Dutch Hall Bauke Hoekstra Bonnema
Tata Steel Construction Centre -> Deelnemer in Dutch Hall Project 21 June 2011
Inhoud • Achtergrond/Aanleiding Dutch Hall • Duurzaamheid – staal • Concept ontwikkeling Dutch Hall • Innovaties • Normen
• Rendement • Marketing
• Case studies + Target Zero (UK)
• Discussie / next steps
Achtergrond: Ontwikkelingen Bouw • Streven naar verlaging faalkosten • Door o.a. leveren complete system • Door o.a. meer ketensamenwerking • Voorwaartse en achterwaartse integratie
• Duurzaam bouwen • Vermindering energie gebruik> energie neutraal/positief • CO2 / Broeikasgasvermindering (EU 20/20/20) , KYOTO)
• Grondstoffen -> Recycling -> LCA , • Total Cost Ownership (TCO)
Initiatief /Doel
• Vanaf 2008 : Bouwen met Staal initiatieven tav ketensamenwerking • Doel: positie Staalbouw verbeteren -> meer competitief /winstgevend • Transitie Staalbouwer: in bouw rol onderaannemer -> aanbieder van Concepten • Hiervoor nodig: stimuleren van Innovaties en • Stimuleren van samenwerking Staalketen
Welke Concepten •
2008 Parkeergarages: Quantum deck systeem P2 Deck
• 2008/9 Geluidschermen
o.a. vd Bersselaar • 2009/2010: laag / nul energie Hal = Dutch Hall
Waarom Hallen segment / Waarom Duurzaamheid? • Hallen markt • is belangrijkste marktsegment = grootste afzet markt voor staal in de Bouw • Staal heeft hoog marktaandeel in de hallenmarkt, ca 90% -> verdedigen
• Focus op Duurzaamheid: • • • •
Hallenmarkt veel m2: 3-6 mio m2/jaar -> belangrijk tav energieverbruik Nog geen eisen tav energiegebruik (geen EPC) -> kansen Nog weinig geïntegreerde concepten voor energiebesparing Staal aantal unieke voordelen tav energiebesparing: ─ Goede drager voor PV-zonnecellen ─ Goede geleider -> combinatie met collector
─ Dunne schil-> veel ruimte voor isolatie ─ Goed straling element -> goed te combineren met lage temp vewarming/hoge
temp koeling
Wat is Dutch Hall
• Naam Dutch Hall: • Duurzaam gebouwd
• Laag energieverbruik • Duurzame energieopwekking • Lange levensduur, dwz Fexibel/Aanpasbaar • Bij sloop: Goed demontabel en materialen die her te gebruiken en recyclebaar zijn • Economisch aantrekkelijk • Evt als export product
Dutch Hall : voordeel opdrachtgever • Economisch gebouwd • Investeringen in duurzaamheid snel terugverdiend • Multifunctioneel • Lage onderhoudskosten
• Waardevast • Imagoverbeterend
De trekkers
9
Ketenintegratie / Samenwerking naar voorbeeld Install Nova • Install-Nova: • Uneto-VNI • TNO • Syntens
• Stimuleren implementatie innovaties installatie gebied • 20 regionale co-operaties.
Duurzaamheid
• Duurzaamheid: • sociale-, • milieu• economische aspecten • (PPP = People, Planet, Profit)
• Veel aspecten • Focus Energie • gezien beleid overheid: (energie, CO2) • Belangrijk aspect in gebruiksfase Hallen
Energie : wetgeving NL:Building regulations
2010 Duurzaam Inkopen : Greencalc score >200
2020 Energy neutral
GPR score >7
2012
40-60% improvement
Proposed
Energy neutral
Proposed
Nul energie Hallen standaard 2015-2020
Energy positive
Klanten :laag energie (TNT Distributie centrum)
RC 7 55.000 kWh -> 40 kwh/m2, oa door toepassing PV
Klanten UK: Gazeley
Energie : Embodied vs Energie in Gebruiksfase
>90%
Productie +Bouw
Gebruiks fase
Sloop
15
Embodied energie vs energie in gebruik Embodied Energie
Energie in gebruik
Staal constructie: 50kg/m2 Staalproductie energie = 2 Kwh/kg staal (MRPIdata)
Totaal 50 x 2 = 100 Kwh/m2
2%
Verwarming/koelen/verlichten
• 80 Kwh/m2 • Periode 50 jaar
Totaal 50 x 80 = 4000 Kwh/m2
98 %
16
Meten Duurzaamheid • Green Calc+
Basis materiaal data
-> woning + u-bouw
• GPR-Gebouw -> woning + u-bouw • Eco-Quantum -> woning (basis MRPI) • Eco Install
-> installaties
• DuboCalc
-> infra, weg &waterbouw
• Breeam
-> gebouw + omgeving
• C2C
-> recycling /hergebruik
• LEED
-> gebouw
Maat: •Score • GPR 0-10 • Breeam 0-100 , • GreenCalc 0-1000 •Milieukosten = Milieu Effect x schaduwkosten = Euro
Model
Duurzaamheid product
Model
Duurzaamheid Constructie/Gebouw/omgeving
MRPI Blad Staal
www.bouwenmetstaal.nl
x schaduw kosten/kg = milieukosten in Euro 18
Dutch Hall : Is nul energie realiseerbaar? • Verbruik: •
verbruik hallen : ca 200 -400 kwh/m2
• Duurzame energie opwekking dak: •
PV : 120 kWh/m2
•
Thermisch: 400 kwh/m2
•
Combinatie PVT collector = 120 + 400 = 520 kwh/m2
• Duurzame opwekking gevel: •
Thermisch =400 kwh/m2 (zuidgevel)
• Optie combinatie met WKO (Warmte /Koude opslag)+ Warmtepomp -> lager energie gebruik
Conclusie Opwekking > Verbruik -> nul energie , energie positief mogelijk
Roadmappen vertrekt vanuit de klant (van de klant)
Eindgebruiker Markt
Afnemers P U L L
Product
Technologie
P U S H
Vervullen van hoofd-en subfuncties Hallenbouwers
Suppliers
Roadmap Dutch Hall
Onderzoek BmS-> Basis Roadmap
Proces Roadmapping • Roadmap: •
Hete keten aanwezig: • Staalbouw • Installatie • Raadgevend ingenieurs
• Architecten • Dak en gevel • Isolatie • Toeleverings industrie • Overheid • Banken
• Commerciele traject -> middels allianties in de keten • faciliteren Berenschot
Deelnemers Dutch Hall
NIKA Efficiënt Energy B.V.
25
Dutch Hall : werkgroepen
Samenwerking / Juridisch
Rendement : Total Cost of Ownership
•Investering + Exploitatie (=TCO ) •Excell model voor berekening NPV , TVT en “Total Cost Ownership” • Dutch Hall: • Lager energie gebruik • Energie opbrengsten • Hogere restwaarde
Rendement : Excell Model
output Output:
Rendement : Subsidies
• Landelijke regelingen • •
EIA= Energie InvesteringsAftrek -> 41,5% Investering aftrekken fiscale winst VAMIL=Variabel Aftrek Milieu investeringen -> tot 75% aftrek energie investeringen in jaar van aanschaf
• • •
SDE =Stimulering Duurzame Energie WKO=Warmte/Koude Opslag Innovatiesubsidies
• Gemeentelijke regelingen •
Bron: agentschap NL
O.a. SLOK: Stimulering Lokale Klimaatinitiatieven
Rendement : Financiering
Rendement : ABN-AMRO sessie • Waarde Duurzaam vastgoed hoger • Onderzoek: ─ 77 % markt wil meer te betalen aan huur ─ 50% tot max 10% meer huur
• Groenleningen mogelijk : • Lagere rente op milieu investeringen
• Lease mogelijk: • Duurzame installaties (zonnecollectoren, warmtepompen, WKO, WKK, etc.) kunnen worden geleased (o.a. ABN- Amstellease)
Marketing/PR /samenwerking Contracten
•
Brochure
Marketing/PR /samenwerkingContracten
•
Website via Bouwen met Staal
•
Samenwerking-spelregels allianties
Normering • Gesprekken werkgroep Dutch Hall Normering met NEN: • oude normen NEN 5128 (energieprestatie woongebouwen) en NEN 2916 (energieprestatie utiliteitsgebouwen) ->Nieuwe norm NEN 7120 berekening karakteristiek energie gebruik gebouwen: • Zowel nieuwbouw als bestaande bouw /renovatie • Bevat alle nieuwe technische ontwikkelingen (warmtepomp etc.) • Van kracht sinds 1 jan 2011
• Bouwbesluit 2012: • Verwijzing NEN 7120 -> art 5.2
• Agentschap NL : • Vanuit industrie opzetten Norm voor Hallen • Eigen Label Dutch Hall -> energie klassen
Wat wordt er aan energie gemeten? 1. Energie (KWh/m2/jaar) die nodig is voor: Gebouwgebonden energie, verwarming, koeling, verlichting en ventilatie 2. Hoeveelheid duurzame energie (KWh/jaar) opgewekt aan gebouw vast
Wat niet wordt gemeten: Gebouwafhankelijk gebruikersenergiegebruik roltrappen, liften, centrale ICT voorzieningen incl. ruimtekoeling, keuken Gebruiksafhankelijke energie, machines, proceskoeling Gebruikersapparatuur Duurzame energie opwekking los van gebouw (b.v. biovergisting op erf)
35
Hoe wordt er berekend?
• De methodiek is afgeleid van de NEN 7120, overtollige wordt gestript, zodat later mogelijk ingestapt kan worden
• Duurzame energie zit in de totale berekening, mits gebouw gebonden
Labelling hoe?
Transparant label aansluiting bij andere labels
37
Klassen gebaseerd op functie
Klassen gebaseerd op functie
Normering
Klasse 1
Klasse 2
Klasse 3
Klasse 4
< 100 KWh/m2/jaar
100-250 KWh/m2/jaar
250-500 KWh/m2/jaar
500-1000 KWh/m2/jaar
Label
Label
Label
Label
Label
A = 0%
A=0
A=0
A=0
A=0
B =1-25%
B = 25
B = 62
B = 125
B = 250
C = 25-50%
C = 50
C = 125
C = 250
C = 500
D = 50-75%
D = 75
D =190
D = 375
D = 750
E = 75-100%
E = 100
E = 250
E = 500
E = 1000
F = 100-150%
F = 150
F = 375
F = 750
F = 1500
Standaard gebruik in KWh/m2
E = gemiddelde van huidige voorraad
Normering : Proces
• Systematiek aanbieden aan Agentschap NL-> OK • Formulestructuur, op basis van NEN 7120-> externe partijen kunnen software ontwikkelen • Contacten Certificatie Instellingen • Commissie van Deskundige instellen -> TUE , prof J. Hensen voorzitter
Werkgroep Innovaties
• Presentaties: • • • • • • • • •
Space-deck Energie Dak: thermische collector Retscreen: project analyse softwaretool Honeywell Unidek Uniq : geintegreerd daksysteem TNT TNO Etc.
Innovaties
Innovaties : ranking
Innovaties : ranking
Regio bijeenkomsten : potentiele Allianties
Noord Oost West
Zuid 2 bijeenkomsten per jaar Collectieve marketing Collectieve innovatie Collectieve normering Collectieve PR/lobby Landelijk netwerk
DH label Salessupport Demosites
3 regio’s 2 bijeenkomsten per jaar per regio Allianties voor sales, ontwerp, realisatie en onderhoud Dutch Hall Kennisdeling Regionaal netwerk
45 45
Voortgang Allianties
• Meer dan 40 alliantieleden • 3 consortia : Noord/Oost, Zuid , West 7 regio bijeenkomsten • Aantal projecten in ontwerp • Crises hallenbouw 2010 - > projecten geschrapt , of project niet in Bouwteamverband-> geen demo
Case studies
• Target Zero • SBEC
• TSC
Target Zero • Project Tata Steel + BCSA (2009-2010) • Doel support Manual voor meest efficiente ontwerp voor laag energie gebouwen (op basis van Staal frame) • 5 typen gebouwen • Zie Website: www.targetzero.com
Target Zero: www.targetzero.com
Target Zero: analyse Warehouse/hall Energie besparing
Verhoging luchtdichtheid Verhoging isolatie
Hoog efficiency Verlichting
Verhoging daklichten
Gebruiksfase: Energy
Verwarmen/
Koelen ~ 30-35% Verlichten ~ 30-35%
* zie: www.energiecijfers.nl
51
Case Study : SBEC = Sustainable Building Excellence Centre Renew SC® for office heating
Renew SC® for workshop heating
The SBEC building interior
Renew SC® air duct
Renew SC® HEVAC unit
air entrance from TSC
The SBEC building interior
Renew SC® air distribution
Renew SC® air duct
Office block
The SBEC building construction Construction: - Trisomet panels - Top Hats - Mounting rails - Microperforated TSC profiles - Free airflow behind the TSC profiles
Transpired Solar Collectors
• Opwarming lucht op staal oppervlakte • 50% reductie verwarming kosten • Optie voor renovatie
• Snelle TVT
22/06/2011
56
Reduction in Gas Usage Due To Transpired Solar Collector 100
120000
49% Reduction in gas usage
90
100000
80
Temp (F)
60
60000
50 40000
40 30
20000
20
0
10 0
-20000
Gas Usage withoutTSC Gas Usage with TSC Average outside Temperature Co. Durham
kWh Consumed
80000
70
Jaguar Land Rover Academy
• Area Solar Collector 270 m2
• Payback period: ~ 5 year
22/06/2011
58
Lage Temperatuur verwarming/ koeling
Technovium project
ESA gebouw Noordwijk
Staalplaat betonvloer Nijmegen
Lage Temperatuur verwarming/ koeling
Thermo active Roofliner
Staal warmdak plaat
ProCam Building:
Thermo Active Tata Steel Liner for heating and cooling Subsoil energy Storage
Energy Buffering : Warmte Koude Opslag (WKO)
Kans voor licht gewicht (=Staal)
summer summer winter
winter
Samenvatting • Duurzaamheid/energie blijft • Hallen segment belangrijk voor staal • Veel innovatieve producten /systemen -> potentie voor integrale concepten • kansen voor staal tav energiebesparing en integratie energie in dak/gevel • Norm energie gebruik u-bouw is van kracht, ref Bouwbesluit
• Echter Markt op dit moment slecht • Aug-sept sessie Dutch Hall-BmS gepland
• Discussie Items
Discussie items Dutch Hall • Stellingen: • Energie is het belangrijkste duurzaamheidsaspect voor hallen. • Total Cost Ownership is binnen hallensegment minder van belang dan binnen bv kantoorsegment.
• Discussie punten -> Vervolgacties: • Een Bouwteamverband lijkt beste aanpak voor introductie Dutch Hall . Wat is meest aangewezen partij om hierin de lead te nemen : aannemer ,staalbouwer, installateur, toeleverancier, consultant, architect? • Wat zijn belangrijkste bottlenecks tav verdere introductie Dutch hall? • Welke rol spelen Branche verenigingen. (Bouwen met Staal, SFN, Slim Bouwen etc?) bij het oplossen van deze bottlenecks? en tot hoever moeten Branche verenigingen gaan? • “Total Costs of Ownership” is belangrijk argument voor toepassen Dutch Hall. Hoe markt/klanten overtuigen van deze argumenten?
