Een duurzaam plat dak?

Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf

Un monde durable: les entrepreneurs le construisent Een duurzame wereld: de aannemer bouwt eraan mee

http://www.wtcb.be

Een duurzaam plat dak?

Ir. Johan Van Dessel Afdelingshoofd Duurzame Ontwikkeling en Renovatie

Dr. An Janssen Labo Duurzame Ontwikkeling

WTCB – CSTC – BBRI


inhoud van de presentatie

http://www.wtcb.be

• Wat is duurzaamheid? • Hoe duurzaamheid op gebouwniveau beoordelen? • Hoe kunnen platte daken bijdragen tot de duurzaamheid van een gebouw? • Hoe duurzame materialen herkennen? • Conclusies

2



http://www.wtcb.be

• Wat is duurzaamheid? • Hoe duurzaamheid op gebouwniveau beoordelen? • Hoe kunnen platte daken bijdragen tot de duurzaamheid van een gebouw?

• Hoe duurzame materialen herkennen? • Conclusies

3

Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf http://www.wtcb.be

duurzame gebouwen en bouwmaterialen

• goede technische en functionele prestaties!

• geringe impact op het leefmilieu • positieve bijdrage tot sociale aspecten • positieve bijdrage tot economische aspecten

2


bouwproductenrichtlijn (1993) & bouwproductenverordening (2011)

• 7 fundamentele eisen voor bouwwerken – – – – – – –

eis 1: mechanische sterkte en stabiliteit eis 2: brandveiligheid eis 3: hygiëne, gezondheid en milieu eis 4: gebruiksveiligheid eis 5: bescherming tegen geluid eis 6: energiebesparing en warmtebehoud eis 7: duurzaam gebruik van natuurlijke grondstoffen

5


CEN TC 350 ‘Sustainability of construction works’

- Een kader en methodologie voor de duurzaamheidsbeoordeling van gebouwen en bouwproducten - Gebaseerd op een levenscyclusaanpak - Aan de hand van kwantitatieve en kwalitatieve indicatoren - ‘Technical & functional performance’ is een basisvereiste voor de beoordeling - Duurzaamheidsbeoordeling impliceert de 3 dimensies te beschouwen, maar een beoordeling van milieu, sociaal of economie is tevens afzonderlijk mogelijk. - Zonder ‘waardeoordeel, minimale eisen of benchmarks’


beoordelingssystemen voor duurzame gebouwen

8


duurzaamheidsevaluatie

http://www.wtcb.be

 Waarom ?  Om duurzaamheid in de bouw beter te kunnen omschrijven  Als handvest om duurzame gebouwen te ontwerpen en te bouwen  In een streven naar een meer duurzaam bebouwde omgeving  Als objectieve basis voor vergelijking tussen gebouwen en duurzaamheidscriteria  Om investeerders, toekomstige eigenaars, huurders, gebruikers,… te overtuigen van de toegevoegde waarde  …..


multi-criteria benadering

http://www.wtcb.be

10


multi-criteria benadering

http://www.wtcb.be

11

Centre Scientifique et Technique de la Construction – http://www.cstc.be

Duurzaamheidsevaluatie-systemen in focus  Naar een inspirerende leeromgeving, Instrument voor duurzame scholenbouw, GO – Agion, mei 2010  In opdracht van GO / AGION  EVR architecten

 PPS Scholenbouw bevat verwijzing in zijn Outputspecificaties naar dit duurzaamheidsinstrument De duurzaamheid zal afgewogen worden aan de duurzaamheidsmeter uitgewerkt door GO! en AGIOn. Dit instrument meet niet alleen de duurzaamheid maar tracht ze vooral van bij de start van het project te implementeren. Aan de hand van 10 thema’s worden alle aspecten van duurzaamheid in kaart gebracht en afgetoetst in het ontwerp van schoolgebouwen. (…) Duurzame schoolgebouwen ontstaan vanuit een voorkomend denken en gaan in deze zin efficiënter om met energie, water, grondstoffen, natuurlijke voordelen (en beperkingen) en financiële middelen.

Een totale score van 70% wordt vooropgesteld, naast een minimumscore per thema van 50%.

Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf– http://www.wtcb.be

Duurzaamheidsevaluatie-systemen in focus Batex - Bâtiments exemplaires  Initiatief van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (Brussel Leefmilieu)  Niet echt een label, maar een reeks van selectie-criteria voor de oproep ‘Voorbeeldgebouwen’  5 projectoproepen (2007-2012), 193 projets - 522.000 m² - financiële steun van 24 miljoen euro van het Brussels Gewest.  2012, budget de 5 million € de subsides.  37 geselecteerde projecten, 148 000 m² aan Voorbeeldgebouwen  10 €/m2 voor de ontwerper (max 100 000 € / project)  90 €/m2 voor de opdrachtgever (max. 500.000€ /project)  Technische ondersteuning voor ontwerper en opdrachtgever om de objectieven te bereiken  Oproep 2013 (dd 19.02.2013)

13



http://www.wtcb.be

• Wat is duurzaamheid? • Hoe duurzaamheid op gebouwniveau beoordelen? • Hoe kunnen platte daken bijdragen tot de duurzaamheid van een gebouw?

• Hoe duurzame materialen herkennen? • Conclusies

15

plat dak binnen Ref-B


THEME 01 THEME 02 THEME 03 THEME 04 THEME 05 THEME 06 THEME 07 THEME 08 THEME 09

GESTION MOBILITE DEVELOPPEMENT DE LA NATURE ENVIRONNEMENT PHYSIQUE ENVIRONNEMENT HUMAIN MATIERE ENERGIE EAU CONFORT ET SANTE

BEHEER MOBILITEIT NATUURONTWIKKELING FYSISCH MILIEU SOCIAAL & CULTUREEL MATERIE ENERGIE WATER COMFORT & GEZONDHEID

RUBRIEK 01-01 PROJECTBEHEER MAATREGEL 01-01-01 Kwaliteitszorg MAATREGEL 01-01-02 Financiële haalbaarheid lange termijn MAATREGEL 01-01-03 Participatie RUBRIQUE 01-02 GESTION DU CHANTIER MESURE 01-02-01 Mise en place d'un processus de gestion responsable du chantier MESURE 01-02-02 Maîtrise des risques et minimisation des impacts environnementaux du chantier RUBRIQUE 01-03 GESTION DES DECHETS DE CONSTRUCTION ET DE DEMOLITION MESURE 01-03-01 Mise en place d’un processus de gestion responsable des déchets MESURE 01-03-02 Gestion des déchets sur chantier RUBRIQUE 01-04 PREPARATION ENTRETIEN & MAINTENANCE MESURE 01-04-01 Documents à destination du gestionnaire et des utilisateurs MESURE 01-04-02 Facilité de maintenance MESURE 01-04-03 Commissioning des installations techniques MESURE 01-04-04 Le bâtiment et le site comme source d’informations et ressource pédagogique RUBRIQUE 01-05 GESTION DES DECHETS D'EXPLOITATION MESURE 01-05-01 Identification et signalétique MESURE 01-05-02 Possibilité de tri MESURE 01-05-03 Stockage des déchets MESURE 01-05-04 Réduction de la production de déchets

16


levenscycluskosten (LCC)

http://www.wtcb.be

• initiële bouwkosten • gebruiks/werkingskosten • onderhoudskosten (afhankelijk van activiteiten en frequentie) • vervangingskosten (afhankelijk van levensduur) • levenseindekosten (EOL)

17


LCC case: onderhoud & vervanging

http://www.wtcb.be

• studie onderhoud PPS scholenbouw – Herk-de-Stad • top 5 Kosten onderhoud & vervanging (30 jaar) – – – – –

buitenschrijnwerk luchtgroep binnenschrijnwerk riolering dakbedekking


LCC case: onderhoud & vervanging

http://www.wtcb.be

• studie onderhoud PPS scholenbouw – Herk-de-Stad • top 5 Kosten onderhoud & vervanging (30 jaar) – – – – –

buitenschrijnwerk luchtgroep binnenschrijnwerk riolering dakbedekking • • • •

inspectie periodiek onderhoud herstellingen vervanging

 databronnen ?

50000 45000 40000 35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 1

3

5

7

9

11 13 15 17 19 21 23 25 27 29


Data voor onderhoud & levensduur

http://www.wtcb.be

Type

Bron

Min

Gem

Max

EPDM

BOK (NL) BCIS (UK) Cash, BBA, VMSW, SBR, Eco-Quantum, Slooptool, Garantie, SKZ

25 15

28 20 14.1, 20, 20, 25, 25, 25, 30, 50

33 30

EPDM

Schneider Hoff, 45 mil, Eo Hoff, 45 mil, Ei

Mechanisch

16.8 15 20

EPDM

Schneider Hoff, 45 mil Hoff, 60 mil Clayton

Met ballast

18.4 15 20 13

EPDM

Nutzungsdauern Zwischenauswertung (D)

Zware ballast Lichte ballast

20 15

30 20

40 30

Min

Gem

Max

Type

Bron

PVC

BOK (NL)

25

30

35

PVC

BCIS (UK)

15

20

30

PVC

BBA

35

PVC

SBR, Eco-quantum, Slooptool

25

PVC

ABSW (VMSW)

20

PVC

MDB

PVC

Garantie

15

PVC

Clayton

13

PVC (zware ballast) (lichte ballast)

NZ (D)

15-20

20 15

30 20

40 30



http://www.wtcb.be




RUBRIEK 03-01 NATUURONTWIKKELING MAATREGEL 03-01-01 Valorisatie van de bestaande ecologische waarden MAATREGEL 03-01-02 Verhoging van de biodiversiteit MAATREGEL 03-01-03 Beleving en gebruik van groen RUBRIEK 03-02 VOORBEREIDING BEHEER VAN NATUUR- EN GROENBEHEER MAATREGEL 03-02-01 Voorbereiding natuur- en groenbeheer

23


verhoging van de biodiversiteit beleving en gebruik van groen

• behoud van groene ruimte (groendak)

Daku

• aanwezigheid van recreatieve groenvoorzieningen

Optigroen

• aanwezigheid van teel- of kweekplaatsen ZinCo 24



http://www.wtcb.be

THEME 01 THEME 02 THEME 03 THEME 04 THEME 05 THEME 06 THEME 07 THEME 08 THEME 09 RUBRIQUE 04-01 MESURE 04-01-01 MESURE 04-01-02 RUBRIQUE 04-02 MESURE 04-02-01 MESURE 04-02-02 MESURE 04-02-03 MESURE 04-02-04 MESURE 04-02-05



Surface plancher brute / emprise au sol Utilisation de sols (préalablement) pollués Ombre projetée Effets du vent Pollution lumineuse Ilots de chaleur Accroissement du bruit ambiant

25


impact op het fysisch milieu

http://www.wtcb.be

• hitte-eilanden – groendaken – dekmaterialen met lage absorptiefactor – reflecterende dakbedekking

Derbigum

WTCB Contact 2012

26






RUBRIQUE 07-01 PERFORMANCES : LIMITATION DES BESOINS MESURE 07-01-01

MESURES CONCEPTUELLES ET STRATEGIES BIOCLIMATIQUES

MESURE 07-01-02

QUALITE THERMIQUE DE L'ENVELOPPE EXTERIEURE

RUBRIQUE 07-02 RENOUVELABLES MESURE 07-02-01

PROJET INTEGRANT L’UTILISATION (ULTÉRIEURE) D’ÉNERGIE SOLAIRE

MESURE 07-02-02

ENERGIE VERTE ET MECANISMES DE COMPENSATION DES EMISSIONS DE CO2

RUBRIQUE 07-03 EFFICIENCE : SYSTÈMES TECHNIQUE MESURE 07-03-01

SYSTÈME DE CHAUFFAGE ÉCONOME EN ÉNERGIE

MESURE 07-03-02

VENTILATION HYGIÉNIQUE ÉCONOME EN ÉNERGIE

MESURE 07-03-03

REFROIDISSEMENT DES ESPACES ÉCONOME EN ÉNERGIE

MESURE 07-03-04

ÉCLAIRAGE ÉCONOME EN ÉNERGIE

MESURE 07-03-05

ASCENSEURS ÉCONOMES EN ÉNERGIE

RUBRIQUE 07-04 PERFORMANCE ÉNERGÉTIQUE GLOBALE MESURE 07-04-01

BESOIN ÉNERGÉTIQUE POUR LE CHAUFFAGE ET LE REFROIDISSEMENT DES ESPACES

MESURE 07-04-02

UTILISATION D’ÉNERGIE PRODUITE À PARTIR DE SOURCES RENOUVELABLES LOCALES

MESURE 07-04-03

CONSOMMATION FINALE EN ÉNERGIE PRIMAIRE NON RENOUVELABLE

RUBRIQUE 07-05 PREPARATION DE LA GESTION DE L'ENERGIE MESURE 07-05-01

GESTION ÉNERGÉTIQUE

29


beperken energieverbruik & verhogen thermisch comfort

• isolatie – omkeerdak – warm dak

• groendak – – – –

extra isolerende laag thermische inertie verhoogde verdamping verminderde zonlichtinval door schaduw – getemperd microklimaat – afkoeling tijdens de zomer

Controletool van de dikte van het isolatiemateriaal in mechanisch bevestigd warm dak (Umax = 0,2 W/m².K)

Controletool van de dikte van het isolatiemateriaal in een omkeerdak (Umax = 0,2 W/m².K)

30


beperken energieverbruik & verhogen thermisch comfort

Controletool van de dikte van het isolatiemateriaal in mechanisch bevestigd warm dak (Umax = 0,1 W/m².K) WTCB - INFOFICHES EPB EN BOUWBEROEPEN : Thermische isolatie van platte daken (te verschijnen) 31


toepassen hernieuwbare energie

http://www.wtcb.be

• integreren van zonnepanelen in/op plat dak – eventueel in combinatie met reflecterende dakbedekking Rayonnemen t diffus

Rayonnement incident direct Rayonnement réfléchi

ZinCo

Panneau solaire

WTCB Contact 2012.4

32

Solar Constructions



http://www.wtcb.be



RUBRIEK 08-01 WATERHUISHOUDING OPPERVLAKTEWATER OP DE SITE MAATREGEL 08-01 -01 VRIJWARING VAN OVERSTROMINGSGEBEIDEN MAATREGEL 08-01 -02 INFILTRATIE EN BUFFERING VAN REGENWATER RUBRIEK 08-02 WATERGEBRUIK IN HET GEBOUW MAATREGEL 08-02 -01 COLLECTIEVE WATERINFRASTRUCTUUR MAATREGEL 08-02 -02 ONTWERP WATERDISTRIBUTIE MAATREGEL 08-03 -01 HERBRUIK VAN REGENWATER EN GRIJS WATER MAATREGEL 08-03 -02 GEBRUIK VAN WATERZUINIGE TOESTELLEN MAATREGEL 08-04 -01 GESCHEIDEN AFVOERSYSTEMEN MAATREGEL 08-04 -02 VERMIJDEN VAN WATERVERVUILING RUBRIEK 08-03 GLOBALE WATERPRESTATIE MAATREGEL 08-03-01 VOORSTUDIE WATERBEHEER MAATREGEL 08-03-02 DRINKWATERVERBRUIK MAATREGEL 08-03-03 AFVOERDEBIET NAAR RIOLERING RUBRIEK 08-04 VOORBEREIDING WATERBEHEER MAATREGEL 08-04 -01 VOORBEREIDING WATERBEHEER


33


waterhuishouding oppervlaktewater op de site

• groendak: vermindering van piekdebieten bij stortregens

TV 229 WTCB

• groendak: reductie in totale hoeveelheid afgevoerd regenwater dankzij opname door planten en verdamping

TV 229 WTCB

• aandachtspunt: kwaliteit/uitzicht regenwater => verkleuring t.g.v. interactie met dakbedekking 34






RUBRIQUE 09-01 CONFORT ACOUSTIQUE MESURE 09-01-01 Zonage acoustique MESURE 09-01-02 Façade calme MESURE 09-01-03 Isolation aux bruits aériens MESURE 09-01-04 Isolation aux bruits d’impact MESURE 09-01-05 Isolation de façade MESURE 09-01-06 Niveau de bruit maximal dans les espaces occupés MESURE 09-01-07 Niveau de bruit maximal dans les locaux techniques ou sanitaires RUBRIQUE 09-02 CONFORT HYGROTHERMIQUE MESURE 09-02-01 Confort hygrothermique en période estivale MESURE 09-02-02 Confort hygrothermique en période hivernale MESURE 09-02-03 Vitesse de l'air MESURE 09-02-04

Humidité de l'air

RUBRIQUE 09-03 CONFORT VISUEL MESURE 09-03-01 Approche du confort visuel MESURE 09-03-02 Eclairage naturel MESURE 09-03-03 Eclairage artificiel RUBRIQUE 09-04 QUALITE DE L'AIR INTERIEUR MESURE 09-04-01 Disposer d'un air neuf de qualité MESURE 09-04-02 Emissions des matériaux en contact avec l'environnement intérieur MESURE 09-04-03 Renouvellement d'air

35


akoestisch comfort

http://www.wtcb.be

• geluidsisolatie dankzij een juiste combinatie van – massa van de aanwezige lagen met – een voldoende elastisch en akoestisch absorberende isolatielaag

• groendak – bijkomende massa – efficiënte demping van het contactgeluid

TV 229 WTCB

36


visueel comfort

http://www.wtcb.be

• verzekeren van natuurlijke lichtinval doorheen het dak via lichtkoepels of lichtstraten

Velux

MJ Roofs

Velux

Velux 37



http://www.wtcb.be




RUBRIEK 06-01 MATERIAUX ET PRODUITS - Limitation du recours aux ressources non renouvelables MESURE 06-01-01 Utilisation de matériaux et éléments présents in situ et de récupération MESURE 06-01-01 Matériaux à contenu recyclé MESURE 06-01-01 Matériaux à base de matières premières renouvelables RUBRIEK 06-02 MATERIAUX ET PRODUITS - Impact environnemental des matériaux et éléments neufs MESURE 06-02-01 Matériaux dotés d’un écolabel MESURE 06-02-02 Matériaux dotés d’un EPD MESURE 06-02-03 Matériaux issus d’une production ou exploitation durable Matériaux produits localement, à base de matières premières disponibles MESURE 06-02-04 localement RUBRIQUE 06-03 ADAPTABILITE CONSTRUCTIVE MESURE 06-03-01 Adaptabilité de la structure et gros-œuvre MESURE 06-03-02 Adaptabilité de l'enveloppe MESURE 06-03-03 Adaptabilité des équipements MESURE 06-03-04 Adaptabilité des aménagements intérieurs

38

milieu-impact bouwmaterialen versus energieverbruik

LCA van een eengezinswoning over 80 jaar voor verschillende energieverbruiksniveaus

+ 770

+ 770

+ 507

+ 770

+ 507

+ 770

+ 507

+ 507 + 520

+ 520 + 490

+ 490

http://www.wtcb.be

+ 490

+ 430

Centrum voor het Bouwbedrijf

+ 490

Wetenschappelijk en Technisch

+ 430 + 350

+ 350

+ 350

+ 350

+ 280

+ 280 + 215

+ 250

+ 155 + 075

A 20 24

000

000

+ 155 + 155

+ 155

+ 075 + 075

+ 075

000 000

000

+ 155 + 075 000

+ 770

000

+ 770

+ 507

+ 507 + 520

+ 520 + 490 + 300

+ 280

+ 280

+ 300

+ 290

+ 280 + 250

+ 250 + 215

+ 215

B 30 49

+ 490

C 36 67

+ 215

+ 215

Facteur K Niveau E

D 38 90

+ 215

+ 250

+ 215

+ 110

000

000

000

000

+ 770

- 010

+ 770

+ 770

+ 507

+ 507

+ 770

35000 + 507

+ 490

+ 490

+ 490 + 350

+ 350

+ 300

+ 300

+ 490

+ 507

+ 350

+ 350 + 300

+ 300

+ 215 + 215 + 110

+ 110

+ 110

000

000

000

+ 215

rijwoning 144 m² 3 slaapkamers 1 garage

25000

Eco-Indicator 99 (H/A) pts

+ 215

30000

000

+ 215

+ 110

000

20000

Consommation d'énergie Matériaux Installations

15000

10000

5000

0 D

C

B

A

Bron: Referentieel Duurzaam Wonen, WTCB, 2010



http://www.wtcb.be


40


milieuverklaringen

http://www.wtcb.be

vrijwillige milieuverklaringen (ISO 14020) • soort claim, die aangeeft welke milieuaspecten verbonden zijn met een product • nauwkeurig, verifieerbaar, relevant en niet-misleidend • 3 types: – type I = milieulabels (ISO 14024) – type II = eigenverklaringen van fabrikanten (ISO 14021) – type III = EPD – Environmental Product Declaration (ISO 14025 en ISO 21930)

Voorbeelden milieuverklaringen type I of milieulabels

41


milieuverklaringen type III

http://www.wtcb.be

milieuverklaringen type III of Environmental Product Declarations (EPD) •

milieu-info gebaseerd op levenscyclusanalyse of LCA

•

geleverd door de producent/verdeler van het product

•

op vrijwillige basis

•

ISO 14025, ISO 21930 = algemene regels voor EPDs

•

Europese geharmoniseerde normen voor de milieu-evaluatie van bouwproducten (NBN EN 15804:2012)

•

onderworpen aan het beheer van een programma-operator

•

meerdere landen hebben reeds een nationaal programma

•

-

Frankrijk

-

Nederland

-

Groot-Brittannië

-

Duitsland

nog geen Belgisch programma

44


Voorbeelden van EPD

http://www.wtcb.be

29/03/2013

20


Voorbeelden van EPD

http://www.wtcb.be

29/03/2013


COPYRIGHT CSTC 2009

48


COPYRIGHT CSTC 2009

49


COPYRIGHT CSTC 2009

50


Toepassing van LCA / EPD informatie


Toepassing van LCA / EPD informatie


toepassing van EPDs in evaluatiesystemen

Green Guide to Specification <= Environmental Profiles als basisinformatiemodule voor toepassing op elementniveau 9 gebouwelementcategorieën - buitenmuren - binnen- en tussenmuren - daken - vloeren van benedenverdiepingen - vloeren van hogere verdiepingen - ramen - isolatie - landschapsinrichting - vloerafwerkingen

6 gebouwtypes voor meer informatie: http://www.thegreenguide.org.uk

LCA op 60 jaar van wieg tot graf + vervangingen

rating slechtste=70 ptns beste=10 ptns  70 - 60 ptn: E 60 - 50 ptn: D 50 - 40 ptn: C 40 - 30 ptn: B 30 - 20 ptn: A 20 - 10 ptn: A+

32


toepassing van EPDs in evaluatiesystemen

33


NIBE classificatie - dakbedekking

http://www.wtcb.be

56


levenscyclusanalyse plat dak

http://www.wtcb.be

Herwerkt vanuit Opdracht Milieugerelateerde Materiaalimpact van Gebouw(element)en In opdracht van OVAM

57


Toepassing LCA op gebouwniveau BSGO - nieuwbouw kleuterschool

29/03/2013

61



grondplan: totale vloeroppervlakte: 902 m² • gelijkvloers: polyvalente zaal + 5 klassen + berging • verdieping: 4 klassen + 2 bergingen + technische ruimte

29/03/2013

62



29/03/2013

63


BSGO - nieuwbouw kleuterschool

http://www.wtcb.be

opbouw gebouwelementen: dak • hellend dak achterzijde ‒ ‒ ‒ ‒ ‒ ‒ ‒

EPDM dakdichting PIR isolatieplaat 2x9 cm aluminium dampscherm OSB-dakplaat houten gordingsbalken gipsvezelplaat op houten latwerk verf

• hellend dak voorzijde ‒ ‒ ‒ ‒ ‒ ‒ ‒

extensief groendak EPDM dakdichting PIR isolatieplaat 2x9 cm aluminium dampscherm OSB-dakplaat gelamelleerde houten balken akoestisch schuim – akoestisch verlaagd plafond met rotswolpanelen 29/03/2013

65



milieu-impact school per milieu-impactindicator

LD = 60 jaar 29/03/2013

66



milieu-impact school per levenscyclusfase

materialen 34.2% energieverbruik 65.8%

LD = 60 jaar 29/03/2013

68



milieu-impact school per gebouwelement materialen

energieverbruik

LD = 60 jaar 29/03/2013

69



http://www.wtcb.be


71


conclusies

http://www.wtcb.be

• Duurzaamheid is multi-criteria denken, ontwerpen en uitvoeren – ook voor platte daken • De keuze voor een bepaald materiaal of technologie is een combinatie van verschillende aandachtspunten, keuzes en technische oplossingen • Product – Component - Gebouwniveau • Duurzame materialen voor duurzame gebouwen is een groeiend aandachtspunt • Het Belgisch instrumentarium wordt langzaam ontwikkeld, zowel voor gebouwbeoordeling als beoordelingen op milieu-impact van producten en componenten • Hiervoor zijn milieu-labels, gekwantificeerde milieu-informatie (EPD) en initiatieven vanuit de sector voor recyclage, terugname en hergebruik interessante ontwikkelingen.

Een duurzaam plat dak?

Recommend Documents