Duurzaam beheer en onderhoud in de praktijk: prestatiemonitoring Pieter Mensink
Prestatiemonitoring de sleutel tot adequaat installatiebeheer
ing. P. Mensink (Pieter)
De praktijk: het huishoudboekje
61
Energiekosten: €30,- per dag Oorzaak: niet goed afstellen bevochtiger
62
Bron niet op vol vermogen, koelmachine aan. Elektra-derving 1,5MWh in de maand augustus
63
Drukregeling lbk niet goed afgesteld. Na verbetering gemiddeld 14% minder toeren: voor een lbk van 35.000m³/h betekent dit een besparing van ca12MWhe per jaar.
64
X1.000 [euro]
Gemeten besparing na optimalisatietraject WKO
65
• Definitie van KPI’s • Opzet meet- en monitoringssysteem • Bepalen van de benodigde input
66
Houden of wegdoen?
• Monitoring zelf of contracteren • Bij onderhoudspartij of derden • Wat is de trigger • Welke betrokkenheid blijft, wat is daarvoor nodig?
67
100% 90% 80% 70%
bijdrage
60% 50% 40%
derden zelf
30% 20% 10%
0% uitbesteden
68
Processen borgen in interne organisatie Rüdiger Drissen
Duurzaam beheer;
Proces borgen in een interne organisatie
Ing. Rudiger Drissen 70
Uw ervaringen
met prestatiecontracten? •
Welke rol heeft u als opdrachtgever?
•
Hoe bewaakt u de kwaliteit, de afspraken en energiebesparingen?
•
Hoe agendeert u de duurzame kant van het onderhoud?
71
Markt ervaringen
prestatiecontracten Aannemers; • zitten veelal nog in leertraject. Volle cursussen Nen 2767; • hebben in crisistijd een hoge risico bereidheid; • hebben Interne processen onvoldoende gereed om prestatie eisen te realiseren; • acteren nog onvoldoende pro actief; voor o.a. kwaliteit, service of optimaliseren; • hebben moeite met het aantonen van behalen/afwijken prestaties; • contracten stranden meestal op communicatie; • Verwachtingen van opdrachtgevers worden niet behaald. 72
Uw ervaringen
impact op de interne organisatie? •
Welke organisatorische aanpassingen zijn er doorgevoerd?
•
Waar liep u tegen aan? Wat ging er goed?
•
Waarom wilde u Prestatie contracten?
•
Is het beoogde doel bereikt? Bent u tevreden? 73
Markt ervaringen
Verwachtingen opdrachtgever • •
• • • • •
Kostenreductie; loonkosten/reorganisatie of budgettaire bezuinigingen; Verhogen klimaatcomfort en/of verlagen aantal storingen; Opdrachtgever ontzorgen; Risico’s van investeringen bij derden wegleggen; Exploitatiekosten reductie; Verduurzaming bedrijfsvoering; Waarde behoud installaties. 74
Markt ervaringen
Impact intern organisatie •
Opzet regieorganisatie verloopt vaak moeizaam;
•
Transitie; beste resultaat met begeleiding door externe expertise;
•
Medewerkers omscholen en begeleiden;
•
Communicatie op hoge frequentie voeren om vertrouwen te krijgen en bij te sturen. 75
Uw ervaringen
Valkuilen prestatiecontract? •
Welke valkuilen bij;
– – – –
•
Opzet contracten? Aanbesteding? Opstart / implementatie? Beheer?
Wat ging er goed?
76
Markt ervaringen
Valkuilen prestatiecontracten • • • • •
1/2
Uitbesteden ≠ zelf niets meer doen! Toezicht, controle en communicatie noodzakelijk; Risico’s uitbesteden, verhoogd de kosten; Strakke contracten beperken de vrijheid, verantwoording en innovatie van de aannemer én vergen meer toezicht/controle; Bonus/malus; malussen zijn risico’s en verhogen de prijs of verlagen de inzet/kwaliteit.
77
Markt ervaringen
Valkuilen prestatiecontracten • • • •
2/2
Conditie-eisen omschreven zonder relevantie; Prestatie eisen voor bestaande installaties; Verval opgenomen; Korte looptijd geen winst te halen (nieuwbouw);
Bij opdrachtgevers: • Bereidheid personeel te veranderen; • Veranderde werkwijze bij storingen/klachten; • Onderhoudsadviezen niet getoetst aan budget of beleid. 78
Meerwaarde Prestatie onderhoudscontracten • • • • • • •
Kosten onderhoud lagere tijd inzichtelijk, Investeringspieken worden vermeden, Verhogen klimaatcomfort en/of verlagen aantal storingen; Opdrachtgever ontzorgen; Exploitatiekosten reductie; Verduurzaming bedrijfsvoering; Waarde behoud installaties einde contract. 79
Aandachtspunten opdrachtgever •
Eerst doelstellingen en beleidskaders opstellen
– Bepaal bijpassend wijze van B&O
•
• • • •
Personeel informeren en betrekken bij opzet regieorganisatie, Communicatie hoge frequentie, Onderhoudsplan jaarlijks toetsen aan budget en beleid. Bewaken / monitoren prestatie eisen, Toezicht houden op kwaliteit of audits toepassen. 80
Workshop MJA-deelnemers
Installaties en prestatieborging
Pauze
Leidraad Prestatiecontracten beheer en onderhoud gebouwen Selina Roskam, Agentschap NL
Energiebesparing in Prestatiecontracten Prestatiecontracten maken de prestatie van de leverancier meetbaar en objectief evalueerbaar
25 april 2013
Selina Roskam – MJA Workshop Installaties
Waarom energiebesparing in het prestatiecontract? •Beheer en onderhoud hebben veel invloed op energieverbruik •Beheer- en onderhoudsfase duurt het langst •Comfort en energiebesparing gaan hand in hand •Energiebesparing is een gedeelde verantwoordelijkheid •Garanties geven op energiebesparing is te doen •Energiebesparing vereist van meerdere partijen inzet •Risico neerleggen bij die partij die dat het beste kan beheersen
84
MJA Workshop Installaties
Wat komt terug in het prestatiecontract? 1. Inleiding 1.1 Inleiding: de considerans 1.2 Doelstelling 1.3 Definities 2. Scope 2.1 Locaties 2.2 Installaties 2.3 Contractperiode 2.4 Specifieke taken 3. KPI’s 3.1 Klanttevredenheid 3.2 Duurzaam beheer 3.3 Kosten en kwaliteit 3.4 Binnenklimaat 3.5 Innovatie 4. Voorwaarden 4.1 Technisch 4.2 Commercieel 4.3 Organisatorisch 4.4 Juridisch 85
MJA Workshop Installaties
Resultaatgebieden beheer en onderhoud A. Klanttevredenheid Overall Klimaat Dienstverlening People
E. Innovatie Vernieuwing Revisiegegevens
Optimaal beheer en onderhoud op basis van prestaties
Planet en Profit
Elektriciteit/m2 Warmte (gas)/m2 Stadswarmte/m2 Planet
D. Binnenklimaat
C. Kosten / kwaliteit
Temperatuur CO2-concentratie Verlichtingsterkte Geluidsniveau
Onderhoudskosten/m2 Energiekosten/m2 Status installaties Storingen
People
86
B. Duurzaam beheer
MJA Workshop Installaties
Profit
Voorbeeldwaarden
87
MJA Workshop Installaties
Top 3 tips • • •
88
Zorg voor voldoende dekking en draagvlak binnen de organisatie. Leg afspraken SMART vast, meet en rapporteer. Werk op basis van vertrouwen, een goede considerans en feiten. Zorg dat je een deskundige en kritische klant bent.
MJA Workshop Installaties
Top 3 valkuilen • • •
89
Managen van het contract op de input, de onderhoudsprocessen zelf. Managen dient op outputbasis te gebeuren. Uitgebreide, complexe contracten. Het te eenzijdig opleggen van waarden voor de KPI’s. Er dient overeenstemming te zijn over de te realiseren waarden door de aanbieder.
MJA Workshop Installaties
Eisen aan aanbieders Onder andere: • De aanbieder dient bereid te zijn om risico’s te nemen en garanties te geven • In staat zijn om voor een specifiek gebouw aan te geven wat er mogelijk is op het gebied van de te realiseren waarden voor KPI’s. • Bij voorkeur dient de aanbieder het energieverbruik te kunnen monitoren. • Aanbieder dient de benodigde certificeringen te hebben en benodigde keuringen uit kunnen voeren. • Partner die meedenkt over en streeft naar continu verbeteren. De aanbieder dient proactief verbetervoorstellen te doen. • Op de hoogte van technologische ontwikkelingen en nieuwe technieken. 90
MJA Workshop Installaties
www.agentschapnl.nl/duurzamegebouwen
91
MJA Workshop Installaties
Installatie Performance Scan Dick van ‘t Slot
Poll •
Werkt uw installatie goed?
– Geen optimalisaties mogelijk – 0-5% besparing – 5-10% besparing – 10-20% besparing – >20% besparing
93
Praktijkonderzoek
• 80% van installaties niet optimaal – Zowel nieuwbouw als bestaand
• Gemiddelde reductie – 23% van klimaatenergie – Verwarming – Koeling 94
Installatie performance scan
IPS Wat is het
• Compacte scan • Gestandaardiseerd • Installatie – Koeling, verwarming – Opwekking, distributie afgifte
• Eenvoudige optimalisatiemogelijkheden 96
IPS Hoe, wie, wat, wanneer
• Combinatie onderhoud – 2-4 uur
• Vragenlijst – Gebouwgegevens – Documentatie – Meetpunten
• Doelgroep: eigenaren en beheerders 97
IPS Voordelen
• Comfortabeler gebouw • Lagere energierekening • Invulling EPBD – Art 14, 15, 16, 17 – Verplicht
98
IPS Ervaringen
Steenwijkerland:
“De resultaten/adviezen zijn breder dan bij regulier onderhoud worden gevonden”
99
IPS Ervaringen
• Conservatorium Amsterdam • “Er waren comfortklachten, en met de IPS ben ik in korte tijd te weten gekomen waar de problemen zitten”
100
IPS Ervaringen
• Universiteit Amsterdam • “Met relatief weinig input, krijg je heel waardevolle informatie boven water
101
IPS Ook een kans voor uw organisatie?
102
Monitoring met energieprofielen Wouter Wienk, Agentschap NL
Monitoring met energieprofielen
meet de werkelijke prestaties van het gebouw
Wouter Wienk Agentschap NL
[email protected] Bert Elkhuizen Cofely-GDF Suez
[email protected]
Benchmarking op kwaliteit, onderzoek liet zien • Het gemeten energiegebruik was 25% hoger dan verwacht. • In meer dan 70% van de onderzochte gebouwen werkte de installatie niet naar behoren. • 90% van de problemen met het binnenklimaat en comfort zijn direct te relateren aan het niet goed werken van de installatie. Oorzaken • 15% engineering fouten. • 85% opleveringsfouten (gebrek aan commissioning) en verkeerd management, bedrijfvoering en onderhoud.
Nieuwe aanpak: energieprofielen • Gemeten verbruik versus verwachting. • Constatering of er verbetermogelijkheden zijn. • Aandachtpunten voor nader onderzoek.
• Eigen hoofdmeters. • Lage kosten • Internationaal (Energy signatures) geaccepteerd (US, UK, Dld) • Kan ook op detailniveau (WP, warmtewisselaar)
Dit is een energieprofiel
Herkennen van energieprofielen (basisvormen aanbod) Gasketel Kantelpunt temp.
Verwarmen
warmtepomp (gas)
Verwarmen + tapwater
Stadsverwarming met zomerverliezen
WKK + AKM X-as: Buitentemperatuur
Y-as: Energiegebruik per uur
Werkelijk profiel WKK + AKM SFG GAS 2010 1000 900 800 700
Gasverbruik
600 500 7:00-23:00 Nacht
400 300 200 100 0 -20
-10
0
10 Buitentemperatuur
20
30
40
Herkennen energieprofielen elektriciteit (basisvormen) Warmtepomp (Elec)
kantelpunttemperatuur
Verwarmen
Koelen
Koelmodus
Koelen + kantoorapparatuur
Stadskoeling X-as: Buitentemperatuur
Y-as: Energiegebruik kWh
Voorbeeld gebouw
Achtergrond informatie Redelijk standaard kantoorgebouw 1996 (Energielabel E) BVO= 34.400 m² Belangrijkste energie leveranciers/gebruikers 1. Gasgestookte ketel 2. Koelmachine met ijsopslag (elek.) 3. Verlichting (elek.) 4. Kantoorapparatuur (elek.) 5. Warmtapwater (minimal) (elek.)
Normal onderhoud & energiemanagement
Gas energy signature 2009 (8760 hours) Opening hours
Unnecessary heating
Results
Voorbeeld gebouw • • • • • • •
Gasgestookte ketels Warmtapwater met gasketel Gasgestookte stoombevochtigers Ongeïsoleerd, veel massa WKO met kleine wp Absorptiekoelmachines Koelmachines
Voorbeeld gebouw
Euronext, Amsterdam Analysis based on hourly gasdata
26/9/201 1
26/9/201 1
ELEKTRICITEIT
GAS
WKO TU-Eindhoven Gebouw Vertigo
26/9/201 1
WKO functioneert maar er is ruimte voor verbetering in de regelstrategie voor de aansturing van de ketel en de warmtepomp.
Internationaal More information: Building EQ Background information and 12 demonstration buildings Sample annual report real energy performance with signatures US BPP Report Online monitoring performance heatpumps with EU-label Live heatpump
Reference buildings
Samenvatting Gebruik de elektriciteitmeter en gasmeter voor het monitoren van het werkelijke gebruik. Gebruik de energieprofielenmethode om te constateren of het energiegebruik nog steeds overeenkomt met de verwachting. Een energieprofiel zegt heel veel over de gebouwprestatie en het onderhoud. Helpt om aandacht te genereren voor energiegebruik Goedkoop Geeft veel informatie
Met de tool Energy benchmark (Cofely) kunnen eenvoudig op afstand grote aantallen gebouwen eenvoudig worden gescand.
Bedankt voor jullie aandacht. Vragen?
Evaluatie en afsluiting Gabrielle Uitbeijerse
Evaluatie • Verwachtingen • Inhoud en onderwerpen • Discussie • U ontvangt een link per email naar – Digitaal evaluatieformulier – Presentaties van de middag (pdf)
Workshop MJA-deelnemers
Installaties en prestatieborging
Diner rond 17:45 uur
Dank voor uw deelname!
