Maatschappij tot Redding van. Drenkelingen QUE SUIS

REDDITUR HIC ENE C T U S A Q U I S PAT R I A E QUE SUIS Q U E Maatschappij tot Redding van

Drenkelingen

Jaarverslag 2011

www.drenkeling.nl

Maatschappij tot Redding van Drenkelingen Jaarverslag 2011

De Maatschappij heeft ten doel: • het bevorderen van alles wat kan strekken ter voorkoming van verdrinken • het ontwikkelen van het reddingwezen voor zover dit op het redden van drenkelingen in de ruimste zin betrekking heeft. De Maatschappij werd in 1767 opgericht en streeft deze doelstellingen na door voorlichting, onderzoek en bekroning van geslaagde reddingpogingen. In dit verslag informeren wij u over onze werkzaamheden in 2011. Ir A. Meerstadt, voorzitter J.P. Vasseur, secretaris Amsterdam, voorjaar 2012

In Memoriam Op 4 juni 2011 overleed op 81-jarige leeftijd de heer W.H. Mansheijm Hij was vanaf 1990 werkzaam als assistent-secretaris van de Maatschappij. Het bestuur van de Maatschappij gedenkt hem met eerbied en genegenheid.

1

Inhoud Bekroning 3 Algemeen 4 Bekroonde reddingen 2011

8

Voorlichting 21 Instellingen actief op het terrein van preventie, redden, eerste hulp en bekroning

22

Bestuur 26

2

Bekroning Reddingsgevallen worden aan de Maatschappij bekend door speurwerk in de dagbladen en door spontane meldingen. Elke melding is welkom! Na ontvangst van een melding wordt de burgemeester en/of de politie om nadere gegevens gevraagd, waarna het bestuur een bekroning kan toekennen. Na een toekenning wordt de burgemeester gevraagd de bekroning namens de Maatschappij uit te reiken. De uitreikingen zijn bijzondere bijeenkomsten, met familie en verwanten van redder(s) en geredde(n) en vaak de politie en anderen, die tijdens de redding assistentie verleenden. De plaatselijke pers wordt steeds uitgenodigd. In het overzicht van de bekroonde reddingen van 2011 zijn foto’s van enkele uitreikingen opgenomen. In 2011 kwamen 65 meldingen binnen, waarvan 32 konden worden bekroond met een medaille, een oorkonde of een waarderend schrijven. Van de overige 33 meldingen zijn 25 meldingen geseponeerd om de volgende reden: op verzoek van de gemeente omdat zij vinden dat het geen bekroning waard is, de drenkeling overleden is of tot slot, de gemeente geen informatie beschikbaar heeft kunnen stellen. 7 meldingen zijn nog in behandeling en 1 melding is niet in aanmerking gekomen voor een bekroning. De Maatschappij is een ieder erkentelijk, die informatie verschafte en zo bijdroeg aan de mogelijkheid een bekroning toe te kennen. De medaille is in het jaar van oprichting van de Maatschappij in 1767 ontworpen door J.G. Holtzhey en is de oudste medaille in Nederland die nog steeds wordt geslagen en toegekend. Aan de ene zijde wordt afgebeeld hoe De Menslievendheid, voorgesteld door een vrouw, de drenkeling beschermt tegen de hem bedreigende Dood. Het Latijnse randschrift REDDITUR HIC ENECTUS AQUIS PATRIAEQUE SUISQUE betekent: “In het water gesmoord wordt hij aan het vaderland en de zijnen teruggegeven”. Aan de andere zijde is binnen de lauwerkrans plaats voor de gravering. Het Latijnse randschrift aan deze zijde OB SERVATUM CIVEM EX DONO SOCIET. AMSTELAED. CIDIDCCLXVII betekent: “Tot beloning voor het redden van een burger, geschonken door de Amsterdamse Maatschappij opgericht in 1767”. 3

De medaille wordt toegekend voor respectievelijk: • de inspanning waaraan voor een belangrijk deel de redding en/of de opwekking der levensgeesten van een geredde te danken zijn (brons). • de redding die op een moedige en verdienstelijke wijze en/of de opwekking der levensgeesten die op verdienstelijke wijze plaatsvond (zilver). • de redding die met gevaar voor eigen leven en/of de opwekking der levensgeesten die op zeer verdienstelijke wijze plaatsvond (goud).

Algemeen Het bewustzijn in Nederland en ook daarbuiten is groeiende dat veel verdrinkingen kunnen worden voorkomen. De Maatschappij juicht deze ontwikkeling toe en zij zal blijven bevorderen dat dit bewustzijn verder wordt vergroot. Het eindverslag van het door de Maatschappij in de RAI geïnitieerde World Congress on Drowning, dat van 26 tot 29 juni 2002 plaatsvond, is opgenomen in het Handbook on Drowning dat wereldwijd bij de reguliere boekhandel verkrijgbaar is. Aanbevelingen Van het document ‘Final recommendations of the World Congress on Drowning’, Amsterdam 26 – 28 June 2002, volgt hier een beknopt résumé. • Er is een nieuwe definitie van verdrinking nodig, met name ten behoeve van een juiste registratie van verdrinkingsongevallen; de registratie moet beter en internationaal worden opgezet. Vooral is op dit vlak aandacht nodig voor verdrinking in ontwikkelingslanden. (Tijdens het congres is een voorlopige definitie geformuleerd) 4

• Rapportage van verdrinkingsgevallen moet uniform zijn. • Beleid en samenwerking is nodig op het gebied van preventie. • Iedereen moet leren zwemmen. Dit geldt in het bijzonder voor politieagenten en brandweerlieden. • Reddingstechnieken moeten worden onderworpen aan onderzoek. • Iedereen die zich beroepshalve in de buurt van water bevindt, moet reanimatietechnieken leren. • Voor behandeling van ernstige verdrinkingsgevallen dienen onderzoek en opleiding nader te worden gespecialiseerd. Dit geldt ook voor ziekenhuisopnames, bijvoorbeeld voor het aandachtsgebied van patiënten met hersenbeschadiging ten gevolge van verdrinking. • Het dragen van de juiste, tevens isolerende, overlevingsvesten moet worden bevorderd. • De veiligheid van duiker-vissers en van recreatie-duikers vraagt meer aandacht. • Aan de bewaking van stranden is nog veel te verbeteren, zoals eenheid van borden en signalen, risicoanalyse van stranden, verbetering van surveillancetechnieken, eenheid van trainingprogramma’s van strandwachten. • Verdere technische ontwikkeling is nodig van reddingsboten, die op specifieke taken en werkomstandigheden zijn afgestemd. • De juridische implicaties van verdrinkingsongelukken en de aansprakelijkheid van redders moeten helder worden. • Ontruimingsplannen van grote passagiersschepen moeten gekeurd worden. Deze aanbevelingen, en hun implementatie, behoeven de volle ondersteuning van de overheid en organisaties en instellingen (zowel nationaal als internationaal) en van verantwoordelijke individuen. De resultaten van het onderzoek en de aanbevelingen worden op continue basis onder de aandacht gebracht van de verschillende instellingen die wereldwijd verantwoordelijk zijn voor de preventie, redding, medische behandeling en nazorg van verdrinking. Met deze organisaties zal in de komende jaren contact worden onderhouden teneinde na te gaan of en hoe zij vorderingen hebben kunnen maken met de implementatie. Aan de hand daarvan zal vastgesteld worden hoe vervolgacties kunnen worden ondernomen en welke initiatieven daartoe kunnen worden genomen Legpenning van de Maatschappij tot Redding van Drenkelingen Naast de bekroning van reddingsgevallen met een gouden, zilveren of bronzen medaille, wil de Maatschappij personen onderscheiden die zich op een uitzon5

derlijke wijze hebben ingezet voor het lot van drenkelingen. Hieronder wordt verstaan al hetgeen kan strekken tot voorkoming en behandeling van verdrinking, en tot ontwikkeling van het reddingwezen voor zover dit op het redden van drenkelingen in de ruimste zin betrekking heeft. Hierin is ook het wetenschappelijk onderzoek in het gebied nauw betrokken. De onderscheiding, waarvoor een breed internationaal draagvlak wordt beoogd, wordt door de Maatschappij voorzien om eens in de twee tot vijf jaar uit te reiken. De onderscheiding bestaat uit een legpenning van de Maatschappij en een oorkonde.

Kandidaten voor de legpenning kunnen bij de Maatschappij schriftelijk gemotiveerd worden voorgedragen. De voordracht zal door de Commissie van Advies van de Maatschappij van een pre-advies worden voorzien. De onderscheiding wordt uitgereikt in een openbare bijeenkomst die door het bestuur van de Maatschappij wordt bijeengeroepen. Aan de ontvanger van de onderscheiding zal in voorkomende gevallen, worden gevraagd een lezing te geven over zijn of haar activiteiten in het reddingwezen. In deze bijeenkomst zal de Maatschappij het veld van het reddingwezen in brede zin betrekken. Op 3 april 2009 vond in het Amsterdamse Stadsarchief in het bijzijn van tal van vertegenwoordigers uit het veld van het reddingwezen de feestelijke eerste uitreiking van de legpenning plaats aan de heer dr H. Vervaecke. De heer Vervaecke (Belgisch Kongo 1950, gepromoveerd in de bewegingswetenschappen) is Honorary Secretary General van de International Life Saving Federation (ILSF) en hij vormt daarmee een belangrijke schakel tussen de honderd aangesloten nationale reddingorganisaties. Professionele en vrijwillige reddingorganisaties trainen overal ter wereld jaarlijks ruim één miljoen personen in de preventie, redding en eerste-hulp-behandeling van drenkelingen en in het bewaken van tienduizenden stranden en zwembaden. De heer Vervaecke heeft zich in de afgelopen vijftien jaar daarvoor in belangrijke mate ingespannen. Mede door zijn langdurige inzet werd de ILSF toonaangevend en ontstonden verbindingen met het Internationaal Olympisch Comité, de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO), het Internationale Rode Kruis en UNICEF. 6

Reddingsmuseum Dorus Rijkers in Den Helder Een gedeelte van de collectie van de Maatschappij bestaande uit historische reanimatie-apparatuur uit de 18de en 19de eeuw, zoals klisteerapparaten en elektriseermachines voor elektroshocktherapie, werd aan het Dorus Rijkers Museum in bruikleen afgestaan. Het museum heeft daarvoor een vitrine ingericht, waarin de evolutie van het reanimeren wordt belicht.

In het museum Dorus Rijkers wordt aandacht geschonken aan reddingen die door de Maatschappij werden bekroond.

7

Bekroonde reddingen 2011 Dossier 7046 Donderdagnacht, 16 september 2010, omstreeks 3 uur loopt de 30-jarige Renver Boots langs het Noordhollands kanaal in Alkmaar en ziet een man in het water liggen die duidelijk in de problemen is. Renver Boots belt onmiddellijk 112 en springt vervolgens het water in. De drenkeling slaat wild om zich heen en roept een aantal keren dat hij niet gered wil worden. De redder slaagt er uiteindelijk in zwemmend, de hevig spartelende drenkeling mee te slepen naar een bootje aan de kant. In de tussentijd zijn de politie en de ambulance gearriveerd. De redder en drenkeling worden beiden door de politie op de kant getrokken. De drenkeling is door de ambulance meegenomen naar het Medisch Centrum Alkmaar voor onderzoek. De Maatschappij heeft de redder beloond met een waarderend schrijven. Dossier 7047 Op dinsdag 21 september 2010 rijdt A. de B. uit Veendam in haar invalidenvoertuig op het fietspad in Borgerswold, gemeente Veendam. Door nog onbekende oorzaak komt zij in de naast gelegen sloot terecht. Ze roept om hulp. Loes Nijdam uit Veendam rijdt in haar scootmobiel langs de plek waar Astrid de Boer in het water ligt, maar kan het hulpgeroep niet horen, omdat zij doof is. Ondanks haar beperkt gezichtsvermogen ziet Loes Nijdam het slachtoffer in de sloot liggen en waarschuwt zij 112 door middel van een teksttelefoon met een automatisch chatvenster. Niet lang daarna verschijnt de politie. De agenten halen het slachtoffer op de kant en de brandweer bergt haar invalidenwagentje. Het slachtoffer wordt met onbekende verwondingen in het ziekenhuis opgenomen. De Maatschappij heeft de redder beloond met een waarderend schrijven. Dossier 7048 Op zaterdagmiddag 16 juni 2010 omstreeks 17.00 uur rijdt mevrouw P. uit Wervershoof in haar booster, een type scootmobiel, op het fietspad parallel aan de Drechterlandseweg in Hoogkarspel (NH). Door onbekende oorzaak komt ze met haar booster in de naast gelegen sloot terecht. Kort daarna fietst mevrouw Buurman uit Hoogkarspel op het fietspad aan de Drechterlandseweg en ziet een scootmobiel met daarnaast een persoon in het water liggen. Ze stapt van haar fiets af, rent naar de kant van de sloot, grijpt de beide uitge8

stoken armen van het slachtoffer en trekt zo hard ze kan. Op dat moment rijdt de heer Van Vuure uit Bovenkarspel over de Drechterlandseweg en ziet de reddingspoging. Hij parkeert zijn auto in de berm en rent naar de plek waar mevrouw Buurman tevergeefs geprobeerd heeft het slachtoffer uit het water te trekken. Samen met de heer Van Vuure lukt het het slachtoffer op de kant te krijgen. Inmiddels arriveren zowel de politie als de ambulance. Het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Drechterland zijn trots op het optreden van beide redders en vinden de beloning door de Maatschappij een terechte waardering. De Maatschappij heeft beide redders beloond met de bronzen medaille Dossier 7049 Op donderdagmiddag 18 november 2010 werkt R. op de boerderij van een instelling voor geestelijk gehandicapten. Als gevolg van een epileptische aanval valt R. in de sloot langs de Wolfslaarddreef in Breda. De dierverzorger, de 45-jarige heer Adams, die op dat moment daar werkzaam is, ziet het gebeuren en rent naar de sloot. In zijn eentje krijgt hij de drenkeling van 120 kilo niet uit het water. Op zijn roep om hulp komen enkele collega’s af. Samen halen ze R. uit de sloot. De toegesnelde dokter beademt het slachtoffer kunstmatig geruime tijd. De Maatschappij heeft de redder beloond met een oorkonde. Dossier 7050 Op dinsdagmiddag 16 november 2010 omstreeks 16.00 uur rijdt vader M. in zijn scootmobiel en zijn zoon op zijn fiets – beiden woonachtig in Goes – op de Stelleweg in Kloetinge. Door onbekende oorzaak komt de 87-jarige M. in de naast het fietspad gelegen sloot terecht. M. jr. heeft daar niets van gemerkt. Op gegeven moment kijkt de zoon achterom en merkt dat zijn vader niet meer achter hem rijdt. Hij gaat terug en ziet zijn vader met zijn scootmobiel in de sloot liggen. Hij springt de sloot in, sleept zijn vader naar de kant en met hulp van enkele omstanders haalt hij hem uit de sloot. Het gearriveerde ambulancepersoneel behandelt het slachtoffer en brengt hem naar het ziekenhuis. Na een kort onderzoek aldaar kan hij naar huis. De Maatschappij heeft de redder beloond met een oorkonde. Dossier 7051 Op vrijdagavond 5 november 2010 omstreeks 23.00 uur rijdt de 77-jarige mevrouw A. samen met haar passagier, de 83-jarige heer J. na een bezoek aan het theater in Veendam naar huis. Door het slechte weer en door het niet goed 9

kennen van de route raakt mevrouw A. gedesoriënteerd en rijdt het kanaal in langs de Blankensteinkade, te Veendam. De heer Van der Velde en zijn vriendin zitten samen in de woonkamer wanneer zij een grote ‘plons’ horen. Van der Velde bedenkt zich geen moment en rent op zijn sokken naar buiten en springt in het koude water. Hij treft het voertuig aan liggend op zijn kop met de beide inzittenden er in. Met een enorme krachtinspanning kantelt Van der Velde het voertuig. Door de klap met het water is de kofferbak opengesprongen. Enkele omstanders pakken, liggend op hun buik, van de kant de kofferbak vast en voorkomen dat het voertuig onder water verdwijnt. Intussen haalt de heer Van der Velde de beide inzittenden uit het voertuig. Andere omstanders trekken beide drenkelingen en de redder op de kant. Het echtpaar Straat, woonachtig boven de kerk, ontfermt zich daarna over het drietal door hen in de kerk bij de verwarming te zetten waar zij op verhaal komen. De Maatschappij heeft de heer Van de Velde beloond met de zilveren medaille en het echtpaar Straat met een oorkonde. Dossier 7052 Op woensdagavond 27 oktober 2010 omstreeks 22.00 uur rijdt mevrouw V. uit Heteren op de verlengde Weteringswal in Valburg. Door een onbekende oorzaak komt zij in de rivier de Linge terecht. Het water veroorzaakt kortsluiting waardoor mevrouw V. de elektrische ramen niet meer kan bedienen. Ook het portier krijgt zij niet geopend. Zij probeert nog achterin de auto te komen en daar een raam te openen dat handmatig te bedienen is. Deze poging mislukt omdat haar benen klem zitten onder het stuur. Onderwijl stroomt de auto vol water die haar mobiele telefoon onklaar maakt. De heer Berendsen uit Elst heeft het ongeval zien gebeuren. Gewapend met zijn ‘lifehammer’ gaat hij te water en slaat de ruit van het portier aan de zijde van de bestuurder kapot en trekt mevrouw V. erdoor uit de auto. Samen met zijn plaatsgenoot, de heer Van Engelen, brengen zij haar op het droge. De Maatschappij heeft beide redders beloond met de zilveren medaille. Dossier 7053 Op vrijdagavond 3 december 2010 om 21.30 raakt mevrouw Van der G. uit Leidschendam met haar auto door de gladheid in een slip en schiet de Vliet in. Dit ongeval gebeurt bij de kade van de sluisjes in Leidschendam. Er zijn twee getuigen: de heer Van Leeuwen, buurtbewoner, en een passerende automobilist, de heer Van den Ende uit Nootdorp. Beide redders gaan zonder aarzelen het ijskoude water van de Vliet in. Een stevige lichamelijke inspanning van beide redders is ervoor nodig om de drenkeling uit de auto halen en op de kade van de Sluiskant te krijgen. Beide redders brengen de drenkeling vervolgens 10

naar het huis van Van Leeuwen, vanwaar zij even later – voorzien van droge kleren – huiswaarts gaat. De Maatschappij heeft beide redders beloond met de zilveren medaille. Dossier 7054 Na het middageten, op 17 oktober 2008 stelt de 84-jarige T. van der E. uit het Brabantse provinciestadje Son en Breugel zijn invalide vrouw voor dat zij een proefritje maakt op haar scootmobiel. Zij rijdt in haar scootmobiel en hij op zijn fiets langs het kanaal in Breugel. Op een gegeven moment merkt de heer Van Eerden dat zijn vrouw niet meer achter hem aanrijdt. Hij keert en rijdt enkele honderden meters terug, ziet zijn vrouw in het Wilhelminakanaal spartelen en hij hoort haar om hulp roepen. Hij bedenkt zich geen moment en springt met kleren en al het ijskoude water in. Met heel veel moeite krijgt de echtgenoot (hartpatiënt) zijn vrouw al zwemmende bij de kant. Twee omstanders trekken de drenkeling en de redder op het droge. Deze melding bereikt de Maatschappij pas in november 2010. De Maatschappij heeft de redder beloond met de bronzen medaille. Op verzoek van de familie en na overleg met de burgemeester van Son en Breugel is de uitreiking gedaan op 8 mei 2011, de 60-jarige huwelijksdag van het echtpaar Van Eerden.

11

Dossier 7055 Op 24 november 2010 om 14.50 rijdt de 61-jarige A.W. in zijn scootmobiel over het fietspad van de Jaagweg richting zijn woonplaats Purmerend. De heer W. wordt naar alle waarschijnlijkheid onwel en belandt met zijn scootmobiel in de twee meter lager naast de weg gelegen sloot. Door de val is een zware boodschappentas op zijn voeten terechtgekomen waardoor hij in zijn scootmobiel klem zit. Twee omstanders – de heren Patrick Meij en Johnny Pattikawa – beiden woonachtig in Purmerend, springen de ijskoude sloot in, houden het hoofd van de drenkeling boven water, kalmeren hem en weten hem op de twee meter hoge kant te hijsen. Het personeel van de inmiddels gearriveerde ambulance stelt bij de drenkeling een gebroken been vast en vervoert hem naar het ziekenhuis. De Maatschappij heeft beide redders beloond met de bronzen medaille. Dossier 7056 Op woensdagmorgen omstreeks 9 uur, 29 december 2010 raakt een 42-jarige bestuurder als gevolg van ijzel de macht over het stuur kwijt en belandt in het water. De auto verdwijnt bijna in zijn geheel onder water en de bestuurder, de heer K. uit Amstelveen, kan niet op eigen kracht uit de auto komen. De 49-jarige heer Maas uit Alphen aan den Rijn is ter plekke, aarzelt geen moment en springt in de ijskoude sloot. Met een lifehammer slaat hij een portierraam kapot, trekt de drenkeling er door heen en legt hem op de kant. De drenkeling maakt een verwarde indruk en heeft een uitermate bleke huidskleur met cyanotische lippen door tekort aan zuurstof, mogelijk te wijten aan hartritmestoornissen. De Maatschappij heeft de redder beloond met de bronzen medaille. Dossier 7057 Op 25 januari 2011 omstreeks 3 uur fietsen de tienermeisjes Joanne Looren, Sanne den Bleeker en Annemiek Molenaar van school naar huis. Langs de Goudseweg tussen Gouda en Stolwijk zien zij een vrouw met haar scootmobiel in het water liggen. Meteen bellen zij 112. Door een hoog hek kunnen de drie meisjes er echter niet bij komen, wel houden zij haar aan deze zijde van het hek in de gaten tot de komst van de hulpdiensten aan gene zijde. Het ambulancepersoneel onderzoekt de drenkeling – een 69-jarige vrouw uit Haastrecht – en stelt vast dat zij naar huis kan. De Maatschappij heeft de drie redders beloond met een oorkonde en een Jeugd EHBO cursus.

12

Dossier 7058 Tijdens de Wintersferen op Urk op zaterdag 12 februari 2011 valt de koets van een echtpaar uit Opperdoes in de Westhaven. De 27-jarige Lubbert van den Berg uit Urk aarzelde geen moment. Hij geeft zijn kind in bewaring aan een omstander en duikt in het koude water. De mensen op de bok dragen dikke kleren die in een mum van tijd loodzwaar worden. Het lukt de redder beide koetsiers boven water te houden zodat omstanders hen op de een ponton kunnen trekken. Het paard overlijdt als gevolg van de val in het water. Het snelle optreden van de redder en van de omstanders maken uiteindelijk assistentie van hulpdiensten – hoewel zeer snel ter plaatse – overbodig. De zwaar aangedane koetsiers worden opgevangen in het huis van één van de omstanders. Na een warme douche kunnen zij op eigen kracht naar huis rijden. De Maatschappij heeft de redder beloond met de zilveren medaille.

Dossier 7059 Op 20 januari 2011 rijdt de 43-jarige gehandicapte W.F. uit Enschede met zijn rolstoel in de sloot naast de Roessingsbleekweg. Op hetzelfde moment komt de 13-jarige Casper Wagenaar aanfietsen. “De hond duwde me bijna ondersteboven. Hij liet me niet gaan en trok me mee naar de sloot. Daar zag ik een man met een rolstoel in de sloot liggen die 13

met moeite zijn hoofd boven het koude water kon houden.” Casper belt 112 en probeert in zijn eentje de drenkeling uit het water te halen. De poging mislukt. Met behulp van een toegesnelde voorbijganger, de 46-jarige heer Vorkink uit Goor en met de hulp van de gearriveerde politie is de drenkeling op het droge gebracht. Na een kort onderzoek is de drenkeling met de ambulance naar het ziekenhuis gebracht. De volgende dag kan hij naar huis. De Maatschappij heeft beide redders beloond met een oorkonde. Dossier 7060 Op vrijdag 15 april 2011 omstreeks 19 uur rijdt de 24-jarige Gerwin Oorburg met zijn vriendin in de auto langs het kanaal in zijn woonplaats Oude Pekela. Gerwin ziet op een gegeven moment in zijn ooghoek een scootmobiel in de berm terechtkomen die vervolgens in het kanaal tuimelt. Gerwin zet zijn auto aan de kant en rent naar de oever. Daar haalt hij zijn portemonnee uit zijn broekzak en springt verder zonder aarzelen het water in. De 63-jarige drenkeling de heer B.R.K uit Oude Pekela is slecht ter been en kan nauwelijks zwemmen. Uiteindelijk lukt het Gerwin de drenkeling al zwemmend naar de kant te krijgen. Met hulp van omstanders weet de redder de drenkeling op het droge te trekken. Het ambulance personeel brengt de drenkeling naar het ziekenhuis waaruit hij weldra wordt ontslagen. De Maatschappij heeft Gerwin Oorburg beloond met de bronzen medaille. Dossier 7061 Deze bijna verdrinking heeft zich enkele jaren geleden afgespeeld. Door toeval kwam de heer Tange burgemeester van Wormer (NH) achter de bijna verdrinking van de toen 2,5-jarige peuter Rianne B. uit Wormer. Voor de burgmeester was dit voldoende aanleiding om de zaak bij de Maatschappij aan te melden. De bijna verdrinking speelt zich af op 24 april 2006 in de sloot met de naam Zwanenmeer, aan de Paardenakker in Wormer. Naar alle waarschijnlijkheid is het meisje met haar fietsje door de schuin aflopende steeg gereden, de macht over het stuur verloren en in de sloot beland. De toen 35-jarige heer Kleimeer woonachtig aan de Paardenakker stond in de tuin te roken. Op een gegeven ziet hij een kind in de sloot liggen. Hij bedenkt zich geen moment, springt in de sloot en haalt de bewusteloze Rianne uit het water. Zijn vrouw belt 112 en hij gaat direct over tot mond op mond beademing. Na enkele minuten komt het meisje bij. Kort daarop arriveerde de ambulance en de traumahelikopter. Met de ambulance brengt het meisje naar het ziekenhuis waar zij ter observatie wordt opgenomen. Het meisje heeft geen blijvend letsel aan het ongeval overgehouden. 14

De Maatschappij heeft de redder beloond met een oorkonde. Burgemeester Tange heeft tijdens de uitreiking zijn dank uitgesproken aan het adres van de Maatschappij. Dossier 7062 Op 26 november 2010 komt door een verkeerde bediening van de automaat van zijn auto de bestuurder met zijn auto in het kanaal, gelegen langs het Groot Wezenland in Zwolle. Agent G. Sluiter staat met zijn auto op het Groot Wezenland op het moment dat hij van omstanders te horen krijgt dat er verderop een auto in het kanaal ligt. Bij de kade aangekomen ziet hij tussen een woonboot en de kade een auto in het water liggen. Hij bedenkt zich moment, springt op het dak van de auto en probeert het portierraam aan de bestuurderszijde stuk te slaan. Dit lukt niet. Met de autokrik die hij uit zijn auto haalt, lukt hem wel een van de twee achterste zijruiten van de auto stuk te slaan. De auto blijft verder zinken. Nadat collega Wolsing die assistentie verleent het water in gaat om de benen van de bestuurder los te maken, lukt het beide agenten om de bestuurder uit de auto te halen. De Maatschappij heeft beide agenten beloond met de bronzen medaille. Dossier 7063 Op een koude zaterdagmiddag, 5 februari 2011 ziet de heer Koops woonachtig aan de Burgemeester Drijbersingel in Zwolle een vrouw op haar fiets de stoep oprijden en vervolgens van haar fiets vallen en de Stadsgracht in rollen. De heer Koops aarzelt niet, loopt het water in en trekt de vrouw uit het ijskoude water op de kant. Ambulancebroeders nemen de zorg van de redder over. De Maatschappij heeft de redder beloond met de bronzen medaille. Dossier 7064 Op een koude donderdagmiddag 24 februari 2011, omstreeks 3 uur ’s middags trekt de 72-jarige mevrouw Van I. uit Leerdam, staand op de kade, haar bootje naar zich toe. Mevrouw Van I. glijdt uit en valt in het ijskoude water. In haar val grijpt zij zich vast aan een afmeeroog. Op haar geroep om hulp reageren de 56-jarige heer Moot uit Leerdam en zijn 71-jarige plaatsgenoot heer Abel. Beide redders trekken liggend op hun buik de drenkeling met een uiterste krachtinspanning op de kade. Beide redders brengen de drenkeling thuis. Daar blijkt dat mevrouw kampt met een gebroken pols. De Maatschappij heeft beide redders beloond met een oorkonde.

15

Dossier 7065 Op Koninginnedag 2011omstreeks 11 uur zit de 23-jarige student medische biologie Lars Elmann-Larsen met vrienden op een boot. Bij de brug over de Herengracht in Amsterdam ligt de boot even stil. Plotseling klinkt er een plons. Lars ziet iemand onder water gaan en niet meer boven komen. Bij de derde duikpoging vindt hij de persoon. Hij pakt hem vast en zwemt met hem naar de boot. Zijn vrienden hijsen de drenkeling aan boord. De drenkeling ligt er levenloos bij. Lars begint met de reanimatie, die een eeuwigheid lijkt te duren. De drenkeling komt gelukkig bij. De ambulancebroeders nemen de drenkeling mee naar het ziekenhuis alwaar de specialist geen ernstige gevolgen constateert. Lars is Deens staatsburger en heeft in zijn militaire diensttijd een uitgebreide EHBO opleiding gevolgd. Bij navraag bleek het slachtoffer een drugstoerist te zijn. De Maatschappij heeft de redder beloond met de zilveren medaille.

Dossier 7066 De 11-jarige Dylan Hotting uit Poortugaal en zijn 65-jarige buurman A.M gaan regelmatig samen vissen. Op 20 mei 2011 vissen beide hengelaars in de brede sloot langs de Rhoonse Baan in Rhoon. De heer A.M. rijdt met zijn scootmobiel de betonnen duiker op. Bij het er aan de andere kant afrijden van de duiker weigeren zijn remmen en maakt hij zodanige vaart dat hij de sloot in rijdt. Dylan ziet het allemaal gebeuren, springt op de fiets en sprint naar de Rhoonse Baan – een grote doorgaande weg – waar hij enkele personen staande houdt en vraagt of zij 112 willen bellen. Niet lang daarna komen de hulpdien16

sten, de brandweer, de politie en ambulance op de plek van het ongeval en bevrijden A.M. uit zijn benarde positie en brengen hem naar het ziekenhuis. Daar constateren de artsen vier gebroken ribben. De Maatschappij heeft Dylan Hotting beloond met een oorkonde plus een jeugd EHBO cursus. Dossier 7067 Op vrijdagmiddag, 1 juli 2011 omstreeks kwart voor vier rijdt het bejaarde echtpaar M. uit Alphen aan den Rijn elk op een eigen scootmobiel naar huis over de Genielaan in hun woonplaats. Op dat zelfde moment rijdt de 45-jarige heer Van Oostrom jr. uit Alphen aan den Rijn samen met zijn vader over dezelfde Genielaan en ziet hij Van Oostrom jr. een van de scootmobielen het water in rijden. Hij waarschuwt zijn vader die achter het stuur van de auto zit. Senior zet direct de auto aan de kant en Van Oostrom jr. stapt uit, loopt naar de sloot en gaat te water. Een voorbijganger belt 112. Staand in het water tot aan zijn schouders houdt hij het hoofd van het slachtoffer boven water. Met de hulp van de brandweer en politie brengt de redder het slachtoffer op het droge. De Maatschappij heeft de redder beloond met een oorkonde. Dossier 7068 Het is maandagavond ongeveer half zeven, 4 juli 2011 als de Alphenaar Mustafa Akin op zijn scooter op de Herenweg in Alphen aan den Rijn naar huis rijdt. Hij passeert een vrouw die met haar rollator op de stoep rijdt. Op een gegeven moment ziet hij de vrouw vallen en in de naast de weg gelegen sloot terecht komen. Hij stopt, zet zijn scooter neer en springt in de sloot. Alleen het hoofd van het slachtoffer is zichtbaar, met een behoorlijke krachtinspanning weet Mustafa het hoofd van het slachtoffer boven water te houden. Met hulp van enkele omstanders krijgt Mustafa Akin de 77-jarige mevrouw B. uit Alphen aan den Rijn uit de sloot op het droge. Na een kort medisch onderzoekje brengt de ambulance mevrouw B. thuis. De redder rijdt met zijn natte kleren aan – met één schoen, de andere verloor hij in de modder – op zijn scooter naar huis. De Maatschappij heeft Mustafa Akin beloond met een oorkonde. Dossier 7069 Op vrijdagavond omstreeks zes uur, 25 maart 2011 fietst de Amsterdammer Jimmy Mars vanuit zijn werk langs de sloot aan de Mercurius in Amstelveen. Daar waarschuwt een jongen dat er iemand in het water ligt. Jimmy Mars ziet een kind op zijn rug in het water liggen. Hij gooit zijn fiets in het gras van de 17

berm en gaat behoedzaam de sloot in. Het kind, de driejarige L.L. uit Amstelveen, weet hij op het droge te krijgen en draagt hem aan de inmiddels op de plek des onheil aangekomen moeder over. Het gemeentelijk rapport vermeldt dat gelukkig zowel het slachtoffer als de redder niets hebben overgehouden aan dit voorval. De Maatschappij heeft de redder beloond met de bronzen medaille. Dossier 7070 Op 16 december 2010 om ca 9 uur ’s morgens rijdt mevrouw P. uit Scherpenzeel spontaan de Nederrijn in omdat ze denkt dat het pontje daar ligt. Door de sterke stroming drijft haar auto heel snel af. Gelukkig weet zij op eigen kracht uit haar auto op het dak te kruipen. Schipper Van Amersfoort uit Wijk bij Duurstede, ziet op een gegeven moment een auto voorbij zijn afgemeerde boot drijven. Hij pakt snel een lijn en werpt die naar de drenkeling. Die weet deze te vangen en om haar middel te binden. Samen met een collega takelt Van Amersfoort de drenkeling uit het water. Rijkswaterstaat heeft de auto uit het water gehaald. De Maatschappij heeft de redder beloond met de bronzen medaille. Dossier 7071 Gezeten in hun strooiwagen rijden Pieter van Rhijn en collega Gerrit van Brenk over de Hoeksedijk in hun woonplaats, Wijk bij Duurstede. Het is een koude ochtend op 5 december 2010, wanneer zij in het kanaal een lichaam zien drijven op ongeveer 20 meter van de kant. Ze zetten de strooiwagen aan de kant, bellen 112 en werpen een touw naar de drenkeling. Met behulp van het touw trekken zij de drenkeling naar de kant, wikkelen hem in dekens en wachten de komst van de ambulance af. De ambulance brengt de drenkeling naar huis en de gladheidbestrijders vervolgen hun weg. De Maatschappij heeft beide redders beloond met een oorkonde. Dossier 7072 Op 9 augustus 2011, omstreeks 7 uur ’s avonds staan mensen op de Noordpier in Velsen Noord naar de zee te kijken. Het waait hard. De 8-jarige C.Z. uit Castricum draait zich om om zich te beschermen tegen stuifzand en struikelt over de rand van de pier en valt in zee. De ouders van C. waarschuwen onmiddellijk de strandploeg van de IJmuider reddingsbrigade die binnen enkele minuten met twee reddingsvaartuigen bij de drenkeling aankomen. Ze halen hem uit het water en dragen hem over aan de ambulancebroeders. De Maatschappij heeft de IJmuider Reddingsbrigade beloond met een oorkonde. 18

Dossier 7073 Op 14 juli 2011 ligt K.S. en zijn vrouw met hun bootje aangemeerd in het Nieuw Heerenveens kanaal in Nijehaske. K.S loopt over het dek naar de andere kant van de boot en struikelt. Hij valt met zijn hoofd op een paal, breekt twee tanden en komt in het water terecht. Zijn vrouw W.S. hoort –zittend in de kajuit – een plons, gaat poolshoogte nemen en ziet haar man bewegingsloos op zijn buik in het water liggen. Zij springt direct het koude water in en weet haar man met veel moeite op zijn rug te draaien. Daarna sleept zij hem naar de kant. Omstanders tillen hen op de kant. De Maatschappij heeft de redder beloond met een oorkonde. Dossier 7074 Op maandagmiddag, 22 augustus 2011 ziet mevrouw Duijnisveld uit Nieuw Dordrecht een jongetje drijven in het water van de recreatieplas van het Ermerstrand. Zij vraagt haar zoon Marco naar het jongetje te zwemmen om te kijken wat er aan de hand is. De 6-jarige J.K. uit Hoogeveen is samen met zijn moeder een dagje uit, en bij het uitkleden van het andere kind is hij aan de aandacht van zijn moeder ontsnapt. Marco Duijnisveld pakt de niet ademende drenkeling beet en sleept hem naar de kant waar een vrouw direct begint met reanimeren. Mevrouw Duijnisveld vraagt in de tussentijd tevergeefs hulp aan het personeel van het restaurant. Haar dochter belt vervolgens 112. In haar zoektocht naar haar verloren zoon ontwaart mevrouw K. even verderop een groep mensen rondom een kind dat wordt beademd. Tot haar schrik ziet ze dat het haar zoon is. Inmiddels arriveren twee ambulances en een trauma heli op de plek langs het Ermerstrand. De Maatschappij heeft de familie Duijnisveld en de onbekend gebleven vrouw beloond met de bronzen medaille. (De onbekende – levensreddende – vrouw is ondanks pogingen van de gemeente niet gevonden.) Dossier 7075 Op donderdagmiddag, 13 oktober 2011 rijdt de 69-jarige J. M uit Veendam op zijn fiets over de Boven Oosterdiep. Ter hoogte van sportcentrum Oxygym valt hij in het water. Een aantal omstanders, leden van het team Buurt Aanpak Service, ziet het gebeuren en schiet te hulp. De 22-jarige Jos Jager uit Wildervank springt in het water en het lukt hem na een duik de drenkeling vast te pakken. Zwemmend sleept hij de drenkeling achter zich aan. De collega’s van Jos, Luppo Schrik en Mike Hesse, trekken met behulp van een touw de drenkeling op de kade. 19

Anneke Becherer uit Veendam komt op dat moment uit de sportschool gelopen en haar nieuwsgierigheid brengt haar bij de groep mensen op de kade. Toen ze het slachtoffer ziet liggen, gaat zij direct over tot reanimatie. Na enkele minuten ademt het slachtoffer weer. De Maatschappij heeft Jos Jager en Anneke Becherer beloond met de bronzen medaille en beide helpers, de heren Schrik en Hesse, hebben een oorkonde ontvangen. Dossier 7076 Op zaterdagmiddag, 5 november 2011 omstreeks 16.00 uur raakt de 71-jarige C. de G. uit Drachten de macht over het stuur van zijn scootmobiel kwijt en komt in het water terecht. Het ongeluk voltrekt zich voor de ogen van de heer Sturkenboom en mevrouw Vester uit Drachten en de heer Winia uit Zeist. Zij aarzelen geen moment, rennen naar de sloot en gaan te water. De sloot is niet diep, maar zeer modderig en het water is koud. Met vereende krachten hijsen zij de drenkeling op de kant. Agenten wikkelen de drenkeling in een reddingsdeken en brengen hem naar het nabij gelegen verzorgingshuis, waar hij op verhaal komt. De Maatschappij heeft de drie redders beloond met de bronzen medaille.

20

Voorlichting Voorlichting is het belangrijkste middel van de Maatschappij om haar doelstelling te verwezenlijken: de beperking van de nadelige gevolgen van verdrinking. Daarin begrepen is de voorlichting over de resultaten van de andere activiteiten, zoals onderzoek en bekroning. Het liefst zou de Maatschappij met deze voorlichting het publiek bereiken, dat op korte of langere termijn geconfronteerd kan worden met een verdrinkingsongeval, zodat het in staat is op de juiste wijze te handelen. Dit is uiteraard onmogelijk omdat niet van tevoren is vast te stellen waar en wanneer een ongeluk zal plaatsvinden en wie er dan toevallig langskomt. Daarom richt de Maatschappij zich op ‘tussenpersonen’, die de informatie kunnen doorgeven en uitdragen, zoals gemeentebesturen en burgemeesters, en op hulpverleningsdiensten zoals politie en brandweer, docenten, beheerders en besturen van watersportverenigingen en zwembaden. Bekroningen De bekroningen zijn er uiteraard om de redders te eren. Van de uitreiking gaat een voorlichtende werking uit, des te meer naarmate er bekendheid aan wordt gegeven. Daarom stelt de Maatschappij het op prijs indien de burgemeester de uitreiking wil verzorgen in aanwezigheid van familie, vrienden en de lokale pers. Er zijn talloze krantenartikelen over uitreikingen, die hun uitwerking qua beeldvorming in de regio niet hebben gemist. De Maatschappij streeft ernaar zo veel mogelijk uitreikingen met een vertegenwoordiger van het bestuur bij te wonen. Website Doel en activiteiten van de Maatschappij worden in het kort op de website www.drenkeling.nl vermeld. Gevallen van redding kunnen via de website worden doorgegeven; ook kunnen de details van het verloop van de redding op een vragenformulier worden ingevuld en online ingediend. De Maatschappij doet op de website verslag van recente bekroningen.

21

Instellingen actief op het terrein van preventie, redden, eerste hulp en bekroning Maatschappij tot Redding van Drenkelingen Rokin 114 B, 1012 LB Amsterdam Tel. 020 6241763, fax 020 6271317 E-mail: [email protected] [email protected] Websites: www.drenkeling.nl en www.drowning.nl De Maatschappij houdt zich steeds aanbevolen over reddingen te worden geïnformeerd. Twee organisaties die zich eveneens bezighouden met het lot van drenkelingen: Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij KNRM De KNRM is een professionele organisatie met moderne reddingboten, die vanaf onze kust schepen te hulp schiet, die op de Noordzee, Waddenzee en IJsselmeer in problemen zijn geraakt. Men beschikt over een aantal daartoe ingerichte reddingsstations. Men kan donateur of lid worden. En er is plaats voor vrijwilligers en ’opstappers’ op de boten. Adres: Postbus 434, 1970 AK IJmuiden; Bezoekadres: Haringkade 2 tel. 0255-548454 E-mail: [email protected] Website: www.knrm.nl Reddingsbrigades Nederland KNBRD Reddingsbrigades Nederland is de koepelorganisatie van de vele zelfstandige lokale reddingbrigades in het gehele land, die o.a. onderricht organiseren in zwemmend redden, bewakingsdiensten verrichten aan stranden, en reddingsoperaties uitvoeren aan stranden en in overstroomde gebieden. Wie zich wil aansluiten bij een reddingsbrigade, kan daarvoor de Gouden Gids en/of het telefoonboek raadplegen of schrijven of bellen naar: Dokweg 149, 1976 CA IJmuiden tel. 0255 545858 E-mail: [email protected] Website: www.redned.nl 22

Overige instellingen die actief zijn op het terrein van preventie, redden, eerste hulp en bekroning: Het Oranje Kruis Het Oranje Kruis bewaakt namens de overheid de eenheid en kwaliteit van de opleiding tot het eenheidsdiploma EHBO en de afgeleide certificaten. Zij doet dit door het vaststellen van de leerstof, het afnemen van de examens en het uitgeven van diploma’s. De opleidingen worden verzorgd door EHBOorganisaties, afdelingen van het Nederlandse Rode Kruis en door commerciële opleidingsinstituten. Het Oranje Kruis werkt samen met alle instellingen die zich bezighouden met pre-professionele hulpverlening en eerste hulp bij ongelukken, waartoe ook reanimatie behoort. Zij kan een geïnteresseerde naar de geëigende EHBO-vereniging doorverwijzen, of naar de plaatselijke afdeling van de Hartstichting, waar men onderricht in eerste hulp en reanimatie kan krijgen. Postbus 16462, 2500 BL Den Haag tel. 070-3383232 E-mail: [email protected] Website: www.ehbo.nl Stichting Carnegie Heldenfonds Deze stichting bekroont mensen die anderen gered hebben met gevaar voor eigen leven, dus ook in geval van verdrinking. Postbus 90602, 2509 LP Den Haag tel. 0252-428580 Stichting Consument en Veiligheid Deze stichting onderzoekt voor overheid en instellingen de frequentie en aard van ongevallen in de privé-sfeer, d.w.z. thuis en in de vrije tijd, en geeft adviezen gericht op de preventie daarvan. Voor de komende jaren staat o.a. onderzoek naar verdrinking, gericht op het ontwikkelen van voorlichting in Nederland hierover, geprogrammeerd. De Stichting Consument en Veiligheid bereidde in opdracht van de Maatschappij tot Redding van Drenkelingen het congresgedeelte van het World Congress on Drowning 2002 voor. Postbus 75169, 1070 AD Amsterdam Tel. 020-5114511 Servicedesknummer 020-5114567 E-mail: [email protected] Website: www.consument-en-veiligheid.nl 23

Nederlandse Hartstichting De Nederlandse Hartstichting organiseert, in het kader van de bestrijding van hart- en vaatziekten, reanimatielessen. Uitvoerenden zijn de plaatselijke afdelingen. Bordewijklaan 3, 2591 XR Den Haag Tel. 070-3155555 International Life Saving Federation (ILS) Georganiseerde internationale reddingsactiviteiten gaan terug tot 1878 toen het eerste World Congress in Marseille werd gehouden. De noodzaak voor een internationaal forum om ideeën uit te wisselen werd spoedig daarna erkend. De ILS is te vinden op het internet op www.ilsf.org

24

25

Samenstelling van het bestuur en de commissies op 31 december 2011

Uitvoerend bestuur: ir A. Meerstadt drs W.J. baron van der Feltz jhr drs F.S. von Balluseck

voorzitter ondervoorzitter penningmeester

Overige bestuurders: prof. dr Th.M. van Gulik, mr R.J. graaf Schimmelpenninck, mr J.C.M. van Dorp, mr B. Heldring, mr F.A.J. van Hall, drs G.A.J. ter Linden, ds H. Leegte

Consulent-bestuurder: prof. dr J.J.L.M. Bierens prof. dr E. Briët Secretaris: J.P. Vasseur Commissie van Advies: prof. dr J.T.A. Knape, prof. dr A. Brutel de la Rivière, prof. dr M.M. Levi Ere-bestuurders: prof. dr A.M. van Leeuwen, C.C. Delprat, J.F. Dudok van Heel, mr W.H.C. Boellaard, mr H. baron van Imhoff, jhr mr J.P.E. Teding van Berkhout, R.C. Kolff jhr mr J.E. van der Does de Willebois, ds N.M.A. ter Linden, jhr drs H.S. van Lennep, mr J.M. Boll

26

Laat nooit iemand stikken…… DOE IETS Ben je getuige? 1. Ben je getuige van een ongeluk? Schakel omstanders in en bel direct 112. Vertel duidelijk waar je bent en wat er gebeurd is. 2. Haal het slachtoffer uit het water. Blijf voorzichtig: duik niet in het water, maar kies een andere manier om te water te gaan. Gebruik een touw of stok of aan elkaar geknoopte kleding om de drenkeling op de kant te krijgen. 3. Verzorg het slachtoffer. Pas reanimatie toe totdat de ambulance is gearriveerd. 4. Verzorg ook de redder. 5. Volg altijd de aanwijzingen van het ambulancepersoneel op. Tips voor baders en zwemmers 1. Ga nooit vermoeid en bezweet het water in. 2. Ga nooit het water in wanneer je net gegeten hebt. 3. Kan je niet zwemmen? Ga dan nooit verder dan tot je heupen in het water. 4. Speel nooit met een drijvend voorwerp in zee bij aflandige wind. 5. Ga nooit alleen in het water, maar met een groepje mensen. 6. Ga niet te snel in het water als je net een zonnebad hebt genomen. 7. Maak eerst handen en polsen goed nat om je lichaam aan de watertemperatuur te laten wennen. 8. Blijf uit de buurt van vaarwegen; schippers zien je nauwelijks. 9. Blijf uit de buurt van boeien, zandbanken, dammen of pieren. 10. Houd rekening met eb en vloed. Tips voor veilig varen 1. Vertel achterblijvers (ouders, familie, vrienden) wat je gaat doen. 2. Let tijdens het varen goed op. 3. Zorg voor de juiste kleding (altijd een hoofddeksel) en draag steevast een reddingsvest 4. Zorg dat je genoeg brandstof voor de motor hebt. 5. Onderhoud je boot goed. 6. Kijk alles na voordat je met de boot vertrekt. 7. Luister naar de weerberichten. 8. Neem actuele waterkaarten mee. 9. Bedenk vooraf waarheen je kunt gaan als de wind draait of als het weer zo slecht wordt dat je niet meer kunt doorvaren. 10. Neem vaarles of volg een cursus bij een zeilschool.

27

28

Maatschappij tot Redding van Drenkelingen Rokin 114 B 1012 LB Amsterdam tel. 020 6241763 fax 020 6271317 e-mail: [email protected] e-mail: [email protected] website: www.drenkeling.nl

Stichtingenregister Amsterdam nr. 41200945