Voorstelling VIBE vzw

1

Voorstelling VIBE vzw 1 > VIJFENTWINTIG JAAR ERVARING 2 VORMING & SENSIBILISERING 3 ONDERSTEUNING, BEGELEIDING & ADVIES 4 BOUWADVIES 5 WONEN MET DE NATUUR 6 ERKENNING & LABEL BOUWSECTOR 7 NATUREPLUS 8 ECO-BOUWPOOLS

2

Hoe bouwmaterialen beoordelen op vlak van milieu gezondheid duurzame ontwikkeling ?

3

Overzicht 1 Inleiding: duurzaam / bio-ecologisch bouwen 2 Bouwmaterialen & overzicht keuzebasis 3 EPD 4 LCA 5 Labels 6 Bio-ecologische keuzebasis & voorbeelden 7 Overheidsbeleid 8 Meer info

4

1 Inleiding

Bio- ecologisch bouwen duurzaam bouwen

5

Duurzaam / bio-ecologisch DUURZAAM BOUWEN = sterk = ‘blijven duren’

BIO-ECOLOGISCH BOUWEN & WONEN - bio - ecologisch

gezondheid milieu

6

Duurzaam / bio-ecologisch

7

Duurzaam / bio-ecologisch GEÏNTEGREERDE VISIE! - ruimtegebruik - materialen - energie

- milieu - gezondheid

- water

Duurzame ontwikkeling !!! C2C !!!

8

Duurzaam / bio-ecologisch ‘biologische kringloop’

‘technische kringloop’

9


Driestappenstrategie 1)

Voorkom onnodig gebruik / de vraag

2)

Gebruik eerst eindeloze bronnen

3)

Gebruik eindige bronnen optimaal

10


Arch. Mark Depreeuw

Arch. Etienne Hoeckx

11


Ir.- Arch. Herwig Van Soom

12


Arch. Herwig Van Soom

Arch. Alexis Versele

13


Arch. Alexis Versele

Arch. Dirk Wauters

14


Arch. Luc Eeckhout

Arch. Luc De Meyer

15


Arch. Luc Eeckhout

Arch. Herman Remes

16


Arch. Dirk Wauters

Arch. Marij Gabriëls

Arch. Vincent Szpirer

17

2 Bouwmaterialen kiezen

Overzicht methodes voor gezonde & milieubewuste materiaalkeuze

18

Bouwmaterialen: kiezen BOUWEN

BOUWMATERIALEN !

Belang? Milieu: - 40 % wereldwijd grondstoffenvebruik - VITO & Institut Wallon Gezondheid: - 80-90 % in binnenruimte - BIM Relatief?

19

Bouwmaterialen: kiezen

20


BASIS KEUZE (milieu & gezondheid)? 1) 2) 3) 4) 5)

info producenten lijsten / classificaties algemene milieudata LCA-gegevens labels

21

Bouwmaterialen: kiezen INFO PRODUCENTEN / VERKOPERS

22


LIJSTEN / CLASSIFICATIES - milieu- invalshoek - gedeeltelijk gegevens - gedeeltelijk veronderstellingen - vereenvoudigde LCA-benaderingen

23


ALGEMENE MILIEUDATA - bedrijfs- invalshoek - gedeeltijke gegevens - algemeen akkoord NL: D: Fr: EU:

MRPI AUB INIES EPD

24


LCA - van-wieg-tot-graf - zo veel mogelijk criteria - discussies

25


LABELS - eenduidig - gemakkelijk - criteria ? - controle ?

26

3 EPD

Environmental product declarations

27

Bouwmaterialen: EPD - NL: MRPI (‘type III milieuverklaring’) - initiatief: - financiering:

NVTB .sectoren .VROM

- milieuprofiel - uit LCA-data - erkende bureaus verschillen / niet vergelijkbaar

- FR - GB - DK -D -B

EU

28

Bouwmaterialen: EPD EPD: basisprincipes - gekwantificeerd - categorieën van parameters - LCA-gebaseerd - (extern) gecontroleerd - modulair - flexibel - transparant - vergelijkbaar - vrijwillig - betrokkenheid belanghebbenden

29

Bouwmaterialen: EPD

EPD: opbouw - algemene info - LCA- of LCI- gegevens - bijkomende milieu-info

30

Bouwmaterialen: EPD EPD: LCA-info - grondstoffengebruik - emissies - impactevaluatie: - klimaat - ozonlaag - verzuring - vermesting - oxidanten - uitputting fossiele energiebronnen - uitputting minerale grondstoffen - andere (bv. afval)

31

Bouwmaterialen: EPD

EPD: kenmerken - ISO 14040 - geen vergelijkingen - verbetering milieuprestaties - evaluatie gebouwniveau - CEN

32

Bouwmaterialen: EPD voorbeeld MRPI

33

Bouwmaterialen: EPD voorbeeld INIES

34

Bouwmaterialen: EPD voorbeeld EP

35

Bouwmaterialen: EPD EPD: EU-acties - CEN TC350 integrated environmental performance of buildings voo n o b r en info ouw geb

r

l ev a

ie uat

- WG1 (environmental performance of buildings) - WG2 (building life cycle) - WG3 (product level: PCR for EPD) PCR construction products

- CEN TC351 assessment of release of dangerous substances

NGO’s???

36

4 LCA

Levenscyclusanalyse

37

Bouwmaterialen : LCA GRONDSTOF

WINNINGSFASE

delving transport verwerken tot bouwmateriaal

BOUWMATERIAAL transport bouwen

GEBOUW afwerking onderhoud afbraak

AFVAL

PRODUCTIEFASE

BOUWFASE BEWONINGSFASE

AFVALFASE

transport verwerking

38

Bouwmaterialen : LCA

39


Vastleggen doel reikwijdte

Inventarisatie

Impact analyse

Toepassingen Besluitvorming

Interpretatie

* Strategiebepaling * Bedrijfsbeleid * Productinnovatie

Marketing Environmental Product Declarations Andere …

40

Bouwmaterialen : LCA 1) Doelbepaling / reikwijdte ? .evaluatie .optimalisatie .strategische planning .marketing … -systeemgrenzen -functionele eenheid -kwaliteit gegevens (bronnen) -vereenvoudigingen & aannames -beoordelingsmethodologie -…

41

Bouwmaterialen : LCA 2) Inventarisatie milieugegevens .energieverbruik .grondstoffen .emissies - gegevenskwaliteit - systeemgrenzen - allocatie -…

42

Bouwmaterialen : LCA 3) Impactanalyse (beoordeling effecten) Inventarisdata koppelen aan potentiële milieu-impacten .keuze impactcategoriën (bv. broeikaseffect) .classificatie (toewijzing emissies aan effecten) .karakterisatie (maatstaf, bv. CO2-uitstoot) milieuprofiel .significantie inschatten (relevantie) .eventueel: .normalisering .groepering .weging

43


4) Interpretatie doelstellingen !

44


5) Moeilijkheden - beschikbaarheid gegevens - kwaliteit gegevens - inbrengen gerecycleerde materialen - afweging ongelijksoortige milieu-effecten - prijs

45

Bouwmaterialen : LCA (NIBE)

46


DISCUSSIES

!

- kwantitatief - kwalitatief - weging - classificatie

?

47


48


Weging? - altijd weging! - panel - distance-to-target - monetarisering milieukosten Schoolrapport…

49

Bouwmaterialen: LCA / NIBE

50

Bouwmaterialen: LCA / NIBE 1-

EMISSIES

2-

UITPUTTING

3-

LANDGEBRUIK

4-

HINDER

+ 3 ‘milieumaten’: - vast afval - primaire energie - transport

51


EMISSIES (CML) .broeikaseffect .ozonlaagaantasting .menselijke toxiciteit .toxiciteit zoet water .toxiciteit bodem .fotochemische oxidantvorming .verzuring .eutrofiëring

52


UITPUTTING (TWIN) .biotische grondstoffen .abiotische grondstoffen .energiedragers

3-

LANDEBRUIK (Eco-Indicator ’99)

4-

HINDER .stank (CML) .geluid wegtransport (Müller-Wenk) .geluid productie (TWIN) .licht (TWIN) .kans op ongevallen (TWIN)

53


GEZONDHEIDSCRITERIA .fysisch .chemisch .biologisch .ergonomie .veiligheid

54

Bouwmaterialen: LCA / NIBE Emissies - broeikaseffect - ozonlaagaantasting - humane toxiciteit - aquatische toxiciteit (zoet water) - terrestrische toxiciteit - fotochemische oxidantvorming - verzuring - eutrofiëring

0,091 5724,691089 0,048 0,048 0,048 4,402 2,723 54,454

Verborgen milieukosten € / kg CO2 eq. € / kg CFC-11 eq. € / kg 1,4-DB eq. € / kg 1,4-DB eq. € / kg 1,4-DB eq. € / kg C2H4 eq. € / kg SO2 eq. € / kg PO4 eq.

Uitputting: - biotische grondstoffen - abiotische grondstoffen - energiedragers Landgebruik

0,042 0,042 0,042

€ / mbp € / mbp € / mbp

0,201

PDF*m2yr

Hinder ten gevolge van: - stank - geluid door wegtransport - geluid door productieprocessen - licht - kans op calamiteiten

0,0000000233 321,946 0,000000149 0,024 0,024

OTV m3 DALY € / mbp € / mbp € / mbp

55

Bouwmaterialen: LCA / NIBE Data ? Emissies kwantitatieve data CML-2 Uitputting grondstoffen kwalitatieve data TWIN Landgebruik Eco-Indicator ’99 Hinder kwantitatieve data CML-2, Müller-Wenk kwalitatieve data TWIN

56

Bouwmaterialen: LCA / NIBE MILIEU Klasse

1 2 3 4 5 6 7

beste keuze goede keuze aanvaardbare keuze minder goede keuze af te raden keuze slechte keuze onaanvaardbare keuze

+ 0 -

geen risico’s geringe risico’s risico’s

GEZONDHEID

57


58


59


60


61

Bouwmaterialen: CAP’EM

Timing 2009-2012

62

Bouwmaterialen: CAP’EM Partners: F: CD2E F: Globe 21 B: Vlaams Instituut voor Bio-Ecologisch bouwen en wonen B: Cluster Ecoconstruction NL: De Groene Stee / Stichting VIBA Expo (SVE) D: HWK (Handwerkskammer Münster) GB: BSK (Business Support Kent) GB: ACORP (Association of Community Rail Partnerships)

63

Bouwmaterialen: CAP’EM Inhoud: WP 1 - gezamenlijke definitie - evaluatiemethode (vereenvoudigde LCA) - test 30 materialen WP 2 - evaluatie 100 materialen WP 3 - communicatie, sensibilisatie - kennisverspreiding WP 4 - tentoonstellingsnetwerk - investering gebouwennetwerk

64

5 Labels

Kort & (soms) goed

65

Bouwmaterialen: labels Soorten labels: - volgens type (I, II, III) - volgens karakter - verplicht - vrijwillig - volgens instantie - officieel (overheid) - collectief privé - privé

66

Bouwmaterialen: labels Soorten labels: - volgens criteriacategorie - milieu - gezondheid - sociaal - herkomst / regio - kwaliteit - duurzaamheid - ...

67

Bouwmaterialen: labels Soorten labels: - volgens productcategorie - bouwmaterialen - elektrische toestellen - cosmetica - voeding - textiel - ... - verscheidene - volgens criteriastrengheid - breder marktaandeel (haalbaarheid) - topproducten (voortrekkers)

68

Bouwmaterialen: labels

69

Bouwmaterialen: labels / natureplus

- 30 % traditionele markt - meer verantwoorde producten - haalbaarheid

- bio-ecologische topproducten - strengste normen - uitsluitingscriteria

70

Bouwmaterialen: labels / natureplus - eco - Umweltinstitut (Keulen, D) - IBO - Österreichisches Institut für Baubiologie und Ökologie (Wenen, A) - IUG - Institut für Umwelt und Gesundheit (Fulda, D) - Bremer Umweltinstitut (Bremen, D) - TUV Süddeutschland Bau und Betrieb (München, D) - NIBE - Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie (Nl)

71

Bouwmaterialen: labels / natureplus Basiscriteria: - minstens 85 % nagroeibare en/of minerale grondstoffen - grondstoffen in voldoende mate aanwezig - geen milieu- en gezondheidsbelastende stoffen - beperkt energieverbruik bij productie - geringe emissies bij productie en gebruik - ecologisch geoptimaliseerde verpakking - juiste en duidelijke verwerkingsvoorschriften - ‘Volldeklaration’

72

6 Bio-ecologisch kiezen

Achtergronden & keuzebasis bio-ecologsiche bouwmaterialen

73

Bouwmaterialen: bio-ecologisch

74


75

Bouwmaterialen: bio-ecologisch 1

NAGROEIBAAR (hernieuwbaar) -teeltbaar -composteerbaar

2

MINERAAL (oppervlaktedelfstoffen) -’natuurlijk’

3

SYNTHETISCH (aardolieproducten) -(petro)chemische productie

4

AFVAL -soms inert -soms milieu- en gezondheidsschadelijk

76

Bouwmaterialen: bio-ecologisch 1

NAGROEIBAAR (hernieuwbaar) -teeltbaar -composteerbaar

2

MINERAAL (oppervlaktedelfstoffen) -’natuurlijk’ -secundaire grondstoffen - onuitputtelijk

bij goed beheer - wereldwijd lokaal beschikbaar - ontwikkeling lokale economiën - c2c

77


- Natuurlijke basisgrondstoffen - Geen / minimum chemische stoffen - Gezond - Milieuverantwoord

78

Bouwmaterialen: bio-ecologisch Afwegingskader VIBE vzw Stap 1 naturepluslabel Stap 2 nagroeibare (lokale) grondstoffen + gezond en milieuverantwoord (CAP’EM, NIBE, andere) Stap 3 quasi eindeloze (lokale) minerale + gezond en milieuverantwoord (CAP’EM, NIBE, andere) Alternatieven: gezocht in NIBE-milieuscore: 1>2>3>4 Af te raden:

slechte NIBE-milieuscore (7, 6, 5)

79


80

Bouwmaterialen: bio-ecologisch Hennep: 0,042 2 merken beschikbaar in Vlaanderen Schapenwol: 0,035 1 merk beschikbaar in Vlaanderen Kokos: 0,045 beschikbaar in Vlaanderen? Katoen: 0,040 beschikbaar in Vlaanderen?

81

Bouwmaterialen: bio-ecologisch Kurk: 0,038 (korrels/platen) 3 merken beschikbaar in Vlaanderen Cellulose (papiervlokken): 0,040 4 merken beschikbaar in Vlaanderen Houtvezelplaten: 0,038 à 0,055 5 merken beschikbaar in Vlaanderen Vlas: 0,038 2 merken beschikbaar in Vlaanderen

82

Bouwmaterialen: bio-ecologisch Baksteen en andere, HSB, stroleem, strobalen…

83

Bouwmaterialen: VIBE-databank

www.vibe.be/databank Producten Diensten Adressen (erkenningsprocedure / VIBE-label) - lijsten - zoeken

84

7 Beleid

België - Vlaanderen - EU

85

Bouwmaterialen: beleid Federaal productbeleid - beleidsvoorbereidende studie - EPD - hout - BSBC Vlaams beleid - OVAM - transitiemanagement - hout - verscheidene afwegingskaders gebouwenniveau Provinciaal, gemeentelijk: - sensibilisering - subsidiereglementen

86

Bouwmaterialen: webinfo www.vibe.be www.greenspec.co.uk www.baubook.at www.mrpi.nl www.inies.fr www.viba-expo.nl www.dubo-centrum.nl www.bau-umwelt.de www.nibe.org www.label-online.de www.apug.nrw.de/inhalte/dokumente.htm www.natureplus.org …

87

Voorstelling VIBE vzw

Recommend Documents