Cursus Specialist Bijengezondheid
Amerikaans Vuilbroed Jan Kruit
Programma • Amerikaans Vuilbroed (oorzaak)
• Verspreiding • Herkenning d.m.v. foto’s
• Procedure bestrijding Eu en Nl • Case
• Aanpak, ervaringen Buinerveen/Stadskanaal en mogelijke oplossingen rond AVB besmetting • Laatste nieuws rond AVB. 14-10-2012
2
AVB (oorzaak) • Spore vormende bacterie Paenibacillus Larvae • Sporen in voedsel • Ontkiemen in de darm • Larven sterven na sluiten cel • Droge overblijfselen-korsten-moeilijk te verwijderen door bijen
• Bevatten miljoenen sporen 14-10-2012
(30-40 jaar overleven)
3
bacterie Paenibacillus Larvae
14-10-2012
4
Verspreiding door…….. • Voeren besmette honing (buitenlands) • Invoeren van besmette koninginnen
• Vervliegen • Vreemde zwermen • Onderlinge contacten = uitwisselen materiaal • Aanschaf gebruik materiaal • Gezamelijke projecten
• Materiaal in de stal laten staan. (onvoldoende afgesloten)
14-10-2012
5
Amerikaans vuilbroed
14-10-2012
6
Broedbeeld
Hier geen afwijkingen in broedbeeld 14-10-2012
7
Broedbeeld
14-10-2012
8
Broedbeeld
Gaten in celdeksels | ingezakte celdeksels | gezonde larven !!!!!!!????? 14-10-2012
9
Broedbeeld
14-10-2012
10
Broedbeeld
14-10-2012
11
Broedbeeld
14-10-2012
12
Broedbeeld
14-10-2012
13
14-10-2012
14
Procedure bestijding Europa • Aangifte verplicht (besmettelijke bijenziekte) • Ziekte haard wordt geïsoleerd • “Stamping out“ of schoonmaak • Vervoersverbod (3 kilometer) • Geen export bijen en materiaal toegestaan
14-10-2012
15
Procedure bestijding Nederland • AVB is aangifte plichtig • Bestrijding is eenvoudig en eenduidig gehouden. • Goedkoop (relatief)
• Door de imker zelf • Met hulp van BGC en PPO Bijen
• Goed uitvoeringsdraaiboek. 14-10-2012
16
Procedure bestijding • Vaststellen van de besmetting − Testkit AVB − Monster via Bijen WUR - laboratorium
• Saneren van de volken − Afzwavelen − Afvoeren naar verbrandingsoven
• Behandelen, niet zieke volken, op dezelfde stand 14-10-2012
17
Procedure bestijding • Benodigde materialen via Bijen Wur • Onkosten vergoeding via NBV
• BGC geeft allen instructie bij ruiming • Alleen op verzoek van de imker kan hulp geboden worden • Door BGC gebruikte materiaal en kleding worden eveneens ter vernietiging achter gelaten 14-10-2012
18
Procedure bestijding • Imker zorgt zelf voor afvoer naar verbrandingsoven • Regelen via lokale milieudienst verlener • Deze levert verpakkingsmateriaal in de vorm van tonnen • Kosten in eerste instantie voor de imker • Declaratie naar NBV 14-10-2012
19
Procedure bestrijding Nederland • Ontdekking van ziekteverschijnselen • Verdenking AVB • Controle Bijenstand (imker en BGC) • Melding AVB door PPO Bijen aan nVWA • Instellen vervoersverbod door Minister • Tracing (waar en wanneer gereisd) • Opruimen, schoonmaken andere volken 14-10-2012
• Tracing (waar en wanneer gereisd) • Opruimen, schoonmaken andere volken • Omgeving screening + na 4 weken nogmaals • Laatste controle na 4 weken • Doorgeven gebied schoon • PPO Bijen meld gebied schoon aan nVWA • Vrijgave gebied door Minister
20
CASE • Melding AVB door Bijen-WUR • Plaats Buinerveen (prov. Drenthe) • Lid van de afd. Stadskanaal
• Naam en adres imker bekend • Lid van de NBV
• Verzoek om visuele controle door BGC 14-10-2012
21
CASE • Er is nog geen vervoersverbod. • Wel melding naar Kerkrade. • Wat voor acties ga je ondernemen? − Beschrijf in chronologische volgorde je acties. − Bij onduidelijkheden stel je vraag
14-10-2012
22
CASE • Extra info. − Volk is verplaatst van Buinerveen naar Bijenpark in Stadskanaal − Imker heeft ook bijen op de heide staan in Exloo − Melding is begin september.
14-10-2012
23
CASE • Extra info. − In voorjaar heeft een imker zijn volken naar het koolzaad gebracht ondanks dat hij in het gebied zit waar een vervoersverbod van kracht is. − Wat doe je hier mee?
14-10-2012
24
Mogelijke oplossing • Mogelijke oplossing • Zoals gekozen door BGC’s van Groningen en Drenthe
14-10-2012
25
Ervaringen BGC-ers Groningen en Drenthe 2008/2009 Bijenstand van de Imker
Plaats waar AVB volk heeft gestaan
14-10-2012
26
Ervaringen BGC-ers Groningen en Drenthe 2008/2009
Controle van de volken | Imker zelf het werk laten doen
14-10-2012
27
Amerikaans Vuilbroed Ervaringen van de Bijengezondheids coördinatoren van Groningen en Drenthe
bij de besmetting van Amerikaans Vuilbroed in :
14-10-2012
•Buinerveen •Stadskanaal •Exloo Amerikaans Vuilbroed Buinerveen •Yde Stadskanaal en Exloo
28
Amerikaans Vuilbroed Geschiedenis •Meldingsplichtige bijenziekte (nog steeds) •AID Kerkrade verwerkt melding •Ministerie van LNV -vervoersverbod •Tot 2006 afhandeling door overheid •Nu imkers verantwoordelijk •bijen@wur en Bijengezondheidscoördinator
14-10-2012
Amerikaans Vuilbroed Buinerveen Stadskanaal en Exloo
29
Ervaringen BGC-ers Groningen en Drenthe 2008/2009
• Eerste melding op 4 september 2008
• Bijen@wur waarschuwt BGC-er Gn en Dr • Vuilbroed in Buinerveen en Stadkanaal • Lid van de afdeling Stadskanaal
• Tweede melding Yde 14-10-2012
30
Ervaringen BGC-ers Groningen en Drenthe 2008/2009
• Melding: − Vuilbroed geconstateerd in monster van de imker opgestuurd naar Bijen@Wur − Monster is positief beoordeeld − Melding gedaan naar Kerkrade − Monster moet nog naar Lelystad voor bevestiging − Wat te doen ?
14-10-2012
31
Ervaringen BGC-ers Groningen en Drenthe 2008/2009
• Wat hebben we gedaan − Dezelfde dag bijeenkomst van • BGC-ers Gn en Dr • Betroffen imker + voorzitter vereniging • Contact persoon Bijenpark Stadskanaal − Hier heeft het zieke volk gestaan
• Voorzitter van de Kring Gn. • Afdeling Musselkanaal vergeten − Imkers van deze vereniging zitten in het gebied
14-10-2012
32
Ervaringen BGC-ers Groningen en Drenthe 2008/2009
• Wat is er besproken (1) − Imker geeft situatie schets. • Volk van 30 naar 6 ramen in korte tijd • Werd beroofd • Verplaatst van Buinerveen naar Stadskanaal • Monster naar Bijen@Wur • AVB positief • Volken ook op Heide in Exloo • Hier staan meerdere imkers van diverse afdelingen 14-10-2012
33
Ervaringen BGC-ers Groningen en Drenthe 2008/2009
• Wat is er besproken (2) − − − − − −
Volkje in Stadskanaal 4-9-2008 opruimen Volken getroffen imker thuis controleren in bijzijn van BGC-er Volken in 3 kilometer gebied controleren met BGC-er Volken in Exloo controleren met BGC-er Heide imkers informeren Adressenlijst opvragen in Bijenhuis • Tip opvragen op postcode en niet op provincie − Verdeling tussen BGC-ers over wie wie informeert − Verdeling tussen BGC-ers over wie waar gaat controleren
14-10-2012
34
Ervaringen BGC-ers Groningen en Drenthe 2008/2009
• Wat is er besproken (3) − Één van de BGC-ers benoemd om de pers te woord te staan. − Telefoon en email lijst maken van alle aanwezigen en betrokkenen. − Navraag doen bij SBB over aan imkers afgegeven vergunningen. (heide imkers)
14-10-2012
35
Ervaringen BGC-ers Groningen en Drenthe 2008/2009
• Één week later. − Publicatie van het verbod door LNV − Volken waren allemaal al gecontroleerd in Buinerveen en Exloo. − Tip 1. Vul ook direct de benodigde formulieren in en laat die door gecontroleerde Imker tekenen. − Tip 2. Geef ook brochures AVB af aan imker.
− 1 volk in Buinerveen met AVB – geruimd − 1 volk in Exloo met AVB – geruimd − Alle volken heide waren reeds terug − Wel gevonden via, via niet bij SBB
− Deze volken zijn ook gecontroleerd. − Pers meld zich. 14-10-2012
36
Gebieden * cirkels (rood) * straten (blauw)
Ervaringen BGC-ers Groningen en Drenthe 2008
14-10-2012
37
Ervaringen BGC-ers Groningen en Drenthe 2008/2009
• Vervolg stappen • Overleg met BGC-ers en bijen@wur • Voorlichting organiseren voor betroffen imkers • Voorlichting voor belangstellenden • Aanpassen van de voorlichting bladen • Schrijven van handleiding met tips
14-10-2012
38
Ervaringen BGC-ers Groningen en Drenthe 2008/2009
• Vervolg stappen • In het voorjaar • volken controleren in − − − − −
Omgeving Buinerveen Bijenpark en omgeving Stadskanaal Heide imkers Gebied Exloo heeft geen imkers Omgeving Yde
• Formulieren in vullen (tweede) • Resultaten naar Bijen@WUR • Verslag naar LNV • Opheffen Vervoersverbod 14-10-2012
39
Ervaringen BGC-ers Drenthe okt-2008/2009
Melding van Bijen@WUR − AVB bij imker in Yde − Gevonden in monster van landelijke monitorings onderzoek van Bijen@WUR − 21 oktober 2008 controle door Imker met BGC Drenthe − 22 oktober 2008 melding AID − 22 oktober 2008 volk gesaneerd. 14-10-2012
40
Gebied vervoersverbod rond YDE
14-10-2012
41
Ervaringen BGC-ers Groningen en Drenthe 2008/2009
• Cijfers − 3 gebieden met vervoersverbod − Totaal 43 imkers in de gebieden − Totaal 3 standen 3 + 1 volk geruimd − Vele kilometers gereden − Vele uren telefoonverkeer − Geen imkers in gebied Exloo
14-10-2012
42
Ervaringen BGC-ers Groningen en Drenthe 2008/2009
• Overtreding van het vervoersverbod • Melden bij bijen@wur • Zij melden dit bij de AID
• AID neemt contact op met de melder • AID neemt contact op met de imker in overtreding 14-10-2012
43
Ervaringen BGC-ers Groningen en Drenthe 2008/2009
• Overtreding van het vervoersverbod • Gevolg c.q. problemen − − − −
14-10-2012
Imker en BGC-er kennen elkaar waarschijnlijk BGC heeft geen enkele bevoegdheid Imker is zijn volken kwijt Imker krijgt een boete
44
Laatste nieuws • Veroorzaker van Amerikaans vuilbroed voor het eerst beschreven in 1906 • Paenibacillus larvae (P. larvae) (2006) • geïnfecteerde volken soms geen klinische verschijnselen • Verschillende soorten Amerikaans Vuilbroed? • Onderzoek door − Dr. Elke Genersch instituut Hohen Neuendorf • Resultaat zogenoemde genotypen • ERIC I, ERIC II, ERIC III en ERIC IV • In Duitsland enkel de typen ERIC I en II 14-10-2012
45
Laatste nieuws • Eric type I − Helft van de poppen sterft voor verzegeling − Bijen ruimen deze poppen op − Rest sterft na verzegeling − Bijen vinden deze niet meer − Veranderd in bruine, draden trekkende massa 14-10-2012
46
Laatste nieuws • Eric type II − 90 % van de poppen sterft voor verzegeling − Bijen ruimen dit snel op − Geen zichtbare verschijnselen − Grotere kans op verspreiding − Door te laat opmerken door Imker
14-10-2012
47
Laatste nieuws •Beeld van een raam besmet met
AVB •ERIC type I
14-10-2012
48
Laatste nieuws •Beeld van een raam
besmet met AVB
•ERIC type II
14-10-2012
49
Laatste nieuws •Poppen waren verzegeld •Donkere ogen goed •Rest is besmet
14-10-2012
50
Laatste nieuws
•Donkere ogen goed •blanke is besmet
14-10-2012
51
Laatste nieuws
14-10-2012
52
AVB Situatie Duitsland
Sept 2012
14-10-2012
53
AVB Situatie Grens NL-Duitsland
14-10-2012
54
Vragen ? Opmerkingen ?
14-10-2012
55
Meer informatie • Boek: Cursus bijengezondheid NBV • Consultancydienst: − http://www.bijen.wur.nl/NL/
• Bronnen voor mooie foto’s − http://cyberbee.net/gallery/ − http://www.thehoneygatherers.com/html/i ndex_en.html 14-10-2012
56