VIB en Gehechtheid
Dorini Janssen De Rading Corinne Verheule SAV Workshop AIT 30 mei 2016
Programma Wie zijn wij? VIB en Bouwstenen van hechting Hoe zie je gehechtheid in de praktijk? Wat is een hechtingsrepresentatie? Bouwstenen van hechting Voorbeeld en oefenen a.d.h.v. videobeelden
VIB en Gehechtheid Combinatie van VIB (Basiscommunicatie) en Bouwstenen van hechting
Gehechtheid als basis voor de ontwikkeling Een duurzame, emotionele en wederkerige band tussen een kind en één of meer specifieke volwassenen. Een noodzakelijke basis voor een verdere gezonde ontwikkeling.
4
Gehechtheidssignalen Wanneer en hoe zie je gehechtheid in het dagelijks leven? Bedenk enkele situaties en gedragingen
Wanneer en hoe zie je gehechtheid in het dagelijks leven? In situaties die het gehechtheidssysteem activeren (bijv. bij spanning) Evenwicht tussen nabijheid zoeken en op onderzoek uitgaan.
6
Hechtingsvormen (1)
Vaste, Responsieve Verzorgers Vertrouwen in zichzelf en in anderen Basisveiligheid Veilige gehechtheid (61%; 11% tehuis; 47% adoptie) Evenwichtige ontwikkeling (sociaal-emotioneel, verstandelijk, lichamelijk) • Balans tussen afstand en nabijheid
Hechtingsvormen (2)
• • • •
Vaste, Inconsistente Verzorgers Gering vertrouwen in zichzelf en in anderen Onveilig / Angstig Onveilige gehechtheid: Angstig Ambivalent (9%; 12% adoptie) Belemmerde ontwikkeling Verstoorde balans afstand/nabijheid Klampgedrag Angst voor intimiteit Schijnaanpassing
• • • • • • •
Wisselende Verzorgers Wantrouwen t.o.v. anderen Geen echt zelfvertrouwen Onveilig / Angstig Onveilige gehechtheid: Angstig Vermijdend (15%; 10% adoptie) Verstoorde ontwikkeling Verstoorde balans afstand/nabijheid Overlevingsgedrag Angst voor intimiteit Allemansvriendjes Verstoorde gewetensontwikkeling Gebrekkige beleving van emoties (pijn) Schijnzelfstandigheid
Hechtingsvormen (3) Zeer Onveilige Verzorgers (getraumatiseerd en traumatiserend) Vertrouwen èn Wantrouwen Verward / Onveilig Gedesorganiseerde gehechtheid (15%; 73% tehuis; 31% adoptie) Verstoorde ontwikkeling • Afstand/nabijheid-dilemma • Verwarrend: Afwisselend veilig en onveilig gehecht • Dissociaties • Verstoorde emotieregulering • Grote controlebehoefte • Gedragsproblemen
Hechtingsrepresentatie Innerlijk beeld van het zijn-met-de-ander
Zelfvertrouwen Vertrouwen in anderen
Wordt van jongs af aan opgebouwd
10
Bouwstenen van hechting
De Brug
11
De Brug
0-3 mndn
3 - 9 mndn
9 mndn – 2 jr
peuter
kleuter
BOUWSTENEN VAN HECHTING (Truus Bakker) CREATIEF (machteloos) Zelf problemen oplossen ook met anderen, empathie, rollenspel ZELFSTANDIG (eenzaam) Kind weet dat het iets zelf kan, ikbesef, innerlijk beeld van ander, concentreren, geven en nemen ZELFVERTROUWEN (onzekerheid) De wereld verkennen, omgaan met scheidingsangst, vreugde en verdriet delen, emoties reguleren
TOEVERTROUWEN (wantrouwen) Overgave, je openen voor de ander, Je durven toevertrouwen BASISVEILIGHEID (angst) Fase van het (onbewuste) voelen, er mogen zijn, een plek hebben, thuisgevoel
Kind ↑
VERTROUWEN (angstig) Vertrouwen hebben in het kind, in vertrouwen laten gaan STEVIG EN DUIDELIJK ZIJN (vaag) Meer ruimte voor zichzelf, ikboodschappen, grenzen stellen zonder af te wijzen, opvoeden STEUNEN EN MEELEVEN (geen interesse of dwingend) Steunen en stimuleren, meeleven en begrip, kind zelf laten ontdekken, benoemen GEVEN (nemen) Verzorgen, spiegelen, meeleven, meekijken, volgen, babbelen
VERANTWOORDELIJK, ZORGEN VOOR (verwaarlozen) Levensvoorwaarden scheppen, leiding geven, reageren op behoefte/signalen kind, lichamelijk contact, reguleren, koesteren
Ouders ↑
Analyse van de gehechtheidsrelatie • • • •
Welke hechtingssignalen zie je in de beelden? Welk gedrag van het kind hoort bij welke bouwsteen? En van de ouder? Wat heeft het kind nodig? Wat kan de ouder bieden? Koppelen aan de elementen van basiscommunicatie
Casus
Voorbeeld Video opname Oefenen a.d.h.v. opnames
Nabespreking van de opname Bouwstenen van hechting: a. Bouwstenen uitleggen (psycho-educatie) b. Koppelen aan de beelden: Hechtingssignalen van het kind Gehechtheidsrepresentaties Hoe zijn de bouwstenen van het kind mogelijk ontwikkeld? Wat heeft het kind nodig? Wat kan de ouder bieden? Koppelen aan de elementen van basiscommunicatie Eventueel oefenen aan de hand van de beelden
Training Gehechtheid in de praktijk Herkennen van hechtingssignalen m.b.v. de Bouwstenen van hechting Gehechtheidsrepresentaties van ouders, kind en begeleider/hulpverlener Het bevorderen van een veilige gehechtheidsrelatie Stress- en emotieregulatie; trauma en hechting
Deskundigheidsbevordering WOKgroep VIB en hechting: 3x per jaar bij Stichting Adoptievoorzieningen Training Gehechtheid in de praktijk zie www.adoptie.nl/professionals Pilot Pleegzorg in beeld
