Uit de Broedergemeente in Nederland. Korte berichten uit de Broedergemeente

EBGNieuws Korte berichten uit de Broedergemeente

07 – 08 / 2013

Uit de Broedergemeente in Nederland Keti koti 2013 in Nederland en Duitsland gevierd In vele gemeenten in Nederland en Duitsland hebben op 30 juni bijzondere kerkdiensten plaatsgevonden waarin de afschaffing van de slavernij op 1 juli 1863 werd herdacht en de vrijheid werd gevierd. Daarbij werd gebruik gemaakt van een gezamenlijke liturgie en aandacht geschonken aan de verklaring van het Provinciaal Bestuur. Vaak vond aansluitend aan de dienst een liefdemaal of een receptie plaats waarin met muziek, gedichten en andere presentaties Keti Koti nog extra werd gevierd. Gemeenteleden en gasten beleefden speciale en gedenkwaardige uren. In de EBG Rotterdam kreeg de dienst op 30 juni een bijzonder tintje door de aanwezigheid van zowel de vicepreses van de EBG Suriname, zr. Anches-Breeveld als ook de Burgemeester van Rotterdam, de heer Aboutaleb. Zr. Anches-Breeveld kreeg uit handen van br. Welschen van het provinciaal Bestuur van onze kerkprovincie de al genoemde verklaring aangeboden. De Burgemeester mocht zr. H. Pengel namens de koning van Nederland een lintje opspelden. In de Koningskerk in Amsterdam werd de ochtenddienst opgevolgd door een presen-

tatie van het luisterboek »Hoe duur is de suiker« geschreven door Cynthia McLeod en voorgelezen door Dennise Jannah. Daarnaast werd ook aandacht besteed aan de film »Tula« van Jeroen Leinders. In de EBG Haarlem waren gasten uit de partnergemeente Neuwied aanwezig tijdens de dienst. Er werden de prijzen verdeeld voor de inzendingen van de Agnisa wedstrijd. Gemeenteleden mochten een nieuwe bindwijze voor de Agnisa verzinnen met een boodschap die bij Keti Koti 2013 past. De Agnisa’s kunnen noch tot 15 september bezichtigd worden. Een bijzondere kerkdienst was uiteraard de gemeenschappelijke viering van de EBG Nederland en de Raad van kerken op de avond van 1 juli in de Koningskerk in Amsterdam. Daarin werd spijt en berouw uitgesproken, pijn gedeeld, maar ook hoop aan elkaar door gegeven en over vergeving gesproken en gebeden. Een mooi teken van verbondenheid was het pin pin boru, het delen van de krentenbol aan het eind van de dienst. Of om het met woorden uit de twee preken te zeggen: ›Laat deze dag het begin zijn van een nieuwe geschiedenis‹ (Jan Wessels) omdat wij geloven ›… in een God die verzoening tot stand kan brengen, misschien ook tegen onze verwachting in.‹ (Rhoinde Mijnals-Doth).

1

2.

3. De dienst is nog een keer te beluisteren op zondag, 7 juli om 10:07 uur op radio 5. Een impressie in woord en beeld kunt u vinden op http://www.uitzendinggemist.nl/afleveringen/1354246 Dit is maar een kleine greep uit de vele activiteiten rond 1 juli. Graag maken wij hier ruimte voor meer impressies en verslagen. Stuur uw artikelen en foto’s naar br. Kees van der Ziel ([email protected]). Bij voldoende inzendingen komt er een extra uitgave van het EBGNieuws in augustus.

4.

Keti Koti – »De ketenen zijn verbroken« 150 jaar einde van de slavernij in Suriname Verklaring met betrekking tot 1 juli 2013 van de kerkleiding van de Europees Continentale Broeder-Uniteit (Evangelische Broedergemeente) voor haar gemeenten en de gemeenten in Suriname. In de Europees Continentale Broeder-Uniteit met gemeenten in Duitsland, Nederland en andere Europese landen gedenken wij dit jaar het einde van de slavernij in Suriname 150 jaar geleden. Onze kerk is nauw verbonden met dit land, dat van 1667 tot 1975 een Nederlandse kolonie was, en met zijn geschiedenis: – Sinds 1735 vertrokken veel mannen en vrouwen uit onze gemeenten naar Suriname om daar vooral aan de tot slaaf gemaakte Afrikanen de boodschap van Gods liefde in Jezus Christus te verkondigen. Vanuit dit zendingswerk ontstond een protestantse volkskerk die in 1963 als Evangelische Broedergemeente in Suriname onafhankelijk werd. – De meerderheid van de leden van de Europees Continentale Broeder-Uniteit heeft vandaag de dag haar wortels in Suriname en de Evangelische Broedergemeente aldaar. Daarom zien wij het als onze plicht om ons 150 jaar na het einde van de slavernij in Suriname bezig te houden met de geschiedenis van die slavernij en de rol die de zending in dit land daarbij heeft gespeeld, om daarover een standpunt in te nemen. Wij doen dit met het bewustzijn dat wij in onze kerk verantwoordelijk zijn voor elkaar en elkaar rekenschap verschuldigd zijn. Als kerkleiding van de Europees Continentale BroederUniteit dragen wij de verantwoordelijkheid voor onze kerk in haar huidige vorm, maar staan daarbij ook wij in de navolging van de leidinggevende organen van de afgelopen eeuwen. Daarom verklaren wij het volgende: 1. Het zendingswerk van de Evangelische Broedergemeente komt de verdienste toe dat zij aan de tot slaaf gemaakte mannen en vrouwen het Evangelie van Jezus Christus heeft verkondigd en hen tegelijkertijd vorming en verbeterde gezond-

5.

2

heidszorg heeft gebracht. De zendelingen respecteerden daarmee de slaven als mensen met de ook voor hen geldende eigen waardigheid. Daarbij waren zij vooral op individuele mensen gericht. Het zendingswerk heeft er echter niet toe bijgedragen het mensonterende systeem van de slavernij te veranderen of op te heffen. De Broedergemeente heeft in Suriname zelf ook slaven in haar bezit gehad. Zij was noch bereid noch in staat om de slavernij principieel in twijfel te trekken. Wij erkennen dat dit ook het geval was nadat dit systeem in de naburige koloniën na 1830 werd opgeheven en het einde van de slavernij ook voor Suriname dichterbij kwam. De leidinggevende personen van de Broedergemeente bleven ook toen bij deze houding. De geschiedenis van de slavernij in Suriname beïnvloedt ook vandaag de dag onze onderlinge waarneming en ons zelfbeeld: In de manier waarop wij met elkaar omgaan zijn beelden van superioriteit en inferioriteit nog lang niet uit ons bewustzijn verdwenen. Dit geldt ook binnen de Broeder-Uniteit, waar er vanzelfsprekend van uit werd gegaan, dat de Europese traditie, cultuur en theologie de maatstaf was voor kerkelijk leven. Tot nog toe ontbrak meestal het inzicht en de bereidheid om het belastende verleden gezamenlijk met de betrokkenen te verwerken en falen, schuld en leed te benoemen en te erkennen. In de afgelopen 150 jaar hebben wij kunnen leren dat ieder economisch stelsel waardoor mensen van hun vrijheid, hun waardigheid en hun rechten beroofd worden, zoals de slavernij dat heeft gedaan, een misdaad tegen de menselijkheid is en onverenigbaar met het Bijbelse beeld van de mens als Gods evenbeeld. Om deze reden betreuren wij de beschamende wijze waarop de zending van onze kerk in Suriname aan de in stand houding van de slavernij heeft meegedaan, in plaats van duidelijk weerstand te bieden tegen dit mensonterende systeem van uitbuiting. Wij staan beschaamd voor dit aspect van onze geschiedenis als Broedergemeente in Duitsland en Nederland en wij vragen de nakomelingen van de tot slaaf gemaakte zusters en broeders om vergeving en een nieuw begin. Het ligt ons aan het hart dat de Broeder-Uniteit een gemeenschap van vrije zusters en broeders wordt. Daarom nodigen wij u allen uit om in dit streven een gezamenlijke weg te bewandelen. Op deze weg zijn naar onze mening de volgende stappen noodzakelijk: • De geschiedenis van de zending moet – ook met het oog op haar problematische aspecten – opnieuw onderzocht en verwerkt worden. • Er moet worden onderzocht, in hoeverre theologische tradities en culturele denkpatronen ertoe hebben geleid dat onze kerk zich onkritisch heeft aangepast aan economische en politieke belangen. Zo kunnen wij ertoe bijdragen dat vandaag en in de toekomst zulke en andere verkeerde ontwikkelingen op tijd worden erkend en afgewend. • Wat de structuren in onze kerk, haar gemeenten, organen en instellingen betreft moet worden onderzocht of zij de gelijkgerechtigde participatie van alle leden, onafhankelijk van hun etnische achtergrond en culturele verbondenheid toelaten en versterken. • Directe gesprekken tussen de nakomelingen van de tot slaaf gemaakte broeders en zusters en de nakomelingen van de zendelingen willen wij mogelijk maken en bevorderen. Deze gesprekken in de gemeenten en daarbuiten dienen ertoe te helpen het verleden te begrijpen en elkaar vandaag de dag als zusters en broeders te aanvaarden om gezamenlijk te kunnen getuigen van de vergevende liefde van Jezus Christus.

6. Wij zijn op grond van onze geschiedenis en onze hedendaagse situatie op een bijzondere manier verbonden met de Evangelische Broedergemeente in Suriname. Wij bekrachtigen deze verbondenheid. Wij willen de verbinding onderhouden en nieuw leven inblazen. 7. Wij beschouwen onze culturele en theologische diversiteit als een kracht, die ons in staat kan stellen waakzaam te zijn voor discriminatie en racisme onder ons en in onze omgeving. Wij roepen onze gemeenten en onze leden op om zich tegen alle vormen van racisme en discriminatie te verzetten. Onze Heer en Heiland Jezus Christus vragen wij om de verwondingen van het verleden te helen door de kracht van Zijn vergevende liefde, wij vragen Hem om ons te begeleiden op onze gezamenlijke weg naar de toekomst en ons door Zijn Heilige Geest vrij te maken.

Alle werk dat verzet is om deze musical van de grond te krijgen is het zeker waard geweest. Als Surinamers/EBG-leden mogen wij trots zijn op het stuk. Ik roep dan ook iedereen op om zoveel mogelijk een financiële bijdrage/steun te blijven leveren/bijdragen aan de kosten die deze productie met zich meebrengt. Mavis Penig Voor foto’s van de musical kijk op http://www.ebga.nl/audiovisueel/230-foto-impressie-premiere-opvoering-musical-op-weg-n aar-vrijheid-in-de-koningskerk-15-juni-2013.html

Nederlandse Kerken nemen medeschuld slavernijverleden Ds Klaas van der Kamp (l) overhandigde vrijdag de verantwoording aan ds. Rhoinde Mijnals-Doth (r) van de Koningskerk in Amsterdam.

Uit de gemeenten Keti Koti 2013 & musical Zaterdagavond 15 juni 2013 19.15 uur. In de hal van de KK staan al een boel gasten te wachten tot de deur naar de kerkzaal open gaat. De ingang is deze keer de hoofdingang van het kerkgebouw. 19.30 uur: de deur gaat open en in een compleet verbouwde kerkzaal kunnen de gasten vast hun plek zoeken voor dat wat straks komen gaat. Het toneel staat op een totaal andere plek dan wat normaliter het geval is bij activiteiten die in de kerkzaal plaats vinden. Het plubliek stroomt binnen en binnen afzienbare tijd zijn alle 500 zitplaatsen bezet. De musical kan zo beginnen. Door Thea Doelwijt (tekst en idee van de musical) worden de overige medewerkers van dit project voorgesteld. Ds. Stefan Bernhard heeft daarna drie minuten om in een notendop de aanleiding en het doel van deze musical uit te leggen. En dan is het zover. Negentien gedreven mensen van alle leeftijden en ways of life die geen enkele professionele acteurs ervaring hebben zetten met een enorm enthousiasme en passie het verhaal van slaven/de rol van de kerk en de afschaffing van de slavernij neer. Het eerste bedrijf speelt zich in Afrika af, waarbij schitterende Afrikaanse kleding en de drums het verhaal compleet maken. In het tweede bedrijf is Herrnhut de stad waar br. Christiaan en zr. Johanna ons terugbrengen in de tijd hoe het geloof naar Suriname gebracht werd vanuit de Duitse zending. En dan het derde bedrijf Suriname. Hier horen wij hoe het de slaven vergaan is, wat voor impact het Christendom op hun leven heeft gehad. En natuurlijk de afschaffing van de slavernij in 1863. Prachtige kleding van de diverse bevolkingsgroepen, zang en dans maken zichtbaar hoe een multiculturele maatschappij inclusief diverse verschillende geloven eruit kan zien. De toeschouwers werden in het verhaal dat de musical vertelde gezogen, zeker waar het de wreedheden van de slavernij betrof. Natuurlijk werd er ook gelachen, zeker toen een groep vrijgekochte vrije slaven op vakantie was in Amsterdam en een zeer goed geïnformeerde gids over de geschiedenis van diverse grachtenpanden vertelde. De sfeer was goed, en het verhaal dat verteld werd was zeker de moeite waard. Applaus viel de groep spelers al voor de pauze ten deel. Na de pauze en aan het eind van het stuk was een staande ovatie hun deel. Alle acteurs worden voorgesteld en ontvingen een mooi boeket als dank. Thuis konden de toeschouwers nog eens rustig het verhaal/de tekst van de liedjes nalezen in het programma boekje dat men gratis meekreeg.

Zeist De Nederlandse Raad van Kerken heeft vrijdag een verklaring uitgegeven waarin zij hun betrokkenheid erkennen bij het in stand houden en legitimeren van de slavenhandel. »Als kerken weten we ons deel van dit schuldig verleden en moeten we vaststellen dat theologie in bepaalde omstandigheden misbruikt is om de slavernij te rechtvaardigen«, wordt in de verklaring vastgesteld. Voorzitter Klaas van der Kamp legde bij zijn aantreden vijf jaar geleden zijn focus op erkenning van het kerkelijke aandeel in het slavernijverleden. »Wij hebben als kerk er ook systematisch aan willen verdienen«, vertelt Van der Kamp in een interview met het opinieprogramma Knevel en Van de Brink. In de verklaring erkent de Raad van Kerken ook dat er geen of onvoldoende respect was voor Bijbelse en menselijke waarden. In hun spijtbetuiging willen de kerken iets terugdoen voor de nazaten van de tot slaaf gemaakte Afrikanen. »Als kerken benoemen we deze betrokkenheid, en willen we helpen recht te doen aan de nazaten van hen die soms generaties achtereen zijn geknecht en uitgebuit.« Zij realiseren zich dat zij te laat spreken en te weinig goede inzichten hadden op het goede moment. »Wij hebben ons laten leiden door misplaatst winstbejag en machtsmisbruik. Het is een vorm van onrecht, die doorwerkt tot in de huidige generatie toe, waar een deel van onze samenleving (Nederlandse samenleving…red) is gebouwd op misbruik van anderen en waar discriminatie onvoldoende wordt uitgebannen.« In de verklaring spreken zij de wens uit om samen met de nazaten van alle betrokkenen te zoeken naar een samenleving waarin menswaardig leven, vrijheid, verantwoordelijkheid, solidariteit en respect elementaire waarden zijn. *De Raad van Kerken is een samenwerkingsverband van grote en kleine organisaties in Nederland, waaronder de RoomsKatholieke Kerk, de Protestantse Kerk in Nederland (PKN), de Christelijk Gereformeerde Kerken, de Evangelische Broedergemeente in Nederland en het Leger des Heils. De ware tijd 14/06/2013 De tekst van de verklaring van de Raad van kerken Nederland en aanvullende informatie kunt u vinden op http://www.raadvankerken.nl/pagina/2462/verantwoording_slav ernij

3

Youth Heritage Tour Van 10 t/m 24 augustus vindt de Youth Heritage Tour in onze provincie plaats. Het is een Wereldjeugdconferentie waarbij jong volwassenen van 19 jaar en ouder elkaar ontmoeten. De deelnemers zullen twee weken in Duitsland, Tsjechië en Nederland met elkaar op tournee zijn om met elkaar in gesprek te komen en meer over de Broedergemeente te weten te komen. Er zal o.a. ook over de Zending nagedacht worden. Van 21 t/m 24 augustus verblijven de deelnemers in Zeist. Contactpersoon is br. David Simon Reeb: [email protected]

organiseren. Dat was een gezegende bijeenkomst met 24 jongeren uit Rotterdam, Amsterdam Oost, Zeist en Zaandam. We begonnen met een bijzonder leuk kennismakingsspel en daarna een quiz over de identiteit van de EBG, waarbij wij met elkaar in gesprek gingen over wat des EBG is in de verschillende gemeenten. De gewoonten, tradities en waar ze vandaan komen en vooral wat met de informatie gaan doen bij de gedachte dat veel vernieuwing plaats moet vinden. Met dank aan broeder Hardley Mijnals voor de leerrijke bijeenkomst. Aan het eind van de avond hebben de aanwezige gemeente ervoor gekozen ook een landelijke bijeenkomst te organiseren in hun eigen gemeente. De volgende bijeenkomst is in gemeente Zeist en wel op 11 oktober 2013. Tijdens de voorbereiding ontdekten wij dat de jeugd onder de 18+ ook interesse had om de landelijke bijeenkomst bij te wonen en dat ging goed samen met de 18+. Om die reden hebben wij besloten dat de landelijke bijeenkomsten voor de doelgroep vanaf 14+. De bijeenkomsten zullen om die reden geen landelijke CHIL bijeenkomsten heten, maar landelijke Jeugdbijeenkomsten. Het doel blijft hetzelfde namelijk: op een ontspannen manier kennis maken met elkaar en met elkaar in gesprek gaan over actuele onderwerpen en onze eigen geloofsontwikkeling.

Christ Is Love – Landelijke CHIL bijeenkomst In het kort de voorgeschiedenis van de CHIL (Christ Is Love) bijeenkomsten. In Amsterdam Zuidoost, ›Wi Eegi Kerki‹, begon het enkele jaren geleden: bijeenkomsten voor 18+, met de bedoeling bij elkaar komen in een informele setting. Praten over het geloof en vooral de persoonlijke geloofsontwikkeling. Actuele thema's worden besproken en advies/ondersteuning van geloofsdeskundigen wordt regelmatig ingeroepen. De bijeenkomsten hebben een relaxt karakter(chil), in een ongedwongen sfeer. Rotterdam is nu bijna 1 jaar bezig de CHIL bijeenkomsten te draaien. Amsterdam Oost, de Koningskerk, is nu ongeveer 6 maanden bezig met het draaien van de CHIL bijeenkomsten. Deze bijeenkomsten zijn zo goed bevallen dat wij de groep van de Koningskerk hebben gevraagd een landelijke bijeenkomst te

Namens de landelijke jeugdwerkers van de Evangelische Broedergemeente Nederland, Deborah de Graav en David Simon Reeb.

Brieven uit Suriname – tentoonstelling in Zeist Van 30 juni (Keti Koti weekend) tot 22 september (Zendingsfeest weekend) is in de ruimte van Het Hernhutter Huis op Zusterplein 20 te Zeist de tentoonstelling Brieven uit Suriname te zien. De tentoonstelling is gratis. De openingstijden zijn: zaterdag van 14–17 uur en zondag van 11–17 uur. Daarbuiten graag op afspraak (030 - 692 22 13).

De tentoonstelling laat 22 brieven uit de periode 1791 tot na 1863, toen de slavernij werd afgeschaft en zijn geschreven door tot slaaf gemaakte personen en door ontsnapte slaven (marrons), die met het zendingswerk van de Hernhutters in het binnenland van Suriname in aanraking waren gekomen. De brieven die geschreven zijn in het oud-Nederlands, Surinaams, Saramacaans en Duits, zijn vertaald in het Nederlands. Ze zijn nu in kopievorm in deze tentoonstelling te zien. De brieven zijn gestuurd aan de Hernhutter zendelingen die in die jaren in het bosland en op de plantages werkten. Ze handelen over het geloof en volharding daarin en over de moeilijkheden die daarbij ondervonden werden. Ze geven zo een beeld over hoe de tot slaaf gemaakten en de marrons over hun lot en hun ervaringen dachten. De eerste brieven zijn geschreven door de hulpprediker Christian Grego, een bekeerde marron, in 1790. De laatste brieven zijn afkomstig van Johannes King, en dateren van honderd jaar later (dus na de slaventijd). Johannes King was een bekend Surinaams prediker, tevens Granman van de Matawai. Deze tentoonstelling werd oor het NiNsee en was eerder te zien in Amsterdam, Paramaribo en Herrnhut. Voor mensen die Paramaribo kennen is interessant te vermelden: We hebben de door NiNsee samengestelde tentoonstelling aangevuld met voorwerpen uit ons museum depot. Highlight is een grote ca. 100 jaar oude maquette van de Grote Stadskerk, die sinds jaren niet meer getoond is aan publiek (z. foto). Dit is een initiatief van de Stichting Her Herrnhutter huis

4

Kerkboek EBG Zeist 1746-1811 online toegankelijk Via de website http://www.hetutrechtsarchief.nl is nu ook het eerste kerkboek van de gemeente Zeist toegankelijk. Alle registraties, vanaf het huwelijk van Zinzendorfs dochter Benigna met Johannes von Watteville op 30 mei 1746 zijn nu te bekijken. Het archief blijft eigendom van de Broedergemeente, maar wordt beheerd door HUA. De Museumstichting Hert Hernhutter Huis houdt namens de Broedergemeente contact met HUA.

In zo’n tijd van onzekerheden en angsten, zijn de vele gebeden, groeten tekenen van deelneming heel belangrijk. Hartelijk dank daarvoor! Het is zeer bemoedigend te weten, dat onze gemeenten in een dergelijke noodsituatie niet alleen zijn. De binnenkomende giften zullen wij graag aan de getroffen mensen doen toekomen, en verder zorgen dat ze terecht komen waar ze het nodigst zijn.Hartelijke groeten in broederlijke verbondenheid en dankbaarheid, jullie Raimund Hertzsch (Dresden) en Friedemann Hasting (Gnadau)

Uit onze Provincie

Herrnhut: Suriname-exposities In Herrnhut zijn nog tot 3 november twee interessante exposities over de Broedergemeente en de geschiedenis van de zending in Suriname te zien:

Overstromingsramp in Oost-Duitsland – oproep tot voorbede en donaties Gezien de catastrofale hoogwaterschade aan de Elbe, de Saale en de Donau roept het Provinciaal Bestuur van de Broedergemeente op tot voorbede en tot giften t.b.v. de getroffenen. »Velen verkeren nu in een zware situatie, zij hebben onze voorbeden en ondersteuning nodig«, zegt broeder Vollprecht. Broeder Raimund Hertzsch, predikant van de Broedergemeente in Dresden, bericht: »Enigen van onze gemeenteleden zijn direct getroffen, bijvoorbeeld in Dresden-Kleinzschachwitz. Daar werd een familie door de watermassa‘s in hun huis ingesloten; de stroomvoorziening viel uit. Ook in Dresden-Gohlis zijn vele huizen en percelen overstroomd. Enigen van onze zusters en broeders hebben hun huizen moeten verlaten en zijn bij verwanten of vrienden ingetrokken.« Broeder Friedemann Hasting, predikant van de Broedergemeente in Gnadau, bericht: »De situatie bij ons in het stroomgebied van de Elbe-Saale is dramatisch. Ettelijke dijken zijn helemaal doorweekt. Gnadau zelf is nog wel niet bedreigd door het hoge water, maar de eigenlijke bedreiging komt nog: Sinds jaren stijgt bij ons het grondwaterniveau, vaak staat het water het hele jaar door in de kelders. Bij ons in de pastorie staat he top dit moment tot aan de deurklink. Het hoge water verergert nu de situatie nog, in ca. twee tot drie weken zullen wij weer met het stijgende grondwater te kampen hebben.«

Suriname – schetsen uit een onbekend land Foto’s, filmen en objecten van Regine Hempel

Naar aanleiding van de 150e verjaardag van de afschaffing van de slavernij in Suriname stelt deze speciale expositie de huidige situatie van het land met zijn verschillende bevolkingsgroepen voor. Regine Hempel heeft meerdere reizen naar Suriname ondernomen, waarbij zij steeds ook de sporen van de Herrnhutters tegenkwam.

Donaties zijn mogelijk op rekening van het kerkkantoor in Zeist, 40.38.00.811 m.v.v. »Watersnood Oost-Duitsland«.

Johannes King –

Reactie uit Duitsland: Waarde broeders en zusters en vrienden, Ons bereikten inmiddels talloze brieven, emails, telefoontjes en ook giften en toezeggingen voor hulp, om ons in de hoogwateroverlast te steunen. Wij willen jullie allen heel hartelijk danken voor de grote bereidwilligheid te helpen. In zowel de gemeente van Dresden als ook in die van Gnadau hadden meerdere gezinnen te lijden onder de gevolgen van de overstroming, waarbij de materiële schade naar voorlopige inschatting verschillen uitvallen. In elk geval zal het nog weken duren, totdat de feitelijke omvang te berekenen is. In Gnadau wordt pas over enige weken een enorme stijging van het grondwater verwacht, die steeds na enige tijd na een hoogwaterstand in de Saale/Elbe intreedt. Daarbij komt dat de vernietigde dijken nog niet hersteld, en er is momenteel opnieuw een vloedgolf in aantocht. Afgezien van de financiële zorgen zij er bij de getroffenen enorme psychisch e belastingen: modder, vuil en stank eisen hun tol. Verder zijn er moeiten met verzekeringen – zo die al afgesloten zijn, autoriteiten en bedrijven. Daarbij komen de verschrikkelijke herinneringen aan de overstroming van 2002. Heel wat toen opgenomen kredieten zijn tot op vandaag nog niet afbetaald.

»Bosland-Profeet« van de Marrons

Tegelijkertijd wordt in een expositie in de foyer een markante persoonlijkheid uit de Herrnhutter zendingsgeschiedenis voor het voetlicht gehaald, te weten: Johannes King (ca. 1830-1898) Königsfeld: Nieuwe winkel »Voluit Betrokken« In de Friedrichstraße 7 in Königsfeld (Zwarte Woud) werd op 3 mei een nieuwe winkel geopende met de naam: »mittendrin=voluit betrokken«. Hier worden gebruikte huishoudelijke artikelen en boeken verkocht ten bate van de Herrnhuter Mission. De winkel is een initiatief van de samenwerkingsgemeente Königsfeld (Broedergemeente en deelstaatkerk) en wordt gerund door vrijwilligers. De opbrengsten komen ten goede aan projecten van de Herrnhuter Missionshilfe in Tanzania, Palestina en Albanië.

5

EBG Noordrijn-Westfalen:reis naar Zuid-Afrika gepland De Broedergemeente Nordrhein-Westfalen zou graag in het jaar 2015 weer haar partnergemeente Bethesda in de buurt van Durban bezoeken. Wie belangstelling heeft voor deze reis wordt hartelijk uitgenodigd. Een eerste ontmoeting ter oriëntatie wordt gehouden in het gemeentecentrum DüsseldorfGarath op 22 september om 14:30 uur. Deze zondag staat speciaal in het teken van het partnerschap met Bethesda, met als gast broeder Trevor Engel uit Zuid-Afrika. www.herrnhuter-nrw.de

delen van onze provincie wenden. 2. Deze verklaring moet historisch en met betrekking tot de huidige gestalte van onze kerkprovincie verantwoordelijk uitgewerkt worden. 3. Het is niet genoeg om een eenvoudig, wellicht te snel uitgesproken schuldbekentenis uit te spreken. Er moeten ook consequenties voor vandaag geformuleerd worden. Vanuit deze uitgangspunten zijn wij aan het werk gegaan. Wij hebben ons zelf met de thematiek geconfronteerd, en ons vooral de vraag gesteld in welke rol wij spreken en voor wie. Het is ons duidelijk geworden, dat wij als kerkleiding niet alleen namens onze leden spreken (als dat überhaupt al mogelijk is), maar ook een opdracht hebben om vanuit het Evangelie de mensen in onze gemeenten en instellingen aan te spreken. Verder is ons duidelijk geworden, dat wij historisch gesproken in één lijn staan met hen, die vroeger in de Uniteitsoudstenconferentie (de oude naam voor het provinciaal bestuur) beslissingen genomen hebben en dat wij deze verantwoordelijkheid moeten opnemen. Wij hebben vervolgens mensen aangezocht, die deskundig zijn op het gebied van de geschiedenis van de Broedergemeente en vooral van haar zendingswerk, om ons gedachten aan te reiken. Wij hebben de tekst met zusters en broeders besproken, die zelf nazaten van tot slaven gemaakte Afrikaners zijn. Wij zijn met het ZZg in zee gegaan. En wij hebben de verklaring in het Duits en het Nederlands geformuleerd, niet (slechts) vertaald. Nu hopen wij, dat deze verklaring ertoe bijdraagt, dat wij met elkaar in gesprek komen over wat er in de geschiedenis gebeurd is en ook over hoe wij in de toekomst met elkaar kerk willen zijn. Om zo te zien dat de wens uit het boek werkelijkheid wordt: … opdat wij waarlijk zusters en broeders worden … Johannes Welschen

Zinzendorfscholen Königsfeld vergroten hun aanbod Sinds 40 jaar vormen de Zinzendorfscholen in Königsfeld aan de (Sociaal) Pedagogische Academie met succes leerkrachten, die overwegend in de vorming van basisschoolkinderen hun werk vinden. Maar de behoefte aan pedagogisch getrainde onderwijzers beperkt zich niet tot het gebied van jonge kinderen. Daarom breidt het schoolwerk van de Broedergemeente vanaf het komende schooljaar haar spectrum aan opleidingen uit met een afdeling SPH – de enige in de regio. Hier kunnen jonge en jong gebleven volwassen zich laten vormen tot sociaalpedagogen (m/v). De tweejarige voltijdsopleiding, inclusief praktijkstages en een aansluitend certificeringsjaar, bekwaamt voor de inzet in sociaalpedagogisch werk op scholen, internaten, scholen met dagopvang en andere instellingen voor stationaire en ambulante jeugdhulp, alsook in gespecialiseerd pedagogische arbeid zoals in scholen en tehuizen voor gehandicapten. Dagteksten voor de mensen in de gevangenis Sinds 2004 geeft ds. Gundar Ceipe uit Riga de Dagteksten in Letse taal uit. Graag zou hij de dagteksten ook in gevangenissen van zijn land verspreiden om ze aan mensen te kunnen geven, die in een levenscrisis beland zijn. Daarom heeft hij aan de uitgever van de dagteksten en aan de Broedergemeente in Duitsland gevraagd, om hem 500 exemplaren ter beschikking te stellen. Daarvoor zijn € 1000 nodig, die door giften en collecten bij elkaar zullen worden gebracht.

ZZg Nieuws ZZg en Keti Koti 2013 Keti Koti is gevierd, het feest is voorbij. Maar de zoektocht gaat door. Het ZZg is twee jaar lang via de landelijke werkgroep van de Broedergemeente betrokken geweest bij de voorbereidingen op de viering van 150 jaar afschaffing van de slavernij. We gaven aan Mildred Uda-Lede opdracht om een boek te schrijven waarin mensen uit de EBG vertellen wat ze nu nog merken van dat belaste verleden. Het boek kreeg als titel mee ›Zoektocht in vrijheid‹. Dit voorjaar werden enkele geïnterviewden uit het boek uitgenodigd ook voor de camera hun verhaal te vertellen. Het is een boeiend geheel geworden. Ook Age Kramer, Algemeen secretaris van het ZZg, vertelt in de film wat hij nu nog merkt van het slavernij- en koloniale verleden. Het gaat dan om gevoelens die meestal onder de oppervlakte leven, maar wel hun werking hebben. Het ZZg heeft bij de eigenlijke Keti Koti vieringen gekozen voor een terughoudende rol. Onze voorzitter, Stanley Veldwachter, verwoordde de gevoelens van waarschijnlijk velen in de gebeden van de kerkdienst op 1 juli in de Koningskerk. Het ZZg werkte de afgelopen tijd mee aan enkele interviews over het thema slavernij. Op de site van de Raad van Kerken vindt u een radio-interview waarin Age Kramer zijn persoonlijke visie geeft. www.raadvankerken.nl/?b=2467 Het boek en de film ›Zoektocht in Vrijheid‹ zijn beide verkrijgbaar via de shop op www.zzg.nl . Als u ze allebei koopt krijgt u korting. Jeannet Kelholt

Mededelingen van het Provinciaal Bestuur … opdat wij waarlijk vrije zusters en broeders worden … Deze zin uit het interviewboek bij de herdenking van de afschaffing van de slavernij in Suriname, 150 jaar geleden (op 1 juli 1863) heeft mij niet los gelaten en vele anderen ook niet. Al tijdens de conferentie in Mennorode in oktober 2012 werd duidelijk: Wij moeten met elkaar op weg gaan – nazaten van Afrikanen (m/v), die men tot slaven gemaakt had, nazaten van de zendelingen, zusters en broeders met een Duitse, Nederlandse en Surinaamse achtergrond, en ook het PB. In Mennorode werd duidelijk, dat wij ons als kerk opnieuw met deze tijd moeten bezig houden en daarbij ook open de ambivalente rol van de zending van de Broedergemeente, in de context van het systeem van de slavernij, ter sprake brengen. Vooral echter is het actueel om duidelijk en openlijk te zeggen, dat het bij het systeem van de trans-Atlantische slavenhandel niet maar om een min of meer onaangename fase van de Europese geschiedenis gaat, maar niet minder dan om een misdaad tegen de menselijkheid. Nadat wij binnen het Provinciaal Bestuur de conferentie in Mennorode geëvalueerd hadden, werden voor ons enige punten snel duidelijk: 1. Wij zullen ons met een verklaring tot de gemeenten in alle

6

Uit Suriname

Hindoestaanse immigratie Mooi hierop aansluitend is wat zr. Lucia Anches-Breeveld memoreert: Op 5 juni 2013 »was het alweer 140 jaar geleden dat de Hindoestaanse zusters en broeders ons land hebben verrijkt met alles wat ze meenamen uit India, het land van herkomst. In ons land zijn ook onder deze groep Surinamers de zendelingen actief geweest en weten wij allemaal van »Jieshoe naam wahie dhaal hai aur tjataan« (de naam van Jezus is een schild in iedere strijd).

Theologisch Seminarie zoekt versterking In een vergadering van het DB werd zr. M. Waterval geïnstalleerd tot lid van het Curatorium van het Theologisch Seminarie. Het Curatorium wordt met toevoeging van deze zuster een vruchtbare tijd toegewenst, waarbij de hoop wordt uitgesproken dat het TS naar grotere hoogten getild mag worden. Op zondag 23 juni stond het werk van het TS centraal in de gemeenten. Het thema was »samen dienen, samen bouwen aan Gods kerk.« De gemeenten worden opgeroepen om speciaal dan uit te zien naar mensen die geschikt zijn voor de opleiding tot de dienst van het Woord. Een speciale collecte voor het TS is aanbevolen.

Het juk van Jezus in een wereld van ICT De Kerkbode van 9 juni opent met een Bijbelstudie van br. Franklin Vreden over Matteüs 11:28. Wat daarbij opvalt is dat hij de boodschap van dit Bijbelgedeelte relateert aan onze wereld van ICT, waarin alles steeds sneller moet en de stress vaak om zich heen grijpt, op het werk, in de familie, in de politiek, en zelfs in de gemeente. Op aanstekelijke manier wijst hij ons op de Bijbelse bronnen.

Mutatie & herstel & augustusmaand Broeder C. Walker had op 26 mei een afscheidsdienst in verband met zijn a.s. vertrek naar de Antillen. De broeder en zijn gezin wordt een gezegende tijd toegewenst op de Antillen. Preases R. Pansa is na een periode van ziekte een warm welkom toegeroepen. Na zijn herstel hervat hij nu zijn werkzaamheden op kantoor. Voorbereidingen voor 1 juli vieringen en activiteiten in verband met de Augustusmaand zijn aan de orde. Nu reeds wordt opgeroepen na te denken over mogelijke bijdragen tijdens de openingsdienst van de Augustusmaand 2013. Br. R. Kortram, de secretaris van de Augustusmaand Commissie, kondigde een speciale teach-in aan over de dan te houden activiteiten.

Vaderdag Zoals bekend wordt vaderdag (en moederdag) in Suriname met overtuiging en warmte gevierd. De Stadszending speelt daar mooi op in. Met titels als »Pa, wees een vent – opvoedingsboek voor vaders« (door Nico van der Voet) en »Echte mannen – de man worden die God de Vader in je ziet« (door John Eldredge) en citaten hieruit wordt aangedrongen op toerusting van vaders en kinderen. In de Kerkbode16 juni sluit het PB zich hierbij aan met de oproep: Vaders neemt uw gezin mee op deze vaderdag.

Soendersingh Internaat Een commissie uit het Provinciaal Bestuur had gesprekken met pupillen van het Soendersingh meisjesinternaat. Het ligt in de bedoeling dat het resultaat van deze gesprekken zal dienen als model van nieuw beleid voor de internaten. Deze ontwikkeling kan gezien worden als een vrucht van het zaaiwerk en vele offers die hier al sinds 1904 gebracht zijn. Ingewijden weten het, maar voor anderen is het, in deze tijd vol herdenkingen, wellicht gepast te wijzen op de roots van dit internaatswerk. Het bouwt voort op en is vrucht van een in 1904 gebouwd vergaderlokaal voor de Hindoestaanse zending aan de Gravenstraat. Dit groeide uit tot de »Soesamatjaarkerk«. Verschillende zendingswerkers uit Suriname (o.a. br. J. Mohaboe, Leo Schalkwijk) en uit Europa (fam. Julius Wenzel, fam. Jan Schalkwijk, fam. Jensen en diverse Deense zusters) gaven aan dit werk hun krachten. Een belangrijke futuston was br. Peter Martin Legêne, die het internaatswerk in Almaar begon. Na een schoolperiode in het nog vertrouwde district Commewijne (t/m mulo), worden jongedames dan aan het Soendersingh Internaat verder begeleid en gevormd, voor een verantwoordelijk beroep, maar vooral ook als christen.

Nieuws uit breder kring: Boen Njoensoe Er zijn, naast en vaak in samenwerking met de EBGS, ook nog andere clubs die zich bezig houden met evangelisatie en toerusting van jeugdigen. Deze keer halen we graag »Boen Njoensoe« (goed nieuws) voor het voetlicht. Met name br. Henk Wassink gaat de Surinaamse scholen – ook die van de Broedergemeente – langs o.a. met een maquette-presentatie van de tabernakel, als beeld van de weg die God al lang geleden voor mensen opende. Heel aanstekelijk wordt zo het evangelie aan de jeugd gebracht. Bij veel scholen is de vraag steeds: wanneer komt u terug? Ook het lezen en verdere opleiding wordt in breder verband gestimuleerd op Kinder Boeken Festivals, die tot ver in het binnenland plaats vinden. Bezoekende schoolklassen krijgen zo, naast een mooi uitstapje, ook de nodige prikkels tot verdere vorming, in geestelijke en maatschappelijke zin.

7

Uit de wereldwijde Uniteit

Toerusting & de oproep tot gebed Toerusting, zowel voor senioren als junioren, krijgt in de Kerkbode steeds veel aandacht. Goede bezinning is er ook over »vloeken« en hoe dat tegen te gaan. Het woord voor de week »Wees niet bevreesd, geloof alleen.«(Marcus 5:36) geeft aanleiding tot een pittige Bijbelstudie, onder de rubriek ›Manna Bijbelstudies‹. Markant besluit: »De moeilijkste situaties zijn voor ons vaak de beste situaties want problemen drijven ons in de armen van Jezus.« In hun eigen taal en aansluitend op hun belevingswereld is er aanstekelijke Bijbelstudie voor kinderen, over Paulus en Barnabas, waarin opvoedende punten centraal staan.

Uniteitsbisschopsconferentie wordt voorbereid Van 12 tot 17 juni vond in Tabora (Tanzania, Westprovincie) een ontmoeting ter voorbereiding voor de vierde Uniteitsbisschoppenconferentie plaats. Deze is voor het jaar 2015 gepland – het jaar, waarin de martelaarsdood van Jan Hus 600 jaar geleden herdacht zal worden. De Europese regio van de Unitas-Fratrum werd vertegenwoordigd door Volker Schulz (Bazel, Zwitserland), de Noord-Amerikaanse regio door Samuel Gray (Winston Salem, USA) en de Caribische regio door Kingsley Lewis (St. John’s, Antigua). Omdat de vergaderlocatie in Tanzania gelegen is nemen alle Tanzaniaanse bisschoppen aan deze vergadering deel. De vorige Uniteitsbisschoppenconferentie vond in 2007 op het eiland St. Thomas plaats. Tevoren hadden de bisschoppen al ontmoetingen in Tsjechië en in de VS.

Feest op Stoelmanseiland Op 28 mei was het feest op Stoelmanseiland. Het Johannes King zendingshospitaal, nu Johannes King gezondheidscentrum, vierde haar 55-jarig bestaan. Een delegatie uiit de stad werd ingevlogen om deze viering luister bij te zetten. Vice-voorzitter van het PB, zr. Lucia Anches-Breeveld ging voor in een korte morgenwijding, waarbij ook zr. C. Rozenblad en br. E. van Eer, resp. voorzitter en directeur van de Medische Zending aanwezig waren. Speciale felicitaties voor de totale bevolking en de Stg. MZ. Werden overgebracht. Vanwege de vele regen was er nog een boottocht naar Gaakaba nodig om weer uitgevlogen te kunnen worden.

Archief-practicum in Herrnhut Michelle Nasifa Ali, een jonge medewerkster van het Archief van de Broedergemeente in Paramaribo (Suriname), volgt van 8 juni tot 4 juli een practicum in het Uniteitsarchief te Herrnhut. Zuster Ali nam deel aan de cursus »oud-Duits schrift« en verbeterde haar kennis van het Duits. Goede kennis van deze taal is voor medewerkers op het Archief in Suriname heel belangrijk, omdat duizenden daar opgeslagen documenten in het verleden door zendelingen uit Duitsland opgesteld werden. Gedurende haar verblijf in Duitsland nam zuster Ali ook deel aan een regionale ontmoeting van de Broedergemeente Gnadau in Leipzig.

Feest in de Grote Stadskerk In de Grote Stadskerk was het op vrijdag 31 mei groot feest, vanwege haar 235-jarig bestaan. Benadrukt wordt het feit dat het hier om Gods werk gaat. Het Comeniakoor heeft weer eens gezorgd voor een voortreffelijke zanguitvoering. Dit jubileum is ook aanleiding tot een speciale wandel- en trimloop. Onder het motto »Beweeg en blijf gezond« laat de kerk zo zien dat het evangelie het hele leven omvat.

Snelcursus Theologie op de Nederlandse Antillen Op de tot de Uniteitsprovincie Suriname behorende eilanden van de Nederlandse Antillen Curaçao, Aruba en St. Maarten heeft in het eerste halfjaar een snelcursus voor hulppredikers (m/v) plaats gevonden, omdat pastorale bearbeiding van de bijna 2.000 kilometer uiteen liggende eilanden door vaste krachten problematisch is. Een driekoppige commissie, bestaand uit John Kent, bisschop, Urmie Mingoen, leidster van het Theologisch Seminarie in Paramaribo, en Clifton Walker, docent aan dit Seminarie, nam tussen 10 en 17 mei de examens af. Op grond van historische banden gedurende de koloniale tijd alsook goede werkgelegenheid in der aardolie-industrie zijn er op de Nederlandse Antillen veel leden van de Broedergemeente.

Oproep REUNIE KINDERHUIS SARON Aan: pupillen, oudmedewerkers, oud bestuursleden van kinderhuis SARON: I.v.m. 100 jaar stichting kinderhuis Saron der EBGS en 103 jaar kinderhuis Saron, wordt u uitgenodigd voor een reünie Datum: vrijdag 12 juli 2013 Tijd: 18.30 – 22.30 Locatie: Vormingscentrum Saron, Slangenhoutstraat 99, Paramaribo

Uniteitsgebedswacht 26 juni tot 9 juli: Groot-Britannië en het Uniteitswerk in India 10 juli tot 23 juli: Tanzania, Rukwa-Provincie 24 juli tot 6 september: Tanzania, Südprovinz en Malawi

U kunt zich alsnog registreren op tel. (00597) 402225 of email: [email protected] Uw deelname is onontbeerlijk!

Uit de Oecumene

Bestuur stichting kinderhuis Saron der EBGS

Vredeszondag Gelukkig wie vrede sticht, want zij zullen kinderen Gods worden genoemd (Mattëus. 5:9). Blijkbaar is het kenmerkende van een ›kind van God‹ dat deze vrede sticht. Wilt u het wat eigentijdser zeggen, dan noemt u het Act for Peace. Dat is het motto geworden van de komende Vredesweek (21- 29 september). Voor predikanten en liturgiecommissies is er een krant ontwikkeld waarin teksten, liedsuggesties en gebeden staan die helpen om een Vredesviering vorm te geven. De profeet Amos en apostel Paulus zijn ieder in hun tijd activisten voor de vrede. Ook besteed de krant aandacht aan materiaal voor de leiding van de

Andere gedenkdagen Er is volop aandacht voor gedenkdagen dus. Van gebeurtenissen dichtbij huis, tot Internationale Gedenkdagen. Een greep: 8 juni: Wereld Oceanen Dag; 9 juni Internationale dag van het Archief; 15 juni Wereld Bloeddonoren Dag; 17 juni 1722: Christian David velt de eerste boom van Herrnhut; 25 juni 1964: Polikliniek Brownsberg; 26 juni: Werelddag ter Bestrijding van Misbruik en handel in Drugs; 29 juni Christoffel Kersten koopt het eerste pand op de hoek van de Steenbakkerijstraat en de Maagdenstraat. Kees van der Ziel

8

kindernevendienst. Met verhalen uit Syrië sluit de krant af, want alleen maar toekijken en niets doen, is niet alleen volgens Amos en Paulus uit den boze, maar ook volgens huidige Syrische vredesactivisten. Bestel die krant genaamd Vrede.vieren op www.ministerievanvrede.nl of download een digitaal exemplaar ophttp://www.ministerievanvrede.nl/media/files/wwwliturgiekrant2013.pdf Er is ook meer verdiepend materiaal om een bijeenkomst mee te organiseren of om aan bezoekers mee te geven.

Laat je daarom zaterdag 7 september a.s. inspireren om mee te werken aan een duurzame samenleving. Er zullen presentaties worden gehouden door Marieke Schoenmaeckers (Duurzaamheid op Kantoor) en Gerard van Eck (DISK project Duurzaamheid en Talenten). Je ontmoet dan ook mensen die net als jij op zoek zijn naar ideeën. Meewerken aan duurzaam? is een inspiratiedag voor wie als medewerker van een bedrijf of instelling wil bijdragen aan verduurzaming. De inspiratiedag is ook bedoeld voor wie mee wil doen aan het lerend netwerk Talenten voor Duurzaamheid en zich hierop wil oriënteren. Aan deelname zijn geen kosten verbonden. Meer informatie: http://www.duurzaamheidentalenten.nl/lerend-netwerk/inspiratiedag/ Deelname wordt aanbevolen door Kerk in Actie, Noach Alliantie, Togetthere en CNV Jongeren.

Ruime meerderheid Nederlanders vóór bescherming van vluchtelingen Als vluchtelingen kunnen aantonen gevaar te lopen in hun eigen land, vindt 74 procent van de Nederlanders dat ons land hen bescherming moet bieden. Dat blijkt uit een peiling van Maurice de Hond, gehouden in opdracht van het UAF, Kerk in Actie, UNHCR, Humanity House en VluchtelingenWerk Nederland. Slechts 18 procent van de Nederlandse bevolking is tegen het opvangen van mensen die gevlucht zijn voor oorlog en onderdrukking. Uitgesplitst naar politieke voorkeur zijn onder de CDA-stemmers de meeste mensen vóór opvang van vluchtelingen, namelijk 94 procent. Bij de PVV-achterban is dit aandeel het laagste, namelijk 37 procent. Maurice de Hond ondervroeg via een online onderzoek ruim 1.300 personen van 18 jaar en ouder.

Uit de geschiedenis Lekker weg in eigen land – De Beuning-kamer

Docenten demonstreren tegen bezuinigingen vormingsonderwijs Op dinsdag 25 juni hebben docenten godsdienstig en humanistisch vormingsonderwijs (GVO en HVO) in Den Haag gedemonstreerd tegen het afschaffen van de subsidie voor vormingsonderwijs op openbare basisscholen. Het kabinet wil namelijk de gehele (jaarlijkse) subsidie van 10 miljoen euro voor het godsdienstig en humanistisch vormingsonderwijs (GVO en HVO) op openbare basisscholen schrappen. Veel docenten droegen T-shirts met leuzen en vlaggetjes met zich mee. Ook was een flashmob te zien en werd een lied ten gehore gebracht. De demonstratie vond plaats rond de aanbieding van de petitie voor behoud van dit levensbeschouwelijk vormingsonderwijs aan leden van de Vaste Kamercommissie van OCW. De petitie is uiteindelijk door 29.382 mensen ondertekend. Het Dienstencentrum GVO en HVO en de daarin samenwerkende werkgevers zijn verheugd dat dit unieke onderwijs kan rekenen op brede steun van individuen en organisaties in de samenleving. Zij hopen dat dit leidt tot aanpassing van de plannen door minister Bussemaker. Het Dienstencentrum GVO en HVO hoopt dat de minister de plannen wil bijstellen ten gunste van dit onderwijs, dat een waardevolle aanvulling is op het reguliere aanbod van de openbare basisschool. (uit het PKN-Nieuwsbulletin)

Veel lezers van het EBG nieuws zullen in de komende weken met vakantie gaan. Een tip voor de thuisblijvers: bewonder een stuk Hernhutter geschiedenis in het heropende Rijksmuseum Amsterdam, de Beuning-kamer. Matthijs Beuning stamde uit een doopsgezinde Amsterdamse familie. Toen de Hernhutters in Amsterdam kwamen, hoorde hij al snel bij hun vriendenkring. Zinzendorf logeerde vaker bij hem. In Beunings huis werd op 24 november 1738 bij een liefdemaal in aanwezigheid van Zinzendorf de Broedergemeente Amsterdam opgericht. Hier vonden zangdiensten, maar ook belangrijke vergaderingen van de Amsterdamse vriendenkring van de Broedergemeente plaats. Deze bleven niet onopgemerkt. Er waren zelfs rellen voor zijn huis van tegenstanders die de bijeenkomsten van de Hernhutters verstoorden. De Beunings waren een rijke koopmansfamilie. In 1744 erft Matthijs van zijn moeder een pand aan de Keizersgracht dat hij in de komende jaren omvangrijk laat verbouwen. In die tijd ontstaat de Beuning-kamer. De betimmering van zeldzaam Cubaans mahoniehout, het wandtapijt, het schoorsteenstuk van Jacob de Wit (De Doop van de Kamerling, Handelingen 8) en de enorme mahoniehouten deur zijn een typisch voorbeeld voor de schoonheid en de rijkdom van een Amsterdams grachtenpand in de 18de eeuw. Het NRC noemde deze kamer: De mooiste kamer van Amsterdam.

Duurzaamheid Het netwerk »Talenten voor Duurzaamheid« vraagt aandacht voor het volgende, enigszins ingekorte, bericht: Inspiratiedag Meewerken aan duurzaam? Je wilt dat onze wereld schoner en eerlijker wordt. En je wilt jouw talenten daarvoor inzetten! In je eigen omgeving doe je dat vermoedelijk al. Maar lukt dat ook in het bedrijf of de instelling waar je werkt? Gevraagd wordt: waarvoor kun jij je op je werk sterk maken? Hoe pak je dit concreet aan? En met wie doe je dat?

9

Maar hoe komt Beunings kamer van de Keizersgracht naar het Rijksmuseum? Dat deze kamer bewaard is gebleven, is een wonder. Toen het pand aan de Keizersgracht in 1896 ten behoeve van de aanleg van de Raadhuisstraat gesloopt werd, werd de Beuning-kamer door het Stedelijk museum geconserveerd, als voorbeeld voor een typische Amsterdamse kamer in rococostijl. Later werd hij in bruikleen aan het Rijksmuseum gegeven. Ter gelegenheid van de heropening is de kamer prachtig gerestaureerd. Zo bleef op zeer uitzonderlijke manier een stuk van de begintijd van de Hernhutters in Nederland bewaard, onder één dak met Rembrandts Nachtwacht. Beuning heeft trouwens niet zo heel lang van zijn prachtige kamer genoten. Al in 1753 verkocht hij het pand. Hij heeft een nog mooier huis laten bouwen, in Zeist op het Broederplein tegenover de kerk, thans het Schellingerhuis geheten. M.B., het monogram van zijn naam is vandaag de dag nog terug te vinden in het smeedijzeren hek van het balkon. Beuning stierf in 1755 in Amsterdam. Hij ligt begraven op de begraafplaats van de Broedergemeente Zeist.

Op 28 mei is Christine Rudolph (Herrnhut-Rennersdorf ) op de leeftijd van 70 jaar overleden. Zuster Rudolph heeft vanaf 1976 tot 2005 gewerkt als boekhoudster bij de Uniteitsadministratie te Herrnhut; eerst voor de zendingsafdeling, later voor de Financiële directie. Op 18 mei is Annelies Heller (Herrnhut) op de leeftijd van 87 jaar overleden. Zuster Heller heeft van 1968 tot 1986 in de Uniteitsadministratie Herrnhut gewerkt in de afdeling publiciteit van de zending. Bijzondere verjaardagen in juli en augustus Wij feliciteren de volgende medewerkers van de Broedergemeente in actieve dienst of in ruste: Johannes Walther Rapparlié, Zeist, met zijn 70e verjaardag op 9 juli Christian Weber, Radebeul/D, met zijn 70e verjaardag op 20 juli Ingeborg Vollprecht, Königsfeld/D, met haar 93e verjaardag op 5 augustus Karin Wiedemann, Herrnhut/D, met haar 60e verjaardag op 7 augustus Bernhild Reichel, Königsfeld/D, met haar 91e verjaardag op 26 augustus

Personalia Anita Zimmerling Enkelmann (Dachsberg, Duitsland) heeft een beroep voor de pastorale begeleiding van de Sociëteit Forst ontvangen en aangenomen. De functieomvang bedraagt 0,5 fte. Zuster Zimmerling Enkelmann zal haar dienst in september of oktober aanvangen.

Agenda vanaf 30/7

Ivonne Rösler komt vanaf 1 september in dienst als jeugdwerker van de Broedergemeente Herrnhut.

05 – 07/07 06/07

Saskia Delvendahl-Bloem heeft per 1 september een beroep ontvangen en aangenomen voor het werk als regiopastor van de Broedergemeente Neugnadenfeld (0,25 fte) en voor het Nederlandse gemeentewerk in de Diaspora (0,5 fte).

10 – 12/07 27/07 – 03/08

De Intersynodale Financiële Commissie heeft op zijn vergadering van 30 mei tot 1 juni in Herrnhut Hans-Rudolf Stähelin (Montmirail, Zwitserland) tot nieuwe voorzitter gekozen. Als vice-voorzitster werd Antje Weiß (München) gekozen.

18/07 – 04/08 10 – 21/08 21 – 24/08 31/08 – 01/09

Henry Belfor (Voorburg, Nederland) en Thomas Dingemans (Zeist, Nederland) hebben om persoonlijke redenen hun terugtreden uit de intersynodale alsook uit de Nederlandse financiële commissie bekend gemaakt. Het Provinciaal Bestuur zoekt broeders en zusters, die zich op deze plek willen inzetten. Verkiezing volgt dan achteraf tijdens de synodevergadering van 2014.

Zeist: Tentoonstelling ›Brieven uit de Slaventijd‹ Železný Brod (Tsjechië): jongerenweekend »Back to the roots« Železný Brod (Tsjechië): Jan-Hus-herdenking in de Kalich Zeist: Vergadering Provinciaal Bestuur Markenesse: International Jeugdcamp in Marknesse HMH ontmoetingsreis naar Tanzania Moravian Youth Heritage Tour door verschillende EBG gemeenten in Europa Moravian Youth Heritage Tour in Zeist Neugnadenfeld: zendingsfeest

In de maanden juli en augustus vinden er verschillende kampen voor kinderen en jongeren plaats. Voor een overzicht in het Duits zie http://www.jugend.ebu.de/veranstaltungen/

10

Diensten van de Broedergemeente in Nederland Amsterdam Stad en Flevoland, Koningskerk, Van ’t Hofflaan 20, Amsterdam. Diensten op elke zondag om 10.30 uur in de Koningskerk. Almere: Lichtboog, Klokkeluiderstraat 10. Diensten op elke 1ste en 3de zondag van de maand om 14.00 uur. Lelystad: buurtcentrum De Bever, Voorstraat 313 Diensten op elke laatste zondag van de maand om 14.00 uur. www.ebga.nl Amsterdam Zuidoost, Kerkgebouw »Wi Eegi Kerki«, Kortvoort 73, 1104NA, Amsterdam-ZO. Diensten op elke zondag om 11.00 uur www.ebgzuidoost.nl Arnhem, Waalse Kerk, Gasthuisstraat 1, Arnhem-Centrum. Diensten op elke zondag om 12.30 uur m.u.v. de 2e zondag van de maand. Eindhoven, voorlopig vinden er geen kerkdiensten van de EBG in Eindhoven plaats. Groningen, Kerkgebouw »De Fontein«, Eikenlaan 255. Diensten op elke 2e en 4e zondag van de maand om 14.00 uur Den Haag, Chasséstraat 1, Den Haag. Diensten elke zondag om 10.00 uur; de laatste zondag van de maand om 11.00 uur. Zoetermeer: Julianalaan 3 (wijk 12), Diensten op elke 1ste en 3de zondag van de maand om 14.00 uur. www.ebg-haaglanden.nl Noord-Holland: Haarlem: Parklaan 34 in Haarlem. Diensten op elke zondag om 10.30 uur. Zaanstad: Lutherse kerk, Vinkenstraat 34 in Zaandam. Diensten op elke 1ste, 3de en 5de zondag om 12:30 uur. Hoorn: Dorpskerk, Kerkelaan 8 in Zwaag. Diensten op elke 1ste en 3de zondag om 13.00 uur Alkmaar e.o.: Blije Mare, Kajakstraat 60 in Alkmaar. Diensten op elke 2de en 4de zondag om 12.00 uur. Den Helder: bijeenkomsten volgens afspraak. www.ebgnoordholland.nl of www.facebook.nl/ebgnoordholland Rotterdam, Avenue Concordia 111, Rotterdam. Diensten op elke zondag om 10.45 uur. in Maassluis: Kerk van de NPB, Constantijn Huygenstraat 1. Diensten op elke 2de zondag van de maand om 14.00 uur; in Dordrecht: Lutherse kerk, Vriesestraat 20-22. Diensten op de 1ste zondag van de maand om 14.00 uur. www.ebgr.nl Utrecht, Ivoordreef 2, Utrecht-Overvecht. Diensten elke zondag om 12.00 uur in de Jeruëlkapel. www.ebgu.nl Zeist, Zusterplein 12, Zeist. Diensten elke zondag om 10.00 uur. Elke zaterdag: zangdienst om 19.00 uur. www.ebg.nl/zeist Landelijke Werkgroepen Javaans Christelijke Werkgroep: kerkdienst in Rotterdam, Avenue Concordia 111, elke 1ste en 3e zondag van de maand om 14.45 uur; in Amsterdam ZO, De Nieuwe Stad op de 1ste zondag van de maand om 14.00 uur. Landelijke Hindoestaans Christelijke Werkgroep: Diensten op de 1ste zondag van de maand in Amsterdam ZO om 14.00 uur, op de 2de zondag om 14.00 uur in Den Haag, op de 3de zondag om 11.30 uur in »De Brug«, Mathenesserweg 13A Rotterdam West, op de laatste zondag van de maand om 14.00 uur in Zeist. Adressen EBG kerken, zie boven. Wij vragen alle gemeenten om de bovenstaande informatie te controleren en eventuele correcties op te sturen aan br. K. van de Ziel ([email protected]).

11