Duurzaam bouwen
Muren 1
Muren isoleren – waar staan we?
% zonder isolatie
100 80 60
40 20 0
1998
2001
2003
2005
2
2008
2020
Ouderdom woning
3
Energieverlies per 100 m² ca. 1500 m³ aardgas of 1500 liter stookolie per jaar
4
De geïsoleerde muur 1. Thermische prestatie 2. Bevestiging 3. Regendichting 4. Winddichting
5. Luchtdichting 5 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
De geïsoleerde muur EPB-eisen 2012: Umax = 0,32 W/m²K 2014: Umax = 0,24 W/m²K
Subsidie bestaande woning
Premie via netbeheerders voor 2015 6 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 1: spouwmuur met luchtspouw
Foto: 23 cm EPS lambda 0.031 7 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 1: spouwmuur met luchtspouw Thermische prestaties: U = 0,32 W/m²K (vanaf 1/1/2012) van min. 60 mm met lambda 0.021 W/mK tot 140 mm met lambda 0.048 W/mK U = 0,24 W/m²K (vanaf 1/1/2014) van min. 80 mm lambda 0.021 W/mK tot 180 mm met lambda 0.048 W/mK U = 0,12 W/m²K van min. 160 mm lambda 0.021 W/mK tot 360 mm (?) met lambda 0.048 W/mK
8 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 1: spouwmuur met luchtspouw Bevestiging: -
Isolatie: met isolatieclips en/of isolatieplug
-
Gevelsteen: spouwhaken
Spouwhaak met clips
Isolatieplug
Afstandshouder (rexklem) 10
Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 1: spouwmuur met luchtspouw
11
Muur 1: spouwmuur met luchtspouw Regendichting: -
Luchtspouw = afwatering regendoorslag Spouwhaken naar buiten toe omlaag plooien OF spouwhaken met druipneus
Winddichting: -
Geen kieren onderling Geen lucht tussen isolatie en draagmuur Goede aansluiting onder en boven Verzorgde afwerking hoeken
Luchtdichting: -
binnenpleisterwerk is de luchtdichte afwerking
12 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 2: spouwmuur volledige vulling
Foto: 12 cm rotswol 13 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 2: spouwmuur volledige vulling Thermische prestatie: U = 0,32 W/m²K min. 120 mm met lambda 0.040 W/mK U = 0,24 W/m²K min. 160 mm met lambda 0.040 W/mK
14 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 2: spouwmuur volledige vulling Bevestiging: -
Isolatie: met isolatieplug
-
Gevelsteen: spouwhaken
Regendichting: -
Plaatsing in 2 lagen om regendoorslag door kieren en naden te vermijden
-
Mogelijke bakelietverkleuring op gevelsteen door volle spouwvulling
-
Aandacht voor mosvorming door trage uitdroging gevelsteen
-
Eventueel gevelsteen waterwerend behandelen 15
Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 2: spouwmuur volledige vulling Winddichting: -
Geen kieren onderling
-
Geen lucht tussen isolatie en draagmuur
-
Goede aansluiting
onder en boven -
Verzorgde afwerking hoeken
Luchtdichting: -
binnenpleisterwerk is de luchtdichte afwerking 16
Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 3: spouwmuur na-isolatie in spouw
17 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Bron: studiedag Ugent 18/11/2009
Muur 3: spouwmuur na-isolatie in spouw
18 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Bron: studiedag Ugent 18/11/2009
Muur 3: spouwmuur na-isolatie in spouw
Foto: inblazen isolatie
19 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 3: spouwmuur na-isolatie in spouw
Nazicht VOOR inblazen van de isolatie waar contact is tussen binnenmuur en buitenmuur (na isolatie ontstaan hier koudebruggen die moeten worden opgelost of berekend naar risico)
20 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 3: spouwmuur na-isolatie in spouw Thermische prestatie: Koudebruggen blijven MAAR: warmer binnenoppervlak (computersimulatie én praktijkmeting) Kleiner risico op schimmel & condensatie bij gelijk binnenklimaat !! * * beter luchtdicht => beter ventileren
21 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Bron: studiedag Ugent 18/11/2009
Muur 3: spouwmuur na-isolatie in spouw Bevestiging: -
Isolatie: gespoten
-
Spouw voor het inspuiten volledig af te sluiten! (bvb: Bovenaan open spouw aan gootplank? Spouw open aan rolluiken? Doorboringen met zachte flexibele ventilatiebuis? Open stootvoegen?)
-
Bestaande waterkeringen na te kijken: deze vormen compartimenteringen bij inspuiten. 22
Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 3: spouwmuur na-isolatie in spouw Regendichting: -
In nagevulde spouwmuur moet isolatiespouw deze functie vervullen
-
Voorwaarde 1: onbeschadigd gevelmetselwerk (voegwerk, scheuren,…)
-
Voorwaarde 2: verwaarloosbare wateropname isolatiematerialen:
< grenswaarde voor gevelpleister DUS: geen gevaar voor regendoorslag t.g.v. capillariteit isolatiemateriaal 23 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 3: spouwmuur na-isolatie in spouw Winddichting: -
Spouw voor het inspuiten volledig af te sluiten!
Luchtdichting: -
binnenpleisterwerk is de luchtdichte afwerking
DOCH BIJKOMEND: -
Na-isolatie van de spouw verhoogt de luchtdichtheid (de isolatie heeft een grotere weerstand tegen luchtdoorlaat dan een luchtspouw)
MINDER natuurlijke binnenventilatie! Risico oppervlaktecondensatie VERGROOT VENTILATIE van het gebouw bestuderen 24 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 4: spouwmuur met gevelpleister
25 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 4: spouwmuur met gevelpleister Bevestiging: -
Isolatie: met isolatieplug
-
Gevelsteen: spouwhaken
Regendichting: -
Gevelpleister = regendichting
Winddichting: -
Geen kieren onderling
-
Geen lucht tussen isolatie en draagmuur
-
Goede aansluiting onder en boven
-
Verzorgde afwerking hoeken
Luchtdichting: -
binnenpleisterwerk is de luchtdichte afwerking 26
Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 5: massief met gevelpleister op isolatie
27 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 5: massief met gevelpleister op isolatie Bevestiging: -
Isolatie: gelijmd of met speciale isolatieplug
Regendichting: -
Gevelpleister = regendichting
Winddichting: -
Geen kieren onderling
-
Geen lucht tussen isolatie en draagmuur
-
Goede aansluiting onder en boven
-
Verzorgde afwerking hoeken
Luchtdichting: -
binnenpleisterwerk is de luchtdichte afwerking 28
Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 5: massief met gevelpleister op isolatie AANDACHTSPUNTEN bij NA-isolatie:
29 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 6: massief met gevelplanken/panelen
30 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 6: massief met gevelplanken/panelen Bevestiging: -
Isolatie: zijdelings geklemd en/of bevestigd
-
Bekleding: geschroefd/gelijmd aan structuur
Regendichting: -
Gevelafwerking of achterliggende folie/plaat
31 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 6: massief met gevelplanken/panelen Winddichting: -
Dampopen folie of isolerende onderdakplaat
-
Bij toepassing folies naden afkleven
-
Goede aansluiting onder en boven
-
Geen lucht tussen isolatie en draagmuur
Luchtdichting: -
binnenpleisterwerk is de luchtdichte afwerking
32 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 7: massief met binnenisolatie (enkel)
bi
bi
33 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
BINNENISOLATIE
BLAUW = reële dampdruk (P v) curve i.f.v. dampdoorlaatbaarheid ROOD = dampsaturatiedruk (P vs) curve i.f.v. temperatuur materiaal
P v > P vs = interne condensatie
Dampscherm binnen => geen condensatie? 34
Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Buiten kletsnat => WEL condensatie
BINNENISOLATIE
35 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 7: massief met binnenisolatie (enkel)
36 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 7: massief met binnenisolatie (enkel)
Nazicht VOOR het isoleren daar waar buitenmuur de binnenstructuur (vloer, muur,…) raakt. Na isolatie ontstaan daar koudebruggen die moeten worden opgelost of berekend naar risico.
37 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 7: massief met binnenisolatie (enkel) Bevestiging: -
Structuur: profielen bevestigen van vloer naar plafond (bij verankering aan buitenmuur opletten voor vocht/…)
-
Isolatie: tussen de profielen klemmen
Winddichting: -
Bestaande pleister = winddicht
-
Goede aansluiting onder en boven
-
Geen lucht tussen isolatie en draagmuur
38 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 7: massief met binnenisolatie (enkel) Bevestiging bij verlijming: -
Harde isolatie sluit slecht aan op oneffen ondergrond; best met mortel volvlakkig verkleven.
zonder drukverschil
met drukverschil
bron: Robert Borsch-Laaks – Holzbau 5/2005 39 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 7: massief met binnenisolatie (enkel) Regendichting: -
Binnenisolatie = grotere vochtbelasting Aangewezen gevel waterafstotend te behandelen
zonder binnenisolatie
ongehinderde uitdroging naar buiten en binnen
beregening
uitdroging
met binnenisolatie
2. door grotere dampdichtheid (sterk) beperkte uitdroging naar binnen 40
Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
1. door gereduceerde warmtestroom beperkte uitdroging naar buiten
Muur 7: massief met binnenisolatie (enkel) Winddichting: -
Bestaande pleister = winddicht
-
Goede aansluiting onder en boven
-
Geen lucht tussen isolatie en draagmuur
Luchtdichting: -
Dampscherm is de luchtdichte afwerking
-
Alle naden goed verkleven, ook aan overgang vloer, plafond, ramen,…
-
Doorvoeren voor leidingen luchtdicht aftapen rond de leiding
-
Gaten voor stopcontact luchtdicht afwerken rond luchtdicht inbouwdoosje. 41
Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 7: massief met binnenisolatie (enkel) Do’s en Dont’s:
42 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 7: massief met binnenisolatie (enkel) Do’s en Dont’s:
43 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 7: massief met binnenisolatie (enkel) Do’s en Dont’s:
44 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 7: massief met binnenisolatie (enkel) Details:
45 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 7: massief met binnenisolatie (enkel) KOUDEBRUGGEN: moeilijk oplosbaar
46 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 7: massief met binnenisolatie (enkel) KOUDEBRUGGEN: moeilijk oplosbaar
47 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 8: massief met binnenisolatie (dubbel)
bi
bi
48 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 8: massief met binnenisolatie (dubbel)
49 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 8: massief met binnenisolatie (dubbel) Bevestiging: -
Structuur: profielen bevestigen van vloer naar plafond (bij verankering aan buitenmuur opletten voor vocht/…)
-
Isolatie: tussen de profielen klemmen
-
Leidingspouw: op OSB of op houtstructuur
Regendichting: -
Aangewezen om gevel waterafstotend te behandelen (schilderen, crepi, …)
50 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 8: massief met binnenisolatie (dubbel) Winddichting: -
Bestaande pleister = winddicht
-
Goede aansluiting onder en boven
-
Geen lucht tussen isolatie en draagmuur
Luchtdichting: -
Dampscherm is de luchtdichte afwerking
-
Alle naden goed verkleven, ook aan overgang vloer, plafond, ramen,…
-
Doorvoeren voor leidingen naar buiten luchtdicht aftapen rond de leiding
-
Leidingen in leidingspouw = luchtdichting blijft intact 51
Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 9: houtskelet windverband buiten
52 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 9: houtskelet windverband buiten Winddichting: Uitstijving = winddichting: naden gesloten??
Goede aansluiting onder en boven Geen lucht tussen isolatie en buitenplaat
Luchtdichting: Dampscherm is de luchtdichte afwerking Alle naden goed verkleven, ook aan overgang vloer, plafond, ramen,… Doorvoeren voor leidingen luchtdicht aftapen rond de leiding Gaten voor stopcontact luchtdicht afwerken rond luchtdicht inbouwdoosje. 53 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 10: houtskelet windverband binnen
54 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 10: houtskelet windverband binnen Voorbeeld met gevelsteen:
55 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 10: houtskelet windverband binnen bi
Voorbeeld met gevelbeplanking:
56 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 10: houtskelet windverband binnen
Foto’s: leidingenspouw en luchtdichting: 57 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 10: houtskelet windverband binnen Thermische prestatie
Realiseren laag energie en passief met houtskeletbouw Bron: Jonckheere Wood Structures 58 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 10: houtskelet windverband binnen Winddichting: OF: houtvezelplaat: tand en groef OF: folie: overlap naden achter lat of aftapen Goede aansluiting onder en boven Geen lucht tussen isolatie en winddichting
Luchtdichting: Dampscherm is de luchtdichte afwerking Alle naden goed verkleven, ook aan overgang vloer, plafond, ramen,… Doorvoeren voor leidingen naar buiten luchtdicht aftapen rond de leiding Leidingen in leidingspouw = luchtdichting blijft intact
59 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 11: houtskelet met gevelpleister bi
bu
Optie 1: OSB buitenzijde
bi
bu
Optie 2: OSB binnenzijde 60 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Muur 11: houtskelet met gevelpleister OPTIE 1: (OSB) windverband buiten: +:
vlakke stabiele plaat voor bevestiging gevelisolatie
Maar:
buitenzijde relatief dampdicht vochtbufferende isolatie?
OPTIE 2: (OSB) windverband binnen: =
buitenzijde meer dampopen geen risico op interne condens
61 Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Dank voor uw aandacht
62