Dutch Securities Institute 2 5 O K T O B E R 2 0 01
I n t e r v i e w :
‘Het gaat om het aanscherpen van de 'awareness' in de branche’ Peter Wortel, Voorzitter VBA
VA N R E D A C T I E W E G E
‘Een beleggingsanalist is een expert die de gang van
te leggen. Volgens hen hebben bestuurders van
zaken van ondernemingen en bedrijfstakken bestudeert,
ondernemingen gefaald, adviseurs en beheerders te veel
de economische en politieke ontwikkelingen in de wereld
risico genomen en analisten bewust een te optimistische
of een deel daarvan volgt en op basis van die kennis
voorstelling van zaken gegeven. Het is dus van belang om
adviseert hoe en waarin er naar zijn mening het best kan
in de onderhavige discussie feiten en uit teleurstelling
worden belegd.’
voortkomende verdenkingen te scheiden. Hoe goed een analyse ook geweest moge zijn, een sterke koersdaling als
Deze omschrijving uit het door R.M. van Poll
gevolg van de verbijsterende terreuraanslagen in de VS
samengestelde Financieel Woordenboek is verre van
kunnen de analist natuurlijk niet aangerekend worden. Wel
compleet: marktstrategen, technische analisten en macro-
mag de vraag gesteld worden waarom KPN-specialisten bij
economische financiële experts vallen immers niet binnen
een koers van € 2,50 waarschuwen voor de gevolgen van
deze definitie. Hoe dat ook zij, een bedrijfs(tak)-analist
de gigantische schuldenlast en zelfs vrezen voor de
beoefent kennelijk een keurig en haast wetenschappelijk
continuïteit van de onderneming, terwijl dit aspect bij de
beroep waarvoor een behoorlijke vooropleiding wenselijk
emissie op een koers van € 17 niet door iedereen helder
lijkt en voor een DSI-registratie zelfs vereist.
werd uitgelicht. Ook de verwarrende en niet uniforme
Toch hebben deze specialisten het de laatste tijd in de
verschuiving van de aandacht van netto winst naar EBIT,
pers zwaar te verduren gehad. Vooral de (mogelijke)
EBITA en EBITDA is niet voor alle cliënten duidelijk.
tegenstelling tussen het belang van een objectief advies,
Mogen wij soms een verdere ontwikkeling naar
een goede relatie met de bestudeerde onderneming en
EBITDASOA (Earnings After Interest, Tax, Depreciation,
een door de werkgever (als bankier van de desbetreffende
Amortisation, Salaries And Other Expenses) verwachten?
onderneming) gewenst positief advies heeft daarbij veel aandacht gekregen.
Er zijn genoeg redenen voor een herbezinning, maar zoals zo vaak lijken betrokkenen voor de oplossing van de
Deze aflevering van DSI-Info heeft dit onderwerp als
problematiek naar elkaar te wijzen en worden maatregelen
hoofdthema.
verwacht van de STE, de VBA, de werkgever of de analist
Het is overigens geen nieuw thema. Al in de jaren tachtig
zelf. Daarmee dreigt de discussie voortijdig te verzanden
besloot de NMB - nadat enkele directievoorzitters van
en dat zou jammer zijn.
industriële ondernemingen ernstig bezwaar maakten tegen een door een NMB-analist afgegeven verkoopadvies
De problematiek is niet alleen voor analisten, maar voor
voor hun aandeel - om de researchafdeling te
alle groepen DSI-geregistreerden van groot belang.
verzelfstandigen. Zo ontstond FDA, een nog steeds
Adviseurs en vermogensbeheerders steunen immers over
bestaande onafhankelijke aanbieder van beleggings-
het algemeen in belangrijke mate op analistenrapporten en
research. De hiervoor genoemde problematiek speelt daar
ook de individuele belegger zal vaak handelen op de via de
geen rol, maar deze oplossing heeft verder geen navolging
pers verspreide meningen van beleggingsexperts. Dat leidt
gevonden. Sterker nog: de rechtsopvolger van de NMB
tot de conclusie dat een groot deel van de omzet op de
(ING) besloot al snel om weer eigen researchactiviteiten
financiële markten - het terrein van de effectenhandelaar -
op te starten.
terug te voeren is op researchwerkzaamheden.
Bij tegenvallende beleggingsresultaten blijken veel beleggers de neiging te hebben om de schuld bij anderen
2
Herman G.K. Harbrink Numan, hoofdredacteur
Vo o r z i t t e r V B A , P e t e r Wo r t e l :
‘Het gaat om het aanscherpen van de ‘awareness’ in de branche’ Interview
In navolging van de Verenigde Staten woedt ook in Europa al enige tijd een heftige discussie over belangenverstrengeling in de financiële sector en over de onafhankelijkheid en de waarde van adviezen van analisten. In de Verenigde Staten worden banken en met name analisten aangeklaagd door particuliere beleggers en niet zonder succes. Zo’n vaart zal het in Nederland niet lopen volgens de voorzitter van de Vereniging van Beleggingsanalisten (VBA), Peter Wortel, maar het wordt volgens hem wel tijd dat de VBA actief aan de discussie deelneemt en niet de kop in het zand steekt. De VBA heeft een commissie aan het werk gezet om te
Zou het ook een suggestie zijn om voor de buitenwereld aan
kijken of de VBA positieve bijdragen kan leveren aan de
te geven of het advies van een buyside- of een sellside-
huidige discussies, wat houdt dat precies in?
analist afkomstig is? Bij een advies van de sellside-analist
‘De commissie, bestaand uit analisten en vermogens-
zou de belegger er dan rekening mee kunnen houden dat er
beheerders, gaat niet nog eens extra kijken naar gedrags-
misschien wat bedrijfsbelangen zouden kunnen meespelen.
codes of naar beloningssystemen binnen de branche. De
‘Nee, een buyside-analist geeft over het algemeen volstrekt
VBA wil niet in de relatie van werkgever en werknemer gaan
onafhankelijke research af voor intern gebruik. De sellside-
inbreken. De commissie moet veel meer gaan kijken naar de
analist daarentegen geeft externe adviezen waar bank-
onduidelijkheden die in de buitenwereld heersen en of dat
belangen een rol in kunnen spelen. Het punt is dat iedereen
daar vanuit onze vereniging misschien iets aan te doen is.’
naar buiten zal roepen dat zij nooit commerciële aspecten zullen laten meespelen bij het formuleren van een advies,
Kunt u dat iets meer specificeren?
omdat er een Chinese muur bestaat tussen research en
‘Bijvoorbeeld stimuleren dat analisten of instellingen zelf naar
corporate finance. In de praktijk werkt dat bij de ene bank
buiten toe duidelijker zijn in wat ze nu precies bedoelen en
beter dan bij de andere. Ik beweer niet dat Chinese muren
wat hun adviezen nu precies inhouden. Daar is altijd veel
absoluut zijn. Een Chinese muur werkt tot op een bepaald
misverstand over. De buitenwereld lijkt zich niet altijd goed te
niveau, in de top van de bank zijn functionarissen die over
realiseren dat een fundamenteel analist lange termijn
alle informatie moeten kunnen beschikken. Ik denk dat
adviezen afgeeft (6 tot 12 maanden of langer) en dus niet kan
iedereen daar heel reëel in moet zijn. En ik denk ook dat de
voorspellen wat een aandeel volgende week noteert. Verder
STE daar heel reëel in is.’
is niet altijd duidelijk of bijvoorbeeld een koopadvies sec op het aandeel of ten opzichte van de sector of ten opzichte van
Een ander discussiepunt naast de eventuele belangen-
de algemene index wordt gegeven. Al die adviezen staan nu
verstrengeling tussen werkgever en werknemer door
gewoon naast elkaar en worden door de buitenwereld
commerciële belangen is de belangenverstrengeling die
allemaal over één kam geschoren.’
ligt bij de analist zelf. Veroorzaakt dus door speculatie Vervolg op pagina 4
3
Vervolg van pagina 3
van de analist voor eigen rekening. Vooral in de VS deed
Toch kan in dit soort gevallen de algemene perceptie wel
dat nogal wat stof opwaaien.
eens negatief uitpakken. Is het niet veel beter om analisten
‘Het is een element in de gaande discussies dat meer met
het handelen voor eigen rekening gewoon te verbieden? Dan
de compliance kant van de branche heeft te maken. Als je als
ontstaan er ook geen misverstanden.
analist met aandelen bezig bent die je ook beroepsmatig
‘Ik vind het onzin om een analist te gaan beperken in zijn
volgt, valt dat binnen de insidersregelingen die bij de
handelen, in die zin dat hij extra streng wordt aangepakt ten
verschillende banken en instellingen gelden. De regelgeving
opzichte van andere insiders. Je moet echter wel zorgen dat
van de STE zelf is vrij algemeen, met andere woorden, de
er een goede insidersregeling is.’
STE verwacht van de banken dat ze zelf met regelingen komen en dat ze daarbij handelen in de geest van de wet. De
Toch komt het bij mij, door alle verschillende interpretaties
bedenkers van die regelingen, de compliance officers zijn
van de regels van bedrijf tot bedrijf, over alsof de uitkomst
meestal roomser dan de paus. Ze proberen de aangegeven
van de huidige discussie altijd in een schemergebied zal
regels zo uitgebreid mogelijk uit te werken en daardoor ziet
blijven circuleren. Heeft u dat gevoel niet?
de buitenwacht nu verschillen optreden binnen de branche.
‘Nee, het gaat gewoon om het continue blijven aanscherpen
Bij de ene bank worden analisten gewoon gezien als insiders
van de ‘awareness’. Als je bijvoorbeeld kijkt naar de ethiek en
en ook zo behandeld, terwijl bij andere banken, ik denk dat
de gedragscodes is het in de angelsaksische wereld heel
ABN Amro een goed voorbeeld is als je de krant goed leest,
gewoon dat iemand meerdere malen per jaar een document
de analisten extra beperkt worden ten opzichte van de andere
ondertekent, waarin bepaalde gedragscodes staan die in acht
insiders van de bank. Ook in de VS zie je dat de discussie
moeten worden genomen. Dit is bedoeld om de betrokkene
uitgesplitst kan worden. Enerzijds is er vaak onbegrip over de
keer op keer met de neus op de feiten te drukken.
taxaties en de soort aanbevelingen en dat moet je dus
En daar gaat het eigenlijk ook om in onze huidige discussie.
blijkbaar beter uitleggen. Anderzijds zijn er werkelijk een paar
Iedere analist weet dat de branche onder druk wordt gezet.
gevallen geweest waar analisten een advies hebben ge-
Als vereniging kun je daar maar in beperkte mate wat aan
geven, maar contra handelsgedrag hebben vertoond. Dat
doen. Met betrekking tot de advisering moeten analisten zich
moet je sowieso afkeuren, tenzij er een hele goede reden
steeds realiseren dat duidelijke communicatie essentieel is,
voor is geweest.’
ter voorkoming van misverstanden. De buitenwereld moet er zich meer van bewust worden dat ethiek hoog in het vaandel
Kan daar dan überhaupt een goede reden voor hebben bestaan?
staat bij zowel STE, DSI, als VBA. Insidersregelingen en
‘Natuurlijk kunnen daarvoor redenen bestaan. Je kunt je
Chinese walls worden door compliance officers
voorstellen dat een analist aandeel x in zijn portefeuille heeft
gecontroleerd en functioneren wel degelijk naar behoren.
en een aanbetaling voor bijvoorbeeld een auto moet doen of
Onze leden zitten overal en hebben dus allemaal te maken
voor een huis dat hij gaat kopen. Daarvoor verkoopt hij dan
met een andere insteek. Maar iedereen weet wel waar het
zijn aandelen terwijl hij het zelf op een koopadvies heeft
in deze om gaat en dat aspect moet je iedereen dus steeds
gezet. Dat is een legitieme transactie. Je moet je als analist
weer onder ogen brengen.’ Herman Kleintjes
dan echter wel realiseren, dat je de schijn sterk tegen je hebt.’
HBO vereiste voor Beleggingsadviseur Het bestuur van DSI heeft in de laatste bestuursvergadering
beleggingsadviseur zonder HBO-vooropleiding en er geen
op advies van de Functiecommissie Beleggingsadviseur
reden is om aan te nemen dat, op het moment dat deze
besloten het vereiste van een relevante HBO-vooropleiding
groep een geaccrediteerde opleiding heeft afgerond, zij
voor de DSI beleggingsadviseur te wijzigen in het vereiste te
minder deskundig zou zijn.
beschikken over HBO-werk- en denkniveau. De opleidingen die voor het register II-A door DSI zijn Aangezien het in de praktijk zeer lastig blijkt een
geaccrediteerd, zijn opleidingen op HBO-niveau, volgens de
HBO-opleiding naar relevantie en niveau in te schalen én
opleidinginstituten. Dit betekent dat een beleggingsadviseur,
DSI twijfelde aan de vraag of de relevante HBO-opleiding nog
die beschikt over één jaar relevante werkervaring én een
wel een zelfstandige rol diende te spelen bij het stellen van
huidige geaccrediteerde opleiding heeft afgerond, heeft
de deskundigheideisen van de adviseur, heeft DSI advies
aangetoond dat hij of zij beschikt over HBO werk- en
ingewonnen bij de Functiecommissie Beleggingsadviseur.
denkniveau en zich kan laten registeren als DSI
Deze heeft desgevraagd verklaard dat er in de branche nog
Beleggingsadviseur.
steeds veel mensen worden aangenomen als 4
Dat er 'iets' moet gebeuren, is duidelijk genoeg. Het 'wat' is veel moeilijker. Waar zal de discussie eindigen? En waar moet de discussie beginnen. Misschien wel gewoon bij het begin! Regel één uit de Beleggingsbijbel luidt: "De geregistreerde draagt er zorg voor dat hij in zijn relatie tot de cliënt diens belangen voorop stelt en de nodige zorgvuldigheid in zijn omgang met de cliënt betracht." Dat zegt niet alleen de DSI-Gedragscode in de eerste regel van de paragraaf die over verantwoordelijkheden ten aanzien van het publiek gaat. De eerste gedragsregel van de Nadere Regeling van de STE zegt in wezen hetzelfde, namelijk dat het belang van de cliënten altijd voorrang geniet boven de belangen van de instelling zelf.
Analysts: something's got to be done Van alle franje ontdaan gaat de hele analistendiscussie dus
discussie in ieder geval langs deze drie lijnen moeten
gewoon over een klassiek belangenconflict. Met dien
worden gevoerd. En waar dat toe leidt - een statuut,
verstande dat één belang altijd voor moet gaan, namelijk
Chinese Walls, continue grensbewaking door compliance of
dat van de cliënt. Met belangenconflicten, in goed
een jaarlijks te verstrekken certificaat ter bevestiging van
Nederlands ook wel 'conflicts of interest' genoemd, is er
werkelijke onafhankelijkheid - is dan slechts een kwestie
nog iets anders klassieks aan de hand. Als je niet tijdig de
van uitwerking.
juiste maatregelen neemt, kom je vroeg of laat altijd met de vingers tussen de deur. Laat je na om de juiste
En natuurlijk blijft er dan de oerhollandse vraag: wie zal dat
maatregelen te nemen, dan heeft de betrokkene altijd de
betalen? Maar een feit blijft ook dat de professie nog veel
schijn van de verkeerde belangenafweging tegen. Zelfs in
donkerder tijden te wachten staat als het publiek niet kan
de gevallen waarin op zichzelf deskundig en adequaat werd
worden overtuigd van echte en betrouwbare meerwaarde
gehandeld. En in de gevallen waarin kritiek werkelijk op zijn
van financiële dienstverlening. Of anders gezegd: wie op
plaats is, komt de ellende twee maal zo hard over de
wat langere termijn wil kijken, kan niet anders dan een
betrokkene heen. Zie daar de 'catch' waarin analist en de
parallellie van belangen zien tussen die van de branche en
branche zich vandaag de dag bevinden.
het beleggend publiek. Ook de toekomst van de toch al veel geplaagde beleggingsadviespraktijk is gediend met
Met conflicterende belangen kan men op verschillende
goede en betrouwbare input van de kant van de
manieren omgaan. Maar een aantal elementen is in alle
analistenprofessie. Immers, analistenrapporten zijn van
gevallen onvermijdelijk. In de eerste plaats is er de
algemene aard. En de meerwaarde van de
verplichting van disclosure. Wie het publiek adviseert, moet
beleggingsadviseur is onder meer het vertalen van
beginnen om kenbaar te maken of er conflicterende
algemene analyses naar de zeer specifieke behoefte van
belangen in het spel zijn. Ten tweede moet men aangeven
de individuele cliënt-belegger, zoals die vast (hoort te!)
welke maatregelen er zijn genomen en aannemelijk maken
liggen in het cliëntenprofiel. Wordt de beleggingsadviseur
dat deze ook inderdaad in de praktijk werken. Ten derde
met gekunsteld analistenmateriaal het veld ingestuurd, dan
dient door een niet-belanghebbende te (kunnen) worden
is per definitie het beleggingsadvies niet op het niveau dat
vastgesteld dat de aangeprezen maatregelen werken.
wij met elkaar (moeten) nastreven.
Dat moet beslist een derde zijn, want geruststellende mededelingen van de betrokkene zelf zijn per definitie verdacht en onvoldoende. Naar mijn mening zou de
Kees Oosterholt, algemeen directeur DSI
PERSONALIA Uitdiensttreding
Jan G.J. Groot, administratief medewerker afdeling Registraties: per 1 september 2001.
Indiensttreding
Silvia Kuiper, administratief medewerkster afdeling Registraties: per 10 september 2001; daarvoor werkzaam bij AEX/Euronext in diverse functies, laatstelijk als secretaresse afdeling Compliance.
Terugtreding
De heer M. Josephus Jitta is per 13 augustus 2001 teruggetreden uit de Commissie van Beroep van DSI. DSI dankt de heer Josephus Jitta voor zijn inspanningen in deze Commissie. 5
Per 1 september 2001 heeft DSI in haar registers 7410 actieve registraties staan. Ongeveer 800 effectenspecialisten hebben zich in twee registers laten registreren.
Iedereen die zich bij DSI laat registreren onderwerpt zich daarmee aan de Gedragscode, die is opgenomen in artikel 7 van het Algemeen Reglement van DSI. Deze gedragscode wordt in de DSI-integriteitsmodule uitgebreid behandeld en tijdens de workshop Ethiek wordt de gedragscode in praktijkvoorbeelden nader toegelicht.
Registraties
Gedragscode DSI en de Tucht & Geschillencommissie
I-A effectenhandelaar
839
Op het moment dat beide cursussen zijn gedaan en kopieën
I-B senior effectenhandelaar
751
van de diploma's naar DSI zijn opgestuurd wordt men zonder verder voorbehoud geregistreerd. Dat betekent dat
II-A beleggingsadviseur
2.220
vanaf dat moment men geacht wordt de wet te kennen.
II-B senior beleggingsadviseur
1.708
Vanaf 1 oktober 2002 geldt dat voor alle geregistreerden bij DSI.
III-A vermogensbeheerder
446
III-B senior vermogensbeheerder
974
IV-A beleggingsanalist
201
IV-B senior beleggingsanalist
271
De Tuchtcommissie heeft in haar eerste zaak een uitspraak gedaan over het meenemen van klantgegevens. Het onder
DSI Integriteitsmodule aantal geregistreerden
zich houden van stukken uit cliëntendossiers van de werkgever na beëindiging van de dienstbetrekking acht de Commissie onder alle omstandigheden tuchtrechtelijk
aantal geëxamineerden
aantal geslaagden
8000
laakbaar. In dit geval kreeg de geregistreerde een berisping van de Commissie.
7000 6000
Daarnaast zijn registraties beëindigd respectievelijk
5000
kandidaten niet geregistreerd op grond van:
4000
• frontrunning
3000
• intraday handel 2000
• marktmanipulatie
1000 0
• ondeskundig vermogensbeheer • fraude met administratieve afhandeling van orders maart '00
juni '00
januari '01
maart '01
juni '01
Er is duidelijk een toename in het aantal geregistreerden dat zowel de Integriteitsmodule en Workshop Ethiek heeft gehaald. Toch heeft tot dusver slechts 35 % van alle geregistreerden beide cursussen gehaald (zie grafiek). Elke geregistreerde moet daar voor 1 oktober 2002 aan voldoen. Mocht u ons nog niet op de hoogte hebben gesteld dat u beide cursussen heeft gevolgd, stuurt u ons dan zo snel mogelijk een kopie van uw diploma/deelnamebewijs.
In sommige van deze gevallen loopt er nog een procedure bij de Tucht- en Geschillencommissie of de Commissie van Beroep. De (geanonimiseerde) uitspraken van de Tuchtcommissie zijn na te lezen op de website van DSI: www.stichting-dsi.nl In volgende edities van DSI-Info zal er blijvend aandacht worden geschonken aan de uitspraken van de Tucht- en Geschillencommissie.
Jaarverslag Klachtencommissie DSI
6
Binnenkort verschijnt ook het jaarverslag van de
algemene onderwerpen aan bod zoals de procedure voor
Klachtencommissie DSI over de periode 1998, 1999 en 2000.
de Klachtencommissie en het aantal klachten van de voor-
Het jaarverslag is geschreven door drs. A.J.C.C.M. Loonen.
gaande jaren, maar ook specifieke onderwerpen zoals het
In het jaarverslag worden de ontwikkelingen beschreven die
karakter van de klachten.
zich in eerdergenoemde periode binnen de
Iedere deelnemer zal het jaarverslag in tweevoud ontvangen.
Klachtencommissie hebben voorgedaan. Daarbij komen
Nabestellingen zijn mogelijk.
DE OPINIE VAN… Afgelopen tijd zijn de aandelenanalisten in opspraak gekomen. Blijkbaar hadden klanten andere verwachtingen van de toegevoegde waarde van analisten en is de roze wolk wat weggewaaid. Wat verwachten klanten en wat kunnen analisten bieden? Het is goed hierbij onderscheid te maken tussen institutionele en particuliere klanten.
Jeroen van der Put De roze wolk Jeroen van der Put
Een institutionele klant gebruikt analyses van analisten
een directe koppeling aan de winstgevendheid van de
Hoofd IRIS
voornamelijk als ideeëngenerator. Het advies op zich is
werkgever. Het streven naar een goede relatie met een
minder relevant. De onafhankelijkheid van visievorming is
onderneming voor informatie of klandizie kan negatieve
hierbij minder belangrijk, omdat er analyses worden
adviezen in de weg staan. Verkoopadviezen zijn schaars, maar
vergeleken en zelf onderzoek wordt gedaan. Tevens kent de
ervaring leert dat ze de grootste rendementsbijdrage hebben.
institutionele belegger de beperkte voorspelkracht van
Voor een beter management van de verwachtingen moet in
analisten en heeft enigszins zicht op de incentives van de
de eerste plaats beter gecommuniceerd worden over de
analist. Als traditionele en professionele gebruiker van deze
beperkte voorspelkracht van aandelenadviezen. Een goede
adviezen is er vanuit het institutionele perspectief minder
analist scoort niet veel hoger dan een succesratio van 55%.
reden om klachten te hebben over de analisten. Een
Meer transparantie over het rendement van het advies kan
gemiddelde particuliere belegger verwacht daarentegen van
hierbij helpen. Ten tweede is onafhankelijkheid van
een analist dat hij bijna net zo foutloos opereert als de even
visievorming noodzakelijk om de inzetbaarheid en waarde van
goed betaalde architect van zijn huis. Het advies is de ultieme
het advies te vergroten. Onafhankelijkheid op zich bestaat
samenvatting van alle informatie en analyses en moet dus tot
niet, maar wel onafhankelijke visievorming vanuit het
een bovengemiddeld rendement leiden. Zo´n beleggings-
perspectief van de klant en binnen een helder mandaat. Het
advies gaat verder dan het institutionele advies en vereist
doel is dan maximaal rendement en het resultaat is dat het
integratie van invalshoeken als fundamentele en technische
advies een objectieve bouwsteen is voor een
analyse, moet aansluiten bij de portefeuille, beleggingsdoel
beleggingsoplossing. Voor zover incentives niet parallel lopen
en risicoprofiel en onderhouden worden door de tijd.
met het belang de klant moet dat inzichtelijk zijn. Naast het
Van oudsher wordt de institutionele research toch ook
redactiestatuut van de heer Jochems kan het betalen door de
gebruikt voor particuliere klanten. De incentives van analisten
klant voor advies de onafhankelijkheid van visievorming
lopen niet parallel aan de belangen van de particulier. Die
verbeteren. De roze wolk verdwijnt, zodat de noodzakelijke
incentives zijn immers zelden gebaseerd op het
transparantie voor een professionelere beleggings-
bovengemiddelde rendement van het advies. Meestal is er
dienstverlening mogelijk is.
Gert M. Jochems Redactiestatuut voor analisten Gert M. Jochems
De term: "onafhankelijke research", die onder druk
de orderuitvoering vinden plaats binnen een onderneming.
Hoofd Research
van de veranderende publieke opinie steeds vaker
Doordat deze onderneming vaak ook nog actief is als
F. van Lanschot Bankiers
handelaar voor eigen rekeningen en als adviseur/transactie-
wordt gehoord, mag echter geen loze en
bemiddelaar voor de ondernemingen waarover geadviseerd
oncontroleerbare kreet zijn.
wordt is één en ander extra ondoorzichtig.
Een effecteninstelling laat zich in dit opzicht vergelijken met
Door duidelijk aan te geven welke positie een research
een krant. Net zoals het zeer ongebruikelijk is, dat
afdeling inneemt in de organisatiestructuur verkrijgt de
nieuwsvoorziening en opiniërende artikelen los van
afnemer van de research inzage in het belang dat de
advertenties en abonnementen worden aangeboden, is het
effecteninstelling aan research toekent. Immers, uit de
ook ongebruikelijk, dat een research verschaffende instelling
organisatiestructuur is af te lezen of research een
zich niet met de effectenhandel en orderuitvoering
zelfstandige functie heeft, of dat zij aangestuurd wordt door
bezighoudt. Met andere woorden: onderzoek, advisering en
een transactiegedreven taak.
Vervolg op achterpagina
7
Effectenkredietovereenkomst Klachtencommissie: In een zeer recente uitspraak (27 september 2001) heeft de Klachtencommissie DSI uitgesproken dat een effecteninstelling verplicht is om voorafgaand aan het verstrekken van een effectenkrediet een separate schriftelijke kredietovereenkomst met de desbetreffende cliënt te sluiten. Zonder een dergelijke overeenkomst mag bij de fiattering van effectenorders de dekkingswaarde van een portefeuille niet in de berekening van de vrije bestedingsruimte betrokken worden.
Colofon DSI INFO is een uitgave van het Dutch Securities Institute Redactie-adres Redactie DSI INFO, Postbus 3861, 1001 AR Amsterdam Bezoekadres Raadhuisstraat 20, Amsterdam Telefoon 020 620 12 74 Fax 020 620 13 26 E-mail
[email protected] Website www.stichting-dsi.nl Realisatie Euronext Amsterdam (Publications). Grafische productie The KEY Agency
8
De desbetreffende klacht had niet direct betrekking op een
In haar beoordeling van de klacht stelt de Commissie dat
geschil over een effectenkrediet. Klager had op 11 februari
verweerder als effecteninstelling - naar uit art. 25 Bte 1995 valt
2000 aan verweerder (een effectenkredietinstelling) opdracht
af te leiden - voordat aan een cliënt een effectenkrediet wordt
gegeven voor de bestens aankoop van 1.000 aandelen Via
verstrekt een schriftelijke kredietovereenkomst met die cliënt
NetWorks (‘VNW’). Deze opdracht werd uitgevoerd tegen een
dient te sluiten. Artikel 18 van de Algemene Bankvoorwaarden
(volgens klager absurd hoge) koers van € 89 waardoor een
(kort weergegeven: alle zaken, waardepapieren en effecten die
ongeoorloofde debetstand ontstond. Klager acht verweerder
de bank van of voor een cliënt onder zich heeft strekken de
tenminste medeverantwoordelijk voor de ontstane schade
bank tot pand voor al hetgeen zij uit welken hoofde ook van
omdat deze geen limiet heeft gesteld. Verweerder is van
die cliënt te vorderen heeft) doet daaraan niet af. Gebleken is
mening dat het te ver gaat om bestensorders niet aan te
dat tussen partijen geen schriftelijke kredietovereenkomst tot
nemen; het kan niet de bedoeling zijn dat een belegger die
stand was gekomen. Bij de fiattering van de onderhavige
bepaalde aandelen beslist wil aankopen de limiet op
order had de effecteninstelling de dekkingswaarde van de
oneigenlijke wijze - namelijk op basis van zijn bestedingsruimte
portefeuille daarom buiten beschouwing moeten laten en had
- bepaalt. Bovendien was er op 11 februari volgens verweerder
klager geen bestedingsruimte. Verweerder is in principe
geen sprake van een tekort: na uitvoering van de order was de
aansprakelijk voor het geleden verlies.
debetstand op klagers rekening weliswaar ƒ 201.070, maar
De Commissie is echter van oordeel dat klager zelf had
daartegenover bedroeg de dekkingswaarde van zijn
moeten weten dat hij geen bestedingsruimte had. Door de
aandelenportefeuille (70%) ƒ 202.125. Pas nadat de koers van
opdracht toch te geven wilde hij kennelijk wel een
VNW op de volgende beursdag (14 februari) aanzienlijk was
effectenkrediet verkrijgen en heeft hij een aanzienlijke mate
gedaald ontstond een dekkingstekort. Dit is aangezuiverd door
van medeschuld aan het verlies (ƒ 85.000), dat in deze zaak
verkoop van de aandelen VNW (tegen € 51,05).
voor tweederde aan hem wordt toegerekend.
D E O P I N I E VA N … G e r t M . J o c h e m s
vervolg van pagina 7
Ook voor de werknemers op de researchafdeling wordt
middels een redactiestatuut. Hierin wordt de
duidelijkheid verkregen. Toetsing op individuele integriteit,
verantwoordelijkheid van de afdeling "journalistiek"
waar de registratie bij het DSI in belangrijke mate aan
gescheiden van de commerciële belangen. Stelliger: de lezer
bijdraagt, is niet altijd voldoende. Zeker in zaken waar een
weet, dat de commerciële belangen van de krant niet van
conflict tussen werkgever en werknemer kan optreden vindt
invloed zijn op de inhoud van de journalistieke bijdragen.
toetsing vaak pas achteraf plaats. Onzekerheid, voor zowel
Het spreekt voor zich, dat de redactie van de krant de
de werkgever, de werknemer als de afnemer kan worden
aantrekkelijkheid van de artikelen hoog in het vaandel heeft
voorkomen door een duidelijke positionering van de
staan. Natuurlijk speelt daarbij mee, dat men teert op de
researchafdeling binnen de organisatie.
goodwill van de lezers, de klanten en de mate waarin advertenties geplaatst kunnen worden.
In analogie met de redactie van een krant, kan deze positie worden verduidelijkt middels een statuut. Net als analisten,
Naast meer transparantie voor klanten kan een
hebben journalisten hun eigen persoonlijke integriteit. De
redactiestatuut de positie van analist verduidelijken. Dit komt
positie van de journalist wordt echter extra beschermd
de onafhankelijkheid van de visievorming ten goede.
