WERKINGSVERSLAG CULTUURBELEID 2009 GEMEENTE ZWALM Gemeentebestuur Zwalm Zuidlaan 36 9630 Zwalm Arrondissement Oudenaarde
Provincie Oost‐Vlaanderen
Inhoudstafel Actieplan Cultuurbeleid Zwalm 2009 1. INLEIDING 2. TOELICHTING PROJECTEN VOOROPGESTELD IN HET ACTIEPLAN 2009 2.1. De Bibliotheek 2.2. De Cultuurdienst 3. KADERING VAN DE PROJECTEN BINNEN DE DOELSTELLINGEN VAN HET CULTUURBELEIDSPLAN 2009‐2013 EN HET BIBLIOTHEEKBELEIDSPLAN 2008‐2013 3.1. De Bibliotheek 3.2. De Cultuurdienst 4. OVERZICHT GEMEENSCHAPSVORMENDE INITIATIEVEN 4.1. Jeugdboekenweek en bibliotheekweek 4.2. Lezen in de Lente, Erfgoeddag, WAK 4.3. Tentoonstelling Amateurkunsten op de Avondmarkt 4.4. Festival van Vlaanderen 4.5. Open Monumentendag en Open Monumentendag Junior 4.6. Culturele programmatie – Zwalm Kluistert 4.7 Bijkomende gemeenschapsvormende initiatieven in 2009
3
4 4
7 13
18 18 19 19 21 24 25
2
1. INLEIDING Het eerste cultuurbeleidsplan ( 2009‐2013 ) van de gemeente Zwalm bevatte de krachtlijnen voor het cultuurbeleid voor die jaren. Daarin werd via algemene en concrete doelstellingen geformuleerd hoe de visie over cultuur van de gemeente Zwalm in acties kan worden omgezet. Deze acties werden verspreid over de verschillende jaren, vele zaken kwamen echter ook jaarlijks terug. In het actieplan 2009 stond wat wij in dit jaar hoopten te bereiken. Dit verslag schetst onze vooruitgang.
3
2. TOELICHTING VAN DE PRIORITAIRE PROJECTEN VOOR 2009 2.1. De Bibliotheek. 1. Het afwerken van de inventarisatie van alle materialen, migratie naar magazijn en afvoer van (ver)oude(rde) werken 2. Het voorbereiden van de overschakeling naar VubisSm@rt 3. De samenwerking met verschillende doelgroepen optimaliseren 4. Actieve medewerking aan Jeugdboekenweek en Bibliotheekweek 5. Het samenwerkingsverband ZOVLA, in het kader van het Streekgericht Bibliotheekbeleid bestendigen 6. Het samenwerken met culturele actoren en het organiseren van uitbreidingsactiviteiten 2.2. De Cultuurdienst. 1. De gemeente ondersteunt de culturele verenigingen op financiële en logistieke wijze. In 2009 werden voor het eerst subsidies verdeeld voor de Zwalmse verenigingen die lid zijn van de cultuurraad. Het was dus zeer belangrijk dat deze eerste verdeling ook goed geëvalueerd werd. Het subsidiereglement werd dan ook aangepast op de (hernomen) gemeenteraad van 19.01.2010 na overleg met de cultuurraad. Op de (hernomen) gemeenteraad van 19.01.2010 is het reglement voor de gemeentelijke uitleendienst goedgekeurd. Dit betekent dat de uitleen van materialen nu geregistreerd zal gebeuren. Bovendien betekent dit logistieke ondersteuning voor Zwalmse verenigingen voor de organisatie van hun activiteiten. In 2009 werden ook 2 partytenten aangekocht (via de gemeenteraad van 05.05.2009) die kunnen uitgeleend worden. De bedoeling is dat het aanbod jaar na jaar zal worden uitgebreid. De opvolging van de gemeentelijke gebouwen verloopt moeilijker. De oprichting van de beheerraad zorgde ervoor dat alle activiteiten die in de gemeentelijke gebouwen nu opgevolgd en geregistreerd worden. Ook werd het reglement aangepast (gemeenteraad 27.10.2009) zodat de raadszaal aan het gemeentehuis ook beschikbaar is voor verenigingen, ongeacht of er samengewerkt wordt met het gemeentebestuur. De infrastructuur van de gebouwen verbeteren is nog steeds een doelstelling. In 2009 werden onderhoudswerken doorgevoerd maar vele gebouwen dienen nog in betere staat te worden gezet. Eveneens zou moeten gekeken worden naar de bezettingsgraad van de gebouwen en op welke manieren dit optimaal kan benut worden. 2. Het culture leven in Zwalm bloeit. In 2009 werd er merkbaar cultureel leven in het dorp geblazen worden. Allereerst was er het kindertheater ‘De Baronessen’, waar we zo’n 100 kinderen konden verwelkomen. Het seizoen startte dan met het Festival van Vlaanderen in september 2009 en loopt door tot het einde van het seizoen in juni 2010. Het eerste seizoen van Zwalm Kluistert werd eveneens een succes. In 2009 konden we zo’n 750 bezoekers verwelkomen op de 5 voorstellingen van Zwalm Kluistert (incl. Festival van Vlaanderen). Opvallend was ook dat van de bezoekers de overgrote meerderheid Zwalmenaars waren en dat we bovendien ook de niet‐georganiseerde Zwalmenaar bereiken. Daarnaast zijn er de sensibiliserende projecten, zoals Lezen in de Lente, Erfgoeddag, Open Monumentendag, … die werden georganiseerd. De cultuurraad speelde hierbij een zeer belangrijke rol omdat voor deze activiteiten werkgroepen werden opgericht waarin de verenigingen samen de handen in elkaar staan. Door met een enthousiaste groep naar buiten te komen, merken we dat interesse van de verschillende verengingen uit de cultuurraad langzaam groeit. Het blijft echter wel
4
een uitdaging om nog meer mensen erbij te betrekken, zowel voor de organisatie van als de deelname aan de projecten. Meer over deze voorstellingen en activiteiten is te vinden in hoofdstuk 3, Overzicht van de Gemeenschapsvormende initiatieven. Op 24.01.10 vond het eind‐ en apotheosemoment plaats van het gemeenschapsvormend project “Beerlegem Toer d’Amour”. De maanden eraan voorafgaand in 2009 werd er heel wat gefilmd (te bekijken op de voor dit project opgerichte website www.beerlegem.wordpress.com), gefotografeerd en verzameld over de bezigheden van Beerlegemmenaren. Het resultaat was te zien tijdens de nieuwjaarsreceptie met tentoonstelling voor alle Beerlegemnaren. Met een opkomst van bijna 200 bewoners op een totaal van 350 inwoners was het initiatief succesvol. Aan de nieuwjaarsdrink en de tentoonstelling werkten een 15‐tal bewoners erg actief mee. Het project slaagde in zijn belangrijkste doelstelling: zowel tijdens het werkproces als tijdens het slotmoment van het project werden heel wat nieuwe sociale contacten gelegd tussen de inwoners van Beerlegem; tussen jong en oud, tussen oorspronkelijke Beerlegemmenaren en inwijkeling‐ Beerlegemmenaren, … . Het project zorgde voor een hernieuwde sociale dynamiek in het dorp. Het feit dat de plaatselijke kermis nieuw leven wordt ingeblazen is daar een mooi voorbeeld van. 3. Een forum voor Zwalmse Kunst en Cultuur. Week van de Amateurkunsten viel in 2009 samen met Lezen in de Lente en Erfgoeddag. Er werd een werkgroep met leden van de cultuurraad en individuele kunstenaars opgericht die zich inzette voor Week van de Amateurkunsten en Erfgoeddag. Er werd een uitgebreid programma uitgewerkt maar dit leek niet echt geslaagd. Voor Week van de Amateurkunsten werd de focus teveel gelegd op de beeldende kunstenaars en was de locatie niet goed gekozen. De tentoonstelling ging door in de raadszaal van het gemeentehuis, wat een zeer geschikte zaal is voor tentoonstellingen maar de locatie is teveel afgelegen voor dergelijke activiteit. Na WAK 2009 werd dan ook een grondige evaluatie gedaan met de werkgroep met het oog op een meer succesvol en vernieuwend concept voor 2010. De tentoonstelling op de avondmarkt voor beeldende kunst is een blijver en was ook in 2010 succesvol. Het beeldende kunstwerk van een lokale kunstenaar een plaats te geven in de nieuwe site aan de sporthal is nog niet gerealiseerd om budgettaire redenen en aangezien de aanleg van de site in zijn geheel nog niet uitgevoerd werd. In 2009 werd ook ingegaan op het initiatief lokale trajectbegeleiding amateurkunsten. De resultaten van dit onderzoek zullen in 2010 verder verwerkt worden. 4. Investeren in nieuwe communicatiekanalen. Dit gemeentelijke cultuuraanbod wordt gecommuniceerd via de gekende kanalen, maar er wordt ook gewerkt aan een uitbreiding hiervan zodat elke burger nog beter geïnformeerd wordt en zelf actief op zoek kan gaan naar de informatie. In 2009 werd Zwalm UiT‐partner, waardoor zowel het gemeentelijke aanbod als het aanbod van de verenigingen beter gepromoot kan worden (collegebeslissing 26.08.2009). In 2009 werden de voorbereidingen hiertoe genomen, maar dit wordt nog verder uitgewerkt de komende jaren, onder meer met de nieuwe huisstijl en aangepaste website van de gemeente in 2010. Deze communicatiekanalen zijn ook belangrijk om de toeristische uitstraling van Zwalm te benadrukken. Een brochure moet er onder meer voor zorgen dat de toeristen gerichte informatie over onze gemeente efficiënt kunnen terugvinden en geprikkeld geraken om de natuur en het
5
erfgoed van Zwalm te bezoeken. In 2009 werd de bestaande brochure herwerkt en werd een ontwerpbrochure voor de horecazaken opgesteld. 5. Overleg tussen cultuurdienst, bibliotheek en schepen van cultuur Door wijzigingen in het organogram werd de cultuurbeleidscoördinator diensthoofd welzijnszaken (gemeenteraad 23.06.2009). Door deze ontwikkeling werd vanaf juli 2009 op regelmatige basis een overleg gehouden met de medewerkers van de dienst welzijn (sociale zaken (buurtwerk, senioren en jeugd), sport, bibliotheek en cultuur). Hiermee willen we de samenwerking tussen de verschillende diensten onder de ‘noemer’ welzijn vlotter te laten verlopen. Hierdoor wordt het maandelijkse overlegmoment met betrekking tot cultuur en bibliotheek niet meer gehouden aangezien beiden aanwezig zijn op het welzijnsoverleg. Indien toch noodzakelijk, wordt een overleg tussen bibliotheek, cultuurdienst en schepen van cultuur samengeroepen. Dit gebeurt echter zeer dikwijls op informele basis.
6
3. KADERING VAN DE PROJECTEN EN DE DOELSTELLINGEN VAN HET CULTUURBELEIDSPLAN VOOR 2009 3.1. De Bibliotheek BIBLIOTHEEK ALGEMEEN Doelstelling : De bibliotheek schrijft zich in op alle ( haalbare ), provinciaal en door de overheid aangeboden databanken, onderhoudt, en zorgt voor, een laagdrempelige toegang. Daartoe moet het personeel de technische (ICT‐)evolutie op de voet volgen via opleidingen en bijscholingen. 1. De bibliotheek bood nog steeds Keesings Historisch Archief, Mediargus en de Biblion‐ databanken aan. 2. Alle opleidingen daartoe, alsook die voor de mogelijkheden van het PBS werden gevolgd en in de mate van het mogelijke geïmplementeerd. Doelstelling : De bibliotheek schrijft zich in voor alle (promotie)campagnes en andere initiatieven van het bibliotheeksteunpunt ( V.C.O.B. of nieuwe vorm onder Cultuur Lokaal ). Daardoor kan ze haar plaats in het bibliotheeklandschap naar buiten brengen en de bibliotheek de uitstraling geven die ze verdient. 1. De internet‐pc’s hebben Bibnet als startpagina, zo komen de gebruikers daar meteen mee in contact. 2. De bibliotheek laat zich inspireren voor de Jeugdboekenweek en Bibliotheekweek door de campagnes van Locus. 3. Door het gebruik van het bib‐logo maakt de bibliotheek van Zwalm een duidelijk deel uit van het grotere bibliotheeklandschap. Doelstelling : De bibliotheek blijft een actieve rol spelen binnen de Interlokale Vereniging ZOVLA, die door de ruimere mogelijkheden, schaalvergroting en het creëren van naambekendheid door de bevolking ervaren en gezien wordt als een dynamische bibliotheekomgeving met een ruim aanbod aan culturele en vormingsactiviteiten. 1. De samenwerking voor de projecten is voor de bib van Zwalm soms de enige mogelijkheid om bepaalde initiatieven te introduceren. Zo werd het poëzieproject per twee gemeenten ( Zwalm met Gavere ) georganiseerd, alleen zou dit niet mogelijk zijn geweest. 2. Op de ( ongeveer ) maandelijkse vergaderingen wordt een schat aan ervaring en informatie uitgewisseld en wordt er aan zeer vruchtbare kruisbestuiving gedaan, o.a. op het gebied van ICT, collectievorming, wervingsmiddelen, enz… Doelstelling : De bibliotheek bestendigt zijn deelname aan IMPALA, en brengt deze dienst onder de aandacht van haar leners, aldus het virtuele aanbod uitbreidend. 1. Er werd een lichte stijging van het aantal aanvragen genoteerd, wat duidelijk maakt dat deze dienst een meerwaarde betekent voor een kleine bibliotheek als Zwalm. 2. Aan de andere kant blijven we ook vragen ontvangen, en zo blijkt dat de bib van Zwalm ook als leverancier nuttig is en haar plaats heeft in het Vlaamse bibliotheeklandschap.
7
Doelstelling : De openingsuren worden uitgebreid. Er wordt gestreefd naar uniformiteit en een zo groot mogelijke toegankelijkheid. 1. Het eerste volledige jaar met 20 openingsuren blijkt een schot in de roos. Niet alleen zijn de uitleencijfers gevoelig ( met meer dan 10 % ) gestegen, ook uit reacties van het publiek en de gezellige drukte tijdens de uitleenmomenten blijkt dat de Zwalmse bevolking de nieuwe uren kan appreciëren. 2. Er kwamen dan ook zo goed als geen klachten over de sluiting op zondag en de verhuis naar zaterdagvoormiddag. Doelstelling : Het gebouw wordt uitgebreid. Er komen meer mogelijkheden naar plaatsen van de collectie, eventueel nieuwe media, vergaderruimte. De uitbreiding werd ( tijdelijk ? ) in de koelkast gestopt, de gemeente had/heeft andere prioriteiten. Doelstelling : Er wordt werk gemaakt van de bewegwijzering. Dit hing samen met de uitbreiding, maar aangezien deze er ( momenteel ) niet komt, wordt in de planning voor 2010 een herinrichting voorzien waar bewegwijzering zou in passen. Doelstelling : De opstelling wordt herzien zodat de bibliotheek een aantrekkelijke en aangename ontmoetings‐, studie en bezoekplaats wordt. Wordt in de planning voor 2010 voorzien. Doelstelling : ZIZO voor volwassenen wordt ingevoerd en zorgt voor een gemakkelijkere en betere toegang tot onze non‐fictie afdeling. Wordt in de planning voor 2010 voorzien. Doelstelling : ZIZO voor prentenboeken wordt ingevoerd en zorgt voor een gemakkelijkere en betere toegang, vooral ook naar het onderwijzend personeel toe. Wordt in de planning voor 2010 voorzien. Doelstelling : In het kader ( en afwachting ) van de toetreding tot het PBS worden de prijzen aangepast ( gratis lidmaatschap, uniformere prijzen in vergelijking met andere bibliotheken ). Daardoor wordt de drempel tot inschrijving nog verlaagd. 1. Er is nog geen echte afstemming qua prijzenpolitiek, maar vanuit de provincie werd al enigszins naar uniformiteit gestreefd. 2. De Zwalmse tarieven benaderen sterk de voorgestelde prijzen, het lidgeld afschaffen, een vereiste voor de instap in het PBS, werd dan ook al ingevoerd. Doelstelling : De bibliotheek houdt haar collectie boeken, tijdschriften en andere media actueel met een snelle verwerking van haar recente aankopen. 1. De aankoop en de verwerking van de boeken verloopt al veel vlotter dan vroeger, door de aanstelling van de nieuwe krachten kan dit ook sneller. 2. Toch is er nog een regelmatiger verloop wenselijk, daar wordt aan gewerkt.
8
Doelstelling : Het personeel onderhoudt de klantvriendelijkheid mede door het volgen van opleidingen rond aspecten van omgaan met klanten. 1. Opleidingen werden niet gevolgd, maar uit reacties van de klanten blijkt dat het personeel en hun omgang met de bezoekers ten zeerste geapprecieerd wordt. 2. Zo zal op alle vragen geprobeerd worden een antwoord te voorzien, wat niet onmiddellijk zelf kan opgelost worden, wordt meegenomen naar een intern overleg. Iedere klant krijgt hoe dan ook hulp, een antwoord of een verwijzing. Doelstelling : De website van de bibliotheek heeft een prominente plaats binnen de gemeentelijke website en biedt een “virtuele bibliotheek” aan, zodat de gebruiker van thuis uit kan consulteren, reserveren, verlengen enz… 1. Het deel van de bib op de gemeentelijke website is vrij statisch, maar de link naar de pbs‐site biedt veel meer mogelijkheden. 2. Alle verlengingen via e‐mail worden beantwoord met een verwijzing naar www.mijnovinob.be, zodat leners zelf van thuis uit kunnen verlengen, reserveren, enz… Doelstelling : Het ( recente ) aanbod wordt aantrekkelijk en snel gepresenteerd, zodat een vlotte ingebruikname ervan mogelijk wordt. 1. Nieuw binnengekomen werken worden zo snel mogelijk uitleenklaar gemaakt. 2. Het feit dat het nieuwe aanbod meestal niet lang blijft staan, duidt op een duidelijke interesse én kan tot de conclusie leiden dat het publiek dit opmerkt én apprecieert. Doelstelling : In alle communicatie streeft de bibliotheek ernaar aan publiekswerving en klantenbinding te doen. 1. Een aantrekkelijk foldertje, de presentatie van de nieuwigheden, attenderingen in De Zwalmse Post, zijn een aantal van de huidige middelen om ons aanbod onder de aandacht te brengen. Dit zou nog mogen uitgebreid worden. 2. Via de website/catalogus kunnen al een aantal lijsten geraadpleegd worden, maar we zoeken nog naar een meer in het oog springende communicatie. Doelstelling : De website wordt up‐to‐date gehouden zodat de bevolking op de hoogte blijft van de activiteiten binnen de bibliotheek en hier gebruik kan van maken. Zoals hierboven vermeld is de ruimte binnen de gemeentelijke website té statisch, toch worden bepaalde activiteiten op de startpagina onder de aandacht gebracht. Daar is nog werk aan. Doelstelling : Er worden voldoende budgettaire middelen voorzien om hoge kwalititeitsnormen te bereiken. 1. Het collectiebudget werd op peil gehouden, zo zijn we verzekerd van een kwalitatief én kwantitatief aanbod. 2. Naar uitbreidingsactiviteiten toe ligt dat iets moeilijker, maar daar zit ook onze beperkte infrastructuur voor iets tussen.
9
Doelstelling : Er is een goede en vlotte samenwerking met andere gemeentelijke diensten en het managementteam. De wisselwerking en communicatie met de cultuurbeleidscoördinator verloopt zeer vlot, naar de andere diensten toe blijft het soms moeilijk om te zorgen dat men ons niet ‘vergeet’. Doelstelling : Via de instap in het PBS kan meer aangeboden worden aan het publiek ( opzoekmogelijkheden, suggesties,… ) en wordt de administratieve last, vooral naar statistieken toe, verlicht. 1. Mijnovinob is reeds een fraaie verbetering, naar statistieken toe is het moeilijk om nu al een conclusie te trekken, aangezien we pas in september instapten. 2. De reacties op en het gebruik van de catalogus met exemplaarinformatie zijn, eigenlijk wat onverwacht, positief en gretig te noemen. Doelstelling : De bibliotheek streeft een grotere naambekendheid na, wat resulteert in grotere bezoekers‐ en leneraantallen, zowel individueel, als in verenigings‐ en doelgroepverband. 1. Het lenersaantal is niet ( aanzienlijk ) uitgebreid, wel wordt blijkbaar meer gebruik gemaakt van de bib ( meer uitleningen, meer bezoekers ). 2. De instroom van nieuwe leners blijft doorgaan, blijkbaar zijn er dus ( te ) veel afhakers. 3. Naar verenigingen en speciale doelgroepen toe werden nog geen extra initiatieven genomen. Doelstelling : De bibliotheek besteedt speciale aandacht aan het kennisaanbod, zowel naar collectievorming als naar presentatie ( bewegwijzering, enz… ) ervan. 1. Dit beperkt zich momenteel tot het aanbieden van folders en brochures van scholen en opleidingscentra. 2. Anderzijds biedt de collectie een zo ruim mogelijk aanbod aan informatie, maar dit is niet specifiek aangeduid of uitgelicht naar bepaalde kennisgebieden. 3. ZIZO voor volwassenen zou daar een grote hulp kunnen bij zijn. Doelstelling : De bibliotheek is vlot toegankelijk – ook virtueel – waarbij de openingsuren zo ruim mogelijk gehouden worden. 1. 20 openingsuren blijken de Zwalmse bevolking voldoende keuze en ruimte te laten om de bib te bezoeken. 2. Via www.mijnovinob.be kan ook veel zelf gedaan worden, ook de raadpleging van de exemplaargebonden catalogus geeft een verhoogd gebruiksgemak. 3. Via mail en telefoon worden ook veel reservaties, verlengingen en vragen afgehandeld. 4. Er is ook een inleverbox ( een zeer ruime brievenbus ) zodat de gebruiker bijna elk moment van de dag toegang heeft tot de bib, zo wordt er ook niet moeilijk gedaan als er eens iemand buiten de openingsuren langskomt. Doelstelling : Het gebruik van de internetcomputers wordt zo eenvoudig en aangenaam mogelijk aangeboden, evenals de toegang tot de website van thuis uit. 1. Er werd een proefopstelling van 2 multiseatcomputers geplaatst ( met Ubuntu en OpenOffice toepassingen ). De conclusie daarvan is dat een bestelling voor een 4 gebruikerstoegang zal aangevraagd worden. 2. De raadplegingen ervan blijven op een vrij hoog peil, er is een duidelijk nood aan.
10
3. De website heeft nog wat werk en aandacht nodig, zoals reeds gezegd. Doelstelling : De collectie informatieve werken wordt actueel gehouden en dusdanig opgebouwd dat ze een objectieve weerspiegeling vormt van alle facetten van het maatschappelijk leven. Er werd reeds een aanvang gemaakt van het wieden van verouderde werken, een aantal ervan werd vervangen door nieuwere versies of werken, de uitbreiding staat later op het programma, ook dit zal bekeken worden bij de invoering van ZIZO voor volwassenen. Doelstelling : De bibliotheek voorziet regelmatig bibliotheekinstructies voor de leerlingen van het lager onderwijs zodat zij later als (jong)volwassenen hun weg vinden doorheen zowel het reële als virtuele informatieve aanbod. Alle Zwalmse scholen ( en ook die uit Horebeke ) krijgen de kans om op klasbezoek, al dan niet met een bibliotheekintroductie, te komen. N(og n)iet alle scholen maken daar gebruik van. Doelstelling : De bibliotheek organiseert regelmatig vormingscursussen ( al of niet via de Interlokale Vereniging ZOVLA en in samenwerking met organisaties als b.v. Vorming Plus ), zodat de bevolking de bibliotheek steeds meer als een leer‐ of vormingspunt beschouwt. 1. De pc‐ en internetcursussen van het ZOVLA‐samenwerkingsverband waren opnieuw twee maal volzet, voor de ‘workshop’ van het poëzieproject werkten we samen met Gavere. 2. Als de uitbreiding van de bib er komt, kan dit aanbod misschien ook uitgebreid worden met een eigen aanbod. BIBLIOTHEEK BINNEN HET CULTURELE LANDSCHAP Doelstelling : De bibliotheek voorziet niet alleen de ruimte voor het aanbod van lokale verenigingen, maar verzorgt ook de presentatie door een plaats te voorzien voor affiches, folders enz. van hun culturele aanbod. 1. Voorlopig blijft dit beperkt tot het aanbieden van flyers en folders, met het Davidsfonds en Curieus werd wel een activiteit opgezet. 2. Aanbieden van vergaderruimte zit in de pijplijn. Doelstelling : De bibliotheek onderhoudt de samenwerking met onderwijsinstellingen voor het organiseren van culturele manifestaties ( auteurslezingen, toneelvoorstellingen,… ), en vergemakkelijkt zo de toegang tot cultuur van jongs af aan. 1. Stripauteur Thomas DuCaju kwam een gesmaakte signeersessie geven, dit smaakt naar meer. 2. Andere auteurs werden nog niet gecontacteerd, maar er werd wel via de cultuurdienst een theatervoorstelling, die een groot succes kende, aangeboden aan de scholen, maar ook aan de Zwalmse kinderen die niet in Zwalm naar school gaan ( Kip van Troje met De Baronessen ). Doelstelling : De bibliotheek organiseert activiteiten in de bibliotheek zelf of werkt mee aan organisatie door anderen die binnen de bib doorgaan. 1. De Nero‐tentoonstelling van Curieus en het boekenaanbod van het Davidsfonds vonden plaats in de bib. 2. Via de provincie werd een tentoonstelling met werk van illustratrice Marijke Meersman binnengehaald.
11
Doelstelling : De bibliotheek neemt deel aan de Jeugdboekenweek, Bibliotheekweek, Voorleesweek, Week van de Smaak, enz… Het spel ( Jeugdboekenweek ), de verwendag ( Bibliotheekweek ), het aanbieden van folders ( Voorleesweek en Week van de Smaak ) zijn voorlopig de eerder beperkte deelname daaraan. Doelstelling : De bibliotheek schakelt de beheerraad in bij het plannen, organiseren, promoten en uitvoeren van culturele activiteiten. 1. De rol van de beheerraad in 2009 bleef eerder beperkt tot het bespreken en goedkeuren van actieplannen en werkingsverslagen. 2. Nieuwe activiteiten staan in de steigers. Doelstelling : De bibliotheek engageert zich door het ter beschikking stellen van folders van het vormingsaanbod van zowel de eigen gemeente als de omgeving als doorgeefluik en infozuil voor vormingen en opleidingen. Deze worden stelselmatig aangeboden, er wordt wel gezocht naar een betere presentatie. Doelstelling : De bibliotheek bezorgt een aanzet voor het opzetten, organiseren en ondersteunen van leesclubs waarin in ongedwongen en ontspannen sfeer aan leesbevordering wordt gedaan. Nog geen initiatieven daar rond genomen. Doelstelling : De bibliotheek organiseert zelf activiteiten of biedt organisaties de mogelijkheid iets te organiseren binnen de bibliotheek. 1. Zie tentoonstellingen supra, de communicatie naar organiserende instanties kan nog beter. 2. Er werd via de cultuurraad/‐dienst een reglement voor gebruik van de bib voor tentoonstellingen van Zwalmse kunstenaars opgemaakt, daar werd ondertussen nog geen gebruik van gemaakt. Doelstelling : De bibliotheek biedt een kwalitatief aanbod van media en biedt dit in een aangenaam en gezellig kader aan ( leeszaal, koffiebar,… ). 1. Daar de uitbreiding op zich laat wachten, is de infrastructuur momenteel nog onvoldoende aangepast om een aangenaam kader te vormen. 2. Voor 2010 staat wel een herinrichting op het getouw. 3. Het aanbod van DVD’s en internet‐pc’s is wel degelijk, mag licht uitgebreid worden, maar zal dan ook een grotere ruimte nodig hebben.
12
3.2. De Cultuurdienst Doelstelling: Promoten van de cultuurdienst. 1. De cultuurdienst wordt vermeld op publicaties en promotie die verspreid worden onder de bevolking. 2. De gemeentelijke website zorgt ervoor dat de taakverdeling van de cultuur op een duidelijke manier omschreven wordt. 3. De cultuurdienst werkt samen met de cultuurraad en culturele verenigingen. Doelstelling: Opvolgen en garanderen van het cultuurbeleid. 1. De cultuurdienst zorgt ervoor dat de visie die in het cultuurbeleidsplan beschreven staat, opgevolgd en uitgevoerd wordt. 2. Het cultuurbeleid moet zowel in het culturele veld als bij de Zwalmse burger bekend worden gemaakt. 3. De cultuurdienst staat in voor de administratieve werking van het cultuurbeleid. Doelstelling: De cultuurdienst vervult de rol van organisator van een cultureel aanbod. 1. De cultuurdienst werkt een culturele programmatie uit, een zo ruim mogelijk aanbod voor alle burgers van Zwalm. 2. Creativiteit is voor de culturele programmatie noodzakelijk aangezien de gemeente een beperkte infrastructuur heeft. De uitbouw en optimalisatie van het huidige gemeenschapcentrum De Zwalmparel is noodzakelijk.1 3. Het aanbod van de gemeente is complementair aan het aanbod uit de omliggende steden en gemeenten. Dit aanbod wordt niet gezien als concurrentie maar als een meerwaarde. Communicatie en promotie van het aanbod uit de omgeving is van groot belang. Indien mogelijk wordt er intergemeentelijk samengewerkt voor de organisatie van activiteiten en programmatie. 4. De cultuurdienst werkt mee aan sensibiliserende projecten en overkoepelende themadagen zoals Open Monumentendag, Erfgoeddag, Week van de Amateurkunsten, Festival van Vlaanderen, Lezen in de Lente,... . 5. Voor de praktische organisatie van het gemeentelijk aanbod, wordt geïnvesteerd in het budget voor het betalen van vrijwilligers tijdens de activiteiten. 6. Door het opstellen van een gemeentelijk cultureel aanbod en toerisme maken we onze gemeente kenbaar in de regio . 7. Het aanbod wordt goed gecommuniceerd naar de bevolking en de regio toe. Er wordt geïnvesteerd in bijkomende communicatiekanalen. 8. Jaarlijks wordt het cultureel aanbod geëvalueerd. Ook de frequentie van het aanbod wordt geëvalueerd. Doelstelling: De gemeente biedt kunst en cultuur van Zwalmse bodem een forum. 1. De gemeente biedt ondersteuning aan (beginnende) kunstenaars. Het gemeentebestuur zorgt voor een forum zodat kunstenaars zich verder kunnen ontwikkelen en zich kunnen profileren naar de buitenwereld.
1
Budget (€ 20.000) voor de verbouwingen aan gemeentelijke infrastructuur werd voorzien in het Jeugdbeleidsplan Gemeente Zwalm 2008-2010, actie 8.3.
13
2. Voor de Week van de Amateurkunsten wordt overlegd met de amateurkunstenaars om een nieuwe formule te ontwikkelen voor het bestaande initiatief. 3. De cultuurdienst en cultuurraad ondersteunen het culturele veld op die manier dat de bevolking van Zwalm warm wordt gemaakt voor het culturele aanbod. Doelstelling: De gemeente ondersteunt de culturele verenigingen op financiële wijze. 1. De gemeente blijft financiële middelen voorzien voor de culturele verenigingen. 2. Jaarlijks moet het subsidiereglement geëvalueerd worden zodat zichtbaar blijft wat de noden van de culturele verenigingen zijn. 3. Door de cultuurraad blijven de culturele verenigingen inspraak hebben op het subsidiereglement. 4. Extra subsidiëring van culturele verenigingen met een jongerenwerking.2 Doelstelling: De gemeente ondersteunt de culturele verenigingen op logistieke wijze. 1. de cultuurdienst inventariseert de culturele verenigingen in Zwalm 2. de cultuurdienst zorgt ervoor dat de logistieke en financiële steun van de culturele verenigingen vlot verloopt. 3. Het beheersorgaan ziet erop toe dat het reglement van de culturele infrastructuur correct wordt toegepast zodat alle verenigingen van Zwalm op dezelfde rechten kunnen beroep doen. 4. de verenigingen kunnen via het beheersorgaan hun behoeften en noden met betrekking tot de gemeentelijke infrastructuur uiten. 5. Het gemeentebestuur zal, zoals bij eenieder ander adviesorgaan, advies vragen aan de beheerraad over alles dat betrekking heeft tot de gemeentelijke infrastructuur (voorbeeld: vast licht‐ en geluidsmateriaal voorzien in de Zwalmparel) 6. Uitbouw en renovatie van de gemeentelijke gebouwen ten dienste van het Zwalmse culturele veld. 3 7. het opstellen en verspreiden van een cultuuraffiche op kwartaalbasis 8. Na evaluatie van de cultuuraffiche kan in overweging genomen worden om bijkomend of als vervanging een brochure uit te geven op kwartaalbasis waar de culturele activiteiten op vermeld worden 9. het up‐to‐date houden van de activiteitenkalender op de gemeentelijke website 10. het aanbieden van een beperkt aantal gratis kopieën in de bibliotheek voor de leden van de cultuurraad. 11. een uitleendienst opstarten met een aanbod complementair aan dat van de provincie4. 12. een reglement opstarten zodat Zwalmse verenigingen voordeliger kunnen huren in de gemeentelijke uitleendienst (kleine huurprijs en een waarborg) 13. bekendmaking van de gemeentelijke uitleendienst bij de bevolking 14. bekendmaking van de provinciale uitleendienst bij de bevolking 15. inventaris/lijst van het te verkrijgen materiaal ter beschikking stellen in bibliotheek, cultuurdienst, gemeentelijke website, Zwalmse Post, … . 16. evaluatie van het aanbod en de werking van de uitleendienst op de algemene vergaderingen van de cultuurraad en de andere adviesraden.
2
Een budget (op de begrotingspost cultuur) voor de subsidiëring van culturele verenigingen met een jongerenwerking werd vooropgesteld in het Jeugdbeleidsplan Gemeente Zwalm 2008-2010, actie 18.6.1. 3 Budget (€ 20.000) voor de verbouwingen aan gemeentelijke infrastructuur werd voorzien in het Jeugdbeleidsplan Gemeente Zwalm 2008-2010, actie 8.3. 4 Budget (€ 10.000 op de begrotingspost cultuur) voor de uitleendienst werd vooropgesteld in het Jeugdbeleidsplan Gemeente Zwalm 2008-2010, actie 3.4.
14
17. De gemeente voorziet per vereniging jaarlijks één keer gratis levering en afhaling van het materiaal. Voor een tweede evenement wordt een vergoeding gevraagd, op basis van een vast te leggen reglement. 18. In samenspraak met de andere beleidsdomeinen, die van de uitleendienst gebruik maken, kan deze gratis levering en afhaling geëvalueerd en aangepast worden. 19. Betere communicatie van het project ‘Coming Bands’ in 2009 – 2010 en de voorwaarden voor een muzikaal optreden (zoals catering, het huren van geluidsinstallatie). 20. Evaluatie van het project in 2010 en periodiek overleg met Coming vzw alvorens de beslissing te nemen tot vernieuwing van het contract via de cultuurraad op basis van cijfermateriaal van Coming vzw. Doelstelling: De cultuurdienst, de schepen van cultuur en de bibliothecaris houden op gezette tijden onderlinge of vaste overlegmomenten. Hier ontstaat een constante wisselwerking voor een optimaal beleid. Doelstelling: Streven naar een wisselwerking tussen gemeentebestuur en cultuurraad. 1. Cultuurraad kan in samenspraak met de gemeentelijke overheid zelf initiatief nemen en advies geven over culturele aangelegenheden. 2. Deze adviesraad is, zoals de andere raden, een orgaan dat neutraal adviseert. 3. Jaarlijks een kalender opstellen die de grote activiteiten van het gemeentebestuur weergeven zodat tijdig advies kan gewonnen worden en de cultuurraad zich kan beraden in welke mate ze bepaalde activiteiten willen opvolgen. Doelstelling: Stimuleren van het cultureel leven door organisatie van activiteiten
1. De beginfase van deze adviesraad respecteren en activiteiten zeer goed zelf voorbereiden met het bestuur van de cultuurraad, de bibliothecaris, de cultuurambtenaar en vrijwilligers en dat in nauw overleg met het gemeentebestuur. Op die manier kunnen verenigingen ontdekken wat de meerwaarde van deze activiteiten kan zijn. 2. Op zoek gaan naar de ‘actieve’ leden binnen de verenigingen. Een vertegenwoordiger op de algemene vergadering kan minder interesse tonen/hebben dan een ander bestuurslid. Daarom moet iedere vereniging intensief betrokken worden en moet de communicatie over de cultuurraad tussen vertegenwoordiger en vereniging geoptimaliseerd worden. 3. Met een dynamische en enthousiaste groep het voortouw trekken en verschillende activiteiten, in het kader van gemeenschapsvorming, organiseren om op die manier het vertrouwen en de interesse te wekken bij de leden van de cultuurraad. Doelstelling: De cultuurraad heeft een motiverende rol tegenover het verenigingsleven. Doelstelling: Lid zijn van de cultuurraad betekent vooral cultureel actief zijn en geëngageerd meewerken aan een dynamisch cultuurbeleid in de gemeente. 1. Bij toekomstige aanvragen voor lidmaatschap de garantie waarborgen dat de verenigingen of het individu cultureel actief zijn. 2. Evaluatie maken van de culturele werking van de huidige leden. Belangrijk middel hierbij is het subsidiereglement dat zal aantonen in welke mate een vereniging cultureel actief is. 3. De neutraliteit van de cultuurraad benadrukken tegenover de leden, de burgers en het gemeentebestuur. 4. Centraliseren van het culturele leven en daarbij de identiteit van de verschillende verenigingen en dorpskernen op een positieve manier overstijgen.
15
Doelstelling: Het cultuurbeleid en het cultureel leven worden weerspiegeld in de werking van de cultuurraad. 1. de frequentie van de algemene vergaderingen beperken en de nadruk leggen op het belang van de werkgroepen binnen de cultuurraad. 2. overleg tussen gemeentebestuur en cultuurraad zodat adviesvragen tijdig worden gesteld en algemene vergaderingen correct kunnen worden ingeplant in het werkjaar. 3. agendapunten interessanter en uitdagender maken als administratie op punt staat. Nadruk leggen op cultuurbeleid. Doelstelling: Samenlevingsopbouw en socio‐culturele participatie zijn een belangrijke peiler in het beleid. 1. stimuleren gemeenschapsvorming 2. ontwikkeling sociaal‐artistiek project 3. aanwerving opbouwwerker voor een periode van 3 jaar op B‐niveau Doelstelling: Actieve deelname van de burger aan cultureel leven wordt voorafgegaan door een goede communicatie. 1. Informatiepanelen worden neergezet op vaste strategische plaatsen (zoals invalswegen, parkeerplaatsen) en kunnen periodiek gewijzigd worden naar gelang het aanbod 2. Een reglement voor de aanplakborden wordt uitgewerkt zodat gemeentelijke en particuliere activiteiten kunnen onderscheiden worden en wildplakken niet meer toegelaten wordt. 3. Terugkoppeling van het cultuurbeleid naar de Zwalmenaar. Doelstelling: De cultuurdienst werkt integraal samen met andere actoren. 1. De cultuurdienst werkt samen met de andere gemeentelijke diensten en OCMW zodat de verschillende bevolkings‐ en doelgroepen uit de gemeente betrokken worden bij het cultuurbeleid. 2. Intergemeentelijke samenwerking kan leiden tot een groter cultuuraanbod voor de Zwalmenaar, wat als gevolg heeft dat ook de participatie vergroot. Doelstelling: De gemeente speelt een belangrijke rol in zowel het beheer als de zorg van het erfgoed. 1. Samenwerking tussen cultuurdienst en ruimtelijke ordening is noodzakelijk voor het beheer van het erfgoed. Er moet consequent gewerkt worden bij het uitreiken van vergunningen voor beschermde gebouwen. De bewaring van een monument moet gezien worden als de belangrijkste voorwaarde om een vergunning al dan niet uit te reiken. 2. De gemeente heeft een ondersteunende rol naar particulieren en verenigingen toe: a) De cultuurdienst onderzoekt de verschillende subsidiekanalen betreffende erfgoedprojecten en communiceert die kanalen naar de bevolking toe. b) Ondersteuning voor erfgoedprojecten vanuit de gemeente is een stimulans voor de Zwalmenaar om het erfgoed goed te beheren. Er dient een reglement te worden voorzien waarbij erfgoedprojecten door de gemeente ondersteund kunnen worden. Doelstelling: Een goed erfgoedbeleid vanuit de gemeente draagt bij tot de bewustwording van de waarde van onroerend erfgoed in Zwalm.
16
1. De organisatie van Open Monumentendag blijft een ideale manier om het onroerend erfgoed in de kijker te zetten. De samenwerking tussen cultuurraad en cultuurdienst blijft een vaste waarde zodat ook de verenigingen hierbij actief betrokken worden. 2. Open Monumentendag Junior betrekt de kinderen zeer vroeg bij de thematiek en maakt hen bewust over de waarde van het erfgoed in onze gemeente. Een goede samenwerking tussen cultuurdienst en de Zwalmse scholen is noodzakelijk voor de verdere edities van OMD Junior. 3. De organisatie van culturele activiteiten in de kerken, zoals het Festival van Vlaanderen, zetten deze monumenten in de kijker en stellen deze open voor het publiek. Doelstelling: De gemeente stimuleert het beheer en de zorg van roerend erfgoed van particulieren. Ondersteuning voor erfgoedprojecten vanuit de gemeente is een stimulans voor de Zwalmenaar om het erfgoed goed te beheren. Er dient een reglement te worden voorzien waarbij erfgoedprojecten door de gemeente ondersteund kunnen worden. Doelstelling: Een goed erfgoedbeleid vanuit de gemeente draagt bij tot de bewustwording van de waarde van roerend erfgoed in Zwalm. 1. De organisatie van Erfgoeddag is, net zoals Open Monumentendag, dé manier om het belang van het erfgoed te benadrukken. Ook hier is een samenwerking tussen cultuurraad, verenigingen en cultuurdienst noodzakelijk. 2. Ruimte voorzien in de bibliotheek om archieven toegankelijk te maken, zoals het archief van de heemkundige kring. Doelstelling: Het landschap en de monumenten zijn een toeristische troef voor onze gemeente. 1. Het uitwerken van een toeristische brochure met minimale informatie rond het erfgoed. Een uitgebreide inventaris volgt later. 2. Ondersteunen van erfgoedprojecten rond toerisme door de gemeente. Hierbij wordt een reglement uitgewerkt voor financiële of logistieke ondersteuning. 3. De toeristische informatie moet meer ter beschikking staan van de toeristen. Informatie moet beschikbaar en toegankelijk zijn: - in de Zwalmse horeca - op evenementen en activiteiten (met medewerking van de verenigingen) - langs de verschillende wandelroutes, bij de monumenten en bij verzamelplaatsen van toeristen - bij reisleiders, gidsen en busmaatschappijen - op een digitale manier (gemeentelijke website, infokiosken) - toegankelijk infokantoor toerisme in gemeentehuis of bibliotheek 4. benadrukken van de landschapsbewaring bij de toeristen - reglementering voor het massatoerisme door wandel‐ of fietsgroepen - promotie van De Kaaihoeve door de gemeente
17
4. OVERZICHT GEMEENSCHAPSVORMENDE INITIATIEVEN In het kader van het decreet lokaal cultuurbeleid en de 1 euro‐subsidie werden in onze gemeente een aantal gemeenschapsvormende initiatieven uitgewerkt. 4.1. Jeugdboekenweek en bibliotheekweek Wie? Samen met: Doel: Doelgroep:
Bibliotheek Cultuurdienst, scholen, vrijwilligers Leesbevordering ; kennismaking met bib ; bibliotheekbezoek stimuleren jeugd ( lagere scholen Zwalm ) ; volwassenen ( zowel leden als niet‐leden ) 14‐28 maart 2009 ; 10‐18 oktober 2009 cfr. supra
Timing: Evaluatie: 4.2. Lezen in de Lente, Erfgoeddag, WAK Wie? Cultuurdienst Samen met: Werkgroep cultuurraad, bibliotheek, amateurkunstenaars, chiro. Doel: Al deze culturele actoren slaan de handen in elkaar om deze activiteiten uit te werken. Door de samenwerking van deze verschillende mensen, is er een kruisbestuiving van zoveel verschillende invalshoeken. Uiteraard is het de bedoeling om de literatuur, het erfgoed en de amateurkunst in de kijker te zetten voor de inwoners van Zwalm. Doelgroep: Alle inwoners van Zwalm Timing: Eind april 2009. Evaluatie: Doordat deze projecten allemaal in de maand april plaatsvonden, werd hiervoor een gezamenlijke werkgroep opgericht bestaande uit leden van de cultuurraad, bibliotheek, cultuurdienst, amateurkunstenaars en de chiro. Al deze culturele actoren hebben de handen in elkaar geslaan om deze activiteiten uit te werken. Door de samenwerking van deze verschillende mensen, was er een kruisbestuiving van zoveel verschillende invalshoeken. Voor lezing in de lente werd een avond georganiseerd waarbij de literatuur van Elvis Peeters gecombineerd met muziek van Didi de Paris de bezoekers uit zwalm en buurgemeenten op een gezellige culturele avond trakteerden. Er vond ook een voordracht plaats van Harold Van de Perre over Bruegel, met een knipoog naar de beeldende kunsten van Week van Amateurkunsten. Voor Erfgoeddag werd in de feestzaal de Zwalmparel een dag georganiseerd die startte met een ontbijt in het kader van 75 jaar chiro. Er werd ook een tentoonstelling aan gekoppeld van het verleden van het verbroederingscomité Zwalm‐Schwalmstadt. Via het tentoonstellen van oude Zwalmse spreekwoorden in tekst en keramiek werd de link gemaakt naar Lezen in de Lente en WAK. Ten slotte was in de raadszaal van het gemeentehuis een tentoonstelling te zien van Zwalmse amateurkunstenaars ter gelegenheid van de WAK. De bedoeling was dus om de inwoners van Zwalm en Schwalmstadt samen te brengen en te laten genieten van literatuur, ons erfgoed en de Zwalmse
18
amateurkunst. De opkomst was echter minimaal. Voor WAK kan dit verklaard worden door het feit dat de locatie van de raadszaal te afgelegen is. Hoewel de raadszaal in het centrum van Munkzwalm ligt, is de toegang te hoogdrempelig. Bovendien is er in het centrum van Munkzwalm in het weekend te weinig passage. Voor erfgoeddag is de beperkte opkomst moeilijker te verklaren. Voor de communicatie van dit project werd evenveel inspanning gedaan dan voor de andere activiteiten, die wel succesvol zijn. Een reden kan zijn dat het de eerste keer was dat Erfgoeddag doorging in Zwalm en dat nog te weinig mensen er vertrouwd mee zijn. Open Monumentendag daarentegen is zowel in Zwalm als in Vlaanderen beter bekend. Bovendien was 25 april 2009 een datum waarop heel veel activiteiten van verenigingen in Zwalm en evenementen in de buurgemeenten doorgingen. Lezen in de Lente biedt een alternatiever programma waardoor de publieksopkomst sowieso beperkter is. Voor dit evenement moet gezocht worden naar een communicatie op maat. 4.3. Tentoonstelling Amateurkunstenaars op de avondmarkt en kerstmarkt. Wie? Cultuurdienst Samen met: Geïnteresseerde amateurkunstenaars. Doel: De avondmarkt in Zwalm is een evenement waar zo goed als alle Zwalmenaren aan deelnemen. De amateurkunstenaars van Zwalm krijgen de kans om hun gratis werken tentoon te stellen. Doelgroep: Alle inwoners van Zwalm Timing: Avondmarkt 30.05.2009 , Kerstmarkt 12.12.2009 Evaluatie: Jaarlijks vindt er in de Zuidlaan in Zwalm de avondmarkt plaats. Dit is een evenement waar zo goed als alle Zwalmenaren naartoe komen. In december hebben we op dezelfde locatie een kerstmarkt. De amateurkunstenaars van Zwalm krijgen telkens de kans om hun werken gratis tentoon te stellen in de gemeenteraadszaal zodat de bezoekers van de markten hun werken kunnen komen bewonderen. Deze organisatie is een blijvend succes aangezien de bezoekers van de markten een kijkje komen nemen in de raadszaal. In 2009 konden we ook enkele nieuwe Zwalmse kunstenaars bij het evenement betrekken. 4.4. Festival van Vlaanderen Wie? Cultuurdienst Samen met: Het Festival van Vlaanderen Gent Doel: Al meer dan vijf decennia lang grijpt het Festival van Vlaanderen dit gegeven aan om jong en oud warm te maken voor klassieke muziek. Door jonge, Vlaamse kunstenaars te ondersteunen en aan de spits te staan van vernieuwende trends, draagt de organisatie bij tot de culturele uitstraling van Vlaanderen. Zeven festivals met internationale uitstraling (in Antwerpen, Brugge, Brussel, Gent, Limburg, Mechelen en Vlaams‐Brabant) bouwen op volstrekt eigenzinnige wijze hun eigen activiteiten uit. Met regionale accenten wordt zo het volledige klassieke repertoire van de Middeleeuwen tot heden overspannen, met uitstappen naar traditionele wereldmuziek.
19
Doelgroep: Timing: Evaluatie:
Alle inwoners van Zwalm 1. Prometheus Ensemble, Vrijdag 4 september 2009, 20.00, Kerk Dikkele 2. Edding Strijkkwart, Vrijdag 18 september 2009, 20.00, Kerk Sint‐Denijs‐Boekel 1. Ondersteuning en sponsoring voor het Festival van Vlaanderen in Zwalm. De twee concerten die werden georganiseerd in Zwalm in september 2009 waren moeilijker realiseerbaar geweest zonder de geldelijke en materiële ondersteuning van verschillende instanties. Ook zorgde deze ondersteuning voor een groter draagvlak bij de bevolking van Zwalm. We kregen geldelijke ondersteuning van Peter De Deken (Ter Biestmolen, Zwalmmolen en Mechelse Koekoek), B&B Blasiushof en materiële ondersteuning (bloemen) van Kathleen Ghyselinck. 2. Concerten. Volgende 2 ensembles traden op in Zwalm in september 2009: 1. Prometheus Ensemble, Vrijdag 4 september 2009, 20.00, Kerk Dikkele 2. Edding Strijkkwart, Vrijdag 18 september 2009, 20.00, Kerk Sint‐Denijs‐Boekel Deze twee concerten werden opnieuw zeer goed gesmaakt door het publiek. 3. Locaties. De concerten gingen door in kerken van twee van de twaalf deelgemeenten van Zwalm: Dikkele en Sint‐Denijs‐Boekel. Vorig jaar gingen de drie concerten door in Roborst, Rozebeke en Nederzwalm. Het voordeel hiervan is dat het aanbod gespreid wordt over het gemeentelijk grondgebied en dat daardoor meer mensen hun kans zagen om het Festival van Vlaanderen bij te wonen. De keuze van de ensembles voor de edities van volgend jaar kan een rol spelen in de keuze van de locatie voor 2010. 4. Aantal bezoekers. Net zoals vorig jaar waren er op het tweede concert meer bezoekers aanwezig dan bij het eerste optreden. We merkten dat er minder interesse was in het optreden van Prometheus. Een reden kan zijn dat dit concert zeer vroeg in september lag. Hieronder vinden we een overzicht van de beschikbare plaatsen en het bezoekersaantal: Beschikbare plaatsen Bezoekersaantal Prometheus 155 87 Edding Strijkkwartet 220 144 Totaal 375 231 Van dit bezoekersaantal zijn er 31 genodigden en dus 200 betalende bezoekers. Ook zijn er 44 van de 231 bezoekers abonnee wat betekent dat ze nog voor minstens 3 andere voorstellingen van Zwalm Kluistert ingeschreven zijn. Het aantal abonnees is opvallend hoger dan vorig jaar (2008: 12 abo van de 586 verkochte kaarten), waaruit we kunnen concluderen dat de bezoekers van het Festival van Vlaanderen in Zwalm niet enkel liefhebbers zijn van klassieke muziek maar ook van de andere genres. Daarnaast kunnen we ook stellen dat het ruimere aanbod van Zwalm Kluistert er voor gezorgd heeft dat het Festival van Vlaanderen minder succes had dan vorig jaar aangezien het publiek meer keuze heeft. 231 bezoekers is zeker niet weinig maar in vergelijking met vorig jaar is dat net iets minder, en dat terwijl er net meer bezoekers werden verwacht. De eerste twee concerten vorig jaar vielen eveneens in september en brachten 297 bezoekers naar de kerken. Voor 2010 kan dus overwogen worden om ofwel maar 1 (hopelijk uitverkocht) concert te geven in een grote kerk, ofwel 2 kleinere concerten maar dan gespreid over september en oktober 2010. Dit omdat we merkten dat het eerste concert
20
voor sommigen te vroeg gepland werd en omdat september overladen wordt door culturele activiteiten. 4.5. Open Monumentendag en Open Monumentendag Junior Wie? Cultuurdienst Samen met: Cultuurraad, bibliotheek, jeugddienst, basisscholen Doel: Open Monumentendag Vlaanderen is een evenement dat zijn bezoekers in zoveel mogelijk steden en gemeenten laat kennismaken met het bouwkundig, landschappelijk en archeologisch erfgoed. Doel is het brede publiek en de overheden op de diverse niveaus bewust te maken van de rol en betekenis van het erfgoed, dat bewustzijn te versterken en zo de solidariteit rond erfgoedzorg te vergroten. In Zwalm wordt ook meegewerkt aan OMD Junior, waarbij in samenwerking met de basisscholen de kinderen een ‘aangepaste OMD‐behandeling’ krijgen. Het doel hiervan is de kinderen van kleinsaf warm te maken voor dit erfgoed. Doelgroep: Alle inwoners van Zwalm De kinderen van de Zwalmse basisscholen. Timing: Zondag 13 september en maandag 14 september 2009. Evaluatie OMD: I. Zorg van wieg tot graf in Beerlegem en Roborst. 1. Deelnemende verenigingen, vrijwilligers en partners. a) Verenigingen: 9 (van de 30 verenigingen in de cultuurraad) b) Vrijwilligers: 5 (van de 8 individuelen in de cultuurraad) c) Partners: ‐ Gemeente en OCMW Zwalm ‐ Huize Roborst ‐ Mariaheem ‐ ’t Roborstje ‐ PAM Velzeke ‐ Universiteit Gent (aanlevering tentoonstellingsmateriaal) 2. Bezoekersaantal. Op de 3 locaties (Huize Roborst, Mariaheem, ’t Roborstje) werden ongeveer 200 bezoekers geteld. Veel bezoekers deden meerdere locaties, maar we kunnen spreken van een 400‐tal unieke bezoekers aan ‘Zorg van wieg tot graf’. 3. Voorbereiding en samenwerking. De voorbereidingen in de werkgroep verliepen vlot. Door het samenbrengen van verschillende mensen, de interesse van vrijwilligers van binnen en buiten de cultuurraad en het samenwerken met verschillende partners was er dynamiek in de werkgroep en konden op het eerste zicht uiteenlopende ideeën samengebracht worden in een aangenaam en interessant dagprogramma. Het ruime en gediversifieerde aanbod, dat in het begin een “bedreiging” leek te zijn voor OMD, bleek uiteindelijk een succesformule. Dankzij de inzet van de medewerkers van de zorginstellingen werd op de dag zelf het vrijwilligerswerk tot een minimum beperkt waardoor we voldoende helpende handen hadden. II. Monumentenwacht in Rozebeke. 1. Partners. ‐ Gemeente Zwalm
21
‐ ‐
Kerkraad Rozebeke Monumentenwacht Oost‐Vlaanderen
2. Bezoekersaantal. In de kerk van Rozebeke werden eveneens ongeveer 200 bezoekers geteld, waarvan zowat de helft ook andere locaties bezocht. Dit betekent een 100‐tal unieke bezoekers. 3. Voorbereiding en samenwerking. Het initiatief om de kerk in Rozebeke open te stellen kwam van Monumentenwacht Oost‐Vlaanderen. Afgezien van enkele samenkomsten om de praktische zaken te regelen, werd OMD in Rozebeke volledig gecoördineerd en georganiseerd door Monumentenwacht Oost‐Vlaanderen. De kerkraad van Rozebeke speelde een belangrijke rol op OMD zelf bij het aanleveren van een gids en vrijwilligers. De gemeente Zwalm gaf logistieke en promotionele steun aan het evenement. III. Tentoonstelling van de dorpsscholen. 1. Organisatie De tentoonstelling ‘Dorpsscholen’ in de oude gemeenteschool van Nederzwalm werd volledig door de Heemkundige Kring georganiseerd, los van de werkgroep van de cultuurraad. Doordat OMD in hun tentoonstellingsperiode viel, en het thema van de tentoonstelling aansloot bij ‘Zorg’ werd de tentoonstelling geïntegreerd in het dagprogramma van OMD. 2. Bezoekersaantal Op OMD werden er 410 bezoekers geteld. Over de hele periode (13 september 2009) zijn er iets meer dan 1700 bezoekers langsgekomen. Daarin zijn ook de leerlingen van de Zwalmse scholen meegerekend die in de laatste week een bezoek brachten aan de tentoonstelling. IV. De molens. Er werd meegedeeld aan de gemeente dat het bezoekersaantal bij de molens opvallend hoger lag dan vorig jaar. Ze waren dan ook zeer blij dat hun programma werd opgenomen in het programmaoverzicht van de gemeente. Daarnaast werd het plaatsen van de vlaggen aan de verschillende molens zeer positief onthaald omdat dit mensen naar hun monument heeft gelokt. V. Promotie. De promotie voor Open Monumentendag was een belangrijke factor in het welslagen van het evenement. Iedere inwoner kreeg 2 weken voor het evenement een flyer in de bus met het volledige programma erop vermeld. In de Zwalmse Post en in de regionale pers werd ook veel aandacht besteed aan OMD in Zwalm. De promotie via OMD Vlaanderen is voor Zwalm van minder groot belang aangezien onze doelgroep de inwoners van Zwalm is, en de brochures van OMD Vlaanderen vooral gericht zijn naar geïnteresseerden die buiten hun eigen regio cultuur willen opsnuiven op OMD. In de aanloop van OMD werden aan alle locaties grote borden en vlaggen geplaatst om nieuwsgierigen naar de informatie over het evenement te lokken. De dagprogramma’s die op de dag zelf verkrijgbaar waren op de verschillende
22
locaties werden positief onthaald en leidden de bezoekers van de ene plaats naar de andere. VII. Conclusie OMD 2009 was een zeer groot succes. Het bezoekersaantal was zeer hoog, wat betekent dat het ruime aanbod in de smaak viel bij de Zwalmenaren. In de kerk van Rozebeke kwamen ook anderen uit de regio, maar we vermoeden dat 90% van de bezoekers effectief inwoners waren van onze gemeente. Open Monumentendag in Zwalm lijkt een traditie te worden en de Zwalmenaren vinden hun weg naar de monumenten. In tegenstelling tot erfgoeddag wordt de organisatie van OMD een vaste waarde binnen het cultuurbeleid. De eerste editie van erfgoeddag in april 2009 was geen succes. Bovendien valt erfgoeddag in dezelfde periode als Lezen in de Lente en Week van de Amateurkunsten, en dit betekent teveel culturele activiteit in april. Ook werd OMD al twee jaar op rij succesvol gekoppeld aan OMD Junior, waardoor we kunnen opteren om in 2010 geen erfgoeddag maar wel Open Monumentendag te organiseren. Met een blijvende, goede samenwerking tussen vrijwilligers, verenigingen en verscheidende partners kunnen we voor OMD 2010 opnieuw een interessant aanbod uitwerken. Evaluatie OMD Open Monumentendag Junior in Zwalm werd georganiseerd op maandag 14 junior: september 2009. Er was voor‐ en naverwerking voorzien in de klas, en een educatieve namiddag in het Provinciaal Archeologisch Museum. Op deze namiddag waren de kinderen van het vijfde en zesde leerjaar aanwezig van drie basisscholen. Dit zorgde ervoor dat er op 14 september zo’n 80 kinderen aanwezig waren. In tegenstelling tot vorig jaar werd OMD junior meer gelinkt aan de ‘grote OMD’ in Velzeke, dan aan de ‘grote OMD‘ in Zwalm. In Zwalm werd voor de ‘grote OMD’ het thema herleid naar ‘Zorg van wieg tot graf’, en werden er op meerdere plaatsen tentoonstellingen en lezingen gehouden met verschillende invalshoeken. Eén locatie was het Mariaheem in Beerlegem/Zwalm waar een tentoonstelling op poten werd gezet rond ‘Zorg voor de doden’, meer bepaald over de opgravingen van de Merovingische begraafplaatsen in Beerlegem in het midden van vorige eeuw. Om een mooie tentoonstelling op te zetten en de randactiviteiten in goede banen te leiden, werd samengewerkt met het Provinciaal Archeologisch Museum van onze buurgemeente Velzeke. Bij de besprekingen voor de ‘grote OMD’ ontstond het idee om eveneens samen te werken voor OMD Junior. Het museum beschikt immers over mooi educatief materiaal, waardevolle artefacten en goed opgeleide gidsen. Het werd meteen duidelijk dat een samenwerking zeer nuttig zou zijn en we met de beperkte middelen van onze kleine gemeente nooit zo een mooi project konden verwezenlijken zonder de steun van het museum. Aangezien ‘Zorg voor de doden’ geen licht thema is, werd gekozen om opnieuw samen te werken met de derde graad van het basisonderwijs. Het idee is dan ook om dit jaarlijks opnieuw te doen, zodat telkens nieuwe leerlingen aan bod komen.
Evaluatie en reacties van scholen en leerkrachten. Eind september 2009 kregen de verschillende leerkrachten, net als vorig jaar, een standaard evaluatieformulier toegestuurd met de vraag om dit ingevuld terug te bezorgen. De vragen in dit evaluatiedossier werden ingedeeld in 4 delen, namelijk
23
1. Voorbereidingen en afspraken. Hierbij werd gepeild naar de tevredenheid van de leerkrachten over de communicatie, het informatiepakket en de voor‐ en naverwerking in de klas. Sommige leerkrachten vonden dat de informatie die in het infopakket te vinden was, niet zo goed bruikbaar was in de klas, anderen vonden van wel. We hebben dit jaar geprobeerd de informatie meer op kindermaat mee te geven, en dat bleek positief onthaald te worden. 2. Open Monumentendag. In dit tweede deel werd gevraagd of de leerkrachten het idee om de kinderkunstwerken niet meer in de klas te maken maar in een wedstrijd te gieten, geslaagd vonden. Het antwoord hierop is positief. 3. Educatieve namiddag. Er werd gevraagd naar de tevredenheid over het concept en de organisatie van de educatieve namiddag in het PAM van Velzeke. Het verdelen van de kinderen in verschillende groepen werd positief bevonden. Zowel de gidsbeurt als het begrafenisritueel werd zeer goed bevonden. Een leerkracht maakte de terechte opmerking dat het zeer spijtig was dat haar klas, wegens tijdsgebrek, de workshop met het verkleden niet kon doen, maar enkel kon toekijken naar de andere klas. 4. Algemeen. In dit laatste onderdeel werd gevraagd naar de algemene indruk van Open Monumentendag Junior: het thema en de doelgroep. De scholen antwoorden hier positief en vonden zowel thema als doelgroep geslaagd. 4.6. Culturele programmatie – Zwalm Kluistert Wie? Cultuurdienst Samen met: Cultuurdiensten uit de omringende gemeenten. Doel: De gemeente Zwalm zal vanaf september 2009 (bijna) maandelijks, met uitzondering van de zomer, culturele voorstellen programmeren. De bedoeling is dat de Zwalmenaar in eigen dorp een cultuuravond kan beleven. Daarnaast werd de programmatie met de omringende gemeenten vergeleken zodat het complementair is. Er wordt nagedacht over hoe de inwoners van de verschillende gemeenten hun weg zullen vinden naar het cultureel aanbod in Zwalm en de regio. Doelgroep: Alle inwoners van Zwalm Timing: September 2009 – Juni 2010. 5 voorstellingen in 2009: Festival van Vlaanderen, Promotheus Ensemble, Klassiek, 04.09.2009 Festival van Vlaanderen, Edding strijkkwarter, Klassiek, 18.09.2009 Guido Belcanto en Willy Willy, Muziek, 16.10.2009 Philippe Geubels, Humor, 30.11.2009 Theater De Spiegel, Poppentheater, 04.12.2009 Evaluatie: Na de afloop van het seizoen in juni 2010 zal een grondige evaluatie gemaakt worden van het eerste seizoen van Zwalm Kluistert. Desalniettemin kunnen we nu al zeggen dat het een geslaagde eerste editie was. Overzicht bezoekersaantal 2009: 1. Festival van Vlaanderen (zie boven)
24
2. Guido Belcanto en Willy Willy, Muziek, 16.10.2009 Totaal toeschouwers 170 Max. toeschouwers 300 3. Philippe Geubels, Humor, 30.11.2009 Totaal toeschouwers 300 Max. toeschouwers 300 4. Theater De Spiegel, Poppentheater, 04.12.2009 Totaal toeschouwers 51 Max. toeschouwers 80
4.7. Bijkomende gemeenschapsvormende initiatieven in 2009. 1. Paardenommegang Rozebeke
Jaarlijks is er in juli de paardenommegang in Rozebeke waarbij een 100‐tal ruiters uit de omliggende gemeente naar onze deelgemeente komen. Dit jaar werd op het Rozebekeplein een optreden georganiseerd van een Zwalmse coverband. Dit betekent niet alleen dat we de bezoekers laten proeven van Zwalms talent, het betekent ook dat we Zwalmenaren een forum geven om hun talent tot uiting te laten komen. Het project ‘Achter de spiegelbeelden’ werd een samenwerking tussen de 2. Achter de dienst sociale zaken van Zwalm, de cultuurdienst en enkele spiegelbeelden vrouwenverenigingen. We lieten de tentoonstelling ‘Achter de Spiegelbeelden’ opzetten in het gemeentehuis. Deze tentoonstelling toont portretten van krachtdadige vrouwen in het Zuiden. Met vallen en opstaan en vaak tegen de stroom in beginnen deze vrouwen kleine ondernemingen, zoals een bakkerij, een rozenplantage, een cacaoproject... In dit kader werden ook verschillende workshops georganiseerd bij de vrouwenverenigingen van onze gemeente, die financieel werden ondersteund door de gemeente Zwalm. Dit project bracht mensen uit verschillende verenigingen samen en maakte hen bewust van enkele problematieken in het Zuiden. 3. Week van de smaak Voor het eerst werd in Zwalm meegedaan aan Week van de Smaak. De Week van de Smaak in Vlaanderen is een (eet)cultureel evenement dat zoveel mogelijk mensen wil samenbrengen rond smaak en eetcultuur in al hun aspecten. Aangezien dit project samenvalt met de week van de derde leeftijd, zijn we uitgeweken naar het rusthuis ‘Huize Roborst’ waar ook in samenwerking met het OCMW van Zwalm een seniorenrestaurant huist. De senioren werden verwend met een heerlijke Turkse maaltijd, met aansluitend Turkse dans en een voedingsquiz. Het bleek ook de ideale gelegenheid om het pas opgestarte seniorenrestaurant naambekendheid te geven en de senioren samen rond tafel te brengen. Daarnaast werd het personeel van de gemeente getrakteerd op een Turkse pauze op het werk. Na een lange werkdag konden zij samen genieten van Turkse thee en delicatessen. De stad Oudenaarde organiseert jaarlijks de fietshappening ‘Zomertoeren’ 4. Zomertoeren in samenwerking met Radio 2. Het motto van zomertoeren is het aangename aan het culturele en het culinaire koppelen. Zomertoeren 2009 bood 3 fietstrajecten, elk onder een eigen thema. Zo kon je kiezen voor de korte maar krachtige Geuzenroute (25 km), de heuvelachtige Molenaarsroute (35 km) of de gemoedelijke Romeinenroute (45 km), alle naar believen te combineren. Alle routes stonden garant voor veilig
25
fietsplezier met het hele gezin, langs een bewaakt parcours op de cruciale punten. De gemeente Zwalm werd door deze routes doorkruist en dus verleende onze gemeente medewerking aan dit initiatief. Het was een uitstekende kans om de vele toeristen te laten kennismaken met het prachtige landschap en uiteraard het vele erfgoed dat Zwalm te bieden heeft. De gemeente Zwalm zelf organiseerde op één van de knooppunten een muziekhappening met Zwalmse artiesten, waarbij de bezoekers van zomertoeren en de Zwalmenaren zelf konden genieten van de muziek en de artiesten opnieuw de kans kreeg hun stem te laten horen.
26