Zelfredzaamheid en SIS Bevolkingszorg Kennemerland
Neil Jordan, Adviseur openbare orde en Veiligheid gemeente Haarlemmermeer Irene Mokkink, Adviseur Bureau Bevolkingszorg Kennemerland
Zelfredzaamheid en SIS • Visie op zelfredzaamheid & aangesloten bevolkingszorg • Uitgangspunten bevolkingszorg • Wat betekent dit voor processen? • Wat betekent dit voor Informeren Verwanten? • Hoe is het proces Informeren Verwanten ingericht? • Leerpunten implementatie • Ervaringen in de praktijk
Nieuwe crisisorganisatie Bevolkingszorg: aanleiding Leerpunten incidenten > nieuwe visie op Bevolkingszorg Kennemerland
Rapport commissie Bruinooge / SIS
Aanpassen deelplan Bevolkingszorg en crisisorganisatie
Zelfredzaamheid, improvisatie en flexibiliteit Bevindingen uit de praktijk en effecten op de crisisorganisatie
Bevindingen uit de praktijk • Merendeel van de betrokkenen bij een crisis treedt rationeel en handelend op en is daardoor (zelf)redzaam dus geen paniek of plunderingen!
Bevindingen uit de praktijk • Een deel van de samenleving is tijdens een crisis redzaam eerste levensreddende handelingen spontaan door omstanders
Bevindingen uit de praktijk • (Gemeente)functionarissen beschikken over improvisatievermogen bij crises hoe meer onzekerheid, hoe meer behoefte aan improvisatie
Bevindingen uit de praktijk • Slechts een klein percentage van de aangeboden hulp wordt daadwerkelijk gebruikt…
Bevindingen uit de praktijk • Mensen organiseren zichzelf en bieden spontaan hulp aan. Zij maken daarbij gebruik van hun sociale netwerk, sociale media, internet, mobiele telefoon, etc.
Visie op bevolkingszorg Aangesloten Bevolkingszorg! • Overheid rekent op verantwoordelijkheid samenleving, ook tijdens crisis • Overheid stemt bevolkingszorg af op (zelf)redzaamheid • Overheid houdt rekening met en gebruikt spontane hulpverlening van samenleving • Overheid bereidt zich voor minder zelfredzamen slechts tot een vastgesteld zorgniveau voor
Visie bevolkingszorg
Zelfredzamen
• •
Anticiperen
•
Stimuleren
•
Faciliteren
Verminderd zelfredzamen
• • •
Voorbereide zorg
•
Geïmproviseerde zorg
•
Reactief: Uitgaan van (zelf)redzaamheid en improvisatie. Slechts voorbereiden tot een realistisch zorgniveau (voor minder zelfredzamen) Naast burgers, professionals en bedrijven betrekken en aansluiten bij eigen (spontane) initiatieven Vraaggericht: Behoefte burger centraal Decentraal: Ter plaatse zicht krijgen op en direct leveren wat nodig is Routinematig: Als gemeente aansluiten bij de dagelijkse praktijk
Wat betekent dit voor de crisisorganisatie? • • • • • • •
Algemeen: kleiner, professioneler, beter geoefend, meer ervaring OvD-Bz als spil stuurt processen aan namens AC-Bz, op regionaal piket en in ‘het veld’ Backoffice BZ ter ondersteuning van OvD-Bz -> regionaal; TBZ vervalt Andere rol AC-Bz in OT Hoofd Publiek Zorg in ‘het veld’ Informeren Verwanten i.p.v. Registreren Slachtoffers Registratie schade verdwijnt, indien nodig valt onder Nafase
Wat betekent dit voor de processen?
• Doorlopend: 1. Crisiscommunicatie
• Acute bevolkingszorg: 2. Publieke zorg (opvang en verzorging) 3. Registratie slachtoffers Informeren van verwanten 4. Omgevingszorg
• Herstelzorg: 5. Registratie schade 6. Nafase/zorg
Wat betekent dit voor de processen? Crisiscommunicatie: • Feitelijke relevante informatie – Zodat betrokkenen (met name zelfredzamen) zelf in actie kunnen komen – Na uiterlijk 30 min, daarna iedere 30 min via media en op basis van behoeften
• Richtinggevende handelingsperspectieven effecten, onzekerheden, onmogelijkheden overheid. • Concrete instructies beperken • Crisis duiden door ‘boegbeeld’ Context schetsen, geschoktheid adresseren en oproepen tot (zelf)redzaamheid
Wat betekent dit voor de processen? Publieke zorg: • Meeste zelfredzamen regelen zelf O&V dit stimuleren en waar nodig faciliteren • Deel samenleving vangt op en helpt of ondersteunt locatie aansluiten hierbij • Zelden situaties waarbij grootschalige opvang O&V voorbereiden tot realistische grens, rest o.b.v. improvisatie • O&V (en evt. tijdelijke huisvesting) die wel wordt geleverd snel • Flexibiliteit “Sporthal hoeft niet altijd open of te worden gebruikt”
Zelfredzaamheid en SIS
16
Wat betekent dit voor de processen? Informeren van verwanten: “Het gaat niet om ‘de lijst’, maar om de verwanten en betrokkenen!”
• Meeste betrokkenen informeren zelf verwanten rest: stimuleren/faciliteren bij zelf actief contact zoeken en informeren van betrokkenen • Beperkt deel betrokkenen verdere (individuele) begeleiding contactambtenaren gemeente of familierechercheurs politie • Geen registratie meer van (zelfredzame) ongedeerden
Taken Bevolkingszorg bij inzet SIS •
OvD-Bz / AC-Bz:
– – – –
Overweegt SIS wel of niet op te starten Start SIS op via piketnummer LOCC AC-Bz ontvangt elke twee uur voortgangsrapportage Ontvangt de eindrapportage SIS
Taken Bevolkingszorg bij inzet SIS
•
Team Informeren Verwanten: – – – – –
Continue informatie-uitwisseling door Hoofd/mdw SIS met Teamleider SIS Informeren Crisiscommunicatie over verwanteninformatienummer van SIS Verwanten (laten) doorverwijzen naar frontoffice SIS In sommige gevallen ter plaatse (Schiphol) Afstemmen met Backoffice BZ, OvD-Bz en andere actieteams/partijen
Taken Bevolkingszorg bij inzet SIS •
Publieke zorg – –
•
Stimuleert/faciliteert zelf informeren van verwanten ter plaatse Stimuleert zelfregistratie (bij Frontoffice SIS) ter plaatse
Crisiscommunicatie – – –
Bekend stellen publieksinformatienummer en verwanteninformatienummer SIS Doorgeven publieksinformatienummer (via Team IV), zodat SIS kan doorverwijzen Levert Q&A’s aan team IV, ook ten behoeve van Frontoffice SIS 20
Taken Bevolkingszorg bij inzet SIS •
Nafase: –
•
Ontvangt van AC-Bz eindrapportage SIS inclusief slachtofferlijsten (zonder medische gegevens), als onderdeel van de overdracht.
Contactambtenaren gemeente: –
Verwanten langer dan 24 uur in onzekerheid en nietzelfredzame ongedeerden krijgen eventueel een contactpersoon van SIS en een contactambtenaar van de gemeente.
21
Leerpunten implementatie Bestuur • Table-tops met Bestuur VRK • Het ‘Barry-padje’ • Brief Inspectie Organisatie • Werving & selectie: KWALITEIT! -
Improviseren Flexibiliteit Stressbestendig
• Professioneel, klein, gemotiveerd
‘Eens met principe, maar neem ons stap voor stap mee…’ ‘Houdt rekening met de risico-regel-reflex en de afrekencultuur’
Vertrouwen geven aan de crisisorganisatie.
Medewerkers zijn ‘willing & able’
De praktijk • Info verstrekken aan derden bijv. aan airlines • Overheid = complexiteit voor partners • Belangen/verantwoordelijkheden derden bijv. nazorg airlines versus regio • Verwachtingen andere partijen: niet registreren van (zelfredzame) ongedeerden (ook voor bestuurders een blijvend aandachtspunt)
Vragen?
