Duurzaam bouwen Het geïsoleerde plat dak
1
Het platte dak Dak: bovenste deel van de gebouwschil
buitenklimaat
binnenklimaat
2
Het platte dak Dak: bovenste deel van de gebouwschil • waterdicht + winddicht = dakafdichting • isolerend = dakisolatie • luchtdicht, dampremmend = dampscherm • bovenste begrenzing beschermd volume • 5de gevel (zie actieve daken)
3
Basiseisen • • • • • •
stabiliteit, stormvast brandveiligheid gezondheid, milieu veiligheid geluid energiebesparing
basiseisen
• • • •
economisch ecologisch duurzaam esthetisch
ontwerp & uitvoering
4
Niet vergeten: waterdichtheid!
dakbedekking
dakafdichting 5
Dakafdichting het platte dak is een dak waarbij de wind- en waterdichtheid gerealiseerd wordt door een continue waterdichte laag, de dakafdichting
99,99… % waterdicht =
LEK
6
Inhoud • Goede dakopbouwen • EPB en isolatiedikten • Dampschermen • Brandveilige daken 7
Goede dakopbouwen
warm dak
8
Warm dak • Meest voorkomende dakopbouw • Opbouw van onder naar boven: – dakvloer – afschotlaag – dampscherm – isolatie – dakafdichting – eventueel ballast (grind, groendak, terras, parking)
• Alle lagen op elkaar zonder luchtspouw tussen
9
Warm dak
bron: WTCB TV 215
10
Goede dakopbouwen omkeer dak
11
Omkeerdak • Variant van het warm dak • Opbouw van onder naar boven: – dakvloer – afschotlaag – afdichting – isolatie – ballast (grind, groendak, terras, parking, …) • Alle lagen op elkaar zonder luchtspouw tussen
12
Omkeerdak
bron: WTCB TV 215
13
Omkeerdak Opmerkingen: • correctie U-waarde voor extra warmteverlies tijdens stookseizoen: hemelwater stroomt onder platen • minimale helling 2%, maximale doorbuiging 1/240 • ballast: – UV-bescherming – opdrijven platen – windbelasting • dakvloer: – zwaar massief – licht: Rdakvloer: minimaal 0,15 m²K/W – dus multiplex of OSB 18 mm voldoen niet 14
Foute dakopbouwen (1)
bron: WTCB TV 215
15
?
(Foute) dakopbouwen (1*) 1. ventilatiebuisjes weg 2. luchtspouw weg 3. vochtgestuurd dampscherm
Verbeterd (?) koud dak
16
?
(Foute) dakopbouwen (1*) mogelijk mits talrijke randvoorwaarden die vandaag niet standaard zijn op werf
?
Verbeterd (?) koud dak blijft af te raden: zie WTCB Contact 2-2012 17
Foute dakopbouwen (2)
bron: WTCB TV 215
18
Foute dakopbouwen (3)
bron: WTCB TV 215
19
Inhoud • Goede dakopbouwen • EPB en isolatiedikten • Dampschermen • Brandveilige daken 20
Dak: Umax - EPB Jaar bouwvergunning 2010
Umax (W/m²K)
2012
0,27
2014
0,24
2020
???
0,30
21
BIJNA ENERGIE NEUTRAAL
22
Dakisolatie
23
Warmtegeleidbaarheid: λ (W/mK)
Dakisolatie warm dak
Bron cijfergegevens: www.butgb.be
24
Tabel minimale dikte • R-waarde enkel isolatie + overgangsweerstanden • Warm dak: Uc = U + ΔUf + ΔUcor (NBN B62 002 – 2008) • ΔUf voor mechanisch bevestigers (M.B.) met: – 6 schroeven/m² – Schroeven uit koolstofstaal, gecoat – Schroefdiameter 4,8 mm – Kerndiameter 4 mm 25
λD isolatie
Tabel 1: minimale isolatiedikte in mm voor Umax tot 2014
Uc=0,30
Uc=0,27
M.B.
Uc=0,24
M.B.
M.B.
0,050
170
180
190
200
210
220
0,045
150
160
170
180
190
200
0,040
140
150
150
160
170
180
0,035
120
130
130
140
150
160
0,030
100
110
110
130
130
140
0,250
90
100
100
110
110
120
0,200
70
80
90
90
90
100 26
En nog …
Tabel 2: minimale isolatiedikte in mm voor Umax toekomst
λD isolatie
Uc=0,20
Uc=0,15
Uc=0,10
0,050
250
350
500
0,045
230
300
450
0,040
200
270
400
0,035
180
240
350
0,030
150
200
300
0,025
130
170
250
0,020
100
140
200 27
Dakisolatie omkeerdak • XPS (geëxtrudeerd polystyreen) • λD: 0,032 – 0,035 - 0,038 W/mK
Op platte dak: met sponning 4 zijden 28
Tabel minimale isolatie • R-waarde enkel isolatie + overgangsweerstanden • Omkeer dak: Uc = U + ΔUr + ΔUcor (NBN B62 002 – 2008) • ΔUr: hemelwater stroomt onder isolatie – Default reductie: 0,7 * RD,XPS – Formule voor ΔUr (gunstiger) zie ook ATG
29
λD XPS 0,038 W/mK
Tabel 3: minimale isolatiedikte in mm afhankelijk van ballast
Uc=0,30
Uc=0,27 Uc=0,24
grind
160
-
-
groen
140
160
-
grind+ATGdoek
130
140
160
groen+ATGdoek
130
140
160
Maximale dikte 1 laag: 120 mm à 160 mm afhankelijk van merk en type 30
λD XPS
Tabel 4: minimale isolatiedikte in mm afhankelijk van ballast
0,035 W/mK
Uc=0,30
Uc=0,27 Uc=0,24
grind
140
160
-
groen
130
150
-
Maximale dikte 1 laag: 120 mm à 160 mm afhankelijk van merk en type 31
Oplossingen • DUO-dak = gewoon warm dak + omkeerdak = hygro-thermische studie • Meer lagen XPS op elkaar? – Maximum dikte 1 laag 120 mm à 160 mm – Ter studie!
32
Druksterkte bij 10% vervorming in kPa
Sterke punten omkeerdak?
1000 800
XPS
600 400
EPS
200 0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
dichtheid kg/m³ 33
Groendak - parkeerdak
Bron: www.blauwplaat.nl Bron: www.groendak.info 34
Inhoud • Goede dakopbouwen • EPB en isolatiedikten • Dampschermen • Brandveilige daken 35
Dampschermen Keuze van het dampscherm 2 mogelijkheden: 1. berekeningen met aangepaste software 2. standaardkeuze TV 215, hoofdstuk 6 en TV 239, hoofdstuk 3 (= update voor mechanisch bevestigde platte daken) 36
Zie tabellen in bijlage 37
Keuze dampscherm Stappenplan 1. Bepalen van de binnenklimaatklasse (BKK): I, II, III, IV 2. Bepalen dampschermklasse: E1, E2, E3, E4 3. Keuze geschikte dampscherm 4. Plaatsingswijze
38
Keuze dampscherm – stap 1 1. Bepalen van de binnenklimaatklasse (BKK): I, II, III, IV – Bestaande toestand: meting – Op te richten: evt. eisen klimatisatie – Op te richten: TV 215, tabel 12
39
jaargemiddelde dampdruk buiten= 1100 Pa
• jaargemiddelde binnentemperatuur • jaargemiddelde relatieve vochtigheid binnen 40
4 weken meten (dataloggers) • buiten: temperatuur en relatieve vochtigheid • of: weerstation in de buurt (evt. 3 gewogen) • binnen: temperatuur en relatieve vochtigheid 41
42
Keuze dampscherm – stap 2 2. Bepalen dampschermklasse: E1, E2, E3, E4 – TV 215, tabel 14 – BKK gekozen / bepaald in stap 1 – Keuze dakvloer – Keuze isolatie – Keuze plaatsingstechniek isolatie / afdichting 43
+ … veel voetnoten 44
Keuze dampscherm – stap 3 3. Keuze geschikte dampscherm – TV 215, tabel 13 – Kiezen uit hogere dampschermklasse mag altijd.
45
46
Keuze dampscherm – stap 4 4. Plaatsingswijze – TV 215 tabel 15 – Los – Gekleefd • • • •
met warm bitumen Gelast met lijm zelfklevend niet voorzien in tabel
– Mechanisch bevestigd 47
Plaatsing dampscherm
(*)
48
Losse plaatsing
Los: met ballast Los: mechanisch bevestigd met isolatie/afdichting 49
Gekleefde plaatsing
Gekleefd: met warm bitumen, gelast, met solventvrije lijm (PUR), met bitumineuze lijm, zelfklevend 50
Mechanisch bevestigd
Klasse IV: doorboren dampscherm niet toegelaten Continue ondergrond mag wel mechanisch bevestigd worden 51
Inhoud • Goede dakopbouwen • EPB en isolatiedikten • Dampschermen • Brandveilige daken 52
53
Brandveiligheid platte dak Bouwproducten: – Euroclass of Euroklassen (NBN EN 13501-1) – Op label van alle bouwproducten (CE, ETA, ATG) – 7 hoofdklassen (A1,A2,B,C,D,E,F) – Nog 2 onderverdelingen • Rookontwikkeling: s1, s2, s3 • Brandende druppels: d0, d1, d2
– Aparte proeven en classificatie voor producten voor vloeren en leidingisolatie 54
Bouwproduct - Euroklassen
Proeven Euroklassen
55
Bouwproduct - Euroklassen • Onbrandbaar – A1, A2
• Geen flash-over – A1,A2,B
• Brandbaar – B, C, D, E
• Niet getest of niet voldaan aan minimum –F 56
Bouwproduct - Euroklassen • Lijst van producten die als A1 mogen worden beschouwd – Deemed to satisfy (beschikking 96/603/EG van 4/10/1996)
• Lijsten van producten die Euroklasse krijgen zonder verdere test – Classified without further test
• Zie WTCB KMO-normenantenne brandpreventie: http://www.wtcb.be/homepage/index.cfm?cat=services&sub=sta ndards_regulations&pag=fire
57
Probleem • Lokale brandweer werkt soms nog met oude norm NBN S 21-203 – Brandreactieklassen: A0, A1, A2, A3, A4
Geen enkele relatie met Euroklassen • Proeven oude norm zijn gemiddeld 20 jaar oud, minstens meer dan 10 jaar • Sommigen blijven volharden (voorstel 2008 ontwerp basisnormen bijlage 5) 58
Het platte dak KB 07/07/94 (BS 26/04/95) Koninklijk besluit tot vaststelling van de basisnormen voor de preventie van brand en ontploffing waaraan de nieuwe gebouwen moeten voldoen. + 6 wijzigingen / aanvullingen • Laatste bijwerking daken, bijlage 5: 4 april 2003 (BS 5/05/2003) • Bijlage 6: industriële gebouwen: 1 maart 2009 (BS 15/07/2009)
59
Het platte dak Laatste bijwerking daken, bijlage 5: 4 april 2003 (BS 5/05/2003) De eindlaagmaterialen van de dakbedekking behoren tot klasse A1 (oude Belgische norm!) of producten en/of materialen voor dakbedekking de eigenschappen van de klasse BROOF (t1) of zijn conform aan de beslissing 2000/553/EG. 60
Proeven BROOF (t1) 61
BROOF (t1) - systeemtest Voor brand van buiten uit: – – – –
Voor nieuwbouw, niet voor bestaande Niet voor eengezinswoningen Niet voor max. 2 bouwlagen en ≤ 100 m² Wel voor industriële gebouwen (bijlage 6: §6.6.)
Opgenomen in ATG eindlaag, proeven elke 5 jaar 62
Industriële gebouwen Bijlage 6: industriële gebouwen: 1 maart 2009 (BS 15/07/2009)
Bron: WTCB-Contact 4-2011 63
Groendaken • Aanbevelingen Hoge Raad: zie WTCB-Contact nr. 32 | 4-2011 • Bespreking bij “groendaken”
64
