Uit de Broedergemeente in Nederland. Uit de gemeenten. Korte berichten uit de Broedergemeente

EBGNieuws Korte berichten uit de Broedergemeente

04 / 2014

Uit de Broedergemeente in Nederland Er is synode in Zeist Van 14 t/m 21 juni is de EBGN weer eens gastvrouw voor de gehele Europees-Continentale Provincie van de BroederUniteit. Ongeveer 100 zusters en broeders uit 10 Europese landen komen dan in Zeist bij elkaar om als synode over de weg van onze kerk in de komende twee jaar te beraad slagen. Synode betekent: een gezamenlijke weg. Het is de gezamenlijke weg van de synodeleden, maar ook de gezamenlijke weg van de kerk en eenieder, die zich daarbij betrokken voelt. Net is het verslag van het Provinciaal Bestuur aan de synode naar de gemeenten verstuurd. Daarin leggen de leden van het Provinciaal Bestuur verantwoording af over hun werk van de afgelopen twee jaar, maar het is ook een beschrijving van belangrijke ontwikkelingen in de kerkprovincie. U kunt dit verslag inzien in uw gemeente, maar ook een exemplaar bestellen via het kantoor in Zeist ([email protected]). Het is best goed om eens daarin te lezen. Maar ook een deel van de synode meemaken is mogelijk. De plenaire vergaderingen van de synode zijn toegankelijk voor leden van de Broedergemeente. U kunt als toehoorder aanwezig zijn. Daar voor hoeft u zich niet op te geven. Het tijdstip van de plenaire ver-

gaderingen staat niet van te voren vast, maar zeer waarschijnlijk zullen die op zaterdagavond, zondag en maandagochtend worden gehouden. Verder bent u natuurlijk van harte uitgenodigd voor de kerkdiensten, die samen met de synode worden gevierd: de zangdienst op zaterdag 14 juni, de officiële openingsdienst op zondag 15 juni ‘s ochtends en de afsluitende Avondmaalsviering op vrijdag 20 juni. De exacte tijden zullen in het volgende EBGNieuws vermeld worden. De synode wordt in drie talen gehouden: Nederlands, Duits en Engels. Het spreekt voor zich, dat er voor toehoorders geen overnachting of verzorging geregeld kan worden. Ook als u niet naar Zeist kunt komen, zijn er mogelijkheden de synode te steunen: u kunt voor de synodevergadering bidden. Een synode heeft de voorbede van de gemeente nodig! Én u kunt synodeleden in uw eigen gemeente ontmoeten op woensdag 18 juni. Er zullen dan groepsbezoeken van synodeleden worden gebracht aan Nederlandse gemeenten. Dus veel mogelijkheden voor deelname aan de gezamenlijke weg: synode.

Uit de gemeenten Hebe Kohlbrugge 100 jaar Op 8 april mocht zuster Hebe Kohlbrugge wonende te Utrecht en lid van de Broedergemeente in Zeist, haar honderdste verjaardag vieren. Hebe is een achterkleindochter van de theoloog Hermann Friedrich Kohlbrugge, die in de 19e eeuw vanwege zijn orthodoxe schriftopvatting noch bij de Evangelisch Lutherse Kerk in Nederland, noch bij de Nederlandse Her vormde Kerk welkom was en toen naar Duitsland vertrok om in 1847 predikant te worden van de toen pas gestichtte Niederländisch Reformierte Gemeinde te Elberfeld. Daar heeft hij tot aan zijn dood met veel zegen gewerkt.

Voor Herrnhuters is het overigens interessant te weten dat H.F. Kohlbrugge in zijn tijd goede contacten onderhield met de Zeister Broedergemeente. De sporen daarvan zijn tot op vandaag de dag terug te vinden in Elberfeld. Wie de begraafplaats van de Reformierte Gemeinde aldaar bezoekt zal onmiddellijk de gelijkenis opvallen met de Zeister begraafplaats: een vierkante tuin, met allemaal dezelfde graven en daarop alleen de namen, de voornamen en de overlijdensdata van de gemeenteleden. Dat ook de nazaten van Herman Friedrich grote sympathie hadden voor de Broedergemeente blijkt uit het feit dat Hebe in jaar jeugd meermalen op de vroege paasochtend met haar vader naar Zeist fietste om daar Osterliturgie mee te vieren. Hoewel zij in bepaalde opzichten andere wegen is gegaan dan haar overgrootvader, heeft Hebe één ding van hem geleerd en in praktijk gebracht: de grote betekenis van het Oude Testament voor het christelijk handelen. In het spoor van JHVH, de God van Israël, de Vader van Jezus Christus, die zijn volk uit Egypte heeft geleid, heeft zij zich haar leven lang verzet tegen elke ideologie, hetzij links of rechts, die mensen tot slaaf maakt en hun de vrijheid ontneemt. Als jonge vrouw van 22 ging ze in 1936 naar Berlijn, waar ze dominee Niemöller leerde kennen, die zich in 1934 al verzet tegen het opkomende nationaal-socialisme. Door hem sloot ze zich aan bij de Bekennende Kirche, de verzetsbeweging van de Duitse protestanten. Omdat ze weigerde de Hitlergroet te brengen werd ze in 1938 het land uitgezet. Een jaar later vertrok ze

Zeist, april 2014

1

naar Bazel om te studeren bij Karl Barth, maar dat duurde niet lang: toen ze het jaar daarop met vakantie in Holland was brak de Tweede Wereldoorlog uit en kon ze niet meer terug. Al snel kwam ze in het verzet terecht. Ze verspreidde illegale bladen en smokkelde microfilms met geheime informatie naar Zwitserland, maar werd in 1944 betrapt. Ze werd overgebracht naar het concentratiekamp Ravensbrück, waar ze onder erbarmelijke omstandigheden werkzaam was als verpleegster in de kinderbarak. Dankzij de hulp van twee (communistische) Tsjechische kampvriendinnen kon ze overleven. Na de oorlog was Hebe Kohlbrugge één van de eersten die zich inzetten voor verzoening. ›Ik wilde gewoon mensen helpen, bruggen bouwen over de diepe kloof van menselijke haat die door de oorlogsjaren was ontstaan‹. En later, nadat de Berlijnse Muur werd opgericht, was het maar één stap naar Oost-Europa. ›Wij waren vrij, maar de mensen daar niet. Dus lag het op onze weg om ons voor de mensen daar in te zetten‹. Hebe smokkkelde Bijbels en theologische lectuur naar de DDR, Hongarije, Tsjechië en Roemenië en zorgde ervoor dat Nederlandse theologiestudenten in Oost-Europa konden studeren, vooral om de dialoog gaande te houden. Ook na de Wende hield ze contact met kerken en christenen in Oost-Europa en tot voor kort ging ze hen persoonlijk opzoeken.

Op vrijdag 25 april zijn vijf onderscheidingen uitgereikt aan leden van de gemeente Amsterdam-Stad & Flevoland, namens Z.M. Koning Willem Alexander. Deze leden werden samen met andere gedecoreerden gefeliciteerd tijdens de eredienst in De Koningskerk, zondag 27 april.

Felicitaties tijdens de eredienst in De Koningskerk, 27 april 2014

V. l. n. r.: Leden in de Orde van Oranje-Nassau: br. Sam Leidsman, Amsterdam; zr. Lucia Denneboom, Amsterdam; br. Humbert Roosblad, Diemen en br. Mike Kensenhuis, Amstelveen. Ridder in de Orde van Oranje-Nassau: br. Stanley Veldwachter, Almere

Zeist, april 2014

›De EBGN in kaart gebracht‹: zaterdag 31 mei 2014 U bent van harte uitgenodigd voor deze landelijke dag, speciaal bestemd voor nieuwe leden van Oudstenraden en besturen. Een dag die ook nuttig is voor langer zittende bestuursleden en geïnteresseerden. In feite is het een ›update‹ voor iedereen die wegwijs wil raken in de structuren en de organisatie van onze kerk of die meer wil weten over de Kerkorde van onze kerkprovincie. In de ochtend informeert br. S. Bernhard u over de structuur van onze kerk in Nederland, Europa en in de wereld. Daarbij hoort u ook, welke zusters en broeders op dit moment functies in de EBGN bekleden. Er zal ruimte zijn voor vragen over onze kerk. In de middag zal br. M. Theile een inleiding verzorgen over de Kerkorde van onze kerkprovincie. De Kerkorde is het wetboek van onze kerk, die het werk en gemeenteleven regelt.

Hebe Kohlbrugge – een bijzondere vrouw. Gustav W. Heinemann, heeft als president van de BRD in 1975 bij de uitreiking van een belangrijke onderscheiding over haar gezegd: ›Sie lebt aus der Freiheit des Evangeliums, die versucht über politische Grenzen, Nationalismen, Totalitätsansprüche und Vorurteile hinweg, Brücken zu slagen für eine Wahrhafte Begegnung und gegenseities Verstehen‹. Daarmee is deze sterke vrouw goed getypeerd. Wij danken God voor de bijzondere weg die Hij met haar gegaan is en bidden dat Hij haar ook in de avond van haar lange leven nabij zal zijn! Hans Kronenburg

Datum: Zaterdag 31 mei 2014 Tijd: 11:00 u (inloop 10:30 u) - 15:00 u Locatie (o.v.b): Kerkgebouw EBG Haaglanden, Chasséstraat 1, 2518 RV Den Haag Kosten: een vrijwillige bijdrage voor de lunch

Lintjesregen 2014

Wilt u meer informatie hebben of wilt u zich voor deze dag opgeven? Neemt u dan a.u.b. contact op met zr. Renée Wezel ([email protected] of 030 8500 139, ma-do tijdens kantooruren). Wij ontvangen uw opgave graag, tot uiterlijk 20 mei 2014. Diasporawerk in Nederland In dit artikel worden de beide diasporapredikanten en de werkgroepen voorgesteld, zodat u een idee krijgt wat ›Diasporawerk‹ in Nederland betekent. De werkgroepen van de EBGN die geen deel uitmaken van de gemeenten van Zeist, Amsterdam, Noord-Holland, Rotterdam, Den Haag en Utrecht komen samen in de Raad voor Diaspora. Zo vergaderen broeders en zusters uit Groningen, Zwolle, Arnhem, Noord-Brabant, de Javaans Christelijke werkgroep, de Landelijke Hindostaanse werkgroep en de Boslandcontactgroep

2

samen met het Provinciaal Bestuur over het te voeren beleid en lopende zaken. De verschillende werkgroepen proberen zelfstandig mensen, die buiten het bereik van de grote gemeenten leven, te verbinden aan de EBG. Hierbij zijn de talen, culturen en geografische nabijheid de hulp- en bindmiddelen om de betrokkenheid bij de gemeenschap te vergroten. Vanuit hun achtergrond ervaren de werkgroepen hun motivatie tot de activiteiten; het is geen selectiecriterium bij hun activiteiten. Zowel in de grote gemeenten als in de Diaspora vereist het contact met de jeugd extra aandacht. Medio 2013 heeft het Provinciaal Bestuur besloten om de halftime predikantsplaats voor de diaspora (sinds augustus 2008 ingevuld door br. Erik-Jan Stam -standplaats ‘sHertogenbosch) en de 0,2 fte voor het werk in Groningen en Zwolle (zr. Saskia Delvendahl-Bloem vanuit Neugnadenfeld, waar zij toen voor 80 % werkte) aan te vullen tot een Erik-Jan Stam totaal van 1 fte voor beide predikanten binnen de diaspora in Nederland, voor 3 ½ jaar (in te vullen door zr. Saskia Delvendahl-Bloem -standplaats Neugnadenfeld, totdat zij de pensioensgerechtigde leeftijd heeft bereikt). De werkverdeling is op verzoek van het Provinciaal Bestuur langs geografische lijnen verdeeld. Zo is de Nederlandse A12 een denkbeeldige Saskia Delvendahl-Bloem grenslijn waarbij de nadruk voor zr. Delvendahl op het Noord-Oosten van het land ligt en het werk van br. Stam zich richt op het Zuid-Westen. Dit betekent voor de werkgroepen: extra ondersteuning bij vorming en toerusting. Ook is met deze uitbreiding meer mogelijk in de opbouw van liturgische, exegetische en catechetische vaardigheden. Afhankelijk van de lokale taakverdelingen kan de tijd ook ingezet worden voor een extra inbreng in het pastoraat. De uitdaging is zo optimaal mogelijk te werken met de beperkingen in tijd, vanwege het parttime karakter van beide aanstellingen, de reizen die gemaakt moeten worden en de zeer beperkte middelen. Want op het ogenblik is de Diaspora als geheel niet in staat om deze beide aanstellingen te bekostigen. Zowel het PB als de werkgroepen zien in het besluit voor de uitbreiding van de aanstelling een investering in het versterken van de structuren in de Diaspora, met het oog op de toekomst waar de groepen zelfstandig hun taken zullen vormgeven met ondersteuning van de dan beschikbare voorgangers van de EBG in Nederland.

sterk door hun beroep in beslag genomen en reizen veel door de wereld, zodat ze niet altijd samen op de catechisatie kunnen zijn. Op 25 mei 2014 hopen ze belijdenis van hun geloof af te leggen. Groningen heeft ook een actieve gebedskring, de leden werken graag mee aan bijvoorbeeld – onze moederdagviering. De leden van onze gemeente bestaan voor het grootste deel uit personen met een Surinaamse achtergrond en enkele Nederlanders. Verschillende leden in de Broederraad willen graag hun plaats vrijmaken voor jongeren. Dat houdt ons op dit moment sterk bezig. In Groningen zijn wij sterk betrokken bij de »kleine Oecumene« (= Lutheranen, Doopsgezinden, Leger des Heils en Baptisten e.a.), waarmee we vooral de zomerdiensten gezamenlijk houden. Het gebied, waarvoor de Gemeente Groningen e.o. staat, omvat de provincies Friesland, Groningen en Drenthe en sluit dus geografisch aan het Diasporagebied van de gemeente Neugnadenfeld. Werkgroep Zwolle Officieel heet de groep in Zwolle: Interkerkelijke Werkgroep Samen Leven Surinamers en Nederlanders Overijssel. Een mond vol voor een kleine groep mensen, die allemaal, ongeacht hun herkomst als Christenen een band met Suriname hebben. De werkgroep bestaat uit 4 leden: 2 Nederlanders en 2 Surinamers. We komen elke maand één keer bij elkaar met personen, die uit de provincie Overijssel komen in de R.K- kapel van een bejaarden- en verzorgingstehuis, de Theodorakapel. Mijn taak als predikante van de Broedergemeente is het bezoeken van de werkgroepvergaderingen (maandelijks) en het houden van tenminste 3-4 van de 12 jaarlijkse preekdiensten. Ook voor Pastorale bezoeken wordt er een beroep op mij gedaan. In de zomer houden we graag een themadag, waar we een actueel thema vanuit de Broedergemeente belichten. Veel diensten worden verzorgd door broeders en zusters uit de PGZ (= Protestantse Gemeente Zwolle). De groep bedruipt zich financieel zelf voor het grootste gedeelte. Enkelen zijn niet alleen lid van de Diaspora en/of de PKN, maar staan ook ingeschreven in de gemeente Zeist. Wij willen proberen het voormalige werk in Deventer weer op te pakken, maar de groep daar schijnt niet meer als groep te functioneren en de contactopname is moeizamer dan het aanvankelijk leek. In de volgende editie van het EBGNieuws kunt u verder lezen over de werkgroepen Arnhem en Noord-Brabant, de Javaanse Christenen, de Boslandcontactgroep en de Hindostaanse Christenen. zr. Saskia Delvendahl Bloem en br. Erik-Jan Stam

Broederraad Groningen De gemeente in Groningen heeft de status »Gemeente in opbouw« opgegeven voor het samengaan in de Diaspora, maar ze heeft de naam Broederraad behouden. Verder heeft Groningen een eigen Pastoraal Werker; Br. Albert Djasmadi, die naast zijn privéleven en werk als leraar en zijn beroepsmatige bijscholingen, zoveel tijd als hij nog over heeft aan de gemeente besteed. In Groningen komen we 2x per maand als Gemeente bij elkaar in het kerkgebouw van de PKN »De Fontein«. Tijdens de hoogtijdagen vieren we, net als in de plaatselijke gemeenten, de Hosiannadienst en de Stervensure, het Oogstfeest en de Kerstviering en extra vieringen van het Heilig Avondmaal. Op dit moment heeft de gemeente 2 catechisanten, beide zusters zijn

3

Mededelingen van het Provinciaal Bestuur

Uit onze Provincie Uitkijkpost op de Hutberg hersteld Op 15 maart is met een plechtig moment in Herrnhut het herstel van de uitkijkpost op de godsakker afgesloten. Onweerschade en gevolgen van vandalisme aan de houten buitenkant van de bekende historische uitkijktoren hadden dit herstelwerk al langere tijd noodzakelijk gemaakt. Financieel was dat slechts mogelijk met subsidie van de (Duitse) Monumentenzorg van de stad Herrnhut, die de uitkijkpost in haar wapen voert, de Herrnhuter Sterne GmbH en vele individuele donateurs.

Van 1 – 3 april kwam het Provinciaal Bestuur voor de 4e vergadering van dit jaar in de Zinzendorfschool van Tossens bijeen. In het kader van deze vergadering won het Provinciaal Bestuur informatie in over het werk van de school door een ontmoeting met de schooldirectie en de schoolpastor Friedgard Möllmann. Samen met de schooldirectie kwam het ook tot een ontmoeting met Oberkirchenrat Detlef Mucks-Büker van de EvangelischLutherse Kerk in Oldenburg. Dit gesprek ging o.m. over een sterkere samenwerking tussen de Landeskirche en de Zinzendorfschool. Evenzo ontmoette het Provinciaal Bestuur leden van de Broedergemeente, die in Tossens wonen.

Personalia Br. Holger Perske kon niet deelnemen aan deze vergadering, aangezien hij opnieuw een operatie moet ondergaan. De Zinzendorfscholen Königsfeld staan sinds enige tijd voor de uitdaging, om zich te midden van andere scholen duurzaam te handhaven als speciale onderwijsinstelling. Het Provinciaal Bestuur ziet de noodzaak om de structuren van het schoolwerk op een manier vorm te geven die het schoolwerk in staat stelt om te overleven. Daarom heeft het Provinciaal Bestuur na intensieve discussie besloten, de algehele leiding voor pedagogische aangelegenheden in een hand te leggen, zodat het Königsfelder schoolwerk in de toekomst door een duo geleid zal worden. Het Provinciaal Bestuur heeft besloten, na het afscheid van de heer Rainer Wittmann, de Pedagogische leiding aan de heer Johannes Treude over te dragen.

Reformatiefeest in Zwickau Ieder jaar vindt de tienjarige Lutherherdenking plaats , gedurende het »Festival van de Reformatie«. Steeds op een andere plek, die betrekking heeft op Luther en/of op de Reformatie. Dit jaar is de stad Zwickau aan de beurt. De priesterverblijven aan de Domhof zullen o.a. een unieke inkijk in het stadsleven geven, ten tijde van Luther. In Zwickau viel de reformatorische beweging bij de burgers en de stadsraad op bijzonder vruchtbare bodem. Veel burgers met aanzien onderhielden nauwe contacten met Martin Luther en andere Reformatoren. Martin Luther wijdde zijn geschrift »Van de vrijheid van een Christenmens« aan de Zwickauer Burgermeester Hermann Mühlpfort. In 15201521 werkte Thomas Müntzer als predikant in de Mariakerk, later in de Katharinakerk. Luther zelf predikte in 1522 viermaal in Zwickau. Aan de oecumenische paneldiscussie op 18 mei, 16:00 uur, zal ook zr. Pietsch deelnemen.

Br. Albrecht Stammler zal de ECP vertegenwoordigen bij de synode van de Kerk van de Boheemse Broeders (EKBB) in Vsetín (Tsjechië) van 29 mei – 1 juni. Tot deze kerk behoren ook de gemeenten van de Tsjechische Zendingsprovincie. Zij nodigt telkens een gast uit onze provincie uit, voor haar synode.

Dora Schmitt viert 125-jarig bestaan Op 8 april werd door Volker Krolzik, bestuurslid en diaken van de Herrnhuter Diakonie, op feestelijke wijze een schilderij van de stichtster Dora Schmitt overgedragen aan het verzorgingshuis voor ouderen ›Het Dora-Schmitt-Haus‹, in Kleinwelka. Dora Schmitt werd in 1889 in Paramaribo (Suriname) als zendingskind geboren, haar kinderjaren bracht zij hoofdzakelijk door in Königsfeld in het Zwarte Woud. Na het eindexamen van de hogere meisjesschool van de Broedergemeente behaalde zij aan het seminarie voor leraressen (een soort kweekschool) haar diploma. Ze werkte daarna als lerares op verschillende scholen en instellingen van de Broedergemeente. Tenslotte werd ze beroepen naar Kleinwelka, om daar een nieuw Diaconiewerk op te bouwen. Niet lang na de »Währungsreform« nam Dora Schmitt in de zomer van 1948 haar intrek in het reusachtige, slechts provisorisch herstelde, leegstaande gebouw van de voormalige Uniteitsjongensinrichting. Moedig begon zij het ouderenhuis in te richten en kreeg daarvoor veel steun in Kleinwelka en de regio, zelfs vanuit Dresden. In 1957 ging Dora Schmitt met pensioen waarna zij zich actief bleef inzetten. In 1971 werd zij thuisgehaald. Het nu overhandigde geschilderde portret werd gemaakt door de jonge kunstenares Pia Tasche. Het is gebaseerd op de enige tot nu toe bekende foto van haar, een onscherpe zwart-wit foto. Wie andere foto’s van Dora Schmitt heeft of kent, wordt verzocht zich met de Herrnhuter Diakonie in verbinding te stellen. Contact is ook mogelijk via de redactie van de »Herrnhuter Bote«: [email protected]

Br. Frieder Vollprecht zal als gast gedeeltelijk deelnemen aan de Zuid-Duitse Conferentie van de Evangelisch-methodistische Kerk (EmK), die van 28 mei – 1 juni in Heilbronn plaatsvindt. Bij de ontmoeting van de kerkbesturen in Herrnhut in december 2012 werd afgesproken om elkaar wederkerig voor synoden en kerkconferenties uit te nodigen. De EmK heeft al aangekondigd ook op onze synode in Zeist met een gast vertegenwoordigd te zijn.

Uit de bestuursafdelingen Het Provinciaal Bestuur bekrachtigde de nieuwe »Richtlijn voor kapitaalbelegging in de administratie van de ECP«, die zich oriënteert op de richtlijnen voor duurzaamheid, zoals in de handleiding voor ethisch duurzaam beleggen van de EKD. Nadat het »Interkerkelijk Bestuurlijk Overleg inzake seksueel misbruik in pastorale relaties« in Nederland besloten heeft tot opname van de Broedergemeente in dit overleg, ondertekende het Provinciaal Bestuur het Convenant van deze organisatie, die zich toelegt op de strijd tegen seksueel misbruik in de kerken. Zo heeft de Broedergemeente ook voor Nederland een aanspreekpunt voor gevallen van seksueel misbruik. De gemeenten in Nederland zullen in de komende tijd verdere informatie ontvangen over de te volgen procedures in gevallen van seksueel misbruik.

4

Agenda april/ mei

Het Provinciaal Bestuur hield zich opnieuw bezig met de situatie van de gemeente Neudietendorf. Het wel en wee van deze gemeente wordt momenteel gekenmerkt door de ziekte van de gemeentepredikant en de herstructureringen in de Kirchenkreis (classis) Gotha, die het aandeel van de Landeskirche in de gemeenschappelijke predikantsplaats raken.

28 – 29 april 30 april 3 mei 3 – 6 mei

Het voor de zomer van 2014 in Herrnhut geplande Moravial moet naar het jaar 2015 verschoven worden. De gemeenten zullen tijdig worden geïnformeerd.

10 mei 11 mei

Het Provinciaal Bestuur nam de volgende verslagen in ontvangst: van de vergadering van de werkgroep Geschiedenis van de Broedergemeente in de DDR; de Internationale ontmoeting van de jeugdwerkers; de eerste week van de cursus voor nieuwe medewerkers in de dienst der verkondiging; een gesprek met Uitgeverij ›Jongbloed‹, die de Nederlandse editie van de Dagteksten uitgeeft; de EKD conferentie van kerkelijke leiders; de Begeleidingsgroep van het nieuwe Hernhutter werk in Bern; de Conseil Spirituel de Montmirail; de Conferentie van de Broedergemeente in Duitsland en van het curatorium van het Diaconessenhuis EMMAUS.

15 – 18 mei 16 mei 18 mei 24 mei 27 mei 31 mei

Het Provinciaal Bestuur besprak en hechtte haar goedkeuring aan de begroting voor het jaar 2014 van de gemeenten Gnadau en Neuwied, alsook van Bosbeheer van de Broedergemeente in Duitsland.

Herrnhut: Vergadering Provinciaal Bestuur Herrnhut: Trekking dagteksten 2017 Herrnhut: Dag van de open deuren Niesky: 148e Emmaüs-jaarfeest »Diakonie erleben« Berthelsdorf: Ledenvergadering Vriendenkring Zinzendorf-Schloss EBG Rotterdam: Feestdienst i.v.m. 40-jarig jubileum EBG Amsterdam ZO: Vergadering Inter Synodale Financiële Commissie EBG Rotterdam: Landelijke jongerenavond (14+) aanvang 19:30 uur EBG Utrecht: feestdienst i.v.m. aankoop Jeruëlkapel EBG Utrecht: Vergadering Centrale Raad 11:00–14:00 uur EBG Amsterdam ZO: Vergadering Moderamen 14:00 – 16:00 uur EBG Haaglanden: Landelijke ontmoetingsdag ›De EBGN in kaart gebracht‹

Uit Suriname Jarig CCK doet van zich spreken Op 14 maart heeft het Comité Christelijke Kerken (CCK) een boek uitgebracht in het kader van haar 70 jarig bestaan. De titel: »70 jaar CCK een baken in de samenleving«. Het boek werd gesigneerd door de huidige voorzitter, Monseigneur W. de Bekker en de ondervoorzitter Praeses R. Pansa. In dat kader hield kerkhistoricus ds. E. Loswijk een inspirerende inleiding, in het multifunctioneel gebouw van de Combékerk. Er was een goede opkomst. Het zou goed zijn als door de vastlegging van dit stukje kerkgeschiedenis een impuls wordt gegeven voor heel de rijkgeschakeerde christenheid in Suriname om hun geschiedenis vast te leggen, tot zegen van komende generaties.

De komende vergadering van het Provinciaal Bestuur zal plaatsvinden op 28-29 april in Herrnhut en is verbonden met de trekking van de dagteksten voor 2017, op 30 april 2014. Johannes Welschen Uniteitsgebedswacht 1 – 14 april Westindië-Oost 15 – 16 april Labrador 16 – 17 april Congo 18 – 19 april Tanzania (Tanganyika-Meer) 20 april – 7 mei Jamaica, Cuba en Grand Cayman 8 – 25 mei Honduras

Broedergemeente Suriname en Unity Board tekenen Resolutie Op 19 en 20 maart is er een overleg geweest, zo meldt de Kerkbode van 30 maart ons, tussen de Provincie Suriname en twee leden van de Unity Board (br. R. Hopcroft en J. Bøytler). Dit overleg had betrekking op de kwestie verkoop Warenhuis Kersten. Het PB daar en de coördinatiegroep hadden eerder, op 16 maart, adequate informatie verschaft aan besturen en leidinggevenden. Het resultaat van bovengenoemd overleg is, dat er een resolutie werd getekend. Verder wordt gemeld dat de kwestie verder tijdens de vergadering van het Uniteits Bestuur in Tanzania, Kigoma, besproken zal worden met de totale Uniteit. Als gebedspunt in verband met deze zaak wordt gezegd: »bidden wij dat de God van Kerk en Zending mag ingrijpen, opdat er vrede mag heersen in de Uniteit.«

Personalia Nieuwe vicaris Op 1 maart is br. Christian Herrmann als vicaris in de Broedergemeente Gnadau gestart. In de Gemeentebrief heeft hij al voorgesteld: Geboren en opgegroeid in BerlijnFriedrichshain; Vooral door het bovenregionale kinder- en jeugdwerk van de Broedergemeente gevormd. Na maatschappelijke dienst in het Huis »Abendfrieden« in Niesky besloot hij theologie te studeren en ging naar Jena. Daar behaalde hij in 2013 zijn diploma. Zijn afstudeerscriptie gaat over verschillende voorstellingen van de »hemel« in actuele kinderliteratuur. Bijzondere verjaardagen mei 2014 Wij feliciteren de volgende medewerkers van de Broeder gemeente in actieve dienst of in ruste:

Moonbeweging weer actief in Suriname Ter attentie: Het platform van christelijke leiders (actief sinds 2001) stuurde een persbericht om te waarschuwen en waakzaam te zijn i.v.m. de hernieuwde activiteiten van de Moonbeweging. Onder allerlei namen opereerde deze sekte al eerder in Suriname: Verenigingskerk, New Life Mission, The Halleluja singers e.a. Het gaat om de sekte van de zich ›messias‹ noemende Sun

Ulla Weiss, Hamburg met haar 75e verjaardag op 13 mei Mechthild Clemens, Hameln met haar 60e verjaardag op 24 meii

5

Myung Moon. Deze niet ongevaarlijke sekte probeert via een website gratis boekwerken met misleidende titels (zoals »Bent u werkelijk wedergeboren uit het Water en de Geest?«) en dubieuze inhoud voet aan de grond te krijgen. Het is mooi dat dit platform deze waarschuwende rol op zich heeft genomen. Contact: br. Paul Doth Sr., P.O. Box 358, Paramaribo e-mail: [email protected]

Europese landen i.s.m. PICUM, het platform voor internationale samenwerking voor ongedocumenteerden. Aan deze prijs is geen geldbedrag verbonden, maar het is wel een eer om als Europees project te worden gekozen.

Overeenkomst renovatie Tammenga Op 26 maart 2014 is er een overeenkomst getekend met een aannemer voor de renovatie van het Dienstencentrum Tammenga. Een aantal van de units zal omgebouwd worden tot appartementen. Bisschoppen en DB in gebed Op donderdag 27 maart heeft het bisschoppenberaad met het dagelijks bestuur een bidstond gehouden voor aanvang van de vergadering. Dit ter bemoediging vanwege de vele moeilijke kwesties waarmee het PB wordt geconfronteerd. Voorbereidingen Augustusmaand Heel karakteristiek wordt ons wel verteld dat de Augustusmaand viering voor 2014 al volop de aandacht heeft. Regionale Besturen, Gemeenten, vrouwen- en mannengroepen, alsook jeugd en kindergroepen worden opgeroepen hun medewerking te verlenen en tijdig hun activiteiten op te geven, bij voorzitter R. Koetoe van de commissie Augustusmaand. Het enthousiasme voor deze in Suriname aloude maar zeer levende traditie doet goed. Het toont bovendien het besef dat de culturele manifestaties rond Carifesta een geestelijk tegenwicht nodig hebben. Het kerkelijk leven heeft het publieke domein veel te bieden, al gaat het koninkrijk van God heel anders te werk dan de wereld (Vgl. Jes. 8:12 en 6a) .

Stap Verder is een gemeenschappelijk project van verschillende kerkgemeentes (de Evangelische Broedergemeente Zuidoost (EBG), de Evangelisch Lutherse Gemeente, Brandpunt Zuidoost (ELG), de Persekutuan Kristen Indonesia (PERKI) de Presbyterian Church of Ghana Emmanuel Congregation (PCG), de Protestantse Gemeente Amsterdam Zuidoost (PGZO) en de Rooms Katholieke Parochie De Graankorrel (RK)), die samenwerken met de Sociëteit voor Afrikaanse Missiën (SMA) en Doctors van de Wereld. ›Stap Verder‹ biedt activiteiten en projecten aan om inwoners van Zuidoost een stap verder te brengen. Dan gaat het bijvoorbeeld om Nederlandse taalles, waarbij ›taalmaatjes‹ met mensen in de dagelijkse praktijk hun taalvaardigheid oefenen. Ook is er een kenniscentrum waar mensen uit de wijk informatie kunnen krijgen over voorzieningen waarvan ze gebruik kunnen maken en waar ze vertrouwelijk over vragen en problemen kunnen spreken. Wijkbewoners kunnen bij ›Stap Verder‹ praktische hulp krijgen, die er onder andere uit kan bestaan dat mensen zonder vaste woon-of verblijfplaats een postadres krijgen, een plek om de was te doen, een douche te nemen of een maaltijd te koken. De organisatie Dokters van de Wereld informeert bewoners die vragen hebben over de medische zorg en het recht op zorg binnen het Nederlandse zorgsysteem. Daarbij heeft de organisatie speciale aandacht en zorg voor migranten die hun verblijfsvergunning nog niet rond hebben. ›Stap Verder‹ zet zich ervoor in dat nieuwkomers in de samenleving niet worden buitengesloten, maar dat hen gastvrijheid wordt geboden. Christian Lindner

Dutawatjanakerk kreeg nieuw bestuur Op zondag 6 april moet ook de installatie plaatsgevonden hebben van het nieuwgekozen Gemeente Bestuur. Bij monde van zr. L. Anches-Breeveld bidt het PB de gemeente en dit Bestuur toe, dat ze hun harten openstellen voor de werking van Gods Geest. Vrijwillige schouders gezocht Tot slot nog een verslag van een conferentie over vrijwilligerswerk (15 maart jl.). Tijdens deze conferentie »Vrij en willig« klonken gloedvolle inleidingen van br. D. Peerwijk, br. M. Cairo en br. R. Jong A Lock. Het gemeentewerk heeft de vrijwillige schouders van ieder gemeentelid nodig. Het is een voorrecht om in dienst van Koning Jezus te staan. Het denken in termen van vrijblijvendheid werd bestreden. Kees van der Ziel

Uit de wereldwijde Uniteit

Commentaar bij de tijd – Misdaad en straf Het volksgevoel spreekt in toenemende mate: ›geen genade voor de dader‹. Als twee roofovervallers worden gedood, is er voor hen weinig consideratie. De sympathie ligt bij de winkelier. Die staat voor de talrijke winkeliers die zijn overvallen. Eindelijk slaat er een terug. Dat dit met de dood afloopt, is treurig, maar dat is het risico van het vak. Als pedofiel Benno L. vrijkomt is Leiden in last. Als besloten is dat Volkert van der G., de moordenaar van Pim Fortuyn, vrijkomt, is er veel verontwaardiging.

Uit de oecumene Europese Diaconieprijs voor Stap Verder Het werk van ons Diaconaal Oecumenisch Centrum ›Stap Verder‹ heeft de Eurodiaconia Award gewonnen. De prijs voor ›Stap Verder‹ werd op 27 november 2013 uitgereikt, tijdens een congres van Eurodiaconia in het Europese Parlement in Brussel over de rol van maatschappelijke instellingen bij de inburgering van migranten. De conferentie werd georganiseerd door Eurodiaconia, een overkoepelend orgaan van diaconieën in de

Het volksgevoel spreekt in meerderheid: ›strenger straffen‹. De sympathie ligt bij het slachtoffer en heeft weinig considera-

6

In Memoriam pater Frans Maandag 7 april werd de Nederlandse Pater Jezuïet Frans van der Lugt doodgeschoten bij zijn klooster in Homs. Hieronder volgt een In Memoriam en een gebed van Feije Duim, werkzaam voor Kerk in Actie, die pater Frans persoonlijk heeft gekend. Ook tijdens de plenaire Raad van Kerken op 9 april is pater Frans herdacht.

tie met de dader. Het is goedkoop om de staf over dit volksgevoel te breken. Te vaak gebeurt dat door hen die zelf van overvallen en van misdaad geen last hebben. Wie zich meer in de gevarenzone ophoudt, spreekt wel andere taal. Die koopt niet zoveel voor idealisme. Volksgevoel negeren is elitair. Op volksgevoel blindvaren is populistisch. Het gaat er dus wel om, enige helderheid te scheppen. Vooral over de vraag waar straffen voor dienen. Kort gezegd: een straf is herstel. Niet herstel van de dader, maar in de eerste plaats herstel van de rechtsorde. Die is door een misdrijf geschonden. Er is gestolen en mensen zijn bestolen. Er is gemoord en mensen zijn vermoord. Dat is een aanval op de rechtsorde, die mensen bescherming en veiligheid geeft. We leven niet in een jungle. Er zijn wetten die normaal menselijk leven mogelijk maken.

Pater Frans. In El Ard bij Homs, woonde hij. Een klein klooster met een grote lap grond er omheen. In 2011 vond je daar een gemeenschap jonge idealisten, een ceramische kunstenaar, een school voor gehandicapte kindertjes. Zonovergoten plek. El Ard = De aarde. Typisch Pater Frans om die naam te kiezen.

Het is ernstig wanneer die rechtsorde wordt geschonden. Dat komt uit in de straf. Die raakt degene die de orde heeft verstoord pijnlijk. Dat moet ook, anders nemen we de rechtsorde niet ernstig en geven we het signaal, dat iedereen zijn gang kan gaan. Dat is het einde van een menselijke samenleving. De samenleving pikt het dus ook niet, wanneer boeven niet worden gepakt en niet worden berecht. Wanneer de arm van politie en justitie te kort is. Het is een zaak van recht en orde dat de politie boeven kan pakken en dat justitie die boeven vervolgens een straf geeft. Het is elitair daar geringschattend over te doen.

We spraken elkaar voor het eerst op de Nederlandse ambassade in Damascus, eind februari 2011. Zijn fiets had hij aan het hek voor de ambassade vastgemaakt. »Ik ben de enige die dat mag«, zei hij met een vette glimlach. We spraken over Syrië, over Moslims en Christenen, over de spirituele trektochten die hij jaarlijks organiseerde met tientallen jongeren – moslims en christenen – door de bergen. Hij vertelt hoe ingewikkeld het is om daarvoor van de autoriteiten toestemming te krijgen. Zijn telefoon gaat. We schrikken: telefoons worden hier afgegeven en in een kastje bewaard. Angst voor afluisteraars. Frans antwoordt in het Arabisch, stopt zijn telefoon weg en haalt zijn schouders op: »Ze kennen me toch wel, dus ze weten dat ik geen bedreiging ben«.

De straf zegt ook iets tegen het slachtoffer. Het zegt: we nemen het serieus wat jou is aangedaan. We nemen het voor onze rekening. Jij hoeft niet zelf wraak te nemen. De inbreuk op jouw leven is er een op ons allen. Laat de straf dus aan ons over. Laat de wraak varen. Het is mijns inziens een hellend vlak, wanneer het slachtoffer een te grote rol krijgt in de rechtsgang. Het slachtoffer moet gehoord worden, maar de hoogte van de straf bepaalt de rechter. Dat hoeft het slachtoffer nu juist niet te doen. Die wordt daarvan ontlast. Laat dat zo blijven. Het is een illusie om te menen dat een straf het leed ongedaan maakt. Dat leed is er en blijft er vaak. Hoe ellendig dat ook is. Het hoort kennelijk bij het menselijk leven. Maar wél is er recht gedaan.

Op een vroege ochtend sta ik aan de Rechte Straat in Damascus te wachten totdat hij met de auto langskomt om me mee te nemen naar El Ard. Een volle bak. Er zijn altijd wel mensen die mee willen en Frans kent hier de hele wereld. Ja, en de hele wereld in Syrië kent hem. Honderden jonge mensen heeft hij enthousiast gemaakt om samen te bouwen aan een toekomst waarin plek is voor iedereen. Zoveel mensen geholpen. Voor zoveel mensen een teken van Gods betrokkenheid geweest.

En de dader? Die moet boeten. Hij heeft zich buiten de rechtsorde gesteld. Moet hij voor eeuwig boeten? Nee. Hij krijgt een getermineerde straf, een straf waar een eind aan komt. Die moet proportioneel zijn. Over de strafmaat zullen we het nooit helemaal eens zijn, maar hij is er wel. Daarna krijgt een dader weer de kans speler te worden van het spel. Weer terug in de samenleving. Misschien met grenzen. Dat hangt van de inschatting van het gevaar op recidive af. Een dader komt vrij. Het is bedenkelijk om dan aan wraakgevoelens gehoor te geven. Het volksgevoel kan ook verraderlijk worden. Het is populistisch om dan een lucifer bij het kruitvat te houden.

Zijn oproepen van de afgelopen maanden vanuit Homs deden me daarom zo’n pijn. Zijn dood schokt me. Iemand opperde om hem een heilige te noemen. Ik denk ook niet dat Pater Frans daar zelf voor zou zijn geweest. Ik heb een andere titel voor hem, een titel zoals die in de Joodse traditie wordt gebruikt: Pater Frans is een »Rechtvaardige«. Zo blijf ik me hem voor altijd herinneren, als een rechtvaardige. Zijn dood is een groot verlies voor zoveel mensen, die uitzijn op een rechtvaardige wereld met plek voor iedereen. Zijn dood is dramatisch voor zo veel jonge Syriërs die hij heeft geïnspireerd om samen te bouwen aan een gedeelde toekomst. Frans was een baken van hoop voor hen. Daarom kon hij ook niet weg. Laten wij er alles aan doen dat deze jonge mensen niet met lege handen staan, maar in staat zijn om die droom van Syrië weer vlees en bloed te geven. Vergeet Syrië niet. Feije Duim, Kerk in Actie © Raad van Kerken in Nederland www.raadvankerken.nl

3 april 2014 - dr. Arjan Plaisier, scriba generale synode Protestantse Kerk in Nederland © Protestantse Kerk in Nederland

7

Verklaring: Herdenk de slachtoffers Joodse, christelijke en islamitische organisaties hebben het Nationaal Comité 4 en 5 mei gevraagd om in de richtlijnen op te nemen dat alleen de slachtoffers van WO II worden herdacht. In het verleden was er al vaak discussie over de vraag wie er op 4 mei worden herdacht. De laatste jaren werd zelfs geregeld geopperd om ook de doden die vielen ›aan de andere kant‹ (de Duitse, Japanse) te gedenken. Was de tijd niet rijp voor zo’n ›verzoenend‹ gebaar? Diverse organisaties van oorlogsslachtoffers, zoals het Nederlands Auschwitz Comité en Vereniging Sinti, Roma en woonwagenbewoners Nederland, zijn het daar niet mee eens: ›Verzoenen is een daad van levenden, de doden kunnen het niet meer. Het is niet mogelijk het namens de doden te doen, daarom ook is verzoenen met de gesneuvelde daders van toen niet mogelijk. (...) Dat maakt de vraag urgent: wie herdenken we op 4 mei? Het antwoord op die vraag is: de slachtoffers, niet de daders.‹ Daarom vragen zij met nadruk om de volgende tekst toe te voegen aan de nieuwe richtlijnen voor de Nationale Herdenking op 4 en 5 mei: ›Tijdens de Nationale Herdenking herdenken wij Nederlanders of de vluchtelingen die woonden in het Koninkrijk der Nederlanden, welke in de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord, gesneuveld en gestorven, waarbij Joden, Sinti en Roma als slachtoffers van de genocide expliciet worden genoemd. Wij herdenken de slachtoffers, niet de daders. Ook gedenken wij Nederlanders die na de Tweede Wereldoorlog het leven lieten in oorlogssituaties en bij vredesmissies.‹ © Protestantse Kerk in Nederland Lees de volledige verklaring op http://www.raadvankerken.nl/pagina/2889/ verklaring_over_4_mei

Oecumenische vrijwilligers voor Palestina gezocht Kerk in Actie zoekt vrijwilligers die vanaf half oktober 2014 gedurende drie maanden als oecumenisch begeleider willen werken in Palestijnse gebieden. Deze oecumenische begeleiders dragen door hun aanwezigheid bij aan vrede en naleving van de mensenrechten, in Israël en Palestijnse gebieden. Dit werk doen zij onder verantwoordelijkheid van Ecumenical Accompaniment Program in Palestine and Israel (EAPPI). Oecumenische begeleiders begeleiden kinderen onderweg naar school, zien toe op de mogelijkheid om gebedsruimten te bezoeken en ondersteunen acties van Israëlische vredesorganisaties. Voorafgaand aan de uitzending volgen de vrijwilligers een gedegen voorbereidingstraject. Tijdens hun verblijf delen de vrijwilligers hun ervaringen via een weblog. Na afloop worden de vrijwilligers uitgenodigd om in gemeenten voordrachten te houden over wat zij hebben meegemaakt. De kosten van voorbereiding, reis en verblijf worden voor een groot gedeelte gedragen door Kerk in Actie. Ook van de vrijwilligers wordt een bijdrage gevraagd. >Lees meer op www.pkn.nl/actueel, bericht d.d. 10 april 2014 E-boek Bijbel in Gewone Taal: Pinksteren De voorpublicatie van de Bijbel in Gewone Taal is nu ook als e-boek verkrijgbaar, met als nieuwe toevoeging het verhaal van het Pinksterfeest (Handelingen). Hiermee geeft het Nederlands Bijbelgenootschap een digitaal voorproefje van de Bijbel in Gewone Taal die in oktober 2014 zal verschijnen. >Kosten: 3,49 € Meer informatie en bestellen:www.bijbelingewonetaal.nl Nederlands Bijbelgenootschap viert 200-jarig jubileum met Bijbelfestival Op 28 juni 2014 zal in DeFabrique in Utrecht (nabij NS station Maarssen) een inspirerend Bijbelfestival worden georganiseerd. Je bent hier van harte voor uitgenodigd! Niet alleen om dit te beleven, maar ook om te helpen dit festival tot een succes te maken. Het is een festival waarbij jong en oud zich thuis kan voelen. De toegang tot dit festival is gratis, kaarten zijn te bestellen via: www.deelhetverhaal.nl.

Uitgave van de Raad van Kerken: Raven De algemeen secretaris van de Raad van Kerken Nederland, ds. Klaas van der Kamp, heeft een boek geschreven, dat onder de titel »Raven« in de reeks »Oecumenische Themanummers« is uitgebracht. De ondertitel is »Eenheid als waardering voor God«. Van der Kamp, de algemeen secretaris, gebruikte een studieverlof om een zevental thema’s te bewerken, die in de eerste vijf jaar van zijn werk voor de Raad regelmatig langs zijn gekomen. Met zijn visie, gedachten en anekdotes wil hij mensen prikkelen tot een bezinning op de kernthema's van de oecumene. Het gaat om de volgende onderwerpen: 1. Het vergeten testament: Over de consequenties van het Oude Testament voor de gesprekken over de oecumene. 2. Gestalten: Over de diverse vormen die de eredienst door de Bijbelse tijden heen heeft aangenomen. 3. Drie-eenheid: Over een economische benadering van de triniteit. 4. Secularisatie: Over de onvermijdelijkheid van de secularisatie als het serieus nemen van de mondigheid van mensen. 5. Pelgrimage: Over het leidende thema voor de kerken, de komende zeven jaren. 6. Beeldvorming: Over het onvermogen van de kerken om aan een gezamenlijke beeldvorming te werken. 7. Zegening van God: Over het doel van de oecumene. Meer informatie op www.raadvankerken.nl.

8

Diensten van de Broedergemeente in Nederland Amsterdam Stad en Flevoland, Koningskerk, Van ’t Hofflaan 20, Amsterdam. Diensten: elke zondag om 10:30 uur in de Koningskerk. Almere: Op elke 1ste, 3de end 4de zondag van de maand om 14:00 uur in de Lichtboog, Klokkeluiderstraat 10. Lelystad: Op elke tweede zondag van de maand om 14:00 uur diensten in De Helmstok, Vossemeerstraat 34. www.ebga.nl Amsterdam Zuidoost, Kerkgebouw »Wi Eegi Kerki«, Kortvoort 73, Amsterdam-Zuidoost. Diensten: elke zondag om 11:00 uur www.ebgzuidoost.nl Arnhem, Waalse Kerk, Gasthuisstraat 1, Arnhem-Centrum. Diensten: elke zondag om 12:30 uur m.u.v. de 2de zondag van de maand. Eindhoven, voorlopig vinden er geen kerkdiensten van de EBG in Eindhoven plaats. Groningen, Kerkgebouw »De Fontein«, Eikenlaan 255. Diensten: elke 2de. en 4de. zondag van de maand om 14:00 uur Haaglanden, Chasséstraat 1, Den Haag. Diensten: elke zondag om 10:00 uur, de laatste zondag van de maand om 11:00 uur Zoetermeer: Op elke 1ste en 3de zondag van de maand om 14:00 uur in de Adventskerk, Julianalaan 3 (wijk 12). Leiden: Rosmolen 28 (Merenwijk), in het wijk- en dienstencentrum Molenwijk, elke 1ste zaterdag van de maand om 15:00 uur Laak: 1e Laakdwarsweg 7 (Den Haag), in Huize Stanfasti, elke 1e en 3de zaterdag van de maand om 19:30 uur Website: www.ebg-haaglanden.nl Noord-Holland: Haarlem: elke zondag om 10:30 uur in de EBG kerk, Parklaan 34 in Haarlem Zaanstad/Purmerend: elke 1ste, 3de en 5de zondag om 12:30 uur in de Lutherse kerk, Vinkenstraat 34 in Zaandam Hoorn: elke 1ste en 3de zondag om 13:00 uur in de Dorpskerk (PKN), Kerkelaan 8 in Zwaag Alkmaar/Heerhugowaard: elke 2de en 4de zondag om 12:00 uur in de Blije Mare, Kajakstraat 60 in Alkmaar Den Helder: bijeenkomsten volgens afspraak. www.ebgnoordholland.nl of www.facebook.nl/ebgnoordholland Rotterdam, Avenue Concordia 111, Rotterdam. Diensten: elke zondag om 10:45 uur. in Maassluis: Constantijn Huygenstraat 1: diensten in de kerk van de NPB op elke 2de zondag van de maand om 14:00 uur; in Dordrecht: Vriesestraat 20-22 in de Lutherse Kerk op de 1ste zondag van de maand om 14:00 uur. www.ebg-rotterdam.nl Utrecht, Ivoordreef 2, Utrecht-Overvecht. Diensten: elke zondag om 12:00 uur in de Jeruëlkapel. www.ebgu.nl Zeist, Zusterplein 12, Zeist. Diensten: elke zondag om 10:00 uur. Elke zaterdag: zangdienst om 19:00 uur. www.ebgzeist.nl Zwolle, Burgemeester Vos de Waelstraat 1 (Nieuwe Haven Woon- Zorg- en Dienstencentrum), Theodorakapel, Diensten: elke 3e zondag van de maand om 15:00 uur. Landelijke Werkgroepen Javaans Christelijke Werkgroep: Diensten in Rotterdam, Avenue Concordia 111, elke 1ste en 3de zondag van de maand om 14.45 uur; in Amsterdam ZO, Wi Eegi Kerki, Kortvoort 73, op de 1ste zondag van de maand om 14.00 uur. Landelijke Hindoestaans Christelijke Werkgroep: Diensten op de 1ste zondag van de maand in Amsterdam ZO, Wi Eegi Kerki, Kortvoort 73, om 13.00 uur, op de 2de zondag om 14.00 uur in Den Haag, Chassestraat 1 en op de 3de zondag om 11.30 uur in Rotterdam- West, »De Brug«, Mathenesserweg 13A, op de laatste zondag van de maand om 14.00 uur in Zeist. Wij vragen alle gemeenten om de bovenstaande informatie te controleren en eventuele correcties op te sturen aan zr. R. Wezel ([email protected]).

9