Duurzaam Amerikaans hardhout Soortengids alder ash aspen basswood beech yellow birch cherry cottonwood elm gum hackberry hickory & pecan hard maple soft maple red oak white oak sycamore tulipwood walnut willow
67953_Species_COVER_DUT 1
07/04/2010 10:22
Voorpagina ‘Sclera’, paviljoen van Amerikaans tulpenhout ontworpen door David Adjaye in het kader van het London Design Festival 2008. Ga voor meer informatie naar www.americanhardwood.org
67953_Species_COVER_DUT 2
07/04/2010 10:22
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
10:30
Page 1
Inhoud 2
Inleiding
4
American alder
6
American ash
8
American cherry
10
American hard maple
12
American soft maple
14
American red oak
16
American white oak
18
American tulipwood
20
American black walnut
22
American aspen
23
American basswood
24
American beech
25
American yellow birch
26
American cottonwood
27
American red elm
28
American gum
29
American hackberry
30
American hickory & pecan
31
American sycamore
32
American willow
33
Overige soorten
34
Vergelijkingstabellen & overige informatie
36
Verklarende woordenlijst
37
Technische contacten
Deze publicatie geniet auteursrechtelijke bescherming. De in deze publicatie vervatte informatie wordt echter elektronisch opgeslagen en mag worden gereproduceerd. Reproductie van alle overige elementen van deze publicatie, met inbegrip van fotoʼs, is zonder voorafgaande toestemming van de AHEC verboden. De gegevens worden slechts ter informatie verstrekt. De AHEC kan hiervoor geen aansprakelijkheid aanvaarden, en evenmin voor de eventuele gevolgen van het gebruik hiervan.
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
10:30
Page 2
Inleiding In de loofhoutbossen van de oostelijke Verenigde Staten groeit een grote verscheidenheid aan in de gematigde luchtstreken voorkomende hardhoutsoorten, die reeds sinds het begin van de twintigste eeuw zowel voor commerciële als niet commerciële doeleinden worden geëxploiteerd. Amerikaanse hardhoutsoorten bieden voorschrijvers, fabrikanten en eindgebruikers wereldwijd een verscheidenheid aan kleuren, structuur en uitstraling; van de warme, donkerder tonen van walnoot, rode els, iep, kers en rode eik naar de lichtere schakeringen van de witte eik, esdoorn en es. Veel van deze soorten bieden ook een interessant kleurverschil tussen kernhout en spinthout, waarbij soorten als de bitternoot, sapgum (amberboom) en de tulpenboom zelfs binnen het kernhout een enorme kleurvariatie kennen. De meeste soorten in deze publicatie kunnen voor een scala van toepassingen worden gebruikt, van klassiek meubilair en kasten tot binnentimmerwerk als deuren, trappen en lambrisering. Door de fysieke eigenschappen van sommige soorten, zoals de eik, suikeresdoorn, es, walnoot en bitternoot, zijn ze zeer geschikt als vloerdelen. Voor fabrikanten is het belangrijk dat zowel fineer als massief hout in de meeste soorten verkrijgbaar is, zodat er voor elk project een goede keus gemaakt kan worden. De beschikbaarheid en eigenschappen van Amerikaanse hardhoutsoorten variëren naar gelang hun groeigebied; de onderstaande tabel verschaft informatie over de herkomst.
WA
ND
MT
MINN WIS
SD OR
ID
VM
WY
MICH
NY
IA NE IL
NV UT
CO
PENN IN
OHIO MD WV
MI
KS
CA OK
NM
DE VA
KY
AZ
MAINE
NH MASS CT
TENN
NC
AR SC MISS
TEXAS
AL
GA
LA FL
Noorden
Lange winters, korte zomers. Met name geschikt voor langzaam groeiende hardhoutsoorten met een compacte draad, zoals de esdoorn en berk.
Centraal
Hete zomers, koude winters. Met name geschikt voor soorten als de walnoot en bitternoot.
Appalachians (gebergte in het noordoosten)
Variabel klimaat, als gevolg van verschillen in breedtegraad en hoogte. De meeste hardhoutsoorten doen het in die regio bijzonder goed.
Zuiden
Korte winters en lange, hete zomers. Met name geschikt voor snelgroeiende, grotere soorten als de tulpenboom en amberboom.
Noordwesten
Maritiem klimaat. Geografisch afgescheiden van de belangrijkste hardhout producerende regioʼs in het oosten van de Verenigde Staten. Rode els en witte esdoorn komen uitsluitend hier voor.
Opmerking – Veel Amerikaanse hardhoutsoorten, zoals de es, tulpenboom, suikeresdoorn en de rode en witte eik, groeien in het noorden, het midden en zuiden van de Verenigde Staten, en in de Appalachians. Door de variatie in klimaat en hoogte kan het geproduceerde hout echter sterk verschillen qua kleur, draad en andere fysieke eigenschappen.
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
10:30
Page 3
Duurzaam hardhout De Amerikaanse hardhoutindustrie, die door de eerste Europese kolonisten werd opgezet, bezit een schat aan ervaring op het gebied van het verwerken van de inheemse hardhoutsoorten van Noord-Amerika. Het Amerikaanse hardhout is vooral te vinden in het oosten van de Verenigde Staten, van Maine in het noorden naar de Golf van Mexico in het zuiden, en vanaf die lijn westwaarts tot aan de Mississippi Valley. In de Verenigde Staten bevinden zich meer in gematigde luchtstreken voorkomende hardhoutsoorten dan waar ook ter wereld. Er zijn weinig landen zo succesvol als de Verenigde Staten bij het duurzaam beheer van hun hardhoutbestand. Dankzij nauwlettend doorgevoerde Best Management Practices (BMP) treft men in de Amerikaanse hardhoutbossen een gezond en krachtig bomenbestand aan, met daarnaast een grote en diverse populatie van in het wild levende dieren, schone rivieren en beken, en tal van recreatiemogelijkheden. Dankzij verbeterd bosbeheer en voorschriften op deelstaat- en federaal niveau enerzijds, en anderzijds een toenemend bosbouwkundig inzicht en de breed gedragen wens onder de bevolking om het bosbestand te verduurzamen, is er de laatste 80 jaar sprake van een opmerkelijk herstel en vernieuwing van het Amerikaanse hardhoutbestand. De hardhoutzagerijen in de Verenigde Staten vormen gezamenlijk de grootste producent van gezaagd hardhout ter wereld; de hardhout verwerkende industrie is ervan afhankelijk. De afgelopen jaren heeft de Verenigde Staten zijn export van hardhout beduidend kunnen opvoeren. Dankzij zorgvuldig bosbeheer – en ondanks de kap – groeit het hardhoutbestand bovendien elk jaar, waardoor ook op de lange termijn sprake is van leveringszekerheid. Nu de klimaatproblematiek een mondiale aangelegenheid is geworden, waarbij duurzaamheid als devies geldt voor natuurlijke materialen, is het goed te weten dat het geteelde hardhoutbestand in de Verenigde Staten is toegenomen van ruim 5.000 miljoen m3 in 1953 tot ruim 11.000 miljoen m3 in 2007 (Resource Planning Act Assessment 2007). Om de steeds vaker gestelde vraag te kunnen beantwoorden of Amerikaans hardhout afkomstig is van duurzame bronnen die aan de gestelde wettelijke voorschriften voldoen, heeft de American Hardwood Export Council (AHEC) de volgende publicatie uitgegeven: Assessment of Lawful Harvesting and Sustainability of U.S. Hardwood Exports. Dit rapport is door onafhankelijk adviseurs opgesteld en aan peer review onderworpen. Het onderzoek bevestigt dat het beheer van Amerikaanse hardhoutbossen aan de gestelde wettelijke voorschriften voldoet en duurzaam is. Voor het rapport en overige informatie ga naar www.americanhardwood.org.
Colofon Deze publicatie heeft als doel voorschrijvers, fabrikanten en eindgebruikers informatie te verschaffen over de fysische en mechanische eigenschappen en mogelijke toepassingen van de belangrijkste commercieel verkrijgbare Amerikaanse hardhoutsoorten, zodat zij een weloverwogen beslissing kunnen nemen. De in deze publicatie opgenomen fysieke en mechanische eigenschappen van de verschillende hardhoutsoorten zijn ontleend aan Hardwoods of North America van H. A. Alden. De betreffende waarden kunnen verkregen zijn op basis van uiteenlopende procedures voor het nemen van monsters en het uitvoeren van tests. Gezien de uitgestrektheid en diversiteit van het Amerikaanse bosbestand dienen deze waarden slechts als indicatief te worden beschouwd.
Vertaling van soortnamen alder = elzen • ash = essen • aspen = elzenhout • basswood = Amerikaanse linden • beech = berken • birch = berk • cherry = kersen • cottonwood = Americkaanse populier • elm = iepen • gum = amberboom • hackberry = netelboom • hickory = gladbladige bitternoot • pecan = pecanoot • hard maple = suikeresdoorn • soft maple = rode esdoorn • red oak = rood eiken • white oak = wit eiken • sycamore = westerse plataan • tulipwood = tulpenboom • walnut = walnoten • willow = wilgen
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
American alder
7/4/10
10:31
Page 4
Alnus rubra
Andere namen: Rode els, Western red alder, Western alder, red alder
Groeigebied en verkrijgbaarheid Westkust van de Verenigde Staten, voornamelijk in het noordwesten, waar het de meest voorkomende houtsoort is. Beschikbaar in verschillende kwaliteitssoorten en met verschillende specificaties, zoals ruwhout en bezaagd hout, hoewel de productie van fineer beperkt is.
Algemene beschrijving Versgezaagd red alder is bijna wit, maar na blootgesteld te zijn geweest aan lucht en licht wordt het al snel lichtbruin met een gele of roodachtige tint. Er is geen zichtbare overgang tussen het spinthout en het kernhout, dat slechts in bomen van een bepaalde leeftijd voorkomt. Het hout heeft een tamelijk rechte draad met een gelijkmatige nerf.
Fysische en mechanische eigenschappen Red alder is een relatief zachte soort hardhout met een gemiddelde dichtheid en een lage buigsterkte, schokbestendigheid en stijfheid.
Relatieve dichtheid (vochtgehalte 12%)
0.41
Gemiddeld gewicht (vochtgehalte 12%)
449 Kg/m3
Gemiddelde volumetrische krimp (vers tot 6% vochtgehalte)
10.1%
Buigsterkte
67.571 MPa
Elasticiteitsmodulus
9515 MPa
Druksterkte (evenwijdig aan de draad)
40.129 MPa
Hardheid
2624 N
Bewerkbaarheid Red alder is gemakkelijk te bewerken en is zeer geschikt voor draaiwerk en polijsten. Het laat zich makkelijk spijkeren, schroeven en lijmen, en met schuren, verven en beitsen kan een uitstekende afwerking worden bereikt. Het droogt goed met gering droogverlies en heeft na het drogen een goede dimensionele stabiliteit.
Slecht Zagen Schaven Boren Voorboren Draaien Snijden Frezen Spijkeren Schroeven Lijmen Afwerken
4
Redelijk
Goed
Uitstekend
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
10:31
Duurzaamheid
Toepassingen voor eindgebruik
Het hout is niet bestand tegen houtrot maar laat zich goed verduurzamen.
Deuren
Page 5
Belangrijkste toepassingen ✓
Vloeren
Belangrijkste toepassingen Meubilair, keukenkasten, deuren, interieurlijsten, draaiwerk, snijwerk en keukengerei. De red alder wordt veel gebruikt door meubelmakers wereldwijd, omdat deze houtsoort door zijn kleur een ideale vervanger voor kersenhout is.
Meubilair
✓
Timmerwerk
✓
Keukenkasten
✓
Lijsten en draaiwerk
✓
Fineerplaat Sportartikelen Stelen van gereedschappen
Overige informatie De classificatierichtlijnen voor deze Amerikaanse hardhoutsoort zijn heel specifiek. Hier volgen de belangrijkste aspecten: Het ruwe hout wordt in een oven gedroogd, geschaafd, en vervolgens wordt de bewerkte zijde aan een inspectie onderworpen. Red alder heeft knoesten, maar die worden niet als onvolkomenheid gezien. Tot de beste kwaliteitssoorten horen Superior (Select & Better), Cabinet (No. 1 Common) en Frame (No. 2 Common), die dezelfde gebruikstoepassingen kennen als houtsoorten met een standaard NHLA-kwaliteit. Bij het bestellen van red alder is samenwerking met een leverancier aan te bevelen, om zo de beste kwaliteit voor het beoogde eindgebruik te kunnen vaststellen.
5
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
American ash
7/4/10
10:31
Page 6
Fraxinus spp.
Andere namen: Amerikaans essen, Northern ash, Southern ash
Groeigebied en beschikbaarheid Verspreid over het oosten van de Verenigde Staten. Goed verkrijgbaar als ruw hout en fineer. Het ruw hout wordt vaak geclassificeerd op basis van groeigebied en verhandeld als Northern ash en Southern ash. Het wordt soms op kleur geselecteerd en verkocht als white ash (blank essen) (spinthout) of brown ash (bruin essen) (kernhout). American ash wordt ook wel als aanduiding gebruikt voor een aantal commerciële ondersoorten. Deze houtsoort is verkrijgbaar in verschillende kwaliteitssoorten en met verschillende specificaties als ruw hout en fineer. White ash is de commerciële naam voor Fraxinus americana.
Algemene beschrijving Het uiterlijk van American ash komt overeen met dat van Europees essen. Het spinthout is licht, bijna wit van kleur en het kernhout varieert van grijsbruin tot lichtbruin, tot lichtgeel met bruine strepen. Het hout heeft over het algemeen een rechte draad met een grove, gelijkmatige nerf. De aanwezigheid van spinthout van een bepaalde helderheid van kleur en van andere eigenschappen verschilt naar gelang de groeigebieden. Zo groeit de Southern ash sneller, waardoor het ruw hout meer spinthout bevat en witter van kleur is. In vergelijking met de Northern ash heeft de Southern ash een meer open nerf en draad
Fysische en mechanische eigenschappen American ash bezit zeer goede sterkte-eigenschappen in verhouding tot zijn gewicht. Het heeft een uitstekende schokvastheid en is geschikt voor stoombuigen. Meer informatie over sterkte is beschikbaar in Structural Design in American Hardwoods, een publicatie van de AHEC.
Relatieve dichtheid (vochtgehalte 12%)
0.60
Gemiddeld gewicht (vochtgehalte 12%)
673 Kg/m3
Gemiddelde volumetrische krimp (vers tot 6% vochtgehalte)
6.2%
Buigsterkte
103.425 MPa
Elasticiteitsmodulus
11,997 MPa
Druksterkte (evenwijdig aan de draad)
51.092 MPa
Hardheid
5871 N
Waarden gebaseerd op de Fraxinus americana
Bewerkbaarheid Amerikaans Essen is goed te bewerken, te schroeven, te spijkeren en te lijmen. Met beitsen en polijsten kan een bijzonder goede afwerking worden verkregen. Het droogt tamelijk gemakkelijk met minimaal droogverlies en bezit een goede dimensionale stabiliteit.
Slecht Zagen Schaven Boren Voorboren Draaien Snijden Frezen Spijkeren Schroeven Lijmen
6
Afwerken
Redelijk
Goed
Uitstekend
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
10:31
Page 7
Duurzaamheid Niet bestand tegen houtrot. Het kernhout is matig bestand tegen verduurzaming, maar het spinthout is impregneerbaar.
Toepassingen voor eindgebruik
Belangrijkste toepassingen Meubilair, parket, deuren, binnenhuisarchitectuur, hoogwaardig timmerwerk en lijsten, keukenkasten, lambrisering, stelen van gereedschappen, sportartikelen en draaiwerk. Een veelzijdige houtsoort met een fraaie uitstraling, met veel toegevoegde waarde bij een scala van toepassingen op het gebied van timmerwerk en meubilair.
Belangrijkste toepassingen
Deuren
✓
Vloeren
✓
Meubilair
✓
Timmerwerk
✓
Keukenkasten
✓
Lijsten en draaiwerk
✓
Fineerplaat
✓
Sportartikelen
✓
Stelen van gereedschappen
✓
Overige informatie Lichtbruine vlekken of mineraalstrepen, ook wel glasworm genoemd, komen veel voor. Deze hebben een natuurlijke oorsprong en worden niet als onvolkomenheid gezien.
7
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
American cherry
10:31
Page 8
Prunus serotina
Andere namen: Amerikaanse vogelkers, Amerikaans kersen, American black cherry
Groeigebied en verkrijgbaarheid De oostelijke Verenigde Staten. De voornaamste exploitatiegebieden zijn Pennsylvania, Virginia, West Virginia en New York. Hoewel het Amerikaans Kersen minder dan 2% van het geteelde hardhoutbestand uitmaakt, is het als ruw hout en fineer algemeen beschikbaar in alle kwaliteitsklassen en specificaties.
Algemene beschrijving Het kernhout van Amerikaans Kersen varieert van warm rood tot roodachtig bruin en wordt donkerder na blootgesteld te zijn geweest aan licht. Het spinthout daarentegen is romig wit. Cherry kan gestoomd – om het spinthout donkerder te maken – of ongestoomd geleverd worden. Het hout heeft een fijne en gelijkmatige rechte draad, een gladde nerf en kan van nature bruine mergvlekken en gomgangen bevatten.
Fysische en mechanische eigenschappen Het hout heeft een middelmatige relatieve dichtheid en goede buigeigenschappen. Het bezit een geringe stijfheid en een middelmatige sterkte en schokvastheid.
Relatieve dichtheid (vochtgehalte 12%)
0.50
Gemiddeld gewicht (vochtgehalte 12%)
561 Kg/m3
Gemiddelde volumetrische krimp (vers tot 6% vochtgehalte)
9.2%
Buigsterkte
84.809 MPa
Elasticiteitsmodulus
10,274 MPa
Druksterkte (evenwijdig aan de draad)
49.023 MPa
Hardheid
4226 N
Bewerkbaarheid Amerikaans Kersen is gemakkelijk te bewerken, te spijkeren en te lijmen en geeft een prachtig glad oppervlak wanneer het wordt geschuurd, gebeitst en gepolijst. Het droogt tamelijk snel met matig grote krimp, maar bezit een goede dimensionele stabiliteit na kunstmatige droging.
Slecht Zagen Schaven Boren Voorboren Draaien Snijden Frezen Spijkeren Schroeven Lijmen Afwerken
8
Redelijk
Goed
Uitstekend
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
10:31
Page 9
Duurzaamheid Amerikaans Kersen wordt gekwalificeerd als bestand tegen houtrot. Het kernhout is matig bestand tegen verduurzaming. Toepassingen voor eindgebruik
Belangrijkste toepassingen Meubilair en kasten, hoogwaardig timmerwerk, keukenkasten, lijsten, lambrisering, vloeren, deuren, bootinterieurs, muziekinstrumenten, draaiwerk en snijwerk. De vele, subtiele rode tonen in het kernhout maken deze houtsoort erg gewild voor veel hoogwaardige toepassingen.
Belangrijkste toepassingen
Deuren
✓
Vloeren
✓
Meubilair
✓
Timmerwerk
✓
Keukenkasten
✓
Lijsten en draaiwerk
✓
Fineerplaat
✓
Sportartikelen Stelen van gereedschappen
Overige informatie Bij blootstelling aan UV-licht worden natuurlijk afgewerkte producten van kersenhout na verloop van tijd over het algemeen donkerder van kleur. Deze hoogwaardige houtsoort heeft knoesten en gomgangen, die van nature voorkomen maar die niet als onvolkomenheid worden gezien. Spinthout wordt zonder beperking toegestaan. Op grond van dit NHLA-voorschrift wordt het ruw hout van de American cherry vaak verkocht met een kernhoutspecificatie van bijvoorbeeld 90/50, hetgeen betekent dat de ene zijde voor 90% en de andere zijde voor minstens 50% uit kernhout bestaat. Vraag uw leverancier met welke specificatie hij zijn kersenhout verkoopt.
9
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
10:31
American hard maple
Page 10
Acer saccharum, Acer nigrum
Andere namen: Suikeresdoorn, sugar maple, black maple
Groeigebied en verkrijgbaarheid De oostelijke Verenigde Staten, voornamelijk de staten aan de Atlantische kust en in het merengebied. Een boom die de voorkeur geeft aan koude weersomstandigheden en een noordelijk klimaat. Goed verkrijgbaar als ruw hout en fineer. De betere kwaliteiten ruw hout zijn geselecteerd op de blanke kleur (spinthout), hoewel dit de mate van verkrijgbaarheid kan beperken. Maple met een speciale tekening (bird's-eye, curly, fiddleback) is gewoonlijk alleen als fineer in handelshoeveelheden verkrijgbaar.
Algemene beschrijving Het spinthout is romig wit met een lichte roodachtig bruine gloed en het kernhout varieert van licht tot donker roodachtig bruin. De hoeveelheid donkerbruin kernhout kan aanzienlijk variëren naar gelang het groeigebied. Zowel het spinthout als het kernhout kan mergvlekken vertonen. Het hout heeft een dichte, fijne nerf en heeft gewoonlijk een rechte draad. De draad kan echter ook warrig (curly), golvend (fiddleback) of 'gemoest' (bird's-eye maple) zijn.
Fysische en mechanische eigenschappen Het hout is hard en zwaar, met goede sterkte-eigenschappen, met name de hoge schuuren slijtageweerstand. Het is tevens goed geschikt voor stoombuigen.
Relatieve dichtheid (vochtgehalte 12%)
0.63
Gemiddeld gewicht (vochtgehalte 12%)
705 Kg/m3
Gemiddelde volumetrische krimp (vers tot 6% vochtgehalte)
11.9%
Buigsterkte
108.941 MPa
Elasticiteitsmodulus
12,618 MPa
Druksterkte (evenwijdig aan de draad)
53.998 MPa
Hardheid
6450 N
Waarden voor Acer saccharum
Bewerkbaarheid Hard maple droogt langzaam met een grote krimp, waardoor het onderhevig kan zijn aan variatie in volume. Voorboren wordt aanbevolen bij spijkeren en schroeven. Indien met zorg behandeld, laat het zich goed bewerken en draaien, geeft bevredigende resultaten bij lijmen. Met beitsen en polijsten kan een uitstekende afwerking worden verkregen.
Slecht Zagen Schaven Boren Voorboren Draaien Snijden Frezen Spijkeren Schroeven Lijmen Afwerken
10
Redelijk
Goed
Uitstekend
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
10:31
Page 11
Duurzaamheid Gekwalificeerd als weinig tot niet-bestand tegen houtrot. Het kernhout biedt weerstand tegen verduurzaming, maar het spinthout is impregneerbaar. Toepassingen voor eindgebruik
Belangrijkste toepassingen Vloeren, meubilair, lambrisering, keukenkasten, werkbladen en tafelbladen, fijn timmerwerk: trappen, trapleuningen, lijsten en deuren. Door zijn slijtvastheid en gelijkmatige, rechte draad is deze soort ideaal voor vloeren waar veel over gelopen wordt, zoals in theaters, concertgebouwen en sporthallen en op basketbalvelden.
Belangrijkste toepassingen
Deuren
✓
Vloeren
✓
Meubilair
✓
Timmerwerk
✓
Keukenkasten
✓
Lijsten en draaiwerk
✓
Fineerplaat
✓
Sportartikelen
✓
Stelen van gereedschappen
✓
Overige informatie Het lichtgekleurde spinthout zal bij blootstelling aan UV-licht na verloop van tijd donkerder kleuren. Dit ruw hout wordt vaak vanwege zijn blanke kleur (spinthout) geselecteerd. In de classificatierichtlijnen van de NHLA wordt deze soort beschreven als ʻwhite mapleʼ of ʻsap mapleʼ. Het hout wordt verkocht als kleuromschrijving ʻI/II whiteʼ, hetgeen betekent dat één brede zijde volledig wit is en en de andere zijde bruin kernhout kan bevatten. Bij de kleuromschrijving ʻ#1 whiteʼ zijn alle vier de zijden wit. Voor meer informatie zie The Illustrated Guide to American Hardwood Lumber Grades van de AHEC.
11
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
10:31
American soft maple
Page 12
Acer rubrum, Acer saccharinum
Andere namen: Rode esdoorn, red maple, silver maple
Groeigebied en verkrijgbaarheid De oostelijke Verenigde Staten en in mindere mate aan de westkust (Acer macrophyllum, grootbladige esdoorn). Steeds beter verkrijgbaar naarmate de vraag op de exportmarkten toeneemt.
Algemene beschrijving In de meeste opzichten lijkt het hout van soft maple sterk op dat van hard maple. Vanwege de grotere verspreiding kan het echter sterker onderhevig zijn aan regionale kleurvariaties. Het spinthout is gewoonlijk grijsachtig wit, soms met donkerder gekleurde mergvlekken. Het kernhout varieert van licht tot donker roodachtig bruin. Het hout heeft meestal een rechte draad. Het ruw hout wordt over het algemeen niet op kleur geselecteerd verkocht.
Fysische en mechanische eigenschappen Soft maple is ongeveer 25% minder hard dan hard maple, heeft middelmatige buig- en knikweerstand. Het heeft een lage stijfheid en schokvastheid en goede buigeigenschappen. Het is tevens goed geschikt voor stoombuigen. Acer rubrum (red)
Acer macrophyllum (Pacific coast / big leaf)
Relatieve dichtheid (vochtgehalte 12%)
0.49
0.44
Gemiddeld gewicht (vochtgehalte 12%)
801 Kg/m3
753 Kg/m3
Gemiddelde volumetrische krimp (vers tot 6% vochtgehalte)
10.5%
9.3%
Buigsterkte
92.393 MPa
73.777 MPa
Elasticiteitsmodulus
11,308 MPa
9,998 MPa
Druksterkte (evenwijdig aan de draad)
45.093 MPa
41.025 MPa
Hardheid
4225 N
3780 N
Bewerkbaarheid Soft maple is goed te bewerken en door beitsen en polijsten kan een uitstekende afwerking worden verkregen. Lijmen, schroeven en spijkeren leveren bevredigende resultaten. Het droogt langzaam met minimaal droogverlies en er is weinig variatie in volume.
Slecht Zagen Schaven Boren Voorboren Draaien Snijden
Duurzaamheid
Frezen
Niet bestand tegen houtrot. Het kernhout is matig bestand tegen verduurzaming, maar het spinthout is impregneerbaar.
Spijkeren Schroeven Lijmen Afwerken
12
Redelijk
Goed
Uitstekend
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
Belangrijkste toepassingen Meubilair, lambrisering, fijn timmerwerk, keukenkasten, lijsten, deuren, muziekinstrumenten en draaiwerk. Soft maple wordt vaak gebruikt als vervanging voor hard maple of het wordt zo gebeitst dat het op een andere houtsoort lijkt, bijv. kersen. Door de fysische eigenschappen en bewerkbaarheid kan het ook als vervanging voor beuken worden gebruikt.
7/4/10
10:31
Toepassingen voor eindgebruik
Page 13
Belangrijkste toepassingen
Deuren
✓
Vloeren
✓
Meubilair
✓
Timmerwerk
✓
Keukenkasten
✓
Lijsten en draaiwerk
✓
Fineerplaat
✓
Sportartikelen Stelen van gereedschappen
Overige informatie Eastern soft maple: Meestal red maple in het noorden en silver maple verspreid over het middenwesten en het zuiden van de Verenigde Staten. U dient hierover contact met uw leverancier op te nemen, aangezien deze twee soorten er zeer verschillend uitzien. De red maple lijkt vaak op de hard maple en is veel gelijkmatiger qua kleur, terwijl de silver maple in allerlei kleuren voorkomt en een enigszins zachtere nerf kan hebben. Beide soorten kunnen getekend zijn door wormgaten, maar dit wordt niet als onvolkomenheid gezien. Ze worden dan ook verkocht met de aanduiding WHND (Worm Holes No Defect). Alle soorten van de soft maple kunnen op grond van de NHLA-specificaties in The Illustrated Guide to American Hardwood Lumber Grades op kleur worden geselecteerd. Pacific coast / big leaf maple: Bij deze noordwestelijke soort zijn dezelfde kwaliteitsvoorschriften van toepassing als bij de red alder. De belangrijkste kwaliteitsklassen voor ruw hout zijn Select & Better, No. 1 Common en Frame. Het wordt kunstmatig gedroogd, geschaafd, en vervolgens wordt de bewerkte zijde aan een inspectie onderworpen. Dit hout heeft van nature knoesten, maar die worden niet als onvolkomenheid gezien. Overleg met uw leverancier voor de kwaliteitsklasse die een optimaal resultaat garandeert.
13
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
American red oak
10:31
Page 14
Quercus spp.
Andere namen: Amerikaans Rood Eiken, Rode eik, Northern red oak, Southern red oak
Groeigebied en verkrijgbaarheid Wijdverbreid in het oosten van de Verenigde Staten. De eiken zijn verreweg de meest voorkomende soortengroep in de hardhoutbossen in deze regio. De Amerikaanse red oak komt meer voor dan wit eiken. De red oak-groep omvat veel soorten, waarvan een achttal wordt geëxploiteerd. Zeer goed verkrijgbaar als ruw hout of fineer in een scala van kwaliteitsklassen en specificaties. Red oak wordt vaak geclassificeerd op basis van groeigebied en verhandeld als Northern red oak en Southern red oak.
Algemene beschrijving Het spinthout van de red oak is wit tot lichtbruin en het kernhout rozeroodachtig bruin. Het uiterlijk komt over het geheel genomen overeen met white oak, echter met een iets duidelijker tekening vanwege de meer poreuze draad. De draad is meestal recht, met een grove nerf.
Fysische en mechanische eigenschappen Een harde, zware houtsoort met middelmatige buigsterkte en stijfheid, en hoge kniksterkte. Deze soort is tevens zeer geschikt voor stoombuigen. Meer informatie over sterkte is beschikbaar in Structural Design in American Hardwoods, een publicatie van de AHEC.
Relatieve dichtheid (vochtgehalte 12%) Gemiddeld gewicht (vochtgehalte 12%)
Quercus falcata (Southern)
0.63
0.68
705 Kg/m
3
753 Kg/m3
Gemiddelde volumetrische krimp (vers tot 6% vochtgehalte)
6.6%
N/A
Buigsterkte
98.599 MPa
75.156 MPa
Elasticiteitsmodulus
12,549 MPa
10,274 MPa
Druksterkte (evenwijdig aan de draad)
46.610 MPa
41.991 MPa
Hardheid
5738 N
4715 N
Bewerkbaarheid Red oak is goed machinaal te bewerken, spijkeren en schroeven, hoewel voorboren aanbeveling verdient. Beitsen en polijsten geven een goede afwerking. Het hout dient langzaam te worden gedroogd, waardoor het risico op splijten en kromtrekken wordt beperkt. Het vertoont een grote krimp en de dimensionale stabiliteit kan onder vochtige omstandigheden onderhevig zijn aan variatie.
Slecht Zagen Schaven Boren Voorboren Draaien Snijden Frezen Spijkeren Schroeven Lijmen Afwerken
14
Quercus rubra (Northern)
Redelijk
Goed
Uitstekend
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
10:31
Page 15
Duurzaamheid Gekwalificeerd als in lichte mate niet bestand tegen houtrot, tamelijk gemakkelijk te behandelen met verduurzamingsmiddelen. Toepassingen voor eindgebruik
Belangrijkste toepassingen
Belangrijkste toepassingen
Deuren
✓
Vloeren
✓
Constructie, meubilair, vloeren, binnenhuisarchitectuur, fijn binnentimmerwerk, trappen en lijsten, deuren, keukenkasten, lambrisering en doodskisten. Niet geschikt voor kuiperswerk. De kleur, nerf, eigenschappen en kenmerken van red oak kunnen per groeigebied verschillen. Gebruikers en voorschrijvers wordt daarom aanbevolen met hun leveranciers te overleggen over een kwaliteitsklasse die een optimaal resultaat garandeert.
Meubilair
✓
Timmerwerk
✓
Keukenkasten
✓
Lijsten en draaiwerk
✓
Fineerplaat
✓
Sportartikelen Stelen van gereedschappen
✓
Overige informatie Deze fraai ogende houtsoort, die zeer goed verkrijgbaar is, wordt steeds vaker door ontwerpers en architecten geselecteerd voor meubilair, timmerwerk en vloerdelen op exportmarkten wereldwijd. De Northern red oak is over het algemeen zeer blank van kleur en lijkt veel op white oak. De Southern red oak kan een opvallend paarse of rode kleur hebben. Dit is met name het geval na afwerking, waardoor het meer op een ʻmixed oakʼ-product gaat lijken. Het aanzienlijke productievolume aan red oak garandeert dat het goed verkrijgbaar is en dat er lange, brede planken met een gelijkmatige draad kunnen worden verkregen. Om diezelfde reden is red oak ook vaak gesorteerd op breedte en lengte voor specifieke toepassingen, zoals vloerdelen, verkrijgbaar.
15
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
10:31
American white oak
Page 16
Quercus spp.
Andere namen: Amerikaans Wit Eiken, Witte eik, Northern white oak, Southern white oak
Groeigebied en verkrijgbaarheid Wijdverbreid in het oosten van de Verenigde Staten. De white oak-groep omvat veel soorten, waarvan een achttal commercieel wordt geëxploiteerd. Zeer goed verkrijgbaar als ruw hout of fineer in een scala van kwaliteitsklassen en specificaties.
Algemene beschrijving De kleur en het uiterlijk van white oak komen overeen met dat van Europees eiken. Het spinthout van American white oak is lichtgekleurd en het kernhout is licht tot donkerbruin. White oak heeft meestal een rechte draad met een middelfijne tot grove nerf en met langere stralen dan rood eiken. White oak heeft daarom meer tekening. In tegenstelling tot Europees eiken is American white oak vaak dosse gezaagd, hetgeen altijd een aandeel spint met zich meebrengt.
Fysische en mechanische eigenschappen Een harde, zware houtsoort met middelmatige buig- en kniksterkte en lage stijfheid. Uitstekend geschikt voor stoombuigen. Door de gelijkmatige sterkte wordt deze houtsoort steeds vaker door architecten en ontwerpers voor constructieve toepassingen gebruikt. Meer informatie is beschikbaar in Structural Design in American Hardwoods, een publicatie van de AHEC. Relatieve dichtheid (vochtgehalte 12%)
0.68
Gemiddeld gewicht (vochtgehalte 12%)
769 Kg/m3
Gemiddelde volumetrische krimp (vers tot 6% vochtgehalte)
12.6%
Buigsterkte
104.804 MPa
Elasticiteitsmodulus
12,273 MPa
Druksterkte (evenwijdig aan de draad)
44.955 MPa
Hardheid
6049 N
Waarden voor Quercus alba
Bewerkbaarheid White oak is goed te bewerken, spijkeren en schroeven, hoewel voorboren aanbeveling verdient. Omdat het reageert met ijzer, wordt aanbevolen gegalvaniseerde of koperen spijkers te gebruiken. De eigenschappen met betrekking tot lijmen variëren. Met beitsen en polijsten kan een goede afwerking worden verkregen. Het hout droogt langzaam en moet met zorg behandeld worden om scheuren te voorkomen. Door de grote krimp kan het onderhevig zijn aan variatie in volume.
Slecht Zagen Schaven Boren Voorboren Draaien Snijden Frezen Spijkeren Schroeven Lijmen Afwerken
16
Redelijk
Goed
Uitstekend
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
10:31
Page 17
Duurzaamheid Het kernhout is bestand tegen rot maar uitermate moeilijk te verduurzamen, terwijl het spinthout matige weerstand biedt tegen verduurzaming. Deze houtsoort is van nature duurzaam, hetgeen inhoudt dat het kernhout van white oak geschikt is voor buitentoepassingen zonder verduurzaamd te hoeven worden. Of het hout aan de gestelde doelen kan voldoen, is echter afhankelijk van lokale weers- en andere invloeden.
Belangrijkste toepassingen
Toepassingen voor eindgebruik Deuren
✓
Constructie, meubilair, vloeren, binnenhuisarchitectuur, buitentimmerwerk, lijsten, deuren, keukenkasten, lambrisering, bielzen, houten bruggen, vaten, doodskisten.
Vloeren
✓
Meubilair
✓
Timmerwerk
✓
Keukenkasten
✓
Lijsten en draaiwerk
✓
Fineerplaat
✓
De kleur, nerf, eigenschappen en kenmerken van white oak kunnen per groeigebied verschillen. Gebruikers en voorschrijvers wordt daarom aanbevolen nauw met hun leveranciers samen te werken om zich ervan te verzekeren dat het hout dat zij bestellen aan hun specifieke voorwaarden voldoet. Northern en Southern white oak worden apart verkocht.
Belangrijkste toepassingen
Sportartikelen Stelen van gereedschappen
✓
Overige informatie White oak uit het hele noordelijke en zuidelijke groeigebied is vaak gelijkmatig van kleur. In bepaalde streken in de Appalachians komt een soort voor met een duidelijke tekening van wormgaten; deze wordt verhandeld als ʻSound Wormyʼ. De regels van de NHLA stellen geen beperking aan spinthout, maar voor de export wordt meestal als minimumeis gesteld dat er sprake moet zijn van één kernhoutzijde. Vraag uw leverancier welke kwaliteitseisen hij stelt aan spinthout. White oak wordt over de hele wereld gebruikt en vormt een aanvulling op Europees eiken, hoewel het door zijn kleurconsistentie en de omvangrijke productie van bekantrecht ruw hout zeer populair is bij veel fabrikanten van meubilair, vloeren en timmerwerk.
17
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
10:31
American tulipwood
Page 18
Liriodendron tulipifera
Andere namen: Tulpenboom, magnolia, yellow poplar, tulip poplar
Groeigebied en verkrijgbaarheid Wijdverbreid in het oosten van de Verenigde Staten. Ruim verkrijgbaar in een compleet assortiment standaard diktes. Zeer ruim verkrijgbaar als ruw hout en fineer. Tulipwood is een van de grootste bomen in het Amerikaanse bosareaal en levert brede en lange producten met relatief weinig knoesten. Tulipwood maakt ongeveer 9% van het staande Amerikaanse hardhout uit, hetgeen een constante toevoer van voldoende omvang naar de exportmarkten betekent.
Algemene beschrijving Het spinthout van deze soort, in Europa bekend onder de naam magnolia, is romig wit en soms gestreept, terwijl het kernhout varieert van licht geelachtig bruin tot olijfgroen. Bij blootstelling aan UV-licht heeft de groene kleur van het kernhout de neiging donkerder te worden en bruin te kleuren. Het hout heeft een middelfijne tot fijne nerf met rechte draad. De breedte van het spinthout en een aantal fysische eigenschappen variëren per groeigebied. Het hout heeft vele gunstige eigenschappen en is geschikt voor een grote verscheidenheid aan toepassingen. De tulpenboom is geen populier (Populus) en heeft een groot aantal hoogwaardige eigenschappen. De tulpenboom lijkt in vorm op de Europese populier, vandaar de Amerikaanse benaming.
Fysische en mechanische eigenschappen Het hout heeft een middelmatige relatieve dichtheid met lage waarden voor buigsterkte, schokvastheid, stijfheid en druksterkte. De geschiktheid voor stoombuigen wordt als middelmatig geclassificeerd. Tulipwood is, gezien het gewicht, erg sterk en is ideaal voor het maken van gelamineerde draagbalken en constructies. Meer informatie over sterkte is beschikbaar in Structural Design in American Hardwoods, een publicatie van de AHEC. Relatieve dichtheid (vochtgehalte 12%)
0.42
Gemiddeld gewicht (vochtgehalte 12%)
449 Kg/m3
Gemiddelde volumetrische krimp (vers tot 6% vochtgehalte)
9.8%
Buigsterkte
69.640 MPa
Elasticiteitsmodulus
10,894 MPa
Druksterkte (evenwijdig aan de draad)
38.198 MPa
Hardheid
2402 N
Bewerkbaarheid Een veelzijdig meubel- en ruw hout, dat zich gemakkelijk laat verwerken, schaven, frezen, lijmen en boren. Het droogt gemakkelijk met minimaal droogverlies. Er treedt minimale variatie in volume op en het hout heeft slechts een geringe neiging tot splijten bij spijkeren. Het geeft uitstekende resultaten bij verven, vernissen en beitsen.
Slecht Zagen Schaven Boren Voorboren Draaien Snijden Frezen Spijkeren Schroeven Lijmen Afwerken
18
Redelijk
Goed
Uitstekend
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
10:31
Page 19
Duurzaamheid Niet bestand tegen houtrot. Het kernhout is matig bestand tegen verduurzaming, maar het spinthout is impregneerbaar. Het absorberend vermogen van tulipwood maakt het zeer geschikt voor verduurzaming. Recent Europees onderzoek heeft uitgewezen dat traditionele en nieuwe verduurzamingsmethoden met succes op tulipwood kunnen worden toegepast. Voor meer informatie: www.americanhardwood.org.
Belangrijkste toepassingen
Toepassingen voor eindgebruik
Constructiewerk, meubilair, fijn binnentimmerwerk, keukenkasten, deuren, lambrisering, lijsten, bekantrechte, gelijmde panelen, triplex (Verenigde Staten), draaiwerk en snijwerk.
Vloeren
Overige informatie Deze ruim verkrijgbare, goedkope en veelzijdige Amerikaanse hardhoutsoort wordt op exportmarkten wereldwijd verhandeld. Veel ontwerpers en architecten experimenteren met de spectaculaire kleurenvariatie van tulipwood.
Deuren
Belangrijkste toepassingen ✓
Meubilair
✓
Timmerwerk
✓
Keukenkasten
✓
Lijsten en draaiwerk
✓
Fineerplaat
✓
Sportartikelen Stelen van gereedschappen
Knoesten en kwasten komen vaak voor en worden niet als onvolkomenheid gezien. Bij de hoogste kwaliteitsklassen ruw hout komt in beperkte mate een paars-blauwe mineraalkleur voor; bij de kwaliteitsklasse ʻCommonʼ is dit een algemeen verschijnsel. Aangezien hout in de kwaliteitsklasse ʻCommonʼ meestal wordt gebeitst of geverfd, is het geen probleem als na het schaven een grijze kleur ontstaat. Tulipwood komt steeds vaker beschikbaar in vaste breedtematen. Overigens is tulipwood in de Verenigde Staten ook bekend onder de naam ʻyellow poplarʼ of ʻtulip poplarʼ.
19
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
10:31
Page 20
American black walnut
Juglans nigra
Andere namen: Amerikaans Noten, Zwarte walnoot, American walnut, black walnut
Groeigebied en verkrijgbaarheid De oostelijke Verenigde Staten, maar hoofdzakelijk geëxploiteerd in de centraal gelegen staten. Een van de weinige Amerikaanse soorten die zowel aangeplant worden als zich op natuurlijke wijze voortplanten. Redelijk goed verkrijgbaar als ruw hout en fineer.
Algemene beschrijving Het spinthout van black walnut is romig wit, terwijl het kernhout lichtbruin tot donker chocoladebruin is, soms met een paarsachtige gloed en donkerder strepen. Het Amerikaans Noten wordt doorgaans gestoomd om het spinthout donkerder te maken en de kleur van het kernhout bruin te egaliseren. De draad is gewoonlijk recht en soms golvend of warrig, hetgeen een aantrekkelijke en decoratieve tekening geeft. Het donkere kernhout zal bij blootstelling aan UV-licht na verloop van tijd lichter kleuren.
Fysische en mechanische eigenschappen Walnut is een taai, hard ruw hout met een middelmatige relatieve dichtheid, een matige buig- en kniksterkte en een lage stijfheidwaarde. Het is tevens geschikt voor stoombuigen.
Relatieve dichtheid (vochtgehalte 12%)
0.55
Gemiddeld gewicht (vochtgehalte 12%)
609 Kg/m3
Gemiddelde volumetrische krimp (vers tot 6% vochtgehalte)
10.2%
Buigsterkte
100.667 MPa
Elasticiteitsmodulus
11,584 MPa
Druksterkte (evenwijdig aan de draad)
52.264 MPa
Hardheid
4492 N
Bewerkbaarheid Black walnut is met de hand en machinaal gemakkelijk te verwerken. Het laat zich goed spijkeren, schroeven en lijmen. Het is goed te beitsen en te verven en kan tot een uitstekende afwerking worden gepolijst. Het dient langzaam te worden gedroogd en vereist een zorgvuldige behandeling om droogverlies door kunstmatig drogen te voorkomen. Walnut heeft een goede dimensionele stabiliteit.
Slecht Zagen Schaven Boren Voorboren Draaien Snijden Frezen Spijkeren Schroeven Lijmen Afwerken
20
Redelijk
Goed
Uitstekend
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
10:31
Page 21
Duurzaamheid Gekwalificeerd als zeer goed bestand tegen houtrot. Het is een van de sterkste houtsoorten die er bestaan, zelfs onder omstandigheden die bevorderlijk zijn voor houtrot. Toepassingen voor eindgebruik
Belangrijkste toepassingen
Belangrijkste toepassingen
Deuren
✓
Vloeren
✓
Meubilair, kasten, binnenhuisarchitectuur, hoogwaardig timmerwerk, deuren, vloeren, geweerkolven en lambrisering. Veel gebruikt voor toepassing in contrast met lichter gekleurd hout.
Meubilair
✓
Timmerwerk
✓
Keukenkasten
✓
Lijsten en draaiwerk
✓
Fineerplaat
✓
Sportartikelen Stelen van gereedschappen
Overige informatie Met het oog op de beschikbaarheid en de aanwas van black walnut (ongeveer 1% van het houtbestand) zijn de NHLArichtlijnen voor deze houtsoort aangepast. Ruw hout van de hoogste kwaliteitscategorie (FAS) dient minimaal een breedte van 5 inch (12,7 cm) en een lengte van 6 voet (1,524 m) te hebben. Bij stomen zal het spinthout, dat niet als een onvolkomenheid wordt gezien, donkerder worden, zodat in de afwerkfase een goede kleurafstemming ontstaat. Spinthout is onbeperkt toegestaan. Neem voor meer informatie contact op met uw leverancier.
21
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
American aspen
10:31
Page 22
Populus tremuloides
Andere namen: Amerikaans Elzenhout, Ratelpopulier, white poplar, popple
Groeigebied en verkrijgbaarheid Aspen is een echte populier, die vooral in het noordoosten van de Verenigde Staten commercieel wordt geëxploiteerd. Beperkt verkrijgbaar als massief ruw hout en fineer in alle afmetingen en kwaliteitsklassen.
Algemene beschrijving Het spinthout is wit en gaat over in lichtbruin kernhout. Het contrast tussen spinthout en kernhout is gering. Het hout heeft een fijne, egale nerf en een rechte draad.
Fysische en mechanische eigenschappen Het hout is licht en zacht, met een lage buigsterkte en stijfheid, en middelmatige schokvastheid. Het heeft een zeer lage buigclassificatie.
Relatieve dichtheid (vochtgehalte 12%)
0.38
Gemiddeld gewicht (vochtgehalte 12%)
417 Kg/m3
Gemiddelde volumetrische krimp (vers tot 6% vochtgehalte)
9.2%
Buigsterkte
57.918 MPa
Elasticiteitsmodulus
8,136 MPa
Druksterkte (evenwijdig aan de draad)
29.304 MPa
Hardheid
1557 N
Bewerkbaarheid American aspen splijt niet bij het spijkeren, is gemakkelijk te bewerken en heeft een enigszins wollig oppervlak. Het laat zich goed draaien, boren en schuren. Met verven en beitsen wordt een goede afwerking verkregen, hoewel de wollige plekken extra aandacht vereisen. Het vertoont lage tot middelmatige krimp en heeft een goede dimensionele stabiliteit. American aspen is een echte populier en heeft dezelfde kenmerken en eigenschappen als American cottonwood en de Europese populier.
Duurzaamheid Niet bestand tegen houtrot en zeer moeilijk te verduurzamen.
Belangrijkste toepassingen Meubelelementen (ladezijkanten), deuren, lijsten, schilderijlijsten, binnentimmerwerk, speelgoed, keukengerei. Lucifers (Verenigde Staten). Belangrijke gespecialiseerde toepassingen zijn o.a. sauna's, omdat deze houtsoort geur- en smaakloos is.
Overige informatie Wordt regionaal ook wel ʻpoppleʼ genoemd. Niet te verwarren met American tulipwood (Liriodendron tulipifera), dat in de Verenigde Staten ook wel ʻyellow poplarʼ wordt genoemd. Lichtbruine mineraalstrepen komen van nature voor en worden niet als een onvolkomenheid gezien.
22
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
10:31
American basswood
Page 23
Tilia americana
Andere namen: Amerikaanse linden, linden
Groeigebied en verkrijgbaarheid De oostelijke Verenigde Staten, voornamelijk de noordelijke staten en in het merengebied. Ruw hout wordt in allerlei dikten en kwaliteitsklassen, en met een scala aan specificaties, geproduceerd, maar slechts in kleine hoeveelheden.
Algemene beschrijving Het spinthout van American basswood is gewoonlijk tamelijk breed en romig wit van kleur; het gaat over in het kernhout dat licht tot roodachtig bruin is, soms met donkerder strepen. Het hout heeft een fijne, gelijkmatige nerf en een ongedefinieerde, rechte draad.
Fysische en mechanische eigenschappen Het hout is licht en zacht, met over het algemeen lage sterkteeigenschappen en een lage classificatie voor stoombuigen.
Relatieve dichtheid (vochtgehalte 12%)
0.37
Gemiddeld gewicht (vochtgehalte 12%)
417 Kg/m3
Gemiddelde volumetrische krimp (vers tot 6% vochtgehalte)
12.6%
Buigsterkte
59.987 MPa
Elasticiteitsmodulus
10,067 MPa
Druksterkte (evenwijdig aan de draad)
32.613 MPa
Hardheid
1824 N
Bewerkbaarheid Basswood is goed te bewerken. Het laat zich gemakkelijk bewerken met handgereedschap, waardoor het uitstekend geschikt is voor snijwerk. Het laat zich tamelijk goed spijkeren, schroeven en lijmen en kan tot een goed gladde afwerking worden geschuurd, gebeitst en gepolijst. Het droogt snel met weinig vervorming of kwaliteitsverlies. Het heeft een tamelijk grote krimp maar goede dimensionele stabiliteit in droge toestand.
Duurzaamheid Het hout is niet bestand tegen houtrot maar wel impregneerbaar, dus het kan geschikt zijn voor behandeling met verduurzamingsmiddelen.
Belangrijkste toepassingen Snijwerk, draaiwerk, meubilair, gietmodellen, lijsten, fijn binnentimmerwerk en muziekinstrumenten. Een specifieke toepassing is de fabricage van jaloezieën.
Overige informatie Vaak geproduceerd met een dikte van 9/4 inch (57,15 mm) voor jaloezieën. Knoesten en lichtbruine mineraalstrepen komen van nature voor en worden niet als een onvolkomenheid gezien.
23
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
American beech
10:31
Page 24
Fagus grandifolia
Andere namen: Amerikaanse berk, Amerikaans Berken
Groeigebied en verkrijgbaarheid De oostelijke Verenigde Staten; de commerciële exploitatie is geconcentreerd in de centraal gelegen staten langs de Atlantische oceaan. De productie van hogere kwaliteitsklassen ruw hout en dikkere maten kan beperkt zijn.
Algemene beschrijving Het spinthout van American beech is wit met een rode gloed, terwijl het kernhout licht tot donker roodachtig bruin is. American beech is meestal iets donkerder en minder gelijkmatig dan Europees beuken. Het hout heeft over het algemeen een rechte draad met een dichte, gelijkmatige nerf.
Fysische en mechanische eigenschappen American beech wordt gekwalificeerd als zwaar, hard en sterk hout met een hoge schokvastheid en zeer geschikt voor stoombuigen. Relatieve dichtheid (vochtgehalte 12%)
0.64
Gemiddeld gewicht (vochtgehalte 12%)
741 Kg/m3
Gemiddelde volumetrische krimp (vers tot 6% vochtgehalte)
13.0%
Buigsterkte
102.736MPa
Elasticiteitsmodulus
11,859 MPa
Druksterkte (evenwijdig aan de draad)
50.334 MPa
Hardheid
5782 N
Bewerkbaarheid American beech is gemakkelijk te verwerken met het meeste handgereedschap en machinaal gereedschap. Het laat zich goed spijkeren en lijmen en kan tot een goede afwerking worden gebeitst of geverfd. Het hout droogt tamelijk snel, maar vertoont een sterke neiging tot kromtrekken, splijten en oppervlaktegebreken. Het vertoont een grote krimp en middelmatige dimensionele stabiliteit.
Duurzaamheid Het hout wordt gekwalificeerd als niet bestand tegen houtrot, maar laat zich wel verduurzamen.
Belangrijkste toepassingen Meubilair, deuren, vloeren, fijn timmerwerk, lambrisering, borstelstelen en draaiwerk. Het is bijzonder geschikt voor kisten voor levensmiddelen, omdat het geur- en smaakloos is.
Overige informatie Enkele lichtbruine mineraalstrepen komen van nature in het kernhout voor; deze worden niet als een onvolkomenheid gezien. American beech wordt niet op dezelfde schaal als in Europa geproduceerd, maar er zijn Amerikaanse bedrijven die zich toeleggen op stomen en export.
24
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
10:31
Page 25
American yellow birch
Betula alleghaniensis
Andere namen: Gele berk
Groeigebied en verkrijgbaarheid De oostelijke Verenigde Staten, voornamelijk de noordelijke staten en het merengebied. In redelijke mate verkrijgbaar. De verkrijgbaarheid is echter beperkter indien geselecteerd wordt op kleur, bijv. red birch (rood berken) (kernhout) of white birch (blank berken) (spinthout). Wordt in toenemende mate geëxporteerd, ofschoon de geringe productieomvang beperkingen kan opleggen ten aanzien van afmeting en kwaliteit.
Algemene beschrijving Yellow birch heeft wit spinthout en licht tot roodachtig bruin kernhout. Het hout heeft over het algemeen een rechte draad met een fijne, gelijkmatige nerf.
Fysische en mechanische eigenschappen Yellow birch hout is zwaar, hard en sterk. Het heeft zeer goede buigeigenschappen en een goede kniksterkte en schokvastheid.
Relatieve dichtheid (vochtgehalte 12%)
0.62
Gemiddeld gewicht (vochtgehalte 12%)
689 Kg/m3
Gemiddelde volumetrische krimp (vers tot 6% vochtgehalte)
13.4%
Buigsterkte
114.457 MPa
Elasticiteitsmodulus
13,859 MPa
Druksterkte (evenwijdig aan de draad)
56.332 MPa
Hardheid
5604 N
Bewerkbaarheid Het hout is betrekkelijk gemakkelijk te bewerken en, met de nodige zorg, goed te lijmen. Het laat zich bijzonder goed beitsen en polijsten. Het geeft bevredigende resultaten bij spijkeren en schroeven, waarbij voorboren wordt aanbevolen. Het droogt nogal langzaam met weinig droogverlies; het vertoont echter een matig hoge krimp en is daarom onderhevig aan variaties in volume.
Duurzaamheid Niet bestand tegen houtrot. Het kernhout is matig bestand tegen verduurzaming, het spinthout is echter impregneerbaar.
Belangrijkste toepassingen Meubilair, fijn timmerwerk en lambrisering, deuren, parket, keukenkasten, draaiwerk en speelgoed.
Overige informatie Vaak gesorteerd op spinthout of rood (kernhout). Indien gesorteerd op kleur dient het hout van de hoogste kwaliteitscategorie (FAS) minimaal een breedte van 5 inch (12,7 cm) te hebben. Voor specificaties ten aanzien van kleursortering raadpleeg de Rules for the Measurement & Inspection of Hardwood & Cypress van de NHLA. Paper birch (papierberk) heeft een veel zachtere nerf en is lichter van kleur, met verspreid bruine vlekken. Deze soort dient niet verward te worden met de yellow birch.
25
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
10:31
Page 26
American cottonwood
Populus deltoides
Andere namen: Amerikaanse populier, Eastern cottonwood, Eastern poplar, Carolina poplar
Groeigebied en verkrijgbaarheid Cottonwood is een echte populier en wordt voor exploitatie geteeld in de centraal gelegen en zuidelijke staten, waar de soort ruim verkrijgbaar is als ruw hout en fineer. Deze soort kan beperkt verkrijgbaar zijn op exportmarkten waar de vraag gering is.
Algemene beschrijving Het spinthout is wit en heeft soms bruine strepen, terwijl het kernhout heel licht tot lichtbruin kan zijn. Het ruw hout is diffuus en poreus met een grove nerf. Het hout heeft meestal een rechte draad en heeft betrekkelijk weinig gebreken. American cottonwood is een echte populier en heeft daarom dezelfde eigenschappen als de American aspen (Populus tremuloides) en de Europese populier.
Fysische en mechanische eigenschappen American cottonwood is betrekkelijk licht in gewicht. Het hout is zacht, slecht bestand tegen buiging en druk en heeft een lage schokvastheid. In droge toestand is het reukloos en smaakloos. Relatieve dichtheid (vochtgehalte 12%)
0.40
Gemiddeld gewicht (vochtgehalte 12%)
449 Kg/m3
Gemiddelde volumetrische krimp (vers tot 6% vochtgehalte)
11.3%
Buigsterkte
58.608 MPa
Elasticiteitsmodulus
9,466 MPa
Druksterkte (evenwijdig aan de draad)
33.854 MPa
Hardheid
1913 N
Bewerkbaarheid De algehele bewerkbaarheid is redelijk, hoewel er vaak trekhout (reactiehout) aanwezig is, wat bij het zagen een wollig oppervlak kan geven, hetgeen weer extra aandacht vereist bij het afwerken. Het hout is goed te lijmen en heeft een goede splijtvastheid bij het spijkeren en schroeven. Het droogt gemakkelijk maar kan een neiging tot kromtrekken hebben, met kleine variaties in dimensionale stabiliteit.
Duurzaamheid Niet bestand tegen houtrot.
Belangrijkste toepassingen Meubilair, meubelelementen, fijn timmerwerk en lijsten, speelgoed en keukengerei. Een specifieke toepassing (Verenigde Staten) is de fabricage van jaloezieën en luiken. In sommige exportmarkten in Azië en Europa, met name in Italië, wordt deze goedkope en lichtgekleurde houtsoort gebruikt voor de behandeling van reproductiemeubelen met donkere beits.
Overige informatie Wordt soms ook wel ʻwhite poplarʼ genoemd. Niet te verwarren met American tulipwood (Liriodendron tulipifera), dat in de Verenigde Staten ook wel ʻyellow poplarʼ wordt genoemd. Wordt soms op een dikte van 9/4 inch (57,15 mm) gezaagd voor jaloezieën.
26
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
American red elm
10:32
Page 27
Ulmus rubra
Andere namen: Olm, Iep, slippery elm, brown elm, grey elm
Groeigebied en verkrijgbaarheid Het oosten en middenwesten van de Verenigde Staten. Beperkt verkrijgbaar als ruw hout en fineer, als gevolg van de Hollandse iepziekte. In sommige regioʼs herstelt de iep zich inmiddels echter goed. Iepenhout wordt weer geëxporteerd, zij het in relatief kleine hoeveelheden, waardoor bepaalde kwaliteitsklassen en specificaties minder goed verkrijgbaar kunnen zijn.
Algemene beschrijving Red elm heeft grijsachtig wit tot lichtbruin smal spinthout met kernhout dat roodachtig bruin tot donkerbruin van kleur is. De draad is soms recht, maar meestal is er sprake van een kruisdraad. Het hout heeft een grove nerf.
Fysische en mechanische eigenschappen Red elm is matig zwaar, hard en stijf en is uitstekend bestand tegen buigen en schokken. Het is moeilijk te splijten vanwege de kruisdraad.
Relatieve dichtheid (vochtgehalte 12%)
0.53
Gemiddeld gewicht (vochtgehalte 12%)
593 Kg/m3
Gemiddelde volumetrische krimp (vers tot 6% vochtgehalte)
11.0%
Buigsterkte
89.635 MPa
Elasticiteitsmodulus
10,274 MPa
Druksterkte (evenwijdig aan de draad)
43.852 MPa
Hardheid
3825 N
Bewerkbaarheid Red elm hout is tamelijk gemakkelijk te bewerken en goed te spijkeren, schroeven en lijmen. Het kan tot een goede afwerking worden geschuurd, gebeitst en gepolijst. Het droogt goed met minimaal droogverlies en weinig variatie in volume.
Duurzaamheid Gekwalificeerd als niet bestand tegen houtrot en als impregneerbaar met verduurzamingsmiddelen.
Belangrijkste toepassingen Meubilair, kasten, vloeren, fijn timmerwerk en lambrisering.
Overige informatie Bij alle iepsoorten komen van nature spikkels voor die het gevolg zijn van pikkende vogels. Bij het indelen in een kwaliteitsklasse op basis van de NHLA-norm worden deze niet als onvolkomenheid gezien.
1Een schimmelziekte die verspreid wordt door de iepenspintkever. Aanvankelijk veronderstelde men dat de iepziekte alleen in Azië voorkwam, maar de ziekte werd in het tweede decennium van de vorige eeuw per ongeluk in Amerika en Europa geïmporteerd. Dit leidde tot enorme schade aan de inheemse iepen, aangezien deze geen kans hadden gehad om weerstand tegen de ziekte op te bouwen.
27
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
American gum
7/4/10
10:32
Page 28
Liquidambar styraciflua
Andere namen: Amberboom, Satijnnoten, redgum, sapgum, sweetgum
Groeigebied en verkrijgbaarheid De American gombomen vormen een belangrijk deel van de hardhoutbossen van de oostelijke Verenigde Staten en worden overal in het zuidoosten aangetroffen. Zeer goed verkrijgbaar als ruw hout en fineer in een scala van kwaliteitsklassen en specificaties. Redgum (ʻmajorityʼ kernhout) is in beperktere mate verkrijgbaar indien geselecteerd op kleur.
Algemene beschrijving Het spinthout van de American gum is over het algemeen breed en wit tot lichtroze van kleur, terwijl het kernhout roodachtig bruin is, vaak met donkerdere strepen. Het hout heeft een onregelmatige draad, gewoonlijk kruisdraad, die een aantrekkelijke tekening geeft. Het heeft een fijne, gelijkmatige nerf.
Fysische en mechanische eigenschappen American gum is matig hard, stijf en zwaar en is laag gekwalificeerd voor stoombuigen. Relatieve dichtheid (vochtgehalte 12%)
0.52
Gemiddeld gewicht (vochtgehalte 12%)
545 Kg/m3
Gemiddelde volumetrische krimp (vers tot 6% vochtgehalte)
12.0%
Buigsterkte
86.188 MPa
Elasticiteitsmodulus
11,308 MPa
Druksterkte (evenwijdig aan de draad)
43.576 MPa
Hardheid
3781 N
Bewerkbaarheid Het hout is gemakkelijk te bewerken, zowel met handgereedschap als met machinaal gereedschap. Het laat zich goed spijkeren, schroeven en lijmen, is gemakkelijk te beitsen en laat zich tot een fraaie afwerking schuren en polijsten. Het droogt snel met een sterke neiging tot kromtrekken en vervormen. Het heeft een grote krimp en is onderhevig aan variatie in volume.
Duurzaamheid Gekwalificeerd als niet bestand tegen houtrot. Het kernhout is matig bestand tegen verduurzaming, maar het spinthout is impregneerbaar.
Belangrijkste toepassingen Kasten, meubelonderdelen, deuren, fijn timmerwerk, strips en lijsten. Wordt na beitsen in sommige exportmarkten gebruikt als vervanging voor walnoot of mahonie.
Overige informatie Het ruw hout wordt vaak als ʻsapgumʼ verhandeld en er is geen kleurenspecificatie vereist. Indien het als ʻredgumʼ wordt verkocht, dient het op basis van de kwalititeitsvoorschriften van de NHLA ten minste één rode zijde (kernhout) te hebben.
28
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
10:32
American hackberry
Page 29
Celtis occidentalis
Andere namen: Netelboom, common hackberry, sugarberry
Groeigebied en verkrijgbaarheid De hele oostelijke Verenigde Staten, maar niet verkrijgbaar in grote handelsvolumes. Er is sprake van enige export van ruw hout, vooral de dunnere varianten. De betere kwaliteitsklassen kunnen minder goed beschikbaar zijn.
Algemene beschrijving De hackberry (Celtis occidentalis) is nauw verwant aan de sugarberry (Celtis laevigata) en behoort tot de iepenfamilie. Er is weinig verschil tussen spinthout en kernhout, dat geelachtig grijs tot lichtbruin is met gele strepen. Het heeft een onregelmatige draad, soms recht en soms kruisdraad, met een fijne, gelijkmatige nerf.
Fysische en mechanische eigenschappen Hackberry is matig hard en zwaar en heeft een matige buigsterkte, hoge schokvastheid, maar lage stijfheid. De classificatie voor stoombuigen is goed.
Relatieve dichtheid (vochtgehalte 12%)
0.53
Gemiddeld gewicht (vochtgehalte 12%)
593 Kg/m3
Gemiddelde volumetrische krimp (vers tot 6% vochtgehalte)
13.5%
Buigsterkte
76.535 MPa
Elasticiteitsmodulus
8,205 MPa
Druksterkte (evenwijdig aan de draad)
37.509 MPa
Hardheid
3914 N
Bewerkbaarheid Het hout laat zich goed schaven en draaien. Spijkers en schroeven houden matig. Beitsen en polijsten geven bevredigende resultaten. Hackberry droogt vlot met minimaal droogverlies. Het heeft een tamelijk hoge krimp en kan onderhevig zijn aan variatie in volume.
Duurzaamheid Niet bestand tegen houtrot. Het kernhout is matig bestand tegen verduurzaming, maar het spinthout is impregneerbaar.
Belangrijkste toepassingen Meubilair en keukenkasten, fijn timmerwerk, deuren en lijsten.
Overige informatie Wordt ook wel ʻsugarberryʼ genoemd en gebruikt als vervanging voor essen. Er kan blauwe verkleuring optreden voor en na het kunstmatig drogen, en dat is de reden waarom in de Verenigde Staten gekocht hout vaak geschaafd is.
29
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
10:32
Page 30
American hickory & pecan
Carya spp.
Andere namen: Gladbladige bitternoot, pecannoot
Groeigebied en verkrijgbaarheid De oostelijke Verenigde Staten, de voornaamste exploitatiegebieden zijn de staten van het midden en zuiden. Ruim verkrijgbaar, meer beperkt wanneer het geselecteerd op kleur wordt verkocht als rode of witte “hickory”. Ruw hout bestemd voor export kan in de hogere kwaliteitsklassen minder goed verkrijgbaar zijn en alleen in de dunnere maten.
Algemene beschrijving De hickory's vormen een belangrijke groep in de oostelijke hardhoutbossen. Botanisch gesproken zijn ze onderverdeeld in twee groepen: de true hickory (echte hickory's) en de (vruchtendragende) pecan hickory's. Beide soorten hout zijn praktisch hetzelfde en worden gewoonlijk samen verkocht. Het spinthout van hickory is wit, met een bruine gloed, terwijl het kernhout lichtbruin tot roodachtig bruin is. Beide hebben een grove nerf en een draad die meestal recht is, maar soms golvend of onregelmatig.
Fysische en mechanische eigenschappen De relatieve dichtheid en de sterkte van de hickory varieert naar gelang de groeisnelheid, waarbij de echte hickory gewoonlijk hogere waarden heeft dan de pecan hickory. Het hout staat bekend om zijn uitstekende sterkte en schokvastheid, evenals om zijn uitstekende buigeigenschappen. Hickory (Carya glabra)
Pecan (Carya illinoinensis or illinoensis)
Relatieve dichtheid (vochtgehalte 12%)
0.75
0.66
Gemiddeld gewicht (vochtgehalte 12%)
833 Kg/m3
737 Kg/m3
Gemiddelde volumetrische krimp (vers tot 6% vochtgehalte)
14.3%
N/A
Buigsterkte
138.590 MPa
94.462 MPa
Elasticiteitsmodulus
15,583 MPa
11,928 MPa
Druksterkte (evenwijdig aan de draad)
63.365 MPa
54.126 MPa
Hardheid
N/A
8095 N
Bewerkbaarheid Hickory wordt beschouwd als moeilijk te bewerken en te lijmen. Het vereist grote zorg, daar het heel moeilijk met handgereedschap te bewerken is. Het laat zich goed spijkeren en schroeven, maar heeft de neiging tot splijten, en daarom wordt voorboren aanbevolen. Door schuren en polijsten kan een goede afwerking worden verkregen. Het droogt moeilijk en vertoont een grote krimp, waardoor de eigenschappen onder variabele, vochtige omstandigheden onderhevig kunnen zijn aan variatie.
Duurzaamheid Gekwalificeerd als niet bestand tegen houtrot. Het hout is geclassificeerd als niet impregneerbaar met verduurzamingsmiddelen.
Belangrijkste toepassingen Stelen voor gereedschappen (hickory), meubilair, kasten, vloeren, houten ladders, paspennen en sportartikelen. Hickory wordt steeds meer geëxporteerd voor gebruik als parket, en tevens voor zijn aantrekkelijke, rustieke uitstraling en hoge slijtvastheid.
Overige informatie Wordt in het noorden van de Verenigde Staten meestal ʻhickoryʼ genoemd en in het zuiden ʻpecanʼ. Spikkels als gevolg van pikkende vogels komen veel voor en worden niet als onvolkomenheid beschouwd. Ook komen dieppaarse mineraalstrepen voor, die eveneens niet als onvolkomenheid worden beschouwd. Op basis van de hoogste kwaliteitscategorie (FAS) dient het ruw hout een breedte van minimaal 4 inch (10,16 cm) te hebben.
30
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
10:32
American sycamore
Page 31
Platanus occidentalis
Andere namen: Westerse plataan, American plane, buttonwood
Groeigebied en verkrijgbaarheid De oostelijke Verenigde Staten. In redelijke mate verkrijgbaar als ruw hout en fineer in een reeks van specificaties en kwaliteitsklassen. Export: in wisselende mate verkrijgbaar of zelfs beperkt verkrijgbaar vanwege de geringe vraag.
Algemene beschrijving Het spinthout van de plataan is wit tot lichtgeel, terwijl het kernhout lichttot donkerbruin is. Het hout heeft een fijne, dichte nerf met kruisdraad. De Amerikaanse plataan is niet verwant aan de Engelse “sycamore” (Acer pseudoplatanus) maar is geclassificeerd in dezelfde familie en heeft dezelfde kenmerken als de Europese plataan (Platanus orientalis). Steekt goed af tegen andere soorten.
Fysische en mechanische eigenschappen Het gewicht, de hardheid, de stijfheid en de schokvastheid zijn als middelmatig geclassificeerd. Makkelijk te frezen en heeft goede buigkwaliteiten.
Relatieve dichtheid (vochtgehalte 12%)
0.49
Gemiddeld gewicht (vochtgehalte 12%)
545 Kg/m3
Gemiddelde volumetrische krimp (vers tot 6% vochtgehalte)
11.4%
Buigsterkte
68.950 MPa
Elasticiteitsmodulus
9,791 MPa
Druksterkte (evenwijdig aan de draad)
37.095 MPa
Hardheid
3425 N
Bewerkbaarheid Het hout is goed te bewerken, maar vereist een hoge snelheid bij het zagen om splinteren te voorkomen. Het is bestand tegen splijten dankzij de kruisdraad. Het laat zich goed lijmen en geeft een uitstekende afwerking wanneer het met zorg wordt gebeitst en gepolijst. Het droogt tamelijk snel met een neiging tot kromtrekken. De krimp is matig en er is weinig variatie in volume.
Duurzaamheid Het hout wordt gekwalificeerd als niet bestand tegen houtrot, maar laat zich wel verduurzamen.
Belangrijkste toepassingen Meubilair, meubelonderdelen (ladezijkanten), binnentimmerwerk, lambrisering en lijsten, vloeren, keukengerei, slagersblokken en gefineerde panelen.
Overige informatie In sommige exportgebieden, zoals Europa, wordt de aanduiding ʻsycamoreʼ gebruikt voor een op esdoorn lijkende houtsoort, hetgeen voor verwarring kan zorgen. American sycamore is vergelijkbaar met de Europese plataan met zijn opvallende draad, maar is waarschijnlijk beter in de handel verkrijgbaar. Een mogelijk gevolg daarvan is dat het bij meer toepassingen gebruikt zal gaan worden.
31
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
American willow
10:32
Page 32
Salix spp.
Andere namen: Wilg, black willow, swamp willow
Groeigebied en verkrijgbaarheid Oostelijke Verenigde Staten. De voornaamste exploitatiegebieden zijn de centraal gelegen en zuidelijke staten, langs de Mississippi. Regionaal in redelijke mate verkrijgbaar als ruw hout en fineer, maar in wisselende mate of zelfs beperkt verkrijgbaar op exportmarkten. De verkrijgbaarheid kan beperkt zijn tot bepaalde kwaliteitsklassen of dunnere maten.
Algemene beschrijving Het spinthout van de willow varieert in breedte naargelang de groeiomstandigheden en is licht romig bruin van kleur. Het kernhout daarentegen is licht roodachtig bruin tot grijsachtig bruin. Het hout heeft een fijne, gelijkmatige nerf. De draad is meestal recht, maar soms ook kruisdradig of getekend.
Fysische en mechanische eigenschappen Het hout is zwak wat betreft buigsterkte, druksterkte, schokvastheid en stijfheid. Het heeft een lage classificatie voor stoombuigen.
Relatieve dichtheid (vochtgehalte 12%)
0.39
Gemiddeld gewicht (vochtgehalte 12%)
417 Kg/m3
Gemiddelde volumetrische krimp (vers tot 6% vochtgehalte)
11.5%
Buigsterkte
53.800 MPa
Elasticiteitsmodulus
6,960 MPa
Druksterkte (evenwijdig aan de draad)
28.300 MPa
Hardheid
N/A
Bewerkbaarheid Willow is tamelijk gemakkelijk met de hand en machinaal te verwerken, maar vereist zorg om te voorkomen dat het oppervlak wollig wordt op plaatsen met kruisdraad. Het hout is goed te spijkeren en te schroeven, en uitstekend te lijmen. Schuren en polijsten geeft een zeer goede oppervlakafwerking. Het droogt tamelijk snel met minimaal droogverlies, hoewel het onderhevig kan zijn aan vochtinsluitingen. Goede dimensionele stabiliteit in droge toestand.
Duurzaamheid Niet bestand tegen houtrot. Het kernhout biedt weerstand tegen verduurzaming, maar het spinthout is impregneerbaar.
Belangrijkste toepassingen Meubilair, timmerwerk, binnenlijstwerk, panelen, deuren, sportmateriaal, keukengerei en speelgoed. In sommige Europese exportmarkten, zoals Italië, wordt willow steeds vaker met beits behandeld om de lichtere kleuren van de Europese walnoot na te bootsen.
Overige informatie Knoesten en kwasten in de draad komen van nature voor en worden niet als onvolkomenheid gezien.
32
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
10:32
Page 33
Overige soorten In de bossen in het oosten van de Verenigde Staten bevindt zich een grote verscheidenheid aan hardhoutsoorten die minder goed voor exploitatie in aanmerking komen, aangezien hiervan slechts regionaal kleine hoeveelheden gezaagd hout worden geproduceerd. Afhankelijk van locatie of eindgebruik worden een paar zachthoutsoorten ook door hardhoutzagerijen geproduceerd. In onderstaande tabel staan acht van de bekendere soorten in deze categorie vermeld.
Naam
Algemene beschrijving
Hardhoutsoorten White birch Betula papyrifera
Zacht, redelijk zwaar, blank hout met karakteristieke, bruine vlekken. Wordt gebruikt voor meubelelementen, vloeren, en Oriented Strand Board (OSB). Verkrijgbaarheid (regio): Noorden
Butternut White walnut Juglans cinerea
Behoort tot de walnoot-familie, licht romig bruin met het nerfpatroon van de walnoot. Is licht en laat zich makkelijk polijsten. Butternut is uitermate goed bestand tegen houtrot maar is veel zachter dan zwarte walnoot. Het wordt gebruikt bij de fabricage van meubilair, en is zeer gewild bij houtsnijders. De butternut wordt bedreigd door een geïmporteerde schimmel die er inmiddels al voor heeft gezorgd dat dit hout in bepaalde streken minder goed verkrijgbaar is. Verkrijgbaarheid (regio): Noorden en de Appalachians
Pacific coast maple Big leaf maple (grootbladige esdoorn) Acer macrophyllum
Botanisch gezien is deze soort een ʻsoft mapleʼ; de vaalwitte kleur is over het algemeen iets donkerder dan die van de oostelijke soorten en ook gelijkmatiger. Dit komt doordat de soort alleen maar voorkomt in een geïsoleerd groeigebied in het noordwesten. Een scala aan toepassingen bij timmerwerk en in de meubelmakerij. Verkrijgbaarheid (regio): Noordwesten
Sassafras Sassafras albidum
De sassafras vormt een familie op zich; het kernhout is lichtbruin tot oranjebruin en lijkt op essen of kastanje. Het dunne spinthout is geelachtig wit. Het hout heeft een grove nerf en meestal een rechte draad. Alom bekend als een aromatische soort. Toepassingen: meubilair en timmerwerk, maar het timmerhout is zelden bestemd voor de export aangezien het slechts in beperkte hoeveelheden wordt geproduceerd. Verkrijgbaarheid (regio): Midden
Tupelo Black gum Nyssa sylvatica
Behoort tot de gom-familie; lichtgele kleur en blank spinthout. Dit is een harde houtsoort met een kruisdraad. Geschikt voor draaien, speelgoed en interne meubelelementen. Verkrijgbaarheid (regio): Zuiden
Zachthoutsoorten Aromatic red cedar Eastern red cedar Juniperus virginiana
Zachte houtsoort met een fijne draad, geurig kernhout en paarse, rode en bruine kleurschakeringen. Zeer licht en verjaagt motten; wordt daarom vaak gebruikt voor klerenkasten en de binnenkant van laden. Verkrijgbaarheid (regio): Midden
Cypres Bald cypress Taxodium distichum
Dun, vaalwit spinthout; de kleur van het kernhout varieert nogal, van licht, geelachtig bruin tot donkerbruin rood. Dit hout is tamelijk zwaar, sterk en hard. De cypres wordt gekenmerkt door zijn natuurlijke duurzaamheid en kan daarom worden gebruikt voor (dak)bedekkingen en tuinmeubilair. Cypres is opgenomen in de classificatievoorschriften voor hardhout van de NHLA. Verkrijgbaarheid (regio): Zuiden
Eastern white pine Pinus strobus
White pine heeft de romige kleur van stro maar krijgt na verloop van tijd een rijke, diepe kleur. Dit hout is zacht, makkelijk te zagen, en wordt gebruikt voor lambrisering, vloeren en meubilair. Verkrijgbaarheid (regio): Noorden en de Appalachians
33
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
10:32
Page 34
Vergelijkingstabellen In de hierna volgende tabellen treft u vergelijkende waarden aan voor fysische, mechanische en afwerkingseigenschappen.
Fysische en mechanische eigenschappen Relatieve dichtheid (vochtgehalte 12%)
Gemiddeld gewicht (vochtgehalte 12%), kg/m3
Gemiddelde volumetrische krimp: (vers tot 6% vochtgehalte), %
Buigsterkte, ElasticiteitsMPa modulus, MPa
Druksterkte (evenwijdig aan de draad), MPa
Hardheid, N
Alder
0.41
449
10.1%
67.571
9515
40.129
2624
Ash
0.60
673
6.2
Aspen
0.38
417
9.2
103.425
11,997
51.092
5871
57.918
8,136
29.304
1557
Basswood
0.37
417
Beech
0.64
741
12.6
59.987
10,067
32.613
1824
13.0
102.736
11,859
50.334
5782
Yellow birch
0.62
Cherry
0.50
689
13.4
114.457
13,859
56.332
5604
561
9.2
84.809
10,274
49.023
Cottonwood
4226
0.40
449
11.3
58.608
9,466
33.854
1913
Elm
0.53
593
11.0
89.635
10,274
43.852
3825
Gum
0.52
545
12.0
86.188
11,308
43.576
3781
Hackberry
0.53
593
13.5
76.535
8,205
37.509
3914
Hickory
0.75
833
14.3
138.590
15,583
63.365
N/A
Pecan
0.66
737
N/A
94.462
11,928
54.126
8095
Hard maple
0.63
705
11.9
108.941
12,618
53.988
6450
Acer rubrum
0.49
801
10.5
92.393
11,308
45.093
4225
Acer macrophyllum
0.44
753
9.3
73.777
9,998
41.025
3780
Quercus rubra
0.63
705
6.6
98.599
12,549
46.610
5738
Quercus falcata
0.68
753
N/A
75.156
10,274
41.991
4715
White oak
0.68
769
12.6
104.804
12,273
44.955
6049
Sycamore
0.49
545
11.4
68.950
9,791
37.095
3425
Tulipwood
0.42
449
9.8
69.640
10,894
38.198
2402
Walnut
0.55
609
10.2
100.677
11,584
52.264
4492
Willow
0.39
417
11.5
53.800
6,960
28.300
n.v.t.
Soft maple
Red oak
34
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
10:32
Page 35
Bewerkbaarheid Zagen
Schaven
Boren
Voorboren Draaien
Frezen
Spijkeren Schroeven Lijmen
Afwerken
Alder
Goed
Goed
Goed
Goed
Uitstekend Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Uitstekend
Ash
Goed
Goed
Goed
Goed
Uitstekend Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Uitstekend
Aspen
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Basswood
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Uitstekend Goed
Redelijk
Redelijk
Redelijk
Uitstekend
Beech
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Yellow birch Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Redelijk
Redelijk
Goed
Uitstekend
Cherry
Uitstekend Uitstekend Uitstekend Uitstekend Uitstekend Uitstekend Goed
Goed
Goed
Uitstekend
Cottonwood Redelijk
Redelijk
Redelijk
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Elm
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Uitstekend
Gum
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Uitstekend
Hackberry
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Redelijk
Redelijk
Goed
Goed
Hickory & Pecan
Redelijk
Goed
Redelijk
Goed
Goed
Redelijk
Redelijk
Goed
Goed
Redelijk
Uitstekend
Goed
Uitstekend Uitstekend Goed
Goed
Redelijk
Redelijk
Goed
Uitstekend
Uitstekend Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Uitstekend
Goed
Hard maple Uitstekend Goed
Snijden
Goed
Soft maple
Uitstekend Uitstekend Goed
Red oak
Goed
Uitstekend Uitstekend Goed
Goed
Goed
Uitstekend Goed
Goed
Goed
Uitstekend
White oak
Goed
Goed
Uitstekend Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Uitstekend
Sycamore
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Uitstekend
Tulipwood
Goed
Uitstekend Goed
Goed
Goed
Goed
Uitstekend Goed
Goed
Goed
Uitstekend
Walnut
Goed
Uitstekend Goed
Goed
Uitstekend Goed
Uitstekend Goed
Goed
Goed
Uitstekend
Willow
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
Uitstekend Uitstekend
Goed
Goed
Goed
Toepassingen voor eindgebruik Deuren
Alder
✓
Ash
✓
Aspen
✓
Vloeren
✓
Meubilair
Fijn timmerwerk
Keukenkasten
Lijsten en Fineerdraaiwerk plaat
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
Beech
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
Yellow birch
✓
✓
✓
✓
✓
✓
Cherry
✓
✓
✓
✓
✓
✓
Cottonwood
✓
✓
✓
Elm
✓
✓
✓
✓
Gum
✓
✓
✓
✓
✓
✓
Hackberry
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
Basswood
✓
Sportartikelen
Handvatten van werktuigen
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
Hard maple
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
Soft maple
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
Red oak
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
White oak
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
Sycamore
✓
✓
✓
✓
✓
✓
Tulipwood
✓
Walnut
✓
Willow
✓
Hickory & Pecan
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
35
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
10:32
Page 36
Verklarende woordenlijst Scheurtjes:
Overlangse scheiding van de houtvezels die niet door de hele dwarsdoorsnede gaan. Scheurtjes ontstaan door trekspanning tijdens het droogproces.
Druksterkte:
Het vermogen weerstand te bieden tegen een kracht die een stuk materiaal indrukt door de vezels in de lengterichting samen te persen.
Rot:
De ontbinding van houtsubstantie door schimmels en zwammen (andere term: houtaantasting).
Dichtheid:
Gewicht per volume-eenheid. De dichtheid van hout is afhankelijk van de groeisnelheid, het gehalte aan zomerhout en, bij afzonderlijke stukken, het aandeel dat kernhout voor zijn rekening neemt.
Dimensionale stabiliteit:
Deze term beschrijft of een stuk hout bij schommelingen in het vochtgehalte veranderingen in volume weerstaat (andere termen: krimpen, zwellen).
Duurzaamheid:
De weerstand van hout tegen aantasting door houtaantastende schimmels, drooghoutboorders en termieten.
FAS:
Hoogste kwaliteitsklasse NHLA
Tekening:
Het patroon dat wordt geproduceerd in het houtoppervlak door de jaarringen, houtstralen, kwasten, afwijkingen van de regelmatige draad, zoals kruisdraad en golvende draad, en onregelmatige kleuring.
Draad:
De richting, afmeting, rangschikking, het uiterlijk of de kwaliteit van de vezels van gezaagd hout. Rechte draad wordt gebruikt om ruw hout te beschrijven waarvan de vezels en andere overlangse elementen parallel lopen aan de as van het stuk.
Gomholte:
Een plaatselijke ophoping van hars of gom in het hout.
Hardheid:
De weerstand van het hout tegen indrukking en schuring. De waarden worden gegeven in Newton (N) en komen overeen met de belasting die nodig is om een stalen kogel met een diameter van 11,3 mm tot de helft van zijn doorsnede in het hout te drukken.
Hardhoutsoorten: Een beschrijving die wordt toegepast op hout afkomstig van loofverliezende en groenblijvende loofbomen. De term heeft geen betrekking op de eigenlijke hardheid van het hout. Kernhout:
De binnenste lagen van het hout in groeiende bomen die geen levende cellen meer bevatten. Kernhout is gewoonlijk donkerder dan spinthout, maar er is niet altijd een duidelijk onderscheid tussen de twee.
Kunstmatig drogen:
Het proces waarbij hout kunstmatig en onder wetenschappelijk bepaalde omstandigheden wordt gedroogd. Hiervoor worden ʻkilnsʼ (ovens) gebruikt.
Elasticiteitsmodulus:
Een denkbeeldige spanning die nodig is om een stuk materiaal tot tweemaal zijn lengte uit te rekken of tot de helft van zijn lengte samen
36
te drukken. De waarden voor de individuele soorten worden gegeven in megapascal (MPa – equivalent aan N/mm2) en zijn gebaseerd op proeven op kleine elementen van droog hout. Buigsterkte:
De maximale belasting waarbij de vezel nog weerstand biedt. Deze waarde wordt gebruikt bij constructief ontwerpen. De waarde wordt verkregen door stukken hout dusdanig te belasten dat ze bezwijken.
Vochtgehalte:
De gewichtshoeveelheid water in het hout uitgedrukt als percentage van het drooggewicht van kunstmatig gedroogd hout.
NHLA:
National Hardwood Lumber Association
Mergvlekken:
Onregelmatig verkleurde strepen en vlekken in het houtweefsel veroorzaakt door aantasting van de groeiende boom door insecten.
Spinthout:
Het buitenste deel van het hout van een boom dat zich vlak onder de bast bevindt. Spinthout is gewoonlijk lichter dan kernhout en minder resistent tegen rot.
Krimp:
De samentrekking van houtvezels veroorzaakt door droging onder het vezelverzadigingspunt (gewoonlijk ongeveer 25-27% vochtgehalte). De waarden worden uitgedrukt als een percentage van de afmetingen van vers hout.
Volumieke massa:
Het gewicht van een stof afgezet tegen het gewicht van een even groot volume water. De waarden zijn gegeven bij een vochtgehalte van 12%.
Splijten:
Scheiding van de vezels in een stuk hout van de ene zijde tot de andere.
Vlek:
Een afwijking van de natuurlijke kleur van het hout of een verkleuring die veroorzaakt kan zijn door micro-organismen, metaal of chemicaliën.
Surfaced:
Een Amerikaanse term om aan te geven dat het hout geschaafd is.
Treksterkte:
Het vermogen weerstand te bieden tegen een kracht die een stuk materiaal uitrekt of de vezels in de lengterichting van elkaar lostrekt.
Nerf:
Bepaald door de relatieve afmeting en verdeling van de elementen waaruit het hout is opgebouwd. Beschreven als grof (brede elementen), fijn (dunne elementen) of egaal (gelijkmatige afmetingen van de elementen).
Kromtrekken:
Kromtrekken: Vervorming van ruw hout dat een afwijking van de oorspronkelijke vlakheid veroorzaakt, ontstaat gewoonlijk tijdens het drogen. Kromtrekken kan overlangs of in de breedte plaatsvinden of de vorm aannemen van een verdraaiing (scheluw).
Gewicht:
Het gewicht van droog hout hangt af van de celruimte, d.w.z. de verhouding van houtsubstantie ten opzichte van luchtruimte. De waarden worden voor elke houtsoort gegeven in kg/m3 bij een vochtgehalte van 12%.
67953_Species_TEXT_DUT:63345_AHEC_Brochure
7/4/10
10:32
Page 37
Contactinformatie De American Hardwood Export Council (AHEC) is de belangrijkste brancheorganisatie in de Amerikaanse hardhoutsector en vertegenwoordigt zowel de gespecialiseerde exporteurs onder de Amerikaanse hardhoutbedrijven als alle belangrijkste brancheorganisaties op het gebied van hardhoutproducten. De AHEC behartigt hun belangen in meer dan 35 landen wereldwijd door middel van promotiecampagnes vanuit haar hoofdkantoor in Washington, DC (VS) en vijf kantoren buiten de Verenigde Staten. De AHEC-kantoren in Londen, Osaka, Hongkong, Mexico Stad en Shanghai zijn strategisch gevestigd vlakbij zeer belangrijke hardhoutmarkten. Het beleid van de AHEC is erop gericht voor alle soorten wereldmarkten aan te boren en op die manier een duurzaam evenwicht tot stand te brengen tussen export en het productiepotentieel. Zie onze site www.americanhardwood.org voor de contactgegevens van onze kantoren en overige uitvoerige technische informatie over Amerikaanse hardhoutsoorten, producten, kwaliteitsklassen en toepassingen. U kunt daar ook gratis een exemplaar van de volgende publicaties downloaden of bestellen.
STRUCTURAL DESIGN IN AMERICAN HARDWOODS
HA REF RDWO ERE OD NCE S
HARDWOOD REFERENCES
Overige technische contacten American Walnut Manufacturers Association (AWMA) www.walnutassociation.org
National Hardwood Lumber Association (NHLA) www.nhla.com
Appalachian Hardwood Manufacturers, Inc. (AHMI) www.appalachianwood.org
National Wood Flooring Association (NWFA) www.woodfloors.org
Hardwood Manufacturers Association (HMA) www.hardwoodinfo.com
Wood Component Manufacturers Association (WCMA) www.woodcomponents.org
Hardwood Plywood & Veneer Association (HPVA) www.hpva.org
Fotoverantwoording Voorzijde/binnenzijde omslag Johnny Boylan • Inhoud Johnny Boylan (O) • Pagina 3 Met dank aan UK Wood Awards, Gerry OʼLeary, Dennis Gilbert, AHEC (L-R) • Pagina 4 Northwest Hardwoods (B) • Pagina 5 Northwest Hardwoods • Pagina 7 John Aparicio (L) • Met dank aan UK Wood Awards (R) • Pagina 9 Paolo Gherardi/Ali Parquets (R) • Pagina 13 Woodstock Furniture (R) • Pagina 14 Ian MacDonald (B) • Johnny Boylan (O) • Pagina 15 RIVA 1920 (L) John Marshall (R) • Pagina 17 Salamanca Consortium (L) • John Kelly Furniture (R) • Pagina 18 Johnny Boylan (B) • Pagina 19 Met dank aan UK Wood Awards (L) Johnny Boylan (R) • Pagina 20 Met dank aan UK Wood Awards (B) • Pagina 21 RIVA 1920 (L&R) • Pagina 24 J. Morrison/Capellini Spa (O) • Pagina 27 Ercol Furniture (O) • Pagina 28 Hartmann Mšbelwerke GmbH (O) • Pagina 30 Robinson Lumber Flooring • Alle overige fotoʼs – AHEC (O) = onderaan; (B) = bovenaan; (L) = links; (R) = rechts
americanhardwood.org
67953_Species_COVER_DUT 4
07/04/2010 10:22