DRIE GENERATIES OVER LIEFDE

Het magazine dat deugd doet • LENTE 2014

www.facebook.com/magazinecava

SPECIAL ERFELIJKHEIDSONDERZOEK · DE ZIEKENHUISBACTERIE hoe bang moet je zijn? v

+

DRIE GENERATIES OVER LIEFDE

een uitgave van CM mechelen-turnhouT • editie 7

ACTRICE veerle malschaert & KOMIEK jeroen LEENDERS

ENQ UÊT E

VER WIE tRO JIJ N U OG?W DOE ME E!

t e o n s e k Voor el il! r b e st i u j de onze n a v r ee t i Prof ties! c a e h c s i fantast &

Actie Volksoptiek Bij aankoop van montuur en glazen.

Gratis Ice-watch montuur met enkelvoudige glazen (Kunststof 1.6 verdund, ontspiegeld, krasvast).* Zonneglazen of Witte glazen. *actie niet cumuleerbaar met andere acties en kortingen, actie geldig zolang de voorraad strekt, dioptrie +6/-6 cyl.2

Turnhout

Westerlo

Geel

Mol

Patersstraat 85 2300 Turnhout tel.: 014/47.36.05 openingsuren: ma-vr 9-13u en 13u30-17u30 za 9u-13u [email protected]

Sint-Lambertusstraat 33D 2260 Westerlo tel.: 014/54.12.20 Openingsuren: di-vr 9-13u en 13u30-17u30 za 9u-13u [email protected]

Stationsstraat 162 2440 Geel tel.: 014/58.81.10 Openingsuren: di-vr 9-13u en 13u30-17u30 za 9u-13u [email protected]

Corbiestraat 3 2400 Mol tel.: 014/31.19.00 Openingsuren: di-vr 9-13u en 13u30-17u30 za 9u-13u [email protected]

EDITO

Is solidariteit voor losers?

J

a. Voilà, dit had het kortste voorwoord uit de geschiedenis kunnen zijn. Maar ik wil toch wat uitleggen. Solidariteit komt inderdaad ten goede aan de allerarmsten van de samenleving, aan mensen die weinig kans op geluk en welvaart hebben. De echte losers dus. Maar in 2014 worden mensen die hun nek uitsteken voor onrecht en armoede al te vaak voor ‘losers’ uitgemaakt. Omdat ze niet meedraaien in het grote geldgewin, het gestresseerd doorploeteren voor een nog grotere auto of rianter huis. In die zin reken ik me graag tot die laatste categorie van losers. Ik blijf solidariteit verkondigen op deze plek. En voor mij mag je dit edito gerust vergelijken met een melige kerstboodschap van het koningshuis met zeemzoete pianomuziek op de achtergrond. Het kan me niet schelen. Maak ik me boos? Ja. Omdat 75 % van de deelnemers aan onze enquête vindt dat het Westen de morele plicht heeft om een deel van haar rijkdom af te staan. Een bemoedigend cijfer. Maar ik lees ook dat 50 % tot 50 euro aan een goed doel geeft. Per jaar. Hallo? Wat doet de rest?

jim jansen BLADMANAGER

Inhoud 04,35,45

36

06

41

GESPOT Cijfers & weetjes

duurzaam leven Reporter Lies gaat op zoek naar bruikbare tips!

11

STELLING Kunstmatige zoetstoffen kunnen geen kwaad

12

special Erfelijkheidsonderzoek

20

vraag aan de straat Geef jij geld aan bedelaars?

21

gezinsclichés Een enig kind is eenzaam

zeg eens aaa Een lentefrisse adem

42

mijn gedacht Elisabeth Marain

46

de ziekenhuisbacterie Moet je er bang voor zijn?

50

cm-deals Korting voor CM-leden & çava?-lezers!

52

Hallo! CM-medewerker in de kijker

RESULTATEN solidariteitsENQUÊTE Wat heb jij nog over voor een ander?

22

58

veel liefs 3 generaties over de liefde

cm-agenda Plan je activiteiten!

26

say cheese Street Art

30

verhaal Is er iets mis met verzamelen?

+

Enquête blz. 57 WIE VERTROUW JIJ NOG?

Benieuwd naar de ‘making of’ van onze covershoot met Jeroen & Veerle? Ga dan snel naar www.facebook.com/magazinecava

Verantwoordelijke uitgever Tonnie Steeman, Korte Begijnenstraat 22, 2300 Turnhout • Bladmanagement Jim Jansen • Redactie Peter Lambert, Jeroen Bruggeman, Katelijne Duerinck, Paul Van Roy, Annelies Vervoort, Dirk Ceulemans, Het Salon • Concept, fotografie en vormgeving Het Salon • Advertenties Publicarto 053 82 60 80, [email protected] • Contact CM regio MechelenTurnhout, Korte Begijnenstraat 22, 2300 Turnhout, 014 40 31 11, [email protected] • çava? is een uitgave van CM regio Mechelen-Turnhout en verschijnt in een oplage van 305 000 ex. huis aan huis in de arrondissementen Mechelen en Turnhout. De CM-diensten en -voordelen die in çava? vermeld worden zijn informatief. Bij twijfel of betwisting gelden enkel de statuten en de huishoudelijke reglementen. CM Mechelen-Turnhout is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de çava?-advertenties.

GESPOT

4

40 CIJFER

VRIJE TIJD

In de Poppenzaal in Turnhout is alles op maat gemaakt voor kinderen. Elke zondagochtend en woensdagnamiddag kunnen ze genieten van echt poppentheater of van muziek, dans en nog zoveel meer! Er zijn voorstellingen voor de allerkleinsten vanaf 2 jaar, maar ook voor de grote kinderen tot 10 jaar. Het volledige programma vind je op www.propop.be. Reserveren is aangeraden. Danzij çava? maak je kans om gratis naar een van deze voorstellingen te komen. Mail ons op [email protected] en maak kans op een van de 5 gratis tickets (geldig voor 1 kind) voor een voorstelling naar keuze in de Poppenzaal.

DE POPPENZAAL

dieet

slimmer met chocolade Goed nieuws! Een nieuwe studie heeft aangetoond dat het eten van chocolade helpt wanneer je met wiskunde bezig bent. Wiskundige berekeningen werden bij de vrijwilligers gemakkelijker bevonden nadat ze grote hoeveelheden van flavonoïde, een stof die in chocolade verwerkt zit, binnenkregen door het drinken van warme chocolademelk. Deze stof verhoogt namelijk de bloedtoevoer naar de hersenen. Flavonoïde is ook te vinden in fruit en groenten, maar wij onthouden vooral dat het in chocolade te vinden is, niet?

70.000 jaar geleden kwam de mensheid bijna tot een einde als gevolg van de uitbarsting van een supervulkaan. Toen waren er nog maar enkele duizenden mensen, blijkt uit het boek van wetenschapper Sam Kean. Het voortbestaan van de gehele mensheid hing dus slechts af van deze enkele duizenden. Een andere studie stelt zelfs dat er op het dieptepunt nog slechts 40 mensen in leven waren. Vandaag zijn we gelukkig weer met ruim 7 miljard.

CM biedt gratis online archief aan Sinds kort biedt CM aan haar leden een nieuwe service aan: ‘Doccle’. Dat is een gratis online archief. Ook Telenet en KBC starten hiermee, en er zullen vermoedelijk nog heel wat andere organisaties en bedrijven volgen. Gedaan dus met het zelf

bewaren van paperassen van CM. Een groot deel van die documenten kan je nu gewoon online ontvangen, bewaren en weer oproepen wanneer je dat wenst. Begin maart stuurt CM aan alle leden waarvan het e-mailadres bekend is een

toegangscode om een account aan te maken op Doccle. Wie deze niet ontving (of niet meer terugvindt) kan via e-mail een nieuwe Doccle-toegangscode aanvragen bij [email protected]. Voeg je lidnummer bij je aanvraag.

En ook voor karEls factuur wordt goEd gEzorgd NIEUW. Nu kun je ook nà je 65ste aansluiten bij het CM-Hospitaalplan Karel is blij, want hij mag naar huis. Daar moet hij alleen denken aan herstellen, niet aan zijn ziekenhuisfactuur. Dit jaar laat CM de leeftijdsgrens voor haar hospitalisatieverzekering vallen. Bovendien zijn de waarborgen voor iedereen uitgebreid. Want op gezondheid staat geen leeftijd.

Het CM-Hospitaalplan is er ook voor jou. Kijk op www.cm.be/hospitalisatieverzekering

6

REPORTER LIES DOET DE TEST

Of ik duurzaam leef ? In de koude wintermaanden zet ik de verwarming standaard op 22°, ik eet kilo’s chocolade, doe mijn boodschappen – uit tijdsgebrek – nooit bij lokale producenten, plande al één vliegvakantie voor 2014, koop graag nieuwe kledingstukken en toegegeven … mijn sorteergewoontes zijn voor verbetering vatbaar! Maar omdat ik wél een boontje heb voor de natuur en op een haalbare manier duurzamer wil leven, ga ik te rade bij Steven Vromman, beter bekend als Low Impact Man. Hij geeft me tal van tips die ik een aantal weken uitprobeer en hij evalueert me kritisch. Tekst: Lies Vermeesch fotografie: Studio 37

duurzaam leven: haalbaar of utopie?

“Wanneer je comforttemperatuur binnenshuis te hoog staat, vermindert je natuurlijke weerstand en heb je een grotere kans op verkoudheden’, lees ik. Klinkt tegenstrijdig, maar ik besluit mijn thermostaat consequent toch twee graden lager te zetten, ook al ben ik ‘au fond’ een koukleum. Op deze manier verbruik ik maar liefst 14 % minder energie – benieuwd welk resultaat dit gaat geven op mijn energiefactuur – en mijn CO2-uitstoot ligt ook 14 % lager. Oké, er kwam soms wel eens een extra trui of dekentje aan te pas, maar dat gaf dan weer meer gezelligheid.” “Low Impact Man raadt me ook aan om thermisch ondergoed te dragen. ’s Ochtends hijs ik me in een thermisch ‘marcelleke’ dat

nagenoeg onzichtbaar is onder mijn jurkje. Ik ben vrouwelijk gekleed, maar heb het toch lekker warm. Mochten de ontwerpen nu nog een tikkeltje modieuzer zijn, dan zou ik een wandelend reclamebord voor thermisch ondergoed zijn!” Bewust eten “Ik eet grààg! Mijn drie maaltijden zijn altijd vrij gezond: ik kook elke dag vers met lekkere groente. Qua tussendoortjes waag ik me af en toe aan minder gezonde snacks. Soms denk ik dat ik op mijn ééntje de volledige chocolade-industrie draaiende houd. Dat zegt genoeg. Laat chocolade net een product zijn dat enorm milieubelastend is: suikerproductie, het transport en vermalen van cacaobonen, om van de verpakkingen nog maar te zwijgen … Maar leven zonder chocolade lukt me niet. Ik probeer het wel minder vaak te eten. En als ik een chocoladereep snoep, is het niet meer in een handomdraai op. Het begint te wennen …” ➤

7

LIES: Omdat ik een boontje heb voor de natuur en op een duurzame manier wil leven, ga ik op zoek naar tips voor een kleinere ecologische voetafdruk.

8

➤

REPORTER LIES DOET DE TEST

“Geen vlees meer eten, zou mijn ecologische voetafdruk ook aanzienlijk verminderen. Op dat vlak scoor ik sowieso niet slecht. Mijn vriend en ik eten minstens drie keer per week vegetarisch. Maar zonder vlees leven? Sorry, daarvoor houd ik te veel van het barbecueseizoen. Vriendlief heeft zéker van tijd tot tijd nood aan een gezonde portie vlees. Wie ben ik om het hem te ontzeggen? We gaan voor een gulden middenweg: als we vlees eten, proberen we bewust te genieten van kwaliteitsvlees. Daarnaast probeer ik nóg vaker voor een vegetarisch gerecht te kiezen. Maar verder dan de flexitariër-status geraak ik voorlopig niet.” De closet detox “Tweedehandskledij kan mooi zijn, maar het is niet aan mij besteed. Ik ben niet zo’n fan van het muffe geurtje. Ik houd het liever bij tweedehands handtassen, juwelen en riempjes. Wel ben ik een ‘closet detox’ aan het doorvoeren. Concreet bouw ik mijn kleerkast op rond een paar ‘uniforms’ die volledig mijn stijl zijn. De andere stukken kegel ik buiten. Die geef ik aan een kringloopwinkel of verkoop ik onder vriendinnen. Daarna bouw ik mijn basisgarderobe uit die enkel bestaat uit kwalitatieve stukken die lang

Ik las onlangs over verpakkingsvrije supermarkten in ENGELAND, AMERIKA en Duitsland. Goed voor de portemonnee, want je koopt enkel de hoeveelheid die je écht nodig hebt.

meegaan. Op lange termijn leef ik door deze inspanning duurzamer, want de katoenteelt is enorm milieubelastend. Elk kledingstuk wordt ook chemisch behandeld, ik hoef er geen tekeningetje bij te maken hoe schadelijk dat is?” “Om mijn kledij te onderhouden, was ik op een lage temperatuur. 30° volstaat voor het gros aan kledingstukken en handdoeken mag je gerust op 60° wassen i.p.v. 90°. Dit doe ik al jaren zo! Een droogkast heb ik niet, je moet soms wat geduld hebben, maar het droogrek doet zijn werk prima.” “Schoenen weggooien, doe ik nooit! Paren die ik nooit meer draag, verkoop ik op de jaarlijkse rommelmarkt. Oude sneakers gebruik ik om te klussen. Wanneer mijn favoriete duo’s versleten zijn, breng ik ze naar de schoenmaker. Een prachtig beroep trouwens, dat niet verloren mag gaan in deze wegwerpmaatschappij.” Precycling “Misselijkmakend hoeveel verpakkingen we weggooien na slechts één kookbeurt. Om mijn persoonlijke afvalberg wat te reduceren, besluit ik meer aan precycling te doen. Ik las onlangs over verpakkingsvrije supermarkten in Engeland, Amerika en Duitsland. Goed voor de portemonnee, want je koopt enkel de hoeveelheid die je écht nodig hebt. En bovendien lief voor het milieu, want je neemt zelf herbruikbare dozen mee naar de winkel.” “Ik spring op mijn fiets en trek naar de groentemarkt en een lokale biowinkel met een arsenaal aan Tupperware-potjes. Aanvankelijk kijkt de verantwoordelijke van de kaasafdeling me

TIPS

OUDE SNEAKERS Gebruik je oude sneakers om te klussen.

VEGETARISCH Geen vlees eten vermindert je ecologische voetafdruk.

BROODZAK Waarom je broodzak geen twee keer gebruiken?

wat vreemd aan, maar ik krijg een schouderklopje voor deze milieuvriendelijke zet. Rijst, thee en pasta heb ik jammer genoeg voorverpakt moeten meenemen. Er is nog werk aan de winkel! Toch juichen ze het idee in de biologische winkel of op de markt toe, terwijl boodschappen doen in een reguliere supermarkt op deze manier helaas onmogelijk is.” “Dit doe ik al jaren: maak een weekmenu en stem daar je winkellijstje op af. Zo eet je ➤

10

REPORTER LIES DOET DE TEST

TIPS GOED HUMEUR OF ZUURPRUIM Ben ik nu goed bezig of moet ik nog wat beter mijn best doen? Ik vraag het aan Steven Vromman, de Low Impact Man … Steven: “Eén iemand gaat de wereld niet redden natuurlijk, maar ik vind dat elke inspanning en elke actie applaus verdient. Het feit dat je nu stilstaat bij een aantal gewoontes én die gaat aanpassen, is een hele stap vooruit. De nieuwe comforttemperatuur in huis is absoluut een goede zaak en je zal merken dat je dit binnenkort gewoon bent. Respect ook voor je inspanningen om afval-arm te winkelen en overbodige spullen in het tweedehandscircuit te brengen. Net als jij ben ik een fan van schoenmakers, die trouwens weer helemaal hip zijn nu het ‘repair’ idee steeds meer opgang maakt. Natuurlijk kan alles nog beter – dat geldt ook voor mezelf – maar het is belangrijk om te blijven genieten. Persoonlijk heb ik liever iemand met een goed humeur en iets meer verbruik, dan een zuurpruim met een zeer kleine voetafdruk.” Heb je nog extra tips? Steven: “Ik begrijp je chocoladeverslaving heel goed. Hier zou je bijvoorbeeld kunnen kiezen voor bio en fair trade, dan smaakt deze lekkernij nóg beter. Als het je ook lukt om trager en bewuster te eten, zal je er nog meer van genieten én er minder van nodig hebben. Nog een heel goede manier om een bijdrage te leveren, is de mensen in je omgeving vertellen over wat je probeert te doen. Positieve verhalen over vegetarisch eten en de voordelen van een warm ‘marcelleke’ kunnen anderen over de streep trekken om ook een stap in de goede richting te zetten. Op die manier groeit de groep milieubewuste burgers en consumenten elke dag een beetje.”

➤

gezonder, want je houdt beter in de hand wat je eet. Je denkt bovendien bewuster na over verpakkingen, je vermijdt impulsaankopen en wint een pak tijd! Heb je toch nog eten over? Vries het in!” “Dankzij de goeie tip van Low Impact Man hergebruik ik vanaf nu ook mijn broodzakken. Dit vergt geen enkele moeite, maar hoeveel mensen zouden dit effectief doen? Tot slot drink ik kraantjeswater voor een slanke PMD-zak. Staat nog op mijn to do-list: groentepakketten uitproberen of lid worden van een voedselteam (www.voedselteams.be).” Persoonlijke verzorging “Na een drukke werkdag neem ik graag een lange douche. Om mijn douchetijd wat in te perken, heb ik een douchetimer aangeschaft. Zo verbruik ik niet meer water dan nodig en heb ik af en toe ook recht op een zondags relaxerend bad, nee?” In vervoering “Enkel voor grote inkopen of lange afstanden neem ik de wagen. Klopt, ik zou beter de trein nemen, maar door te pendelen in het verleden kreeg ik een grote hekel aan reizen met de trein. Toch doe ik mijn best. Ik woon in het centrum van Gent en ben dus minder afhankelijk van de auto. Winter of zomer, ik ga elke dag met de fiets naar het werk. Ook voor lokale inkopen neem ik de fiets: snel, gezond en goedkoop!” Huishouden “Zelf mijn wasmiddel maken? Daar begin ik niet aan uit angst voor een ontploffing in mijn

CHOCOLADE Kies voor bio of fair trade chocolade, dat smaakt des te beter!

EEN DROOGREK Doet hetzelfde als een droogkast, maar net iets milieuvriendelijker!

KRAANTJESWATER Smaakt lekker en zorgt voor een slanke PMD-zak.

wasmachine … Wel kies ik voor de meest ecologische varianten en gebruik ik van de geconcentreerde middelen héél weinig. Bij het schoonmaken – of liever in het algemeen – bewuster omspringen met water is toch een werkpuntje voor mij. Uiteindelijk kost het niet veel moeite, maar ik denk er zelden aan om water op te vangen in een teiltje wanneer ik groenten was of even moet wachten op warm water. Dit moet lukken!” “Verlichting laat ik nooit onnodig branden en ik kies voor spaarlampen. Al moet ik dringend op zoek naar een systeem om mijn stand-bylichtjes in huis in één beweging uit te schakelen.” ●

PRO & CONTRA

Tekst: Hanna Struyvelt & Timothy Puype

Het gebruik van kunstmatige zoetstoffen

PRO

CONTRA

Dirk Lemaître ‘Kunstmatige zoetstoffen zijn tandvriendelijk en maken de voedselkeuze voor diabetespatiënten gemakkelijker.’

D

e meeste mensen hebben een aangeboren voorkeur voor zoet. Suiker en zoetstoffen geven die smaak, waardoor we meer genieten van ons voedsel. Suiker is een lege bron van energie, buiten koolhydraten zitten er geen voedende bestanddelen in. Zoetstoffen zorgen ook voor een zoete smaak, maar leveren geen calorieën. Ze zijn tandvriendelijk en maken de voedselkeuze voor diabetespatiënten gemakkelijker. Aangaande de veiligheid van zoetstoffen worden heel wat tegenstrijdige berichten de wereld ingestuurd. Door nationale en internationale overheidsinstanties wordt het gebruik van zoetstoffen nauwlettend gecontroleerd. Onlangs werd de veiligheid van het veel besproken aspartaam door de EFSA opnieuw bevestigd. Zolang de Aanvaardbare Dagelijkse Inname (ADI) niet overschreden wordt is er geen enkel probleem voor de gezondheid. Meer zoetstoffen innemen dan de voorgeschreven ADI-waarde is nagenoeg onmogelijk omdat het product dan veel te zoet zou smaken. Dirk Lemaître is diëtist, oud-lector aan de KHLeuven, dep. Voeding en Diëtetiek en voorzitter van de VBVD (Vlaamse Beroepsvereniging van Voedingsdeskundigen en Diëtisten).

Lightproducten zijn een godsgeschenk voor iedereen die op zijn of haar lijn wil letten. We kunnen suiker achterwege laten, zonder al te veel aan smaak in te boeten. Maar weten we wel wat die kunstmatige zoetstoffen doen met ons lichaam? çava? zocht het uit en ging te rade bij twee experts.

Jesse van der Velde ‘Eet geen producten waarvan je de naam niet kan uitspreken.’

D

e Europese Unie moet elke geur-, smaak- en kleurstof goedkeuren voor ze mag gebruikt worden in voedingsmiddelen voor de mens. Dat is wettelijk zo geregeld. Men controleert of een bepaalde kunstmatige stof een invloed heeft op het menselijk lichaam. Het probleem is echter dat we niet weten wat het effect is als iemand maandenlang – laat staan jarenlang – een combinatie van kunstmatige zoetstoffen binnenkrijgt. Bovendien neem je je lichaam beet. Je lichaam verwerkt suikers door insuline aan te maken. Dat gebeurt ook als je kunstmatige zoetstoffen inneemt. De insuline vindt echter geen suikers en zwerft in de bloedsomloop. Hierdoor daalt je bloedsuikerspiegel en krijg je het gevoel dat je opnieuw suikers nodig hebt. Het beste alternatief voor suiker is stevia, maar denk bijvoorbeeld ook aan honing, kokosnectar of ahornsiroop. En onthoud vooral dit: eet of drink geen ingrediënten waarvan je de naam niet kan uitspreken. Jesse van der Velde is verjongingscoach en auteur van het boek ‘Voor Altijd Jong’. Meer informatie over een gezond leven vind je op www.jessevandervelde.com

MEER WETEN? Voor meer info kan je terecht op www.zoetstoffen.eu

11

12

SPECIAL ERFELIJKHEIDSONDERZOEK

Het zal je gen maar wezen Tekst: Femke Coopmans illustratie: Pieter Van Eenoge

13

➤

We krijgen heel wat mee van onze ouders en niet alleen goede dingen. Hier en daar zitten er fouten in ons DNA en erven we van hen ook bepaalde aandoeningen. Onderzoek kan die fouten steeds preciezer opsporen. Of we ze ook willen kennen, hangt van onszelf of de situatie af. De verhalen zijn echt, maar de namen van de getuigen zijn aangepast.

14

SPECIAL ERFELIJKHEIDSONDERZOEK

O

Op zijn 63ste werd bij de vader van Tineke de ziekte van Kennedy vastgesteld. Een uiterst zeldzame en niet te behandelen spierziekte die enkel voorkomt bij mannen, en die langzaam maar zeker erger wordt. Ze wordt doorgegeven via het x-chromosoom. Dat betekent dat hij het via zijn moeder kreeg en dat zijn drie dochters zeker draagster zijn en zijn twee zonen zeker niet. Hij had al een flinke lijdensweg met een koppige dokter en verkeerde medicatie achter de rug voor een Leuvense neuroloog en een DNA-test het beestje een naam gaven. Dat was in 2001. Toen Tineke zelf een paar jaar later aan kinderen dacht, polste ze langs haar neus weg bij de gynaecoloog. Die verwees haar meteen naar het Centrum voor Menselijke Erfelijkheid. Haar man Karel vond dat wat overdreven. De ziekte komt toch meestal pas op latere leeftijd tot uiting en dan nog alleen bij mannen ... Maar in het UZ klonk het anders. Het koppel hoorde er dat spierziekten vaak verergeren per generatie en dat als zij een zoon zouden krijgen het best kon dat die al als puber ziek zou worden.

Tineke:

ZE HEBBEN ONS ook nog heel even voorgesteld om gewoon zwanger te worden, en over te gaan tot abortus als het vruchtje toch ziek bleek.

Bovendien was de kans dat Tineke de ziekte zou doorgeven 1 op 2. Na de eerste schok stond het voor Tineke en Karel toen snel vast: het zou een bevruchting buiten de baarmoeder worden (in vitro fertilisatie of IVF). Ook zou het nodig zijn om vooraf een genetische test te laten uitvoeren, en om na te gaan of de embryo’s gezond waren voor ze werden ingeplant. “Het leek ons uiteindelijk het beste om de ziekte bij mij te laten stoppen. Een andere mogelijkheid was zelf het geslacht bepalen omdat een meisje niet ziek wordt, maar ik vond het een beetje onnozel om het dilemma door te schuiven naar mijn dochter. Voor de genetische test op de ziekte van Kennedy werden we doorverwezen naar het UZ in Brussel en daar hebben ze ons ook nog heel even voorgesteld om gewoon zwanger te worden en over te gaan tot abortus als het vruchtje toch ziek bleek. Maar nu ik weet wat het is om zwanger te zijn, ben ik blij dat ik daarvoor niet gekozen heb. Dat lijkt mij emotioneel zéér zwaar.” Ondertussen hebben ze samen twee kindjes, een dochtertje en een zoontje. Er kon nog altijd iets fout gelopen zijn, maar ook de zoon heeft intussen zijn DNA-test achter de rug en hij heeft het aangetaste chromosoom alvast niet. Waar zitten je genen? Misschien kan dat verhaal van chromosomen en DNA een snelle opfrisbeurt gebruiken. In een paar lijnen: bij de bevruchting wint één zaadcel de race en smelt samen met de eicel. Het erfelijk materiaal ligt nu vast in één cel met 46 chromosomen of 23 paren waarvan de helft van de eicel en de andere helft van de zaadcel komen. Vanaf dan begint de celdeling en krijg je identieke dochtercellen met diezelfde 46 chromosomen, maar met telkens andere functies. Zo groeit een mens en zo komen er generaties na generaties, met af en toe een foutje bij het kopiëren of een al dan niet geslaagd experimentje van moeder natuur. Elk chromosoom bevat een hele reeks genen die informatie bevatten over onze erfelijke eigenschappen. Samen vormen die genen een belangrijk deel van ons DNA. Daarnaast kijken wetenschappers nu ook naar de manier waarop eiwitten in dat DNA functioneren. Zij bevatten informatie die de werking van de genen op elkaar doet afstemmen. “De ontrafeling van de netwerken van eiwitten is een belangrijk onderzoek, omdat het ons vertelt waarvoor het DNA eigenlijk dient”, schrijft professor Jean-Jacques Cassiman in zijn jongste boek, De Genetische Revolutie.

15

Het ABC van je DNA Professor Cassiman zag de genetische testen van dichtbij evolueren, van chromosomen die onder de microscoop bekeken werden tot een volledig inhoudelijk DNA-onderzoek. “Tot hiertoe zijn de meeste testen gereserveerd voor strikt erfelijke ziekten. Dan kijkt men een bepaald stuk DNA na op fouten waarvan we weten dat ze verantwoordelijk zijn voor die of die ziekte. Maar we evolueren steeds meer naar het in kaart brengen van het ganse DNA. Of dat duur is? Een jaar of acht geleden kostte dat nog 100.000 euro, vandaag is dat 4.000 à 5.000 en we gaan richting 1.000, 500, 200 ...”

“Erfelijke borstkanker bijvoorbeeld. Zo zijn er ontzettend veel of zoals ik het altijd stel: er is geen enkele aandoening die niet voor een deel door die erfelijke component wordt bepaald, soms voor 90 %, soms maar voor 5 %.”

Foutje! Het wordt dus betaalbaar “Er komen nu ook tests die toelaten om het DNA Een ander domein is het genetisch onderzoek bij kanker. Dat onderzoekt het erfelijk materiaal van een ongeboren kind te analyseren in het niet op overgeërfde, maar op verworven afwijbloed van de moeder. Het probleem is dus niet langer de analyse, maar de interpretatie. Van een kingen. Professor Peter Vandenberghe: “Kankergenetici zoeken naar wijzigingen in het erfelijk groot deel van het DNA weten we namelijk niet materiaal die ontstaan waarvoor het dient en dus zijn tijdens het leven hebben we ook niets aan van de cel of van de de resultaten. De eerste patiënt. Elke cel bevat in toepassingen zijn vooral principe hetzelfde erfegericht op de eiwitten, dat lijke materiaal of DNA is maar 2 of 3 % van het Er zijn ongeveer 7.000 wat en dat moet zo intact DNA.” men noemt ‘zeldzame ziekten’ mogelijk bewaard blijven. Als er een kritische Je erft meer fout in een cel komt, dan dan je denkt kan dat ertoe leiden dat De genetische tests in ziedie cel sneller groeit en kenhuizen, in één van de er een kanker ontstaat. acht Centra voor Menselijdaarvan is erfelijk. Voor een aantal ziekten ke Erfelijkheid die ons land kennen we typische telt, zijn allemaal bedoeld afwijkingen in kankerom afwijkingen op te spocellen. Wij doen dus ren, vooral aandoeningen DNA-tests omdat die ons kunnen helpen om een in gezinnen of families die vaak relatief zelddiagnose te stellen of te verfijnen. Maar we doen zaam zijn. En zo zijn er meer dan we denken. Professor Cassiman: “Er zijn ongeveer 7.000 wat ze ook omdat we soms verworven afwijkingen in het erfelijk materiaal vinden die verraden welk men noemt ‘zeldzame ziekten’ en 80 % mechanisme er achter de ziekte schuilt. Dat medaarvan is erfelijk. De meest gekende en ook chanisme noemen we de driver of de motor en strikt erfelijke aandoening is mucoviscidose. eens je die kent, kun je ook therapieën ontwikHemofilie of bloederziekte doet ook nog bij kelen om de motor stil te leggen of op z’n minst veel mensen een belletje rinkelen, dwerggroei ... te vertragen.” De ziekte van Huntington wordt al iets minder frequent, 1 op 15.000 ongeveer. En de erfelijke Iedereen aan het testen? vorm van dikkedarmkanker, komt nog voor bij Om maar te zeggen: het domein van het erfelijk1 op 500.000. Maar vergeet ook de hele reeks heidsonderzoek is erg ruim. En wanneer is onziekten niet waarbij erfelijkheid een grote rol derzoek dan aangewezen? “Als er een probleem ➤ speelt, maar de omgeving net zo goed.”

7.000 80 %

16

SPECIAL ERFELIJKHEIDSONDERZOEK

➤

is”, vindt professor Cassiman. “Bij een kind dat geboren wordt met een afwijking waarvan je de oorzaak niet kent, kan de analyse bijvoorbeeld mee de behandeling bepalen. Een situatie die zich in de toekomst steeds vaker zal voordoen, is dat mensen zich laten testen op àlle mogelijke ziekten en risico’s. Dat gebeurt nu al via het internet. Er zijn mensen die willen weten of ze een verhoogd risico hebben, want in hun familie ... Maar ik geloof nooit dat dat zin heeft. Want het enige advies dat kan volgen op die resultaten is: op je voeding letten, voldoende bewegen, niet roken en gezond leven. Dingen die dus voor iedereen gelden en die we al lang weten! En wil je als twintigjarige eigenlijk wel leven met de wetenschap dat jouw risico op een ongeneeslijke ziekte tien keer hoger is? Om een idee te geven: gezonde personen kunnen zich laten testen of ze later in hun leven Huntington zullen krijgen, een zeer ernstige ziekte. Niet meer dan een kwart van wie in aanmerking komt, laat die test ook echt doen. Ook voor de erfelijke vorm van borstkanker zien de centra zeker niet de meerderheid van de risicopatiënten. Vooral bij ziekten waarbij het risico minder dan 100 % is en er dus nog altijd een kans bestaat dat je het niet krijgt, laten mensen het liever zo. Dat lijkt mij Professor ook een zeer menselijke Cassiman: reactie.”

Denk aan erfelijke borstkanker en na de test ook de keuze om je borsten preventief te laten amputeren. Ook dat is geen aangename knoop om door te hakken, maar opnieuw: als een vrouw het doet omdat ze er wil zijn voor haar kinderen en later kleinkinderen, dan is die noot toch minder hard om te kraken.”

Screening voor aanstaande mama’s en papa’s De ethicus ziet eventueel wil je als twintigKnopen doorhakken nog wel een extra reden jarige eigenlijk Testen of niet? Ethicus om genetisch te testen, wel leven met de Pascal Borry, verbonden zonder dat er per se een aan het Centrum voor probleem is: “Een vorm wetenschap dat Menselijke Erfelijkheid van screening die op dit jouw risico op een van Leuven, weet dat moment maatschappelijk ongeneeslijke ziekte de keuze niet altijd voor wel zinvol lijkt, is bij tien keer hoger is? de hand ligt. “Als je met koppels die aan kinderisiconieuws geconfronren denken. Je zou het teerd wordt, dan kan een kunnen onderbrengen psychologisch zware fase volgen. De uiteinbij preconceptiezorg, net zoals je vrouwen delijke keuze hangt grotendeels af van de die zwanger willen worden aanraadt om aandoening. De ziekte van Huntington treedt foliumzuur te nemen. Het kan helpen om op rond de leeftijd van 45 jaar en brengt mee de geboorte van kinderen met een bepaalde dat je gaat aftakelen: je hersenen, je beweginaandoening te voorkomen. En wat mij betreft gen ... En het is niet behandelbaar. Wil je op gebeurt dat liever binnen de gezondheidszorg je twintigste weten dat je zo gaat eindigen? dan erbuiten.” Zeker niet iedereen en wie zich laat testen, doet dat vaak om een specifieke reden. Het is Het internet ook makkelijker om met een negatief resulZo komen we ook bij een heikel punt als het taat om te gaan als je weet waarvoor of voor om genetische tests gaat: bedrijven die ze via wie je het onderzoek liet doen. Aan de andere het internet verkopen. “Er is op dit moment kant heb je ziekten die wel behandelbaar zijn. internationaal een grote ontwikkeling van dat

17

soort bedrijven, vooral vanuit Amerika. Maar dat is een totaal ander aanbod dan dat van de ziekenhuizen”, benadrukt Pascal Borry. “Die tests zijn wetenschappelijk gezien niet betrouwbaar en geven ook niet dezelfde informatie. Doorgaans kijken die tests naar verschillende factoren, waarbij niet alleen de erfelijkheid maar bijvoorbeeld ook de omgeving een invloed heeft. En ze geven je dan een risicovoorspelling: jouw risico om bijvoorbeeld diabetes type 2 te ontwikkelen is met 5 of 10 % verhoogd tegenover de rest van de bevolking. Er zijn uitzonderingen, maar over het algemeen zijn die internettests niet de beste voorspellers. Bovendien volgt er op het resultaat geen enkel advies of begeleiding. Je stuurt een staaltje naar het lab en krijgt online je resultaten te lezen. Maar wie snapt het dan als jouw risico met 10 % verhoogd is? En ik zie nog een groter probleem: dit kan op ons gezondheidszorgsysteem gaan wegen. Meer mensen maken zich ongerust en komen onterecht in de gezondheidszorg voor medische opvolging. Stel dat op basis van zo’n internettest blijkt dat een man een verhoogd risico op prostaatkanker heeft, dan gaat die naar de dokter en laat hij zich ook in het ziekenhuis testen. Ook al is daar waarschijnlijk geen aanleiding toe. Maar daar is ons systeem niet op voorzien.” Vooral bij ziekten waarbij het risico minder dan 100 % is en er dus nog altijd een kans bestaat dat je het niet krijgt, laten mensen het liever zo.

Het zit in de familie ... Ook Marie en Bert lieten hun DNA testen. Niet omdat er voor henzelf een probleem was, maar omdat ze aan kinderen dachten en kort daarvoor de broer van Marie een zoontje met mucoviscidose kreeg. Niemand had dat zien ➤

18

SPECIAL ERFELIJKHEIDSONDERZOEK

➤

aankomen. Pas na de geboorte van Joppe bleek dat haar broer en diens vrouw allebei drager waren van het muco-gen. Datzelfde geldt naar schatting trouwens voor ongeveer een half miljoen Belgen. En zo’n koppel heeft één kans op vier om een kind met de ziekte te krijgen. Bij mucoviscidose of taaislijmziekte wordt abnormaal taai slijm afgescheiden en patiënten hebben vaak last van luchtweginfecties. Joppe zit intussen in het eerste middelbaar en doet het eigenlijk best goed. Hij kan geen volledige match voetballen, maar bewaakt wel vol overgave het doel. Maar bij zijn ouders ligt de kwestie nog altijd erg gevoelig. Zij wilden altijd een groot gezin en die droom lag ineens aan diggelen. Marie is net zoals haar andere broers en zussen drager, maar Bert niet en dus konden zij zonder zorgen beginnen aan twee kindjes. Als die later op hun beurt kinderen willen, zullen ze zich ook moeten laten testen, maar dat weten ze nu nog niet. “Aan hun neefje is nog niet echt iets te zien en dus stellen ze er ook geen vragen over. Maar als die er komen, zal er zeker over gepraat worden.”

... maar zeg het niet te luid Praten over ziekten is niet altijd evident, dat merkte ook Tineke: “Mijn vader heeft zijn broers en zussen wel ingelicht en hen verteld welke gevolgen het kon hebben voor henzelf of voor hun kinderen, maar daarna is daar nog nauwelijks over gebabbeld. Ik weet ook niet of zij iets met die informatie gedaan hebben, zich lieten testen, het verder vertelden aan hun kinderen ... Dus ja, het is een heel gevoelig onderwerp dat nu simpelweg nooit meer ter sprake komt in contacten met de verdere familie. Bij ons nog wel, al ligt het voor mijn zus ook iets moeilijker, want zij had al kinderen voor we de diagnose van Kennedy kenden. Ze heeft twee zonen en een dochter die nog niet op de hoogte zijn, maar de ziekte dus wel kunnen hebben of dragen. De oudste is 21 jaar, dus het zal binnenkort wel eens ter sprake moeten komen. Maar artsen raden mijn zus aan om er zo lang mogelijk mee te wachten omdat adolescenten nog niet helemaal kunnen bevatten wat zo’n diagnose betekent. Ze kunnen de impact op hun leven verkeerd inschatten en dat kan leiden tot bijvoorbeeld een depressie.”

Wij verhogen uw comfort !

Huisliften

Plateauliften

VrijBLijVeNde offerte / BezoeK Bel gratis : 0800 20 950 TRAPLIFTEN,www.trapliftinfo.be HUISLIFTEN & PLATEAULIFTEN VRIJBLIJVENDE OFFERTE / BEZOEK

E SERVIC 7/7 24/24 -

BEL GRATIS : 0800 20 950 E SERVIC 7d/7d

24u/24u

-

3 | B-8790 Waregem | [email protected] NVMannebeekstraat Coopman Liften Heirweg 123 | B-8520 Kuurne BEZOEK ONZE WEBSITE : WWW.COMFORTLIFT.BE [email protected] | www.trapliftinfo.be

Wij verhogen uw comfort ! Trapliften

Voor meer info kan u terecht in één van de onderstaande Thuiszorgwinkels: CAVA_160x115h.indd 1

2200 2220 2260 2300 2320 2400 2440

HERENTALS Hofkwartier 5 HEIST-O-D-BERG Boudewijnlaan 39 WESTERLO St.-Lambertusstr. 33D TURNHOUT Patersstraat 85 HOOGSTRATEN Vrijheid 168 MOL Corbiestraat 3 GEEL Stationsstraat 162

Tel. 014 22 07 01 Tel. 015 24 12 24 Tel. 014 54 12 19 Tel. 014 47 36 00 Tel. 03 314 96 59 Tel. 014 34 76 40 Tel. 014 57 42 10

2470 2500 2800 2880

RETIE Peperstraat 2 Tel. LIER Mechelsesteenweg 215 Tel. MECHELEN Antwerpsesteenweg 259 Tel. BORNEM Stationsstraat 36 Tel.

30/01/14 09:22

014 37 03 480 015 28 03 889

18 72 30 08

00 29 70 35

19

communicatie in gezinnen, dan blijkt dat er weinig zaken zijn waarover ze weigeren te praten. De moeilijkheid zit eerder bij verre familieleden waar je weinig aanknopingspunten mee hebt. Wanneer vertel je iemand die je zelden ziet dat er een ziekte in de familie is?” Het topje van de ijsberg Als je experts zoals professor Cassiman of professor Vandenberghe hoort vertellen, dan lijken het af en toe auteurs van geweldige sciencefictionverhalen. Jean-Jacques Cassiman kent al scenario’s voor de toekomst: “In vergelijking met enkele Professor jaren geleden, kunnen we al heel wat in kaart brengen. Cassiman: Maar van grote stukken DNA In vergelijking weten we nog niet of vermet enkele jaren anderingen erin een ziekte betekenen of dat het een geleden, kunnen normale variant is. Ooit gaan we al heel wat in we dat volledig kunnen lezen. kaart brengen. En dan zal men vaststellen Maar van grote dat die DNA-analyse eigenlijk stukken DNA weten niet zo nuttig is. Want voor alle ziekten speelt DNA een we nog niet of rol, maar op het DNA of op veranderingen de eiwitten errond kunnen erin een ziekte moleculen gezet worden die Wat met de kinderen? mee bepalen hoe het DNA Ethicus Pascal Borry pleit betekenen of het functioneert. We denken eerder voor een andere een normale dat we in de toekomst op aanpak: “Eigenlijk zouden variant is. basis daarvan kunnen zegmensen meer moeten weten gen of iemand ziek geweest over genetica en genetische is, gerookt heeft, uit een risico’s. Als er risico’s zijn, lagere socio-economische klasse komt ... Op dit dan moet daarover gepraat worden. Nu zie je toch vaak uitstelgedrag. Aan een klein kind moet ogenblik is het trouwens al mogelijk om van een huidcel van een volwassene een soort embryoje zoiets nog niet vertellen, dat is niet de moeite. nale stamcel te maken en daar nieuwe cellen van Het groeit op en is met totaal andere dingen gelijk welk type op te laten groeien. Denk aan de bezig dan ziektes in de familie, dus het kan nog ziekte van Parkinson, waarbij je een zenuwcel wel even wachten. Een adolescent worstelt al buiten het lichaam zou maken op stamcellen en met genoeg en bovendien is er nog geen vaste die gewijzigde cel terug in de hersenen steekt of relatie, dus we moeten het nog niet vertellen ... waar ze ook thuishoren. En het begint nu ook te Maar wanneer dan wel? Mensen vinden vaak lukken om buiten het lichaam het DNA van celniet de woorden en niet het goede moment len, bijvoorbeeld beenmergcellen, te wijzigen, om gevoelige informatie te delen en dan kan zo het defect te herstellen en ze dan terug te het gebeuren dat het ineens te laat is. Moet je geven. En daarna zullen wetenschappers komen een kind, minderjarige of wilsonbekwame dan die gaan proberen het menselijk ras te verbeook meteen laten testen? Het antwoord op die teren door bevruchte eicellen te manipuleren. vraag is altijd een tweede vraag: is die test in het belang van het kind? Meestal niet en dan moet je Maar ik denk niet dat wij dat nog meemaken. Het is spannend en fenomenaal, maar niet per se ook niet testen, maar je kunt wel communiceren een goede zaak. Mensen moeten ook toegeven over het mogelijke risico. Zorg dat het kind het dat ze biologische wezens zijn en niet oneindig weet en later zelf kan beslissen of het een test blijven leven.” ● wil. Nu, als je kijkt naar studies over

20

VRAAG AAN DE STRAAT

Tekst & FOTOGRAFIE: Hanna Struyvelt

Geef jij geld aan bedelaars? Elke editie trekt çava? de straat op en bevraagt een aantal voorbijgangers. Deze keer vroegen we ons af of mensen nog iets geven aan bedelaars op straat. De redenen om dat al dan niet te doen, zijn zeer uiteenlopend ...

BEN

BIEKE

BRAM

Nooit. Ik vind dat het OCMW die mensen beter kan helpen, want bedelaars zijn niet geholpen door te bedelen. Straatmuzikanten geef ik wel geld, omdat die een waarde toevoegen.

Soms, dat hangt vooral af van mijn humeur die dag en of ik gehaast ben of niet. Ik ben zelf dankbaar voor wat ik heb, en dan vind ik dat ik iets moet geven aan iemand die het minder heeft.

Als ze muziek spelen vind ik wel dat ze iets verdienen, zeker als ik het mooi vind. Uiteraard hebben de mensen die enkel bedelen het geld ook nodig, maar je kan niet aan iedereen iets geven.

CHARLOTTE

DANILO

GWENDOLINE

Niet meer. Een bedelaar heeft ooit eens mijn handtas gestolen toen ik op een bankje zat. Sindsdien geef ik niets meer aan bedelaars, maar aan goede doelen stort ik wel nog geld.

Wanneer ik een bedelaar tegenkom als ik net naar de winkel ben gegaan, geef ik hem wat eten. Geld geven doe ik niet.

Ik heb nog nooit iets gegeven aan een bedelaar. Eens je daarmee begint, moet je aan iedereen iets geven. Vandaar dat ik aan niemand iets geef, zo doe ik voor iedereen gelijk.

GEEF JIJ GELD AAN BEDELAARS? Op facebook.com/magazinecava kan je je verhaal delen!

Hallo!

21

WIE? Bjorn Van Schelvergem, souschef in de keuken van CM Antwerpen. WAT? Is in zijn vrije tijd Prins Carnaval van Denderleeuw. WAAROM? “Ik ben graag bij de mensen, daar ligt mijn hart.”

©Studio 37

‘Ik ben altijd bezig, maar daar hou ik net van’

Benieuwd naar het volledige verhaal van BJORN? Ga dan naar facebook.com/magazinecava

VEERLE & JEROEN: Het leven is geen romantische film waarin alles vanzelf gaat. Je moet echt moeite doen om voor elkaar te blijven kiezen.

LIEFDE

23

DRIE GENERATIES OVER DE LIEFDE

Veel liefs ... Boeken vol zijn er over de liefde geschreven. Het houdt dan ook iedereen bezig, jong en oud. En je kan er uren over dromen … of piekeren. Geloven we meer of minder in de ware liefde dan vroeger? Wat betekent trouw in een relatie? En trouwen? Drie koppels uit drie generaties én een relatietherapeute vertellen. Tekst: Lien Lammar fotografie: Filip Naudts

L

aten we beginnen met het mooie nieuws. Of je nu zeventien of zeventig bent, eigenlijk willen we allemaal hetzelfde: geloven in de ware liefde. “Het verlangen om iemand je leven lang graag te zien, is van alle generaties”, zegt psychologe en relatietherapeute Danny Verstraeten. “Mensen willen dat hun relatie goed gaat en dat ze gelukkig zijn met elkaar. Daar hoopt iedereen op.” Toch eindigen twee op de drie huwelijken in België vandaag op een echtscheiding. Doen koppels niet genoeg moeite om bij elkaar te blijven? “Dat vind ik een gevaarlijke conclusie”, zegt Danny. “Vroeger waren er misschien minder echtscheidingen, maar er was veel verborgen leed. Je kon niet zomaar uit een ongelukkig huwelijk stappen. Je mag ook niet vergeten dat het leven veel ingewikkelder en hectischer is geworden dan vroeger. Mensen hebben een drukke job, een gezin en vaak veel stress: dat weegt op een relatie. Hun verwachtingen zijn ook veel groter. Ze willen het beste uit het leven halen, voor zichzelf maar ook voor hun kinderen. Dat zorgt ervoor dat ze vaker beslissen om uit elkaar te gaan wanneer ze zich niet meer goed voelen in een relatie.”

Niet zo naïef? Dat jonge mensen realistischer zijn, klopt wel. “Ze zien heel veel relaties om zich heen mis lopen. Het verlangen naar ware liefde is nog even sterk als vroeger, maar er is meer reserve. Ze doen zo goed mogelijk hun best zolang het duurt, maar als het niet werkt, dan is het zo.”

Actrice en comédienne Veerle Malschaert (38) en stand-up comedian Jeroen Leenders (35) zijn al vijf jaar een koppel. Veerle vindt het gemakkelijker gezegd dan gedaan: geloven in een levenslange relatie. “Jeroen en ik zijn twee sterke karakters bij elkaar. We hebben veel lol samen, maar ook regelmatig ruzie. Het leven is geen romantische film waarin alles vanzelf gaat. Je moet echt moeite doen om voor elkaar te blijven kiezen.” (G)een slippertje “Als ik op een fuif jongens zie kussen met een meisje dat niet hun lief is, kan ik daar echt kwaad om worden”, vertelt Toon (18), die één jaar samen is met Laetitia (17). “Ik begrijp niet dat je zoiets doet. Als Laetitia mij ooit zou bedriegen, hoop ik dat ze daar eerlijk ➤

24

LIEFDE

➤

Laetitia (17) en Toon (18) 1 jaar samen

Veerle (38) en Jeroen (35) 5 jaar samen

Hoe hebben jullie elkaar leren kennen? Laetitia: “Twee jaar geleden werden we Facebook-vrienden nadat we elkaar in de frituur gezien hadden.” Toon: “Toen we elkaar een jaar later opnieuw tegenkwamen, sloeg de vonk wél over.” Waar was jullie eerste kus? Laetitia: “Bij mij thuis, op de oprit. ” (lacht) Geloven jullie in levenslange liefde? Toon: “Zowel mijn ouders als die van Laetitia zijn gescheiden, maar toch geloof ik erin.” Laetitia: “Mijn mama zegt me soms dat ik realistisch moet zijn omdat ik nog zo jong ben, maar ik denk dat ik de ware gewoon vroeg ontmoet heb.” Wat is het geheim van een goede relatie? Toon: “Vertrouwen.” Laetitia: “En eerlijkheid. Anders kun je elkaar geen vrijheid geven.” Hebben jullie koosnaampjes voor elkaar? Toon: “Ik noem haar altijd lieveke.” Laetitia: “Soms verzinnen we ook belachelijke namen, maar die ga ik niet vertellen.” (lacht)

Geloven jullie in liefde op het eerste gezicht? Jeroen: “Ik wel. Toen ik Veerle voor het eerst zag, wist ik: zij moet de moeder van mijn kinderen worden.” Veerle: “Ik voelde me meteen op mijn gemak bij Jeroen, maar de verliefdheid is bij mij gegroeid.” Hebben jullie koosnaampjes voor elkaar? Jeroen: “Ik noem Veerle asshole. Maar dan lief bedoeld.” (lacht) Veerle: “Ik zeg meestal ‘liefje’, of ‘freggel’.” Zouden jullie iets aan elkaar willen veranderen? Veerle: “Ik zou soms willen dat Jeroen iets meegaander is.” Jeroen: “En ik zou willen dat Veerle soms wat minder autoritair en koppig is. (lacht) We lijken gewoon veel te hard op elkaar en dan botst het wel eens.” Wat is het geheim van een goede relatie? Jeroen: “Jezelf blijven ontplooien en in vraag blijven stellen.” Veerle: “Wij hebben elkaar vrij laat leren kennen. Op die leeftijd draag je al een hele rugzak mee en weet je goed wat je wil. Wij hebben heel bewust gekozen voor elkaar.”

Rika (73) en Jozef (74) 43 jaar getrouwd Hoe hebben jullie elkaar leren kennen? Rika: “Ik ging graag met vriendinnen weg, Jozef zat in de jeugdbeweging en in de voetbalclub. Zo kwamen we elkaar wel eens tegen.” Jozef: “In onze tijd was het niet zo simpel om een meisje te leren kennen. Toen we verkering hadden, zagen we elkaar enkel maar in het weekend omdat we te ver van elkaar woonden.” Waar was jullie eerste kus? Rika: “Dat weet ik echt niet meer!” Wat is het geheim van een goede relatie? Jozef: “Veel praten. Als er iets is, praten we het uit.” Rika: “Elkaar loslaten. We doen elk ons eigen ding. Ik volg Franse les en ga graag naar de opera, Jozef is jarenlang als vrijwilliger mee op vakantie met Ziekenzorg geweest. We laten elkaar daarin vrij.” Hebben jullie koosnaampjes voor elkaar? Rika: “Vroeger noemde ik hem bolleke. Nu zeg ik gewoon Jozef.” Jozef: “En ik zeg gewoon Rika.”

over is, maar dan zou het voor mij meteen gedaan zijn tussen ons.” Vreemdgaan is not done, zowel bij jongere als bij oudere koppels. “Toen ik pas begon als therapeute, wilden heel veel vooruitstrevende mensen de ‘vrije liefde’ beleven”, zegt relatietherapeute Danny. “Een huwelijk moest open zijn. Had je zin om met een ander de koffer in te duiken, dan moest dat kunnen. Dat idee leeft vandaag absoluut niet meer, tenzij in welbepaalde kringen. Het is ook moeilijk vol te houden: als partner is dat gewoon veel te pijnlijk. Vreemdgaan is vandaag een belangrijke reden om een relatie stop te zetten.” “Ik denk dat het moeilijk is om nooit meer op iemand anders verliefd te worden”, zegt Veerle. “Verliefd zijn is fantastisch. Maar ik zou het geluk van mijn gezin er niet zomaar voor op het spel zetten.” Mijn maatje Lange tijd geleden was een relatie vooral een financiële overeenkomst, zegt Danny. “Om het een beetje karikaturaal te stellen: als je man voor brood op de plank zorgde en je niet sloeg, was het voor veel vrouwen al goed. Maar vooral in de loop van de twintigste eeuw is er veel veranderd. Vrouwen én mannen stellen veel hogere verwachtingen aan een relatie. Ze willen niet alleen partners zijn, maar ook elkaars beste vriend.” Iets wat bij een koppel als Veerle en Jeroen helemaal goed zit. “Veerle is echt mijn beste maatje”, zegt Jeroen (35). “Als ik ’s nachts thuiskom na een optreden, liggen we nog uren in bed te babbelen, tot de vogeltjes fluiten. Net twee kinderen op kamp.” Voor zeventigers Rika (73) en Jozef (74) zijn het

25

Danny Verstraeten:

Je mag niet vergeten dat het leven veel ingewikkelder en hectischer is geworden dan vroeger. Mensen hebben een drukke job, een gezin en vaak veel stress: dat weegt op een relatie. vooral de kleine dingen die het bijzonder maken. “Samen op ons terras zitten en met elkaar praten”, zegt Jozef. “Of mijn vrouw haar voeten wassen, iets wat ze door haar rugoperatie zelf niet meer zo goed kan. Ook dat is vriendschap: iets voor elkaar willen doen.” Daar komt de bruid Twee generaties geleden was het vanzelfsprekend om te trouwen met je lief. Zoals Rika en Jozef, die na een jaar verkering getrouwd zijn. “In onze tijd had je als koppel weinig keuze: ofwel trouwde je, ofwel was het niets”, vertelt Rika. “Pas op, ik vond het plezant om te trouwen, maar eigenlijk hoefde dat niet voor mij. Als je elkaar graag ziet, weet ik niet wat dat stukje papier daar nog aan verandert.” Maar zelfs nu niets meer moet en alles mag, geven koppels elkaar nog graag het jawoord. “Trouwen is zoiets moois”, zegt Veerle. “Je laat aan de hele wereld zien dat je voor elkaar kiest. Jeroen en ik gaan zeker trouwen. We zijn al twee jaar verloofd. Nu nog de tijd vinden.” (lacht) Laetitia (17) wilde eerst niet trouwen. “Mijn ouders zijn gescheiden. Als ik zag hoe ongelukkig mijn papa soms was, hoefde dat voor mij allemaal niet. Met Toon denk ik daar anders over.”

Relatietherapeute Danny ziet een duidelijke evolutie. “Jonge

koppels voelen zich opnieuw aangetrokken tot het ritueel dat rond trouwen hangt. Ze willen een grote stap in hun leven zetten en die delen met hun vrienden en familie. Aan de andere kant kijken ze veel pragmatischer naar een huwelijk. Trouwen kost veel geld. Ze willen wel een feest geven, maar vragen zich tegelijkertijd af of ze dat geld niet beter aan iets anders zouden besteden. Als een koppel al zegt dat trouwen niet echt hoeft, is dat vaak om financiële redenen - en niet omdat ze elkaar geen trouw willen beloven.” Mannen aan de strijk Supermama’s die werk en gezin combineren bestaan nog niet zo lang. Danny Verstraeten: “Vijftig jaar geleden was het heel gewoon dat de vrouw thuisbleef om voor de kinderen te zorgen, terwijl de man ging

werken om geld binnen te brengen. Jonge koppels kijken daar vandaag heel anders tegenaan.” “Waarom zou ik niet strijken of boodschappen doen?”, zegt Jeroen. “De zorg voor de kinderen en het huishouden is perfect verdeeld tussen Veerle en mij. Onlangs kocht ik in de winkel een nieuw hemd. De verkoper draaide zich naar Veerle en zei dat het gemakkelijk te wassen is. Dat vond ik zo seksistisch. Zoiets is toch niet meer van deze tijd?” Jozef moet als zeventiger niet onderdoen voor de nieuwe man. “Als Rika naar de kapper gaat, dweil ik ondertussen ons appartement. ’s Ochtends sta ik altijd voor Rika op en zet ik de ontbijttafel klaar. Waarom niet? Rika en ik zijn daarin misschien wat moderner dan veel koppels van onze leeftijd. Rika heeft ook altijd gewerkt, en we zijn getrouwd met een huwelijkscontract, iets wat in onze tijd nog een uitzondering was.” Laetitia: “Ik zeg altijd dat ik later een poetsvrouw wil hebben, maar dan zegt Toon dat hij het huishouden wel wil doen. Handig.” (lacht) ●

Infoavond ‘Investeer in je relatie’ Hoe kom je tot een deugddoende duurzame relatie? Is dat nog mogelijk in deze tijd? Is samenleven met iemand alleen maar een kwestie van gevoelens? Voor de infoavond ‘Investeer in je relatie’ (25 maart, Kasterlee) is relatietherapeut prof. Alfons Vansteenwegen dé gastspreker bij uitstek: boeiend, humoristisch, pakkend en herkenbaar. Een echte aanrader! Meer info en inschrijvingen? Ga naar www.cm.be/rmt.agenda en klik daar verder. Vragen? [email protected] of 014 40 35 45.

26

SAY CHEESE

Tekst: Timothy Puype, FOTOGRAFIE: Filip Naudts

STREET ART Je ziet ze steeds vaker opduiken in het straatbeeld: kunstwerken op kale muren, gemaakt door lokale of internationale straatartiesten. Ze hebben elk een totaal eigen en onmiddellijk herkenbare stijl. çava ging op zoek naar enkele opvallende voorbeelden en was benieuwd wat toevallige voorbijgangers ervan vonden.

Wil je zelf een foto van STREET ART delen? Ga dan naar facebook.com/magazinecava!

01 Sofia (r) & Marilena Waar: Op de hoek van de SintPietersnieuwstraat en Rozier, Gent Artiest: Bue Sofia: “We komen uit Griekenland. Ik heb zes maanden marketing gestudeerd aan de Ugent. Marilena komt me deze week een bezoekje brengen. Ik heb gemerkt dat er heel veel Street Art is in Gent, maar dit werk was me nog niet eerder opgevallen. Ik vind het fantastisch! Ik zou er graag meer van zien.”

XXX

27

02 Imran, Iram & Ayaan Waar: Brooklynstraat, Antwerpen Artiest: Steve Locatelli “We zijn uit Pakistan afkomstig, maar wonen al 10 jaar in België. We zijn hier in de buurt op zoek naar een nieuwe woning en een leuke school voor Ayaan. We kennen de buurt dus nog niet echt. De tekening op deze muur is echt indrukwekkend, het geeft iets extra aan de buurt.”

03 MIA MOENS Waar: Olivetenvest, Mechelen Artiest: Gijs Vanhee en Maarten Leenknecht “De eigenares van de woning wou heel graag een kunstwerk op deze kale muur, en ik kan haar wel begrijpen. Ik vind dit ook veel mooier dan pakweg een witte muur. Via kennissen is ze in contact gekomen met een kunstenaar, die het onmiddellijk zag zitten. Het is leuk om te zien hoeveel mensen hier nu even stoppen om een foto te nemen.”

30

XXX

PETER: Door het verzamelen ben ik ook een eigen winkel begonnen, gespecialiseerd in water. Zo geraakte ik ook makkelijker aan bijzondere flessen.

VERZAMELEN

31

Een leven lang verzamelen

Is er iets mis met verzamelen? Postzegels, knikkers, flippo’s, smurfenstickers … Verzamelen zit gewoon in ons bloed van jongs af aan. En daar is niks fout mee. Ook volwassenen die na hun kindertijd mooie verzamelingen aanleggen, van papieren servetten tot opgezette dieren, hoef je niet scheef te bekijken. Toch is er bij een klein percentage verzamelaars meer aan de hand. Tekst: Peter Slabbynck fotografie: Studio 37

F

ilip Vanhuyse en Peter De Vos hebben in de loop der jaren elk een eigen collectie uitgebouwd. Bij Filip zijn dat vinylplaten, bij Peter mineraalwaterflessen. Filip: “Als ik mijn moeder mag geloven is mijn liefde voor vinyl op heel jonge leeftijd begonnen. Toen ik zo’n 3 jaar was, had ze moeite om mij rustig te houden als ze moest kuisen. En dus zette ze mij neer bij de platendraaier. Aan de hand van de hoes kon ik de plaatjes herkennen.”

“Ik wist zelfs wat de juiste kant was. Voor mijn eerste communie kreeg ik een platendraaier. Op mijn twaalfde was ik toe aan een eigen stereoinstallatie en ben ik beginnen verzamelen.” Bij Peter startte het verzamelen van allerhande mineraalwaterflessen pas op latere leeftijd. “Het is gestart tijdens mijn reizen. Als ik een mooie fles zag, hield ik die bij. Ik heb nu zo’n 2.000 flessen uit heel de wereld, zowel van plastic als van glas. Ik vermoed dat ik de grootste ➤

32

VERZAMELEN Filip:

➤

waterflessenverzamelaar van Europa ben. Het verzamelen is nu wel wat geminderd omdat ik niet meer goed weet waar ze nog te zetten. Door het verzamelen ben ik ook een eigen winkel begonnen, gespecialiseerd in water. Zo geraakte ik ook makkelijker aan bijzondere flessen. Ik moet toegeven dat ik eigenlijk een geboren verzamelaar ben. Ik heb in mijn leven al van alles verzameld maar ben het meest trots op mijn flessen. Mijn andere verzamelingen heb ik ook bewaard, ik merk dat ik er geen afstand van kan doen.” Leren onderhandelen als kind Volgens Elien De Caluwé, als psychologe verbonden aan de Gentse Universiteit, moeten we ons geen zorgen maken als kinderen verzamelingen beginnen. “Bijna ieder kind doet het. Dat heeft vaak te maken met hypes die gecreëerd worden rond verzamelingen. Als alle klasgenootjes het doen, is het logisch dat jouw kind volgt. Ik zie er zelfs een positieve kant aan. Als het kind nog absoluut die drie ontbrekende stickers te pakken wil krijgen, zal het zijn dubbele moeten ruilen met andere kinderen. Zo leert het onderhandelen, een vaardigheid die mooi meegenomen is voor het latere leven.” Ook volwassen verzamelaars moeten vaak onderhandelen.

Toen ik zo’n 3 jaar was, had MIJN MOEDER moeite om mij rustig te houden als ze moest kuisen. En dus zette ze mij neer bij de platendraaier. Aan de hand van de hoes kon ik de plaatjes herkennen. Ik wist zelfs wat de juiste kant was.

Peter:

Het is gestart tijdens mijn reizen. Als ik een mooie fles zag, hield ik die bij. Ik heb nu zo’n 2.000 flessen uit heel de wereld, zowel van plastic als van glas. Niet alleen met andere verzamelaars, maar ook met hun partner bijvoorbeeld. Filip: “Ik had afgesproken met mijn vrouw dat er geen platen zouden komen in de woonkamer. Maar door een aantal recente aankopen, staat daar nu een wandkast vol singles. Ik had haar verwittigd dat ik vinyl verzamelde toen ze me leerde kennen. Mijn vrouw verzamelt nu ook zelf platen, vooral kleinkunst. Het was voor haar niet leuk als ze elke keer moest staan wachten als ik de

zoveelste bak aan het doorzoeken was op een rommelmarkt. Dus is ze maar met een eigen collectie begonnen.” Twee keer verhuizen vanwege de collectie Zo’n 20.000 vinylplaten heeft Filip nu staan, netjes geordend en verdeeld over de kamers in huis. Maar er zijn ook periodes geweest dat hij het verzamelen beu was en zaken weer verkocht. “Mocht ik alle platen nog hebben die ik ooit gekocht heb, dan was mijn verzameling nu dubbel zo groot. Ik ben trouwens al twee keer moeten verhuizen omdat het huis te klein was voor mijn collectie. Ik kan niet ontkennen dat de bezitsdrang, als ik het zo mag noemen, toch wel een rol speelt. Ik heb dat en jij hebt dat niet. Ik heb daar al vaak over nagedacht. Bij de zoveelste aankoop denk ik soms: waarom moet jij dat ook nog hebben? Ik kan niet ontkennen dat het soms sterker is dan mijzelf. Maar neem bijvoorbeeld mensen die graag eens goed op restaurant gaan. Zij betalen vaak veel geld voor iets dat na een paar uur alweer op is. Bij mij is dat niet het geval.” Dromen van een eigen museum Een leven lang verzamelen, dat levert op het einde van dat leven een enorme collectie op. Maar wat gebeurt ermee, als ➤

VERHAAL XXX

33

KIEZEN VOOR EEN ANDERE LOOPBAAN

34

VERZAMELEN Elien De Caluwé:

Als het kind nog absoluut die drie ontbrekende stickers te pakken wil krijgen, zal het zijn dubbele moeten ruilen met andere kinderen. Zo leert het onderhandelen, een vaardigheid die mooi meegenomen is voor het latere leven. ➤

de verzamelaar er niet meer is? Filip: “Een bejaarde Amerikaanse verzamelaar wou zijn collectie vinyl platen verkopen. Drie miljoen heeft hij er staan. Hij wou 1 dollar per plaat. Maar wie geïnteresseerd was, moest ze wel allemaal kopen. Hij heeft ze nog steeds.” Peter droomde ooit van een eigen museum, maar door familiale omstandigheden heeft hij dat idee weer moeten opbergen. “Ik zou teleurgesteld zijn, mocht mijn verzameling verloren gaan na mijn dood. Het zou fijn zijn mocht bijvoorbeeld een producent van water er iets mee willen doen. Ik heb ooit een deel van mijn collectie kunnen tonen aan het grote publiek in het kader van een tentoonstelling rond het thema smaak. Dat was een mooie

ervaring.” Filip ziet het anders. Hij is kinderloos en denkt niet dat iemand in de familie echt geïnteresseerd is om zijn verzameling verder te zetten. “Eerlijk gezegd lig ik ook niet wakker van wat er mee gebeurt na mijn dood. Stel dat ik wel kinderen had, dan is het ook niet gezegd dat zij interesse zouden hebben. Elke verzamelaar droomt zogezegd van een eigen museum, maar hoeveel van die museumpjes zijn er niet waar geen kat naartoe komt.” Psychologe Elien kan de stelling van Filip wel begrijpen. “Vaak gaat het voor verzamelaars over het nu. Nu kan ik ervan genieten, na mijn dood toch niet meer. Maar het hangt natuurlijk af van persoon tot persoon. Sommige verzamelaars zijn ambitieuzer dan andere en zouden liever hebben dat er na hun dood iets wordt aangevangen met hun verzameling.” Verzamelen tot in het hospitaal Filip en Peter mogen dan elk op hun manier gedreven verzamelaars zijn, de term verzamelwoede is niet van toepassing op hen. Elien legt uit. “In het nieuwe handboek met psychiatrische aandoeningen dat vorig jaar verscheen, wordt verzamelwoede voor de eerste keer als een aparte stoornis vermeld. Mensen met verzamelwoede zijn zo obsessief bezig met het verzamelen dat hun leven en dat van de personen rondom hen er danig onder lijdt. Meestal kunnen ze niks weggooien, van rekeningen tot plastic zakjes. De gedachte is dat het altijd wel nog nuttig kan zijn. Hun huis is meestal volgestouwd tot in elk hoekje, zodat koken of een bad nemen onmogelijk wordt. Deze mensen kunnen niet meer normaal functioneren maar zijn dag en nacht met hun verzameling bezig. Soms worden ze voor een behandeling opgenomen in het hospitaal maar ook daar beginnen ze dan vaak allerhande zaken te verzamelen, wat uiteraard niet zonder gevaar is.” Dus beste verzamelaars, verzamelen mag dan misschien een kostelijke en tijdrovende bezigheid zijn, het is zeker geen afwijking, ziekte of stoornis. Tenzij je al een hele tijd geen bad genomen hebt omdat de kuip vol ligt met de plastic zakjes die je de afgelopen 20 jaar in je lokale supermarkt gekregen hebt. ●

GESPOT

35

255 % 60 % VS

CIJFER GEZIN

Tips voor werkende mama’s Heel wat werkende mama’s zullen zich ooit al de vraag gesteld hebben: hoe combineer ik mijn carrière met kinderen? Stoppen met werken of de kinderen veel toevertrouwen aan grootouders en de babysitter? Lobke Gielens herkende dat probleem en schreef er een boek over: Het Leuke Mamaboek. Lobke slaagt er als jonge mama tegenwoordig in om het bruisende werkleven toch te combineren met de zorg voor haar gezin. Het boek bevat heel wat praktische tips, ook rond administratieve zaken, maar brengt ook leuke knutselideeën met of zonder de kinderen. Het Leuke Mamaboek is verschenen bij Stichting Kunstboek en is verkrijgbaar in de boekhandel voor € 19,95.

Warmeluchtblazers om de handen te drogen in openbare toiletten zitten vol bacteriën. Meer nog: door je handen op die manier te drogen stijgt het aantal bacteriën op je vingertoppen met maar liefst 255 %. Ter vergelijking: als je je handen droogt met een papieren handdoek vermindert het aantal bacteriën met ongeveer 60 %. Gelukkig zijn de beestjes niet schadelijk voor ons, maar hygiënisch is het niet.

ETEN

We weten vaak niet waar ons eten vandaan komt. Dat is geen geruststellende gedachte. En nu blijkt dat ook sushi slecht kan zijn voor je gezondheid. Een studie heeft namelijk aangetoond dat men een hoger risico loopt op een hartaandoening door de aanwezigheid van kwik in de zee en dus ook in de vis die we eten. Maar er is ook goed nieuws uit de voedingswereld, want elke dag een glas rode wijn drinken blijkt goed te zijn om hartziektes te voorkomen. Wetenschapsjournalist Tony Edwards verdiepte zich in verschillende toonaangevende onderzoeken rond alcoholgebruik en kwam tot de conclusie dat 4 glazen rode wijn per dag, de kans op hartziektes zelfs met 60 % vermindert. Misschien dat Edwards zich niet al te veel verdiepte in de materie. Wij raden niet aan om de gevolgen van het eten van sushi te compenseren met het drinken van te veel rode wijn.

Ziek van sushi, gezond door wijn

WIN

Pipa vindt een weg Pipa kan niet bij zijn mama hond wonen. Hij vindt een plekje bij de grote berenfamilie. Daar is het vreemd, alles is anders, maar Pipa houdt stand: hij slurpt gretig van het lekkere eten en gaat met de berenfamilie mee op stap. Toch

blijft hij zijn mama missen … Dit voorleesboek is er voor kinderen die niet opgroeien in hun gezin van oorsprong. Ze hebben vaak een lange en moeizame weg af te leggen om te kunnen wennen aan hun nieuwe thuissituatie.

WIN! çava? geeft 3 exemplaren weg van dit boek. Wil je kans maken op een exemplaar? Stuur dan voor 15 december 2013 een mailtje met daarin je naam en adres naar [email protected]. De winnaars worden schriftelijk verwittigd.

Pipa vindt een weg, L. Ledegen & L. Jacobs, 26 pag. ISBN: 9789044130744, Garant Uitgevers nv

36

GEZINSCLICHéS

Een enig kind is eenzaam (en meer van die clichés)

De oudste, dat is de slimste. De jongste is dan weer het verwende nest. En het middelste kind? Dat valt er altijd tussenuit. Tenminste, als je de clichés mag geloven. Maar hoe zit het nu écht? de UITVALLER Tekst: Lien Lammar fOTOGRAFIE: Corbis

DE SLIMSTE

HET VERWENDE NEST

➤

38

GEZINSCLICHéS

I

k ben een sandwichkind. ‘Geplet’ tussen een oudere broer en een jongere zus. Ik moet eerlijk zijn: veel last heb ik daar nooit van gehad. De oudere broer die mocht later gaan slapen, ja. Maar die was dan ook ouder, dus dat was logisch. De jongste zus mocht al snel op hetzelfde uur als ik naar bed. Maar ook dat vond ik niet erg, want we deelden een slaapkamer en lagen ’s avonds nog urenlang te giechelen. Ik ben dus vrij onbeschadigd uit mijn sandwichpositie gekomen. Uit een kleine rondvraag bij vriendinnen blijkt dat de positie binnen het gezin heel wat losmaakt. Het oudste kind, het enige kind, het lievelingskind: over elk kind valt wel iets te zeggen. Of dat allemaal ook waar is, is een ander paar mouwen. Tijd voor een rondje clichés! Sstt, ik heb een lievelingskind Weinig ouders zullen een antwoord geven op de vraag of ze een favoriet kind hebben. Omdat ze geen lievelingskind hebben, of omdat ze het gewoon niet durven toegeven? Pedagoge Rozemarijn Jeannin onderzocht voor haar doctoraatsonderzoek aan de KU Leuven in bijna 500 gezinnen hoe verschillend ouders omgaan met hun kinderen. Conclusie: geen enkele ouder behandelt zijn kinderen helemaal gelijk. “Maar die verschillen zijn heel normaal”, stelt Rozemarijn gerust. “Je kunt met elk van je kinderen anders omgaan, maar dat betekent

niet dat je het ene kind liever ziet dan het andere. Elk kind is nu eenmaal anders. Als ouder pas je je daaraan aan. Dat heeft niets te maken met voortrekken of benadelen, maar is net nodig om elk kind gelijke opvoedingskansen te geven.” Sommige kinderen zien die opvoedingsverschillen onterecht als voortrekken of benadelen. “Vooral kinderen met gedragsproblemen of een laag zelfbeeld kunnen zich sneller tekort gedaan voelen. Dan is het belangrijk dat je als ouder uitlegt waarom je die broer of zus anders behandelt. Maar over het algemeen ervaren kinderen die verschillen in opvoeding – zeker als die te maken hebben met leeftijd of andere noden – als eerlijk, ook al durven ze tegen hun ouders wel eens het omgekeerde te beweren. ‘Dat is niet eerlijk’ is gemakkelijk gezegd.” De eerste slimmerik Nobelprijswinnaars, Amerikaanse presidenten, beroemde componisten: heel wat knappe koppen zijn eerstgeborenen. Puur toeval, of zijn oudste kinderen ook écht slimmer? “Als je een echt cliché zoekt, dan heb je er een gevonden”, zegt Rozemarijn. “Voor enkele bekende figuren kan dat wel kloppen, maar er zijn genoeg mensen die iets fantastisch gepresteerd hebben en géén oudste kind zijn. Je plaats in het gezin bepaalt voor een stukje wie je bent en hoe je je ontwikkelt, maar er zijn nog zoveel andere factoren die ook een rol spelen.” Wat wél klopt, is dat ouders hogere verwachtingen hebben van hun eerste kind. “Ze verwachten al snel dat hun kind zich netjes gedraagt, dat het flink en lief is, ...

Rozemarijn Jeannin:

Je kunt met elk van je kinderen anders omgaan, maar dat betekent niet dat je het ene kind liever ziet dan het andere. Elk kind is nu eenmaal anders: door een verschil in leeftijd, of omdat het andere noden heeft.

39

Uit een kleine rondvraag blijkt dat de positie binnen het gezin heel wat losmaakt. Het oudste kind, het enige kind, het lievelingskind: over elk kind valt wel iets te zeggen.

de voordelen van de oudste en niet de voordelen van de jongste. Ooit was het zélf de jongste, maar die positie heeft het moeten afgeven. Maar dat de middelste ook écht minder meetelt, is zeker niet zo. Ze kunnen tijdelijk wat minder aandacht krijgen als er een nieuw broertje of zusje geboren wordt, maar dat geldt niet alleen voor de middelste. Welke plaats je ook hebt in het gezin, een jongere broer of zus heeft – toch de eerste jaren – altijd meer zorg nodig.” Die hogere eisen zie je soms ook weerspiegeld in de schoolresultaten van oudste kinderen.” Het verwende nestje Je kent ze wel: de benjamin van de familie die altijd schattig is, met alle aandacht gaat lopen en nooit iets fout kan doen. Duidelijk een inwoner van de categorie ‘verwend’. Of niet? “Veel hangt af van wat je met verwennen bedoelt”, zegt Rozemarijn. “Het jongste kind ís nu eenmaal jonger: het kan nog niet alles alleen en vraagt meer aandacht of zorgen. In de ogen van oudere broers en zussen komt dat al snel als verwennerij over. Het klopt wel dat jongste kinderen meer geknuffeld en vastgepakt worden, maar dat wil niet zeggen

dat ze een betere behandeling krijgen.” Meer nog: als je de vraag aan kinderen stelt, zullen ze bijna altijd liever de oudste dan de jongste zijn. “De oudste moet misschien wat meer vechten om te mogen uitgaan of met vrienden op reis te trekken, hij zal alles wél als eerste meemaken. Zo zie je maar: elke positie heeft zijn voor- en nadelen.” Help, ik ben de middelste! Een buitenbeentje. Een ‘sandwichkind’. De verliezer in de strijd om de aandacht van mama en papa. Over het middelste kind is al heel wat inkt gevloeid. “In zekere zin klopt dat wel”, zegt Rozemarijn. “Het middelste kind heeft niet

Om het ook positief te bekijken: middelste kinderen zijn doorgaans avontuurlijker aangelegd dan hun broers en zussen en gaan vaak sneller het huis uit. “In vergelijking met de oudste en de jongste hebben zij vaak een minder hechte band met de ouders. In de puberteit, als je als tiener moet leren loskomen van je ouders, hebben zij het gemakkelijker dan hun broers of zussen.” Arm enig kind Niet eens zo heel lang geleden waren gezinnen van zes of meer kinderen heel gewoon. Vandaag zijn koppels die het welletjes vinden na één zoon of dochter lang geen uitzondering meer. Iets meer dan 15 % van de Vlaamse kinderen tussen zes en twaalf heeft ➤

40

GEZINSCLICHéS

➤

De jongste kan heel erg opkijken naar de oudste, terwijl die dan weer heel zorgzaam kan zijn voor zijn kleine broer of zus. Op die manier zie je soms heel bijzondere, liefdevolle relaties tussen broers en zussen ontstaan.

geen broer of zus. Enig kind, eenzaam kind? Niet echt, zegt Rozemarijn. “Volwassenen die terugkijken op hun jeugd als enig kind hebben meestal niet het gevoel dat ze iets gemist

hebben, integendeel. Ze vonden het net fijn dat het thuis niet te druk was en zijn blij met de aandacht die ze van hun ouders gekregen hebben. Wat we wél zien, is dat enig kind zijn moeilijker is als volwassene dan het was als kind. Zonder broers of zussen ben jij het alleen die de zorg voor je ouders moet dragen, en blijf je alleen achter als je ouders er niet meer zijn. Dat kan een zware last zijn. Er is ook een voordeel: geen ruzie en erfeniskwesties.” Maar daarbuiten ervaren enige kinderen weinig

nadelen. Ze zijn even gelukkig (of ongelukkig) als kinderen die opgegroeid zijn met broers en zussen, en kunnen even sociaalvaardig worden. “Het belangrijkste verschil is dat kinderen met broers en zussen thuis meer kansen hebben om hun sociale vaardigheden te oefenen. Ze leren in een veilige omgeving om met elkaar om te gaan, speelgoed te delen en ruzies op te lossen. Als ouder van een enig kind moet je die kansen wat creëren, door veel vriendjes te laten komen spelen of naar een jeugdvereniging te gaan. Maar waarom zou dat minder goed zijn? Als je een slechte relatie hebt met je broer of zus is het ook niet vanzelfsprekend om te leren delen en samen spelen. Zolang je kind maar genoeg in contact komt met andere kinderen, is er op zich geen enkel probleem om zonder broers of zussen groot te worden.” Hele grote broer, hele kleine zus ‘Hoe kleiner het leeftijdsverschil tussen broers en zussen, hoe groter de band’. Tweelingen zijn het beste bewijs dat dit cliché klopt. Of dat zou je toch denken. “Het is moeilijk om hier met ‘ja’ of ‘nee’ op te antwoorden,” zegt Rozemarijn, “maar het is zeker niet zo dat je altijd een betere relatie hebt met je broer of

Rozemarijn Jeannin:

het is zeker niet zo dat je altijd een betere relatie hebt met je broer of zus als je weinig in leeftijd verschilt. zus als je weinig in leeftijd verschilt. Elk kind probeert vanaf een bepaalde leeftijd een uniek persoon te zijn. Bij een jongen en een meisje is dat proces gemakkelijker dan bij twee meisjes of twee jongens, omdat je sowieso al met duidelijke verschillen zit. Met twee kinderen van hetzelfde geslacht die ook nog eens snel na elkaar geboren zijn, is dat veel moeilijker. Je deelt al snel dezelfde interesses, waardoor het meer moeite kost om je te onderscheiden. Bij een groot leeftijdsverschil heb je dat probleem niet, of toch veel minder.” Hoe ouder de oudere broer of zus, hoe meer hij of zij weet, mag en kan. Ook dat verschil in macht en status kan positief zijn, zegt Rozemarijn. “De jongste kan heel erg opkijken naar de oudste, terwijl die dan weer heel zorgzaam kan zijn voor zijn kleine broer of zus. Op die manier zie je soms heel bijzondere, liefdevolle relaties tussen broers en zussen ontstaan. Een groot leeftijdsverschil hoeft dus zeker niet slecht te zijn.” ●

De oudste of het nakomertje, de meest verwende of de slimste? Maakt niet uit. Bij CM wordt geen enkel lid van je gezin vergeten. Kijk voor een overzicht van onze diensten en voordelen op www.cm.be.

ZEG EENS AAA

Tekst: Timothy Puype

41

Dokter, dokter! Mijn adem ruikt niet al te best! Meestal is de persoon in kwestie er zich niet bewust van. Maar niemand vindt het leuk om een ander te wijzen op zijn of haar slechte adem. Er bestaan ook heel wat misvattingen over het probleem. çava? ging op zoek naar de beste oplossingen tegen een slechte adem en kreeg die van huisarts Tom Jacobs.

1

2

3

4

WAT zijn de oorzaken?

medicatie schaadt

flossen en schrapen

FABELTJES EN MISVATTINGEN

“Het zijn bijna altijd bacteriën in de mond die verantwoordelijk zijn voor een slechte adem”, verduidelijkt de dokter. “Maar ook onze leefgewoonten spelen mee. Denk maar aan rokers, mensen die alcohol hebben gedronken of look hebben gegeten.” Het is ook opletten geblazen met bepaalde diëten die je een slechte adem bezorgen. “Van het Atkins-dieet wordt gezegd dat je niet alleen je kilo’s, maar ook je vrienden verliest.”

Heel wat medicijnen kunnen een slechte adem uitlokken. Het gaat om bepaalde antibiotica, sommige middelen tegen de vallende ziekte, nitraten tegen hartziekten, ... “Ook cortisone die je via een inhalator inneemt, kan een slechte adem veroorzaken. Vandaar de noodzaak om telkens na gebruik de mond te spoelen. Daarnaast zijn er geneesmiddelen die rechtstreeks het slijmvlies aantasten.”

Wat zijn dan de manieren om een slechte adem tegen te gaan? “Door de oorzaak weg te halen”, klinkt het klaar en duidelijk. “Bacteriën op de tong kan je grotendeels verwijderen door te schrapen met een zachte tandenborstel. Ook moet je regelmatig de tanden poetsen en de bacteriën tussen de tanden verwijderen met tanddraad en speciale tandenstokers.” Natuurlijk blijft ook een regelmatig bezoek aan de tandarts een must.

MEER WETEN? Lees dan het volledige artikel op facebook.com/magazinecava!

“Er doen heel wat fabeltjes de ronde over een slechte adem. Muntjes helpen bijvoorbeeld slechts enkele minuten. Daarna droogt de mond uit waardoor bacteriën vrij spel hebben. Zuurstofwater kan het tandvlees beschadigen. Maar maak je geen zorgen: een slechte adem is niet erfelijk en er bestaan dus wel degelijk oplossingen voor.” muntjes helpen maar tijdelijk

42

MIJN GEDACHT

beter een slechte vent dan gene vent Elisabeth Marain, schrijfster

B

aan het woord elisabeth marain je KENT Haar ALS ... schrijfster van ‘Rosalie Niemand’, ‘Het Tranenmeer’ en verschillende andere romans en jeugdboeken.

ovenstaand citaat delf ik op uit de diepe clichémijn van mijn familie langs moederszijde. En dat heeft een paar generaties nagewerkt. Mijn moeder zwakte het cliché al wat af, maar in feite kwam het op hetzelfde neer: je moest een ferme partner vinden die goed voor zijn gezin zorgt. Dan was het niet nodig om je hersenen vol te stampen met geleerdheid en ideeën die niet thuishoorden in een vrouwenbrein. Daar was natuurlijk een tegenprestatie voor nodig: tadàà, een goede huisvrouw zijn. Een goede huisvrouw voerde zonder morren volgende handelingen uit in eindeloze herhaling: afstoffen, lekker koken, de lakens verversen, de ramen lappen, poetsen, dweilen, kousen breien, gaten in die kousen stoppen, niet te veel lezen en fantaseren, de centen tien keer omdraaien voor je ze uitgeeft … en nog veel, veel meer.

Voor mijn broers klonk het zo: goede resultaten op college behalen zodat jullie verder kunnen studeren aan de universiteit, en zie dat jullie potdomme slagen. Want jullie moeten goed voor vrouw en kind zorgen later. Al de rest is bijzaak. Tot wanhoop van mijn moeder beantwoordde ik aan geen enkel criterium en kreeg ik volgend cliché te horen: jij zult nooit een man aan de haak slaan! Bij mijn moeder zweefde het beeld van haar grootmoeders voor ogen. Ze waren beiden vrij jong weduwe geworden en moesten alleen voor een groot gezin zorgen. Weduwen- en wezengeld bestond in die tijd nog niet en ze werkten zich te pletter. De ene op het veld, de andere door ’s nachts vroedvrouw te gaan spelen in de omliggende dorpen. Klagen deed

men niet. Heel oud worden evenmin. Maar waarom, als je dan toch gegarandeerd jouw vent overleefde, dan nog altijd beter een slechte dan gene? Dat vroeg ik aan mijn moeder, maar ze vond daar geen antwoord op. Clichés zijn clichés, daar wordt niet over nagedacht. Die slechte venten waren meestal zuiplappen die de zuurverdiende centen, waar moeder de vrouw haar kroost mee in leven moest houden, in het dorpscafé uitgaven. Maar een oude vrijster viel nog minder te benijden dan een dronken echtgenoot. Als oude vrijster was je zielig, het mikpunt van het dorp, er werden flauwe grappen over je gemaakt, je verzuurde en verhardde. Dus: beter een slechte vent dan gene vent. Enfin, toen het mijn beurt was om kinderen op te voeden waakte ik er angstvallig over dat géén van de clichés die in mijn familie zo welig tierden, in mijn opvoedmethode zouden infiltreren. Meisjes en jongens moesten van mij even hard studeren, want werken moeten we allemaal en dan liever een job waar we voldoening aan beleven ... Maar het geld groeit niet op mijn rug, het kan geen kwaad dat jullie wat gaan bijklussen. Heb respect voor de natuur. Hola, geen papiertjes op het bospad achterlaten, kinderen. Verder nog: hier komt geen snoep in huis, wel appels en peren, geen merkkleding, zijn jullie gek, C&A zal ook wel gaan, een speelgoedgeweer? Dat zie je van hier, en ook geen Tiny-boeken, tv-kijken alleen in het weekend, te veel kijken is slecht voor jullie hersenen, oké, een kwartiertje Fabeltjeskrant per dag mag, maar niet meer dan dat. Op tijd thuis zijn hoor, middernacht, geen minuut later anders word ik ongerust. … en nog veel veel meer … ●

High Tech R meinen Bezoek de interactieve tentoonstelling in Technopolis tijdens de krokusvakantie!

Slimme jongens, die Romeinen! Ontdek ze in Technopolis, het Vlaamse doe-centrum voor wetenschap & technologie Wist je dat de centrale verwarming zijn roots vindt in het Romeinse Rijk? Dat de Romeinen 2 000 jaar geleden al gigantische aquaducten maakten? Of dat ze hun deuren al met een sleutel konden sluiten? Beleef het in High Tech Romeinen, een mix van interactieve opstellingen over het Romeinse Rijk en zijn indrukwekkendste technische realisaties.

Technopolis® • Technologielaan • 2800 Mechelen • Tel 015 34 20 00 • [email protected] - www.technopolis.be Dit project wordt ondersteund binnen het actieplan Wetenschapscommunicatie, een initiatief van de Vlaamse overheid.

“Terug makkelijk de trap op en af. Dankzij m’n traplift van ThyssenKrupp Encasa.” Onbezorgd blijven genieten van het comfort en de privacy van uw eigen huis? Dat kan! Een traplift van ThyssenKrupp Encasa brengt iedereen veilig en comfortabel naar boven en beneden. Over verschillende verdiepingen. Zelfs al is uw trap erg smal, steil of hebt u een wenteltrap. En dat allemaal dankzij onze unieke monorail. Die is niet alleen veilig en elegant, maar past ook in ieder interieur. Kortom, met een traplift van ThyssenKrupp Encasa blijft alles bij het oude. Behalve natuurlijk het gemak waarmee u voortaan de trap op en af gaat!

Comfortabel, veilig en gebruiksvriendelijk! Wij verhogen uw comfort !

Huisliften

Plateauliften

VrijBLijVeNde offerte / BezoeK Bel gratis : 0800 20 950 www.trapliftinfo.be

ThyssenKrupp Encasa, professionele service overal in België. 24 uur per dag, 7 dagen op 7. E SERVIC 7d/7d

24u/24u

-

NV Coopman Liften Heirweg 123 | B-8520 Kuurne [email protected] | www.trapliftinfo.be

www.tk-traplift.be

Trapliften

Voor meer info kan u terecht in één van de onderstaande Thuiszorgwinkels:

Voor meer Hofkwartier info kan5 u terecht in één van de 2470 onderstaande Thuiszorgwinkels: 2200 HERENTALS Tel. 014 22 07 01 RETIE Peperstraat 2 Tel. 014 37 18 2220 HEIST-O-D-BERG Boudewijnlaan 39 Tel. 015 24 12 24 2500 LIER Mechelsesteenweg 215 Tel. 03 480 72 2000 ANTWERPEN Amerikalei 152 Tel. 03 238 40 53 2170 MERKSEM Oude Bareellei 3328 30 2260 WESTERLO St.-Lambertusstr. 33D Tel. 014 54 12 19 2800 MECHELEN Antwerpsesteenweg 259 Tel. 015 2550 KONTICH Drabstraat 93 BORNEM 2110 WIJNEGEM 363 2300 TURNHOUT Patersstraat 85 11A Tel. 014 47Tel. 36 0003 888 68 2880 Stationsstraat 36 Turnhoutsebaan Tel. 03 889 08 2320 HOOGSTRATEN Vrijheid 168 Tel. 03 96 5903 644 41 13 2920 KALMTHOUT Kapellensteenweg 73314Tel. 2400 MOL Corbiestraat 3 Tel. 014 34 76 40 2440 GEEL Stationsstraat 162 Tel. 014 57 42 10

www.thuiszorgwinkel.be

00 29 70Tel. 03 645 80 51 35Tel. 03 354 08 12

A ASSIST

Thuiszorgwinkel

GESPOT

45

QUOTE

Goedele Devroy op Twitter:

‘Voor wie nog wat hout op de open haard gooit: 5 kilo hout verbranden geeft evenveel fijn stof als 10.000 km rijden met een dieselwagen.’ voedsel

Broodje (on)gezond We eten allemaal wel eens een belegd broodje. Een van de toppers in de broodjeszaak is het broodje gezond, ‘een smoske’ met kaas en ham. De Nederlandse Consumentenbond kwam echter tot de conclusie dat de broodjes helemaal niet zo gezond zijn als de naam doet vermoeden. Ze bevatten maar liefst 5 gram zout (in de kaas, de ham en het broodje). De zoutbommen maken het onmogelijk om onder de aanbevolen hoeveelheid van 6 gram per dag te blijven. Een goed alternatief is een bruin broodje met minder vlees en kaas en meer groentjes.

stilte

Shhhhttt … de stilste plek ter wereld: de geluiddichte kamer van het orfield laboratorium in minneapolis

Ik schenk je mijn hart… en nog veel meer

Op je werk, in de file en zelfs thuis: nergens is het helemaal stil. Als je nood hebt aan wat rust moet je in de geluiddichte kamer van het Orfield Laboratorium in Minneapolis zijn, de stilste plek ter wereld. Deze kamer heeft dubbele muren van beton en staal en de wanden en het plafond zijn bekleed met glaswol. Het geluid verdwaalt tussen het glaswol en dooft uit, waardoor je helemaal geen echo hoort. Je kan er zelfs je hart horen kloppen. De kamer wordt vaak getest door fabrikanten, om te testen hoeveel geluid hun product produceert.

Op Valentijnsdag 14 februari lanceerde CM in heel Vlaanderen de actie “Ik schenk je mijn hart… en nog veel meer.” Daarmee wil CM zoveel mogelijk mensen aanmoedigen om zich als orgaandonor te laten registeren. Er is namelijk in ons land nog altijd een tekort aan organen. Donor worden kan dus levens redden: ook na je eventuele overlijden kan je toch nog solidair zijn met anderen. Ga naar je gemeentehuis en laat je registreren. Meer info kan je lezen op www.cm.be/orgaandonatie.

46

DE ZIEKENHUISBACTERIE

47

Iedereen kent het maar toch weet niemand wat het precies is. Als je het krijgt, ga je er dan van dood? Moet ik schrik hebben als ik een ziekenhuis binnenga? Kan ik maar beter van de liftknoppen en deurklinken afblijven in een ziekenhuis? Dit zijn alvast 8 dingen die je moet weten over ‘de ziekenhuisbacterie’.

MOET JE ER BANG VOOR ZIJN? Tekst: Anneleen De Leyn ILLUSTRATIE: Pieter Van Eenoge

D

e ziekenhuisbacterie is eigenlijk een verzamelnaam voor verschillende soorten bacteriën die niet meer (zo) gevoelig zijn voor de meeste antibiotica. In de medische wereld benoemen ze de specifieke bacterie waarover het gaat, zo zijn er een stuk of tien ‘ziekenhuisbacteriën’. Door hun lange namen gebruiken we vooral de afkortingen. De MRSA (methicilline

resistente Staphylococcus aureus) bijvoorbeeld is een bacterie die je terugvindt op de huid, in de neus of in de keel. De ESBL leeft dan weer in de darmen. De meest voorkomende infecties die je van een zogenaamde ziekenhuisbacterie kan krijgen, zijn wond-, bloedbaanen maag-darminfecties en infecties van de lucht- en urinewegen. Dat zijn er heel wat, de vraag is of we er bang van moeten zijn? ➤

48

DE ZIEKENHUISBACTERIE

TIP

➤

01

hoe was ik goed mijn handen? Alle kanten en delen van je handen en vingers (ook vingertoppen!) goed inwrijven met voldoende zeep. Handen goed afdrogen, anders kunnen kiemen van in het (niet-steriele) water verder leven. Draai de kraan dicht met een papiertje, anders heb je de bacteriën van de kraan weer beet.

Hoe krijg je het? Hilde Jansens is arts Ziekenhuishygiëne aan het UZ Antwerpen. Ze is ook gespecialiseerd in microbiologie en antibioticabeleid. “Iedereen, jong of oud, kan een ziekenhuisbacterie oplopen. Het risico verhoogt bij veelvuldig antibioticagebruik in het verleden en bij een opname in het ziekenhuis. Maar toch is de oorzaak vaak onduidelijk en weten we nog niet waarom bepaalde personen de bacterie wel oplopen en anderen niet.”

02

Word je er altijd ziek van? “Nee, niet per se. Een ziekenhuisbacterie kan je ‘dragen’ zonder er ziek van te worden. Maar bij sterk verzwakte patiënten wordt de bacterie een bedreiging voor de gezondheid, want ze behandelen kan problemen geven.” Van een ziekenhuisinfectie ben je dus in principe niet zieker dan van een gewone infectie. Het is alleen moeilijker om een ziekenhuisinfectie te behandelen omdat niet veel antibiotica hier nog effect op hebben.

03

04

Antibiotica doden een bacterie of zorgen ervoor dat ze zich niet meer verder vermenigvuldigt. Artsen schrijven nog vaak te veel antibiotica voor. “Zoals bij een banale verkoudheid of bij griep”, zegt Jansens. “Die worden veroorzaakt door virussen en daar werken antibiotica niet op in. De grote meerderheid van de virale of bacteriële infecties genezen ook spontaan na enkele dagen. Vaak volstaat het dan ook om de symptomen te behandelen.” Toch worden de meeste antibiotica nog altijd buiten het ziekenhuis toegediend, zegt Jansens. “Vandaar het grote belang om huisartsen en zorgverleners te sensibiliseren. Zodat ze alleen nog antibiotica voorschrijven wanneer het echt nodig is.”

Je handen wassen of ontsmetten is ontzettend belangrijk bij het (ver-) mijden van de ziekenhuisbacterie. Onderzoeken hebben aangetoond dat het aantal infecties in ziekenhuizen spectaculair kan dalen alleen al door een goede handhygiëne. Een kleine moeite, een wereld van verschil dus? “Sinds 2005 voeren we in België om de twee jaar een handhygiënecampagne in de ziekenhuizen. De laatste jaren proberen we ook iedereen die in contact komt met een patiënt, van arts tot thuisverpleegster tot zelfs bezoeker, te sensibiliseren om de handen te ontsmetten voor en na het contact met de patiënt of zijn omgeving.” Ook proberen ziekenhuizen de patiënten een actievere rol te geven op het vlak van handhygiëne. Zo moedigen ze patiënten aan zelf regelmatig de handen te wassen of te ontsmetten met alcohol. En ze zouden het gezondheidspersoneel mee moeten checken op handhygiëne.

Minder antibiotica!

Steriele handjes

49

06

Even isoleren

05

Ook bij dieren Eigenlijk is de term ziekenhuisbacterie niet correct want ze komt helaas ook voor buiten het ziekenhuis. Een grote boosdoener is het overmatig gebruik van antibiotica in heel wat vee- en kippenteeltbedrijven. Kippen die ze te snel vetmesten voor consumptie en die ze daarbij vaak ook (te veel) antibiotica geven, noemen ze in Nederland ‘plofkippen’. Door zulke praktijken neemt ook de resistentie tegen antibiotica toe bij dieren. “Zo vinden we bij vrijwel alle kippen in Nederland ESBL terug, en bij 40 % van het kalfsvlees en bij 13 % van het rundvlees. Deze bacteriën kunnen dan via de voedselketen bij de mens terechtkomen en zich in de darm nestelen. Van daaruit kunnen ze eventueel blaas- of bloedbaaninfecties veroorzaken. De ziekenhuisbacterie is het ziekenhuis dus echt wel ontgroeid.”

Als ze in een ziekenhuis weten dat een patiënt drager is van een ziekenhuisbacterie, gaan ze die isoleren. “Dat betekent in een aparte kamer liggen met de deur dicht. Het ziekenhuispersoneel hanteert heel strikt de handhygiëne, draagt eventueel een schort of masker. Ook bezoekers moeten dan voorzorgsmaatregelen nemen. Maar bij de meeste patiënten is de isolatie van beperkte duur.”

07

Neuszalf Ik heb een ziekenhuisbacterie, wat dan? Het hangt af van welk soort bacterie. “Sommige kan je behandelen, andere niet. De MSRAbacterie kan je behandelen met een antibiotische neuszalf en door je lichaam te wassen met een ontsmettende zeep. Wanneer een bacterie in je darmen zit, is een behandeling moeilijker. Je eigen (darm)flora helpt ook om vreemde bacteriën buiten te houden en te elimineren. Antibiotica geven we alleen maar als patiënten ook effectief ziek zijn van de bacterie.”

08

Bacteriën: allemaal (lieve?) beestjes

Sommige mensen durven geen liftknoppen of deurklinken meer aan te raken in een ziekenhuis of op bus of tram. Overdreven of niet? “Dat is nu ook weer niet nodig”, vindt Jansens. “Dat ruikt naar smetvrees. De meeste besmettingen gebeuren wel via de handen maar een goede handhygiëne moet hierbij volstaan. Was dus altijd je handen voor de maaltijd, na elk toiletbezoek of wanneer je verkouden bent. Want de handen zijn belangrijke dragers van bacteriën.” Toch kunnen we niet leven zonder bacteriën, er zou zelfs geen leven zijn zonder. Je vindt ze overal om ons heen. In en op ons lichaam kunnen zelfs 2.000 soorten leven. Bacteriën kunnen ook heel nuttig werk verrichten, denk maar aan de darmflora.

Een mens zou – zeker na het lezen van dit artikel – schrik krijgen om ooit in het ziekenhuis te belanden. Gegronde vrees of niet? “Ziekenhuizen zijn er in de eerste plaats om mensen beter te maken. En hoe langer hoe meer primeert de kwaliteit van de zorg. Handhygiëne is een van de kwaliteitsindicatoren in een ziekenhuis en de overheid ziet er mee op toe dat we dat heel goed doen,” zegt Jansens.

NAAR HET ZIEKENHUIS Bescherm je tegen te hoge ziekenhuisrekeningen met het CM-Hospitaalplan. Sinds dit jaar biedt deze hospitalisatieverzekering nog betere waarborgen. Bovendien kunnen nu ook mensen ouder dan 65 jaar aansluiten. Meer info op www.cm.be/hospitalisatieverzekering.

50

CM-Deals 1

vakantiehuisjeS in tsjechië JOUW VOORDEEL? ¤ 40 KORTING PER WEEK VOOR CM-LEDEN

Op 725 km van de Belgische grens, midden in het Boheemse Woud, ligt het dorpje Jiˇriˇ cná. Het Belgische reisbureau Outline heeft er haar Tsjechische thuisbasis. Je verblijft er in comfortabele vakantiehuisjes. Het Outline Outdoor Centrum zorgt voor een activiteitenaanbod op maat van families met kinderen, een samenzijn met anderen in het zomercafé en ze helpen graag in geval van nood.

• Familiesurvival, vuur maken, woudloperskeuken en leuke tips & tricks voor jong en oud • Hoogtepiste in het Outline avonturenbos • Kanoafvaart • Kliminitiatie en rappel Info + boeking OUTLINE TRAVEL Lic A6061 • 09 219 90 18 • [email protected] • www.outline-travel.com > Jiˇriˇ cná > familiehuisjes CM-lidnummer doorgeven bij boeking

Zomeraanbod • Verhalenwandeling met streekinfo & worstje prik

€ 40 korting

2

VAN HERTE gefeliciteerd VIER MEE TIJDENS EEN GRATIS FEESTWEEKEND

Massembre is jarig en viert dit graag met jou! Voor elk jaar van ons bestaan in de bossen, geven we een weekend weg. Weet jij hoeveel jaarringen de bomen nu al extra tellen sinds we onze deuren openden? Tip: het antwoord zit verstopt op het web … Stuur de oplossing naar onderstaand e-mailadres en maak kans op een feestweekend tussen onze herten. Extra info De wedstrijd loopt t.e.m. 30 april 2014. Het weekendje Massembre is geldig voor 1 persoon in verblijfsformule Comfort in Halfpension, 2 nachten, t.w.v. € 108,60. Per betalende volwassene

verblijft 1 kind onder 6 jaar gratis. We verwittigen de winnaars per e-mail. Praktisch • 082 64 43 57 • [email protected] • Massembre, 5543 Heer, België • www.massembre.be

51

€5 KORTIN G

3 J U D A S T H E AT E R P R O D U C T I E S

D E M A K E R V A N “ L E L I E S ” E N “J O S E P H I N E B .”, P R E S E N T E E R T :

Een muzikale praline

REGIE EN SCENARIO: FRANK VAN LAECKE SCENARIO EN LIEDTEKSTEN: ALLARD BLOM MUZIEK: DIRK BROSSÉ

Gebaseerd op de gelijknamige film van Lieven Debrauwer en Jacques Boon

VANAF 3 APRIL 2014

RODE ZAA AALL, FAKKE KELT LTEA LT EAT EA ATER - A NTWERPE TWER TWERP ERPEN N 0 7 0 2 4 6 0 3 6 - W W W. F A K K E LTT E AT AT E R . B E

8 APRIL 2014

N T G E N T - S I N T-B A A F S P L E I N 17 1 - GENT 0 9 2 3 3 7 7 8 8 - W W W. U I T B U R E A U . B E

S P E C I A L E V O O R W A A R D E N V O O R G R O E P E N : C O N T A C T D - O F F I C E – 0 5 2 5 2 8 9 8 8 – P I C H A @ D - O F F I C E . B E - W W W. W D-OFFICE.BE

Foto © Luk Monsaert V. V U. Lawrence Van Den Eede voor Judas TheaterProducties vzw - Hoogstraat 14 - 2000 Antwerpen

PAULINE & PAULETTE MUZIEKTHEATER JOUW VOORDEEL? 5 EURO KORTING VOOR ÇAVA-LEZERS

Iedereen die ooit de Vlaamse succesfilm Pauline & Paulette zag, heeft de memorabele beelden in het hart gesloten. Judas Theaterproducties brengt de film van Lieven Debrauwer en co-scenarist Jacques Boon tot leven op scene. • Regie & scenario: Frank Van Laecke • Scenario & liedteksten: Allard Blom • Muziek: Dirk Brossé Antwerpen Fakkeltheater, rode zaal, Hoogstraat 12, 2000 Antwerpen 2, 3, 4, 5 april om 20.30 uur

Gent NTG Gent, Sint Baafsplein 17, 9000 Gent 8 april om 15.00 uur en om 20.30 uur Prijs • Inkom € 25 (+ € 1,5 reservatiekosten) • CM-prijs: € 20 (+ € 1,5 reservatiekosten) Bij boeking vermeld je als codewoord CAVA Reservatie voor • Antwerpen via www.fakkeltheater.be • Gent via www.uitbureau.be

52

Enquête: solidariteit

Wat heb jij nog over voor een ander?

53

Het is crisis, voor een deel van ons ook echt. çava? wou graag het effect van zo’n financiële schok op ons gevoel van solidariteit kennen. Maakt het ons egoïstischer en houden we in alles de vinger op de knip? Of willen we net extra inspanningen doen nu de show plots minder ver van ons bed speelt?

80 %

vindt zichzelf matig tot neutraal solidair

Tekst: Femke Coopmans FOTOGRAFIE: Studio Edelweiss

➤

54

Enquête: solidariteit

50 %

75 % vindt dat het Westen de morele plicht heeft om een deel van haar rijkdom af te staan.

geeft tot 50 euro voor het goede doel.

I

n 2008 hield çava? al een enquête over het hartverwarmende en eenvoudige principe van solidariteit: wie iets kan missen staat dat af aan iemand die het nodig heeft. Ruim duizend mensen beantwoordden de vragen en Raf Mertens, hoofd van de studiedienst van CM die zich toen als expert over de resultaten boog, besloot: “Vlamingen zijn – in tegenstelling tot wat ze van zichzelf denken (80 % vindt zichzelf matig tot neutraal solidair) – behoorlijk solidair als het erop aankomt.” 12 % vond zichzelf geweldig solidair, 11 % niet zo. En toen was er de bankencrisis. We herhaalden de enquête, kregen 1.626 antwoorden en ook eind 2013 vond 8 op 10 zichzelf matig tot neutraal solidair, 16 % scoort volgens zichzelf nu zelfs boven het gemiddelde en 6 % van het çava?-publiek heeft het niet zo met solidariteit. Maar wat als we dat vertalen naar geld en tijd geven?

Voor het goede doel Aan goede doelen in eigen land geeft een vijfde niets, de ruime helft geeft tot 50 euro en 23 % is nog iets royaler. In vergelijking met vijf jaar geleden lijken mensen die kleinere bedragen

geven lichtjes af te haken, maar erg groot zijn de verschillen niet. Dat vindt ook professor Toon Vandevelde, als filosoof en econoom verbonden aan de KU Leuven: “Je zou kunnen veronderstellen dat de mensen die kleinere bedragen geven ook mensen zijn die minder verdienen en die hebben het misschien iets lastiger door de crisis. De crisis laat zich over het algemeen voelen bij jongere mensen en interimarbeiders of werknemers met deeltijdse contracten. Bij hen daalt het inkomen substantieel. Voor alle anderen: er zijn het afgelopen jaar allerlei belastingen toegenomen, maar tegelijk is de inflatie heel laag.” Als het gaat over steun aan de derde wereld, dan zijn er nu iets meer mensen die niets meer geven (een kwart tegenover een vijfde geeft 0 euro), maar ook meer die juist een groter bedrag schenken (38 % geeft meer dan vijftig euro, tegenover 30 % in 2008). Dat laatste kan te maken hebben met de grote acties voor Syrië en de Filippijnen, al zegt de helft zich niet te laten beïnvloeden door wereldwijde mediaberichten. Professor Vandevelde laat zijn oog vallen op een ander cijfer: 75 % vindt dat het Westen de morele plicht heeft om een deel van haar rijkdom af te staan. “Ik betwijfel of dat klopt voor de algemene bevolking. Het draagvlak voor ontwikkelingshulp is de laatste jaren toch wat

25 % doet meer dan 8u vrijwilligerswerk per maand.

42 % is bereid een loon in te leveren als je zo kan verhinderen dat collega's om economische redenen ontslagen worden.

Toon Vandevelde:

De crisis laat zich over het algemeen voelen bij jongere mensen en interimarbeiders of werknemers met deeltijdse contracten. Bij hen daalt het inkomen substantieel.

55

54% wil meebetalen voor mensen met kinderen.

afgenomen, dat horen we ook vanuit theoretische hoek. De algemene teneur in de media is ook anders, die gaat vooral over de geweldige economische groei van een aantal Aziatische landen. Chinezen worden niet meer gepercipieerd als arme sukkelaars, maar soms zelfs als een bedreiging voor onze welvaart. Maar dat heeft blijkbaar weinig invloed op de deelnemers aan de enquête. Tegelijk is het ook zo dat Belgen vooral aan Congo en bij uitbreiding heel Afrika denken als ze het over de derde wereld hebben. Afrika is inderdaad het werelddeel dat het het slechtste doet, maar in Azië leven ook nog altijd verschrikkelijk veel arme mensen, misschien nog meer dan in Afrika.” En Wallonië dan? De vraag was: vind je het een plicht dat rijkere regio’s meebetalen voor armere? “Dat is een vraag voor België als je wil”, merkt ook de expert op. “Moeten Vlamingen meebetalen voor armere stukken van Wallonië zoals Henegouwen en Luik? En in 2013 antwoorden iets meer mensen positief.” Vandaag is 75 % (helemaal) akkoord, in 2008 was dat 70 %. De ouderen en de zieken Dezelfde evolutie blijkt als het gaat om bijdragen voor ouderen (van 79 % naar 86 %) en voor zieken (van 81 % naar 87 %). We willen in 2013 ook iets liever dan in 2008 meebeta-

len voor mensen met kinderen (van 50 % naar 54 %), maar professor Vandevelde blijft dat toch een bijzonder cijfer vinden: “Spontaan zou ik verwachten dat je daar aan een 80 % zit. Niet dat zo’n enquête altijd een letterlijke vertaling van de publieke opinie is en het kan best dat je heel andere cijfers zou krijgen na een campagne over de kinderbijslag. Er blijft in elk geval wel een draagvlak en dat is belangrijk voor de Vlaamse regering die de kinderbijslag binnenkort zal erven. Het is ook een beetje een paradoxale vorm van solidariteit, want tegenwoordig is het zo dat het de mensen met hogere inkomens zijn die meer kinderen hebben. Vroeger was het net omgekeerd. Een uitzondering zijn de allochtonen, die hebben nog steeds lagere inkomens en ook vaak meer dan twee kinderen.” Dat we daarentegen wel graag meebetalen voor ouderen verrast de professor niet: “Dat is een vorm van solidariteit die relatief onproblematisch is. Men heeft in het verleden geprobeerd om het generatieconflict aan te wakkeren, want die ouderen hebben geleefd in een tijd dat er werk was, een inkomen, vooruitgang, ze konden sparen, hebben een eigen huis ... Maar het aanvoelen dat we moeten zorgen voor ouderen is heel sterk. Ouderdom is ook iets wat iedereen wellicht ooit zal meemaken. En dat het cijfer nu zoveel hoger ligt dan in 2008 ... Dan vermoed ik dat de gemiddelde leeftijd van de mensen die de enquête invulden ook gestegen is.” En dat klopt. Van 39 naar 47 jaar.

85% vindt dat wie meer verdient ook meer bijdrage moet betalen.

40% ziet het zitten om langer te werken om het pensioenstelsel betaalbaar te houden.

De zwaarste lasten voor wie geld heeft Wie meer verdient, betaalt meer bijdrage. In die overtuiging zijn we de afgelopen jaren alleen nog gesterkt (van 77 % naar 85 %). We vinden ook nog altijd dat wie meer verdient en meer bijdragen betaalt recht heeft op een hoger pensioen (63 %) en ongeveer de helft zegt net zoals in 2008 dat die hogere bijdragen ook recht geven op een hogere werkloosheidsvergoeding. “Hier speelt het verdiensteprincipe: hoe meer je bijgedragen hebt, hoe meer recht op uitkeringen”, verklaart de professor. Dat verdiensteprincipe heeft nog relatief weinig aanhangers (34 % in 2013) als het gaat om de ziektevergoeding. “De perceptie leeft dat ziekte iets is waar ➤

we helemaal niets aan kunnen doen, terwijl je wel min of meer moeite kunt doen om uit de werkloosheid te geraken. Dus: alle mensen zijn gelijk voor ziekte en dood. Rijk of arm, daar zou geen verschil in mogen zijn.” Bij al deze overwegingen speelt nog een principe: “Wederkerigheid. Mensen vinden doorgaans dat ze solidair moeten zijn met anderen, maar ze verwachten er wel iets voor in ruil. Dat wil zeggen: we hebben een sterk ethisch aanvoelen dat we de plicht hebben om te helpen wanneer iemand in nood is en wij dat kunnen zonder te veel lasten of risico’s. Maar dan verwachten we wel dat wij ook op hulp kunnen rekenen als we

bereid om loon in te leveren ‘als je zo kan verhinderen dat collega’s om economische redenen ontslagen worden’. Ruim een derde ziet dat niet zitten. Ook professor Vandevelde vindt 42 % best veel: “Hier speelt een conflict tussen solidariteit en de weerstand tegen verlies die normaal toch zeer groot is. Mensen willen veranderingen wel accepteren, maar kijken in eerste instantie of dat geen verlies voor henzelf impliceert. Die reflex hebben we zelfs voordat we ons afvragen of die verandering ons iets positiefs bijbrengt. Nu kan ik me voorstellen dat oudere mensen makkelijker bereid zijn om loon in te leveren dan jonge mensen. Tijdens kleine proefjes

© PHOTONEWS

➤

Enquête: solidariteit

straks zelf in nood zouden zijn. Daartegenover hebben we het veel moeilijker om blijvend bij te dragen voor iemand die nooit uit de armoede zal weggeraken. Puur altruïsme is schaarser dan wederzijdse hulp.” Mag het wat minder zijn? De professor zei het al: iets dat wij kunnen doen zonder te veel lasten of risico’s. En toch is 42 %

bij studenten merk ik altijd hoe competitief zij zijn, zeker als ik vergelijk met het oudere publiek dat ik soms heb bij spreekbeurten. Waarmee ik niet gezegd heb dat het er slecht uitziet voor de toekomst van de solidariteit. Wie jong is, wil liever vooruit in het leven. Bovendien heb je, als je richting pensioenleeftijd gaat, sowieso een inkomensdaling in het verschiet.” Om het

met de cijfers uit de enquête te zeggen: 35 % van wie jonger dan 35 is, ziet het zitten om loon in te leveren en dat getal stijgt naar 40 % in de leeftijdscategorie tussen 36 en 50 en naar 45 % bij wie tussen de 51 en de 65 is. “De steekproef heeft een redelijk solidair publiek aangesproken”, besluit professor Toon Vandevelde. “Want als je kijkt naar de opbrengst van grote solidariteitsacties dan is die in Vlaanderen niet meteen denderend te noemen. Bijvoorbeeld: de laatste editie van Music For Life bracht 2,5 miljoen euro op. 3FM Serious Request in Nederland, een vergelijkbare actie, 12,3 miljoen. Anderzijds is het draagvlak voor De laatste georganiseerde editie van solidariteit binnen Music For sociale zekerheid Life bracht toch zeer groot ongeveer in België. Als ik 2,5 miljoen euro op. tijdens een college uitleg geef over het verzekeringsprincipe, sterke-zwakke solidariteit ... dan vinden de Belgische studenten dat allemaal evident. Maar de Amerikaanse beginnen na een kwartier tegen te pruttelen. Of ik bedoel dat zij verplicht zouden moeten worden om zich te verzekeren tegen ziekte?” Er zijn voor die sociale zekerheid wel een paar nieuwe vraagstukken en uitdagingen. Zo opteren mensen ervoor om het aandeel individuele verantwoordelijkheid in de uitkering van de sociale zekerheid te verhogen. Dat blijkt zowel uit deze rondvraag als uit het solidariteitsonderzoek van VUB-professor Mark Elchardus eind vorig jaar.” 61 % vindt dat mensen die extra gezondheidsrisico’s nemen (roken, gevaarlijke sporten ...) meer moeten betalen. In 2008 was dat nog 49 %.” ●

VOND JE DIT INTERESSANT? DOE DAN MEE AAN DE NIEUWE ENQUÊTE EN LEES HET RESULTAAT IN DE VOLGENDE çAVA!

56

doe mee !

OPROEP ENQUÊTE

WIN EEN BONGOB ON ‘KICKS VOOR TWEE’

WIE VERTROUW JIJ NOG? Heb jij een blind vertrouwen in de medemens, de overheid of vertrouw je alleen nog jezelf? Dat willen wij van jou weten. Naar wie stap jij als je je hart wilt luchten? Doe jij nog aangifte bij de politie als je fiets gestolen is of maakt het allemaal toch niets uit? Vul, met andere woorden, als de wiedeweerga de çava?-enquête in en maak kans op een geweldige Bongobon ‘Kicks voor twee’ t.w.v. ¤ 99,90 en verleg je grenzen. Deelnemen kan tot 24 maart 2014 op www.cava-enquete.be

CM 58

XXX

AGENDA

VOLLEDIG OVERZICHT OP WWW.CM.be/RMT.AGENDA

BABY, KIND & TIENER

Gelukkige kinderen? Kies voor hun talent! Gelukkige en zelfverzekerde kinderen, dat wenst toch iedereen? Maar hoe kun je als ouder, grootouder, leerkracht, opvoeder, begeleider … hierbij helpen? Door kinderen aan te spreken op hun talent.  Focus op hun passie en wat ze kunnen, in plaats van te kijken naar waar ze minder sterk in zijn. Want tenslotte is niemand perfect. In de voorstelling ‘Gelukkige kinderen? Kies voor hun talent!’ gaat Peter Beschuyt op een boeiende manier dieper in op het belang van talenten bij kinderen en jongeren. Hij toont hierbij aan hoe invloedrijk de ontwikkeling ervan is voor hun toekomst en geluk. Praktisch Wanneer 10 of 23 maart, van 20 tot 21.30 uur Waar Hoogstraten, Rabboenizaal Instituut Spijker, ingang A. de Lalaingstraat, Begeleiding Peter Beschuyt, pedagoog Prijs • CM-leden: € 3 • verh. tegemoetk.: € 2 • niet-leden: € 6 Organisatie CM-kern Hoogstraten en Oudercomité Het Spijker Info en inschrijven 014 40 35 45 of www.cm.be/rmt.inschrijven

BABY, KIND & TIENER

BABY, KIND & TIENER

Verlies en verdriet bij kinderen

Het zijn soms kleine ettertjes ...

Je kunt kinderen en jongeren verlies en verdriet niet besparen.  Ze worden ermee geconfronteerd, soms in het eigen gezin, vaak bij vrienden en klasgenoten.  Onze cultuur heeft de neiging om verdriet dood te zwijgen en te ontlopen in plaats van te ondersteunen.

Infoavond over omgaan met probleemgedrag zoals driftbuien, dwinggedrag, protesten en opdrachten weigeren …

Prof. Manu Keirse gaat concreet in op hoe men met kinderen en jongeren kan omgaan bij het sterven van een dierbaar iemand, bij de confrontatie met een levensbedreigende ziekte in het gezin en bij echtscheiding. Praktisch Wanneer 11 maart, van 20 tot 22 uur Waar Feestzaal Rembrandt, Meiberg 10 Meerhout Begeleiding Manu Keirse, klinisch psycholoog Prijs • CM-leden: € 3 • verh. tegemoetk.: € 2 • niet-leden: € 6 Organisatie CM-Gezondheidspromotie Info en inschrijven 014 40 35 45 of www.cm.be/rmt.inschrijven

Liam weigert zijn jas aan te doen, Lise werpt zich op de grond als ze aan tafel moet, Jelle heeft net zijn jonger broertje gebeten,  Sander  bonkt tegen de deur als hij zijn zinnetje niet krijgt. Hoe kan ik als ouder, opvoeder, begeleider of ouder hier het best op reageren? Praktisch Wanneer 31 maart, van 20 tot 22.30 uur Waar Arendonk, Kinderdagverblijf Clara’s Hofke, Kloosterbaan 3 Begeleiding Maurits Wysmans, docent KH Leuven Prijs • CM-leden: € 3 • verh. tegemoetk.: € 2 • niet-leden: € 6 Organisatie CM-Gezondheidspromotie en CM-kern Arendonk Info en inschrijven 014 40 35 45 of www.cm.be/rmt.inschrijven

59

BABY, KIND & TIENER

BABY, KIND & TIENER

Straffen en belonen

Ieder vedetje zijn etiketje

We zijn ons niet altijd bewust van de manier waarop we straffen en belonen. Daardoor doen we het niet altijd op de juiste manier, met soms minder goede resultaten tot gevolg. Het is niet zo gemakkelijk om precies aan te geven wat nu gewenst of ongewenst gedrag is bij kinderen. Tijdens deze voordracht komen de wetten van straffen en belonen aan bod. Aan de hand van praktijkvoorbeelden illustreert Ilse Dewitte hoe we kinderen best (niet) straffen maar zinvol belonen. Opvoeden is weliswaar niet in een receptenboek neer te schrijven, maar zij probeert een aantal belangrijke ingrediënten te presenteren om aan kinderen grenzen te stellen en gewenst gedrag aan te leren. Praktisch Wanneer 24 april, van 20 tot 22 uur Waar Bornem, CC Ter Dilft, St.-Amandsesteenweg 41-43 Begeleiding Ilse Dewitte, orthopedagoog en jongerentherapeut Prijs • CM-leden: € 3 • verh. tegemoetk.: € 2 • niet-leden: € 6 Organisatie CM-Gezondheidspromotie en CM Bornem Info en inschrijven 014 40 35 45 of www.cm.be/rmt.inschrijven

“Zijn er nog normale kinderen?” In een snel veranderende samenleving lijken ouders steeds meer steun te zoeken bij labels en diagnoses. Wij speuren naar problemen bij kinderen om er vervolgens een stempel op te plakken. Waar heeft dat mee te maken? Hoe kunnen we dat verklaren? De opvoedkundige onzekerheid bij ouders neemt steeds meer toe. Er worden steeds meer diagnoses gesteld en er wordt meer en meer medicatie voorgeschreven. Nochtans blijkt uit nationaal en internationaal onderzoek dat het aantal kinderen met stoornissen niet echt toeneemt. Tijdens deze lezing -die zich vooral richt tot ouders, jeugdhulpverleners, leerkrachten en opvoedersanalyseren we recente trends en ontwikkelingen in de sector van de opvoeding, het onderwijs en de kinderen jeugdhulpverlening. Praktisch Wanneer 28 april, van 20 tot 22.30 uur Waar Weelde, Orangerie Mananza, Meir 48 Begeleiding Maurits Wysmans Prijs • CM-leden: € 3 • verh. tegemoetk.: € 2 • niet-leden: € 6 Organisatie CM-Gezondheidspromotie Info en inschrijven 014 40 35 45 of www.cm.be/rmt.inschrijven

LIJF EN LEDEN

CHOLESTEROL De cholesterolwaarde in je bloed is erg belangrijk. Toch lijken velen zich hier niet bewust van te zijn.  Misschien omdat je een hoge cholesterolwaarde niet voelt? Een te hoog cholesterolgehalte in je bloed is risicovol. Een teveel aan cholesterol stapelt zich op, waardoor je aders dichtslibben. De infoavond behandelt deze vragen: Wat is cholesterol? Wat is goede en slechte cholesterol? Welke risico’s zijn eraan verbonden? Hoe cholesterol onder controle houden? En hoe groot is de impact van voeding hierbij? Wanneer is een behandeling nodig én welke behandelingen zijn mogelijk? Praktisch Wanneer 19 maart, van 20 tot 22.30 uur Waar Willebroek, De Twijg, A. Van Landeghemstraat Begeleiding Nancy Pyck, diëtiste UZA Edegem Prijs • CM-leden: € 3 • verh. tegemoetk.: € 2 • niet-leden: € 6 Organisatie CM-Gezondheidspromotie Info en inschrijven 014 40 35 45 of www.cm.be/rmt.inschrijven

CM

AGENDA

VOLLEDIG OVERZICHT OP WWW.CM.be/RMT.AGENDA

LIJF EN LEDEN

Hoe stevig sta jij op je benen?

LIJF EN LEDEN

LIJF EN LEDEN

DIABETES

Knieproblemen

Diabetes is een chronische aandoening waarbij je lichaam problemen krijgt met de stofwisseling, in het bijzonder met de verbranding van suiker. Naast voeding krijgen lichaamsbeweging, alcohol en roken een steeds belangrijkere plaats in de aanpak van diabetes. Gastpreker Prof. Dr. L. Van Gaal vertelt over diabetes, de verschillende vormen, diagnosestelling, het nut van een goede behandeling, complicaties en het voorkomen ervan, behandelingen en nieuwe evoluties.

Als je last hebt van je knie, kan dat vele verschillende oorzaken hebben. Tijdens deze avond krijg je een overzicht van knieaandoeningen die het meest voorkomen: gescheurd kraakbeen, gescheurde meniscus of kniebanden, ontsteking van het kniegewricht en slijtage van het kniegewricht of artrose. Dr. Gert Van den Bogaert overloopt de verschillende aandoeningen, duidt welke klachten ze geven, op welke manier de onderzoeken gebeuren én geeft weer welke behandelingen er voorhanden zijn.

Praktisch Wanneer 25 maart, van 20 tot 22.30 uur Waar Oud-Turnhout, CC De Djoelen, Steenweg op Mol 3 Begeleiding Prof. Dr. L. Van Gaal, diensthoofd endocrinologie en diabetologie in het UZA Prijs • CM-leden: € 3 • verh. tegemoetk.: € 2 • niet-leden: € 6 Organisatie CM-Gezondheidspromotie Info en inschrijven 014 40 35 45 of www.cm.be/rmt.inschrijven

Praktisch Wanneer 1 april, van 20 tot 22.30 uur Waar Tongerlo, De Brandstee, Brandstee 12 Begeleiding Dr. Van den Bogaert Prijs • CM-leden: € 3 • verh. tegemoetk.: € 2 • niet-leden: € 6 Organisatie CM-Gezondheidspromotie en CM-kern Westerlo Info en inschrijven 014 40 35 45 of www.cm.be/rmt.inschrijven

Infonamiddag voor jonge senioren.  Mensen die een goede fysieke spierconditie hebben, hebben meer spierkracht, zijn leniger, hebben een betere coördinatie bij het wandelen en lopen en staan beter in balans, waardoor ze minder snel vallen en dus ook minder heupfracturen of andere letsels ten gevolge van vallen oplopen. De gastspreker vertelt je ook hoe je bij jezelf kan nagaan of je risico loopt op vallen en of je bijgevolg extra oefening nodig hebt. Praktisch Wanneer 24 april, van 14 tot 16.30 uur Waar Bouwel, Bouwelhoeve, Stationslei 42 Begeleiding Prof. Dr. Marc Lissens, fysische geneeskunde en revalidatiearts Prijs • CM-leden: € 3 • verh. tegemoetk.: € 2 • niet-leden: € 6 Organisatie Thuiszorgcentrum Info en inschrijven 014 35 45 of [email protected]

61

GEZOND IN JE HOOFD

Geheugentraining voor elke dag

LIJF EN LEDEN

GEZOND IN JE HOOFD

Tai-Chi

Assertiviteit voor volwassenen

Tai-Chi is een eeuwenoude Chinese beweging- en krijgskunst waarvan iedere beweging de filosofie van yin en yang belichaamt. In China beoefenen miljoenen mensen iedere dag Tai Chi of Qi Gong om hun gezondheid te verbeteren en te onderhouden. Deze oefenvorm bestaat uit langzame, vloeiende bewegingen die zonder inspanning worden uitgevoerd met de blote hand. Tai chi draagt bij tot een goede balans waardoor het risico op vallen kleiner wordt. Praktisch Wanneer 24 april, van 14 tot 16 uur (Kasterlee) 25 april, van 14 tot 16 uur (Mechelen) Waar •Kasterlee, Den en Heuvel, Geelsebaan 72-74 •Mechelen, CM-campus, Antwerpsesteenweg 261 Begeleiding Elisabeth Muys, tai-chi docente Prijs • CM-leden: € 10 • verh. tegemoetk.: € 5 • niet-leden: € 20 Organisatie: CM-Gezondheidspromotie Info en inschrijven: 014 40 35 45 of www.cm.be/rmt.inschrijven

Assertief kunnen zijn wanneer dat nodig is, wil iedereen wel, maar dit in de praktijk brengen is veel moeilijker! Soms zeg je iets te hard, soms laat je onvoldoende duidelijk zien wat je wilt. Hoe leer je je zo uitdrukken dat mensen je duidelijk verstaan? Hoe leer je ook dingen ‘zeggen’ met je lichaam? De cursus bestaat uit drie sessies. Patrick Jossa brengt zeven bouwstenen aan om te leren assertief en zelfverzekerd naar voor te komen. Door ervaringsgerichte oefeningen brengt hij je tot inzicht wat assertiviteit is. Praktisch Wanneer 12 maart, van 19 tot 22.15 uur Waar Mechelen, CM-campus Antwerpsesteenweg 261 Begeleiding Patrick Jossa, medewerker van PRH Vlaanderen Prijs • CM-leden: € 50 • verh. tegemoetk.: € 25 • niet-leden: € 100 Organisatie CM-Gezondheidspromotie Info en inschrijven 014 40 35 45 of www.cm.be/rmt.inschrijven

In deze vierdelige cursus krijg je informatie en tips om je geheugen te verbeteren. Je gaat ook zelf aan de slag en leert trucjes om alles makkelijker te onthouden, want oefening baart kunst. Praktisch Wanneer 22-03, 29-03, 05-04, 26-04, telkens van 13.30 tot 16 uur Waar Geel, Bemt, Kleinhoefstraat 6 Begeleiding Katleen Patteet, klinisch psycholoog en gerontoloog Prijs • CM-leden: € 50 • verh. tegemoetk.: € 25 • niet-leden: € 100 Organisatie Thuiszorgcentrum Info en inschrijven 014 35 45 of [email protected]

CM

AGENDA

VOLLEDIG OVERZICHT OP WWW.CM.be/RMT.AGENDA

GEZOND IN JE HOOFD

ZORG

ZORG

Investeer in je relatie

Als het thuis wat moeilijker gaat...

Thuiszorg en dementie

Hoe komen partners tot een deugddoende duurzame relatie? Is dat nog mogelijk in deze tijd? Prof. Vansteenwegen schetst tijdens deze infoavond het verloop van een deugddoende duurzame samenleefrelatie doorheen de jaren. Een aanrader! Vanaf 6 mei start een 4-delige lezingenreeks over dit thema, voor wie hier dieper op in wil gaan.

Als je in een thuiszorgsituatie terecht komt, zit je vaak met veel vragen: waar kan ik terecht voor ondersteuning, welke tegemoetkomingen zijn er, wat als het thuis niet meer haalbaar is? ...  Op deze en vele andere vragen krijg je een antwoord tijdens het vormingstraject ‘Als het thuis wat moeilijker gaat…

Veel personen met dementie wonen thuis en worden verzorgd door familieleden. De praktische zorg, het waakzaam zijn, het dagelijks voorzien van bezigheden vergen veel kracht van een mantelzorger. Om deze taak vol te kunnen houden, om meer inzicht te krijgen in de situatie en vaardigheden te oefenen om de zorg makkelijker te maken, is er deze ervaringscursus voor mantelzorgers.

Praktisch Praktisch Wanneer 25 maart, van 20 tot 22.30 uur Waar Kasterlee, Hof Ter Rielen, Turnhoutsebaan 181 Begeleiding Prof. Alfons Vansteenwegen, relatietherapeut, sexuololoog, auteur Prijs • CM-leden: € 3 • verh. tegemoetk.: € 2 • niet-leden: € 6 Organisatie CM-Gezondheidspromotie Info en inschrijven 014 40 35 45 of www.cm.be/rmt.inschrijven

Wanneer 18 en 25 maart en 1 april, telkens van 19 tot 21 uur Waar Mechelen, CM-campus Antwerpsteenweg 261 Begeleiding verschillende gastsprekers Prijs • CM-leden: € 10 • verh. tegemoetk.: € 5 • niet-leden: € 20 Organisatie Thuiszorgcentrum Info en inschrijven 015 21 58 88 of [email protected]

Praktisch Wanneer 29 april, 6-13-20-27 mei, en 3 juni, telkens van 19 tot 21 uur Waar Turnhout, ACW-gebouw zaal Cardijn, Korte Begijnenstraat 18 Begeleiding verschillende gastsprekers Prijs • CM-leden: € 30 • verh. tegemoetk.: € 15 Organisatie Thuiszorgcentrum Info en inschrijven 014 40 35 55 of [email protected]

Zin om even uit te blazen in volle natuur? Vind je tweede adem tijdens een weekendje weg op eigen ritme. Laat de kinderen het beest uithangen en onze ervaren wandelgids je op sleeptouw nemen! De kleintjes kunnen slingeren aan touwen, plonzen in de waterplaza en uitrusten tussen de everzwijnen. Laat de regio je bekoren. Tem de wilde golven van de Lesse met de kajak, ga railbiken of neem de mountainbike. Ook Massembre blaast uit! De kaarsjes op de taart tellen dit jaar een bijzonder aantal. Blader door naar ‘CM-deals’ en win een feestweekend in het groen.

INFO & RESERVATIE • + 32 82 64 43 57 • [email protected] (tweetalig) • Massembre, 5543 Heer, provincie Namen. • www.massembre.be

Dave hielp me tijd voor mezelf te maken naast de zorg voor mijn man Dave, da’s onze maatschappelijk werker

De maatschappelijk werkers van CM zijn dé specialisten die je in thuiszorgsituaties kunnen informeren, ondersteunen en begeleiden. Meer weten? Ga naar www.cm.be. De maatschappelijk werkers vind je in elk CM-kantoor. De contactinformatie vind je op de CM-website, bij ‘CM in je buurt’.

Health Mate® therapeutische infraroodcabines: uw natuurlijke remedie tegen spieren gewrichtspijnen

Geniet nu reeds van Batibouw condities !

SAMEN TEGEN REUMA

Health Mate steunt het fonds voor wetenschappelijk Reumaonderzoek

www.cobretti.be

DE BESTE KWALITEIT INFR AROODC ABINES - VAN 1 TOT 6 PERSONEN

Health Mate infraroodcabines ®

Herbron uzelf met Health Mate®. Want een Health Mate® infraroodsessie kan bijzonder heilzaam zijn bij tal van ongemakken*:

Verzacht spier- en gewrichtspijnen zoals fibromyalgie, reuma, artrose. Verlicht nek- en rugklachten. Goed voor hart en bloedvaten. Verbetert de bloeddoorstroming. Vermindert huidproblemen zoals acne, psoriasis, eczeem. Verlicht astma en bronchitis. Vermindert cellulitis. Verbrandt calorieën.

Verbetert uw algemene conditie en weerstand. Vermindert hoofdpijn. Verjaagt stress. Verdrijft afvalstoffen uit uw lichaam.

toepassingen en wetenschappelijke studies. Of bel 03 295 50 25 voor een gratis brochure.

Geen wonder dat ook topsporters er graag gebruik van maken. Surf naar www.healthmate.be voor meer getuigenissen, heilzame

35

Raadpleeg steeds uw arts als u een Health Mate® infraroodcabine wil gebruiken voor medische doeleinden. ANTWERPEN: Arak Wellness LIER 03 295 50 25 | Van den Berg HOOGSTRATEN 03 315 75 31 | Sanik GEEL 014 58 86 70 | AquaVision OUD-TURNHOUT 014 35 91 71 | Fonne Smeulders KALMTHOUT 03 62 01 620 | Reborn Wellness SCHOTEN 03 685 44 50 | NG Project BALEN 014 73 53 99 | Schrauwen: BRASSCHAAT 03 645 24 79 | HERENTALS 014 24 40 20 – WILRIJK 03 825 69 81 – ZANDHOVEN 03 464 19 16 | Sanal BORSBEEK 03 366 17 70 | LIMBURG: ‘t Hoveniertje WELLEN 012 74 53 60 | Schrauwen GENK 089 30 86 20 | Varey LOMMEL 011 54 43 69 | Sleurs & Vangompel BOCHOLT 089 46 56 00 | D&A Pool Technics ZONHOVEN 011 82 37 65 | Aquamaax SCHERPENHEUVEL 0495 35 07 13 | WEST-VLAANDEREN: Spa-Wellness ZWEVEGEM 0477 59 58 13 | Ovalco OOSTKAMP 050 82 75 86 | Health Mate Shop Knokke 0486 51 89 83 | Delaere IZEGEM 051 30 11 82 | Wellness La Rose GISTEL 059 27 61 84 | Florisan VEURNE 058 31 53 15 | Vanderhaeghe IEPER 057 21 37 23 | Vermeersch KORTEMARK 051 57 52 08 | Lamo RUISELEDE 051 68 82 53 | DC infrarood RUDDERVOORDE 050 28 07 87 | Claeys-Verhelst Brugge 050 31 26 52 | Xavier Covemaeker WERVIK 056 20 01 69 | OOST-VLAANDEREN: Aquatropic MALDEGEM 050 71 93 92 | Aquazure NINOVE 054 50 01 69 – WICHELEN 053 39 09 39 | Het Buitenhuis DENDERMONDE 052 25 61 16 | Wellness Decor KRUISHOUTEM 09 383 70 83 | Wida MELSELE 03 336 54 94 | | | | | Esento: BRAKEL 055 42 76 08 Van Poucke ZOTTEGEM 09 360 16 91 Vepa ZELZATE 09 345 56 25 Schrauwen ST-NIKLAAS 03 766 18 17 Sterck AALST 053 70 16 11 | Sani-en Keukendecor WAASMUNSTER 03 250 66 90 | DC Pools GAVERE 0473 25 22 74 | DC infrarood GENT 09 321 25 85 | VLAAMS-BRABANT: Van Poucke LENNIK 02 582 35 03 | L’air et L’eau BEGIJNENDIJK 016 41 42 66 | Ventimec LEUVEN 016 23 39 74 | Pool+ HAACHT 016 85 09 55 | Runningmate KAMPENHOUT 016 65 05 86 | Van Diest HALLE 02 361 14 16 | M&T Fitness Shop LUBBEEK 016 60 10 25 Volledig overzicht op www.healthmate.be