Zorginnovatie voor pijnlijke diabetische polyneuropathie Margot Geerts Verpleegkundig Specialist
Diabetische polyneuropathie 1. Distale symmetrische polyneuropathie Uitval van een combinatie van sensore, motore en autonome zenuwen A. Pijnlijk B. Niet pijnlijk
2. Dunne vezel neuropathie Dysesthesieën en paresthesieën bij normaal EMG
Symptomen pijnlijke diabetische PNP Sensibel: • Tintelingen en pijn, m.n. rust en nacht • Overgevoeligheid huid aanraken • Verminderd gevoel • Voeten uitbreiding proximaal Motorisch: • Krachtsverlies voeten, benen • Standsafwijkingen Autonoom • Droge huid
Prevalentie diabetische PNP • Bij diagnose diabetes mellitus 7% • Bij diabetesduur > 25 jaar: 50%
• Bij type 2 aan denken vanaf diagnose • Bij type 1 na diabetesduur > 5 jaar
• Jaarlijks gericht voetonderzoek: - stemvorktest - monofilament
Consequenties pijnlijke diabetische PNP • Slaapstoornissen (50%) • Angst en vrees (35%) • Depressie (30%) • Verminderde werkproductiviteit (64%; 13 dagen in 3 maanden) • Sociaal isolement (68%)
Achtergrond • 12-20% leidt aan matige tot ernstige pijn • De behandeling schiet tekort en vraagt een integrale benadering: - moeilijk uitvoerbaar is de hectiek van spreekuren - onvoldoende aandacht voor het patiëntperspectief • Vanuit patiëntperspectief: a. meer aandacht voor informatie b. leren omgaan met een chronische aandoening c. continuïteit van zorg
Huidige zorg • Hoofdbehandelaars van diabeteszorg o.a. huisartsen, diabetesverpleegkundigen, praktijkondersteuners, internisten
• Algemene pijnpoli’s van ziekenhuizen
• Andere medici, zoals chirurgen, orthopeden, revalidatieartsen
Knelpunten in onze regio • gebrekkige diagnostiek • gebrekkige expertise bij behandelaars • inadequate behandeling o.a. door afwezigheid behandelprotocol/ verwijscriteria; • onvoldoende aandacht voor de complexe zorgvraag • versnipperde zorg
CHAOS
Doelstelling Verbetering t.a.v. • Diagnostiek • Transparante verwijscriteria • Eenduidig behandelprotocol in samenwerking met afdeling pijnbestrijding MUMC+ • Kwaliteit van zorg m.b.t. patiënttevredenheid, pijnbeleving en kwaliteit van leven
Behandeling 1. Uitleg en educatie patiënt 2. Optimaliseren diabetesregulatie 3. Starten medicamenteuze pijnbehandeling
Follow up behandeling •
Frequente controle (kliniek en/of telefonisch)
•
Effect pijn (NRS)
•
Tevredenheid
•
Bijwerkingen
•
Aanpassen medicatie
•
Effectieve therapie: afname pijn in 3-4 weken
Onderzoeksopzet Populatie: Patiënten met pijnlijke diabetische neuropathie (n=120) Design: prospectief cohort onderzoek (T0, T12) Inclusiecriteria: • Patiënten met DM in 1e en 2e lijn in regio Zuid – Limburg • Aanwezigheid diabetische neuropathie op basis van de jaarcontrole Exclusiecriteria: • Neuropathische pijn niet t.g.v. DM • Pijnklachten in de onderste extremiteit t.g.v. vasculaire pathologie/ afwijkingen bewegingsapparaat • Acute Charcot
Betrokken partners/ organisaties
Maastricht Universitair Medisch Centrum+ Afdeling Interne Geneeskunde Afdeling Patiënt & Zorg Afdeling Pijnbestrijding
Universiteit Maastricht Care and Public Health Research Institute (CAPRHI)
Regionale Huisartsenzorg Maastricht en Heuvelland
Diabetesvereniging Nederland, regio Maastricht
Uitkomsten Primaire uitkomstmaten: • Pijn → Brief Pain Inventory (BPI) • Qol (Quality of life) → Short Form 12 (SF12) • Qoc (Quality of care) → Patient Assessment of Chronic Illness Care
Uitkomsten pijn (BPI-vragenlijst) • Significante verbetering op gemiddelde, ernstige en andere pijnscores (p<0.05) • Pijninterferentie verbeterde m.b.t. slaap, algemene activiteit en stemming (p<0.05)
Uitkomsten Quality of life (SF-12) • Een significante verbetering is gevonden in lichamelijke pijn (p<0.01) en algemene gezondheid (p<0.05). SF-12
Role Physical 80 Social Functioning
60
General Health Profile
40 20 Role Mental
0
Mental Health
Physical Functioning
Vitality Bodily Pain
Final Baseline
Uitkomsten Quality of care (PACIC) • Bijna alle PACIC sub schalen bleken significant te zijn verbeterd (p< 0.01- P< 0.05), behalve op het gebied van doelen stellen/ aanpassen PACIC (mean ± SD) Patient Activation
2.5 ±1.2
3.4 ±1.1*
Delivery System Design/ Decision support
2.5 ±1.2
3.5 ±1.1*
Goal Setting/ Tailoring
2.3 ±0.8
2.7 ±1.0
Problem-solving/ Contextual Counselling
1.8 ±0.8
3.4 ±1.0*
Follow-up/ Coordination
2.5 ±0.8
3.3 ±0.9*
Overall PACIC
2.4 ±0.9
3.2 ±0.9*
Uitdagingen, nu en in de toekomst.. 1. Organisatie van een pijnspreekuur 2. Overtuigen van medici over de relevantie van het pijnspreekuur 3. Multiple problematiek van patiënten (psychosociale situatie) 4. Bestaande medicatie voor neuropathische pijn toereikend?
Vragen?
