Uden, Schijndel (MOVUS)

panelen op de gemeentewerf (zie figuur 6), het

werkt de gemeente samen met 10 onderne-

Muzerijk, Balans en de nieuwe Pit. Er is een

mers uit de regio aan de vertaling en promotie

rijstijltraining over het nieuwe rijden georgani-

van de negen MVO principes naar de eigen on-

seerd voor medewerkers van de gemeente en

dernemingen. De participerende ondernemers

het Human Resource Management beleid

inspireren elkaar met best practices op de verschillende MVO thema’s (zie paragraaf 5.3).

18

19


5.3 MAATREGELEN


VERDERE INTEGRATIE VAN MVO IN DE

De gemeente wil aan al deze normen voldoen

en de gemeentewerf wordt heringericht om

MVO uitdragen naar de ondernemers in Uden

GEMEENTELIJKE BEDRIJFSVOERING

en doet er op een aantal punten nog een

uiteindelijk in 2020 nog maar 10% van het

De gemeente is al een tijd bezig om MVO

De gemeente hanteert de landelijke methodiek

schep bovenop. Zo wil de gemeente bijvoor-

restafval te hebben.

onder de aandacht van bedrijven te brengen.

MVO-Wijzer om MVO verder te ontwikkelen

beeld een systeem hebben van kwaliteitszorg

In samenwerking met de ondernemersver-

binnen de organisatie. Binnen deze methodiek

en risicomanagement op het terrein van

Er worden zonnepanelen op het dak van het

enigingen binnen ReVUS zijn ondernemers de

zijn er negen MVO- thema’s namelijk;

weten regelgeving, door interne scholing van

gemeentehuis geplaatst en de energie die

afgelopen jaren voorgelicht over de kansen

• gedragscode (interne eisen),

medewerkers en het inzichtelijk maken van

gemeente Uden gebruikt wordt vergroend, om

die MVO voor hun bedrijf kan bieden. Voor de

• weten regelgeving (externe eisen),

het privacybeschermingsvraagstuk. Mede-

uiteindelijk in 2035 als gemeentelijke organi-

komende jaren richt de gemeente zich binnen

• goed bestuur,

werkers van de gemeente gaan functioneren

satie ook energieneutraal te zijn. Daarnaast

MVO op de aspecten energie, afval en people.

• personeelsbeleid,

als ‘verbinders’ voor de G1000 om mede-

heeft de gemeente de intentie om in de

Deze thema’s zijn in samenspraak met verte-

• klantenbeleid,

werkers meer te betrekken bij de Udense

komende drie jaar 10 voertuigen van het eigen

genwoordigers van ondernemersvereniging

• omgevingsbeleid,

gemeenschap. De ‘verbinders’ moeten zorgen

wagenpark te vervangen door elektrische/

UOV-de Kring, SBBU en enkele ondernemers

• ketenbeleid,

voor een effectievere samenwerking tussen

hybride voertuigen.

benoemd. Voor ieder van deze drie

• milieubeleid en

burgers en burgerinitiatieven, gemeenteraad

aspecten bestaat er al een werkgroep, die

• communicatie.

en gemeenteambtenaren.

thema’s. De gemeente wil deze werkgroep

Voor elk thema zijn normen opgesteld (zie

De gemeente stelt het doel dat in 2020 ten-

uitvoeringsplan, waarmee de gemeente MVO

duurzame bedrijventerreinen vergroten door

Bijlage 2).

Hoe de gemeente de normen en de extra ambitie wil bereiken wordt uitgewerkt in een

aan de slag is met het uitwerken van deze minste 25% van de gebruikte materialen cradle

vanaf 2016 een structurele plaats geeft in de

een aantal ondernemers toe te voegen die al

to cradle of biobased is. Deze materialen zijn

bedrijfsvoering. Op deze manier zal de ge-

bezig zijn met MVO. Vanuit deze groep zal een

waarschijnlijk duurder, maar ook duurzamer.

meente op een maatschappelijk verantwoorde

aantal concrete projecten worden opgezet.

De afvalinzameling bij de gemeentekantoren

manier opereren.

Figuur 6:

Figuur 7:

Zonnepanelen op

De elektrische

de gemeentewerf

veegwagen van de gemeente Uden

20

21



6 Communicatie 6.1 DOEL

Naar aanleiding van het communicatieplan

Door middel van interne en externe commu-

staat de gemeente Uden op informatiemark-

nicatie is er nog veel te winnen in de bewust-

ten zoals 24uur Uden, Ekoplazaloop, Uden

wording in Uden dat duurzaamheid van belang

doet duurzaam met onder andere informatie

is. Tijdens het proces om te komen tot de

over afvalscheiding en worden landelijke

duurzaamheidsagenda is dit voor zowel het

campagnes zoals van Wecycle (elektrische

thema afval als het thema energie naar voren

apparaten) of Glas-in-Bakkie ook in Uden uit-

gekomen.

gerold. Voor energie zijn er energiemarkten, Duurzaam Doen Dates en informatieavonden

Udense inwoners geven aan dat mensen

over zonnepanelen georganiseerd. Om duur-

onder andere gestimuleerd kunnen worden tot

zaamheid beter onder de aandacht te brengen,

een betere afvalscheiding als ze meer weten

is er een start gemaakt tijdens de open dag

over wat er met de verschillende soorten afval

op de milieustraat, de inspiratieavond energie

gebeurt na inzameling. Zowel voor de nood-

en de recent gehouden duurzaamheidsmarkt

zaak om afval te scheiden of te hergebruiken

in het centrum van Uden. Informatie over

als over hoe dit te doen, is er meer bewust-

afvalinzameling heeft een prominente plek op

wording nodig bij Udenaren.

de website van de gemeente Uden. Informatie over energie wordt daaraan toegevoegd.

Om energieneutraliteit te bereiken moeten er bij een groot deel van de Udense woningen

6.3 MAATREGELEN

aanpassingen worden gedaan. Hier zijn voor

Communicatiecampagne voor duurzaamheid

een deel de bewoners zelf verantwoordelijk

beginnen. Door middel van een communi-

voor. Om ervoor te zorgen dat meer mensen

catiecampagne over duurzaamheid wil de

zich bezig gaan houden met het verduurzamen

gemeente bewustwording creëren. In deze

van energie, zal de kring van mensen in Uden

campagne kom het belang van afvalscheiding,

die met duurzame energie bezig zijn, moeten

hergebruik en energieneutraliteit naar voren.

groeien. Bewustwording van het belang van

Ook wil de gemeente op deze manier duur-

energieneutraliteit zal door middel van com-

zame (hergebruik-)initiatieven in Uden onder

municatie gecreëerd worden.

de aandacht brengen bij inwoners. Tijdens de inspiratieavond over energie zijn er een aantal

Bewustwording creëren over het belang van

ideeën naar voren gekomen om op een nieuwe

duurzaamheid

manier te communiceren over duurzaamheid. We sluiten hierbij aan bij bestaande initia-

6.2

WAAR STAAN WE NU?

In het kader van het Integraal duurzaamheids-

tieven, onder andere het magazine vanuit de G1000.

beleidsplan ‘Doe het duurzaam’, waar in de

Figuur 9: Het Klikkies spel is ontwikkeld om kinderen op een speelse manier bewust te maken dat het belangrijk is om afval te scheiden. 22

periode van 2009 tot 2014 is gewerkt, heeft de

Andere onderdelen uit de communicatiecam-

gemeente gecommuniceerd over duurzaam-

pagne zijn:

heid volgens een daarvoor opgezet commu-

- Alle informatie over duurzaamheid is

nicatieplan. De doelstelling hierin was ‘Van

digitaal vindbaar. Een van de ideeën op

duurzaam denken naar duurzaam doen’ en

de inspiratieavond energie was, vanuit de

het accent lag op de gemeentelijke voorbeeld-

gedachte meten is weten, dat informatie

functie en een positieve beeldvorming rond

over duurzaamheid centraal in Uden weer-

duurzaamheid.

gegeven kan worden, waarbij het verbruik 23


en de progressie in Uden zichtbaar zijn. De gemeente wil hiervoor een digitale plek creëren waar informatie over energie, afval en MVO te vinden is. De financiële voordelen van duurzame energie krijgen hierin ook een plek. Op deze manier wil de gemeente bijvoorbeeld de bekendheid


7 Agenda 2015-2020 In dit hoofdstuk zijn voor ieder doel maatregelen opgesomd. Voor iedere maatregel is aangegeven in welke jaren de maatregel uitgevoerd dient te zijn. Dit is afhankelijk van beschikbaar en benodigd budget. Daarnaast is aangegeven welke maatregelen tot 2020 nieuwe kosten met zich meebrengen en welke al gedekt zijn.

van de landelijke energie bespaar regeling vergroten. - Door middel van educatie bewustwording van duurzaamheid creëren. De gemeente wil in contact treden met scholen om zich specifiek te richten op het bewust maken van de jeugd van het belang van duurzaamheid. Hiervoor gaat de gemeente samenwerking zoeken met onder andere de bibliotheek, de G1000, de energiecoöperatie, stichting C, Uden doet duurzaam en Stichting C. Het Klikkies-spel (zie figuur 9) is onder andere ontwikkeld

7.1

ALGEMEEN

Doel

Nr. Maatregel

Jaar

Kosten

Ondersteunen en

1.

2017-2020

€15.000,-

geregeld zame burgerinitiatieven. Om bijvoorbeeld ideeën

me initiatieven uit de

voor energie uit te werken.

op basisscholen en middelbare scholen kunnen worden georganiseerd. Ook wil de gemeente lespakketten over duurzaamheid op middelbare scholen invoeren. Op dit moment wordt gewerkt aan een vernieuwd communicatieplan voor duurzaamheid om aan te sluiten bij deze duurzaamheids-

Nee

Structureel

Udense samenleving 2.

Faciliteren van een duurzaamheidsbroedplaats

2017-2020

voor (ambachtelijke)startups, zoals kringloopac-

te scheiden. Kinderen moeten kiezen in horen. Er zou een soort energiewedstrijd

Budget vrijmaken voor ondersteuning van duur-

faciliteren van duurza-

om kinderen te enthousiasmeren hun afval welke kliko de verschillende afvalproducten

Dekking

€2.000,-

Nee

Structureel

tiviteiten. Duurzaamheid na-

3.

Een kopje ‘duurzaamheid’ opnemen in de stan-

drukkelijker een plek

daardopzet voor collegeadviezen en raadsvoor-

geven in al het werk

stellen.

2015

-

-

2015-2020

-

-

van de gemeente 4.

Bij beleidsontwikkeling wordt er extra aandacht besteed aan de duurzaamheidsaspecten, waar Uden tot nu toe nog minder goed op scoort, maar waar de gemeente bij beleidsontwikkeling en – uitvoering wel invloed op kan uitoefenen.

agenda.

24

25



7.2 AFVAL Doel

Doel Nr.

Maatregel

Jaar

Kosten

Dekking geregeld

Betere afvalinzameling 5.

Afvalproeven laagbouw uitvoeren. Proeven

en –scheiding

evalueren naar aanleiding hiervan eventueel

tie en –inves-

veranderingen in de afvalinzameling en –

teringskrediet

2015-2016

-

Afvalexploita-

scheiding doorvoeren. 6.

Afvalproef hoogbouw uitvoeren. Waar mogelijk

2016

-

direct maatregelen nemen.

Afvalexploitatie en –investeringskrediet

Hoogwaardiger herge-

7.

bruik

Hergebruik-initiatieven met elkaar in contact

2016

-

Nr.

Maatregel

Jaar

Kosten

Dekking geregeld

Tenminste 75% van de

11.

Ondertekenen Brabantse deal

€10.000,-

In 2016 uit

eengezinswoningen

Nul op de Meter om gebruik

(vanaf 2017

voorziening

gebruikt energie die is

te kunnen maken van kennis

structureel)

duurzaamheid,

opgewekt door middel

en ondersteuning in het

daarna nog geen

van zonnepanelen en

energieneutraal maken van de

dekking

tenminste 60% van de

bestaande woningvoorraad.

eengezinswoningen heeft

12.

een zonneboiler.

2016-2025

Een project opstarten, waarmee 2016-2017

€9.000,- in

Voorziening

wordt toegewerkt naar een pilot

totaal

duurzaamheid

Nul op de Meter. Samenwerking

-

opzoeken met relevante partijen

brengen.

(woningbouwcorporatie, bouwers, financiers,

8.

Onderzoeken of het hergebruiken van produc-

2016

ten gestimuleerd kan worden door bijvoor-

€1.000,-

Voorziening

netbeheerder,

in totaal

duurzaamheid

energiecoöperatie) om tot een

beeld meer kringloopactiviteiten te faciliteren,

locatie te komen.

of door afnemers van de uitgaande stromen

13.

van de milieustraat prikkelen tot een hoogwaardiger hergebruik. 9.

Het gebruik van cradle to cradle en biobased

2016

producten actief ondersteunen.

Door samenwerking met

2017-2025

Binnen uren

partijen via Brabantse

bestaande

deal Nul op de Meter

formatie

€1.000,-

Voorziening

zorgen voor voldoende

in totaal

duurzaamheid

aanbod voor Udenaren

-

qua energiebesparende aanpassingen aan woningen, 7.3 ENERGIE

zoals een kant en klare woningschil met zonnepanelen.

Doel Reductie van het gebruik

Nr. 10.

Maatregel Bewustwording creëren bij

Jaar 2016-2025

Kosten -

Dekking

Alle nieuwbouw is

geregeld

energieneutraal

-

14.

Vanaf 2016 bij projecten altijd

-

-

ontwikkelaar om het streven

van electra (zakelijk

mensen dat verminderen van

naar duurzaamheid te laten

tenminste 20%) en gas

het gebruik van energie van

blijken. Bij projecten waar de

(huishoudens tenminste

belang is. Door middel van

gemeente grondpositie heeft

50%, zakelijk tenminste

communicatieve maatregelen.

zullen de randvoorwaarden

20%)

2016-2020

het gesprek aangaan met de

bij de aanbesteding in het algemeen gericht zijn op de realisatie van energieneutrale woningen.

26

27


Doel

Nr.


Maatregel

Jaar

Kosten

Dekking

Doel

Nr.

Maatregel

Jaar

Kosten

geregeld Openbare verlichting is

15.

energiezuinig

Openbare verlichting, wanneer

Door grootschalige

verlichting

energieprojecten wordt

onderzoek uit naar de

bestaande

energiezuinige verlichting (led)

tenminste 22 mWh

haalbaarheid van grootschalige

formatie

vervangen. Bij het opstellen

opgewekt in Uden (door bijv.

energieopwekking op de

van het nieuwe beleidsplan

zonneparken, biovergisting,

braakliggende gronden in

openbare verlichting wordt

biomassa)

Hoogveld Zuid.

PM

onderzocht of openbare

16.

17.

19.

20.

De gemeente voert een

Wanneer grootschalige

2015

2016-2025

Binnen uren

Binnen uren

verlichting (door middel van

energieopwekking haalbaar

bestaande

andere financiering) vervroegd

blijkt te zijn op Hoogveld Zuid,

formatie

kan worden vervangen.

zal het project uitgevoerd

Onderzoeken op welke manier

2016-2025

Binnen uren

andere ondergronden en

bestaande

belijning kunnen worden

formatie

om mee samen te werken. Op zoek gaan naar andere

2016-2025

Binnen uren

oefenen op de reflectie van

locaties voor grootschalige

bestaande

verlichting.

energieprojecten.

formatie

PM

-

moeten partijen gezocht worden 21.

Waar het gemeentelijk vastgoed 2016-2025

-

moeten worden. Hiervoor

-

gebruikt om invloed uit te

Scholen en

geregeld

Fonds openbare

2015-2025

deze aan vervanging toe is, voor

Dekking

Nee

-

Hierbij ook kijken naar

sportaccommodaties zijn

betreft, zelf maatregelen

geluidswallen. Mogelijkheden

energieneutraal (100% van

nemen om accommodaties

voor biovergisting en

het gemeentelijk eigendom,

energiezuinig te maken. In

wijkverwarming door middel

75% van de overige

de onderhoudsplannen van

van biomassa onderzoeken.

gebouwen)

de gebouwen is al voor een deel rekening gehouden met energiebesparende maatregelen. 18.

Waar de gemeente geen eigenaar is, de eigenaren

28

2016-2025

€20.000,- in

Reserve

totaal

toepassing

stimuleren om maatregelen te

zonnepanelen

nemen.

(7019)

29



7.4 MVO Doel

Nr.

Maatregel

Jaar

Kosten

Doel

Dekking

Nr.

Maatregel

Jaar

Kosten

Dekking geregeld

geregeld Tenminste 20% van

22.

Ondernemers stimuleren om

2016-2025

Binnen uren

-

Verdere integratie van

het energieverbruik

zonnepanelen te plaatsen door

bestaande

MVO in de gemeentelijke

van bedrijven door

ondernemers in het kader van

formatie

bedrijfsvoering

zonnepanelen

duurzame bedrijventerreinen

26.

Uitvoeringsplan opstellen voor een verdere integratie van MVO in de gemeentelijke bedrijfsvoering. Plan

2016-2020

€4.000,- in

Voorziening

totaal

duurzaamheid

uitvoeren en intern communiceren.

te informeren over 27.

verdienmodellen en een 23.

Duurzame mobiliteit

24.

stimuleren

2016-2020

Binnen uren

businesscase

over weten regelgeving en het

bestaande

Een pilot starten, waarbij er

privacybeschermingsvraagstuk

formatie

2016

Binnen uren

zonnepanelen op het dak van

bestaande

een bedrijf worden geplaatst.

formatie

Meer oplaadpunten realiseren

2015-2016

voor elektrische auto’s en

25.

Interne scholing van medewerkers

€49.000,- in totaal

-

inzichtelijk maken. 28.

Voorziening

Medewerkers van de gemeente

duurzaamheid

verbindingsofficieren voor de

Uden.

G1000 om medewerkers meer

mogelijkheden zijn voor

2015-2016

2016-2020

-

-

gaan functioneren als

fietsen voor bezoekers van Onderzoeken of er

-

€3.000,- in

Voorziening

te betrekken bij de Udense

totaal

duurzaamheid

gemeenschap.

particulieren om in de openbare ruimte een laadpaal voor eigen

Duurzamer inkopen

29.

Overstappen op het gebruik van

2016-2020

PM

Nee

2016-2020

PM

Nee

2016

€220.000,- in

Zonnepanelen

totaal

gemeentehuis

cradle to cradle en biobased

gebruik te laten plaatsen.

producten, zodat in 2020 25% van de gebruikte materialen cradle to cradle of biobased is. In 2020 heeft de

30.

De afvalinzameling bij de

gemeente Uden slechts

gemeentekantoren en de

10% restafval.

gemeentewerf herinrichten.

Gemeente Uden is

31.

energieneutraal in 2035.

Zonnepanelen plaatsen op dak gemeentehuis en hier SDE subsidie voor aanvragen.

32.

De energie, die gemeente Uden

(FCL 79900223) 2016-2020

gebruikt, vergroenen.

€25.000,-

In 2016 uit

(vanaf 2017

voorziening

structureel)

duurzaamheid, daarna nog geen dekking

33.

10 voertuigen van het eigen wagenpark vervangen door elektrische/hybride voertuigen.

30

2016-2018

€75.000,- in

Verduurzamen

totaal

wagenpark (FCL 79900226)

31


Doel

Nr.

Maatregel


Jaar

Kosten

Dekking geregeld

MVO uitdragen naar de

34.

ondernemers in Uden

Werkgroep duurzame

2015-2020

Binnen uren

bedrijventerreinen uitbreiden en

bestaande

MVO-thema’s energie, afval en

formatie

-

people uitwerken. 35.

Projecten opzetten gericht op

2017-2020

duurzame bedrijventerreinen.

€10.000,-

Nee

Structureel

7.5 COMMUNICATIE Doel

Nr.

Maatregel

Jaar

Kosten

Dekking geregeld

Udenaren bewuster

36.

Communicatiecampagne voor

2017-2020

€20.000,-

Bijlage 1 Aspecten en indicatoren Nationale monitor duurzame gemeenten ECOLOGISCH KAPITAAL

Nee

-

Aandeel recreatief water

-

Soortenrijkdom totaal Soortenrijkdom rode lijst

maken van het belang van

duurzaamheid beginnen. Onderdeel

Structureel

Bodem

-

duurzaamheid.

hiervan is dat alle informatie over

Binnen uren

- Bodemsanering

Energie

duurzaamheid digitaal vindbaar

bestaande

-

Vermesting – stikstof

- Zonnestroom

is. Daarnaast in contact treden

formatie

-

Vermesting – fosfaat

- Windenergie

met scholen om de jeugd bewust

Lucht

-

Elektriciteitsverbruik huishoudens

te maken van het belang van

-

Emissie CO2

-

Gasverbruik huishoudens

duurzaamheid en lespakketten over

-

Emissie stikstofoxiden

Afval en grondstoffen

duurzaamheid beschikbaar stellen.

-

Emissie fijn stof

-

Huishoudelijk restafval

-

Emissie NMVOS

-

GFT afval

-

GCN NMVOS

-

Oud papier en karton

7.6 FINANCIËN

-

GCN fijn stof

- Verpakkingsglas

Het leggen van zonnepanelen op het gemeentehuis (FCL 79900223), het verduurzamen van het wagenpark (FCL

-

GCN stikstofoxiden

- Kunststof

79900226) en het stimuleren van eigenaren van scholen en sportaccommodaties om de gebouwen energieneutraal te

Hinder en calamiteiten

maken (7019), past binnen de begroting. Een aantal maatregelen brengt geen kosten met zich mee of worden binnen

- Geluidhinder

de uren van de bestaande formatie uitgevoerd.

- Aardbevingen

Er is nog een budget beschikbaar uit de voorziening duurzaamheid (7025) van circa €102.000,-. Uit de voorziening duurzaamheid is in 2015 nog €52.000,- nodig en in 2016 €50.000,-. De maatregelen brengen voor de jaren 20172020 circa €82.000,- aan structurele kosten met zich mee. Hiervoor zullen offertes worden ingediend in de begrotingscyclus. Voor de overige maatregelen die kosten met zich meebrengen, is aangegeven of deze al zijn gedekt. Zo niet dan wordt er te zijner tijd een offerte ingediend.. Daarbij zal zoveel als mogelijk worden aangegeven wat het exploitatieve effect van de investering is.

32

SOCIAAL-CULTUREEL KAPITAAL

- Geurhinder - Lichtbelasting

Maatschappelijke participatie

- Geluidbelasting

-

-

Risico transport

- Vrijwilligers

-

Risico contour

- Mantelzorg

Sociale cohesie

- Overstromingen

-

Water

verkiezingen

-

Chemische toestand

-

-

Ecologische toestand

verkiezingen

-

Emissies oppervlaktewater – N

Economische participatie

-

Emissies oppervlaktewater – P

-

-

Gemengde riolering

- Bijstand

- Drinkwaterkwaliteit Natuur en landschap -

Tevredenheid groen in de buurt

-

Aandeel bos en natuurlijk terrein

-

Afstand tot openbaar groen

Opkomstpercentage gemeenteraadsOpkomstpercentage landelijke

Langdurige werkloosheid

-

Besteedbaar inkomen

-

Vermogen huishoudens

-

Arme huishoudens

33


Kunst en cultuur


ECONOMISCH KAPITAAL

- Rijksmonumenten - Podiumkunsten

Arbeid

- Gemeentemonumenten

- Werkgelegenheidsfunctie

- Musea

- Werkloosheid

-

Beschermde stads- en dorpsgezichten

-

Ontgroening en vergruizing

Gezondheid

-

Benutting arbeidspotentieel

-

Chronisch zieken

- Arbeidsongeschiktheid

-

Beoordeling eigen gezondheid

Ruimtelijke vestigingsvoorwaarden

Bijlage 2 MVO-Thema Toelichting 1) Gedragscode (interne eisen)

Hierbij gaat het om de interne afspraken die worden gemaakt op het gebied van ethisch gedrag, naleving van de regels van de wet, respect voor internationale normen/

- Levensverwachting

-

Voorraad bedrijventerreinen

verwachtingen, respect en aandacht voor de belangen van belanghebbenden, verantwoording

-

Riskant gedrag

-

Netto-bruto verhouding bedrijventerreinen

afleggen, transparantie en respect voor mensenrechten.

-

Onvoldoende bewegen

-

Leegstand kantoren

- Huisartsen

-

Leegstand winkels

-

Afstand ziekenhuis

-

Veroudering bedrijventerreinen

-

Kwaliteit ziekenhuizen

Concurrentievermogen

-

Verwarde personen

-

Aandeel starters

Veiligheid

-

Aandeel topsectoren

- Vandalisme

- Opheffingen

- Geweldsdelicten

-

Snelgroeiende bedrijven

- Onveiligheidsgevoel

-

BRP per hoofd van de bevolking

- Jeugdcriminaliteit

Infrastructuur en bereikbaarheid

- Verkeersonveiligheid

-

Ontsluiting treinstations

- Vermogensdelicten

-

Ontsluiting hoofdwegen

Woonomgeving

-

Duurzame mobiliteit

-

Tevredenheid woonomgeving

Kennis

-

Tevredenheid winkels

-

Aandeel hoogopgeleiden

-

WOZ waarde

-

Creatieve industrie

-

Afstand supermarkt

-

Capaciteit WO en HBO

- Woningtekort

-

High- en medium tech werkgelegenheid

- Bevolkingsontwikkeling

2) Wet- en regelgeving (externe eisen)

- Jeugdwerkloosheid -

Aanbod basisscholen

-

Voortijdig schoolverlaters

-

Aanbod voortgezet onderwijs

-

Onvertraagd naar diploma

weten regelgeving. Bijvoorbeeld de Wet Bescherming Persoonsgegevens, CAO, Wet Ondernemingsraden, principe van niet-discrimineren etc.

3) Goed bestuur

Goed bestuur omvat het gehele systeem van het besturen van een organisatie en de bijbehorende besluitvormingsprocessen. De aanwezigheid van een eenduidige missie/ visie die gekoppeld is aan (meer)jaarplannen, risicoanalyses, beheersplannen, managementinformatie etc. Maar zeker ook de voorbeeldrol die het management heeft binnen de organisatie op het gebied van MVO.

4) Personeelsbeleid

Het betreft een goede wederzijdse relatie tussen werknemer en werkgever. Deze komt tot uitdrukking in een verantwoord personeelsbeleid. Met daarin de uitwerking van thema’s zoals arbeidsomstandigheden, deskundigheidsbevordering, overlegstructuur, inspraak, klachtenbehandeling en functionerings – en/ of beoordelingsgesprekken.

5) Klantenbeleid

Bij klantenbeleid betreft het onder andere eerlijk en volledig informeren van de klant, beschermen van de gezondheid en veiligheid van klanten, duurzame consumptie, service naar klanten, geschillenoplossing, voorkomen van misleiding, werken volgens reclamecodes en de bescherming van klantengegevens en privacy.

- Verhuissaldo Onderwijs

Het betreft het toepassen van branchegerichte, regionale, landelijke en internationale

6) Omgevingsbeleid

Doelstelling van dit thema is te zorgen dat lokale gemeenschappen mee kunnen profiteren van activiteiten van de organisatie. Dit kan door de lokale gemeenschap bij de activiteiten te betrekken. Maar dit is ook mogelijk door bij te dragen te leveren aan economische en/ of sociale ontwikkeling.

7) Ketenbeleid

Hierbij gaat het om het bevorderen van MVO bij toeleveranciers en afnemers (de keten). Maar

- Eindexamencijfer

ook om samen een win-win situatie te creëren die wellicht de beide organisaties overstijgen.

-

Andere onderwerpen die binnen dit thema vallen, zijn het ‘geven van het goede voorbeeld’ in

Opleidingsniveau bevolking

de keten, anticorruptie en geen inmenging in de politiek. 8) Milieubeleid

Zaken als duurzame productie en consumptie, voorkomen van vervuiling, duurzaam gebruik van onze grondstoffen en klimaatverandering vallen onder dit thema. Maar ook het creëren van bewustwording bij belanghebbenden op het gebied van milieu.

9) Communicatie

Communicatie is de lijm die de bovenstaande thema’s met elkaar verbindt. De aanwezigheid van een organogram en een overlegstructuur vallen hieronder. Maar ook de communicatiemiddelen die er zijn om medewerkers en andere belanghebbenden te informeren en geïnformeerd te worden.

34

35


Gemeente Uden December 2015

36

Contactgegevens Telefoon: 14 0413 E-mail: [email protected] Internet: www.uden.nl

SO_BA_Duurzaamheidsagenda

DUURZAAMHEIDSAGENDA Alle duurzaamheidsambities voor Uden. van Duurzaamheidsagenda

Recommend Documents