Voorwoord Voor jou ligt het jaarverslag 2008 van de Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-WestVlaanderen. Dit uitgebreide jaarverslag is integraal te downloaden van op de website van de Vereniging Ons Tehuis. (www.onstehuis.net). Naar alle belangrijke partners wordt een samenvattende nieuwsbrief verstuurd. Met deze werkwijze wensen we de papierberg te beperken. 2008 was een moeilijk jaar voor de Verenging Ons Tehuis. De sluiting van de Lier en de Bilck heeft bij diverse instanties en personeelsleden littekens na gelaten. M.a.w. hoe is het mogelijk dat 2 zo mooie projecten op zo ’n manier hun einde kenden. Ter gelegenheid van het versturen van het jaarverslag/nieuwsbrief, willen we uitdrukkelijk alle medewerkers van de Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-WestVlaanderen danken voor hun bezieling en inzet. Enkel dankzij hen konden de vooropgestelde doelstellingen gerealiseerd worden. Ik wil eveneens mijn dank uitdrukken aan allen die hun steentje bijdroegen om de werking van de Vereniging Ons Tehuis uit te bouwen tot wat ze nu is: beheerraadsleden, ouders en jongeren, jeugdrechters, consulenten jeugdrechtbank en comités bijzondere jeugdzorg, centra voor leerlingbegeleiding, directies en leerkrachten van de scholen, vrijetijdsclubs, andere externe diensten, serviceclubs en individuele sympathisanten, oud-bewoners en oud-personeelsleden, ..., en allen die ten onrechte niet vernoemd werden. Ik wens je veel leesgenot. Namens het voltallige personeel en Raad van Beheer van de Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen Filip De Baets Directeur
1
2
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Deel 1: Algemeen Inrichtende macht: Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen
1.1. Erkenning en Beleid 1.2. Personeel 1.3. De kwaliteit van ons hulpverleningsaanbod 1.4. De werking van de raad van beheer
3
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Deel 1: algemeen 1.1. Erkenning en Beleid 1.1.1. Organogram van de Inrichtende Macht Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-WestVlaanderen Samenwerkingsverband tussen 5 O.C.M.W.’s: Ieper, Kortrijk, Poperinge, Waregem, Wervik Organigram van de voorzieningen Vereniging Ons Tehuis Inrichtende macht Raad van Beheer Gemandateerden van de 5 O.C.M.W.’s
Dagelijks Bestuur Voorzitter, secretaris en directeur
Ons Tehuis Residentiële voorziening Bijzondere Jeugdbijstand Capaciteit 48 plaatsen
Den Akker Dagcentrum Bijzondere Jeugdbijstand Capaciteit 10 plaatsen
Harmonie Thuisbegeleidingsdienst Bijzondere Jeugdbijstand Capaciteit 18 gezinnen
4
Overkoepelende stuurgroep OCMW Ieper en OCMW Wervik
Divam Alternatieve maatregelen Bijzondere Jeugdbijstand Project Ieper-Veurne
De Lier / De Bilck Residentieel onthaalcentrum Fedasil / EVF Capaciteit 24 (2 x 12) plaatsen
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
1.1.2. Erkenning en globale bezettingscijfers 1.1.2.1. Erkende voorzieningen Ons Tehuis: residentiële voorziening bijzondere jeugdzorg adres: Poperingseweg 30, 8900 Ieper e-mail:
[email protected] Website : www.onstehuis.net
tel 057/22.62.82
fax 057/22.62.92
Erkende capaciteit: 48 plaatsen, jongens en meisjes tussen 0 jaar en 21 jaar verdeeld over 3 vertikaal gemengde leefgroepen, 1 kamertrainingscentrum van 10 studio’s en Begeleid Zelfstandig Wonen. Bezetting in 2008: 103,38 % De residentiële voorziening werkt voor het zevende jaar op rij continu in overbezetting. We deden dit om humane redenen. Niettemin streven we ernaar om de werkdruk op de werkvloer te beperken en de opnames in overtal te reduceren..
Den Akker: dagcentrum bijzondere jeugdzorg adres: Kruisekestraat 101, 8940 Wervik e-mail:
[email protected]
tel: 056/31.50.75
fax 056/31.50.74
Erkende capaciteit: 10 plaatsen, jongens en meisjes tussen 6 en 18 jaar Bezetting in 2008: 87,89 %
Harmonie: ambulante thuisbegeleidingsdienst bijzondere jeugdzorg adres: Burchtstraat 5, 8900 Ieper e-mail:
[email protected]
tel: 057/21.94.03
fax: 057/21.38.88
Erkende capaciteit: 18 gezinnen Bezetting in 2008: 97,09 % Aangezien een ambulante voorziening niet in overtal mag gaan, betekent dit bezettingspercentage een maximale bezetting.
5
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
1.1.2.2. Projecten DIVAM: Dienst Ieper-Veurne voor alternatieve maatregelen en herstelbemiddeling. Projectovereenkomst met Bestuur Bijzondere Jeugdzorg adres: Poperingseweg 30, 8900 Ieper tel 057/22.62.89 fax 057/22.62.92 e-mail:
[email protected] Projectovereenkomst met de Vlaamse Gemeenschap, Bestuur Jeugdzorg met ingang van 1 november 1999, jaarlijks te verlengen.
Bijzondere
Taak: organiseren van gemeenschapsdienst, herstelbemiddeling, leerprojecten, ouderstage en het herstelgericht groepsoverleg in de arrondissementen Ieper en Veurne. Nieuw opgestarte dossiers in 2008: 179 %
De Lier en De Bilck: residentiële opvangcentra voor niet-begeleide minderjarige asielzoekers. Overeenkomst met het Ministerie van Sociale Integratie en respectievelijk het O.C.M.W. van Ieper en het O.C.M.W. van Wervik adres De Lier: Poperingseweg 28C, 8900 Ieper tel 057/46.95.53, fax 057/46.95.98 e-mail:
[email protected] adres De Bilck: Scherpenheuvelstraat 29, 8940 Wervik tel 056/20.36.27, fax 056/20.47.61 e-mail:
[email protected] De O.C.M.W.'s van Ieper (De Lier) en Wervik (De Bilck) hebben een overeenkomst voor een lokaal opvanginitiatief met het Ministerie van Sociale Integratie voor de opvang van 16 jongens en meisjes tussen 0 en 18 jaar per centrum. Zij sloten een bedieningcontract af met de Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen voor de pedagogische organisatie en het begeleiden en inzetten van het personeel. Sedert 01/06/2006 werd de doelgroep aangepast in het kader van een EVF-project namelijk, opvang voor niet-begeleide minderjarige asielzoekers en niet-begeleide minderjarige erkende vluchtelingen met specifieke noden (jonge kinderen, zwangere meisjes, jongeren met psychische problematiek, jongeren met een handicap,…) . De capaciteit van de leefgroepen werd voor de duur van het project op 12 jongeren gebracht per leefgroep i.p.v 16. (6 meisjes en 6 jongens per groep) Taak: residentiële opvang van minderjarigen die in België niet-begeleid aankomen en asiel aanvragen. De doorverwijzing gebeurt via de cel tweedelijnsopvang van de dienst Vreemdelingenzaken. Bezettingsgraad 2008:
De Lier - Ieper: 53 % De Bilck - Wervik: 62 %
6
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
1.2. Personeel 1.2.1. Personeelsformatie De effectieve personeelsformatie per voorziening vindt u bij de bespreking aan het begin van elk hoofdstuk door middel van een overzichtelijk organogram. Naast de personeelsomkadering, die toegewezen is aan elke voorziening, blijven een aantal personeelsleden ter beschikking van de totale organisatie. Een overzicht van deze personeelsformatie ziet u in onderstaande organogram van de “Centrale Diensten”: Directeur
Adjunct-directeur
Personeelsdienst Boekhouding Administratie
− 1 Stafmedewerker administratie − 2 Administratief bediendes
Integrale Kwaliteitszorg
− 1 Kwaliteitscoördinator / netwerkbeheerder
Logistiek
− 4 klusjesmannen − 2 Huishoudsters − 1 chauffeur/ fietsenhersteller
Vanuit het unit-model als basis voor de organisatie worden de centrale diensten beperkt tot het strikt noodzakelijke. Zoveel als mogelijk wordt het personeel ingezet voor de unit. De pedagogische stafmedewerkers zijn toegevoegd aan de units maar hebben in hun functieomschrijving ook een pakket beleidstaken voor de centrale diensten.
7
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Het numerieke overzicht van de totale personeelsformatie van de Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen ziet u in onderstaande tabel. In deze cijfer zijn de personeelsleden die in voltijdse loopbaanonderbreking zijn niet meegerekend. Ook de VSPW-vrijwillgers zijn niet in dit overzicht opgenomen. Langdurig zieken en zwangerschappen zitten wel in de cijfers vervat. Tabel 1: overzicht personeelsformatie in personen en in fulltime-equivalenten Aantal personen op 31/12/08
Aantal FTE op 31/12/08
Directeur
1
1,00
Adjunct-directeur
1
1,00
Secretaris
1
0,20
Stafmedewerkers
7
6,56
- Administratief
1
1,00
- Pedagogisch
6
5,56
Kwaliteitscoördinator/ IT
1
1,00
Verantwoordelijken
3
2,50
Hoofdbegeleiders
6
5,80
Begeleiders
44
42,80
5
5,00
- Ons Tehuis
24
23,05
- Den Akker
4
4,00
- LOI's
8
8,00
- Harmonie
3
2,75
16
12,68
11
7,68
5
5,00
3
2,62
2 2
2,00 2,00
87
80,16
Functie
- Divam
Logistiek personeel - Huishoudsters - Technische dienst
Administratief personeel Niet actief - Langdurig ziek - Zwangerschap
TOTAAL
8
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
1.3. De kwaliteit van onze hulpverlening: Kwaliteitsverslag 1.3.1. Ter inleiding De Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen is reeds jaren intensief bezig met het uitwerken van een kwaliteitsbeleid en –systeem dat ten volle geïntegreerd is in onze werking en gedragen wordt door de voltallige personeelsgroep. In de lijn van deze visie werden op eigen initiatief ook kwaliteitshandboeken geschreven voor DIVAM, De Lier en De Bilck, die strikt genomen niet onder het kwaliteitsdecreet vallen. De Vereniging Ons Tehuis staat voor een kwaliteitssysteem dat vertrekt van een geïntegreerde visie. Voor het kwaliteitshandboek, dat moet zorgen voor het beheersen en bewaken van de organisatie en de hulp-en dienstverlening, kozen we voor een kwaliteitssysteem met een duidelijke structuur. We vonden hiervoor een vertaling van het ISO-9001 het meest geschikte model. Voor de kwaliteitsplanning, die zich richt op het verbeteren van de kwaliteit (de dynamische component), baseren we ons op het EFQM-model. Dit EFQM-model is voor onze sector vertaald in het PROSE-instrument. We nemen dan ook de indeling van het PROSE-instrument als structuur om ons kwaliteitsgebeuren van het jaar 2008 toe te lichten. Voor de indeling verwijzen we naar onderstaand schema.
De aandachtsgebieden van PROSE
Beleid en strategie
Persoonlijk leiderschap
Middelenmanagement
Tevredenheid van cliënten en verwijzers
Kernprocessen
Personeelsbeleid
Waardering door maatschappij
Personeelstevredenheid
Performantie van het centrum
9
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
1.3.2. Integrale kwaliteitszorg binnen de Vereniging Ons Tehuis in de loop van 2008 1.3.2.1. Inputgebied: leiderschap De Vereniging Ons Tehuis heeft een duidelijke en systematische visie op kwaliteitszorg en kwaliteit van de zorg. De directie heeft hierbij een sterke persoonlijke betrokkenheid. De directeur, adjunct-directeur en kwaliteitscoördinator sturen dit beleid aan via het systematisch kwaliteitsoverleg, de kwaliteitsstuurgroep, kwaliteitsplanning en verbeterprojecten De Vereniging Ons Tehuis wordt in de ruime welzijnssector, en meer specifiek binnen de sector bijzondere jeugdbijstand aanzien als dé voorziening die een sterk kwaliteitsbeleid voert. Getuige hiervan is het in 2007 ontvangen kwaliteitslabel van Prose. Visietekst Samenwerken en Leiderschap We brachten via een Mindmap in kaart welke elementen in onze organisatie hun invloed hebben op de participatie van medewerkers. Het werd een boom met heel veel vertakkingen zoals: kwaliteitsbeleid, bedrijfscultuur, personeelsbegeleiding, VTO-beleid, overlegmomenten, leiderschap,… Er werd vastgesteld dat de meeste takken vrij goed uitgewerkt zijn binnen de Vereniging Ons Tehuis. Bedrijfscultuur en Leiderschap waren de twee domeinen waar weinig over beschreven staat. We beslisten om te focussen op de tak Leiderschap. Deze tak werd opgesplitst in twee grote vertakkingen, namelijk leidinggeven en samenwerken. In de tekst over leidinggeven werd een definitie gegeven van wat we in de Vereniging Ons Tehuis onder leidinggeven verstaan, binnen welke functies en op welke niveaus leidinggeven aan de orde is. Vervolgens werden de verschillende leiderschapsstijlen beschreven, wat onze visie over goed leiderschap is, welke competenties hiervoor bij de verschillende leidinggevenden aanwezig moeten zijn. Bij vaststelling van leemtes binnen het leidinggeven werd beschreven hoe we competenties kunnen aangeleerd worden. In de visietekst rond samenwerking werden de verschillende principes beschreven die we binnen onze organisatie belangrijk vinden om te kunnen spreken van een goede samenwerking. Daarnaast werden een aantal vuistregels uitgeschreven om het samenwerken te optimaliseren.
1.3.2.2. Inputgebied: beleid en strategie Beleidsstaf We besteden in de Vereniging Ons Tehuis veel aandacht aan missie en strategie. Bij de opmaak van het kwaliteitshandboek werden heel wat visieteksten (hulpverlenings-visie, organisatievisie, maatschappelijke visie, ..) uitgewerkt. Deze visieteksten blijken een goed referentiekader te bieden voor de stafmedewerkers en verantwoordelijken van de verschillende voorzieningen en units bij het operationaliseren van de werking. Vanuit deze positieve ervaringen kwam steeds 10
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
meer de vraag om ook over andere thema’s visieteksten uit te werken voor de ganse Vereniging. Zo ontstond de behoefte om een nieuw intern overlegmoment te organiseren: de beleidsstaf. De beleidsstaf is samengesteld uit directie, kwaliteitscoördinator, verantwoordelijken en pedagogisch stafmedewerkers van alle voorzieningen die ressorteren onder de Vereniging Ons Tehuis. Ze komt momenteel zo’n 3 à 5 maal per jaar samen. Thema’s kunnen zowel komen vanuit de overheid als vanuit de voorzieningen of medewerkers. De thema’s die in 2008 aan bod kwamen waren: decreet rechtspositie minderjarige, visie op agressie, seksualiteit en relaties, leiderschap, ouderparticipatie en participatie van personeel. Uitbreidingsaanvraag Harmonie In antwoord op de omzendbrief van 28 oktober 2008 diende de thuisbegeleidingsdienst Harmonie opnieuw een uitbreidingsaanvraag in voor een capaciteitsuitbreiding naar 32. De aanvraag had vooral een signaalfunctie aangezien het arrondissement Ieper niet tot de regio’s behoorde waartoe de omzendbrief zich richtte. Met onze aanvraag wensten we nogmaals het structureel plaatsgebrek voor de ambulante werkvorm in onze regio onder de aandacht brengen. Stilletjes hoopten we dat er toch ook voor ons arrondissement uitbreiding zou mogelijk zijn. Die hoop bleek echter ijdel. Onze aanvraag werd niet weerhouden omdat we niet tot de prioritaire regio’s behoren. Niettemin vinden we het belangrijk dat we signalen blijven geven dat de ambulante capaciteit voor het arrondissement Ieper onvoldoende is. We zullen elke gelegenheid blijven aangrijpen om dit duidelijk te maken ten aanzien van de overheid. Stopzetten opvangcentra niet-begeleide buitenlandse minderjarigen De Lier en de Bilck In 1995 nam de Vereniging Ons Tehuis de eerste niet-begeleide buitenlandse minderjarige op in haar voorziening Ons Tehuis. Vrij vlug bleek er een grote nood te zijn aan opvang van niet-begeleide buitenlandse minderjarigen: slachtoffers mensenhandel, oorlogsvluchtelingen, enz. We bouwden expertise op in het werken met deze kinderen en werden alsmaar meer bevraagd door plaatsende instanties uit heel Vlaanderen om deze doelgroep op te vangen. We konden deze stijgende vraag niet beantwoorden zonder onze normale leefgroepswerking in het gedrang te brengen. Zo ontstond het idee bij het OCMW van Wervik en later ook het OCMW van Ieper om samen met de Vereniging Ons Tehuis 2 opvanginitiatieven voor nietbegeleide buitenlandse minderjarigen op te richten. Na lang onderhandelen kwam eind 2001 onder initiatief van toenmalig Minister van Sociale Integratie Johan Vande Lannotte een overeenkomst tot stand voor de oprichting van De Lier te Ieper en De Bilck te Wervik. De financiering gebeurde door Fedasil, het sectoraal fonds en het Centrum voor Gelijkheid van Kansen. De doelgroep waren alle niet-begeleide buitenlandse minderjarigen voor wie kleinschalige, meer gezinsvervangende opvang wenselijk was. In deze centra lag de nadruk op opvoeden, meer dan louter opvang. Na een aantal jaren werd de subsidie van het Centrum voor Gelijkheid van Kansen aanvankelijk verminderd en uiteindelijk stopgezet. In de zoektocht naar voldoende financiële middelen werd de doelgroep aangepast. Doordat er Europese steun aangevraagd werd kwamen nog enkel nietbegeleide buitenlandse asielzoekers in aanmerking, en dienden er bij elke projectaanvraag nieuwe doelstellingen geformuleerd worden. Zo werd uiteindelijk de doelgroep niet alleen beperkt tot zij die asiel aanvragen, maar ook tot zij die met zeer
11
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
ernstige psychologische problemen kampten. Dit leidde ertoe dat er alsmaar meer afgeweken werd van de oorspronkelijk beoogde doelgroep. De Europese steun liep ten einde op 31/12/2008. In de eerste helft van 2008 werd na analyse met de medewerkers van De Lier en De Bilck, met de OCMW’s van Ieper en Wervik, en de directie en raad van beheer van de Vereniging Ons Tehuis een analyse gemaakt van de situatie en hoe we de toekomst van de projecten verder wensten uit te bouwen. Er werden twee belangrijke criteria weerhouden die de toekomst van De Lier en De Bilck dienden veilig te stellen, zijnde: • een structurele of recurrente financiering • duidelijke afspraken over een werkbare doelgroep In een schrijven van 12/6/2008 werd deze vraag voorgelegd aan Kabinet en Fedasil. Alhoewel er begrip en erkenning was voor onze vraag, bleef een positief antwoord op deze 2 vragen uit. De OCMW’s van Ieper en Wervik en de Vereniging Ons Tehuis konden niet anders dan beslissen om de werking stop te zetten en het personeel in vooropzeg te plaatsen. Dit was voor alle betrokkenen een emotioneel moeilijk moment na de vele energie die we de afgelopen 8 jaar in deze projecten staken. JEZ11: proeftuinproject voor meisjes Eind juni 2008 lanceerde de Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin aan de inrichtende machten en directies binnen de bijzondere jeugdbijstand erkende voorzieningen en gesubsidieerde projecten een oproep voor de uitbreiding van het aanbod met 2 proeftuinprojecten voor meisjes. Met de introductie van het proeftuinproject, zoals opgenomen in het Globaal Plan Jeugdzorg, doelstelling 22, zette de minister de opvang van minderjarige delictplegers en zeer moeilijk te begeleiden jongeren binnen de bijzondere jeugdbijstand op nieuwe sporen. De minister stelde in zijn oproep uitdrukkelijk dat het gaat om een zeer gespecialiseerd aanbod. De proeftuin heeft tot doel om ondermeer de doelgroep van meisjes, die momenteel omwille van zeer ernstige problematische opvoedingssituaties geplaatst worden in de gemeenschapsinstelling van Beernem, een waardig alternatief aanbod te verlenen. Dit aanbod kenmerkt zich door beslotenheid en sterke structurering van de hulp. Gelet op o.a. de reeds uitgebouwde expertise inzake het begeleiden van een moeilijke doelgroep en de uitgebreide en kwaliteitsvolle vormgeving van de kernaspecten in de aanvraag van Ons Tehuis, kreeg de Vereniging Ons Tehuis op 3 december 2008 het heuggelijke nieuws dat de minster de Verenging heeft geselecteerd voor de realisatie van een proeftuinproject voor meisjes. Via de realisatie van dit aanbod bieden we plaats aan 10 meisjes, tussen de 12 en 18 jaar. Dit houdt een tewerkstelling van 13,5 FTE’s (voltijdse functies) in. Voor dit proeftuinproject werd geopteerd voor de naam ‘JEZ11’. ‘JEZ11’ is SMS – taal voor het woord ‘jezelf’ en verwijst naar het feit dat de meisjes terug in zichzelf moeten geloven. Bovendien verwijst het naar een strofe uit het gedicht over de Vereniging Ons Tehuis, dat werd geschreven naar aanleiding van het 40-jarige bestaan van de Vereniging in 2007.
12
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
JEZ11 is ingericht in een gebouw van de Vereniging Ons Tehuis. Het betreft het gebouw waar voorheen het opvangcentrum voor buitenlandse minderjarigen, “De Lier”, gehuisvest was dat noodgedwongen werd stopgezet. De nodige verbouwingswerken in functie van de doelgroep zijn al in december 2008 van start gegaan en worden afgerond in januari 2009, zodat de eerste opnames kunnen doorgaan in februari 2009! De infrastructurele ingrepen beogen vooral de beslotenheid van het project en de veiligheid van het personeel: - in het gebouw werden diverse wanden bijgeplaatst die zorgen voor een compartimentering van het gebouw. Agressie kan zo geïsoleerd worden. - Een camerasysteem zorgt voor permanent toezicht, consulteerbaar van op afstand - Op de deuren van de slaapkamers werden deuralarmen geplaatst, zodat begeleiders verwittigd worden wanneer een deur ongevraagd open gaat. - Er werd een personenalarm aangeschaft, waardoor de begeleiders kenbaar kunnen maken wanneer ze met (dreigende) agressie geconfronteerd worden. - Zowel op de boven- als benedenverdieping werd een time-out ruimte ingericht. - Het volledig openen van de ramen wordt verhinderd door het plaatsen van inox-buizen voor de ramen. Ontvluchten via de ramen wordt op die manier onmogelijk gemaakt. - Een deel van de tuin werd omheind. - Een glasvezelkabel werd getrokken van het nieuwe project tot aan onze server, zodat ook zij aangesloten konden worden op ons intern netwerk. - Een bijkomende telefooncentrale werd geïnstalleerd. De proeftuin richt zich tot meisjes tussen de 12 en 18 jaar in de bijzondere jeugdbijstand die zich kenmerken door een ernstige problematische opvoedingssituatie waarbij delictgedrag symptomatisch op de voorgrond treedt. De proeftuin wil een waardig alternatief zijn voor meisjes die in de gemeenschapsinstelling van Beernem geplaatst worden. Voor deze meisjes bieden we een trajectmatig begeleidingsaanbod aan van zes maanden, gemotiveerd verlengbaar. Dit gespecialiseerd begeleidingsaanbod streeft de volgende duidelijke finaliteit na: • doorstroom reguliere hulpverlening; • heropname in de context of opname in een herontdekte context; • vorm van begeleid zelfstandig wonen. Meisjes met een fysieke verslavingsproblematiek en/of een gediagnosticeerde psychiatrische stoornis worden niet opgenomen. Actualisatie van pedagogische concepten in het kader van de hererkenningsprocedure Voor eind december dienden alle erkende voorzieningen bijzondere jeugdzorg een hererkenningsaanvraag in te dienen bij het Agentschap Jongerenwelzijn indien zij een nieuwe erkenning wensen geldig voor 5 jaar. De Vereniging Ons Tehuis maakte van dit moment gebruik om de pedagogische concepten van haar verschillende werkvormen te actualiseren en op punt te stellen.
13
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Een groot deel van de aanpassingen zijn gemeenschappelijk voor alle werkvormen: • Doorheen de tekst werd aandacht besteed aan de bepalingen uit het Decreet Rechtspositie van de Minderjarigen in de Integrale Jeugdhulp. • Het doelgericht werken van Van Yperen is het model waarmee we met cliënten aan de slag gaan. Vanuit deze gedachte zijn we meer opgeschoven naar een vraaggestuurd onderhandelingsmodel. • Het hoofdstuk over positief personeelsbeleid werd herschreven. De Vereniging Ons Tehuis streeft bij de invulling van het personeelskader naar de meest kwaliteitsvolle invulling. We volgen hierbij de visie van het resultaatsgericht management. De doelstellingen van de organisatie zijn prioritair, personeelstevredenheid is een motiverend element om die resultaten te halen. Verder volgden nog verschillende bijsturingen per werkvorm: Harmonie: Om een zo volledig mogelijk beeld te krijgen van het kind en zijn/haar gezin nemen we bij opstart van de begeleiding systematisch contact op met de ex-partner bij gescheiden gezinnen. Vanuit het perspectief van meerzijdige partijdigheid nodigen we hem/haar uit om met de gezinsbegeleider in gesprek te gaan. We halen expliciet aan dat je bij een aantal gezinnen in begeleiding niet verder geraakt dan voorwaardelijke doelen. Dit zijn doelen die de basis moeten leggen voor de realisatie van hulpverleningsdoelen. We zien deze groep ook als een doelgroep voor thuisbegeleiding. Dit is de meest kwetsbare groep die overal uit de boot dreigt te vallen. DIVAM: De nieuwe werkvormen sinds 2007 (herstelgericht groepsoverleg en ouderstage) werden toegevoegd en uitgewerkt in het pedagogisch concept van DIVAM. Ons Tehuis: Bij het hoofdstuk ‘groepsbegeleiding’ werd een bijkomend item over autonomie en verantwoordelijkheidszin toegevoegd. Een goed georganiseerd groepsgebeuren vereist ook een grote autonomie van de unit. Daarnaast werd de gezinsgerichte werking uitgebreider uitgeschreven en de mogelijkheid tot het zoeken van een onthaalgezin voor de jongeren toegevoegd. In het pedagogisch concept van de Verticaal Gemengde Leefgroepen werd, nadat we hiermee startten in 2007, een luik “Individuele Begeleiding” toegevoegd. Voor het Kamertrainingscentrum en Begeleid Zelfstandig Wonen (BZW) werd het gebruik van de MSNA (Mijn Specifieke Noden Analyse) bij de opstart van de begeleiding en bij het opmaken van handelingsplannen expliciet opgenomen. Via dit computerprogramma kunnen de jongeren een vragenlijst invullen die per thema een score weergeeft. Er wordt gepeild naar drie competentiecategorieën: de praktische, sociale en financiële zelfstandigheid. In het pedagogisch concept van BZW tenslotte werd de visie uitgeschreven dat wij niet enkel vraaggestuurd werken. Binnen de BZW-begeleiding wordt immers niet enkel gewerkt rond doelstellingen die de jongere aanbrengt. Ook de plaatsende instantie, begeleiding of ouders kunnen doelen formuleren. Het emancipatorisch werken om te komen tot het realiseren van de einddoelstelling van deze hulpverleningsvorm is hierbij van groot belang.
14
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Inzet in crisisnetwerken i.k.v. de integrale jeugdhulp Per één december 2008 engageerde de Vereniging Ons Tehuis zich als partner in het hulpprogramma crisisnetwerk binnen Integrale Jeugdhulpverlening. Ons Tehuis: De voorziening Ons Tehuis tekende in op crisisopvang (opvang van maximum 7 dagen, 1 keer met een week verlengbaar), en dit met een mogelijk aanbod. Dit betekent dat er in functie van onze bezetting en leefgroepssamenstelling, 24 uur op 24, 7 dagen op 7 een beroep kan gedaan worden op Ons Tehuis voor crisisopvang tot een maximum van 5 plaatsen. Den Akker: Het dagcentrum Den Akker engageerde zich zowel voor het verzekerd als voor het mogelijk aanbod. Dit betekent dat er steeds één plaats ter beschikking wordt gehouden voor crisisbegeleiding en dat er naast deze plaats nog één mogelijke plaats is, afhankelijk van de bezetting van het dagcentrum. Crisisbegeleiding is een mobiele of ambulante hulpverlening van 28 dagen die kan verlopen in combinatie met crisisinterventie of crisisopvang. Deze periode is verlengbaar met maximum twee keer een week. De algemene doelstellingen zijn : • voorkomen dat minderjarigen in een crisissituatie te snel binnen een te ingrijpende context of gerechtelijk circuit terechtkomen • de crisissituatie benutten om een veranderingsproces op gang te brengen • veiligheid installeren. De hulpverlening start binnen 24u na de aanmelding door het crisismeldpunt. Een aanmelding kan enkel tijdens de openingsuren van het dagcentrum. De begeleiding is kortdurend (4 tot maximaal 6 weken) en intensief (3 tot 5 contacten per week) en vindt in hoofdzaak plaats in het gezin. Er kunnen echter ook gesprekken gepland worden op de dienst. Bij het vastleggen van de afspraken wordt zoveel als mogelijk rekening gehouden met de situatie en de agenda van het gezin. Daarnaast is de crisisbegeleider ook tussen 9 en 19 uur telefonisch bereikbaar voor vragen of problemen. Tijdens de eerste contacten wordt met alle betrokkenen stil gestaan bij hun probleemdefiniëring en hun specifieke hulpvragen. Elk gezinslid krijgt de kans individueel gehoord te worden. Vijf dagen na de opstart van de crisisbegeleiding wordt een doelstellingenplan opgesteld. Problemen en hulpvragen worden zoveel mogelijk in bewoordingen van de gezinsleden geformuleerd. Ook leggen we van meet af aan een aantal concrete acties en afspraken schriftelijk vast. Dit actieplan vormt de rode draad voor de begeleiding. Hoewel onze medewerkers zich kunnen zich beroepen op hun jarenlange ervaring als gezinsbegeleider, wordt het verder methodisch uitdiepen van deze nieuwe werkvorm het actiepunt in 2009. Mogelijke inspiratiebronnen hierbij zijn alvast het competentiemodel, “Family First” en het oplossingsgericht denken. Ter voorbereiding van deze nieuwe werkvorm volgden 2 medewerkers een vorming georganiseerd door de interactie-academie, organiseerden we een eerste brainstorming rond de organisatorische vormgeving op onze jaarlijkse teamdag,
15
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
volgde gans het team de vorming opgezet door integrale jeugdhulp West-Vlaanderen en stonden we tijdens themavergaderingen stil bij de inhoudelijke uitwerking. Uiteraard is dit proces nog niet af en krijgt dit verder opvolging in 2009. In december 2008 werd reeds twee maal beroep gedaan op ons aanbod. Eén begeleiding werd opgestart. Op de andere vraag konden wij niet ingaan omwille van het feit dat er reeds een crisisbegeleiding lopende was binnen het verzekerd aanbod en we binnen het mogelijk aanbod geen ruimte hadden. Nieuwe samenstelling Lokale Kwaliteitsstuurgroep DIVAM De Lokale Kwaliteitsstuurgroep operationaliseert, binnen de krijtlijnen van het kwaliteitsbeleid van de Vereniging, het kwaliteitsbeleid op het niveau van de betreffende unit. Tot 2008 maakte DIVAM deel uit van de Lokale Kwaliteitsstuurgroep Harmonie – Den Akker – DIVAM. Omwille van de uitbreiding van DIVAM op personeelsvlak in 2007 wilden we meer medewerkers van DIVAM rechtstreeks bij de uitvoering van het kwaliteitsbeleid betrekken. Bijgevolg kozen we ervoor om een aparte Lokale Kwaliteitsstuurgroep DIVAM op te richten, waar alle medewerkers van DIVAM deel van uitmaken. In 2008 kwam deze stuurgroep twee maal samen. Actualisatie kwaliteitshandboeken DIVAM: In januari 2008 werd gestart met de actualisatie van het kwaliteitshandboek DIVAM. Immers, met de uitbreiding van DIVAM in 2007, zowel qua personeel als qua aanbod van maatregelen, was het bestaande kwaliteitshandboek niet meer aangepast aan de realiteit. Samen met de projectmedewerkers en onder begeleiding van de kwaliteitscoördinator van de Vereniging Ons Tehuis, werden bestaande processen, procedures en verwante documenten overlopen en waar nodig aangepast. Tevens werden voor de nieuwe werkvormen (herstelgericht groepsoverleg en ouderstage) de nodige processen, procedures en verwante documenten uitgeschreven. LOI’s De Lier en De Bilck: Eén van de EVF-doelstellingen van de projecten De Lier en De Bilck bestond uit de opmaak van een kwaliteitshandboek voor deze werkvorm. Op geregelde tijdstippen werden nieuwe procedures ingevoerd en werd het personeel de tijd gegund om deze te integreren binnen hun dagelijkse werking. Deze werden op regelmatige tijdstippen geëvalueerd en bijgestuurd. Begin 2008 werden alle visies, procedures, werkinstructies en documenten een laatste keer geëvalueerd. Halfweg 2008 was het eindresultaat bereikt en was het kwaliteitshandboek gebruiksklaar. De oorspronkelijke bedoeling was om na het op punt zetten van het kwaliteitshandboek een opleiding voor alle medewerkers van De Lier en De Bilck in het gebruik van het kwaliteitshandboek te organiseren. In de praktijk merkten we echter dat door het sterk betrekken van de medewerkers bij de opmaak van het kwaliteitshandboek er geen nood meer was aan specifieke opleiding. Begeleiders gebruikten vlot de elektronische versie voor het raadplegen van procedures of het opzoeken van interne documenten.
16
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
1.3.2.3. Inputgebied: personeelsbeleid In welzijnsorganisaties is personeel zeer belangrijk. De medewerkers zijn het belangrijkste potentieel van onze organisatie. Ook dit jaar ging er dus heel wat aandacht naar personeelsbeleid. De belangrijkste zaken halen we hier aan: Teamfunctioneren LOI’s De Lier & De Bilck Vanuit de doelstelling om het personeel de nodige competenties aan te reiken om op een kwalitatieve manier de gekozen doelgroep te begeleiden werden tal van externe en interne vormingen aangeboden. De externe vormingen werden via de teamvergaderingen geïntegreerd binnen de werking. Zo werden verschillende methodieken om te werken aan sociale vaardigheden, agressie, communicatie en seksualiteit zowel op groepsniveau als op individueel niveau geïntroduceerd bij de jongeren. Vooral de individuele begeleiding van de jongeren werd kwalitatief sterk verbeterd. Door de grote diversiteit en ernst van de aangemelde problematieken werd de draagkracht van begeleiders en staf ernstig op de proef gesteld. Aan de hand van coachingsgesprekken en methodieken als De Balkmetafoor en Het Veerkrachthuis werd voeling gehouden met elk individu. Op regelmatige tijdstippen werden teamdagen georganiseerd waarbinnen het teamfunctioneren onder de loep werd genomen. Gedurende het verloop van het project slaagden we erin dankzij de vormingen en persoonlijke begeleiding van de begeleiders om het gedrag van jongeren als signaalgedrag te zien en niet als een eenmalig feit waar een reactie van ‘straffen of belonen’ tegenover stond. De draagkracht van het team werd gevoelig verhoogd waardoor ook jongeren met een uitgesproken psychiatrische problematiek een kans kregen om hulp te krijgen. De wekelijkse teamvergadering werd gebruikt om lopende problemen en gevoeligheden te communiceren. De inhoudelijke casusbesprekingen aan de hand van de Balkmetafoor werden een grote meerwaarde bij het opmaken van het handelingsplan en bij de zelfreflectie van elk teamlid. De zorg voor het team was duidelijk aanwezig waardoor begeleiders er ook in crisissituaties bleven staan. Deze zorg werd geboden in teamdagen, coachingsgesprekken, permanentie en informele momenten vanuit de staf en door het geven van feedback en steun bij de begeleiders onderling. Onthaaldag nieuw personeel In 2008 werd via een prioritair actieplan gewerkt aan een nieuw concept voor de Vereniging Ons Tehuis, met name de onthaaldag voor nieuw personeel. Ondanks de al bestaande mechanismen om nieuwe medewerkers op korte tijd in te werken (opleidingsschrift, mentorschap,…) beseften we dat de organisatie van een onthaaldag een meerwaarde zou betekenen. Op de onthaaldag krijgen medewerkers eenduidige meta-informatie over de hele Vereniging Ons Tehuis en tegelijkertijd is er de mogelijkheid tot informeel contact tussen sleutelfiguren van de organisatie en nieuwe medewerkers. De onthaaldag is een mix van theoretische kennis afgewisseld met bezoeken aan de diverse werkvormen die de Vereniging rijk is. Deze mix, de afwisseling van sprekers, de heldere powerpointpresentatie en het rechtstreekse contact met directie werd als zeer positief benoemd. Afhankelijk van de instroom van nieuwe medewerkers werd geopteerd om de onthaaldag twee maal per jaar te organiseren. Met deze onthaaldag willen we nieuwe medewerkers zich direct thuis laten voelen in onze organisatie en organisatiecultuur.
17
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Werken met vrijwilligers en stagiairs. De Vereniging Ons Tehuis heeft een rijke traditie van werken met vrijwilligers. Dit zijn hoofdzakelijk mensen die via de VSPW-opleiding stage-uren moeten volbrengen in het kader van hun leerplan. Binnen de VSPW-opleiding werd eenzijdig beslist om voor de vroegere A2-opleiding orthopedagogie het aantal stage-uren drastisch te gaan inperken tot slechts 160 uur per semester. Het is zo dat onze organisatie heel wat investeert in de opleiding van vrijwilligers. We verwachten dan ook van een vrijwilliger dat er enige return komt. Wij zijn van mening dat dit door een halvering van het aantal stage-uren in het gedrang komt. Bovendien is het aantal stage-uren onvoldoende om de job eigen te maken. Wij blijven van VSPW-vrijwilligers vragen dat zijn ca. 300 uren presteren. Gevolg is dat er heel wat minder vrijwilligers bij ons werken. Een jammerlijke zaak voor de student en de Vereniging Ons Tehuis. Vormings- en trainingsbeleid Het vormings- en trainingsbeleid binnen de VOT is er op gericht om de aanwezige kennis in de instelling te verhogen en de nodige competenties bij de personeelsleden te ontwikkelen om zo permanent tegemoet te komen aan de door de maatschappij en overheid gestelde eisen ten aanzien van onze hulp- en dienstverlening. We wensen hierbij onze medewerkers voldoende middelen aan te reiken om hun functie zo efficiënt en adequaat mogelijk te vervullen. In 2008 werden opnieuw verschillende studiedagen, opleidingen, vormingen of informatiesessies gevolgd. Een greep uit de gevolgde vormingen: - Time-Management en gebruik van MS Outlook - Studiedag “Veranderende gezinnen, veranderende relaties” - Studiedag “Jongeren en nieuwe media”, dat tevens intern werd doorgegeven in verkorte vorm aan alle begeleidend personeel - Seksuele voorlichting bij personen met een mentale handicap - Seksuele ontwikkeling bij jongeren en omgaan met seksueel overschrijdend gedrag - EHBO-opleiding en bijscholing voor al het personeel - Een algemene personeelsvergadering omtrent het “belang van het kind”, de “bekwaamheid van de minderjarige” en “cliëntentoegang tot het dossier” - Supervisiedagen omtrent het concreet maken van hulpverleningsdoelen aangebracht door de cliënt - … Een tweede belangrijke peiler van het vormings- en trainingsbeleid is de teamdag. Elk team of functiegroep kan een voorstel van teamdag indienen. Er kan beroep gedaan worden op zowel externe als interne expertise. In 2008 gingen ondermeer volgende teamdagen door: - Werken met en uitwerken van visualisaties (i.s.m. SEN en De Lovie) - Psychiatrische problematieken: ontstaan, ziektebeelden en behandeling - Ouders en jongeren leren doelen stellen in de hulpverlening - Het gebruik van spel, drama en theater binnen thuisbegeleiding
18
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
1.3.2.4. Inputgebied: middelen en samenwerking Overleg- en samenwerkingsorganen De Vereniging Ons Tehuis engageert zich in tal van overleg- en samenwerkingsorganen. Hierbij een opsomming van de belangrijkste: • Welzijnsraad Arrondissement Ieper (WAI) • Overleg (pedagogisch) verantwoordelijken ambulante diensten • Overleg werkbegeleiders • Overleg thuisbegeleiders • Overleg dagcentra • Overleg pedagogisch verantwoordelijken residenties • Overleg directies residenties Bijzondere Jeugdzorg • ROBJ Ieper-Veurne en ROBJ Kortrijk-Roeselare-Tielt (Regionaal Overleg Bijzondere Jeugdzorg) • KOPP-werkgroep regio Ieper (Kinderen van Ouders met Psychiatrische Problemen) • Samenwerkingsverband trainingscentra voor kamerbewoning West-Vlaanderen • Samenwerkingsverband met Groene Zorg • Samenwerkingsverband met crisiseenheid van Psychiatrisch Centrum Heilig Hart • Provinciale overleggroepen voor de verschillende werkvormen van DIVAM: BruKoVI, Provo, BrikHé en WOOST Daarnaast neemt onze directeur vanuit zijn functie nog een aantal mandaten op binnen bepaalde organen: • voorzitter WOB (West-Vlaams overleg Bijzondere Jeugdzorg) • ondervoorzitter Prose: een netwerk voor kwaliteitszorg, gericht op ontwikkeling en expertiseopbouw in de non-profit sectoren (onderwijs & vorming, gezondheid & welzijn) • Lid probatiecommissie Ieper In 2008 werd er, naast de volle inzet in voornoemde organen, ook op een nieuw initiatief ingetekend, m.n. het Stent-overleg. Stent is een project dat groeide uit het Bijpass-project en het Stent-vooronderzoek. Stent stimuleert de samenwerking in Vlaanderen tussen de Bijzondere Jeugdzorg en de Geestelijke Gezondheidszorg (ambulant en residentieel) en loopt over een periode van twee jaar. OSBJ voert het uit in nauwe samenwerking met verschillende partners uit de sectoren Bijzondere Jeugdzorg en Geestelijke Gezondheidszorg, de Integrale Jeugdhulp en de Overheid. De uiteindelijke doelstelling is het verbeteren van de kwaliteit van hulpverlening voor kinderen en jongeren. In West-Vlaanderen vormen de deelnemers van de feedbackgroep uit het Bijpassproject nu het 'Stent' overleg. Zij komen driemaandelijks samen op verschillende locaties in de provincie. Binnen dit overleg werd een regionaal actieplan ontwikkeld. Prioritair is de optimalisatie van het Samenwerkingsprotocol, ontwikkeld in het kader van het Bijpass project. Deze engagementsverklaring omvat een procedure die een goede samenwerking tussen de verschillende sectoren beoogt. Het vormt een basis om op een goede, deontologisch verantwoorde manier met informatie om te gaan en stimuleert een gedeelde verantwoordelijkheid voor de begeleiding van het kind/de jongere. Na een online evaluatie met als doel een zowel inhoudelijke als methodische verbetering wordt het protocol opnieuw gelanceerd binnen de West-
19
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Vlaamse provincie. Op die manier wil men andere organisaties en diensten uitnodigen het protocol mee te ondertekenen en zich aldus te engageren tot samenwerken. Naast het opvolgen van het regionaal actieplan is er binnen het Stent-overleg ruimte voor vernieuwing. Noden en behoeften eigen aan de regio worden geïnventariseerd waarna samen wordt gezocht naar mogelijke nieuwe samenwerkingsinitiatieven. Ook komen ontwikkelingen van bestaande samenwerkingsverbanden in de eigen provincie als de therapeutische projecten en de integrale jeugdhulp en intitiatieven uit andere provincies aan bod. Efficiënte communicatiestromen In 2008 werd als thema voor de teamdag van de stafmedewerkers time-management weerhouden. Hieruit vloeiden een aantal verbetervoorstellen voort ter optimalisatie van het tijdsbeheer. Er werd nagedacht over de wijze en inhoud van infostromen. Bij info-doorstroming van staf naar team en vice-versa is het doel het beheersen van de kwantiteit. Mogelijke communicatievormen hier zijn het gebruik van het prikbord of taken in het elektronisch dagboek, korte meldingen op teamvergadering, overdracht, registraties van contacten, enz. Met de nieuwe versie van het elektronisch dagboek kan de pedagogisch stafmedewerker kiezen of een contactfiche zichtbaar wordt gemaakt of niet. Ook dient niets meer afgedrukt te worden: alles is elektronisch raadpleegbaar. Daarnaast hebben voortaan ook de begeleiders de mogelijkheid om contactfiches te schrijven. De verschillende rubrieken in het elektronisch dagboek werden voor alle personeelsleden duidelijk omschreven, zodat deze op de juiste manier gebruikt worden. De manier van dagelijkse overdracht tussen begeleider en pedagogisch stafmedewerker werd geoptimaliseerd. De zuivere info-overdracht wordt zoveel mogelijk vermeden. Dit wordt opgevangen doordat de stafmedewerker vóór de overdracht het elektronisch dagboek leest. Zo komt er tijdens de dagelijkse overdracht meer ruimte vrij voor feedback op het handelen van de begeleider en het bespreken van aanpak. Betreffende de teamvergaderingen werd een nieuwe planning gemaakt. De extra observatie- of evolutievergaderingen zijn weggevallen. Er is per team een vaste wekelijkse vergadering ingepland, waarbij de inhoud van de vergadering sterk kan variëren. Volgende zaken kunnen o.a. ingepland worden: opstellen van nieuwe handelingsplannen, tussentijdse evaluatie van handelingsplannen, vorming rond een thema, dossierintervisie, praktische zaken, teamwerking… De pedagogisch stafmedewerker maakt hiertoe een planning op. De intervisie tussen stafleden werd afgeschaft wegens teveel overlapping met de stafvergadering. Alle dossierintervisies gebeuren nu op de stafvergadering. Ook wordt gepoogd om zo weinig mogelijk zuivere info-overdacht te doen op de stafvergadering. Dit wordt ondervangen door meldingen op het elektronisch prikbord van het directiegebouw.
20
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
DIVAM: Sterkere afstemming in arrondissement-overstijgende dossiers Criminaliteit beperkt zich niet tot de grenzen van de arrondissementen waarbinnen DIVAM actief is. Het gebeurt vaak in dossiers dat jongeren feiten plegen samen met jongeren uit andere arrondissementen. Indien dit het geval is, wordt er met collegadiensten van andere arrondissementen overlegd wie welke stappen onderneemt. Daarnaast doet het zich soms voor dat een jongere, tussen de periode van de zitting van de jeugdrechtbank en de effectieve aanmelding bij DIVAM, naar een ander arrondissement verhuist. Indien dit het geval is wordt na overleg met de verwijzer het dossier doorgegeven aan een collegadienst. Infrastructuurwerken Babbelbox Zoals eerder in dit jaarverslag aangehaald, wil de thuisbegeleidingsdienst Harmonie de kindgerichtheid binnen de gezinsbegeleiding verder vergroten: we willen naar hun verhaal luisteren, we willen hun een stem geven, we willen hen laten meedenken en mee-werken binnen de gezinsbegeleiding. Om deze kindgerichtheid vorm te geven, vonden we dat we nood hadden aan een meer kindvriendelijke ruimte en meer kindgericht materiaal. Met een stukje van de opbrengst van de festiviteiten van het 40-jarig VOT en met de financiële steun van Competentiecentrum Steunmaterieel en Producten (de Ieperse kazerne) hebben we die wens kunnen realiseren: de inrichting van een multifunctionele ontvangstruimte en de aankoop van heel wat kindgericht didactisch materiaal. Van de vroegere vergaderruimte hebben we een kleurrijke, uitnodigende gespreksruimte gemaakt. Het eindresultaat mag gezien worden. Er zijn zeteltjes, kinderstoelen en een tafel voorzien om met jongeren en ouders in een uitnodigende omgeving in gesprek te gaan. De ruimte werd gevuld met heel wat didactisch materiaal om met kinderen aan de slag te gaan rond moeilijke thema’s, rond hun beleving en hun gevoelens. De ruimte kreeg als naam “de babbelbox”. Op woensdag, 15 oktober 2008 werd de ‘Babbelbox’ officieel geopend. De ruimte doet nu effectief dienst als gespreks- en doeruimte waar met kinderen/jongeren individueel aan de slag wordt gegaan. De kinderen waren actief betrokken bij de opening van de babbelbox. Het eerste gedeelte van de opening waren twee workhops waarbij de babbelbox en het didactisch materiaal een eerste maal gebruikt werd. De Garve In het jaarverslag 2007 kon u lezen dat er in onze ontspanningsruimte/feestzaal energiebesparende maatregelen genomen werden. Er werd ondermeer een nieuwe verwarmingsinstallatie geplaatst en een aantal ramen die nog in enkel glas waren werden vervangen door superisolerende beglazing. Daar bleef het echter niet bij. Het sanitair, vloer en plafond waren dermate versleten dat een grondige renovatie nodig was. Bovendien wilden we met de renovatie De Garve toegankelijk maken voor mindervaliden. Er werd een aanbesteding uitgeschreven en de firma Bouw en Renovatie haalde de opdracht binnen. De werken werden geleid worden door het architectenbureau Demeyer en Partners. Enkel de ruwbouw bleef staan: vloer, plafond, bar, keuken en sanitair werden helemaal ontmanteld. De afbraakwerken gebeurden door de eigen technische dienst. Dit huzarenstukje moest geklaard worden in een tweetal maanden tijd. Een aantal kinderziektes niet te na gesproken
21
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
lukte dit. Een frisogende keuken, een functioneel ingerichte bar met professionele flessenkoeler, modern sanitair met een geïntegreerd gehandicaptentoilet, nieuwe verlichting en verlaagd plafond zijn het resultaat. Door een hellend vlak aan te leggen en de drempel te verlagen is De Garve nu ook vlot bereikbaar met een rolwagen. Laat de festiviteiten nu maar op ons afkomen. Condensatieketels In 2007 vond een energieaudit plaats. Daaruit bleek dat de sterk verouderde verwarmingsketels in de leefgroepen energieverslindende toestellen waren. In het kader van een rationeler energieverbruik werd op de Raad van Beheer beslist om alle verwarmingsketels te vervangen. In het totaal ging het om 11 ketels. De firma Tanghe kreeg de opdracht toegewezen. De oude ketels werden ontmanteld en vervangen door energiezuiniger toestellen met weersafhankelijke regeling. Door een optimale afstelling zou er een rendementswinst kunnen zijn tussen de 15 en 30%. Herinrichten ruimtes Hagekant In de Hagekant werden de ruimtes in de leefgroep heringedeeld. Dit werd gedaan om tegemoet te komen aan de behoeften van de kinderen in de leefgroep. Vooral de midgroep snakte naar een eigen plekje in huis. Tot op heden was het zo dat ze de hobby moesten delen met de kleintjes. Daarom werd er een nieuwe ruimte gecreëerd in de leefgroep, speciaal op maat van de peuters en de kleuters in de groep. De hobby, nu dus enkel en alleen nog voor de midgroep, en de veranda, voor de pubers, werd ook heringericht. Nieuw meubilair werd aangeschaft, de speelgoedkasten werden heringedeeld, er werd een dvd-speler aangeschaft voor de oudsten zodat ze op hun gemak een film konden kijken in de veranda, ed. Kortom tevreden kinderen in huis die elk hun eigen plekje hebben in de grote leefgroep! ICT-beleid De Vereniging Ons Tehuis is sinds jaren koploper binnen de sector wat betreft het gebruik en toepassen van ICT-middelen in de werking. Zo werden in 2008 volgende zaken gerealiseerd: • In lijn met de meerjarenplanning die voorziet in de vervanging van elke PC om de 4 jaar, voerden we de nodige vervangingen door. • De telefooncentrale van Harmonie werd vervangen door een gloednieuw exemplaar met ingebouwde voicemail. • De units van Ons Tehuis werden elk van een tweede netwerkaansluiting in hun paviljoen voorzien. Elke unit kreeg een tweedehands-laptop zodat zij voortaan op drukke momenten met twee begeleiders simultaan op het netwerk kunnen inloggen. • Voor de Technische Dienst werd gestart met het programmeren van een facilityprogramma op maat. Dit programma zal in de loop van 2009 in gebruik worden genomen. Hierin zullen alle herstellingen en opsmukwerken aan infrastructuur bijgehouden worden. Meteen zal dit systeem ook gebruikt worden door alle medewerkers om nodige herstellingen aan te vragen die, na goedkeuring door de directie, zo automatisch in de werkplanning van de Technische Dienst zullen opgenomen worden. • Met de opstart van JEZ11, dat een gebouw op het domein van Ons Tehuis betrekt, werd beslist om het data- en telefonienetwerk van Ons Tehuis uit te breiden tot JEZ11. Om dit te realiseren werd een telefonie- en glasvezelkabel getrokken dwars over het domein om beide groepen gebouwen, die zich op de
22
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
uitersten van het domein bevinden, met elkaar te verbinden. De uitbreiding inzake telefonie hield meteen de aankoop van een gloednieuwe telefooncentrale in daar de vorige centrale aan het maximum van haar capaciteit zat. Uiteraard diende voor JEZ11 ook al het nodige ICT-materiaal aangekocht te worden om een goeie werking te garanderen. Twee laptops, twee vaste PC’s en een netwerkprinter vervoegden ons computerpark.
1.3.2.5. Kernprocessen De kernprocessen worden voortdurend bijgestuurd en geoptimaliseerd teneinde de diepgang en de kwaliteit van de hulp- en dienstverlening nog te verbeteren. We bespreken hier kort de voornaamste punten waar we in 2008 rond gewerkt hebben: Implementatie van het Decreet Rechtspositie van de Minderjarige (DRM) Ook in 2008 werkten we verder rond de implementatie van het Decreet Rechtspositie van de Minderjarige in de Integrale Jeugdhulp. Dit verbeterproject, dat al in 2007 opstartte, werd verder uitgewerkt en uitgevoerd. De stuurgroep kwam drie keer per jaar samen om de voortgang van het verbeterproject te bewaken en bij te sturen waar nodig. In 2008 werden aan volgende onderdelen verder gewerkt: Toegang dossier Het elektronisch dagboek en jongerendossier, een elektronische manier van dossiervorming, dat in de Vereniging Ons Tehuis wordt gebruikt voor het opmaken, bijhouden en actualiseren van het dossier, werd in 2008 herschreven. Bij het herschrijven van het programma werd rekening gehouden met de bepalingen uit het DRM, zoals agogische exceptie, vertrouwelijkheidsexceptie, privacy derden, enz. Vanaf nu is het mogelijk om uitzonderingen op de toegang tot het dossier ook elektronisch aan te geven. Dit heeft als voordeel dat er via een zoekopdracht onmiddellijk een overzicht kan opgeroepen worden van de onderdelen van het dossier die rechtsreeks toegankelijk zijn voor de minderjarige. Eerst werd de nieuwe vorm geïntroduceerd in één unit van Ons Tehuis voor een proefperiode van drie maanden. Op deze wijze werden de “kinderziektes” uit het programma gehaald. Inhoudelijk kon er ook geëxperimenteerd worden en werd er nagegaan of er zich eventueel bijsturingen opdrongen. In een tweede fase werd de nieuwe vorm geïmplementeerd in de andere units van Ons Tehuis. In laatste instantie werd de implementatie doorgetrokken naar het dagcentrum Den Akker en de thuisbegeleidingsdienst Harmonie. Begin 2009 stapte ook JEZ11 bij zijn opstart mee in dit nieuwe elektronisch dagboek en jongerendossier. Vervolgens werd een algemene procedure voor de ganse Vereniging Ons Tehuis uitgeschreven die aangeeft op welke manier er toegang moet worden gegeven aan de minderjarige en door wie. In deze algemene procedure zijn ook de bepalingen opgenomen m.b.t. een vraag tot toegang in het dossier door de ouders of door een derde. Per werkvorm schreven we vervolgens aparte werkinstructies uit die specifiëren welke rubrieken van het dossier rechtstreeks toegankelijk zijn. Dit was nodig omdat de verschillende werkvormen een verschillende standaardindeling van dossier hanteren. Inhoudelijke specificatie per werkvorm was dus nodig.
23
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Dit proces is voorlopig afgerond maar is zeker niet ten einde. Toegang en inzage dossier is en blijft een dynamisch gegeven. Blijven sensibiliseren en blijvend evalueren is de boodschap Herwerken onthaalbrochures Vorig jaar werden de onthaalbrochures voor de verticaal gemengde leefgroepen van Ons Tehuis herwerkt. Dit jaar namen we de onthaalbrochures voor het Kamertrainingscentrum en Begeleid Zelfstandig Wonen (Ons Tehuis), het dagcentrum Den Akker en de thuisbegeleidingsdienst Harmonie onder handen. Ook JEZ11 ontwierp een onthaalbrochure, rekening houdend met de bepalingen van het decreet rechtspositie van de minderjarige. Bewonersvergaderingen Vorig jaar werd er heel wat werk gemaakt van het hervormen van de bewonersvergaderingen in de verticaal gemengde leefgroepen en het kamertrainingscentrum van Ons Tehuis. Dit kwam vanuit de vaststelling dat een bewonersvergadering niet voldoende functioneerde als instrument om inspraak en participatie van kinderen te verhogen, maar eerder door de jongeren als een last werd beschouwd. Ze gaven zelf aan dat de groep soms te groot was, oudsten gaven aan dat de jongere kinderen een storend element vormden, dat ze graag hadden dat dezelfde personen een bewonersvergadering leiden, … Aan de hand van deze opmerkingen werd de werkinstructie m.b.t. het organiseren van een bewonersvergadering aangepast: • de frequentie werd aangepast: een hogere frequentie leidt immers tot een grotere verbondenheid en een betere opvolging van aangebrachte zaken • de pedagogisch stafmedewerker en hoofdbegeleider leiden voortaan de bewonersvergadering: zo kwamen we tegemoet aan de vraag om vaste personen te voorzien. • we houden meer rekening met de bekwaamheid van de minderjarige: zo wordt de leefgroep driewekelijks opgesplitst in twee groepen, naast een algemene bewonersvergadering. Het volgende punt die op de agenda staat is het uitwerken van een bewonersraad, die inspraak en participatie garandeert op voorzieningsniveau. Informele klachtenprocedure Sinds 2004 beschikt de Vereniging Ons Tehuis over een klachtenprocedure. Deze procedure werkt met een duidelijke definitie voor “klacht” en is heel formeel qua aanpak. In de praktijk merken we echter dat heel wat uitingen van ongenoegen door cliënten al een afdoend antwoord krijgen vooraleer de cliënt de stap tot deze formele klachtenprocedure dient te nemen. Een zaak die we enkel kunnen toejuichen uiteraard. Nadeel hiervan is wel dat we tot nu toe niet beschikten over een duidelijk en uniform systeem om achteraf te kunnen leren uit deze uitingen van ongenoegen. In 2008 bogen we ons over dit gegeven en werkten aldus een informele klachtenprocedure uit. Met deze procedure hebben we afspraken, geldig voor de hele Vereniging, over wie op welke wijze een antwoord kan/mag bieden op informele klachten. Tevens maakten we afspraken omtrent registratie van deze informele klachten. Nu kunnen we analyses uitvoeren en terugkerende fenomenen identificeren. Als dit nodig blijkt kunnen daar verbeteracties uit voortvloeien.
24
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Daar we de uiting van informele klachten en de behandeling ervan laagdrempelig willen houden, kunnen deze uitingen van ongenoegen over onze hulp- en dienstverlening gewoon mondeling aan ons gecommuniceerd worden door de cliënt. Uiteraard is een schriftelijke klacht ook mogelijk. Daarnaast zullen we in 2009 op onze website een klachtenformulier voorzien. Ook de definitie van een informele klacht werd ruimer en laagdrempeliger opgesteld. Wel blijven we hameren op het belang van de identiteit van de klachtmelder. We zijn er van overtuigd dat we voor het aanbieden van een goede oplossing op een klacht, met de klachtmelder in communicatie moeten kunnen treden. Anonieme klachten zijn bijgevolg niet ontvankelijk. Evaluatie werking De Dreve Kamertrainingscentrum (KTC) en Begeleid Zelfstandig Wonen (BZW) De Dreve (Ons Tehuis) evalueerde haar visie op de werking om dit opnieuw op het maatschappelijk kader af te stemmen en tot een eenduidige visie te komen qua pedagogisch concept en handelen. Waar nodig stuurden ze bestaande documenten bij en/of ontwierpen nieuwe documenten om dit te faciliteren. Deze doelstelling werd opgesplitst in 3 verbetertrajecten, waarbij de teamleden verdeeld werden in werkgroepen. Het eerste verbeterproject omvatte het overlopen van alle procedures, werkinstructies en documenten KTC/BZW. Op een teamdag werd hier uitgebreid bij stilgestaan. Doelstellingen waren het heropfrissen van alle procedures en leidraden en bijhorende documenten (behalve bewonersvergadering) die betrekking hebben op het hulpverleningsproces. De voorstellen tot verbetering (zowel inhoudelijk als layoutmatig) die op de teamdag naar voren kwamen, werden door de leden van de werkgroep verder uitgewerkt. Na goedkeuring door de directie werden de vernieuwde documenten begin 2008 opgenomen in het kwaliteitshandboek. Het tweede verbeterproject had als einddoel een zekere mate van standaardisering in de 'Individuele begeleiding'. De inhoud van dit pedagogisch werkmiddel moet onafhankelijk zijn van de persoon die de begeleiding doet. Er werden afspraken gemaakt rond basismethodieken. Dit resulteerde in de ontwikkeling van volgende instrumenten: • Leidraad Individuele Begeleiding KTC/BZW: de bestaande leidraad individuele begeleiding werd ruimer uitgewerkt. Zo komen de voordelen van individuele begeleiding, de mogelijke rollen van de Individueel Begeleider, de mogelijke onderwerpen, de afspraken rond uren en registratie, de valkuilen, enz. aan bod. • Registratieformulier Individueel Begeleidingsmoment: het registratieformulier werd herwerkt. Er wordt niet meer vertrokken van een leeg blad, met onderaan suggesties van onderwerpen die aan bod kunnen komen in een individueel begeleidingsmoment. Op het nieuwe registratieformulier staan reeds heel wat mogelijke onderwerpen die tijdens de individuele begeleiding aan bod kunnen komen (niet limitatief). Voor een aantal zaken wordt gesteld dat deze in élk begeleidingsmoment aan bod dienen te komen. • Voorbereidingsblad tussentijdse evaluatie handelingsplan: doelstelling was hier om de tussentijdse evaluatie van het handelingsplan beter te laten voorbereiden door alle teamleden. Aan de hand van een aantal voorbereidende vragen wordt uitgebreid stilgestaan bij het handelingsplan van
25
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
de jongere en bij de gehanteerde methodieken. Zo kan de tussentijdse evaluatie op de teamvergadering efficiënter en meer doordacht verlopen. Deze documenten werden na een proefperiode opgenomen in het kwaliteitshandboek. De ervaring met het “voorbereidingsblad tussentijdse evaluatie handelingsplan” waren dermate positief dat de verticaal gemengde leefgroepen van Ons Tehuis dit document ondertussen ook in gebruik namen. Verbeteringsproject 3 stelde als doel de bewonersvergadering uit te bouwen als pedagogisch middel tot wederzijdse informatieuitwisseling tussen begeleider en jongeren. Andere doelstellingen van de bewonersvergadering zijn: het geven van vorming, bespreken van groepsdynamiek, conflicthantering en het voorstellen van nieuwe jongeren. Er werd te rade gegaan bij andere voorzieningen en in de literatuur. De methodiek “encounter” werd geïntroduceerd in de bewonersvergadering. Een nieuwe agenda werd opgemaakt en de intensiteit werd opgedreven naar 14-daagse bewonersvergaderingen. Flexibilisering Voorzieningen van categorie 1 en 2 krijgen de mogelijkheid om meer contextueel te gaan werken door flexibele trajecten op niveau van de jongere en diens netwerk te organiseren. Op het niveau van de voorziening mogen jongeren maximum 50 % van de begeleidingsdagen in hun netwerk verblijven zonder dat daar financiële sancties tegenover staan. De voorzieningen werden opgeroepen om hun pedagogisch profiel aan te passen en dit te concretiseren via procedures en afspraken. Binnen de Vereniging Ons Tehuis voorzien we 3 vormen van flexibilisering zijnde: - flexibilisering in functie van reïntegratie in het netwerk - flexibilisering in functie van samenwonen (BZW) - flexibilisering met behoud van plaatsing. De eerste vorm werd uitgewerkt: de voorwaarden en inhoud zijn reeds bepaald. Ook met de tweede vorm lopen we reeds proef. De derde vorm waarbij de jongeren bepaalde periodes meer thuis verblijven zelfs zonder reïntegratieperspectief dient nog verder uitgewerkt te worden in 2009. Visietekst veiligheids- en agressiebeleid Vanuit de dagdagelijkse begeleiding van niet-begeleide buitenlandse minderjarigen werd heel wat aandacht besteed aan het opstellen van een veiligheids- en agressiebeleid. In 2007 volgden verschillende personeelsleden vorming rond agressie- en conflicthantering. Hun bevindingen werden meegenomen in het uitwerken van een eigen veiligheidsbeleid. Eind 2008 werd de laatste hand gelegd aan een visietekst rond ‘omgaan met agressie’ voor de hele Vereniging Ons Tehuis. Met het oog op het opstarten van het proeftuinproject JEZ11 werden in het kader van het veiligheids- en agressiebeleid structurele samenwerkingsverbanden afgesloten met het Psychiatrisch Ziekenhuis Heilig Hart en de lokale politie Arro Ieper. Visietekst seksualiteit Binnen de Vereniging Ons Tehuis werd gestart met een werkgroep ‘seksualiteit, intimiteit en relaties’. De opstart van deze werkgroep kadert binnen een nood van de personeelsleden van de Vereniging Ons Tehuis. Enerzijds wenst men meer te weten over seksualiteit, intimiteit en relaties (bv. hoe herken je seksueel grensoverschrijdend gedrag, wat is het belang van een goede vriend(in) binnen een bepaalde leeftijdsfase, …). Anderzijds is er de nood aan ondersteuning in het
26
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
omgaan met jongeren en deze thema’s (bv. hoe ga je om met seksueel ongepast gedrag in de leefgroep, hoe praat je met jongeren over voorbehoedsmiddelen, …). Vanuit deze twee opmerkingen kreeg de werkgroep de taak een visietekst uit te schrijven. Die tekst valt uiteen in een theoretisch en een praktisch luik. In het theoretisch luik wordt in een eerste deel stilgestaan bij de definiëring van een aantal termen die worden gebruikt in de visietekst. Een tweede deel handelt over een aantal kaders om de visie-tekst rond op te bouwen. Het praktisch luik is opgesplitst in de delen ‘personeel’, ‘jongeren’, ‘preventie’ en ‘handvatten in het professioneel omgaan met jongeren rond deze thema’s’. In 2008 werd hoofdzakelijk gewerkt rond het theoretisch luik. In 2009 ligt de uitdaging er in om de praktische luiken zo concreet mogelijk uit te werken. Psychofysieke weerbaarheidstraining: Rots en Water In 2008 werd voor de eerste maal een Rots en Water–training georganiseerd binnen de voorziening Ons Tehuis. Deze training werd georganiseerd in samenwerking met vzw Arktos en kon gerealiseerd worden dankzij de steun van provincie WestVlaanderen. Rots en Water is een psychofysieke weerbaarheidtraining. Dit betekent dat men door een combinatie van bewegingsoefeningen en leergesprekken de weerbaarheid van jongeren gaat verhogen. Er werd gewerkt met twee leeftijdsgroepen, 10-14 en 14-18 jaar, waarin respectievelijk 8 en 10 jongeren waren opgenomen. Er werden in totaal 8 bijeenkomsten georganiseerd van telkens anderhalf uur, die begeleid werden door medewerkers van Arktos en één co-begeleider van onze organisatie. Tijdens de training was er duidelijk bij verschillende jongeren een positieve evolutie merkbaar, dit zowel op individueel niveau als hun positie in de groep. De doelstelling van Rots en Water is om vanuit zelfbewustzijn de weerbaarheid van het individu te laten groeien. Deze doelstelling werd grotendeels behaald. Na de evaluatie door de verschillende teams en pedagogisch stafmedewerkers bleek dat bij hen nog onduidelijkheid leefde over hetgeen er aan bod kwam tijdens de training en hoe ze de transfer kunnen maken naar de dagdagelijkse begeleiding. Daarom werd aan elk team de inhoud van de training geduid en de evolutie van elke jongere toegelicht. Tijdens deze rondgang werd duidelijk dat er een vraag leeft om de methodiek verder aan te wenden in de voorziening. Er werd afgesproken om in het voorjaar van 2009 een terugkommoment te organiseren voor alle jongeren en in het najaar van 2009 een nieuwe training te organiseren. Psychosociale weerbaarheidstraining: Ho, tot hier en niet verder! In oktober 2007 startte dagcentrum Den Akker voor de -12 jarigen met de weerbaarheidstraining: ”Ho, tot hier en niet verder.” Deze groepstraining liep door tot eind mei 2008. Twee begeleiders stonden in voor de inhoudelijke en de praktische organisatie van deze training. De training liep tweewekelijks op woensdagnamiddag. Volgende thema’s kwamen aan bod: respect hebben voor anderen, leren omgaan met pesten, zelfvertrouwen, leren uit fouten, leren kiezen, geven van ikboodschappen, problemen leren oplossen en leren doorzetten. Deze thema’s zijn niet alleen belangrijk voor de groepsdynamiek, maar hebben hun weerslag op de individuele ontplooiing van de kinderen. De oefeningen worden op
27
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
een speelse en creatieve manier aangebracht. Hierdoor wordt er voldoende veiligheid gecreëerd om niet alleen cognitief, maar ook emotioneel te werken. Na afloop werd dit project zowel door de begeleiders als door de jongeren geëvalueerd. De meeste jongeren gaven aan iets gehad te hebben aan de training. De afspraken, die in het begin van de training werden gemaakt, worden nu nog regelmatig herhaald door de jongeren, wanneer we groepsgesprekken houden. Bepaalde symbolen (stopteken, als je naar iemand wijst, wijs je met 3 vingers naar jezelf) zijn hen ook bijgebleven. Sommige oefeningen zoals de rollenspelen, het maken van een eigen plekje en de relaxatie-oefening vonden ze leuk. Andere oefeningen vonden ze echter té moeilijk en soms te bedreigend. De meesten staken heel wat op bij de oefeningen omtrent omgaan met pesten, zich weerbaar opstellen en het trekken van grenzen. De begeleiders stelden dat het geven van de sessies een boeiende ervaring was. Via de gesprekken en oefeningen kregen ze ook meer zicht op het gevoelsleven van de jongeren. Mits wat aanpassingen en rekening houdend met een aantal bevindingen, willen we in de toekomst deze training opnieuw opzetten. Onthaal Den Akker Vanuit de ervaring dat ons intakeprocedure erg veel tijd in beslag nam, ouders en jongeren met een veelheid aan informatie werden geconfronteerd en de bemerking van consulenten dat dit door veel cliënten als overweldigend werd ervaren, beslisten we hier een verbeteractie rond op te zetten. Het doel was de inhoud van de onthaalprocedure en dan van vooral het intakegesprek te vereenvoudigen. Ook de bestaande checklist en de leidraad bij intake werden aangepast. Na een analyse van sterktes en zwaktes van de bestaande procedure, werden een aantal verbetersuggesties geformuleerd en kwamen we tot een nieuwe aanpak. De intakeprocedure wordt nu opgesplitst in twee grote onderdelen: het kennismakingsgesprek en het eigenlijke intakegesprek. In het kennismakingsgesprek wordt de werking van het dagcentrum in al zijn aspecten aan de ouders en de jongere voorgesteld. De doorverwijzende consulent hoeft hierbij niet aanwezig te zijn. Het is niet de bedoeling dat er tijdens deze kennismaking reeds wordt stil gestaan bij problematiek of hulpvragen van het gezin. Het kennismakingsgesprek kan ook geheel vrijblijvend zijn en een stap in de beslissingsfase van ouders en jongeren rond al dan niet verdere hulpverlening. Het voordeel van deze werkwijze is het feit dat jongeren en hun ouders op een ongedwongen manier kennis maken met de voor hen meestal onbekende werkvorm. Pas als zowel jongere, ouders en verwijzende instantie tot het besluit komen om effectief een aanvraag tot opname te stellen, volgt het intakegesprek. Bij dit gesprek zijn alle betrokken partijen aanwezig en wordt er stilgestaan bij de specifieke problematiek en hulpvragen van het gezin. De eerste reacties op onze vernieuwde werkwijze zijn zowel van verwijzende instanties, ouders als jongeren positief. Theaterproject “Ik, mezelf en de anderen” Spel, drama en theater zijn taalvormen die kunnen aansluiten bij de leef- en betekeniswereld van kinderen en op een indirecte manier bijdragen aan hun
28
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
ontwikkeling. Spelend creatief bezig zijn kan een bijdrage leveren aan de persoonlijke, emotionele, creatieve en sociale ontwikkeling van kinderen. We kunnen kinderen leren om stil te staan bij die verschillende emoties in relatie met zichzelf en met anderen door middel van drama-technieken. Bedoeling van het project was om via creatieve methodieken (spel, theater en drama) met de kinderen te werken rond gevoelens, relaties en communicatie. In veilige, gestructureerde spelsituaties worden de kinderen uitgenodigd om via drama, fantasie, verhalen, enz. op een creatieve manier vorm te geven aan hun emoties, ervaringen en ideeën en al spelend zichzelf te ontplooien (en misschien hun acteertalent te ontdekken). Fantasie en “doen alsof” geven de mogelijkheid zich dingen voor te stellen en andere werkelijkheden te verkennen. Drama kan een middel zijn om je voor te bereiden op nieuwe situaties, of anders te reageren binnen bestaande situaties. In 2008 startte een medewerker van de thuisbegeleidingsdienst met het theaterproject “Ik, mezelf en de anderen” voor kinderen tussen 7 en 10 jaar. De groep bestond uit negen kinderen, acht uit de verticaal gemengde leefgroepen van Ons Tehuis en één uit een begeleidend gezin van de thuisbegeleidingsdienst Harmonie. Samen doorliepen ze een 12-tal sessies van 2,5 uur. Bij iedere oefening vertrokken ze vanuit het “ik” om dan tot interactie te komen met zichzelf, de omgeving en met de andere deelnemers. Inhoudelijk werd er gewerkt rond volgende thema’s: • uiterlijke waarnemingen en de invloed op jezelf (lichaam, omgeving, materie, vrienden, gezin, school); • innerlijke waarnemingen en de invloed op de anderen (beleving, emoties, expressie, beheersing, zelfbeeld, rollenrepertoire); • theater: het uitdrukken van verbeelding (sociale interacties, improvisatie, drama en observatie, rollenspel, opbouwen van verhalen). De ervaringen waren positief en we gaan dan ook in 2009 verder met deze werking. Implementatie Mijn Specifieke Noden Analyse In 2007 gaf Ons Tehuis de opdracht aan een groep studenten om een meetinstrument te ontwikkelen dat nagaat over welke competentie jongeren beschikken om zelfstandig te kunnen functioneren binnen de maatschappij. We doopten dit instrument “MSNA” (Mijn Specifieke Noden Analyse). In het werkjaar 2008 werd de MSNA geïmplementeerd binnen de werking van het kamertrainingscentrum (KTC). Concreet betekent dit dat het gebruik van de MSNA werd opgenomen binnen de procedure voor het opmaken, uitvoeren, evalueren en bijsturen van het handelingsplan en de procedure voor het evalueren en bijsturen van het handelingsplan in het kamertrainingscentrum. Bij opname van een jongere in het KTC wordt voor het opmaken van het pedagogisch verslag de MSNA afgenomen. De resultaten hiervan worden overlopen en opgenomen binnen het voorlopig pedagogisch verslag. Tijdens de observatiebespreking gaan we na in welke mate de resultaten als doelstelling(en) kunnen geformuleerd worden in het handelingsplan. Indien er op verschillende domeinen (namelijk sociale zelfstandigheid, praktische zelfstandigheid en financiële zelfstandigheid) doelstellingen zijn, worden enkel de prioritaire opgenomen.
29
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Bij het opstellen van het zesmaandelijks evolutieverslag wordt de MSNA terug afgenomen bij de jongere. Niet de volledige test, maar enkel dat deel waaruit de doelstellingen werden opgenomen in het vorige handelingsplan. Op die manier kan worden vastgesteld of de jongere een evolutie maakte. Naargelang de gemaakte evolutie kan de doelstellingen behouden blijven, geschrapt worden of aangevuld met nieuwe doelstellingen vanuit vorige MSNA-resultaten die nu prioritair zijn. Deze manier van werken wordt steeds toegepast als er een nieuw evolutieverslag wordt opgesteld. Wanneer een jongere overstapt van het kamertrainingscentrum naar Begeleid Zelfstandig Wonen wordt opnieuw de volledige MSNA doorlopen, om zodoende de BZW-begeleiding te kunnen afstemmen op de noden van de jongere. De MSNA-resultaten en daaruit afgeleide doelstellingen worden steeds besproken met de jongere in kader van de individuele begeleiding. Gezien we met de resultaten van de MSNA ook daadwerkelijk aan de slag willen om de leemten bij de jongeren op de gemeten gebieden aan te pakken, ontwikkelden we vormingspakketten die een antwoord kunnen bieden op deze tekorten. De pakketten werden ingedeeld volgens de thema’s die in de test aan bod komen. Het pakket “Sociale zelfstandigheid” is opgedeeld in twee thema’s. Het eerste is de psychosociale zelfstandigheid. In dit pakket komen vooral vaardigheden aan bod die met de persoonlijkheid of met de relationele factor van de jongere te maken hebben. Dit is bijvoorbeeld respect, zelfbeeld, assertiviteit, … Het tweede thema is de “maatschappelijke zelfstandigheid”. Hierin wordt er gewerkt aan vaardigheden die te maken hebben met huisvesting, rechten en plichten, sociale zekerheid, enz. In het pakket “Financiële zelfstandigheid” worden er vaardigheden aangebracht die te maken hebben met onder andere inkomen en budgettering. Zo is er een digitaal systeem aanwezig, waar alle inkomsten en uitgaven vermeld kunnen worden. Op deze manier wordt je geldbesteding duidelijk in kaart gebracht. Het pakket “Praktische zelfstandigheid” tenslotte bestaat uit de subthema’s huishoudelijke vaardigheden en persoonlijke gezondheid. De jongeren die in het KTC verblijven krijgen standaard al heel wat vaardigheden aangeleerd. De pakketten hebben vooral als doel om algemene informatie te verschaffen over onder andere huishoudproducten, wassen, e.d.
1.3.2.6. Outputgebied: tevredenheid van cliënten en verwijzers Tevredenheid verwijzers Feedbackoverleg In 2007 hield de Vereniging Ons Tehuis een tevredenheidsmeting onder de verwijzers waarmee ze samenwerken. Uit deze bevraging bleek een heel hoge tevredenheid bij de verwijzers over de verschillende aspecten van onze hulp- en dienst verlening. Begin 2008 planden we een feedbackmoment met de teamverantwoordelijken van het Comité Bijzondere Jeugdzorg Ieper-Veurne en van de Sociale Dienst Jeugdrechtbank Ieper-Veurne. Daar wij vooral met deze verwijzende instanties samenwerken, namen wij met hen de resultaten van de tevredenheidsmeting uit 30
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
2007 door om zo mogelijke punten voor wederzijdse verdere verbetering te definiëren. Daarnaast was er ook ruimte voor wederzijdse feedback over elementen die niet bevraagd werden via de tevredenheidsmeting. Uit dit feedbackmoment bleek vooreerst een heel positieve appreciatie voor de manier van samenwerken, zowel van de consulenten uit naar ons toe als omgekeerd. De consulenten evalueerden ook onze hulp- en dienstverlening positief. De twee belangrijkste verbetersuggesties die uit dit overleg naar boven kwamen waren: - De hoeveelheid informatie die aan de cliënten wordt overgebracht tijdens het intakegesprek leidt er toe dat er te weinig plaats is voor de emotionele beleving van de cliënt omtrent de opstart van de hulpverlening. Positief was wel dat we tijdens dit intakegesprek communiceren op het niveau van de cliënt. Zowel Ons Tehuis, Den Akker als Harmonie engageerden zich om het intakegesprek onder de loep te nemen en bij te sturen zodat dit in dit gesprek ruimte komt voor de gevoelsmatige beleving van de cliënt. Over een aantal bijsturingen kon je reeds eerder in dit jaarverslag lezen. - Anderzijds konden wij naar de verwijzer toe het belang overbrengen van het tijdig ontvangen van concrete hulpverleningsdoelstellingen zodat deze zesmaandelijks in het handelingsplan kunnen meegenomen worden. We maakten nieuwe werkafspraken om dit te bekomen en kunnen vaststellen dat dit in de loop van 2008 goed verliep. Advies vanuit verwijzers rond oprichting JEZ11 De verwijzende instanties zetten met hun lovende commentaar over de Vereniging Ons Tehuis het aanvraagdossier voor het proeftuinproject ‘Jez11’ kracht bij. Deze commentaar geeft duidelijk hun waardering en hoge appreciatie voor onze manier van werken weer. We citeren: “De initiatiefnemer is uitermate geschikt voor dergelijk project, dit ondermeer vanuit zijn ervaring met verschillende doelgroepen en met de ontwikkeling van gedifferentieerde werkvormen. Het project werd zeer grondig voorbereid en uitgewerkt, zowel op methodisch vlak als qua materiële infrastructuur. De realistische en consequente benadering van de werking in een gesloten omgeving geeft een belangrijke meerwaarde aan het voorstel.” Verder wordt verwezen naar de kennis en ervaringen van de verschillende afdelingen van de Vereniging Ons Tehuis (thuisbegeleidingsdienst, dagcentrumwerking, verticaal gemengde leefgroepen, kamertrainingscentrum en DIVAM). De samenwerking met Ons Tehuis wordt als heel positief ervaren, o.a.: • er is veelvuldig overleg met de verwijzer; • iedere minderjarige kan rekenen op een individuele benadering waarbij hijzelf en zijn natuurlijke context inspraak hebben; • de Vereniging wordt omschreven als een ‘open’ voorziening waar veel geïnvesteerd wordt in intern en extern overleg, vorming en bijscholing. Ouderwerking Den Akker Binnen het begeleidingsaanbod van het dagcentrum Den Akker vormt de ouderwerking een belangrijk ondersteunend proces. Ieder jaar organiseert het dagcentrum enkele informele ouderavonden. Eind januari nodigden wij alle gezinnen uit voor een nieuwjaarsreceptie en gaven wij een overzicht van de belangrijkste data betreffende de ouderwerking. Het einde van het
31
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
schooljaar wordt traditiegetrouw afgesloten met een barbecue. In oktober ontvingen wij de ouders voor een kleurrijke fotomontage van het voorbije kamp. Voor de jongeren een ideale gelegenheid om de aangename herinneringen van het kamp nog eens te herbeleven. Voor de ouders een gezellige manier om bij een hapje en een drankje de kampsfeer op te snuiven. In 2008 organiseerden wij een spelavond waarop niet alleen de ouders en de begeleide jongeren werden uitgenodigd maar ook alle andere kinderen uit het gezin. De deelnemers werden in groepjes verdeeld die om beurt een Vlaams Volksspel speelden. In een gezellige en ontspannende sfeer genoten alle aanwezigen van de verrassende volksspelen. Ook al was de opkomst voor deze avond niet zo denderend als verwacht, de organisatie van een dergelijke activiteit blijft naar de toekomst toe voor herhaling vatbaar. Naast die informele ontmoetingen, komen de ouders ook samen om in groep te reflecteren over opvoeden, omgaan met kinderen, omgaan met probleemgedrag, enz. Het in groep stilstaan bij een pedagogisch thema is bedoeld als een aanvulling op de individuele gezinsbegeleiding en beoogt naast psycho-educatie ook een sociallearning effect. Het samenzijn van verschillende ouders op die momenten geeft hen de kans ervaringen te delen om op die manier te ondervinden dat ook bij anderen opvoeden niet altijd van een leien dakje loopt. Hierdoor kunnen stresservaringen makkelijker worden genormaliseerd en kan men leren van elkaars oplossingen. Naast de klassieke formule van een vormingsavond waarbij een thema ingeleid wordt door een spreker en er daarna in groep verder over gedebatteerd wordt, zijn we dit jaar op zoek gegaan naar een meer interactieve formule zodat de betrokkenheid van de deelnemers verhoogd wordt. Via de jeugddienst “In Petto ” maakten we kennis met de “contactdoos”. Dit is een spel met opdrachten en stellingen dat opgezet is om ouders en/of jongeren te laten reflecteren en communiceren over hun samenleven. Tijdens de 2 vormingsmomenten voor ouders hebben we dit spel gespeeld. Het spelen van het spel met een groep ouders bleek een boeiende formule om met ouders op een niet bedreigende en speelse manier in gesprek te gaan over hun eigen pedagogisch handelen en hen te laten nadenken over hun communicatie met hun kinderen.
1.3.2.7. Outputgebied: tevredenheid van medewerkers Participatie Op de personeelsvergadering van vorig jaar werd er in functiegroepen nagedacht over op welke aspecten van de organisatie men inspraak noodzakelijk vond, wenselijk achtte of niet nodig was. Tevens kreeg men de mogelijkheid om een aantal verbeteracties aan te geven. Tijdens de grote vakantie werden de resultaten verwerkt. Eind 2008 - begin 2009 werd de verwerking door de directie teruggekoppeld in een overleg per functiegroep. We kunnen nu al stellen dat er een vrij grote overeenstemming is tussen waar inspraak noodzakelijk, wenselijk of niet nodig is en wat er in de praktijk gebeurt. De verbeteracties werden opgelijst, werden in de overlegvergadering verder uitgewerkt en sommige werden onmiddellijk aangepakt.
32
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Feestcomité Het feestcomité groeide uit het samenhorigheidsgevoel aangewakkerd tijdens de festiviteiten rond het 40-jarig bestaan van de Vereniging Ons Tehuis. Het comité kreeg een startbudget en iedere unit kon zijn afgevaardigde sturen naar de startvergadering. Op die vergadering werden de doelstellingen van het feestcomité vastgelegd: • organisatie van activiteiten voor en door het personeel; • deelname aan activiteiten berust op vrijwilligheid en kan mét of zonder partner georganiseerd worden; • de activiteiten kunnen zowel ontspannend als formeel zijn; • de activiteiten moeten versterkend werken en de verbondenheid tussen personeel over de units vergroten. Het feestcomité opteerde ervoor om 1 activiteit te organiseren in 2008. Het werd een barbecuefuif. De Garve werd omgetoverd tot een danszaal. DJ’s van dienst waren Stijn, Koen en Stef. Drie genres muziek werden afgewisseld met elkaar. De barbecue zelf ging door in een legertent achter De Garve en kon doorgaan in stralend weer. We zien uit naar de activiteiten in 2009. Nieuwjaarmaaltijd Vereniging Ons Tehuis De inzet en samenwerking van alle personeelsleden tijdens het feestjaar 2007 was van die aard dat de Raad van Beheer en directie beslisten om de Nieuwjaarmaaltijd nogmaals extern te organiseren. Opnieuw trokken we naar “de bergen” en vonden een smaakvol ingericht Landhuis Molenhof. Het werd een maaltijd om vingers en duimen bij af te likken afgesloten met een uitgebreid dessertbuffet. Heel wat personeelsleden sloten af met “voor herhaling vatbaar”.
1.3.2.8. Outputgebied: waardering door de maatschappij Verspreiding van de resultaten van het EVF – project De Lier en De Bilck We slaagden er niet in om een uitgebreid vormingspakket op maat aan te bieden. Door de verschillende personeelswissels was er geen ruimte voor een verdere theoretische verdieping van het vormingspakket. Toch probeerden we de vormingen die we aanboden onder onze subdoelstelling ‘Sensibilisering’ zoveel mogelijk te differentiëren naar de doelgroep. Het oorspronkelijke concept inzake het overbrengen van onze opgedane kennis en ervaringen werd niet gerealiseerd wegens het einde van het EVF-project en de volledige stopzetting van De Lier en De Bilck, door een gebrek aan structurele inbedding. Na overleg met het Europees Vluchtelingenfonds (EVF) besloten we geen studiedag te organiseren, maar de resultaten te bundelen in een eindverslag. Met de verspreiding van dit eindverslag willen we andere settings die met onze doelgroep werken verder informeren over onze ervaringen in het werken met nietbegeleide minderjarige asielzoekers. Het eindverslag met bijlagen werd verspreid onder alle federale opvangcentra, Rode Kruis-opvangcentra, LOI’s, voogden, Minor Ndako, Juna en vele andere partners. Het eindverslag kan ook geraadpleegd worden via het internet op www.onstehuis.net.
33
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Sponsoring Fortis Foundation Belgium Reeds een paar jaar voorziet de Vereniging in elke leefgroep van Ons Tehuis en in het dagcentrum Den Akker een jongerenPC. Deze jongerenPC’s worden aangewend om rond de ICT-vaardigheden van de begeleide jongeren te werken. Dit situeert zich voornamelijk op drie gebieden: 1. het schoolgebeuren (opdrachten en taken vanuit school die thuis op PC uitgevoerd, geoefend of voorbereid moeten worden) 2. de persoonlijke, sociale ontplooiing en vrije tijd (de prominente plaats van multi-media in het sociale leven van jongeren, zoals weblogs, persoonlijke profielpagina’s en virtuele gemeenschappen, naast de beschikbaarheid van internet als informatiebron over alle interessevelden) 3. de arbeidsmarkt (ICT-vaardigheden vergroten de kans op een boeiende job) We merkten echter dat de jongeren de PC’s dermate actief dienen te gebruiken dat één jongerenPC per 10 à 12 jongeren te weinig is. In Fortis Foundation Belgium vonden we een partner die bereid was om een uitbreiding te financieren. We kregen een akkoord om voor elke verticaal gemengde leefgroep 3 jongerenPC’s bij te kopen zodat er voortaan een PC per 4 jongeren aanwezig is. Voor het kamertrainingscentrum worden er 10 laptops voorzien zodat elke jongere over een eigen PC kan beschikken tijdens zijn verblijf op één van de 10 studio’s. Structurele sponsoring Een aantal organisaties en bedrijven zijn na jarenlange samenwerking met de Vereniging Ons Tehuis verweven. De samenwerking is constructief en we hopen dit nog vele jaren zo te mogen houden. • Picanol Group schonk zeer degelijk en mooi speelgoed om de Kerst van onze jongeren op te vrolijken. • We zijn blij ieder jaar de brave man uit Spanje te mogen verwelkomen. Dit zou niet mogelijk zijn zonder de hulp van het Sint-Maartenscomité. Elk jaar opnieuw maken zij kinderdromen waar. • Kwaliteitsvolle sportkampen: ieder jaar organiseert Bloso sportkampen in de Paasvakantie. Dank zij Kiwanis Kortrijk Ring en Kiwanis Ieper Vlakke Land konden vorig jaar een vijftal jongeren gebruik maken van dit aanbod. • Het project dat Justitieel Welzijnswerk voor Zuid-West-Vlaanderen indient bij Fortis Foundation werd opnieuw goedgekeurd in 2008. Wij doen voornamelijk op hen beroep om jongeren die vertrekken op BZW een financieel steuntje in de rug te geven. • Een woord van dank aan de voogdij en beschermingsraad die zich ieder jaar opnieuw inzet om met Pasen de kinderen die in de instelling verblijven een paasei te bezorgen en te zorgen voor extra zakgeld voor jongeren die niet naar huis kunnen in de grote vakantie. • In 2008 hernamen we weer de “oude” formule van het aperitiefconcert. Het Iepers Kamerensemble tekent steeds voor een verzorgd concert. Dit concert is één van de fundamenten waaruit de Garvekas haar inkomsten haalt om ondermeer de lidgelden van hobbyclubs voor jongeren te betalen. • De Ronde Tafel van Ieper stelde zich wederom ter beschikking om het voetbaltoernooi dat jaarlijks georganiseerd wordt wat meer luister te geven. Zij organiseerden een BBQ en schonken de opbrengst van de drankenverkoop
34
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
aan Ons Tehuis. Als kers op de taart mochten we 6 mini-voetbalgoals in ontvangst nemen.
1.3.2.9. Outputgebied: performantie van het centrum Zelfevaluaties Binnen het kwaliteitsbeleid van de Vereniging Ons Tehuis nemen zelfevaluaties een belangrijke plaats in. De zelfevaluaties laten ons toe om eventuele problemen te detecteren in onze hulp- en dienstverlening en zijn één van de inputkanalen inzake mogelijke verbeteracties. Voor zelfevaluaties maken wij reeds enige jaren gebruik van het PROSE BJBinstrument, een zelfevaluatie-instrument inzake kwaliteitszorg specifiek vertaald naar de sector van de Bijzondere Jeugdbijstand. Het instrument baseert zich op het EFQM-Excellence-model als theoretisch kader. In 2008 organiseerden we meerdere zelfevaluaties aan de hand van het PROSE BJB-instrument binnen de verschillende voorzieningen en projecten van de Vereniging Ons Tehuis. Een overzicht per aandachtsgebied: Aandachtsgebied “Leiderschap”: • Openheid en zelfreflectie (zelfevaluatie in Ons Tehuis) Aandachtsgebied “Personeelsbeleid”: • Responsabilisering van medewerkers (zelfevaluatie in DIVAM en LOI’s De Lier & De Bilck) • Samenwerking tussen medewerkers (zelfevaluatie in LOI’s De Lier & De Bilck) Aandachtsgebied “Kernprocessen”: • Voorbereiding van begeleiding (zelfevaluatie in DIVAM) • Groepsbegeleiding (zelfevaluatie in Ons Tehuis en LOI’s De Lier & De Bilck) • Dossiervorming en informatiebeheer (zelfevaluatie in Den Akker, Harmonie, DIVAM en LOI’s De Lier & De Bilck) • Interdisciplinair overleg en teamwerk (zelfevaluatie in Ons Tehuis) • Beëindiging van de hulpverlening en nazorg (zelfevaluatie in Ons Tehuis) • Intake en indicatiestelling (zelfevaluatie in Den Akker en Harmonie) Aandachtsgebied “Performantie van het centrum”: • Engagement en attitudes van de medewerkers (zelfevaluatie in DIVAM)
35
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
1.3.3. Kwaliteitsplanning 2009 en verder In 2008 werd een kwaliteitsplaning opgemaakt die over 3 jaar loopt, met name van 2009 tot en met 2011. Dit houdt dus in dat in 2009 verschillende verbeterprojecten die in 2008 lopende waren, of opgestart werden, verder uitgevoerd zullen worden. Daarnaast werd in het najaar van 2008 een nieuwe inventarisatie gemaakt van nodige verbeterprojecten in de toekomst. Dit resulteerde in een bijgestuurde 3-jarenplanning 2009-2011, die uiteraard op het einde van elk jaar geëvalueerd en bijgestuurd zal worden waar nodig. In onze verbeteracties onderscheiden we twee groepen: de eenmalige verbeteracties, en de grote verbeterprojecten die in een stappenplan verder uitgewerkt dienen te worden. Zo’n stappenplan noemen wij een prioritair actieplan (PRIAC). Een PRIAC geeft de verschillende stappen van het project weer, waarbij per stap de uitvoerder, het gewenste resultaat, het tijdsplan en de supervisor (met wijze van controle) vermeld wordt. Deze PRIAC’s worden per jaar in een detailoverzicht opgenomen. Dit laat ons toe om de duur van een project makkelijk te visualiseren en met een oogopslag te zien hoeveel en welke projecten er op een bepaald moment in tijd samen lopende zijn. Daarnaast vermeld dit schema nog per project de belangrijke scharniermomenten in de loopduur ervan. Op de volgende pagina’s vindt u de kwaliteitsplanning 2009-2011 van de Vereniging Ons Tehuis terug.
36
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Kwaliteitsplanning Vereniging Ons Tehuis 2009-2011 Planning 2009
Omschrijving
Niveau
S of L
A of P
Voorstel Verantwoordelijke
Infomoment Harmonie naar verwijzers toe Inhoudelijk uitwerken van het “intakegesprek met kinderen” door het opzoeken en bundelen van methodieken om met kinderen hun hulpvraag te verkennen Infomoment Den Akker naar verwijzers toe Concrete uitwerking van een crisishulpprogramma in het kader van het netwerk crisisjeugdhulp binnen integrale jeugdhulp Samenstellen van een leeftijdsadequaat aanbod aan interne en externe activiteiten voor woensdagnamiddagen en vakantieperiodes die aansluiten op de interesses van 14-18-jarigen Het opmaken van het profiel van de HCA-dienst DIVAM, kaderend binnen de overkoepelende waarden en visie van de VOT. De visie en waarden van de VOT wordt toegepast op de specifieke werking en doelgroep van DIVAM. De visie wordt op papier gezet en wordt opgesplitst naar 3 niveaus, nl. macro- (beleid en maatschappij), meso- (organisatie) en microniveau (werkvorm). Alle teamleden onderschrijven dit profiel. De principes van toegankelijkheid tot een dossier voor de cliënten binnen DIVAM regelen binnen de krijtlijnen van het DRM en de visie VOT inzake dit thema. Aanpassen van de procedure voor het verwerven en doorgeven van info volgens deze regels. Binnen het kader van de 10-jarige viering van de dienst DIVAM een sensibiliseringscampagne gericht op verwijzers en relevante diensten opzetten en uitvoeren. Het opmaken van een infobundel voor cliënten die minstens volgende info bevat: rechten inzake privacy, toegankelijkheid dossier, klachten, …
Harmonie Harmonie
S S
A P
Marleen S. Hildegard
Den Akker Den Akker
S S
A P
Hildegard Hildegard
Den Akker
S
A
Jan
DIVAM
S
P
Bauke
DIVAM
S
P
Herman
DIVAM
S
P
Maxim
DIVAM
S
P
Lindsey
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008 Op een gestructureerde wijze nagaan welke sleutel- en/of steunfiguren van de cliënt kunnen betrokken worden in de begeleiding. Via het teamoverleg wordt gebrainstormd 1/ wie mogelijke steun- en/of sleutelfiguren kunnen zijn, en 2/ welke mogelijke meerwaarde ze kunnen betekenen binnen de begeleiding. Het betrekken van deze sleutel-/steunfiguren resulteert in een kwaliteitsvollere begeleiding. Indien op deze vragen positief wordt geantwoord, uitwerken van het actief betrekken van de sleutelfiguren. Het betrekken van deze sleutel-/steufiguren resulteert in: 1/ een kwaliteitsvollere begeleiding, waarbij cliënt en sleutelfiguren geïnformeerde keuzes kunnen maken, en 2/ondersteuning van de cliënt in het uitvoeren van de OS, HB, HERGO, GD en SOVA. Zelfevaluatie: 1. Prose 3.10: Samenwerking tussen medewerkers 2. Prose 5.11: Interdisciplinair overleg en teamwerk Flexibilisering 60-dagen regel en systeem proefverlof Uitwerken van een opleidingstraject binnen het kader van mentorschap voor een pedagogisch stafmedewerker residentieel Het opstellen en uitschrijven van een kader -/visietekst rond nazorg, met als doel dat de organisatie op VOT-niveau duidelijk weet waar de grens rond nazorg ligt en binnen welk kader er gewerkt wordt inzake nazorg. Bundelen van alle afspraken / procedures omtrent beheer van het geld en de persoonlijke bezittingen van jongeren tot een samenhangend geheel Technische dienst aansluiten op intern netwerk Ons Tehuis Het uitwerken van richtlijnen voor het registeren door begeleiders onder het luik "leefgroep" in het elektronisch dagboek, zodat derden de gewenste gegevens en een duidelijk beeld krijgen van de groepsdynamische observaties. Tevens willen we daardoor ook een beter zicht krijgen op het activiteitenaanbod binnen de leefgroepswerking en het verloop daarvan. Uitwerken van extra (buiten)bergruimte Verhogen van de input vanuit de werkvloer naar de leden van de Lokale Kwaliteitsstuurgroep Ons Tehuis door de functie van dit orgaan binnen het kwaliteitsbeleid kenbaar te maken en te verduidelijken, evenals het voorstellen van alle leden van de Lokale Kwaliteitsstuurgroep Ons Tehuis en het systematisch doorgeven van informatie uit de Lokale Kwaliteitsstuurgroep aan alle medewerkers Ons Tehuis Uitschrijven van de nodige procedures, werkinstructies en eventuele verwante documenten ter implementatie van het veiligheids- en agressiebeleid zoals omschreven in de betreffende visietekst
DIVAM
S
A
Herman
DIVAM
S
A
Kjell
Ons Tehuis Ons Tehuis
L S
A P
Filip Hilde
Ons Tehuis
L
P
Gonneke
Ons Tehuis
L
A
Patricia
Ons Tehuis Ons Tehuis
S S
A A
Kjell Mattias
Ons Tehuis Ons Tehuis
S S
A A
Herwig Wivine
VOT
L
P
Steven
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008 Het opmaken van een visietekst omtrent seksualiteit, intimiteit en relaties. Naast een theoretisch luik omvat de tekst een praktisch luik ‘personeel, ‘jongeren’, concrete handvatten’ en ‘preventie’. De praktische luiken worden verder uitgewerkt in een concrete implementatie. Ontwerpen en implementeren van een ICT-programma “beheer infrastructuur” Opmaken van een aanvraagdossier voor het behalen van het PROSE +Label Het uitwerken van een proactief en reactief planmatig beleid inzake VTO en het verhogen van de effectiviteit en efficiëntie van VTO – activiteiten. Adhv themavergaderingen een selectie vanuit het Algemeen en Operationeel Kwaliteitshandboek (met bijhorende verwante documenten) opfrissen bij het personeel en tegelijkertijd evalueren en bijsturen waar nodig, én dit met bijzondere aandacht voor die elementen uit ons kwaliteitsbeleid die de voorbije 2 jaar nieuw geïmplementeerd werden Heractiveren van de aandacht voor “feedback geven en krijgen” bij personeel VOT. Dit is mogelijk door: 1/ terugkoppelen resultaten eerste bevraging in eerste helft 2008 aan alle personeelsleden 2/ systeem van de coach activeren en de functie van deze coach duidelijk terugkoppelen naar alle personeel VOT 3/ herbekijken/aanpassen visietekst ‘feedback’ met de term ‘coach’ 4/ samenkomst coaches. Energieverbruik naar beneden halen door het sensibiliseren van jongeren en personeel omtrent rationeel energie-verbruik Opstellen van een communicatieplan IKZ dat de nodige informatie/vernieuwingen/vorderingen inzake ons IKZ-beleid communiceert naar de medewerkers VOT opdat het IKZ-beleid doorleefd en tastbaar zou zijn voor de medewerkers Opzetten en uitvoeren van een personeelstevredenheidsmeting binnen de Vereniging Ons Tehuis Uitvoeren van een Quickscan en algemenere SWOT-analyse over de werking van de Vereniging Ons Tehuis teneinde een nieuw beleidsplan op te stellen voor de volgende 9 jaar Uitschrijven van de nodige procedures en werkinstructies die kaderen binnen het Proces Administratie
VOT
L
P
Herman
VOT VOT VOT
L S S
P A P
Herwig Kjell Filip + Herwig
VOT
S
A
Kjell
VOT
S
A
Herman
VOT
S
P
Herwig
VOT
S
P
Kjell
VOT
S
P
Kjell
VOT
S
P
Kjell
VOT
L
P
Katleen
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
2010
Implementatie van het decreet “Rechtspositie van de minderjarige in de integrale Jeugdhulp: - Uitwerken van kindvriendelijke procedures voor formele en informele klachtenbehandeling - Methodiek voor het onthalen van gebruikers verbeteren naar individuele inspraak en participatie - Methodiek voor het bijsturen van de hulp- en dienstverlening verbeteren naar individuele inspraak en participatie - Bewonersvergadering als instrument tot collectieve inspraak optimaliseren - Coördineren van de verschillende subwerkgroepen, actief binnen het kader van de implementatie van het decreet. - Het ontwikkelen en vastleggen van een ouderbeleid in een document, kaderend binnen de overkoepelende visie en waarden van de Vereniging Ons Tehuis. Dit beleid verduidelijkt de visie op de positie en rol van ouders binnen zowel de residentiële, semi – residentiële als ambulante hulpverleningsvormen van de Vereniging Ons Tehuis. - Het uitwerken van bijhorende methodieken inzake ouderparticipatie. Het ouderbeleid wordt vertaald in concrete methodieken en activiteiten. - Het versterken van de participatieve basishouding van de personeelsleden van de Vereniging Ons Tehuis. - Het verhogen van de ouderbetrokkenheid en – participatie. - Bijsturen en aanpassen vragenlijsten i.f.v. tevredenheid van de gebruikers - Bijsturen en aanpassen procedure inzake meten van tevredenheid van gebruikers - Uitwerken verwerkingssysteem inzake tevredenheid
VOT
L
P
Cynthia
VOT
S
P
Friedel
VOT
S
P
Friedel
Uitwerken sociale weerbaarheidstraining voor +12-jarigen in Den Akker -Omschrijving van het begrip “informele klacht” vastleggen -Een informeel klachtenbehandelingssysteem implementeren dat op een zorgvuldige, adequate wijze, en weinig omslachtige wijze, een informele klacht oplost. Dit systeem is gericht op: 1. het behandelen van informele klachten en dit op een uniforme en gestandaardiseerde wijze; 2. het herstellen of verbeteren van de tevredenheid van de cliënten; 3. het herstellen of verbeteren van het vertrouwen van de cliënten in DIVAM; 4. kwaliteitsverbetering van de hulp – en dienstverlening van DIVAM. Het systeem laat toe om klachten op te vatten als verbetermogelijkheden.
Den Akker DIVAM
S S
P P
Hildegard Friedel
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008 Het opmaken van een gefaseerd opleidingsschrift voor nieuwe projectmedewerkers DIVAM met als inhoud de nodige kennis en vaardigheden die een nieuwe projectmedewerker zich eigen moet maken tijdens de proefperiode Implementatie van een digitale versie van het dossier waarin de relevante dossiergegevens van alle cliënten van DIVAM opgenomen en hanteerbaar zijn. Positief groepsklimaat: • De discussie omtrent groepsklimaat/groepsbegeleiding is nu bezig op het niveau van de pedagogisch stafmedewerkers en hoofdbegeleiders (themadag rond groepsklimaat). Dit moet ook naar teamniveau gebracht worden. We moeten er aandachtig voor zijn dat het opgestarte proces niet stilvalt. • vraag tot het diepgaander werken op groepsklimaat en het bewust hanteren Als medewerker mee zijn met nieuwe ontwikkelingen en technologieën zodat je de jongeren kan bijhouden (uitgezonderd internetgebruik) (bv: mp3) Info-moment Ons Tehuis voor verwijzers organiseren Zelfevaluatie: -Efficiëntie en effectiviteit van ons “teamwerk en vergaderen” (Wordt de vergadering gebruikt voor de correcte doelstelling?) Schaduwfuncties uitwerken voor de éénmans-functies binnen de Centrale Diensten VOT 2011
Het systematisch evalueren van de teamwerking en bijsturen ervan Implementatie Visie Samenwerken en leiderschap
DIVAM
S
P
Lindsey
DIVAM
S
P
Nele
Ons Tehuis
L
P
Steven
Ons Tehuis
S
A
?
Ons Tehuis Ons Tehuis
S S
A A
? ?
VOT
S
P
?
VOT VOT
S S
? P
? Filip
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
1.4. De werking van de raad van beheer In 2008 gingen de beheerraden door op 1 februari, 11 april, 30 mei, 19 september en 5 december. Belangrijkste beslissingen • • • • • • • • • •
• • • • • • • • • •
Vervanging van de verwarmingsketels door energiebesparende condensatieketels in de 8 paviljoenen, de Iep en het Wikhof Aankoop nieuwe telefooncentrale Harmonie Opmaak van energie-audit Meerjarenplan investeringen Isoleren van de hellende daken Dichting kelder Wikhof Toewijzen betegeling badkamers Vernieuwen van de buitenverlichting op het domein Ons Tehuis Vergelijkende studie tussen de verschillende telefoonoperatoren Besteding van de opbrengst van 40 jaar VOT aan onder meer weerbestendige pingpongtafel, kampmateriaal, inrichting speelweide en fit-o-meter. Tevens kreeg elke unit 1000 euro dat volledig ter goede moet komen aan de kinderen en jongeren. Aanbesteding en opvolging van de renovatie van de ontspanningszaal Garve Goedkeuring dienstjaarrekening 2007 en budget 2009 Uitschrijven van een lening voor de energiebesparende investeringen Rentabiliteitsstudie voor plaatsing zonnepanelen Diverse besprekingen over de toekomst van de Lier en de Bilck Beslissing tot sluiting van de Lier en de Bilck per 31/12/2008 en zoeken naar mogelijke alternatieve zoals BZW Bespreken en indienen projectaanvraag voor de oprichting van een residentiële opvang voor adolescente meisjes in zeer ernstige problematische opvoedingssituaties bij het Agentschap jongerenwelzijn Na goedkeuring project proeftuin, uitschrijven wervingsexamens, gunning van de noodzakelijke werken en aankopen: zoals beveiligingscamera’s, personenalarmen, time-out ruimtes, omheining, enz… Indienen uitbreidingsaanvraag thuisbegeleiding Harmonie. Vacature, functieomschrijving, werving en aanstelling van nieuwe secretaris
42
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Deel 2: Residentieel Ons Tehuis Ieper Capaciteit 48 3 verticaal gemengde leefgroepen 1 kamertrainingscentrum Begeleid Zelfstandig Wonen
2.1. Organogram van de residentiële voorziening: Ons Tehuis 2.2. Statistische gegevens residentieel 2.3. Externe kampen
43
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Deel 2: residentieel 2.1. Organogram van de residentiële voorziening Ons Tehuis Directeur Adjunct-directeur
1 Hoofdbegeleider
1 Pedagogisch stafmedewerker
1 Hoofdbegeleider
1 Pedagogisch stafmedewerker
1 Pedagogisch stafmedewerker
Centrale diensten
44
1 Pedagogisch stafmedewerker
5,5 Begeleiders
De Sneppe
1 Hoofdbegeleider
1 Huishoudster (HT)
De Hagekant
5,5 Begeleiders
1,5 Huishoudster
5,5 Begeleiders
1,5 Huishoudster
5,5 Begeleiders
1,5 Huishoudster
Het Vijverhuis
1 Hoofdbegeleider
De Dreve
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
2.2. Statistische gegevens residentieel 2.2.1. Bezettingsgraad Grafiek 1: Overzicht globale bezettingscijfers 1998-2008 115,00%
109,61% 108,44%
110,00% 105,77%
105,00%
103,63%
104,51%
104,62%
103,38%
102,00%
100,00%
98,13%
97,60% 96,57%
95,00%
90,00% 1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Ondanks de goede voornemens om de overbezetting in te perken werken we voor het achtste jaar op rij in overbezetting. De goede voornemens werden doorkruist door schrijnende aanmeldingen waarin de Vereniging Ons Tehuis niet anders kon dan haar maatschappelijke en ethische plicht opnemen. Voor dit werken in overtal worden we op geen enkele wijze beloond. We doen dit alles met dezelfde personeelsploeg, waardoor de werkdruk voor het personeel stijgt. Een erkenningsuitbreiding was niet realiseerbaar. In 2008 waren er weliswaar bijkomende middelen, maar die werden aangewend in andere regio’s, o.a. Antwerpen en Brussel.
2.2.2. Overzicht opnames per plaatsende instantie Tabel 2: Aantal jongeren, opnames en uittreden in 2008 per Plaatsende Instantie: Plaatsende instantie JRB Ieper CBJ Ieper JRB Veurne CBJ Veurne JRB Kortrijk CBJ Kortrijk CBJ Roeselare CBJ Oostende JRB Brugge CBJ Brugge TOTALEN
1/01/2008 33 5 2 1 1 1 0 1 2 4 50
In 10 3 1 1 0 1 0 0 0 1 17
45
Uit 8 4 0 1 0 1 0 0 0 0 14
1/01/2009 35 4 3 1 1 1 0 1 2 5 53
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
opmerking: (*) in het aantal in- en uittreden zijn 2 categorieën niet opgenomen: • de mutaties van Jeugdrechtbank naar Comité Bijzondere Jeugdzorg bij het bereiken van de meerderjarigheid; • kortdurende crisisopnames. Grafiek 2: Verhouding Comité Bijzondere Jeugdzorg en Jeugdrechtbank per 31/12/2008 %
80
70
60
50
40
30
20
10
0 1996
1997
1998
1999
2000
Jeugdrechtbank
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Comité Bijzondere Jeugdzorg
De tendens van de laatste zes jaar tekent zich in 2008 nog iets sterker af dan in 2007: In 2008 is het aandeel van de gedwongen hulpverlening 77% (tov 76% in 2007). De vrijwillige hulpverlening neemt af tot een 23% (tov 24% in 2006). Dit duidt op de ernst van de problemen waarin de cliënten verkeren. De Vereniging Ons Tehuis is niettemin alert om ook plaatsen te blijven bieden voor de vrijwillige hulpverlening via het Comité Bijzondere Jeugdzorg. De tendens van de stijging van gedwongen hulpverlening is algemeen over het Vlaamse landgedeelte en niet louter gerelateerd aan onze regio.
46
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
2.2.3. Leeftijd en nationaliteit bij opname Grafiek 3: Leeftijd bij opname in 2008 (N=17) 6 5
5 4
4 3
3
3
2
1
1
1
0
0 0-2 j
3-5j
6-8j
9-11j
12-14j
15-17j
>18j
De mobiliteit van kinderen en jongeren in verticaal gemengde leefgroepen blijft zeer klein. Ook dit is een algemene vaststelling in het Vlaamse landsgedeelte. Er is gelijktijdig een stijgende instroom en een stijgende uitstroom van jongeren. Het ritme van de uitstroom volgt evenwel niet dat van de instroom, wat overtallen verklaard. In 2008 namen we 4 kinderen onder de 5 jaar op, 8 jongeren tussen 6 en 14 jaar, de andere 5 jongeren stroomden in in het kamertrainingscentrum. De groep van 17-jarigen maakt net zoals vorige jaren een wezenlijk deel uit van de opnames in 2008. Dit betekent dat we in de regio een stevige reputatie opbouwden voor wat betreft het kamerstrainingscentrum, gekoppeld aan het Begeleid Zelfstandig wonen. Kortdurende crisisopnames zitten niet vervat in deze cijfers. Ook op dit vlak blijft Ons Tehuis zich inzetten voor de meest schrijnende situaties.
47
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Grafiek 4: Evolutie verhouding leeftijd van opname – 12jarigen / 12j en meer in procent. (N=17) 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 2001
2002
2003
2004
2005
< 12j
2006
2007
2008
>12j
In 2008 werden 9 jongeren opgenomen jonger dan 12jaar en 8 jongeren van 12 jaar of ouder. Rekening houden met de globaal genomen langere gemiddelde begeleidingsduur van jongeren die nog niet in aanmerking komen voor het kamertrainingscentrum kan dit een hypotheek leggen op de instroom in het kamertrainingscentrum. Grafiek 9 (zie verder) toont aan dat 38% van de bij ons opgenomen jongeren jonger is dan 12 jaar. De groep pubers (12 tot 18 jaar) is een omvangrijke groep geworden binnen Ons Tehuis: 51%. Grafiek 5: Evolutie nationaliteit 100 80 60 40 20 0 2002
2003
2004
2005 Belg
48
2006
Niet-Belg
2007
2008
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Grafiek 6: Opsplitsing land van herkomst niet-Belgen die op 31/12/2008 bij ons verbleven (N=12) Albanië 9%
Kenia 8%
Comoren 8%
Rwanda 8%
Afghanistan 8%
Liberië 8%
Mongolië 8% Ex-joegoslavië 43%
2.2.4. Verblijfplaats en hulpverleningsgeschiedenis van de jongeren bij opname Grafiek 7: Verblijfplaats voor de effectieve opname in 2008 (N=17)
familie 6%
CKG 6%
Vriend 6%
instelling BJB 18%
internaat 6%
Thuis 40%
De Lier / de Bilck 18%
49
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Grafiek 8: Hulpverleningsgeschiedenis van de jongeren voor opname (N= 26) Internaat binnen school Familiezorg Kind en Gezin Ambulant DGGZ Dagcentrum BJB Residentieel kinderpsychiatrie Residentieel BBJ Ambulant kinderpsychiatrie Ambulant VAPH Residentieel buiten BBJ Pleeggezin Hulpverlening buiten BBJ Ambulant BBJ 0
1
2
3
4
5
6
7
8
Al de opgenomen jongeren in 2008 hadden voor de opname reeds op één of meerdere vormen van hulpverlening beroep gedaan.
2.2.5. Aanmeldingsproblematiek Tabel 3: Aanmeldingsproblematiek jongeren en ouders (N=18) Overzicht aanmeldingsproblematieken Niet begeleide buitenlandse minderjarigen Pedagogische onmacht bij ouders Gedragsproblemen jongere Partnergeweld in combinatie met verslavingsproblematiek ouders Opname psychiatrie moeder Schoolproblematiek
3 7 4 2 1 1
Het gaat hier over het hoofdprobleem dat bij de aanmelding en opname naar voren werd geschoven. Vaak komen er andere en meer complexe problematieken aan het licht in de observatie- en begeleidingsperiode.
50
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
2.2.6. Leeftijd en geslacht van de jongeren in Ons Tehuis in 2008 Grafiek 9: Evolutie leeftijdsverdeling jongeren residentieel: 1998-2008 (op 31/12/08) (N=53) 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% '98
'99
'00
'01
'02 < 12j
'03
'04
12-18j
> 18j
'05
06
07
08
Op 31/12/2008 was 38% (in 2007 46%) van het aantal opgenomen jongeren jonger dan 12 jaar, 51% tussen 12 en 18 jaar (in 2007 51%) en 11% ouder dan 18 jaar. (in 2007 11%). De middengroep van 12 tot 18 jaar is stijgend sinds 2003. Enerzijds door opnames in het kamertrainingscentrum, maar anderzijds door de stijgende leeftijd in de verticaal gemengde leefgroepen. We zien ons geconfronteerd met de uitdaging van het aftasten van grenzen bij onze puberende middengroep en het zoeken naar hun eigen identiteit. Grafiek 10: Verdeling naar geslacht (N=53) In 2006 waren 53% meisjes en 47% jongens. In 2007 waren 56% meisjes en 44% jongens
Mannelijk 45%
Vrouwelijk 55%
51
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
2.2.7. Schoolgegevens van de jongeren in 2008 Grafiek 11: Studieniveau en –richting per 31/12/08 (N=52)
Deeltijds onderwjs 4%
Buitengewoon kleuteronderwijs 6%
Okan 2%
Hoger onderwijs 4% ASO 2%
TSO 6%
Kleuteronderwijs 8%
BSO 28%
BLO 17% BuSo 13%
Lager onderwijs 10%
Grafiek 11 toont aan dat circa 60% (ten opzichte van 51% in 2007) van onze jongeren beroeps- of buitengewoon onderwijs volgen (BSO + BuSo + BLO). We zien hier drie mogelijke redenen: jongeren uit deze onderwijsvorm zijn kwetsbaarder voor opvoedingsproblemen ouders die zelf wat minder begaafd zijn, hebben het alsmaar moeilijker om de steeds complexer wordende aspecten van het opvoedingsgebeuren onder de knie te krijgen. Jongeren die te lang in een problematische opvoedingsituatie vertoefden voor de plaatsing hebben soms een onherstelbare leerachterstand opgelopen. Eén kind volgde nog geen school. Grafiek 12: Procentuele verdeling per onderwijsvorm voor het secundair onderwijs (N=29)
Deeltijds onderwijs 7%
Okan 3%
ASO 3%
TSO 10%
BuSo 24%
BSO 53%
52
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Studie en studiebegeleiding vormen een onderdeel van het leven in de units van Ons Tehuis. In nauwe samenwerking met school, C.L.B., ouders en jongere wordt veel tijd vrijgemaakt voor de school- en huiswerkbegeleiding. We zijn in elk geval alle scholen uit de regio dankbaar voor hun openheid en onbevooroordeeld kansen geven aan onze jongeren. Wij hopen de constructieve samenwerking met de vele scholen naar de toekomst toe te bestendigen.
2.2.8.
Realisatie doelstellingen, verblijfsduur en verblijfplaats bij uittrede.
Grafiek 13: Realisatie doelstellingen handelingsplan bij uittrede (N=14)
Niet gerealiseerd 0%
Gerealiseerd 21%
Matig gerealiseerd 79%
In 21% van de uittredes werden de doelstellingen volledig gerealiseerd. In 79% is er sprake van matige realisatie. Dit heeft voornamelijk te maken met het afhaken van jongeren tijdens de BZW-begeleiding. Men heeft een aantal vaardigheden verworven op diverse vlakken (bijvoorbeeld: administratieve vaardigheden, beschikken over een woonst, werk hebben,…) maar men vervolmaakte het traject niet. In een aantal dossiers was doorverwijzing naar de psychiatrie noodzakelijk.
53
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Grafiek 14: Verblijfsduur bij uittrede (N=14)
0-6 maand 7%
6m - 1 jaar 14%
> 2 jaar 43%
1j - 2jaar 36%
In 2008 verbleef 43% (in 2007 46%, in 2006 70%) van onze jongeren bij uittrede langer dan 2 jaar in de instelling, 36% (in 2007, 9%, in 2006 12%) bleef tussen de 1 en 2 jaar, 14% (in 2007 27%, in 2006 0%) bleef tussen de 6 maand en een jaar en tot slot 7% (in 2007 18%, in 2006 18%) verbleef minder dan 6 maand bij ons. Het aandeel van de groep “langer dan 2 jaar” blijft aanzienlijk. Meer en meer krijgen we als opdracht de jongeren klaar te maken voor een zelfstandig leven. Reïntegratie in het gezin lijkt niet meer evident te zijn. In 2008 gaat het om 50%, maar het gaat hier over een groot aantal kinderen van eenzelfde gezin. Tabel 4: Verblijfplaats bij uittrede (N=11) Reden terug naar huis zelfstandig wonen Gezinverv. Tehuis Vlaams Fonds schoolinternaat psychiatrie gemeenschapsinstelling OOOC andere instelling BJ pleeggezin crisisopvang/ vluchthuis/enz... samenwonend in gezin vriend(in) BZW via andere dienst moeder-kind-opvang in Wallonië
2001 61% 21%
2002 31% 31%
2003 50% 23%
2004 44% 50%
2005 38% 38%
2006 29% 53%
2007 9% 55%
2008 50% 22%
4% 4% 4% 4%
13% 13%
5% 5% 9% 9%
6%
12%
6% -
9% 9% 9%
-
4%
-
-
-
-
-
-
-
-
13% -
-
-
12% -
12% -
9%
14% -
-
-
-
-
-
-
-
14%
Het structureel karakter van de problematische opvoedingssituatie zorgt voor een langere opnameduur en in veel gevallen tot een uitsluiting van reïntegratie.
54
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
2.3. Kampen in de zomervakantie 2008 In 2008 waren er 55 kampen (in 2007,42) waar onze jongeren aan deelnamen. Dit kan gaan om kampen met externaatformule, doch de meeste waren kampen waarop de kinderen overnachtten. Grafiek 15: overzicht gevolgde kampen Af braak Dranouter 2% Schoolreis 2% Diggiekamp 11%
Andere 16%
KSA 15% Sportkamp 13%
Spelew ijs 18%
Jeugdbew eging 4%
Duinenheide 19%
Vooral kampen met de Duinenheide en Spelewijs nemen in 2008 een pertinente plaats in. Spelewijs richt zich op een specifieke doelgroep van jongeren, met name mentaal eerder beperkte kinderen (cfr. Grafiek 11 en 12). Ook de jeugdbeweging blijft het goed doen bij onze jongeren. Ze trekken op kamp met de KSA en VKSJ. Naast die extern georganiseerde kampen trekt ook iedere leefgroep op groepskamp.
55
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Deel 3: Dagcentrum Den Akker Wervik Capaciteit 10
3.1. Organogram van het dagcentrum Den Akker 3.2. Statistische gegevens van het dagcentrum
56
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
deel 3 dagcentrum 3.1. Organogram van het dagcentrum Den Akker
57
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
3.2. Statistische gegevens dagcentrum Tabel 5: Globale bezetting 1998-2008 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
101,32% 102.33 % 81.77 % 100.85 % 86.05 % 90.68 % 99.26 % 94.16 % 94.80 % 85.50 % 87.89 %
Grafiek 16: Evolutie opnames en uittreden 1998-2008
opnames en uittreden 12 11 10 9
aantal
8 7
In
6
Uit
5 4 3 2 1 0 1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
jaar
Tabel 6: Overzicht aanmeldingen, intakes en opnames 2008 Aanmelder
Aantal aanmeldingen
Aantal intakegesprekken
CBJ
5
7
Aantal effectieve opnames 5
JRB
1
1
1
Andere diensten Totaal
0 6
0 8
0 6
58
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Grafiek 17: Belangrijkste problemen bij opname: Bij iedere opname stellen wij een combinatie vast van diverse problematieken. De reden van doorverwijzing is de problematische opvoedingssituatie. Problemen bij opnam e
Problemen bij opname 17%
Multiproblem gezinnen 32%
Gedragsproblemen thuis 17%
Emotionele verw aarlozing 17%
Gedragsproblemen thuis en op school 17%
A. Verblijfsduur Grafiek 18: Uittreden
Verblijfsduur 4,5 4 3,5
aantal
3
0-6 mndn
2,5
6-12 mndn 1 -2 jr
2
> 2jr
1,5 1 0,5 0 2003
2004
2005
2006 jaar
59
2007
2008
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
B. Reden tot afsluiting van de begeleiding Tabel 7: reden van stopzetting begeleiding door het dagcentrum Doelstellingen geformuleerd in het handelingsplan bereikt in die mate dat dagcentrumbegeleiding niet meer nodig is Dagcentrumbegeleiding is niet meer mogelijk wegens : - Andere maatregel tav kinderen - Structurele reden ( verhuis, meerderjarig…) - Weerstand van het gezin en de jongere
-
-
3 2 0 1
In drie begeleidingen werden de doelstellingen geformuleerd in het handelingsplan bereikt. In één begeleiding was een periode van zes maanden voldoende. Voor twee jongeren was dagcentrumbegeleiding onvoldoende en werd voor een meer ingrijpende maatregel geopteerd. Voor één jongere en zijn gezin werd de begeleiding na zes maand niet verlengd omwille van grote weerstand in het gezin en bij de jongere zelf.
Grafiek 19: Leeftijdsverdeling bij opname Leeftijdsverdeling bij opname 5 4
4
aantal
6-7 jaar 3
3
0
3
8-9 jaar 10-11 jaar
2
2
1
3
2
2
2
2
2
2
22
12-14 jaar 14-16 jaar
1
1
1
0 2002
1
0
0 2003
1
1
0 00 2004
1
0
0
0 2005 jaar
60
11
0
1
0 2006
00
1
00
2007
00 2008
1
16-18 jaar
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Grafiek 20: Overzicht bezetting en verdeling naar geslacht in 2008 Ove rzicht bezetting en ve rdeling naar ges lacht
12
10
8 Meisjes
6
Jongens 4
2
0 Januari Februari
Maart
April
Mei
Juni
Juli
AugustusSeptemberOktober NovemberDecember
Grafiek 21: Procentuele weergave jongeren per studieniveau Aantal jongeren per studieniveau
Bijz. lag. Onderw ijs 11% Lager onderw ijs 41%
Beroepsonderw ijs 37% BuSo 11%
Alg. sec. onderw ijs 0%
In vergelijking met vorig jaar stellen wij een verschuiving vast : meer jongeren volgen op een of ander niveau middelbaar onderwijs. Dit als gevolg van een toename van oudere jongeren.
61
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Cijfergegevens ivm samenstelling en grootte van de begeleide gezinnen. Grafiek 22: Gezinssamenstelling.
Gezinssamenstelling
Kerngezin 16%
Nieuw s amengesteld gez in 60%
Eénouder gez in 24%
Er is in vergelijking met vorig jaar een lichte daling van het aantal kerngezinnen en éénoudergezinnen. Dit houdt een toename in van het aantal nieuw samengestelde gezinnen. Deze begeleidingen vragen van de begeleiding een andere benadering : de posities en de verachtingen van zowel de betrokkenen als de begeleid(st)ers zijn niet zo duidelijk als in een kerngezin. Af en toe krijgen de begeleid(st) rs de rol van bemiddelaar toebedeeld. Tabel 8: Gezinsgrootte. Kinderen 1 2 3 4 5 6 7 8 Totaal
62
Aantal 4 3 4 1 0 0 0 1 13
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Grafiek 23: Inkomstenbronnen van de begeleide gezinnen in 2008. Vervangingsink omen voor Arbeidsongesc hiktheid of invaliditeit 21% Werkloosheidsv ergoeding 7%
Loon 72%
Het loon uit arbeid vormt in bijna drie vierde van de begeleide gezinnen de voornaamste bron van inkomsten. In sommige gezinnen zorgen zelfs de beide partners voor een vast inkomen. Vaak wordt dit inkomen ook afgewisseld met een werkloosheidsvergoeding. In één gezin viel het inkomen door werk weg wegens een ernstig ongeval. Ook in de gezinnen waar loon door arbeid verkregen wordt, is er niet altijd voldoende financiële ruimte en is hulp of advies niet overbodig. In sommige gezinnen is er schuldbemiddeling en/of budgetbegeleiding. Tabel 9: Cijfergegevens en analyse m.b.t. gezinsfunctioneren. Goed Aantal
Ouderfiguren Volstaat Aantal
Onvoldoende Aantal
Emotionele betrokkenheid
5
5
4
Positieve bevestiging
1
4
9
Gezonde structuur
5
5
4
Toezicht houden
5
6
3
Oplossingsvaardigheden
0
2
12
Om deze cijfers te verduidelijken verstaan wij onder ouderfiguren die personen die instaan voor de opvoeding van de jongeren. Dit kunnen zowel de natuurlijke als de stiefouders zijn of alleenstaande ouders. Emotionele betrokkenheid op de kinderen is een vaardigheid die in de meeste gezinnen aanwezig is. Problemen op dit vlak liggen eerder op de aanpak van de kinderen dan op de kinderen ‘graag zien.’ Positieve bevestiging ligt bij de meeste ouderfiguren echt moeilijk en stellen wij in deze analyse een merkbaar verschil vast binnen de begeleide gezinnen.
63
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Het hanteren van een gezonde structuur is bij het merendeel van de gezinnen over het algemeen goed en bij de andere gezinnen is een gezonde structuur onvoldoende aanwezig. Toezicht houden is een vaardigheid die de meeste ouders kunnen uitoefenen. Toch hebben enkele gezinnen hiermee serieus problemen. Het blijft een opmerkelijk gegeven dat alle ouders over onvoldoende oplossingsvaardigheden beschikken waardoor ze niet in staat zijn om te gaan met het probleemgedrag van hun kind(eren) en hierdoor een beroep doen op de hulpverlening. Tabel 10: Analyse van gezinsfunctioneren op verschillende domeinen. Problematisch Aandachtspunt
Gezond
Niet van toepassing
Aantal Aantal Aantal Aantal Huisvestingssituatie 2* 11 Financiële toestand 3 5 6 Administratie 3 2 9 Huishoudelijke organisatie 2* 11 Individueel welzijn 3 5 6 inwonende kinderen Partnerrelatie 2 5 4 3 Sociaal maatschappelijk 2 5 7 functioneren *In één van de begeleide gezinnen hebben wij geen zicht op de huisvestingssituatie verkregen. Uit deze tabel leren wij dat de huisvestingssituatie slechts in twee gevallen onvoldoende kan genoemd worden. Niet wat de woning betreft, maar eerder de inrichting en vooral het onderhoud ervan. Bij de andere gezinnen stellen wij daarentegen vast dat de huishoudelijke organisatie gezond is. In meer dan de helft van de begeleide gezinnen is de financiële situatie het grootste knelpunt. Toch vragen die gezinnen geen specifieke hulp bij hun administratie. Advies en steun vanuit de begeleiding worden meestal aanvaard en vaak geapprecieerd.
64
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Deel 4: Thuisbegeleidingsdienst Harmonie Ieper Capaciteit 18
3.1. Organogram van het dagcentrum Den Akker 3.2. Statistische gegevens van het dagcentrum
65
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Deel 4: Thuisbegeleidingsdienst 4.1. Organogram van de thuisbegeleidingsdienst Harmonie Directeur
1 Verantwoordelijke Thuisbegeleidingsdienst(HT)
Centrale diensten
66
Pedagogisch stafmedewerkerHT)
2 Begeleiders
1 Huishoudster(PT)
1 Administratief bediende(PT)
Harmonie
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
4.2. Statistische gegevens thuisbegeleidingsdienst 4.2.1. Cijfergegevens en analyse m.b.t. de verwijzingen Tabel 11: overzicht globale bezetting 2004 – 2008 2004 2005 2006 2007 2008
99% 99% 98,71% 98,63% 97,09%
Tabel 11 toont dat het bezettingscijfer iets lager ligt dan voorgaande jaren. Dit heeft alles te maken met de case-flow. De overgang van afsluit van een dossier naar opstart van een nieuw dossier is in een aantal situaties minder vlot gelopen doordat gezinnen na langdurig aandringen dan toch niet op het aanbod ingaan en door vakantieperiodes waardoor het niet onmiddellijk lukte een afspraak met zowel consulent als gezin vast te krijgen voor het intakegesprek. Los van deze praktische belemmeringen blijven we steeds op volledige capaciteit draaien. Net zoals de voorgaande jaren werd in 2008 de wachtlijst nog door de beide verwijzende instanties bijgehouden waardoor we als dienst minder zicht hebben op de lengte van de lijst. Uit overleg blijkt dat de wachttijd voor opstart thuisbegeleiding toch nog steeds rond de zes maanden draait. Tabel 12: overzicht van het aantal opstarten en afsluiters 2004 – 2008 In
2004 2005 2006 2007 2008
Uit
17 15 13 12 15
94% 83% 72% 67% 83%
17 15 13 12 16
94% 83% 72% 67% 89%
In tegenstelling tot voorgaande jaren stellen we opnieuw een stijging van de caseflow vast. Dit heeft te maken met een aantal begeleidingen die omwille van de onhoudbaarheid in de thuissituatie vrij snel afgesloten werden.
67
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Tabel 13: aantal opgestarte en afgesloten begeleidingen per plaatsende instantie Plaatsende instantie
01/01/2008
Opgestart
Afgesloten
01/01/2009
6 12
6 9
8 8
6 12
18
15
16
18
Jeugdrechtbank Ieper Comité voor bijzondere jeugdzorg Ieper Totaal
Tabel 13 toont dat we de voorziene verdeelsleutel (1/3 van de beschikbare plaatsen is voorzien voor de Jeugdrechtbank, 2/3 plaatsen is voorzien voor het Comité) in het kader van het nieuwe doorverwijssysteem bereikt hebben en verder aanhouden. Er is één dossier meer afgesloten bij JRB omdat een dossier tijdens de begeleiding overgeschakeld is van CBJ naar JRB waardoor we tijdelijk 7 jeugdrechtbankdossiers hadden.
4.2.2. Cijfergegevens en analyse m.b.t. de doelgroep De hieronder vermelde cijfergegevens betreffen enkel de gezinnen die in 2008 opgestart zijn. In 2008 gaat dit over 16 nieuwe gezinnen. Tabel 14: Gezinssamenstelling
Kerngezin Eenoudergezin Moeder Vader Nieuwssamengesteld gezin Totaal
Aantal
%
4 6
27% 40%
5 15
33% 100%
Net zoals voorgaande jaren stellen we vast dat het aantal éénoudergezinnen en nieuw samengestelde gezinnen binnen de thuisbegeleiding vrij hoog is. Deze gezinssystemen dragen op zich meer risico mee om in een aantal opvoedingstaken vast te lopen.
68
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Tabel 15: gezinsgrootte Kinderen
Aantal
%
1 2 3 4 5 6 7 Totaal
3 4 1 1 2 3 1 15
20% 27% 6% 6% 13% 20% 6% 100%
In tabel 15 hebben we rekening gehouden met alle kinderen, ook de kinderen die buitenshuis (instelling, internaat, zelfstandig wonen,…) verblijven. Wij zijn immers van oordeel dat deze kinderen ook hun invloed uitoefenen op het gezinssysteem en dat ze binnen de thuisbegeleiding mee in rekening genomen moeten worden. In totaal gaat het over 53 kinderen gespreid over 15 gezinnen. Dit betekent dat elk gezin gemiddeld 3,53 kinderen telt. In vergelijking met het Belgisch gemiddeld aantal kinderen per gezin, kunnen we stellen dat we eerder te maken hebben met grotere gezinnen. Tabel 16: verblijfplaats van de kinderen Kinderen thuis Kinderen met ander verblijf : → Na scheiding andere partner Uit huis geplaatst BJB Uit huis (internaat, MPI, Kind &Gezin, familie,…) Zelfstandig wonend Totaal
Aantal 35 17 /
% 66% 34%
6 1 10 53
100%
In tabel 16 hebben we een uitsplitsing gemaakt tussen de kinderen die thuis verblijven en de kinderen die buitenshuis verblijven. 34 % van de kinderen hebben een verblijfplaats buiten het gezin. Hoewel het hoofdaccent van onze begeleiding ligt bij de kinderen die thuis verblijven, blijven we ook rekening houden met de kinderen met een ander verblijf zodat we de volledige gezinscontext niet uit het oog verliezen. In de volgende tabellen verwerken we enkel de gegevens van de inwonende kinderen.
69
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Tabel 17: leeftijd van de ouders Leeftijd
-20 20 – 29 30 – 39 40 – 49 50 - 59
Totaal
Vader
Moeder
Aantal
%
aantal
%
/ / 6 3 /
/ / 67% 23% /
/ 2 7 5 1
/ 13% 47% 33% 7%
9
100%
15
100%
Tabel 17 toont aan dat er dit jaar geen piepjonge ouders in onze doelgroep aanwezig zijn. De grootste groep ouders bevindt zich in de leeftijdscategorie van dertigers, begin veertigers. Tabel 18: leeftijd van de kinderen Leeftijd Aantal kinderen -3 3 3–6 8 7 – 12 10 13 – 15 7 16 – 18 6 +18 1 Totaal 35
% 9% 23% 29% 20% 17% 2% 100%
Uit tabel 18 blijkt dat, net als voorgaande jaren, de groep lagere schoolkinderen het grootst is. Daarnaast stellen we vast dat we ook heel wat gezinnen met een adolescentenproblematiek doorverwezen krijgen. Hier krijgen we te maken met problematieken die al een hele geschiedenis kennen en die dreigen te escaleren. Soms botst het ambulant werken hier op grenzen van het haalbare en leefbare in de thuissituatie. Tabel 19: onderwijsniveau van de inwonende kinderen Aantal Nog niet schoolgaand 3 Kleuteronderwijs 6 Buitengewoon kleuteronderwijs / Lager onderwijs 9 Buitengewoon lager onderwijs 3 Secundair onderwijs 7 Buitengewoon secundair 3 onderwijs Deeltijds leren 4 Leercontract 1 Niet Universitair Hoger / onderwijs Universitair onderwijs / 35 Totaal
70
% 9% 16% / 25% 9% 20% 9% 11% 2% / / 100%
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Toch wel een opvallend gegeven dat verhoudingsgewijs een grote groep kinderen terecht komt in het bijzonder onderwijs of in een systeem van deeltijds onderwijs. Tabel 20: hulpverleningsverleden van de inwonende kinderen Neen Ja (meerdere scores mogelijk) Binnen Bijzondere Jeugdbijstand - Onder toezicht
-
Thuisbegeleiding Dagcentrum Begeleid zelfstandig wonen Crisishulp aan huis OOOC Pleeggezin Residentie Gemeenschapsinstelling
-
Psychiatrie AWW Vlaams Fonds CLB K&G (CKG, pleeggezin,…) CGGZ
Aantal 19 16 2 1 5 / 1 4 5 4 /
Buiten Bijzondere Jeugdbijstand
Totaal
% 54% 46%
4 / / 5 4 4 35
100%
Tabel 20 maakt duidelijk dat bijna de helft van de kinderen / jongeren reeds met één of andere vorm van hulpverlening, zowel binnen als buiten de bijzondere jeugdbijstand, in contact gekomen zijn alvorens de thuisbegeleiding opgestart wordt. Voor slechts één gezin betreft het een heropstart van thuisbegeleiding. Een toch wel opmerkelijk gegeven is dat meer kinderen dan voorgaande jaren een psychiatrische voorgeschiedenis kent. Samenwerking tussen bijzondere jeugdbijstand en psychiatrie is niet meer weg te denken en dient nog verder constructief uitgewerkt te worden.
71
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Tabel 21: inkomstenbronnen (meerdere scores mogelijk) Kinderbijslag Loon uit arbeid Werkloosheidsvergoeding + PWA-uitkering Vervangingsinkomen voor arbeidsongeschiktheid, invaliditeit of loopbaanonderbreking Leefloon of steun OCMW Alimentatie
15 9 3 5 / 3
Het inkomstenbronnen zijn hoofdzakelijk bepaald door de kinderbijslag (100 %) en loon (60 %). We halen in 2008 opnieuw een hoog cijfer voor vervangingsinkomen (33% van de gezinnen) en een lager cijfer voor werkloosheidsvergoeding (20 %) en alimentatie (20%).
4.2.3. Cijfergegevens en analyse m.b.t. gezinsfunctioneren De reden van doorverwijzing naar thuisbegeleiding is de aanwezigheid van een problematische opvoedingssituatie (POS). Deze POS manifesteert zich in alle gezinnen onder de vorm van pedagogische problemen. Onze bril om naar deze pedagogische problemen te kijken, zijn de vijf ouderlijke vaardigheden van Patterson. In tabel 22 maken we een onderscheid tussen verschillende vormen van opvoedingsproblemen a.d.h.v. deze vijf ouderlijke vaardigheden. Daarnaast kunnen nog andere factoren een rol spelen in de ontwikkeling en bestendiging van de POS. Een overzicht van deze factoren is vermeld in tabel 40. De analyses in tabel 22 en 23 zijn gebaseerd op het oordeel van de begeleider gevormd gedurende het verloop van de begeleiding. Tabel 22: analyse van het pedagogisch functioneren Moeder(figuur)
Emotionele betrokkenheid Positieve bevestiging Gezonde structuur Toezicht houden Oplossingsvaardigheden
Vader(figuur) Onvoldoen Goed Volstaat Onvoldoende Goed Volstaat de A % A % A % A % A % A % 7 47% 7 47% 1 6% 2 22% 5 56% 2 22% 2 13% 10 67%
3
20%
1
11%
4
44%
4
44%
1
7%
2
13%
12
80%
1
11%
6
67%
2
22%
1
6%
4
27%
10
67%
1
11%
5
56%
3
33%
/
/
5
33%
10
67%
/
/
4
44%
5
56%
Tabel 22 maakt duidelijk dat de meeste problemen zich situeren op het terrein van het aanbieden van een gezonde structuur, toezicht houden en op het terrein van 72
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
oplossingsvaardigheden. We merken wel een verschil tussen moeders en vaders. Bij de moederfiguren komt duidelijk naar voor dat er onvoldoende grenzen getrokken worden, dat er onvoldoende opvolging van deze grenzen en toezicht is en dat moeders te weinig beschikken over gedifferentieerde strategieën om het probleemgedrag van hun kind/jongere stop te zetten. Wat de emotionele betrokkenheid op de kinderen betreft, stellen we vast dat moeders daar in de meeste gevallen voldoende tot goed op scoren. Meestal ligt het probleem niet op het niveau van ‘de kinderen graag zien’ Bij de vaders ligt het patroon iets anders. Wat emotionele betrokkenheid en het stellen van grenzen betreft scoren de meeste vaders voldoende tot goed. De moeilijkheden liggen eerder op de terreinen : kinderen bevestigen als ze positief gedrag stellen, opvolgen of de kinderen de gestelde grenzen opvolgen, weten waar en bij wie de kinderen zijn, probleemgedrag gedifferentieerd aanpakken. Tabel 23: analyse van gezinsfunctioneren op verschillende domeinen Problematisch
Huisvestingssituatie Financiële toestand Administratie Huishoudelijke organisatie Individueel welzijn ouders Individueel welzijn inwonende kinderen Partnerrelatie Sociaalmaatschappelijk functioneren
Aandachtspunt
Gezond
Niet van toepassing/ Onvoldoende gegevens Aantal %
Aantal
%
Aantal
%
Aantal
%
4 7 2 4
27% 47% 13% 27%
1 / 1 1
7% / 7% 7%
10 6 9 10
67% 40% 60% 67%
/ 2 3 /
/ 13% 20% /
6
40%
4
27%
5
33%
/
/
7
47%
5
33%
3
20%
/
/
4 4
27% 27%
3 5
20% 33%
2 5
13% 33%
6 /
40% /
Tabel 23 toont welke andere terreinen, naast de opvoedingssituatie, onder druk komen te staan of zelfs problematisch in het gezin verlopen. In ongeveer 2/3 van de gezinnen zit de huisvestingssituatie goed en loopt de administratie en huishoudelijke organisatie goed. Uitschieters in problematische richting situeren zich op het terrein van de financiële situatie van het gezin, het individueel welzijn van ouders en inwonende kinderen. Aansluitend op deze gegevens stellen we in de praktijk vast dat we de laatste jaren steeds meer samenwerkingsverbanden met CGGZ en psychiatrie opzetten. Ieder kan vanuit zijn achtergrond zijn expertise inbrengen waardoor het draagvlak naar het gezin groter wordt. We vinden het een positieve evolutie dat de schotten tussen geestelijke gezondheidszorg en bijzondere jeugdbijstand permeabel worden waardoor samenwerking in functie van cliënt en gezin mogelijk wordt.
73
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
4.2.4. Cijfergegevens en analyse m.b.t. het afsluiten van begeleidingen Tabel 24: begeleidingsduur van de afgesloten begeleidingen
-3m 3m – 6m 7m – 12m 13m – 18m 19m – 24m +24m Totaal
Aantal
%
/ 5 5 1 1 4 16
/ 31% 31% 6% 6% 25% 100%
Er werden 16 gezinsbegeleidingen afgesloten in 2008. De gemiddelde begeleidingsduur bedraagt 1 jaar 2 maand 25 dagen. Dit cijfer ligt in de lijn van vorig jaar. Zoals we ook vorig jaar aangaven, ervaren we dat de begeleidingen langer duren omwille van hun complexe aanvangsproblematiek. Het blijft echter een voortdurend evenwichtsoefening tussen de begeleiding lang genoeg te laten lopen om de positieve ontwikkelingen te bestendigen maar anderzijds de capaciteit voor ambulante plaatsen niet volledig te laten dichtslibben. Regelmatig overleg met de verwijzende instantie en het nauwkeurig afbakenen van doelstellingen van thuisbegeleiding is hierbij een hulpmiddel. Tabel 25: redenen tot afsluiten Hulpverleningsdoelen, zoals geformuleerd in handelingsplan, zijn bereikt in die mate dat intensieve thuisbegeleiding niet meer nodig is Hulpverleningsdoelen, zoals geformuleerd in het handelingsplan, zijn gedeeltelijk bereikt Intensieve thuisbegeleiding is niet meer mogelijk, wegens : - Het gezin heeft geen hulpvragen meer en/of weerstand kan niet gekeerd worden - Andere ingrijpende maatregel t.a.v. kind(eren) - Structurele reden (verhuis buiten arrondissement, kind meerderjarig,…)
Aantal 5
% 31%
4
25%
7
44%
/
/
7 /
/
Van de 16 afsluiters kunnen we stellen dat in 31% van de gezinnen de thuisbegeleiding erin geslaagd is de vooropgestelde doelstellingen te bereiken. De gezinsleden beschikken over voldoende vaardigheden en mogelijkheden om het gezinsleven draaiende te houden en nieuwe uitdagingen of problemen het hoofd te bieden. In 25% van de gezinnen zijn de hulpverleningsdoelen ten dele bereikt maar 74
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
wordt na overleg met de verwijzer, het gezin en de gezinsbegeleider toch beslist om de thuisbegeleiding te beëindigen. Vaak zijn dit de gezinnen die bij een nieuwe ontwikkelingstaak terug vast komen te zitten en terug aangemeld worden. In 2008 is er wel een grote groep thuisbegeleidingen die afgesloten werden omdat er met een ambulante werkgroep onvoldoende garanties geboden kunnen worden naar de veiligheid van de kinderen of omdat er onvoldoende veranderingen kunnen geïnstalleerd worden waardoor ontplooiingskansen van de kinderen in het gedrang blijven komen. Meestal volgt er een residentiële maatregel tav één of meerdere kinderen.
75
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Deel 5: Het project DIVAM Dienst Ieper en Veurne Alternatieve Maatregelen
5.1. Organogram van het project DIVAM 5.2. Inleiding 5.3. Statistische gegevens DIVAM
76
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Deel 5: Het project DIVAM Dienst Ieper en Veurne Alternatieve Maatregelen 5.1. Organogram van het project DIVAM Directeur
1 verantwoordelijke project / hergomoderator
Ouderstage:
1,5 Projectmedewerkers
Herstelbemiddeling:
2 Projectmedewerkers
Gemeenschapsdienst / Sociale Vaardigheidstraining:
2 Projectmedewerkers
DIVAM
Centrale diensten DIVAM is partner van het samenwerkingsprotocol dat afgesloten werd tussen alle West-Vlaamse voorzieningen die projecten organiseren en actief zijn op het vlak van “herstelgerichte en constructieve afhandelingen”.
5.2. Inleiding Sinds 1 november 1999 is de Dienst Ieper-Veurne voor Alternatieve Maatregelen actief in de arrondissementen Ieper en Veurne. Oorspronkelijk werden drie afhandelingen aangeboden, maar sinds de nieuwe jeugdwet worden eveneens het herstelgericht groepsoverleg en de ouderstage aangeboden. Gekoppeld aan de maatschappelijke evoluties spreken we niet meer van een dienst alternatieve
77
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
maatregelen, maar wel van een dienst herstelgerichte en constructieve afhandelingen. (HCA-dienst) De afhandelingen die in 2008 deel uitmaakten van ons aanbod zijn: − herstelbemiddeling: Dit is een vrijwillig aanbod dat door het parket aangeboden wordt aan verdachte en slachtoffer van een als misdrijf omschreven feit. De partijen krijgen de kans om, met behulp van een meerzijdig partijdige bemiddelaar, in gesprek te treden met elkaar. Deze communicatie kan zowel indirect als direct verlopen. Het doel van een herstelbemiddeling is te komen tot herstel van de gevolgen die ontstaan zijn door het als misdrijf omschreven feit. Dit herstel kan zich in verschillende vormen manifesteren, zoals moreel herstel, financieel herstel, herstel in de oorspronkelijke staat,.... − herstelgericht groepsoverleg (hergo): dit is eveneens een vrijwillig aanbod, maar wordt door de jeugdrechter aangeboden. Het gaat om jongeren die zwaardere feiten gepleegd hebben of recidiveren. Tijdens een hergo wordt er gekomen tot een bijeenkomst, waar zowel verdachte en slachtoffer, beiden bijgestaan door hun steunfiguren, aanwezig zijn. Tijdens deze bijeenkomst tracht men te komen tot herstel aan slachtoffer, herstel aan de maatschappij en herstel aan de jongere zelf (vermijden van recidive) De wijze van herstel wordt vastgelegd in een intentieplan, waarin steunfiguren een belangrijke rol opnemen. − gemeenschapsdienst: deze afhandeling wordt opgelegd door een jeugdrechter. Deze bepaalt het aantal uren dat een jongere moet gaan werken. Dit kan maximaal 150 uur bedragen. Wanneer een jongere een gemeenschapsdienst opgelegd krijgt, moet hij een aantal uur werken in een voorziening van openbaar nut. Deze tewerkstelling gebeurt onbezoldigd. In de nieuwe jeugdwet kan een gemeenschapsdienst ook opgelegd worden als onderzoeksmaatregel. Dit houdt in dat een jeugdrechter in de voorlopige fase een gemeenschapsdienst van maximum 30u kan opleggen, zodat de persoonlijkheid van de jongere kan onderzocht worden. Op dit aanbod werd tot op heden nog geen beroep gedaan. − sociale vaardigheidstraining: Ook deze afhandeling wordt door de jeugdrechter opgelegd. Een sociale vaardigheidstraining bestaat uit een training van 20u die in wekelijkse sessies van anderhalf uur gegeven wordt. Door gebruik te maken van het competentiemodel worden de vaardigheden van de jongeren in kaart gebracht. Op deze manier kan er een selectie gemaakt worden van de vaardigheden waaraan er zal gewerkt worden. Via verschillende, vaak creatieve, methodieken wordt aan deze vaardigheden gewerkt. Op deze manier pogen we de jongere sterker te maken, zodat hij bij moeilijke situaties over voldoende vaardigheden beschikt om er op een constructieve manier mee om te gaan. − Ouderstage: De ouderstage is een aanvullende afhandeling voor ouders die onverschillig staan ten aanzien van het delinquent gedrag van hun minderjarige zoon of dochter. Deze afhandeling kan aangeboden worden door het parket of opgelegd worden door een jeugdrechter. Een ouderstage bestaat uit een training van 30u waarvan 20u in groep gegeven wordt en 10u individueel. Een ouderstage
78
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
heeft als doel de ouderlijke vaardigheden te versterken, zodat ook het gedrag van de minderjarige beïnvloed wordt. Sinds de uitbreiding, naar aanleiding van de nieuwe jeugdwet, in 2007 telt DIVAM een personeelskader van 6.5FTE.
5.3. Statische gegevens Aangemelde jongeren en ouders in 2008. Tabel 26: Totaal aantal aangemelde jongeren in de periode 01/01/2008 – 31/12/2008. Maatregel Herstelbemiddeling Herstelgericht groepsoverleg Sociale vaardigheidstraining Gemeenschapsdienst TOTAAL
Aantal 149 0 23 7 179
De cijfers in tabel 26 geven weer hoeveel jongeren er in 2008 werden aangemeld. Belangrijk om vermelden is dat er in 2008 verder werd gewerkt in dossiers die in 2007 werden aangemeld. 63 jongeren aangemeld in 2007 werden verder begeleid in 2008. In het totaal werden in 2008, ongeacht het aanmeldingsjaar, 242 jongeren begeleid. Zoals de tabel duidelijk laat zien wordt het merendeel van de dossiers aangeleverd door de herstelbemiddeling. Met betrekking tot de gemeenschapsdienst en sociale vaardigheidstraining zien we in 2008 een voorzichtige heropleving van het aantal aangemelde dossiers. Geen enkel dossier herstelgericht groepsoverleg werd, ondanks sensibilisering van de relevante partners, aangemeld in 2008. Tabel 27: Totaal aantal aangemelde ouders in de periode 01/01/2008 – 31/12/2008. Maatregel Ouderstage TOTAAL
Aantal 2 2
In de periode 1/01/2008 tot 31/12/2008 werden 2 dossiers ouderstage aangemeld en opgestart. 2 dossiers werden reeds in 2007 aangemeld maar waren nog steeds lopende 2008.
79
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Jongeren. Tabel 28: leeftijd jongeren aangemeld in de periode 01/01/2008 – 31/12/2008. Leeftijd Geen datum bij de feiten 10 11 12 13 14 15 16 17 18 TOTAAL
Aantal 1 1 2 3 19 37 50 39 26 1 179
De grootste groep wordt gevormd door de leeftijdscategorie 14 tot 17 jaar. Dit gaat op voor zowel de herstelbemiddeling, de gemeenschapsdienst en de sociale vaardigheids-training. Van één jongere is geen leeftijd gekend. Het vonnis van deze jongere vermelde geen datum bij de feiten. Aangezien het gebruikte registratiesysteem de geboortedatum en de datum van de feiten nodig heeft om de leeftijd te berekenen, is er geen leeftijd gekend. Tabel 29: geslacht van de aangemelde jongeren. Geslacht Mannelijk Vrouwelijk TOTAAL
Aantal 159 20 179
Net zoals de voorgaande jaren worden meer mannelijke delictplegers dan vrouwelijke delictplegers aangemeld. Dit gaat op voor zowel de herstelbemiddeling, de gemeenschapsdienst als de sociale vaardigheidstraining. Tabel 30: voor welke feiten werden de jongeren aangemeld ? Misdrijfkwalificatie Afpersing Bedreigingen Belaging/stalking Beschadigingen Diefstal1 Drugs Slagen en verwondingen2 Oplichting Opzettelijke brandstichting Vandalisme
Aantal 1 2 4 55 81 4 59 5 4 1
1
Onder diefstal wordt verstaan: diefstal met geweld/bedreiging, diefstal met verzwarende omstandigheden, gewone diefstal, fiets- en motodiefstal, huisdiefstal, poging tot diefstal. 2 Onder slagen en verwondingen wordt zowel opzettelijke als onopzettelijke slagen en verwondingen verstaan.
80
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Andere TOTAAL
5 221
Het merendeel van de jongeren werd aangemeld voor het plegen van diefstallen, slagen en verwondingen en beschadigingen (88% van het totaal aantal misdrijven). De aan-dachtige lezer zal opgemerkt hebben dat jongeren niet altijd aangemeld worden voor één enkel feit, maar ook voor het plegen van meerdere feiten. Tabel 31: uit welk arrondissement zijn de aangemelde jongeren afkomstig ? Arrondissement Ieper Veurne Brugge Kortrijk Gent TOTAAL
Aantal 103 73 1 1 1 179
De meeste jongeren zijn afkomstig uit de arrondissementen Ieper en Veurne. Een kleine minderheid werd aangemeld door collegadiensten uit Brugge, Kortrijk en Gent. Het betreft hier jongeren die wel degelijk gedomicilieerd zijn in de arrondissementen Ieper en Veurne, maar feiten hebben gepleegd in de arrondissementen Brugge, Kortrijk of Gent. Ouders. 2008 was het eerste volledige jaar waarin DIVAM ouderstage aanbood. In onderstaande tekst staan we kort stil bij een aantal relevante gegevens. In 2008 werd in 4 dossiers ouderstage gewerkt. 2 van deze dossiers werden aangemeld in 2007 en afgewerkt in 2008. Twee dossiers werden aangemeld in 2008, waarvan reeds één in 2008 werd afgewerkt. Van de twee aangemelde dossiers in 2008 is er één afkomstig uit Veurne (Jeugdrechtbank) en één uit Ieper (Parket). Van de drie afgesloten dossiers besliste een ouder te stoppen wegens familiale omstandigheden. Een andere ouder besliste om, na lang aarzelen, te stoppen met de ouderstage. Er waren immers reeds heel wat hulpverleners actief in het gezin. Van het laatste afgesloten dossier doorliep de ouder de volledige ouderstage. Een ouderstage kan enkel opgelegd worden als aanvullende maatregel op een maatregel ten aanzien van een jongere. In 2008 kregen ouders een ouderstage naar aanleiding van feiten van diefstal, stalking, opzettelijke slagen en verwondingen, vandalisme en bedreigingen, gepleegd door hun minderjarig kind. De maatregel die hun minderjarig kind opgelegd of aangeboden kreeg waren sociale vaardigheidstraining en herstelbemiddeling.
81
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Deel 6: Projecten Niet-Begeleide Minderjarige Asielzoekers De Lier - Ieper/De Bilck - Wervik Capaciteit 24 (2 x 12)
6.1. Organogram van de projecten in samenwerking met de O.C.M.W.’s van Ieper en Wervik en situering van de Lier en de Bilck binnen de Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-WestVlaanderen 6.2. Statistische gegevens 6.3. Asielprocedure 6.4. Activiteiten
in samenwerking met het EVF
82
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
6.1. Organogram Bij het bestuur van deze unieke opvangcentra zijn 3 partners betrokken : Het O.C.M.W. van Ieper Het O.C.M.W. van Wervik De Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen. In dit project wordt de knowhow van de betrokken O.C.M.W.'s, die ervaring en kennis hebben inzake materiële opvang van asielzoekers en de ervaring van Ons Tehuis in de opvang van (niet-begeleide buitenlandse) kinderen en jongeren gebundeld. De Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen staat in voor het personeel en het pedagogisch concept, de O.C.M.W.'s staan in voor het materiële, administratieve en financiële kader van de 2 opvangcentra.
83
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
6.2. Statistische gegevens 6.2.1. De doelgroep 6.2.1.1. Inleiding De doelgroep zijn niet-begeleide minderjarige asielzoekers (NBMA) en niet-begeleide minderjarige erkende vluchtelingen met specifieke noden. Een niet-begeleide minderjarige is een onderdaan van een land dat geen lid is van de Europese Unie, minder dan 18 jaar oud is en aankomt op het Belgisch grondgebied zonder begeleid te zijn door een volwassene die het ouderlijk gezag over hem uitoefent. Sedert 01/06/2006 werd de doelgroep aangepast in het kader van een EVF-project nl: Opvang voor niet-begeleide minderjarige asielzoekers en niet-begeleide minderjarige erkende vluchtelingen met specifieke noden (jonge kinderen, zwangere meisjes, jongeren met psychische problematiek, jongeren met een handicap,…) . De capaciteit van de leefgroepen werd voor de duur van het project op 12 jongeren gebracht per leefgroep i.p.v 16. (6 meisjes en 6 jongens per groep) De asielaanvraag gebeurt bij aankomst op het grondgebied van België of, wanneer hij wordt ontdekt op het grondgebied, binnen de 8 werkdagen.
6.2.1.2. Aantal opnames in 2008 Met het aantal opnames bedoelen we het aantal jongeren die in de loop van het jaar nieuw aankwamen in een van de projecten. De Bilck : 7 De Lier : 7
6.2.1.3. Bezetting Bezetting de Lier
Bezetting de Bilck
38%
47% 53%
bezette plaatsen
62%
onbezette plaatsen
bezette plaatsen
onbezette plaatsen
In beide projecten waren de bezettingscijfers merkelijk lager dan voorbijgaande jaren. In De Lier hadden we in 2006 77%, in 2007 72% en dit jaar nog amper 53% bezetting. De Bilck heeft nog een bezettingspercentage van 62% (in 2007, 87% en in 2006, 93%).
84
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
De daling in vergelijking met vroeger heeft te maken met een duidelijke terugval in het aantal niet-begeleide minderjarige asielzoekers dat België binnenkomt. Het aantal niet-begeleide minderjarigen dat geen asielaanvraag indient, stijgt. Een tweede reden is de verandering van doelgroep sinds 01/01/2006. Door een samenwerking aan te gaan met het Europees Vluchtelingenfonds werd de doelgroep specifieker en moest gekeken worden om jongeren die niet binnen de omschreven doelgroep pasten (uitgeprocedeerde, niet-asielzoekers) doorverwezen worden naar andere opvangcentra. De plaatsen die hierdoor vrij kwamen werden geleidelijk aan terug ingenomen. De derde reden is het uitdovende karakter van de beide projecten. De vereniging Ons Tehuis besliste samen met de OCMW’s van Ieper en Wervik om de projecten stop te zetten omwille van gebrek aan financiële middelen vanwege de federale overheid en de steeds moeilijker wordende doelgroep.
6.2.1.4. Verdeling jongens – meisjes Geslacht - de Lier
Geslacht - de Bilck
vrouw 31%
vrouw 50%
man 50% man 69%
In principe werden er binnen de twee projecten opvangmogelijkheden gecreëerd voor telkens 8 jongens en 8 meisjes. Sedert 01/06/06 werd dit 6 jongens en 6 meisjes. In de Lier verblijven ongeveer evenveel jongens als meisjes. In de Bilck zijn de jongens sterker vertegenwoordigt dan de meisjes.
6.2.1.5. Leeftijden In beide projecten worden jongeren tussen 0 en 18 jaar opgevangen. In de praktijk stellen we vast dat vooral pubers en adolescenten hun plaats in de projecten vinden. Vooral de groep 16- en 17-jarigen is vrij groot. Dit komt overeen met nationale cijfers.
85
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Leeftijd de Lier
Aantal jongeren
4 3
3
3
3
2
2
2
2
2 1
1 0 1989
1990
1991
1992
1993
1994
1996
2007
Geboortejaar
Leeftijd de Bilck
Aantal jongeren
5 4
4
4
4
3 2
2
1
1 0 1990
1991
1992
1993
Geboortejaar
86
1994
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
6.2.1.6. Nationaliteiten Land van herkomst - de Lier 8 7 6 5 4 3 2 1 0
7
4 3
Angola
Afghanistan
Nigeria
1
1
1
1
Sierra Leone
Irak
Kenia
Iran
In deze diagrammen worden de landen van herkomst weergegeven. Angola, Afghanistan en Nigeria vormen de grootste groepen in 2008 in de Lier. In de Bilck verblijven hoofdzakelijk Afghaanse en Angolese jongeren. Land van herkomst - de Bilck 8 7
7
6 5
4
4 3
2
2 1
1
1
1
Kenia
Eritrea
Tsjetsjenië
0 Afghanistan
Sri Lanka
Angola
6.2.1.7. Onderwijs Gezien de specifieke situatie waarin de ons toevertrouwde jongeren zich bevinden, is de schoolkeuze niet altijd evident. Voor de nieuwkomers is het vrij eenvoudig. Over het algemeen volgen zij het OKANonderwijs. OKAN staat voor “Onthaalklassen Anderstalige Nieuwkomers” Dit wordt in Wervik georganiseerd door het Gemeenschapsonderwijs. In deze onthaalklassen krijgen de leerlingen een taalbad. Zij worden de basiswoordenschat en –grammatica aangeleerd. Alle anderstalige nieuwkomers hebben recht op een
87
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
volledig schooljaar OKAN-onderwijs. Daarna is het de bedoeling dat zij naar het regulier onderwijs overstappen. Na de OKAN-klas volgt het reguliere onderwijs. De jongeren worden opgenomen binnen de bestaande schoolgemeenschap en krijgen er de kans een diploma te halen. Afhankelijk van hun kunnen en hun interesse worden de jongeren in samenwerking met het CLB doorverwezen naar een passende richting. Er wordt dan een school gekozen volgens hun keuze en hun geloofsovertuiging. Niet tegenstaande hun intensieve taaltraining binnen de OKAN-klas, valt de aanpassing aan het regulier onderwijs niet altijd gemakkelijk. De jongeren, die een andere (school)cultuur gewoon zijn, hebben heel wat aanpassingsmoeilijkheden zoals met het zich invoegen in de klas- en schoolgroep, met het ritme van het lesgeven, met de onderwerpen die aan bod komen, met de taal, …. We mogen echter stellen dat na een korte aanpassingsperiode en mits wat wederzijdse inspanningen deze problemen zichzelf meestal oplossen en dat het schoollopen vrij goed verloopt. Alhoewel de meeste nieuwkomers worden doorgestuurd naar het Vlaamse onderwijs kunnen ze, in een aantal situaties, eventueel worden doorgestuurd naar het Franstalig onderwijs in Komen. Onderwijs de Bilck
Onderwijs De Lier Lager onderwijs 12% Volwassen onderwijs 12%
BUSO 12%
ASO 6%
OKAN 50%
OKAN 64%
BSO 31%
Deeltijds onderwijs 13%
6.2.1.8. Verblijfsduur en doorverwijzing 6.2.1.8.1. Doelstellingen Bedoeling van beide projecten is dat de niet-begeleide minderjarige asielzoekers of niet-begeleide minderjarige erkende vluchteling een eerste opvang krijgen. Sedert 01/06/2006 werden we met ondersteuning van het Europees Vluchtelingenfonds omgebouwd tot een project die kinderen met ‘specifieke noden’ opvangt. Dit houdt in dat jongeren soms een langduriger individueel traject volgen op maat van de jongere. Van hieruit worden ze georiënteerd naar een voor hen passende vorm van verblijf in ons land. Deze oriëntatie is afhankelijk van een aantal criteria, met name : ü ü ü ü P
stand van de asielprocedure leeftijd al dan niet in het centrum verblijvend met broers of zussen gedrag binnen het centrum keuze van de jongere en zijn/haar voogd 88
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
P mogelijkheden van doorverwijzing Door het team, in samenspraak met de voogd, wordt beoordeeld welke richting we met de jongeren uitgaan : naar een pleeggezin, binnen de bijzondere jeugdzorg (leefgroep of kamertraining), begeleid zelfstandig wonen, opvang binnen een ander Lokaal Opvanginitiatief, … De jongeren kunnen uiteraard zo lang blijven als nodig is: er staat geen maximumtermijn op de verblijfsduur in ons centrum. Wij proberen hen te acclimatiseren en voor te bereiden op een leven in België. Wij helpen hen met hun asielprocedure (cfr. infra), laten hen kennis maken met de taal en de gewoontes en onze cultuur. We leren hen indien nodig zwemmen en fietsen. We staan hen bij in het leren zelfstandig worden en bij het uitbouwen van hun persoonlijkheid.
6.2.1.8.2 Verblijfsduur
Verblijfsduur de Bilck
Verblijfsduur de Lier 10
10
Aantal jongeren
Aantal jongeren
12 8 5
6
3
4 2 0
0 1-3
3-6
6 - 12
12 - 24
8 7 6 5 4 3 2 1 0
7
4 3 2
1-3
Aantal maanden
3-6
6 - 12
Aantal maanden
Zoals u uit bovenstaande grafiek kunt afleiden, blijven de meeste jongeren 6 à 12 maanden in de Lier. Korte verblijven (1 tot 3 maanden) komen zelden voor. In de Bilck is een verblijfsduur van langer dan 12 maanden het meest courant.
6.2.1.8.3 Reden van vertrek Zoals reeds aangehaald, worden de jongeren vanuit ‘De Lier’ en ‘De Bilck’ georiënteerd naar ofwel een pleeggezin, of naar instellingen Bijzondere Jeugdzorg, of naar diensten voor begeleid zelfstandig wonen. In een aantal gevallen worden zij met hun familie herenigd of krijgen ze om de een of andere reden (onaangepast gedrag, eigen keuze) een ander centrum toegewezen. Heel specifiek voor 2008 is dat De Bilck vroeger gesloten werd dan De Lier. Alle jongeren die toen nog verbleven in De Bilck vonden een onderkomen binnen De Lier. De Lier sloot definitief de deuren op 31/12/2008.
89
12 - 24
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
Op onderstaande diagrammen valt de verscheidenheid van redenen van vertrek op. De meeste jongeren krijgen een goede vervolgopvang, min of meer evenredig verdeeld over de verschillende opvangmogelijkheden. Opvang in een ander centrum en zelfstandig wonen komen het meest voor. In 2008 stonden we voor de opdracht om voor al onze jongeren een geschikte opvang te vinden gezien de sluiting op 31/12/08 onafwendbaar was. Een opdracht waarin we, niet zonder moeite, zijn geslaagd. Doorverwijzing - de Lier rode kruis centrum
1
KTC
1
LOI
1
minor ndako / juna
5
studio
4
disciplinaire transfer
2
gezinshereniging
3
volwassen centrum
1 0
1
2
3
4
5
6
Doorverwijzing - de Bilck federaal centrum
3
pleeggezin
2
KTC
2
LOI
2
minor ndako / juna
1
studio
3
gezinshereniging
1
verdwenen
2 0
0,5
1
1,5
90
2
2,5
3
3,5
Vereniging Ons Tehuis voor Zuid-West-Vlaanderen: jaarverslag 2008
6.3. De Asielprocedure Het opvolgen van de asielprocedure is een belangrijke taak voor alle leden van het begeleidend team. Het is van heel groot belang dat deze procedure punctueel wordt opgevolgd. Anderzijds is het ook belangrijk zicht te krijgen op de stand van de procedure, omdat dit vrij veel gevolgen heeft voor hun doorverwijzing en hun aanwezigheid in het centrum. Hieronder ziet u een overzicht van de asielprocedure in de Lier als in de Bilck. Asielprocedure - de Lier medische procedure
1
procedure minderjarige
2
subsidiaire bescherming
2
erkend vluchteling
3
RvV
2
CGVS
3
DVZ
5 0
1
2
3
4
5
6
Asielprocedure - de Bilck medische procedure
1
procedure minderjarige
1
subsidiaire bescherming
1
erkend vluchteling
4
RvV
4
CGVS
4 1
DVZ 0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
Noot: RvV staat voor Raad voor Vreemdelingenbetwisting, CGVS staat voor Commissariaat Generaal voor Vluchtelingen en Staatslozen, DVZ staat voor Dienst Vreemdelingenzaken.
91