Topsectoren, regio’s en vestigingsplaatsfactoren:
een multivariate regressieanalyse RSAN voorjaarsmiddag
Antwerpen 24/04/2014 Frank van Dongen, Olaf Jonkeren & Otto Raspe
1
Agenda Motivatie Onderzoeksvraag Analyse & data Resultaten Kaarten
2
Motivatie Topsectoren* clusteren sterk in regio’s. Stedelijke (SVIR) regio’s bezitten bepaalde kwaliteiten (vestigingsplaatsfactoren). Regionale kwaliteiten dragen bij aan goed functioneren van topsectoren en daarmee aan economische groei in Nederland.
* Kennis intensief, export-georiënteerd, specifieke wet-regelgeving. Van relatief groot economisch belang voor Nederland.
3
Motivatie Lijst topsectoren: Lijst SVIR regio’s: Agro & Food 1. Arnhem-Nijmegen-Wageningen Chemie 2. Greenport Venlo High-tech systemen en materialen 3. Twente Life sciences & health 4. Zuidvleugel Tuinbouw 5. Maastricht-Sittard-Geleen Water 6. Brainport Eindhoven Logistiek 7. Maintenance Valley WestBrabant Energie 8. Energy Valley Groningen Creatieve industrie 9. Noordvleugel
4
SVIR regio’s
5
Onderzoeks/beleidsvragen Welke vestigingsplaatsfactoren op regionaal niveau zijn van belang? Verschillen ze per topsector? Hebben de regio’s deze factoren op orde?
Hoofdvraag: Welke vestigingsplaatsfactoren ‘verklaren’ het ruimtelijk patroon van de topsectoren binnen Nederland? Doel: verbeteren vestigingsklimaat/ economische groei Nederland.
6
Analyse en data Methode: multivariate regressie (stepwise) Afhankelijke variabele: concentratie van topsector X. Data: # bedrijfsvestigingen en # banen per vestiging per postcode 4 gebied. Concentratie = # bedrijfsvestigingen (gewogen voor # banen) van topsector X binnen ±45 min. reistijd van centrale PC4 gebied op basis van een reistijdvervalfunctie. (Regioscore).
7
Analyse en data 100%
n
Ci
i 1 1 e
xj ( a b*ln( dij ))
xj: # vestigingen in regio j.
75%
50%
25%
dij: reistijd tussen regio i en regio j
0% 0
5
10
15
20
25 30 35 40 Travel time in minutes
45
50
55
60
a = -7,903 b = 3,106 a en b gebaseerd op feitelijke reistijden van pendelverkeer Nederland (bron: OVIN) 8
Analyse en data Verklarende variabelen: set van 76 vestigingsplaatsfactoren. Mogelijke problemen: multicollineariteit, conditionality, suppressors. Oplossingen: variabele selectie op basis van literatuur, expert judgement. variabele reductie d.m.v. Principal Component Analyse. Bijvoorbeeld: Component ‘Urbanisatie’ opgebouwd uit (1) massa regionale economie (2) bevolkingsomvang (3) bevolkingsdichtheid (4) beroepsbevolking. Gestandaardiseerde coëfficiënten bepalen belang van de vestigingsplaatsfactoren in onderlinge samenhang. 9
Resultaten High-tech maak (step 11 van 32 steps in totaal), R2: 0,932 Gest. coefficient (Beta)
twaarde
ZeroPartial order correlatie correlatie
0,15
19,55
0,766
Urbanisatie
0,413
46,36
De specialisatie van de regionale economie in de Topsector (LQ)
0,426
Nabijheid van dichtstbijzijnde op- en afrit van een snelweg
Rank product weight
Part correlatie
VIF
0,295
0,081
3,45
0,150
6
2
0,752
0,591
0,192
4,65
0,311
2
1
61,18
-0,083
0,695
0,253
2,85
-0,035
1
9
0,156
28,48
0,676
0,411
0,118
1,75
0,105
5
4
Nabijheid universiteiten met een hoog aandeel publicaties geschreven in co-auteurschap met het bedrijfsleven in de regio
0,136
25,05
0,581
0,368
0,103
1,72
0,079
7
6
Nabijheid spoorwegstation gewogen naar hiërarchie
0,18
33,71
0,547
0,47
0,139
1,67
0,098
3
5
Nabijheid Schiphol Airport
0,173
18,04
0,659
0,274
0,075
5,36
0,114
4
3
Aantal woningen in aantrekkelijke kleinstedelijke woonmilieus binnen pendelafstand
0,109
17,47
0,719
0,266
0,072
2,26
0,078
9
7
Nabijheid zeehaven van nationale betekenis incl. Rdam
0,125
19,17
0,217
0,29
0,079
2,51
0,027
8
10
Nabijheid tot de agglomeratie Luik op basis van hemelsbrede afstand (max 45 km)
0,074
14,02
-0,083
0,216
0,058
1,65
-0,006
11
11
Kantorenleegstandspercentage in de regio
0,078
12,41
0,599
0,192
0,051
2,30
0,047
10
8
Variabele/ factor Nabijheid binnenhaven van nationale betekenis
10
Product Rank St. weight Coefficient
Resultaten Life sciences (step 13 van 29 steps in totaal), R2: 0,969 Variabele/ factor
Gest. ZerotPartial Coefficient order waarde correlatie (Beta) correlatie
Part correlatie
VIF
Rank Product Rank St. product weight Coefficient weight
Urbanisatie
0,356
58,68
0,848
0,68
0,164
4,73
0,302
1
1
De specialisatie van de regionale economie in de Topsector (LQ)
0,313
79,39
0,362
0,782
0,222
2,00
0,113
2
2
Nabijheid Schiphol Airport
0,098
11,27
0,655
0,175
0,031
9,72
0,064
6
6
Nabijheid universiteiten met een hoog aandeel publicaties geschreven in co-auteurschap met het bedrijfsleven in de regio
0,095
25,17
0,556
0,37
0,07
1,85
0,053
7
7
Nabijheid van dichtstbijzijnde op- en afrit van een snelweg
0,08
21,03
0,65
0,316
0,059
1,84
0,052
8
8
Nabijheid spoorwegstation gewogen naar hiërarchie
0,107
29,62
0,618
0,424
0,083
1,67
0,066
5
5
Aantal woningen in aantrekkelijke kleinstedelijke woonmilieus binnen pendelafstand
0,052
11,36
0,735
0,177
0,032
2,72
0,038
10
9
Netto participatiegraad in de regio
0,051
9,03
0,54
0,141
0,025
4,07
0,028
11
12
Kantorenleegstandspercentage in de regio
0,051
12,49
0,625
0,194
0,035
2,16
0,032
11
10
Nabijheid luchthaven van nationale betekenis incl. Schiphol
0,122
25,50
0,644
0,374
0,071
2,96
0,079
4
4
Nabijheid HSL station
0,158
22,37
0,672
0,333
0,062
6,41
0,106
3
3
Aanwezigheid natuurgebied binnen 500 meter
-0,046
-15,27
-0,164
-0,235
-0,043
1,14
0,008
13
13
Aantal woningen in aantrekkelijke landelijke woonmilieus binnen pendelafstand
0,058
15,26
0,479
0,235
0,043
1,83
0,028
9
11
11
Resultaten Gebruik resultaten voor opstellen ruimtelijke strategieën: 1 Kies een topsector. Hoe ziet het ruimtelijk patroon van topsector X eruit?
2 Bekijk de ‘waargenomen Y’ kaart van topsector X. Waar liggen de concentraties (de rode regio’s)?
12
3a Kijk in Tabel 2 welke vestigingsplaatsfactoren belangrijk zijn voor topsector X. Kunnen de gevonden verbanden nader worden gespecificeerd?
Op basis van notitie
3b Bekijk de ‘meer/minder dan voorspeld’ kaart (Bijlage F, links). Zit er meer/minder dan verwacht in een bepaalde regio?
4a Bekijk de kaarten van de betreffende vestigingsplaatsfactoren (Bijlage A). Is het antwoord op vraag 3a ‘ja’: bespreek met de regiovertegenwoordigers of het zinvol is om te investeren in die vestigingsplaatsfactoren (in gebieden waar ze laag scoren). Bij de regio 4b Bespreek met de regiovertegenwoordigers welke nietgeobserveerde factoren hier de oorzaak van zijn en of het sterktes betreft die versterkt of behouden dienen te worden, of zwaktes waarbij een achterstand of belemmering dient te worden weggewerkt.
Meer/minder dan verwacht Hightech maak
13
Meer/minder dan verwacht Lifesciences
14
Massa Hightech maak
15
Massa Lifesciences
16
Urbanisatie
17
Specialisatie Hightech maak
18
Specialisatie Lifesciences
19
Netto participatiegraad
20
Nabijheid op-en afrit van een snelweg
21
Nabijheid HSL station
22
Nabijheid spoorwegstation
23
Nabijheid Schiphol airport
24
Nabijheid nationale luchthaven (incl. Schiphol)
25
Nabijheid nationale zeehaven
26
Nabijheid nationale binnenhaven
27
Nabijheid universiteiten
28
Leegstandspercentage kantoren
29
Aandeel bodemgebruik natuurgebied
30
Aantal aantrekkelijke klein stedelijke woonloc.
31
Aantal aantrekkelijke landelijke woonlocaties
32
Nabijheid agglomeratie Luik
33
