April 2009
April 2009
Inhoud
April 2009
Voorwoord
4
Kengetallen
5
RvC Verslag
6
Directieverslag
7
FINANCIËN
7
Verwachte ontwikkelingen in 2009
11
Milieuverslag 2008
12
Balans
15
Winst- en Verliesrekening
16
Kasstroomoverzicht
17
Toelichting op de balans en de winst- en verliesrekening
18
Activa
24
Passiva
28
Niet in de balans opgenomen verplichtingen en activa
36
Bedrijfsopbrengsten
37
Bedrijfslasten
38
Overige gegevens
41
Accountantsverklaring
42
Colofon
43
3
Voorwoord Oasen vierde in 2008 haar 125-jarige bestaan. Speciaal voor dit jubileum maakte het team van Oasen het verslag over 2008, met foto’s van bijna alle medewerkers. Dat verslag publiceerden we al op 1 januari 2009. Op dat moment waren de financiële gegevens over 2008 nog niet bekend. Daarom ligt het tweede deel van het verslag nu voor u, met daarin de jaarrekening, alle financiële gegevens en kengetallen. Ook leest u in dit verslag de aanvulling op het directie- en RvCverslag. Het verslag over 2008 (eerste katern) vormt samen met de jaarrekening (tweede katern) het jaarverslag van Oasen over 2008. De twee katernen kunt u handig bij elkaar houden door de meegeleverde insteekhoes.
4
April 2009
Kengetallen
2008 2007 2006
2005
2004
Klant Verkoop in eigen voorzieningsgebied *** 46.503 46.577 47.183 46.732
47.633
(x 1.000 m³)
* In 2007 heeft er een stelselwijziging plaatsgevonden, de vergelijkende cijfers van de voorgaande jaren zijn aangepast. ** De daling van 2005 naar 2006 vindt haar oorzaak in de administratieve verwerking van de buitengebruikstelling van leidingen. *** In 2006 heeft er een herrubricering plaatsgevonden, de engros verkopen worden vanwege de geringe omvang bij de totale waterverkopen opgeteld. De vergelijkende cijfers 2005 zijn aangepast.
April 2009
Aantal inwoners 751.898 751.209 749.523 746.830 Aantal aansluitingen 328.842 325.544 322.539 320.042 Gemiddeld verbruik per aansluiting in m3 141,4 143,07 146,29 146,02 Prijs per m3 exclusief BTW (in €) 0,97 1,05 1,15 1,25 Prijs per m3 exclusief BTW en 0,75 0,84 0,94 1,04 grondwaterbelasting (in €) Leidingnet Lengte hoofdleidingnet in km ** 4.002 3.984 3.962 3.980 Meters leiding per aansluiting 12,17 12,24 12,28 12,44 Balanscijfers (x € 1.000) Aanschafwaarde materiële vaste activa * 342.459 331.938 345.127 353.731 Boekwaarde materiële vaste activa * 168.949 166.740 172.597 178.818 Boekwaarde in percentage van de 49,33 50,23 50,01 50,55 aanschafwaarde * Boekwaarde per aansluiting x € 1 * 514 512 535 559 Eigen vermogen in percentage van het 36,0 34,4 31,8 28,1 balanstotaal * Investeringen 14.484 7.960 6.944 5.941 Resultaten (x € 1.000) Wateropbrengsten *** 69.723 72.900 77.861 81.612 Rentepercentage langlopende leningen 5,2 5,4 5,9 6,1 Bedrijfsresultaat voor financieringslasten 7.042 5.102 10.458 7.836 Resultaat 3.352 815 6.412 1.941 Rentelasten per m3 exclusief 0,08 0,09 0,10 0,13 agio rente (in €) Personeel Aantal gemiddelde fte’s 241 238 228 227 Aantal aansluitingen per fte 1.367 1.374 1.415 1.410 Personeelskosten per fte 55.958 53.498 52.316 53.846 Ziektepercentage 3,3 4,5 3,5 3,8
743.038 318.058 149,76 1,25 1,04
3.958 12,44
356.466 187.299 52,54 589 25,9 8.473
82.877 6,2 12.564 3.469 0,15
218 1.459 53.427 3,9
5
Aanvulling op het reeds gepubliceerde verslag.
RvC verslag Corporate Governance De corporate governance geeft aan dat op basis van de best practice bepaling ll.1.5. de bestuurder rapporteert over de gevoeligheid van de resultaten ten aanzien van externe omstandigheden. In het financiële verslag wordt daarop nader ingegaan. De best practice bepaling lll.1.3. (inzage in gegevens van de leden van de raad van commissarissen) is niet afzonderlijk in het verslag vermeld, daar deze op de website van vennootschap (www.oasen.nl) staan. Resultaatbestemming en decharge. De raad van commissarissen heeft het genoegen u het jaarverslag, inclusief de jaarrekening, over 2008 aan te bieden. De raad van commissarissen heeft kennis genomen van het verslag van de directie over het boekjaar 2008 en heeft de jaarrekening over 2008 goedgekeurd. De jaarrekening is door Mazars Paardekooper Hoffman Accountants N.V. gecontroleerd en van een goedkeurende verklaring voorzien. De Commissarissen adviseren de aandeelhouders de jaarrekening vast te stellen en het volledige resultaat van € 3.351.829 toe te voegen aan de algemene reserve. De raad van commissarissen adviseert de Algemene Vergadering van Aandeelhouders om voor het jaar 2008 décharge te verlenen aan de directie voor het gevoerde beleid en aan de leden van de RvC voor het uitgeoefende toezicht. Namens de Raad van Commissarissen Ludo Wijngaarden 23 april 2009
6
April 2009
Aanvulling op het reeds gepubliceerde verslag.
Directieverslag 1. Financiën 1.1 Toestand op balansdatum en resultaten
Balans (cijfers x € 1.000)
Activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totaal vaste activa
2008
168.949 227 169.176
2007
166.740 227 166.967
Voorraden 508 500 Vorderingen 7.190 7.128 Liquide middelen 51 721 Totaal vlottende activa 7.749 8.349 Totaal activa
176.925
175.316
Passiva Eigen vermogen Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden
63.666 26.736 33.593 52.930
60.314 25.549 52.320 37.133
Totaal passiva
176.925
175.316
Toelichting op de activa De materiële vaste activa is voor het eerst in jaren gestegen. Reden hiervoor is het feit dat de investeringen in 2008 veel hoger zijn geweest dan de afgelopen jaren. De verwachting is dat de investeringsuitgaven in 2009 even hoog zijn als in 2008.
April 2009
7
(cijfers x € 1.000)
2008
2007
2006
2005
2004
Investeringen Afschrijvingen
14.484 12.275
7.960 13.792
6.944 13.152
5.941 14.718
8.473 12.821
In het bedrag van 2008 is ook de aankoop van grond van € 2 miljoen opgenomen.
Toelichting op de passiva Het eigen vermogen is gestegen door de toevoeging van het resultaat van € 3,4 miljoen voor 2008. De voorziening is met € 1,2 miljoen gestegen door de dotatie aan de voorziening ontharding. De cashflow was dit jaar niet voldoende om de geplande aflossingen en investeringen te financieren. Daarom is er in 2008 een nieuwe langlopende lening aangetrokken van € 10 miljoen met een rentepercentage van 5,255% en een looptijd van 10 jaar. De totale omvang van de langlopende leningen is in het boekjaar gedaald tot € 62,3 miljoen waarvan € 28,7 miljoen in 2009 moet worden afgelost (daarom opgenomen onder de kortlopende schulden). Tijdelijke financieringsbehoefte werd ingevuld door kasgeldleningen. Het eigen vermogen, uitgedrukt in een percentage van het balanstotaal, is ultimo 2008 gestegen naar 36,0% (2007: 34,4%).
Grafiek 1: ontwikkeling eigen vermogen en solvabiliteit
80.000
40%
60.000
30%
40.000
20%
20.000
10%
0
0% 2004 Eigen vermogen
8
2005
2006
2007
2008 Solvabiliteit [%]
April 2009
Winst- en verliesrekening (cijfers x € 1000)
2008
2007
Toe-/afname
Bedrijfsopbrengsten Netto-omzet waterlevering Netto-omzet werken Overige bedrijfsopbrengsten
69.723 51 1.418
98% 0% 2%
72.900 100 1.712
98% 0% 2%
-3.177 -49 -294
Som der bedrijfsopbrengsten
71.192
100%
74.712
100%
-3.520
Bedrijfslasten Personeelskosten 13.463 19% 12.679 17% Overige bedrijfskosten 38.412 54% 43.139 58% Afschrijvingen 12.275 17% 13.792 18%
784 -4.727 -1.517
Som der bedrijfslasten 64.150 90% 69.610 Bedrijfsresultaat 7.042 10% 5.102
93%
-5.460
7%
1.940
Financiële lasten en baten Rentelasten en baten -3.690 -5% -4.301 -6% Resultaat deelnemingen - 14 0%
611 -14
Som der financiële baten en lasten
-3.690
Resultaat boekjaar
3.352
-5%
5%
-4.287
815
-6%
597
1%
2.537
Toelichting op belangrijkste verschillen Netto-omzet waterlevering De belangrijkste oorzaak van de afname van de netto-omzet waterlevering is de verlaging van het tarief met € 0,10 per m3 (incl. btw) ten opzichte van 2007. Het aantal verkochte m3 water is in 2008 met 46,50 miljoen m3 nauwelijks lager dan het aantal van 46,58 miljoen m3 in 2007. De korting die klanten ontvangen voor automatische incasso, het via internet doorgeven van meterstanden en dergelijke (efficiënt gedrag) is licht gestegen van € 2,2 miljoen in 2007 naar € 2,3 miljoen in 2008.
April 2009
9
Overige bedrijfsopbrengsten De daling wordt enerzijds veroorzaakt door het wegvallen van huurinkomsten (€ 0,15 miljoen) en anderzijds door een eenmalige opbrengst van verkoop grond in 2007 (€ 0,15 miljoen). Personeelskosten De stijging van de personeelkosten heeft drie oorzaken. • Salarisverhogingen, Cao-verhoging en stijgende premies. In totaal ongeveer € 0,3 miljoen; • Stijging van het aantal fte’s van 237,6 in 2007 naar 240,6 in 2008, ongeveer € 0,2 miljoen; • Stijging van het opgebouwde verlof, ongeveer € 0,3 miljoen. Overige bedrijfskosten De daling van de overige bedrijfskosten wordt vooral veroorzaakt door de lagere dotatie aan de voorziening ontharding in vergelijking tot 2007. In 2007 was de dotatie € 5,8 miljoen ten opzichte van € 1,2 miljoen in 2008. Als deze dotatie buiten beschouwing wordt gelaten, zijn de kosten met ongeveer € 0,1 miljoen gedaald. Afschrijvingen De lagere afschrijvingen van € 1,5 miljoen zijn voornamelijk veroorzaakt doordat er in 2007 enkele versnelde afschrijvingen hebben plaatsgevonden in verband met een schattingswijzing van de materiële vaste activa. Rentelasten Het rentepercentage van de aangetrokken kasgeldlening lag in het boekjaar op 4,415%. Het gemiddelde rentepercentage op langlopende leningen is met 0,2% ten opzichte van 2007 gedaald naar 5,2%. De rentekosten exclusief de betaalde agio rente bedragen per m3 € 0,08 (2007: 0,09). Naar verwachting daalt de rente in 2009 naar € 0,07 per m3.
Grafiek 2: ontwikkeling rentelasten per m3
0,16 0,12 0,08 0,04 0,00 2004
10
2005
2006
2007
2008
April 2009
1.2 Verwachte ontwikkelingen in 2009: Investeringen Naar verwachting zullen de investeringsuitgaven rond de € 15 miljoen liggen. De verwachte uitgaven voor ontharding bedragen € 4 miljoen. Deze uitgaven gaan ten laste van de voorziening ontharding. Personeelsbezetting Zoals ook aangegeven in de begroting voor 2009 wordt rekening gehouden met extra fte (stijging naar 253). De belangrijkste redenen hiervoor: • Instroom van nieuw op te leiden personeel als vervanging van binnen afzienbare termijn vertrekkende personeel; • Het insourcen van werk door fusies van laboratoria (op termijn kostenneutraal); • Toename van werk vooral op het gebied van onderhoud; • Toenemende eisen op het gebied van corporate governance en risicomanagement. Oasen zal zich de komende jaren in blijven zetten op procesverbetering en het daarmee verbeteren van onze arbeidsproductiviteit en zo trachten de stijging van de aan de uitbreiding gerelateerde kosten zo veel mogelijk te compenseren. Tariefontwikkeling Oasen streeft naar een stabiele tariefontwikkeling. Het is de bedoeling om de tarieven alleen voor inflatie te corrigeren. Mochten we een grotere stijging voorzien, dan zullen wij dit op tijd aankaarten bij onze aandeelhouders. Risico’s en onzekerheden • In 2009 moet Oasen € 26 miljoen herfinancieren. Met de huidige kredietcrisis blijkt het lastiger te zijn om leningen af te sluiten. De looptijd van de leningen ligt laag. Voordeel is wel dat de rentepercentages lager liggen dan waar in de begroting rekening mee is gehouden; • Een groot deel van de opbrengsten van Oasen wordt automatisch geïncasseerd. Om er voor te zorgen dat de overige inkomsten ook op tijd binnen komen, wordt in deze financieel moeilijke periode veel eerder telefonische contact gezocht met klanten over openstaande posten. Uit een recent gehouden onderzoek bij Oasen blijkt dat de gemiddelde klant iets later betaalt dan voorheen; • Bij Oasen loopt op eigen initiatief een onderzoek naar wet en regelgeving. Op dit moment gaat dit vooral over belastingen. Bedoeling is op termijn met de belasting afspraken te maken over horizontaal toezicht. Het blijkt op een aantal onderdelen nodig om procedures aan te scherpen en bepaalde afspraken bij de belasting te toetsen. Als de belasting bepaalde afspraken niet accepteert, moeten er in overleg met de belasting nieuwe afspraken worden gemaakt. Dit zou mogelijk kunnen leiden tot naheffing van de belasting op huidige afspraken; • Binnen Oasen vindt een studie plaats die moet leiden tot een strategisch besluit over het zogenaamde voorzieningsgebied “Oasen West”. De uitkomsten van deze studie kunnen gevolgen hebben voor de voorziening ontharding. In de loop van dit jaar zal een besluit worden genomen en zal ook duidelijk worden wat de gevolgen zijn voor de voorziening; • Momenteel vindt een inventarisatie plaats naar kritische leidingen van Oasen. Het gaat hier zowel om eventuele risico’s voor de omgeving als om eventuele risico’s voor de waterlevering. Op dit moment is niet duidelijk of dit extra kosten met zich mee gaat brengen en zo ja om welke bedragen dit zal gaan.
April 2009
11
2. Milieuverslag 2008 2.1 Duurzaamheid Duurzaamheid is meer en meer een issue. Ook voor Oasen. Wij zijn een bedrijf dat van nature een sterke relatie heeft met het milieu om ons heen. We winnen een natuurproduct, dat gevoelig is voor milieuvervuiling. We hebben 4000 kilometer aan leidingen in de bodem liggen die beïnvloed worden door menselijke en natuurlijke activiteit. Zaken als klimaatverandering beïnvloeden nu al de kwaliteit van onze grondstof, qua temperatuur en verzilting. En we hebben door ons gebruik van grondstoffen ook zelf effect op het milieu. We zijn een bedrijf dat nog een lange toekomst voor zich heeft en een belangrijke rol speelt in de toekomst van onze samenleving. Hergebruik Tot nog toe betekent duurzaamheid dat we willen bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke en milieuproblemen die met onze onderneming samenhangen. Daarbij nemen we onze omgang met afvalstoffen als voorbeeld: nu al hergebruiken we 95% van de reststoffen die we produceren met onze drinkwaterzuivering. Daar zijn we trots op, maar we blijven zoeken naar manieren waarop we dit percentage nog verder omhoog krijgen. Missie Zoals in onze missie staat zien wij duurzaamheid als onze maatschappelijke plicht. Door duurzaamheid centraal te stellen in ons doen en laten willen wij een leefbare omgeving creëren, voor nu en in de toekomst. Ook hebben wij als drinkwaterbedrijf baat bij een goed milieubeheer, want het milieu bepaalt uiteindelijk de kwaliteit van het grondwater en daarmee ons drinkwater. In het najaar van 2009 zullen we concreter worden over onze ambities op het gebied van duurzaamheid.
2.2 Effecten op het milieu Oasen pompt oevergrondwater op dat we zuiveren tot schoon drinkwater. Voor dat proces gebruiken we verschillende grondstoffen en hulpmiddelen. In de onderstaande tabel staan de belangrijkste. Input Opgepompt water (miljoen m3) Elektriciteit (kWh) Output Slib (x 1.000 kg) Kalkpellets (kalk + entzand) Gezuiverd water (totaal, miljoen m3) Levering onthard water (miljoen m3)
2008
2007
47,2 26.978.766 1.270 7.411 44,9 35,93
2006
2005
2004
46,6 27.225.105
47,2 26.379.186
46,8 26.320.459
47,7 26.883.674
565 4.515 44,8 35,37
838 5.247 45,2 24,24
3.711 5.503 44,8 23,48
1.065 4.648 45,5 17,28
Bron: milieuboekhouding Oasen 2008
12
April 2009
2.3 Ontwikkelingen Op den duur willen we onze CO2-uitstoot vergaand terugdringen. Het lastige hierbij is dat de intensievere zuivering van ons drinkwater extra energie kost. We proberen om apparatuur en technieken te kiezen die het laagste energieverbruik hebben. Toch blijft door ons elektriciteitsverbruik vrij constant door de intensievere zuivering, ongeveer 26 tot 27 miljoen kWh per jaar. Per saldo zal deze investering in de maatschappij echter zorgen voor een reductie in milieubelasting. Vooral door dieper te ontharden halen we veel milieuwinst. Zo zal de klant uiteindelijk minder wasmiddel en minder energie gebruiken, gaan apparaten langer mee en is minder koper in het afvalwater terug te vinden. 27.5 27.0 26.5 26.0 25.5 25.0 2004
2005
2006
2007
2008
2006
2007
2008
Elektriciteit (miljoen kWh)
40 30 20 10 0 2004
2005
Levering onthard water (miljoen m3)
April 2009
13
Slibdroogbedden We zijn bezig om op onze zuiveringsstations betonnen en overdekte slibdroogbedden aan te leggen. Hierin slaan we spoelwaterslib afkomstig uit de filters van het zuiveringsstation op zodat het kan drogen. Het slib wordt uiteindelijk in droge toestand afgevoerd en gebruikt in de baksteenindustrie. Zonder zo’n slibdroogbed duurt het heel lang, soms wel een jaar, voordat het slib helemaal droog is. Met een slibdroogbed duurt hetzelfde proces soms slechts drie maanden. Zo kunnen we meer slib hergebruiken. Gehele keten We kiezen voor materialen met een lange houdbaarheid en een hoge betrouwbaarheid, maar ook voor de minst belastende materialen voor het milieu. We kiezen niet alleen voor een duurzame bedrijfsvoering binnen ons eigen primaire proces. We vinden het belangrijk om te kiezen voor duurzaamheid in de gehele keten waar we deel van uitmaken. Ecologisch beheer Oasen zorgt voor het ecologisch beheer van enkele gebieden om onze invloed op de natuur te compenseren. We beheren in totaal 22 hectare natuurgebied in de omgeving van zuiveringsstation De Steeg in Langerak. In totaal maakt Oasen gebruik van 2100 hectare waterwin- en grondwaterbeschermingsgebieden.
14
April 2009
Balans
bedragen x € 1.000 voor winstverdeling
ACTIVA Vaste activa Materiële vaste activa (1) Financiële vaste activa (2) Vlottende activa Voorraden (3) Vorderingen: Handelsdebiteuren (4) Vorderingen: Belastingen (5) Overige vorderingen en overlopende activa (6)
2008
168.949 227 169.176
2007
166.740 227 166.967
508 500 6.029 6.094 701 523 460 511 7.190 7.128
Liquide middelen (7) Totaal activa
51 176.925
721 175.316
PASSIVA Eigen vermogen (8) Gestort en opgevraagd kapitaal 340 340 Algemene reserve 59.974 59.159 Onverdeeld resultaat 3.352 815 63.666 60.314 Voorzieningen Voorziening voor toekomstige uitkeringen (9) 2.689 2.658 Voorziening ontharding (10) 24.047 22.891 26.736 25.549 Langlopende schulden Onderhandse leningen (11) 33.593 52.320 Kortlopende schulden Aflossingverplichting onderhandse leningen 28.727 17.058 Schulden aan kredietinstellingen (12) 14.092 10.000 Crediteuren (13) 3.699 2.664 Belastingen en sociale lasten (14) 2.393 2.224 Overige schulden en overlopende passiva (15) 4.019 5.187 52.930 37.133 Totaal passiva April 2009
176.925
175.316 15
Winsten verlies rekening 2008 bedragen x € 1.000
2008
2007
Bedrijfsopbrengsten Netto-omzet waterlevering (16) 69.723 72.900 Netto-omzet werken (17) 51 100 Overige bedrijfsopbrengsten (18) 1.418 1.712 Som der bedrijfsopbrengsten 71.192 74.712 Bedrijfslasten Lonen en salarissen (19) 11.216 10.496 Sociale lasten 911 773 Pensioenlasten 1.336 1.410 Overige bedrijfskosten (structureel) (20) 34.157 37.656 Overige bedrijfskosten (incidenteel) (21) 4.255 5.483 Afschrijvingen (22) 12.275 13.792 Som der bedrijfslasten 64.150 69.610 Bedrijfsresultaat 7.042 5.102 Financiële baten en lasten Rentebaten en –lasten (23) - 3.690 - 4.301 Resultaat deelnemingen (24) - 14 - 3.690 - 4.287 Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening 3.352 815
16
April 2009
Kasstroomoverzicht bedragen x € 1.000
2008
2007
Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat 7.042 + +
5.102
Aanpassingen voor afschrijvingen + 12.275 +
13.792
Mutaties in werkkapitaal Voorraden 8 168 - Vorderingen 62 2.207 - + Kortlopende schulden + 15.797 + 2.112 15.727 + 4.151 + Kasstroom uit bedrijfsoperaties + 35.044 +
23.045
Rentebaten 249 + 64 + Rentelasten 3.939 4.365 - 3.690 -
4.301
Kasstroom uit operationele activiteiten + 31.354 + Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa - 14.484 7.960 Desinvesteringen in materiële vaste activa - + 25 Investeringen in financiële vaste activa - Desinvesteringen in financiële vaste activa - + 18 Resultaat deelneming - + 14 Kasstroom uit investeringsactiviteiten - 14.484
18.744
7.903
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Aangetrokken langlopende leningen + 10.000 - Aflossing langlopende leningen - 28.727 17.058 Mutaties in de voorzieningen + 1.187 + 2.344 Kasstroom uit financieringsactiviteiten - 17.540 14.714 Af-/toename geldmiddelen - 670 3.873
April 2009
17
Toelichting op de balans en de winst- en verliesrekening Grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat Algemeen Het financieel verslag wordt opgesteld met inachtneming van de wettelijke voorschriften inzake de jaarverslaglegging zoals opgenomen in Boek 2 Titel 9 van het Burgerlijk Wetboek. Tenzij hierna anders is vermeld, worden activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Waardering vindt plaats tegen historische kostprijs. Opbrengsten en kosten worden verantwoord in die periode, waarop zij betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomen voorzover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Verbonden partijen Als verbonden partijen zijn aan te merken: • Statutair directeur • Raad van Commissarissen Voor de toelichting hierop wordt verwezen naar pagina 38 van deze jaarrekening.
Balans Materiële vaste activa Materiële vaste activa worden verantwoord tegen aanschafwaarde onder aftrek van de terzake van de investeringen aan derden in rekening gebrachte bedragen. Op de materiële vaste activa wordt lineair afgeschreven met ingang van het eerste jaar nadat de investering is gepleegd, dan wel vanaf het moment van ingebruikname. De afschrijvingspercentages zijn gebaseerd op de verwachte economische levensduur. Indien een schattingswijziging plaatsvindt van de economische levensduur, dan worden de toekomstige afschrijvingen aangepast.
18
April 2009
Waardering en resultaatbepaling vinden plaats op basis van historische kostprijzen. Daardoor zou in de toelichting informatie moeten worden aangegeven omtrent de actuele waarde van de materiële vaste activa. Gegeven de aard en omvang, het specifieke karakter en de lange levensduur van de te onderscheiden materiële vaste activa is bepaling van de actuele waarde zeer complex en zou deze bovendien tot arbitraire uitkomsten leiden. Daardoor is vermelding van een schatting van de actuele waarde achterwege gelaten. De kosten voor groot onderhoud aan de materiële vaste activa worden ten laste gebracht van het resultaat. Uitgaven worden slechts geactiveerd (worden geboekt als vaste activa waarop wordt afgeschreven) voor zover deze bestemd zijn om de uitoefening van de werkzaamheid van Oasen duurzaam te dienen. Daarbij gelden de volgende uitgangspunten: • Geactiveerd worden uitsluitend (eerste) aanschaf, nieuwbouw, vervanging en wijzigingen van vaste activa objecten; • (Groot)onderhoud niet te activeren; • Uitgaven slechts te activeren wanneer er sprake is van een levensduur groter dan 3 jaar; • Materiële vaste activa met een waarde minder dan € 170.000 worden niet als zodanig aangemerkt, tenzij er sprake is van een hoofdleiding of vervoermiddel. Deze zullen ongeacht de kosten ten alle tijde worden geactiveerd; • Activering per locatie; • Kijken naar de totale kosten van het project en niet per jaar. De volgende regels gelden voor toerekening van kosten aan investeringen (materiële vaste activa): • Bij investeringsprojecten alle kosten tot en met het bestek niet activeren maar als exploitatie opnemen; • Bij investeringsprojecten uitsluitend kosten activeren welke betrekking hebben op aanschaf en/of bouw van vaste activa. Kosten voor bouwvergunning, leges, overige personeelskosten e.d. niet activeren; • Geen activering van indirecte interne kosten; • Geen activering bouwrente; • Geen activering uren toezichthoudend personeel Oasen; • Geen activering uren voorbereidend personeel Oasen; • Geen activering uitvoerend personeel Oasen (monteurs), tenzij de directie hiertoe wel besluit; • De kosten voor directievoering tijdens de bouw worden geactiveerd. Beleid per groep Terreinen, gebouwen, machines en installaties Eerste aanschaf en nieuwbouw van terreinen, gebouwen, machines en installaties (inclusief bronnen en pompen) activeren. Tevens vervanging van deze activa activeren.
April 2009
19
Hoofdleidingen Activeren aanleg, vervanging en wijziging van een hoofdleiding, ongeacht de hoogte van de kosten. Bij Transport markeert het einde van een leidingproject het einde van de investering. Na de eindrapportage hoofdleidingwerken en de overdracht van de leidingwerken aan de regio (of Productie) vallen de verdere kosten in de exploitatie (behoudens aanspraken op aannemers). Wel dienen bij het einde van het project de op dat moment voorzienbare kosten als verplichting op het investeringsproject opgenomen te worden. Onvoorzienbare kosten van bijvoorbeeld een schade komen ten laste van de exploitatie. Aansluitleidingen De eerste aanleg van aansluitleidingen genereert baten. Zowel de baten als de lasten worden bij de beëindiging van de te verrichten werkzaamheden in de exploitatierekening opgenomen. Derhalve niet activeren van eerste aanleg aansluitleidingen. Wel activeren vervanging of wijziging van aansluitleidingen uitgezonderd vervanging of wijziging op initiatief van derden (valt onder Toegevoegde Waarde Diensten). Incidentele vervanging (inclusief vervanging van loden leidingen) of wijziging in kader van onderhoud is exploitatie. Activeren vervanging en wijziging heeft derhalve betrekking op projectmatige aanpak van renovatie, reconstructie en dijkverzwaring. Watermeters Watermeters niet activeren. Vervoermiddelen Aanschaf en vervangen vervoermiddelen activeren, ongeacht de hoogte van de kosten. Inventaris Aanschaf van kantoorinventaris en inventaris gebouwen niet te activeren tenzij er sprake is, per locatie van algehele vervanging en de kosten boven de € 170.000 uitkomen. De inrichting van monteursbussen niet activeren. Gereedschappen (Hand)gereedschappen niet te activeren. Computerapparatuur (hard- en software) Hard- en software en dergelijke niet te activeren tenzij er sprake is van vervanging van centrale apparatuur en grote systemen: activering van aanschaf en vervanging van centrale hardware (mainframe- en minisystemen incl. bijbehorende besturingssoftware) en eerste aanschaf en nieuwe versies van grote bedrijfsbrede database systemen. Kosten van onderzoek en ontwikkeling (immateriële vaste activa) Geen activering van interne en externe onderzoeks- en ontwikkelingskosten.
20
April 2009
Afschrijvingsbeleid Activa Grond Terreinaanleg Gebouwen Restauratie en verbouwing Bronnen Machines/pompen/installaties Ruw- en reinwaterleidingen Transportleidingen Hoofdleidingen Aansluitleidingen Inventaris Computers, software en telecommunicatie Vervoermiddelen
Afschrijving [%] Jaren - 5,0 2,5 - 4,0 10,0 10,0 5,0 - 10,0 3,3 3,3 3,0 - 10,0 3,3 16,7 33,3 33,3
20,0 25,0 - 40,0 10,0 10,0 10,0 - 20,0 30,0 30,0 10,0 - 33,3 30,0 6,0 3,0 3,0
Financiële vaste activa De onder de financiële vaste activa verantwoorde kapitaalbelangen worden opgenomen tegen aanschafwaarde, onder aftrek van een voorziening voor eventuele verliezen. Voorraden Voorraden worden gewaardeerd tegen laatst bekende inkoopprijs, onder aftrek van een voorziening voor mogelijke incourantheid. Vorderingen op handelsdebiteuren Vorderingen op handelsdebiteuren worden opgenomen tegen nominale waarde, onder aftrek van een voorziening voor mogelijke oninbaarheid, die op individuele basis wordt bepaald. Overige vorderingen De overige vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en direct opeisbare deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden.
April 2009
21
Voorzieningen Algemeen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan, waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen, tenzij anders vermeld. Wanneer de verwachting is dat een derde de verplichtingen vergoedt, en wanneer het waarschijnlijk is dat deze vergoeding zal worden ontvangen bij de afwikkeling van de verplichting, dan wordt deze vergoeding als een actief in de balans opgenomen. Voorziening voor toekomstige uitkeringen Deze voorziening betreft de toekomstige uitkeringen uit hoofde van arbeidstijd-verkorting oudere werknemers en de toekomstige uit te keren diensttijdgratificatie. Van deze twee componenten wordt jaarlijks een actuariële berekening gemaakt. Voor Oasen is een tweetal regelingen van kracht, die vallen onder RJ 271.4 (‘Andere uitgestelde beloningen’): • Arbeidstijdverkorting oudere werknemers. Werknemers van 57 jaar en ouder komen in aanmerking voor arbeidstijdverkorting. Er zijn twee modellen (A en B). Deze regeling is opgenomen in de CAO Waterbedrijven 2007-2009 in hoofdstuk 7.1. • Diensttijdgratificatie. Voor de werknemers van Oasen geldt een diensttijdgratificatie. Deze regeling is opgenomen in de CAO Waterbedrijven 2007-2009 in hoofdstuk 5.11. Bij de berekeningen is er vanuit gegaan dat alle werknemers gemiddeld op 63 jaar met pensioen gaan. Voorziening ontharding De voorziening ontharding betreft de toekomstige uitgaven uit hoofde van investeringen m.b.t. ontharden van drinkwater. In de waterprijs is een opslag verwerkt welke wordt toegevoegd aan deze voorziening. De werkelijke investeringen worden in mindering gebracht op deze voorziening. Jaarlijks vindt er een berekening plaats waarbij de voorziening opnieuw wordt bepaald. Eventuele dotatie of vrijval wordt verantwoord ten laste of ten gunste van de exploitatie.
22
April 2009
Financiële instrumenten Valutarisico Oasen N.V. loopt geen risico, alle werkzaamheden vinden vrijwel allemaal plaats binnen Nederland. Marktrisico Oasen N.V. loopt geen risico ten aanzien van de waardering van effecten, opgenomen onder financiële vaste activa. Rente- en kasstroomrisico Oasen N.V. loopt renterisico over de rentedragende vorderingen (met name onder financiële vaste activa, effecten en liquide middelen) en rentedragende langlopende en kortlopende schulden (waaronder schulden aan kredietinstellingen). Met betrekking tot de vorderingen en schulden worden geen financiële derivaten met betrekking tot renterisico gecontracteerd. Kredietrisico Oasen N.V. heeft geen significante concentraties van kredietrisico. Verkoop vindt plaats aan afnemers die voldoen aan de kredietwaardigheidstoets van Oasen N.V. Verkoop vindt plaats op basis van krediettermijnen tussen de 30 en 60 dagen. Voor grote leveringen kan een afwijkende krediettermijn van toepassing zijn. In dat geval worden aanvullende zekerheden gevraagd, waaronder garantiestellingen. Liquiditeitsrisico Oasen N.V. maakt gebruik van meerdere banken om over meerdere kredietfaciliteiten te kunnen beschikken. Voor zover noodzakelijk, worden nadere zekerheden verstrekt aan de bank voor beschikbare kredietfaciliteiten.
Winst- en verliesrekening Netto-omzet waterlevering De netto-omzet waterlevering omvat het vastrecht en het gefactureerde waterverbruik tot aan de laatste opnamedatum van de watermeters, alsmede een raming van het nog te factureren verbruik en vastrecht over de periode vanaf de laatste opnamedatum van de watermeters tot en met 31 december. Het in het voorafgaand boekjaar op basis van schattingen hiervoor gereserveerde bedrag is uit de omzet van het boekjaar geëlimineerd.
Toelichting op het Kasstroomoverzicht Algemene grondslagen Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit liquide middelen. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Toelichting op kasstromen Onder de investeringen in materiële en financiële vaste activa zijn alleen opgenomen de investeringen waarvoor in 2008 geldmiddelen zijn aangewend. April 2009
23
Activa bedragen x € 1.000
In de boekwaarde per 31 december 2008 is een bedrag van € 27,0 (2007: € 26,9) miljoen begrepen aan ontvangen bijdragen van derden wegens investeringen.
2008
2007
Toelichting op de balansposten Vaste activa MATERIËLE VASTE ACTIVA (1) Boekwaarde per 1 januari 166.740 Bij: • Investeringen 14.484 181.224 Af: • Afschrijvingen - 12.275 • Desinvestering - Boekwaarde per 31 december 168.949
172.597
7.960 180.557 - 13.792 - 25 166.740
De boekwaarde per 31 december kan als volgt worden onderverdeeld: • Bedrijfsgebouwen en –terreinen • Machines en installaties • Leidingen • Andere vaste activa • Niet aan het productieproces dienstbare materiële vaste activa Totaal
24
42.543 30.462 95.366 328
39.740 29.839 96.853 45
250
263
168.949
166.740
April 2009
Activa
bedragen x € 1.000
Totaal Bedrijfs- Machines Leidingen Andere Niet aan gebouwen / en instal- vaste productie terreinen laties installaties proces dienstbare materiële vaste activa
Het verloop van materiële vaste activa over 2008 Materiële vaste activa Stand per 1 januari Aanschafwaarde 331.938 58.977 68.713 203.734 76 438 Cumulatieve afschrijving 165.198 19.237 38.874 106.881 31 175 Boekwaarde
166.740
39.740
29.839
96.853
45
263
Mutaties in de boekwaarde Investeringen 14.484 4.665 4.075 5.436 308 Afschrijvingen -12.275 -1.862 -3.452 -6.923 -25 -13 Saldo
2.209
2.803
623
-1.487
283
-13
Buitengebruikstelling van geheel afgeschreven activa Aanschafwaarde -3.963 -846 -1.555 -1.532 -30 Afschrijvingen 3.963 846 1.555 1.532 30 Saldo
-
-
-
-
-
-
Stand per 31 december Aanschafwaarde 342.459 62.796 71.233 207.638 354 438 Cumulatieve afschrijving 173.510 20.253 40.771 112.272 26 188 Boekwaarde 168.949 42.543 30.462 95.366 Afschrijvingspercentage 0 - 5 3 - 10 1 - 6
April 2009
328
250
33,33
0 - 10
25
Activa
bedragen x € 1.000
Financiële vaste activa
Onder de andere deelnemingen zijn ultimo boekjaar de volgende deelnemingen opgenomen: Kiwa Water Holding B.V. (5,79%, Nieuwegein) en Reststoffenunie B.V. (3,19%, Nieuwegein).
2008
2007
(2)
Andere deelnemingen 227 Het verloopoverzicht is als volgt:
227
Boekwaarde per 1 januari Bij: • Aankoop andere deelnemingen
227
245
-
Af: • Verkoop andere deelnemingen
227
245
- 18
Boekwaarde per 31 december
227
227
-
-
Vlottende activa VOORRADEN (3) De post ‘Voorraden’ is als volgt samengesteld: Voorraad grond- en hulpstoffen
26
601
727
Af: • Afwaardering van voorraad grond- en hulpstoffen wegens nog gewaardeerde incourante voorraden - 93 Totaal 508
- 227 500
April 2009
Activa
bedragen x € 1.000
Handelsdebiteuren
In de post ‘Waterdebiteuren’ is een bedrag van € 3.186 (2007: € 4.083) begrepen, inzake overlopende verbruiken verminderd met de reeds in rekening gebrachte voorschotten. Dit bedrag is inclusief waterbelasting.
De overige vorderingen en overlopende activa ad € 460 bestaat uit de nog te factureren bedragen in 2009 over het boekjaar 2008, betaalde waarborgsommen, vorderingen op personeelsleden inzake financiering van auto’s en de vooruit-betaalde kosten voor het boekjaar 2009.
Liquide middelen betreffen de per 31 december aanwezige kas-, bank- en girosaldi. De bedragen staan ter vrije beschikking.
2008
2007
(4)
Openstaande waterdebiteuren 4.847 Overige debiteuren 1.558 6.405 Af: Voorziening inzake dubieuze vorderingen op handelsdebiteuren - 376 Totaal 6.029
4.904 1.604
Belastingen (5) 701 Betreft de per 31 december terug te vorderen omzetbelasting. OVERIGE VORDERINGEN EN OVERLOPENDE ACTIVA (6) 460
523
Liquide middelen (7)
51
6.508
- 414 6.094
511
721
April 2009
27
Passiva bedragen x € 1.000 Het maatschappelijk kapitaal bedraagt € 1.137.500 en is verdeeld in 2.500 aandelen. De aandelen hebben een nominale waarde van € 455 per aandeel. Verdeling van de uitgegeven aandelen heeft plaatsgevonden aan de hand van de aantallen inwoners van de deelnemende gemeenten. In de Algemene vergadering van Aandeelhouders van 27 november 2001 is besloten tot fixatie van het aantal aandelen.
Gestort en Algemene Onverdeeld opgevraagd reserve resultaat kapitaal
Totaal eigen vermogen
Eigen vermogen (8) Stand per 1 januari 340 59.159 815 60.314 Af: • Winstverdeling - - - 815
- 815
Bij: • Winstverdeling - 815 - 815 • Resultaat lopend boekjaar - - 3.352 3.352 Stand per 31 december 340 59.974 3.352 63.666 2008 2007
Voorzieningen VOORZIENING VOOR TOEKOMSTIGE UITKERINGEN
(9)
Stand per 1 januari
2.658
2.721
Bij: • Toevoeging ten laste van het resultaat 46 2.704 2.721 Af: • Onttrekking in verband met uitkeringen - 15 - 26 • Vrijval ten gunste van het resultaat - - 37 Stand per 31 december 2.689 2.658 De voorziening heeft een langlopend karakter.
28
April 2009
Passiva
De aanspraken zijn per 31 december als volgt samengesteld:
Regeling 5.11 Diensttijdgratificatie
Balansverplichting
2008
2007
Contante waarde aanspraken Reële waarde fondsbeleggingen
462 -
496 -
Bruto verplichting Niet verwerkte overgangsverplichting Niet verwerkte lasten verstreken diensttijd
462 - -
496 -
Netto verplichting 462 496 Pensioenlast Toename CW aanspraken 26 27 Interest lasten 26 23 Verwachte opbrengst fondsbeleggingen - Amortisatie van: • Overgangsverplichting - • Veranderingen in de regeling - • Actuariële winsten / verliezen 17 9 Overige kosten - Totale last Bijdrage werknemers
69 -
59 -
Last werkgever 69 59 Verloop CW aanspraken Werkelijke CW aanspraken (begin) 496 509 Toename CW aanspraken 26 27 Interest lasten 26 23 Betaalde uitkeringen - 103 - 72 Veranderingen in regeling - -
April 2009
Verwachte CW aanspraken (eind) Actuariële winst / verlies
445 17
487 9
Werkelijke CW aanspraken (eind)
462
496
29
Passiva
Regeling 5.11 Diensttijdgratificatie
Verloop reële waarde fondsbeleggingen Werkelijke reële waarde fondsbel. (begin) - Verwachte opbrengst fondsbeleggingen - Ontvangen premies ● Werkgever 103 72 ● Werknemers - Betaalde pensioenuitkeringen - 103 - 72 Verwachte reële waarde fondsbel. (eind) Actuariële winst / verlies
2008
-
2007
-
Werkelijke reële waarde fondsbel. (eind) - Verloop netto verplichting Netto verplichting (begin) 496 509 Ontvangen premies ● Werkgever - 103 - 72 ● Werknemers - Totale last (winst- en verliesrekening) 69 59 Netto verplichting (eind) 462 496
30
April 2009
Passiva Regeling 7.1 Arbeidstijdverkorting oudere werknemers
2008
2007
Balansverplichting Contante waarde aanspraken 2.227 2.162 Reële waarde fondsbeleggingen - Bruto verplichting Niet verwerkte overgangsverplichting Niet verwerkte lasten verstreken diensttijd
2.227 - -
2.162 -
Netto verplichting 2.227 2.162 Pensioenlast Toename CW aanspraken 96 100 Interest lasten 118 98 Verwachte opbrengst fondsbeleggingen - Amortisatie van: ● Overgangsverplichting - ● Veranderingen in de regeling - ● Actuariële winsten / verliezen 64 - 19 Overige kosten - Totale last Bijdrage werknemers
278 -
179 -
Last werkgever 278 179 Verloop CW aanspraken Werkelijke CW aanspraken (begin) 2.162 2.183 Toename CW aanspraken 96 100 Interest lasten 118 98 Betaalde uitkeringen - 213 - 200 Veranderingen in regeling - Verwachte CW aanspraken (eind) Actuariële winst / verlies
2.163 64
2.181 - 19
Werkelijke CW aanspraken (eind) 2.227 2.162
April 2009
31
Passiva Regeling 7.1 Arbeidstijdverkorting oudere werknemers
2008
2007
Verloop reële waarde fondsbeleggingen Werkelijke reële waarde fondsbel. (begin) - Verwachte opbrengst fondsbeleggingen - Ontvangen premies ● Werkgever 213 200 ● Werknemers - Betaalde pensioenuitkeringen - 213 - 200 Verwachte reële waarde fondsbel. (eind) Actuariële winst / verlies
-
-
Werkelijke reële waarde fondsbel. (eind) - Verloop netto verplichting Netto verplichting (begin) 2.162 2.183 Ontvangen premies ● Werkgever - 213 - 200 ● Werknemers - Totale last (winst- en verliesrekening) 278 179 Netto verplichting (eind) 2.227
De belangrijkste actuariële uitgangspunten zijn de volgende: • Disconteringsvoet • Verwacht rendement op fondsbeleggingen • Verwachte salarisstijgingen
32
2.162
5,50% n.v.t. 2,00%
April 2009
Passiva
2008
2007
22.891
20.484
Bij: • Dotatie voorziening ontharding 1.156
5.801
Voorziening ontharding De voorziening ontharding heeft betrekking op het ontharden van water voor het gehele voorzieningsgebied. Aandeelhouders en directie van Oasen N.V. hebben in het verleden de beslissing genomen om te investeren in ontharding. Hiervoor is de waterprijs verhoogd met € 0,04 ter financiering van (een deel van) de investeringen voor onthardingsinstallaties. Nadat het gehele voorzieningsgebied voorzien is van onthard water, zal de opslag van € 0,04 per m³ verdwijnen. Er bestaat dus geen toekomstige cashflow voor het leveren van onthard water. Hierdoor dienen de hiermee verbandhoudende investeringskosten voorzien te worden.
Stand per 1 januari
Af: • Gerealiseerde investeringen Stand per 31 december
In 2008 is er een nieuwe langlopende lening aangetrokken bij de BNG voor een looptijd van 10 jaar, met een rentepercentage van 5,255%.
April 2009
24.047 -
26.285
- 3.394
24.047
22.891
2008 Langlopende schulden
2007
ONDERHANDSE LENINGEN
De geraamde aflossingen volgend jaar zijn gerubriceerd onder de kortlopende schulden. Voor deze leningen zijn geen zekerheden verstrekt.
(10)
(11)
Stand per 1 januari 69.378 Bij: • Aangetrokken lening 10.000
83.018
79.378 Af: • Aflossingen - 17.058 62.320 Af: • Geraamde aflossingen volgend jaar - 28.727 Stand per 31 december 33.593
83.018
-
- 13.640 69.378 - 17.058 52.320
33
Passiva
Contante waarde leningen
BNG Nationale Nederlanden ING NWB ABP RELAN SPNO Stad R’dam Erasmus
Boekwaarde 28.591 10.664 20.000 735 136 227 454 605 908
2008
Marktwaarde
30.220 10.794 20.473 758 136 232 463 638 1.006
62.320
64.720
Totaal Rentepercentage ultimo 2008 Gerangschikt naar looptijd en rentepercentage kan het volgende overzicht worden opgesteld.
34
RESTERENDE LOOPTIJD IN JAREN < 5% 5% - 6% 6% - 7% 7% - 8% 8% - 9% <1 363 18.169 9.348 793 54 28.727 > 1 < 6 55 363 339 757 > 6 - 11 21.361 10.000 1.475 32.836 Totaal ultimo 2008 21.724 28.224 11.186 1.132 54 62.320
April 2009
Passiva
2008
2007
Kortlopende schulden SCHULDEN AAN KREDIETINSTELLLINGEN
(12)
Opgenomen kasgeldleningen 10.000 Rekening courant kredietinstellingen 4.092 14.092
10.000 10.000
CREDITEUREN (13) 3.699 2.664 Belastingen en sociale lasten betreffen de nog verschuldigde grondwaterbelasting, de belasting op leidingwater, loon belasting, provinciale grondwaterheffing, sociale lasten, zvw, wao en de pensioen afdrachten. De nog af te dragen pensioen premie bedraagt ultimo 2008 € 175.980 (2007: € 10.150).
April 2009
BELASTINGEN EN SOCIALE LASTEN (14) 2.393 2.224 OVERIGE SCHULDEN EN OVERLOPENDE PASSIVA (15) Rentelasten Vakantiedagen en –geld Nog te betalen overige kosten Stand per 31 december
1.246 1.417 1.356
1.692 1.247 2.248
4.019
5.187
35
Niet in de balans opgenomen verplichtingen en activa FINANCIËLE VERPLICHTINGEN Ultimo 2008 bestaan financiële verplichtingen als gevolg van aanbesteding van nieuwe werken, tot een bedrag van € 6,6 miljoen. Er is een inkoopcontract afgesloten voor het leveren van onthard water, de verplichting is als volgt: ● Verplichting binnen een jaar: € 1,2 miljoen ● Verplichting tussen een jaar en vijf jaar: € 5,0 miljoen ● Verplichting langer dan vijf jaar: € 12,4 miljoen OPERATIONELE LEASECONTRACTEN De per 31 december 2008 aangegane verplichtingen uit hoofde van operationele leasecontracten inzake auto’s is als volgt: ● Verplichting binnen een jaar: € 0,4 miljoen ● Verplichting tussen een jaar en vijf jaar: € 0,6 miljoen KREDIETFACILITEITEN ● Bij de ABN AMRO Bank N.V. tot een bedrag van € 25,0 miljoen ● Bij de N.V. Bank Nederlandse Gemeenten tot een bedrag van € 4,5 miljoen ● Bij de Postbank N.V. tot een bedrag van € 4,5 miljoen Aangaande deze faciliteiten zijn geen zekerheden verstrekt.
36
April 2009
Bedrijfsopbrengsten bedragen x € 1.000, hoeveelheden x 1.000
2008 2007
Toelichting op de winsten verliesrekening Netto-omzet waterlevering (16) m3 bedrag m3 Deze bestaat uit: Verkoop water 46.503 44.250 46.577 Capaciteitstarief 27.784 Korting voor efficiënt gedrag - 2.311
De uitgevoerde werken voor derden betreffen de opbrengsten van de aan derden in rekening gebrachte bedragen wegens verrichte werkzaamheden, verminderd met de interne uitvoeringskosten. Overige bedrijfsopbrengsten bestaan voor een groot deel uit onderhoud van brandkranen. Daarnaast zijn hier verantwoord de opbrengsten van huren en pachten, opbrengsten van watermonsters voor derden, vergoeding administratieve kosten verhuizingen, vergoeding administratieve kosten correctienota’s en opbrengsten van boetes i.v.m. niet tijdige betaling.
bedrag
47.861 27.265 - 2.226
46.503 69.723 46.577 72.900
Netto omzet werken
(17)*
Uitgevoerde werken voor derden 51 100
Overige bedrijfsopbrengsten (18)* 1.418 1.712
* in 2008 heeft er een herrubricering plaatsgevonden, de vergelijkende cijfers 2007 zijn aangepast.
April 2009
37
Bedrijfslasten
2008
2007
Personeelskosten (19) Lonen en salarissen 11.216 10.496 Sociale lasten 911 773 Pensioenlasten 1.336 1.410 13.463 12.679 De stijging van de lonen en salarissen ad € 0,7 miljoen wordt deels veroorzaakt doordat in 2008 meer FTE’s in dienst zijn en doordat er CAO salarisverhogingen zijn doorgevoerd, in totaal € 0,4 miljoen. Het restant van € 0,3 miljoen wordt o.a. veroorzaakt door een stijging in het waarde restant verlof eind 2008. Bezoldiging commissarissen en bestuurder In de post ‘lonen en salarissen’ is een bedrag verantwoord voor beloning van commissarissen van € 84.526 (2007: € 81.790). In december 2008 was de bezoldiging voor leden en vice-voorzitter van de Raad van Commissarissen € 1.367 per maand (2007: € 1.327) en voor de voorzitter € 1.640 per maand (2007: € 1.592). Ook onderdeel van deze post is de bezoldiging van de algemeen Directeur (enige bestuurder). Het salaris van de bestuurder bedroeg in december 2008 per maand € 11.258 (2007: € 10.930). De bestuurder heeft de mogelijkheid een bonus te verdienen van maximaal twee maandsalarissen.
38
De sociale lasten zijn gestegen als gevolg van een stijging van de ZVW premie. Daling van de pensioenlasten wordt veroorzaakt doordat in 2007 een extra pensioen storting is geweest voor de bestuurder. De pensioenregeling is te typeren als een toegezegde pensioenregeling. Verwerking in de jaarrekening van Oasen N.V. dient dan ook plaats te vinden conform het gestelde in de richtlijnen voor de jaarverslaggeving. Aangezien de benodigde gegevens voor het verwerken als toegezegde pensioenregeling niet of slechts tegen onevenredig hoge kosten verstrekt kunnen worden door het bedrijfstakpensioenfonds en de stichting flexibel uittreden nutsbedrijven, maakt Oasen N.V. gebruik van de mogelijkheid die de richtlijnen voor de jaarverslaggeving geven om de pensioenregeling te verwerken als zou het om een toegezegde bijdrageregeling gaan. Oasen N.V. heeft de in aanmerking te nemen verschuldigde premie in de resultatenrekening verwerkt. Indien sprake is van een tekort heeft Oasen N.V. geen verplichtingen tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan hogere toekomstige premies. De huidige dekkingsgraad van het bedrijfstakpensioenfonds, gebaseerd op de meest recente gegevens (persbericht 4e kwartaal 2008 ABP), bedraagt 90%. De dekkingsgraad per 31 december 2005 van de stichting flexibel uittreden nutsbedrijven, gebaseerd op de jaarrekening 2005 van SFN, bedraagt 114% (rekenrente 4%). Door de nieuwe wetgeving per 1 januari 2006 is deze regeling komen te vervallen. Voor bepaalde groepen werknemers geldt er een overgangsregeling en blijft de oude regeling van kracht.
April 2009
Bedrijfslasten
2008
2007
Gemiddeld aantal fte’s per afdeling Directie, MT & Secretariaat 9,8 9,2 Communicatie & Organisatieadvies 9,3 10,5 Human Resources 3,9 4,0 Juridische Zaken 2,8 1,7 Inkoop & Verzekeringen 3,8 4,4 Ondersteuning 12,0 12,3 Financieel Economische Zaken 8,0 9,1 Relatiebeheer 4,9 4,5 Front Office / Back Office 18,2 18,8 Distributie 101,6 92,0 Productie 43,7 48,9 Kwaliteitsmanagement 3,1 3,2 Informatiebeheer 19,5 19,0 240,6 237,6 OVERIGE BEDRIJFSKOSTEN STRUCTUREEL (20) Huisvestingskosten Autokosten Belastingen en heffingen Distributiekosten Overige personeelskosten Laboratoriumkosten Locatiekosten (inclusief energie) Inkoop water Dotatie voorziening ontharding Algemene kosten
In het boekjaar zijn de hiernaast genoemde bedragen aan accountants honoraria ten laste van het resultaat gebracht.
701 631 9.432 3.514 1.837 1.544 6.425 3.618 5.801 4.153
34.157 37.656 Accountantshonoraria Controle van de jaarrekening 45 40 Andere controlewerkzaamheden - 4 Fiscale advisering - 11 Andere niet-controlediensten -
April 2009
670 629 9.704 3.880 2.074 1.609 6.145 3.758 1.156 4.532
45
55
39
Bedrijfslasten
OVERIGE BEDRIJFSKOSTEN INCIDENTEEL
In de afschrijvingen op de materiële vaste activa zijn inhaalafschrijvingen begrepen van in totaal € 0,5 miljoen (2007: € 1,9 miljoen). Deze afschrijvingen zijn een gevolg van het verkorten van de levensduur van enkele investeringen. Voor zover uitgevoerd onderzoek en ontwikke ling tot operationalisering hebben geleid, zijn de kosten van uitvoering/realisatie geactiveerd. De voorbereidende fase wordt niet geactiveerd, maar wordt ten laste van de exploitatie gebracht. De afschrijvingen op investeringen vindt voor het eerst plaats in het boekjaar volgend op de datum van investering. De rentelasten hebben betrekking op de bankkosten, betaalde rente van vaste leningen en kasgeldleningen. Resultaat deelnemingen betreft de boekwinst die is behaald op de verkoop van de aandelen Aquanet B.V.
2008
2007
(21)
Huisvestingskosten 117 428 Distributiekosten 104 583 Overige personeelskosten 305 672 Locatiekosten (inclusief energie) 1.412 1.538 Algemene kosten 2.317 2.262 4.255 5.483 AFSCHRIJVINGEN (22) Materiële vaste activa 12.275 13.792 FINANCIËLE BATEN EN LASTEN (23) Rentebaten Rentelasten
249 - 3.939
64 - 4.365
- 3.690 - 4.301 RESULTAAT DEELNEMINGEN (24) - 14
40
April 2009
Overige gegevens Statutaire winstverdeling Artikel 27 1. De Algemene Vergadering besluit over de bestemming van de in enig boekjaar behaalde winst, gehoord het advies van de Raad van Commissarissen. 2. Van de nettowinst kan, met inachtneming van het bepaalde in 2:105 van het Burgerlijk Wetboek, aan de aandeelhouders ten hoogste een dividend worden uitgekeerd, dat overeenkomt met een percentage van het nominaal bedrag van het gestorte aandelenkapitaal, gelijk aan de rente van de tegen het einde van het desbetreffende boekjaar door de N.V. Bank Nederlandse Gemeenten aan openbare lichamen verstrekte vaste geldleningen met een looptijd van 10 jaar. 3. Dividenden worden binnen een maand na vaststelling van de jaarrekening betaalbaar gesteld. De algemene vergadering kan bepalen, dat dividend geheel of gedeeltelijk in andere vorm dan in contanten wordt uitgekeerd. 4. De vordering tot uitkering van dividend vervalt vijf jaren na de betaalbaarstelling van het dividend.
Bestemming van het resultaat 2007 In de Algemene Vergadering van Aandeelhouders d.d. 27 mei 2008 is besloten om € 815.515 toe te voegen aan de algemene reserve. Voorstel bestemming van het resultaat 2008 Voorgesteld wordt om het volledige resultaat van € 3.351.829 toe te voegen aan de algemene reserve.
April 2009
41
42
April 2009
Colofon Aan dit verslag werkten mee Arjan van Willigen, Grietje van Zijl- van Manen, Joost van Luijt, Jeroen Schmaal Concept en vormgeving Bourne Design, Amsterdam DTP StudioTeekens, Amsterdam Drukwerk Grafisch Bedrijf Crezée, Meerkerk
April 2009
43
44
April 2009
