Drenkelingen. Jaarverslag 2007 PATRIAE QUE SUIS

REDDITUR HIC ENE C T U S A Q U I S PAT R I A E QUE SUIS Q U E Maatschappij tot Redding van

Drenkelingen

Jaarverslag 2007

www.drenkeling.nl

Maatschappij tot Redding van Drenkelingen Jaarverslag 2007

De Maatschappij heeft ten doel: • het bevorderen van alles dat kan strekken ter voorkoming van verdrinken • het ontwikkelen van het reddingwezen voorzover dit op het redden van drenkelingen in de ruimste zin betrekking heeft. De Maatschappij werd in 1767 opgericht en streeft deze doelstellingen na door voorlichting, onderzoek en bekroning van geslaagde reddingpogingen. In dit verslag informeren wij u over onze bijzondere werkzaamheden in 2007.

Mr F.A.J. van Hall, voorzitter J.G.P. van Huls van Taxis, secretaris Amsterdam, maart 2008

In Memoriam Op 18 augustus 2007 overleed in Naarden op 70-jarige leeftijd Mr Jules A.G. Jonckheer. Hij was gedurende ruim 25 jaar bestuurder van de Maatschappij en daarna erebestuurder. Het bestuur van de Maatschappij gedenkt hem als een zeer goede vriend en bestuurder.

1

Inhoud

Algemeen 3 Bekroonde reddingen in 2007

7

Bekroning 19 Voorlichting 21 Instellingen actief op het terrein van preventie, redden, eerste hulp en bekroning

22

Bestuur 26

2

Algemeen

De activiteiten van de Maatschappij gedurende het afgelopen jaar kenmerkten zich – afgezien van de ongoing bekroningsactiviteiten van reddingen – door een evaluatie van de spin-off van het World Congress on Drowning. Daartoe werden alle deelnemers van het congres, zowel nationaal als internationaal, schriftelijk benaderd voor een enquete. De respons was bevredigend. Kernvragen waren: • Wat is er gebeurd met de aanbevelingen zoals gepubliceerd in de Recommendations na het World Congress on Drowning. • Ligt hier een vervolgtaak voor de Maatschappij. • Zou de Maatschappij een nieuwe bijeenkomst moeten organiseren in de lijn van het destijds gehouden World Congress. Conclusies worden het komende jaar getrokken. Daarbij speelt ook een rol dat de eerste druk van het Handbook on Drowning bijna uitverkocht is. Onderwerp van besluitvorming wordt of er een herdruk moet komen en zoja, of die herdruk herzien moet worden in lijn met de uitkomsten van de evaluatie. Prof. dr W.H. Brummelkamp heeft de wens te kennen gegeven om vanwege gezondheidsredenen terug te treden als lid van de Commissie van Advies. Het bestuur dankt hem voor zijn jarenlange inspanningen ten behoeve van de Maatschappij. Als zijn opvolger in de Commissie van Advies verwelkomt het bestuur van de Maatschappij dr. A. Brutel de la Rivière. Het bestuur kijkt uit naar een vruchtbare en intensieve samenwerking met hem en de andere leden. De Commissie van Advies bestaat daarmede thans uit prof. dr J.T.A. Knape, prof. dr M.M. Levi, en prof. dr A. Brutel de la Rivière. Verdrinking Het bewustzijn in Nederland en ook daarbuiten is groeiende dat veel verdrinkingen kunnen worden voorkomen. De Maatschappij juicht deze ontwikkeling toe en zij zal blijven bevorderen dat dit bewustzijn verder wordt vergroot. De Maatschappij propageert in dit verband bijvoorbeeld de installatie in openbare zwembaden van automatische systemen die drenkelingen detecteren en zwembadpersoneel alarmeren. Het eindverslag van het door de Maatschappij in de RAI geïnitieerde World 3

Congress on Drowning is opgenomen in het Handbook on Drowning dat wereldwijd bij de reguliere boekhandel verkrijgbaar is. De eerste druk is inmiddels bijna uitverkocht.

Aanbevelingen Van het document ‘Final recommendations of the World Congress on Drowning’ volgt hier een beknopt résumé. • Er is een nieuwe definitie van verdrinking nodig, met name ten behoeve van een juiste registratie van verdrinkingsongevallen; de registratie moet beter en internationaal worden opgezet. Vooral is op dit vlak aandacht nodig voor verdrinking in ontwikkelingslanden. (Tijdens het congres is een voorlopige definitie geformuleerd). • Rapportage van verdrinkingsgevallen moet uniform zijn. • Beleid en samenwerking is nodig op het gebied van preventie. • Iedereen moet leren zwemmen. Dit geldt in het bijzonder voor politie-agenten en brandweerlieden. • Reddingstechnieken moeten worden onderworpen aan onderzoek. • Iedereen die zich beroepshalve in de buurt van water bevindt, moet reanimatietechnieken leren. • Voor behandeling van ernstige verdrinkingsgevallen dienen onder­zoek en opleiding nader te worden gespecialiseerd. Dit geldt ook voor ziekenhuis­ opnames, bijvoorbeeld voor het aandachts­gebied van patiënten met hersenbeschadiging ten gevolge van verdrinking. • Het dragen van de juiste, tevens isolerende, overlevingsvesten moet worden bevorderd. • De veiligheid van duiker-vissers en van recreatie-duikers vraagt meer aandacht. • Aan de bewaking van stranden is nog veel te verbeteren, zoals eenheid van borden en signalen, risico-analyse van stranden, verbetering van surveillance4

technieken, eenheid van trainingprogramma’s van strandwachten. • Verdere technische ontwikkeling is nodig van reddingsboten, die op specifieke taken en werkomstandigheden zijn afgestemd. • De juridische implicaties van verdrinkingsongelukken en de aansprakelijkheid van redders moeten helder worden. • Ontruimingsplannen van grote passagiersschepen moeten gekeurd worden Deze aanbevelingen, en hun implementatie, behoeven de volle ondersteuning. van de overheid en organisaties en instellingen (zowel nationaal als internationaal) en van verantwoordelijke individuen. De resultaten van het onderzoek en de aanbevelingen worden op continue basis onder de aandacht gebracht van de verschillende instellingen die wereldwijd verantwoordelijk zijn voor de preventie, redding, medische behandeling en nazorg van verdrinking. Met deze organisaties zal in de komende jaren contact worden onderhouden teneinde na te gaan of en hoe zij vorderingen hebben kunnen maken met de implementatie. Aan de hand daarvan zal vastgesteld worden hoe vervolgacties kunnen worden ondernomen en welke initiatieven daartoe kunnen worden genomen De legpenning van de Maatschappij tot Redding van Drenkelingen Naast de bekroning van reddingsgevallen met een gouden, zilveren of bronzen medaille, wil de Maatschappij personen onderscheiden die zich op een uitzonderlijke wijze hebben ingezet voor het lot van drenkelingen. Hieronder wordt verstaan al hetgeen kan strekken tot voorkoming en behandeling van verdrinking, en tot ontwikkeling van het reddingwezen voorzover dit op het redden van drenkelingen in de ruimste zin betrekking heeft. De onderscheiding, waarvoor een breed internationaal draagvlak wordt beoogd, zal tenminste eens in de vijf jaar worden toegekend te beginnen in 2008. De onderscheiding bestaat uit de ere-legpenning van de Maatschappij en een oorkonde.

5

Kandidaten voor de legpenning kunnen bij de Maatschappij schriftelijk gemotiveerd worden voorgedragen. De voordracht zal door de Commissie van Advies van de Maatschappij van een pre-advies worden voorzien. De onderscheiding wordt uitgereikt in een openbare bijeenkomst die door het bestuur van de Maatschappij wordt bijeengeroepen. Aan de ontvanger van de onderscheiding zal in voorkomende gevallen, worden gevraagd een lezing te geven over zijn of haar activiteiten in het reddingwezen. In deze bijeenkomst zal de Maatschappij het veld van het reddingwezen in brede zin betrekken. Reddingsmuseum Dorus Rijkers in Den Helder Een gedeelte van de collectie van de Maatschappij bestaande uit historische reanimatie apparatuur uit de 18de en 19de eeuw, zoals klisteerapparaten en elektriseermachines voor elektroshocktherapie, werd aan het Dorus Rijkers Museum in bruikleen afgestaan. Het museum heeft daarvoor een vitrine ingericht, waarin de evolutie van het reanimeren wordt belicht.

6

Bekroonde reddingen 2007 Dossier 6924 Waddinxveen Op 21 september 2006 verleent de 76-jarige heer Henkes met zijn busje geen voorrang botst met een dreun op een andere auto. De 48-jarige heer T. de Waal en zijn 22-jarige dochter J. de Waal zijn aan het werk in hun bedrijf Multinorm en horen de klap en rennen direct naar buiten. De heer De Waal ziet het busje nog lang­zaam de sloot in rijden met de bestuurder weggezakt onder het dashboard. Vader en dochter springen het water in en krijgen met moeite de deur open. Het lukt de heer De Waal om het hoofd van het slachtoffer boven water te krijgen. Vader en dochter De Waal hebben beiden een duikbrevet. De Maatschappij bekroont deze door­tastende redding met een oorkonde.

Dossier 6925 Meerssen Op 29 oktober 2006 gaat de 80-jarige mevrouw Van den Akker samen met haar vriendin, mevrouw Van den Broek, de eendjes voeren. Mevrouw Van den Akker komt op onverklaarbare wijze in het water terecht. Door het hulpgeroep van mevrouw Van den Broek wordt een toevallig voorbijkomende politieagent, de heer X.J.L. Dohmen, gealarmeerd. Hij bedenkt zich niet, springt meteen het water in en brengt de drenkeling op het droge. Omstanders beginnen te reanimeren totdat het gearriveerde ambulancepersoneel het van hen overneemt. Het slachtoffer wordt daarna met spoed naar het ziekenhuis vervoerd. De Maatschappij beloont deze redding door de heer Dohmen met een bronzen medaille.

Dossier 6926 Boskoop Op 15 januari 2007 haalt mevrouw Verwey met twee kleinkinderen – de 2‑jarige Jip en de 3‑jarige Pam – wandelend haar oudste kleinkind van school. Onderweg voeren zij de eendjes in de Gouwe. Terwijl de aandacht van mevrouw Verwey even wordt afgeleid door Pam, gooit Jip vanuit zijn buggy een stukje brood naar de eendjes. Door de gooibeweging zet de buggy zich in beweging en belandt met de daarin vast­gegespte Jip in het water. Omdat mevrouw Verwey niet kan zwemmen en omdat de walkant te hoog is, rest mevrouw niets anders dan om hulp te roepen. Gelukkig komt op dat moment 7

de heer J. de Bruin langs­rijden. Die merkt dat er paniek is, stopt zijn auto en springt te water. Hij ziet aan de opstijgende luchtbellen waar Jip zich bevindt en haalt de buggy met Jip boven water. Met verdere hulp van omstanders worden Jip in de buggy en de heer De Bruin op de kant gehesen. Het bestuur van de Maatschappij beloont de heer De Bruin met een zilveren medaille.

Dossier 6927 Leiderdorp Op 7 december 2006 fietst de 80-jarige heer A.H.M. van Rijsbergen met stormachtige tegenwind langs de Ruigekade in Leiderdorp. Hij zet zoveel kracht dat hij door zijn versnelling trapt. Hij verliest daardoor zijn evenwicht en rolt zijwaarts het water in. Door de modder lukt het hem niet zich op te richten en op het droge te kruipen. Na drie kwartier komt gelukkig de heer G. van Schaik langs die de drenkeling op de kant weet te trekken. De Maatschappij bekroont deze redding met een bronzen medaille.

Dossier 6928 Schiedam Op 3 november 2006 wordt de heer J. Vlek onwel tijdens senioren fitness in zwembad Groenoord in Schiedam. Het zwembadpersoneel is er getuige van hoe de heer Vlek plotseling naar zijn borst grijpt, in het water in elkaar zakt en onder water verdwijnt. Mevrouw M. Korb brengt het slachtoffer naar de kant en beademt hem, terwijl mevrouw A. Druppers en de heer W. Korsten om beurten hartmassage toepassen. De Maatschappij beloont deze reanimatie met een oorkonde voor de drie betrokkenen.

Dossier 6929 Alphen aan den Rijn Op 23 december 2006 verliest mevrouw R.J.A.M. Moerings door gladheid de macht over het stuur van haar auto en belandt in de sloot bij de Steekterschouw in Alphen aan den Rijn. De heer S.R. van Pernis ziet het gebeuren en constateert dat het slachtoffer niet meteen uit haar auto komt. Hij slaat de achterruit in en bevrijdt haar uit haar benarde positie. De Maatschappij bekroont het ingrijpen van de heer Van Pernis met een oorkonde.

8

Dossier 6930 Den Helder Op 10 december 2006 raakt door onbekende oorzaak de 2-jarige Celine Loontjens te water in de vijver bij de Klaas Duitstraat. Vier kinderen uit klas 1C zijn aan het spelen bij die vijver en opeens ziet één van hen, de 13-jarige Erwin van Mourik, twee handjes en voetjes boven water komen. Hij gaat het water in en haalt het meisje eruit. De anderen, Erika Payang, Isisa Aliaga en Michael Dekker, helpen hem door de politie te bellen en buurtbewoners in te schakelen. Buurman S. van Windt, oud-marinier, weet het meisje te reanimeren. Celine heeft – zo blijkt later - geen nadelige gevolgen aan haar avontuur overgehouden. Het bestuur van de Maatschappij bekroont deze redding met een bronzen medaille voor de vijf actieve redders.

Dossier 6931 Bunschoten Op 7 januari 2007 waggelt de beschonken 46-jarige heer TdG vanuit de Visserssteeg de Oude Haven van Spakenburg in. Twee agenten van dienst – het zogenaamde horecakoppel dat de bezoekers van uitgaansgelegenheden in het oog houdt, zien dit vanuit de verte gebeuren. Als blijkt dat de drenkeling niet in staat is uit het water te komen, springt de heer K.A. Mezger het water in en houdt de drenkeling vast opdat zijn collega de heer H.R. Zomer samen met omstanders hem uit het water kunnen trekken. De Maatschappij beloont de heer Mezger met een bronzen medaille en de heer Zomer met een oorkonde.

Dossier 6932 Gouda Op 8 november 2006 komt door onbekende oorzaak de 4-jarige Y. Abid in het water terecht van de sloot langs de Walvisstraat in Gouda. Op dat moment passeert gelukkig de 63-jarige heer S.H. de Jong, die het ventje hoort schreeuwen en ziet spartelen. De heer De Jong bedenkt zich geen moment, trekt zijn jack uit, springt het water in en zwemt naar de drenkeling, die inmiddels al een paar keer onder water is verdwenen. Omdat de kademuur 1,5 meter hoog is neemt een omstander het drenkelingetje aan. De Maatschappij bekroont deze redding met een zilveren medaille.

9

Dossier 6933 Aalsmeer Op 26 december 2006 probeert een man zijn leven te beëindigen door in de Westeinderplas te springen, pal tegenover de praktijk van huisarts A. Göbel, aan de Stommeerweg in Aalsmeer. Omstanders zien hoe de man te water gaat en waarschuwen politie en ambulance. De heer Göbel brengt de man op het droge en behandelt hem - samen met het ambulance personeel - in zijn praktijk. Het bestuur van de Maatschappij complimenteert de heer Göbel per brief met de voortvarende wijze waarop hij de redding heeft uitgevoerd en zendt hem een exemplaar van het “Handbook on Drowning”.

Dossier 6934 Roerdalen Op 14 januari 2007 valt de 63-jarige invalide heer P.C. Bots bij een sanitaire stop het water in van de sloot langs de Klifsbergweg in Vlodrop. De eerste voorbijgangers bespeuren wel een verlaten scootmobiel langs de kant, maar ontdekken de drenkeling niet. De daarop volgende voorbijgangers ontwaren de drenkeling wel en proberen hem samen met de eerste voorbijgangers uit het water te trekken. Door het gewicht van de drenkeling lukt dat echter niet. Het bestuur van de Maatschappij complimenteert per brief alle betrokkenen: de heren M. Kemmeren en J.W. Loo, mevrouw C.H.M. Fonteijn–Zaeijen en de heer en mevrouw Fortman–Weijers.

Dossier 6935 Lemsterland

10

Op 30 januari 2007 raakt de 87-jarige heer D.E. van Heerde met zijn scootmobiel van de weg en belandt in de sloot van de Schoterdijken in Bantega. Op dat moment rijden de 19‑jarige Gerrit Jan de Boer en de 18-jarige Mathijs de Jong op hun brommers langs en stoppen. Zij krijgen het slachtoffer echter niet op het droge. Gerrit Jan roept de hulp in van enkele sterke mannen uit de rietvelden. Gezamenlijk halen zij de drenkeling op de kant. De Maatschappij beloont deze redding met oorkondes voor beide doortastende redders.

Dossier 6936 Uitdam Op 23 augustus 2006 rijdt de heer N.N. met zijn 4-wielige maaimachine achteruit in van de sloot langs de Rijperweg in Uitdam. Daarbij kantelt de maaier en komt het slachtoffer onder water onder de machine terecht. De politieagenten A.R. Broek, W.J.T.C.M. Rozemeijer en F. Stam halen het slachtoffer onder de machine uit en beginnen met mond-op-mond beademing en hartmassage. Na enkele minuten neemt het personeel van de traumahelikopter en van de ambulance de behandeling over. In kritieke toestand wordt het slachtoffer opgenomen in het ziekenhuis. Het slachtoffer komt niet meer bij kennis en overlijdt twee dagen later. Het bestuur van de Maatschappij bekroont de redding met een oorkonde voor de politiebeambten.

11

Dossier 6937 Muiden Op 7 januari 2007 wordt er een winterzeilwedstrijd op het IJmeer gehouden door de Koninklijke Nederlandse Zeil- en Roeivereniging uit Muiden. Voor de wedstrijd worden de deelnemers geïnstrueerd om met zwemvest aan te varen. Tijdens de wedstrijd kapseist één van de J24’s, “The Jake”, doordat een spinaker scheurt. Het bemanningslid F. Scholten raakt onder water verstrikt in de lijnen en verliest het bewustzijn. De overige bemanningsleden kunnen hem niet vinden. Het schip van de wedstrijdleiding snelt toe, met aan boord de heren J.J. Kellermann Slotemaker, W.M. Bergmann Tiest en W. van der Meide. Zij lokaliseren de drenkeling, snijden hem los en hijsen hem aan boord. De drenkeling wordt naar het AMC overgebracht en is daar twee dagen in coma gehouden om de genezing te bevorderen. De Maatschappij bekroont de drie redders met een bronzen medaille.

Dossier 6938 Delden Op 11 maart 2007 rijdt de 4-jarige Eltayeb Shambo op zijn fietsje langs de vijver van het Waterland en valt in het water. De 15-jarige John Hoveling is bezig zijn visgerei op te ruimen, wanneer hij een plons hoort. Hij ziet het jongetje spartelen en verder van de kant afdrijven. Hij bedenkt zich geen moment, loopt het water in en brengt het drenkelingetje aan de kant. Het kind wordt ter observatie naar het ziekenhuis gebracht. De Maatschappij bekroont deze redding met een oorkonde.

Dossier 6939 Waalre Op 4 oktober 2006 heeft de 11-jarige Dirk Hermans kanoles gehad bij de Volmolense Kano Club en gaat daarna nog spelen bij de watermolen. Hij blijft op zeker moment met zijn kleding haken achter een stuk betonijzer en wordt door de sterke stroming onder water getrokken. Daarop waarschuwen Dirks vriendjes zijn vader, die de watermolenaar is. Hij weet zijn zoon, die al 10 minuten onder water vast zit, los te trekken. Op dat moment komt mevrouw E.E.M. Hendriks-van Beek, de moeder van Dirks vriendje Niek, haar zoon ophalen. Zonder aarzelen gaat zij ook te water en helpt de vader om Dirk op het droge te krijgen. Zij begint meteen met hartmassage, terwijl vader Hermans zijn zoon beademt. Dirk wordt met spoed naar het ziekenhuis gebracht en daar enkele dagen kunstmatig in slaap gehouden ter bevordering van de genezing van zijn 12

longen. Na een week is hij weer thuis en een maand later wordt hij Nederlands kampioen kanovaren! De Maatschappij beloont deze redding met een bronzen medaille voor mevrouw Hendriks–van Beek.

Dossier 6940 Zuidhorn Op 20 februari 2007 wandelt mevrouw B.M. Drijver–Dijksma op de Brilweg in Zuidhorn met een duobuggy met daarin haar bijna één jaar oude tweeling Ruth Elisabeth & Eline Barbara en met haar 3‑jarige dochter Esther Jantine. Nadat Esther struikelt en ten val komt, helpt mevrouw Drijver haar overeind en laat daarbij de buggy even los. Doordat de weg afloopt, gaat de buggy rijden en tuimelt met de tweeling voorover in het water langs de Brilweg. Mevrouw Drijver raakt volkomen in paniek. Drie vuilnismannen die in de buurt aan het werk zijn, horen haar gillen en snellen te hulp. De heer J. Koster komt als eerste aan en gaat te water. Hij grijpt de duwstang en tilt de buggy met de tweeling erin boven water. Het ene meisje begint onmiddellijk te huilen en de ander is buiten kennis. Het bewusteloze meisje wordt op de rug geklopt, waarop zij een golf water uitspuugt en vervolgens komt zij weer bij kennis. De Maatschappij bekroont deze redding met een bronzen medaille voor de heer Koster en oorkondes voor de heren M.V. van der Eide en D. Böhme.

Dossier 6941 Amsterdam

13

Tijdens een wandeling op 15 april 2007 ziet de 38-jarige mevrouw A. Vogel in de Kostverlorenkade/Jacob Catskade een vrouw en twee kleine kinderen drijven. Zij roept naar een paar jonge omstanders om ze eruit te halen en daaraan wordt meteen gevolg gegeven door de 15-jarige Cornelis Kit en de 21-jarige Luciano Baarn. Die brengen met succes de vrouw en een 5-jarig kind aan de kant. Daarop waarschuwt de 13-jarige Dorian Bas, die vanuit zijn huis naar de redding zit te kijken, dat er nog een baby in het water ligt. Ook die wordt met goed gevolg uit het water gehaald maar heeft het bewustzijn al verloren. Mevrouw Vogel, die daartoe een cursus had gevolgd, reanimeert de baby. Achteraf blijkt het om een suïcidepoging te gaan van een moeder die kennelijk haar kinderen in de dood wil meenemen. De Maatschappij beloont deze redding met zilveren medailles voor mevrouw A. Vogel, Cornelis Kit en Luciano Baarn. Dorian Bas ontvangt een oorkonde voor zijn alerte reactie.

Dossier 6942 Ried Op 2 april 2007 raakt de 64-jarige heer P. Stellingwerf, MS-patiënt, met zijn scootmobiel te water in Menaldumadeel bij de brug over de vaart tussen Berlikum en Menaldum. Mevrouw M. Feenstra trekt de drenkeling daarop uit zijn scootmobiel, brengt hem naar de kant, houdt zijn hoofd boven water en spreekt hem moed in totdat hulp komt. De Maatschappij bekroont deze redding met een bronzen medaille.

Dossier 6943 Schoonhoven Op 3 mei 2007 rijdt de 80-jarige mevrouw Joosten–Meuwisssen uit Leiden in Schoonhoven bij het parkeren per ongeluk met haar auto de haven in. Het voltrekt zich voor de ogen van de 63-jarige heer C.B. Vielvoye. Hij springt meteen te water. Omdat de auto ondersteboven in het water ligt, moet de redder de auto eerst omdraaien. Daarna brengt hij de drenkelinge met hulp van omstanders op het droge. Het ambulancepersoneel onderzoekt zowel drenkelinge als redder, maar beiden hoeven niet mee naar het ziekenhuis. De Maatschappij bekroont deze redding met een bronzen medaille.

14

Dossier 6944 Deventer De 36-jarige heer A. Kostik haalt de 4-jarige Ricardo van Beek bewusteloos uit het water van het Venenplantsoen. De heren M. Gürler en D. Eskens ontfermen zich over Ricardo en reanimeren hem. Vervolgens is Ricardo ter observatie naar het ziekenhuis gebracht. De Maatschappij bekroont de drie redders met een bronzen medaille.

Dossier 6945 Arnhem Op 27 april 2007 zit de heer J. Bor buiten te lunchen en ziet hij een paar kleine kinderen aan de rand van de sloot bij de Grote Durk spelen. Opeens hoort hij de moeder in paniek roepen. Wanneer hij een jongetje met zijn gezicht naar beneden in water ziet drijven, springt hij meteen het water in en brengt de 3-jarige Mohammed E. Karacan op het droge. De drenkeling reageert niet en heeft een wit/blauw kleur. Na 2 minuten komt hij bij. De Maatschappij bekroont deze redding met een bronzen medaille.

Dossier 6946 Kampen Op 15 mei 2007 wordt plotseling de rust in de jachthaven van Kampen verstoord door een plons. Mevrouw M.J. Donkersloot–Weber hoort het geluid maar kan het achterhalen waar het vandaan komt. Even later ziet de heer J. Versteeg iemand op zijn buik in het water drijven. Beiden trekken het slachtoffer met een pikhaak voorzichtig naar de steiger en met enkele omstanders hijsen zij hem uit het water en beginnen hem te reanimeren. De drenkeling blijkt de 77-jarige heer J. Maas te zijn die in de haven aan zijn bootje werkte en onwel was geworden. Hij is ter observatie naar het ziekenhuis overgebracht. De Maatschappij bekroont deze redding met een bronzen medaille voor mevrouw Donkersloot en de heer Versteeg.

Dossier 6947 Lopik Op 12 mei 2007 ziet de 41-jarige automobilist K. Stigter op de Reinaldaweg tussen Lopik en Cabauw een andere auto met een enorme plons in de vaart belanden. Hij keert zijn auto, rijdt terug en ziet de bewusteloze bestuurder, de 49-jarige heer G.A. de Rooijen, nog in de zinkende auto zitten. De redder belt 15

intussen 112, kleedt zich uit en wacht totdat duidelijk is hoe de auto zinkt. Half springend half zwemmend weet hij de drenkeling aan de kant te brengen, daarbij diens hoofd boven water houdend. Het slachtoffer heeft geen polsslag meer en de heren Stigter en A.P.M. en P.J. Schipper nemen samen de reanimatie ter hand totdat de politie arriveert. Later blijkt dat de heer De Rooijen getroffen was door een hartstilstand. In het ziekenhuis onderging het slachtoffer een bypass operatie. De Maatschappij bekroont de heer K. Stigter en de heren A.P.M. en P.J. Schipper met een bronzen medaille.

Dossier 6948 Nunspeet Op 5 juni 2007 ontwaart de 19-jarige Carola Pannekoek tijdens het lopen van haar krantenwijk iemand in het water van de vijver in het Oranjepark in Nunspeet. Eerst denkt ze dat er iemand aan het zwemmen is, dan ziet ze boven het water de wielen van een rolstoel uitsteken. Zij beseft dat er iemand in nood is. Carola belt haar vader, de 61-jarige heer W.H. Pannekoek, die meteen op de fiets springt om hulp te komen bieden. Hij gaat gekleed te water en weet de drenkeling, de 64-jarige heer J. Hagenbeek - lijdend aan een dwarslaesie -, het droge op te trekken. Het bestuur van de Maatschappij bekroont deze redding met bronzen medailles voor vader en dochter Pannekoek.

Dossier 6949 De Haag Op 16 april 2007 fietsten de 12-jarige Serena Hoogduin en de even oude Conchita Ramautar door hun woonwijk en zien aan de waterkant twee jongens van een jaar of vijf liggen. Op de terugweg ligt er nog maar één jongen. De andere, Damian Henry, ligt in het water van de Laakhaven. De meisjes bellen meteen 112. De meisjes kunnen aan de brandweer precies de plek aanwijzen waar Damian onder water is verdwenen waardoor de duikers binnen 2 minuten de jongen - die op 5 meter diepte ligt -, boven water kunnen brengen. Het ambulancepersoneel reanimeert de jongen en neemt hem in zorgelijke toestand mee naar het ziekenhuis. Damian is naar schatting 15 minuten onder water gebleven. Toen hij na twee dagen uit zijn coma ontwaakte kon hij nog niet praten en lopen. Inmiddels gaat het beter. De Maatschappij bekroont deze redding met voor Serena en Conchita ieder een oorkonde wegens hun doortastende telefonische actie en het brandweerduikteam ontvangt een oorkonde. 16

Dossier 6950 Noordoostpolder Op 15 juli 2007 zit de 50-jarige heer H.F. Flux te vissen in de Urkervaart bij de kruising met de Lemstervaart. Hij bemerkt dat de 78-jarige heer J.F. Gobius du Sart in een scootmobiel komt aanrijden en ziet hem pardoes het water inrijden en niet meer bovenkomen. De heer Flux gooit zijn hengel neer, kleedt zich uit, zwemt naar de drenkeling en houdt hem boven water – het was niet diep – totdat de politie en de GGD ter plaatse zijn. Na afloop zwemt de redder weer terug naar zijn stek en gaat weer vissen! Na behandeling in het ziekenhuis in Zwolle blijkt de drenkeling niets aan zijn duik te hebben overgehouden. Het bestuur van de Maatschappij bekroont deze kordate redding met een bronzen medaille.

Dossier 6951 Tholen Op 1 mei 2007 kijkt de 59-jarige heer J. Reijngoudt naar buiten en ziet een mevrouw met een kinderwagen lopen die even haar aandacht op de hond richt. Zij laat daarbij de kinderwagen los die daarop de dijk afrolt en in het water van de haven valt. De heer Reijngoudt rent zijn huis uit en wanneer hij op de plaats des onheils aankomt, is de moeder het water al ingegaan. Ze heeft de kinderwagen die op zijn kop in het water ligt wel vast, maar haar ontbreekt de kracht hem om te draaien. Zodra de heer Reijngoudt de wagen heeft gekeerd, ziet hij dat het kind, de 2 jarige Rick Schouw, ademt en hem aankijkt. Onderwijl is buurvrouw H.A.M. van der Steen ter plaatse en gezamenlijk trekken zij de wagen op het droge. De Maatschappij bekroont deze redding met een bronzen medaille voor de heer Reijngoudt.

Dossier 6952 Achtkarspelen Op 8 augustus 2007 zitten de 78-jarige heer W. Postma en zijn 15-jarige kleinzoon Ruurd L. Postma, beiden wonend in Twijzelerheide, samen te vissen. Ruurd ziet zijn grootvader knikkebollen en even later valt deze met klapstoel en al het water in en verdwijnt onder de oppervlakte. Ruurd duikt het water in en zoekt de bodem af. Na circa drie minuten vindt hij hem en tilt hij diens hoofd boven water. Grootvader zit nog steeds klem in het klapstoeltje, waardoor Ruurd bij het naar de kant zwemmen steeds kopje onder gaat. Bij de kant aangekomen wil hij zijn grootvader op de kant tillen, maar door de hoge wal lukt hem dat niet. Intussen is de heer J. Brouwer, die een 50 meter verderop 17

zat te vissen, toegesneld. Die trekt de heer Postma op het droge en daarna ook Ruurd. Omdat Ruurd Postma de redding met gevaar voor eigen leven heeft uitgevoerd, bekroont de Maatschappij hem met een gouden medaille en de heer Brouwer met een bronzen medaille wegens diens essentiële assistentie vanaf de wal.

Dossier 6953 Emmen Op 23 februari 2007 rijdt de 91-jarige heer J.B. Berens ter hoogte van zijn huis langs het Verlengde Oosterdiep in Barger-Compascuum met zijn auto achteruit het kanaal in. Bij het insteken naar zijn tuin wordt hij afgeleid en vergeet dat zijn auto, toen hij weer vooruit wilde rijden, nog in de achteruit staat. Zijn buurvrouw, de 57-jarige mevrouw S. Koopman, is er getuige van en zwemt naar de auto, die al in het midden van het kanaal drijft. Daar aangekomen is de auto ondertussen gezonken, maar zij slaagt erin de drenkeling onder water uit de auto te halen. Beiden zijn in hun eigen huis onder de douche gegaan. De Maatschappij beloont mevrouw Koopman met een zilveren medaille.

18

Bekroning Reddingsgevallen worden aan de Maatschappij bekend door speurwerk in de dagbladen en door spontane meldingen. Elke melding is welkom! Na ontvangst van een melding wordt de burgemeester en/of de politie om nadere gegevens gevraagd, waarna het bestuur een bekroning kan toekennen. Na een toekenning wordt de burgemeester gevraagd de bekroning namens de Maatschappij uit te reiken. Tussentijds wordt aan gemeenten gevraagd de spelling van de namen van de redders te verifiëren. De uitreikingen zijn bijzondere bijeenkomsten, met familie en verwanten van redder(s) en geredde(n) en vaak de politie en anderen, die tijdens de redding assistentie verleenden. De plaatselijke pers wordt steeds uitgenodigd. In het overzicht van de bekroonde reddingen van 2007 zijn foto’s van enkele uitreikingen opgenomen. In 2007 kwamen 55 meldingen binnen, waarvan meer dan de helft konden worden bekroond met een medaille, een oorkonde of een waarderend schrijven. De Maatschappij is een ieder erkentelijk, die informatie verschafte en zo bijdroeg aan de mogelijkheid een bekroning toe te kennen. De medaille is in het jaar van oprichting van de Maatschappij in 1767 ontworpen door J.G. Holtzhey en is de oudste medaille in Nederland die nog steeds wordt geslagen en toegekend. Aan de ene zijde wordt afgebeeld hoe De Menslievendheid, voorgesteld door een vrouw, de drenkeling beschermt tegen de hem bedreigende Dood. Het Latijnse randschrift REDDITUR HIC ENECTUS AQUIS PATRIAEQUE SUISQUE betekent “In het water gesmoord wordt hij aan het vaderland en de zijnen teruggegeven”. Aan de andere zijde is binnen de lauwerkrans plaats voor de gravering. Het Latijnse randschrift aan deze zijde OB SERVATUM CIVEM EX DONO SOCIET. AMSTELAED. CIDIDCCLXVII betekent “Tot beloning voor het redden van een burger, geschonken door de Amsterdamse Maatschappij opgericht in 1767”.

19

De medaille wordt toegekend voor respectievelijk:

• de inspanning waaraan voor een belangrijk deel de redding en/of de opwekking der levensgeesten van een geredde te danken zijn (brons). • de redding die op een moedige en verdienstelijke wijze en/of de opwekking der levensgeesten die op verdienstelijke wijze plaatsvond (zilver). • de redding die met gevaar voor eigen leven en/of de opwekking der levensgeesten die op zeer verdienstelijke wijze plaatsvond (goud).

20

Voorlichting Voorlichting is het belangrijkste middel van de Maatschappij om haar doelstelling te verwezenlijken: de beperking van de nadelige gevolgen van verdrinking. Daarin begrepen is de voorlichting over de resultaten van de andere activiteiten, zoals onderzoek en bekroning. Het liefst zou de Maatschappij met deze voorlichting het publiek bereiken, dat op korte of langere termijn geconfronteerd kan worden met een verdrinkingsongeval, zodat het in staat is op de juiste wijze te handelen. Dit is uiteraard onmogelijk omdat niet van tevoren is vast te stellen waar en wanneer een ongeluk zal plaatsvinden en wie er dan toevallig langskomt. Daarom richt de Maatschappij zich op ‘tussenpersonen’, die de informatie kunnen doorgeven en uitdragen, zoals gemeentebesturen en burgemeesters, en op hulpverleningsdiensten zoals politie en brandweer, docenten, beheerders en besturen van watersportverenigingen en zwembaden. Bekroningen De bekroningen zijn er uiteraard om de redders te eren. Van de uitreiking gaat een voorlichtende werking uit, des te meer naarmate er bekendheid aan wordt gegeven. Daarom stelt de Maatschappij het op prijs indien de burgemeester de uitreiking wil verzorgen in aanwezigheid van familie, vrienden en de lokale pers. Er zijn talloze krantenartikelen over uitreikingen, die hun uitwerking qua beeldvorming in de regio niet hebben gemist. De Maatschappij streeft ernaar zo veel mogelijk uitreikingen met een vertegenwoordiger van het bestuur bij te wonen. Website Doel en activiteiten van de Maatschappij worden in het kort op de website www.drenkeling.nl vermeld. Gevallen van redding kunnen via de website worden doorgegeven; ook kunnen de details van het verloop van de redding op een vragenformulier worden ingevuld en online ingediend. De Maatschappij doet op de website verslag van recente bekroningen.

21

Instellingen actief op het terrein van preventie, redden, eerste hulp en bekroning Maatschappij tot Redding van Drenkelingen Rokin 114 B, 1012 LB Amsterdam Tel. 020 6241763, fax 020 6271317 E-mail: [email protected]. Websites: www.drenkeling.nl en www.drowning.nl De Maatschappij houdt zich steeds aanbevolen over reddingen te worden geïnformeerd. Twee organisaties die zich eveneens bezighouden met het lot van drenkelingen: Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij KNRM De KNRM is een professionele organisatie met moderne reddingboten, die vanaf onze kust schepen te hulp schiet, die op de Noordzee, Waddenzee en IJsselmeer in problemen zijn geraakt. Men beschikt over een aantal daartoe ingerichte reddingsstations. Men kan donateur of lid worden. En er is plaats voor vrijwilligers en ’opstappers’ op de boten. Adres: Postbus 434, 1970 AK IJmuiden; Bezoekadres: Haringkade 2 Tel. 0255-548454 E-mail: [email protected]. Website: www.knrm.nl Reddingsbrigades Nederland KNBRD Reddingsbrigades Nederland is de koepelorganisatie van de vele zelfstandige lokale redding­brigades in het gehele land, die o.a. onderricht organiseren in zwem­mend redden, bewakings­diensten verrichten aan stranden, en reddingsoperaties uitvoeren aan stranden en in overstroom­de gebieden. Wie zich wil aansluiten bij een reddingsbrigade, kan daarvoor de Gouden Gids en/of het telefoonboek raadplegen of schrijven of bellen naar: Dokweg 149, 1976 CA IJmuiden Tel. 0255 545858 E-mail: [email protected]. Website: www.redned.nl. Overige instellingen die actief zijn op het terrein van preventie, redden, eerste hulp en bekroning: 22

Het Oranje Kruis Het Oranje Kruis bewaakt namens de overheid de eenheid en kwaliteit van de opleiding tot het eenheidsdiploma EHBO en de afgeleide certificaten. Zij doet dit door het vaststellen van de leerstof, het afnemen van de examens en het uitgeven van diploma’s. De opleidingen worden verzorgd door EHBOorganisaties, afdelingen van het Nederlandse Rode Kruis en door commerciële opleidingsinstituten. Het Oranje Kruis werkt samen met alle instellingen die zich bezighouden met pre-professionele hulpverlening en eerste hulp bij ongelukken, waartoe ook reanimatie behoort. Zij kan een geïnteresseerde naar de geëigende EHBO-vereniging doorverwijzen, of naar de plaatselijke afdeling van de Hartstichting, waar men onderricht in eerste hulp en reanimatie kan krijgen. Postbus 16462, 2500 BL Den Haag Tel. 070-3383232 E-mail: [email protected]. Website: www.ehbo.nl. Stichting Carnegie Heldenfonds Deze stichting bekroont mensen die anderen gered hebben met gevaar voor eigen leven, dus ook in geval van verdrinking. Postbus 90602, 2509 LP Den Haag Tel. 0252-428580 Stichting Consument en Veiligheid Deze stichting onderzoekt voor overheid en instellingen de frequentie en aard van ongevallen in de privé-sfeer, d.w.z. thuis en in de vrije tijd, en geeft adviezen gericht op de preventie daarvan. Voor de komende jaren staat o.a. onderzoek naar verdrinking, gericht op het ontwikkelen van voorlichting in Nederland hierover, geprogrammeerd. De Stichting Consument en Veiligheid bereidde in opdracht van de Maatschappij tot Redding van Drenkelingen het congresgedeelte van het World Congress on Drowning 2002 voor. Postbus 75169, 1070 AD Amsterdam Tel. 020-5114511 Servicedesknummer 020-5114567 E-mail: [email protected] Website: www.consument-en-veiligheid.nl

23

Nederlandse Hartstichting De Nederlandse Hartstichting organiseert, in het kader van de bestrijding van hart- en vaatziekten, reanimatielessen. Uitvoerenden zijn de plaatselijke afdelingen. Bordewijklaan 3, 2591 XR Den Haag Tel. 070-3155555 International Life Saving Federation (ILS) Georganiseerde internationale reddingsactiviteiten gaan terug tot 1878 toen het eerste World Congress in Marseille werd gehouden. De noodzaak voor een internationaal forum om ideeën uit te wisselen werd spoedig daarna erkend. De ILS is te vinden op het internet op www.ilsf.org

24

Laat nooit iemand stikken…… DOE IETS Ben u getuige?

1. Ben u getuige van een ongeluk? Schakel omstanders in en bel direct 112. Vertel duidelijk waar u bent en wat er gebeurd is. 2. Haal het slachtoffer uit het water. Blijf voorzichtig: duik niet in het water, maar kies een andere manier om te water te gaan. Gebruik een touw of stok of aan elkaar geknoopte kleding om de drenkeling op de kant te krijgen. 3. Verzorg het slachtoffer. Pas reanimatie toe totdat de ambulance is gearriveerd. 4. Verzorg ook de redder. 5. Volg altijd de aanwijzingen van het ambulancepersoneel op.

Tips voor baders en zwemmers 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Ga nooit vermoeid en bezweet het water in. Ga nooit het water in wanneer u net gegeten hebt. Kan u niet zwemmen? Ga dan nooit verder dan tot u heupen in het water. Speel nooit met een drijvend voorwerp in zee bij aflandige wind. Ga nooit alleen in het water, maar met een groepje mensen. Ga niet te snel in het water als u net een zonnebad hebt genomen. Maak eerst handen en polsen goed nat om uw lichaam aan de watertemperatuur te laten wennen. 8. Blijf uit de buurt van vaarwegen; schippers zien u nauwelijks. 9. Blijf uit de buurt van boeien, zandbanken, dammen of pieren. 10. Houd rekening met eb en vloed.

Tips voor veilig varen

1. Vertel achterblijvers (ouders, familie, vrienden) wat u gaat doen. 2. Let tijdens het varen goed op. 3. Zorg voor de juiste kleding (altijd een hoofddeksel) en draag steevast een reddingsvest. 4. Zorg dat u genoeg brandstof voor de motor hebt. 5. Onderhoud uw boot goed. 6. Kijk alles na voordat u met de boot vertrekt. 7. Luister naar de weerberichten. 8. Neem actuele waterkaarten mee. 9. Bedenk vooraf waarheen u kunt gaan als de wind draait of als het weer zo slecht wordt dat u niet meer kunt doorvaren. 10. Neem vaarles of volg een cursus bij een zeilschool.

25

Samenstelling van het bestuur en de commissies per 31 december 2007

Uitvoerend bestuur: Mr F.A.J. van Hall Jhr drs F.S. von Balluseck Drs G.A.J. ter Linden

voorzitter penningmeester ondervoorzitter

Overige bestuurders: Mr J.M. Boll, mr R.J. graaf Schimmelpenninck, mr J.C.M. van Dorp, mr B. Heldring, prof. dr Th.M. van Gulik, ir A. Meerstadt MBA Consulent-bestuurders: Prof. dr J.J.L.M. Bierens, prof. dr P.A. Voûte Secretaris: J.G.P. van Huls van Taxis Commissie van Advies: Prof. dr J.T.A. Knape, prof. dr M.M. Levi, prof. dr A. Brutel de la Rivière Ere-bestuurders: Prof. dr A.M. van Leeuwen, C.C. Delprat, J.F. Dudok van Heel, mr W.H.C. Boellaard, mr H. baron van Imhoff, mr O. Regout, jhr mr J.P.E. Teding van Berkhout, R.C. Kolff, jhr mr J.E. van der Does de Willebois, ds N.M.A. ter Linden, Jhr drs H.S. van Lennep, prof. dr W.H. Brummelkamp.

26

27

28

Maatschappij tot Redding van Drenkelingen Rokin 114 B 1012 LB Amsterdam tel. 020 6241763 fax 020 6271317 e-mail: [email protected] website: www.drenkeling.nl

Stichtingenregister Amsterdam nr. 41200945