Syllabus
Duurzaamheid Een inspirerende bundeling van theorie en praktijk, tips en ervaringen, kansen en bedreigingen.
Inclusief best practices bij onder meer waterschap Hollandse Delta, Sanoma Uitgevers en Koninklijke Kentalis.
Syllabus Duurzaamheid
WEKA Uitgeverij B.V., Amsterdam 2011
Voorwoord
Duurzaamheidsbeleid is van grote invloed op de corporate doelstellingen van een organisatie. En duurzaamheid kan dan breed worden geïnterpreteerd. Het gaat van het hergebruik van materialen (het Cradle to Cradle-principe) tot energiezuinig beleid en het betreft het duurzaam bouwen en beheren van gebouwen. De moraal is dat we zuinig moeten zijn op de wereld waarin we met elkaar leven. Hoe staat het nu met het duurzaamheidsbeleid bij bedrijven in Nederland? Op donderdag 8 september 2011 presenteerden Dow Jones en investeringsbedrijf SAM de ranglijst van duurzaamste bedrijven – de jaarlijkse Dow Jones Sustainability Index (DJSI) – ter wereld met een goede vertegenwoordiging van het Nederlandse bedrijfsleven. DSM, Air FranceKLM, Philips en Post NL eindigden op deze lijst als duurzaamste bedrijf in hun branche. De DJSI
wordt
door
investeerders
en
andere
stakeholders
als
een
van
de
meest
toonaangevende ranglijsten op het gebied van duurzame bedrijfsvoering gezien. De lijst wordt samengesteld aan de hand van door bedrijven zelf beantwoordde vragen. Een conclusie mag zijn dat het Nederlandse bedrijfsleven wereldwijd vooruitstrevend is met het voeren van duurzaamheidsbeleid. Maar toch is er nog veel te winnen. Het netwerkbedrijf Liander stelde eveneens in september 2011 dat uit onderzoek blijkt dat in Nederlandse kantoren nog teveel energie wordt
verspild.
Bedrijven
en
medewerkers
zijn
zich
te
weinig
bewust
van
de
besparingsmogelijkheden. In een doorsnee kantoor van twaalfhonderd vierkante meter met een jaarlijkse energienota van vijftienduizend euro kan op jaarbasis al snel 2.250 euro worden bespaard. Oude tl-buizen zijn bijvoorbeeld energievreters, evenals oude cv-ketels. Het invoeren van duurzame energie kan nog steeds beter. Er is kennelijk nog veel te doen. In deze syllabus kunt u lezen wat de laatste ontwikkelingen zijn en krijgt u veel adviezen hoe u uw beleid inzake duurzaamheid kunt vormgeven. Aansluitend kunt u enkele 'best practices' lezen; als illustratie hoe uw collega's duurzaamheidsplannen maken en voor welke uitdagingen zij staan. Wim Kooyman Hoofdredacteur Facility Management Magazine
2
Inhoud
Voorwoord
2
Facility managers geven voorkeur aan duurzame organisaties
4
Programmeren van duurzaamheid
8
Amsterdam haalt optimale uit verplichtingen
14
Facility manager heeft leidende rol
18
Breeam maakt facilitaire doelen concreet
22
Duurzaamheid en Cradle to Cradle
26
De natuur. Model, maatstaf en mentor
39
Duurzaamheid 3.0. Het individu maakt het verschil
42
Een duurzame MOP
48
Duurzaam de recessie door
52
Provincie Groningen gaat voor 100 procent duurzaam inkopen
59
Duurzaamheid binnen facility management
62
Duurzaamheidsdenken aangescherpt
66
i-Climate op kantoor
72
FM doorslaggevend bij gezonde bouw
76
One Planet Facilities
79
Fysiek en sociaal duurzaam schoonmaken
83
De implementatie van duurzaamheid: wat beweegt de praktijk?
88
Best practices Duurzaamheid staat centraal bij waterschap Hollandse Delta
96
Actieplan Chassé Theater. Duurzame aandacht voor duurzaamheid
100
Een-tweetje duurzaamheid bij Sanoma Uitgevers
105
'Schoon licht' in Apeldoorn
107
Slim energiegebruik bij Koninklijke Kentalis
109
3
Facility managers geven voorkeur aan duurzame organisaties Remco Verhezen
Duurzame
bedrijfsvoering
is
onlosmakelijk
verbonden
met
het
facilitair
management. Veel facilitair professionals vinden dat een goede zaak. Ze hechten zelfs sterk aan het thema. Dat blijkt uit onderzoek uitgevoerd in opdracht van Agentschap NL in het kader van de campagne Slimme Energie. Onderzoeksbureau Integron peilde de mening van ruim 600 professionals over duurzaamheid. Vier professionals geven hun kijk op de belangrijkste uitkomsten.
‘Bij steeds meer organisaties is duurzaamheid een vast onderdeel van het beleid’, constateert Hans Scherpenzeel, adviseur Slimme Energie bij Agentschap NL. ‘Facility managers voeren dit beleid meestal uit. Met de campagne Slimme Energie helpen we hen om duurzame kantoren, scholen en zorginstellingen te realiseren. We waren daarom benieuwd naar de mening van de professionals zelf. Wat verstaan ze eigenlijk onder duurzaamheid? Hoeveel waarde hechten zij aan duurzame bedrijfsvoering? En wat verwachten
ze
op
dat
gebied
van
hun
werkgever?’
Agentschap
NL
schakelde
onderzoeksbureau Integron in om de visies, behoeften en wensen van facility managers te inventariseren. 625 professionals vulden daarvoor een vragenlijst in.
Duurzaamheid belangrijker dan ooit ‘De professionals die meededen vertegenwoordigen een doorsnede van de beroepsgroep’, vertelt Scherpenzeel over het onderzoek. ‘We ondervroegen professionals uit de financiële en zakelijke dienstverlening, overheid, non-profit, onderwijs en zorg. En eigenlijk laten de resultaten een eenduidig beeld zien: de facilitair professionals zien dat duurzaamheid een steeds belangrijkere rol speelt in hun werk. Maar liefst 69 procent geeft zelfs aan dat het thema belangrijker is dan ooit.’ Bedrijven moeten wel meegaan in de trend. Niet alleen om het milieu te sparen, maar ook om een interessante werkgever te blijven. Daarbij is duurzaamheid tegenwoordig ook een verplichting. Scherpenzeel: ‘Sinds 2008 vallen veel organisaties onder het Activiteitenbesluit van de Wet milieubeheer. Dit betekent dat ze alles in het werk moeten stellen om het milieu zo min mogelijk te beschadigen. Hiervoor moeten ze bijvoorbeeld alle energiebesparende maatregelen nemen die zich binnen vijf jaar terugverdienen.’
Thema leeft bij jong en oud ‘Voor organisaties is er alles aan gelegen om het thema duurzaamheid te omarmen’, stelt Scherpenzeel. ‘Zeker als ze inzien dat ze bijvoorbeeld met energiebesparingen geld
4
