Visietekst sociale functie in de kinderopvang in Genk Tot stand gekomen binnen de stedelijke adviesraad kinderopvang Genk Ter inspiratie en ondersteuning voor de opvangorganisatoren en partners binnen de sar ko
Visie sociale functie van de kinderopvang in Genk Kinderopvang is een basisrecht voor alle kinderen, ongeacht hun achtergrond of mogelijkheden, ongeacht hun onderlinge verschillen. We gaan uit van een gedeeld mens-zijn in ontwikkeling. We vertrekken van universele rechten en behoeften van alle mensen. En we gaan er van uit dat er steeds ontwikkeling mogelijk is, ook waar ontwikkelen moeilijk of anders verloopt. Onderlinge verschillen zien we in het ontwikkelingsproces als een leermogelijkheid, een verrijking. Dit vraagt om een inclusieve en gedifferentieerde benadering ten aanzien van kinderen in de opvanginitiatieven. De kinderopvang in Genk draagt ertoe bij dat kinderen en hun ouders zich ten volle kunnen ontplooien en ontwikkelen tot actieve, solidaire en verantwoordelijke mensen. Samenwerking, netwerking en participatie op alle mogelijke manieren zijn hiertoe sleutelbegrippen. De sociale functie in de kinderopvang in Genk veronderstelt een basishouding gestoeld op 4 principes: - Kinderopvang is een basisrecht voor iedereen - Kinderopvang toont respect voor en stimuleert ieders eigenheid en identiteit - Kinderopvang vertrekt vanuit een open werking en wederzijdse betrokkenheid - Kinderopvang geeft kansen en creëert kansen
Sociale functie gaat over: Open en toegankelijk aanbod: -
Inclusieve kinderopvang bereikt iedereen zonder onderscheid o Kinderopvang voor kinderen van werkende ouders, niet-werkende ouders, alleenstaande ouders o Kinderopvang voor kinderen in (kans)armoede o Kinderopvang voor kinderen van diverse origine o Kinderopvang voor kinderen met een specifieke zorgbehoefte o Kinderopvang voor kinderen zonder papieren o …
-
Onbeperkte toegang tot kinderopvang veronderstelt het actief wegnemen van drempels op drie niveaus’: o Organisatieniveau: Kinderopvang volgens de 7 B’s: - Betaalbaar voor iedereen, naargelang de mogelijkheden van de gebruiker - Bereikbaar - Beschikbaar - Begrijpbaar
Visietekst sociale functie kinderopvang Genk (goedgekeurd door DB SAR KO GENK dd oktober 2015)
o o
- Bruikbaar - Bekend - Betrouwbaar Gezinsniveau: persoonlijke opvattingen, normen en waarden en mate van vertrouwen in onbekenden/ de omgeving Relatie tussen gezin en voorziening: contactname, interacties, wederzijds begrip, wederzijdse en publieke communicatie
Gedeelde sociale mentaliteit, in begeleiding en in beleid -
De basishouding, gestoeld op de vier basisprincipes, is aanwezig bij alle betrokkenen in de kinderopvang, zowel op de werkvloer als in het beleid
-
Uitgaan van de waarde van ieders identiteit en van de authenticiteit van de ouder-kindband => houding van wederzijdse erkenning
-
Uitgaan van de krachten en talenten van mensen
-
Uitgaan van de autonomie en verantwoordelijkheid van ouders => Empoweren en aanspreken op verantwoordelijkheid
-
Sensitieve en responsieve houding: voeling hebben en houden met de ander, vragen en noden van de ander (her)kennen en er gepast en actief op reageren
-
Solidariteit, houding van ‘zorgen voor elkaar’, op maat van de mogelijkheden en noden van de ander
-
Progressief universalisme: o streven naar opvang van goede kwaliteit voor iedereen, met specifieke aanvullende maatregelen of activiteiten voor de meest kwetsbare groepen vanuit de overtuiging dat ‘wat goed is voor de meest kwetsbaren, goed is voor iedereen’ o algemeen en integraal aanbod dat toegankelijk is voor iedereen, met diversiteit als norm o op individueel vlak: doen wat mogelijk is, maar niet meer dan nodig is o vergelijk: model van ‘universal design for learning’ in onderwijs
Concrete werking die… o
o
…Kwaliteitsvol is voor alle gebruikers, geënt op enkele eenvoudige pedagogische uitgangspunten, met als achterliggend idee ‘wat goed is voor de meest kwetsbaren is goed voor iedereen’ (cfr pedagogisch raamwerk) …Professionaliteit en deskundigheid steeds combineert met een gedeelde sociale mentaliteit (zie boven) Inzetten op competenties en draagkracht medewerkers Inzetten op ruimte voor medewerkers om te experimenteren, te verbinden, te leren en te ontwikkelen
Visietekst sociale functie kinderopvang Genk (goedgekeurd door DB SAR KO GENK dd oktober 2015)
o
o
…Kansen biedt aan alle gebruikers en innovatief kan zijn, deuren opent, nieuwe werkingen of nieuwe mogelijkheden toelaat en benut (een aanbod dat waar nodig soepel en flexibel kan zijn volgens de noden van de gebruikers) Inzetten op innovatie, ontwikkeling en kansen voor kinderen, voor ouders en voor opvanginitiatieven Op vlak van taalontwikkeling, talentontwikkeling, arbeidsmarktparticipatie, onderwijs, vrije tijd en maatschappelijke (re-)integratie …Inclusief is: diversiteit als norm en een gedifferentieerd aanbod doen in functie van de heterogeniteit van de opvangvragen van de gebruikers en inspanningen doen om van onderlinge verschillen een rijkdom te maken
Samenwerking, netwerking, participatie -
Samenwerking en afstemming tussen gebruikers en hun eventuele toeleider(s) en de opvanginitiatieven (o.a. gebruikersparticipatie, transparante communicatie) Samenwerking en afstemming tussen opvanginitiatieven (één richting, één doel) met respect voor ieders eigenheid Ingebed zijn in een maatschappelijk en sectoroverschrijdend netwerk en een webstructuur, kennismaking en samenwerking met ‘andere dan opvang’- initiatieven Continuïteit en doorstroming garanderen Rol van het loket kinderopvang
Visietekst sociale functie kinderopvang Genk (goedgekeurd door DB SAR KO GENK dd oktober 2015)
Bijlage: Historiek, situering en cijfers uit Genk anno sept. 2015 •
Achtergrond en geraadpleegde documenten bij tot stand komen visietekst o Universele verklaring voor de rechten van de mens o Internationaal verdrag voor de rechten van het Kind o Decreet baby’s en peuters en vergunningsbesluiten Art 3 de Vlaamse gemeenschap beoogt met kinderopvang een dienstverlening aan gezinnen die een economische, pedagogische en sociale functie heeft, die kwaliteitsvol, beschikbaar, betaalbaar en rechtsreeks toegankelijk is voor elk kind zonder onderscheid, in aanvulling op de opvoeding van het kind in zijn gezin, met respect voor de draagkracht van het kind, zijn thuismilieu en de keuzevrijheid van het gezin o Pedagogisch Raamwerk voor de kinderopvang Baby’s en peuters o Masterplan Kinderopvang Genk 2014-2015 o Missie - visie stedelijke adviesraad kinderopvang Genk o Visietekst ‘sociale functie in de Genkse opvang van baby’s en peuters’ (themagroep baby’s en peuters, SAR Genk) o Uitgangspunten reorganisatie opvang schoolgaande kinderen en kwaliteits- en organisatiecriteria lange opvang schoolgaande kinderen. o Lezing Ludo Heylen, CEGO Leuven, AV SAR 02.03.2015 o Tekst Recht-Op - vzw Groepswerking Antwerpen Kiel - dossier Kinderopvang o Tekst ‘Accessability of ECEC for children from ethnic minority and low-income families’ (Vandenbroeck en a.) o Tekst ‘The impact of ECEC on cognitive and non-cognitive development. A review of European studies’ (Lazzari A. en a.) o Draft ‘Opgevangen? Werken aan toegankelijkheid voor maatschappelijk kwetsbare gezinnen in de kinderopvang in een nieuwe decretale context.’ Projectmatig wetenschappelijk onderzoek 2014-2015. Arteveldehogeschool, Gent. (Dr. A. Hoogewys, E. Eneman, T. Vanhove).
•
3 functies in de Kinderopvang o De economische functie: opvang bieden voor kinderen zodat de ouder kan gaan werken, een opleiding volgen of werk zoeken o De pedagogische functie: het organiseren van opvang waar kinderen veilig en spelenderwijs kunnen ontwikkelen en opgroeien o De sociale functie: de kinderopvang genereert extra kansen en is een hefboom voor maatschappelijke participatie van zowel de ouder als het kind
•
Sociaal economische situatie van Genk o Bijna 1 op 4 kinderen in Genk geboren in een kansarm gezin (cfr beschikbaar maandinkomen, opleidingsniveau ouders, arbeidssituatie ouders, stimulatieniveau tav de kinderen, gezondheidssituatie) o Migratieachtergrond, Genkse superdiversiteit (bv 103 verschillende nationaliteiten, 55% Genkenaren van niet-belgische origine), multiculturaliteit o Laag geschoold en lage werkzaamheid
Visietekst sociale functie kinderopvang Genk (goedgekeurd door DB SAR KO GENK dd oktober 2015)
o
o
1 op 5 Genkse jongeren te maken met ongekwalificeerde uitstroom Vlucht hoog-opgeleiden 55% laaggeschoolde niet-werkende werkzoekenden Ford-sluiting: tendens dat laag opgeleide werkzoekenden zonder ervaring nog moeilijker werk vinden 871 kinderen tussen 0 en 12 jaar bij een alleenstaande ouder (bijna 10% van totaal aantal kinderen tussen 0 en 12 j) - grootste groep bij 6-12-jarigen. Totaal aantal gedaald over de jaren Van alle moeders die in 2013 een kind kregen, spreekt in Genk 42,4% overwegend een andere taal dan het Nederlands met het kind (vergelijk Limburg: 19,8%) (nov 2014, provincie limburg)
o 3508 kinderen van ouders die beide werken (= 39,9%) o 2847 kinderen met één werkende ouder van de twee (= 32%) o 1233 kinderen van ouders die beide niet werken (= 14%) o 558 kinderen van alleenstaande werkende ouder (= 6%) o 611 kinderen van alleenstaande niet-werkende ouder (7%) (nov 2014, provincie limburg) o
• • •
• • • • • • • •
437 kinderen van 3-12 jaar wonend in Genk, gaan naar het buitengewoon onderwijs (nov 2014, provincie limburg)
Kinderopvang in Genk: Er is een plaats in de vergunde opvang voor baby’s en peuters voor 34% van de Genkse kinderen tussen 0 en 3 jaar. Alle plaatsen zijn inkomensgerelateerd. Dagelijks maken gemiddeld 1000 kinderen uit de basisschool gebruik van opvang voor of na school. Stedelijke ambitie om te evolueren naar gebiedsgericht geïntegreerd aanbod van opvang en vrije tijd in een web na school en in de vakanties. Participatie, samenwerking en dialoog binnen de SAR kinderopvang en themagroepen Insteken beleid Stad Genk: betaalbaar, bereikbaar, behoeftedekkend en kwaliteitsvol aanbod aan kinderopvang voor alle gezinnen die er nood aan hebben taal- en talentontwikkeling brede leer- en leefomgeving samen stad maken innovatie, ontwikkeling en investering in stadssites (THOR, C-mine, biomista, …) Genks participatie- en samenlevingsopbouwmodel, Genkse wijkwerkingen
Visietekst sociale functie kinderopvang Genk (goedgekeurd door DB SAR KO GENK dd oktober 2015)
