Naar een nieuw CNME Maastricht en regio

Naar een nieuw io g e r n e t h ic r t s a a M CNME

Inhoud 1. Voorwoord

4

2. Trends en ontwikkelingen

7

3. De relatie met (gemeentelijk) beleid

11

4. Tijd voor een nieuwe visie

15

5. Positionering

19

6. Werkwijze

23

7. Strategieën

27

8. Begrippenlijst

31

CNME Maastricht en regio

Voorwoord Voor u ligt de visie 2012 - 2017 van het CNME Maastricht en regio. Welkom in ons netwerk! Meer dan ooit zijn we ons bewust hoe belangrijk dit netwerk is. Want de wereld om het CNME is in een rap tempo veranderd. Een gedegen educatief aanbod is niet langer een garantie dat scholen en kinderen deel nemen. Nieuwe media bepalen in toenemende mate de leefwereld van kinderen en het CNME staat voor de uitdaging, educatie zo vorm te geven dat wij aansluiting vinden bij die veranderende leefwereld. Ook de gemeente als opdrachtgever is veranderd. Aan de ene kant kenmerkt de gemeente zich als een kritische opdrachtgever, die bezuinigen moet. Maar die kritische opdrachtgever heeft tegelijkertijd oog voor duurzaamheid, buurtparticipatie, groene investeringen in de stad, aandacht voor voedsel, de maatschappelijke functies van natuur en groen voor schone lucht, welzijn en gezondheid. Ook in de regiogemeenten is dit actueel. Dat vraagt een CNME dat zakelijk, professioneel en flexibel in kan spelen op de behoeften die er bestuurlijk en maatschappelijk leven.

CNME _

4


Ook het CNME zelf is sterk aan het veranderen. Door structurele bezuinigingen van de gemeente Maastricht beschikt het CNME niet meer over Kinderboerderij Daalhoeve en verschuiven accenten in ons werk. Wat blijft, is het belang van ons werk: mensen en natuur in Maastricht en de regio met elkaar verbinden. Het belang om kinderen te laten spelen in de natuur, ze te leren waar hun voedsel vandaan komt, is een belang van alle tijden. De manier waarop we dat doen, zal veranderen. Deze visie vormt het inhoudelijke kader om daarin keuzes te maken. Blijvende en drijvende kracht van het CNME zijn de groene organisaties. Zij vormen met lokale deskundigheid, de vele vrijwilligers, het scala aan belangen dat zij behartigen en hun gedrevenheid, motivatie en enthousiasme een onmisbaar en onscheidbaar deel van het netwerk van het CNME. Samen met gemeenten en groene organisaties willen we werken aan een duurzame toekomst voor mens en natuur. Deze visie geeft aan hoe we dit de komende vijf jaar denken te gaan doen. Bestuur, directie en medewerkers CNME december 2012 CNME _

5


CNME _

6


Hoofdstuk 2 Trends en ontwikkelingen CNME _

7


•

De wereld waarin wij leven verandert. We zien de volgende n ontwikkelingen en geve een idee van onze denkrichting:

CNME _

8

Ecologische basisvorming, leren van de natuur Het “in contact brengen van mensen van alle leeftijden met de dierenplanten- en mensenwereld” is en blijft een belangrijke doelstelling. NME begeleidt mensen in een transitieproces naar een kringloopeconomie. Dit proces begint al heel vroeg: op de basisschoolleeftijd en al daarvoor. Thema’s van ecologische basisvorming zijn: ecologischeen kringloopprocessen, Cradle to Cradle, voeding, gezondheid, duurzaamheid, vermijding van risico’s. Er heerst een cultuur van haast en netheid. Anderzijds zien we steeds meer een tegenbeweging zoals bijvoorbeeld de onderzoeken naar het ontstaan van allergische reacties en naar de pedagogische waarde van het buiten spelen.

•

Duurzaamheid leeft De NME sector vindt een steeds duidelijker rol in de zoektocht naar een betere balans tussen People, Planet en Prosperity (duurzame ontwikkeling), zowel in fysieke stedelijke ontwikkelingen als in de vorming van mensen.


•

Burgerparticipatie, samen leren In de huidige maatschappij legt de overheid steeds meer de verantwoordelijkheid voor een aantal taken bij de maatschappij. Van burgers wordt verwacht dat zij actief deelnemen aan de maatschappij en de zorg op zich nemen die voorheen als vanzelfsprekend door de overheid werd opgepakt. Een voorbeeld is het beheer van de openbare ruimte. NME is een effectief sociaal instrument om burgerparticipatie te versterken, alhoewel niet iedere burger zich aangesproken voelt tot deze rol en de overheid zich mogelijk te rijk rekent.

• Onderwijs, natuur en milieu De onderwijsinspectie bepaalt dat er hoe langer hoe meer aandacht besteed moet worden aan de kernvakken taal, rekenen en lezen. Scholen en leerkrachten komen daardoor relatief minder toe aan het werken aan een brede ontwikkeling van kinderen. Voor NME liggen er kansen om op de kerndoelen van het verplichte onderwijsprogramma aan te sluiten. Ook de vorm van het NME aanbod via leerlijnen kan een manier zijn om aansluiting te vinden op het onderwijs. In deze visie is uitgangspunt dat het succes van NME vooral af hangt van de werkwijze. De huidige werkwijze van NME aanbieden sluit onvoldoende aan bij de behoeften. We gaan meer bereiken door de rol op te pakken van intermediair en verbinder, met de school en de mensen die er leren en werken als middelpunt.

• Maatschappelijk verantwoord ondernemen in Maastricht Een groeiend aantal bedrijven brengt maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) in de praktijk. Zowel vanuit de overtuiging iets te willen bijdragen aan de samenleving, als vanuit bedrijfseconomische motieven. Bedrijven vertalen grote maatschappelijke vraagstukken (People en Planet) in oplossingen en producten, waarmee zij geld kunnen verdienen (Profit). NME kan een bijdrage leveren aan MVO: beiden gaan over leren van elkaar en samenwerking zoeken door mensen bij elkaar te brengen.

CNME _ 9


CNME _

10


Hoofdstuk

3

De relatie met (gemeentelijk) beleid CNME _

11


Met on onze activiteiten draagt het CNME aan het realiseren van beleidsbijiji aa doelen. De gemeente Maastricht is doelen onze belangrijkste opdrachtgever en CNME draagt dan ook bij aan haar het CN doelstellingen. Bij ecologisch beheer is doelste het meest concreet en zichtbaar. dat he educatie is het de uitdaging, aan te Bijiji edu sluiten bij gemeentelijk en provinciaal beleid. Wat is de beleidsvraag of beleid behoefte van de gemeente, welke behoe thema´s zijn actueel, welke projecten thema voert men uit? Wat zijn belangrijke doelgroepen van de gemeente? De doelgr werkzaamheden van het CNME richten werkza zich ssteeds meer op participatie en burgerschap. Hierbij is het van belang, burger de vverwachtingen van de opdrachtgever goed te kennen en in te dracht kunnen schatten, wat reële doelen zijn en wat de risico´s zijn.

CNME _

12

Veel burgers voelen verantwoordelijkheid en willen zich daadwerkelijk inzetten; zij verzetten werk en bereiken hun doelen vanuit hun betrokkenheid en motivatie. Niettemin constateren we dat de terugtrekkende overheid een te hoge verwachting heeft van de inzet van vrijwilligers als opvanger van bezuinigingen. Wij willen er voor waken de vrijwilliger in die zin te ge(mis)bruiken. Een goede relatie met zowel ambtenaren als bestuur en gemeenteraad is nodig om in te kunnen spelen op politieke en beleidsmatige vragen. De komende jaren investeren we in een verdere verandering van die relatie en organiseren we ons werk meer vraaggericht en meer projectmatig. Belangrijke voorwaarde is, dat de gemeente Maastricht haar regierol goed oppakt. Bij goede samenwerking kan het werk van CNME en gemeente Maastricht elkaar versterken en ook het bereik vergroten.


Binnen de structuurvisie 2012 – 2030 zien we kansen voor NME in de volgende ruimtelijke en inhoudelijke thema’s: •

•

•

Robuuste bereikbaarheid en ontsluiting van de stad via de aanpassingen van de A2-traverse en de Noorderbrug, betere OVverbindingen en fietsroutes en meer parkeermogelijkheden aan de rand van de stad Verbindingen van omringende landschappen met elkaar en met de stad d.m.v. stadsparken zoals het nieuwe Frontenpark en Tapijn. Kleinschalige speelnatuur, zowel tijdelijk als permanent Meer en betere ontmoetingsplekken ngsplekken en aantrekkelijke lijijike routes voor mensen die in de stad leven

Andere inhoudelijke beleidsthema’s die kansen bieden voor NME zijn: •

Klimaatbeleid gemeente Maastricht

•

NME- beleid gemeente Maastricht

•

•

Toekomstig duurzaamheidsbeleid gemeente Maastricht (het huidige beleid richt zich vooral op woningbouw) Visie op voedsel en stadslandbouw

•

Vestingvisie Maastricht

Kennis van de nota’s en programma’s van de gemeenten in ons werkgebied (Maastricht en regio) , het rijk en de provincie maakt het mogelijk aan te sluiten bij de beleidsmatige behoeften. Investeren in de relatie met politici en ambtenaren . uiteraard ook.

CNME _ 13


CNME _

14


Hoofdstuk 4 Tijd voor een nieuwe visie CNME _

15


Missie en visie

Onze visie •

Onze missie CNME Maastricht en regio bouwt draagvlak voor duurzaam handelen door burgers van alle leeftijden, n bedrijven en overheden te betrekke bij hun natuurlijke omgeving

op Maastricht en omgeving

We kijken naar de dynamische realiteit van de stedelijke ontwikkeling en zien daarin kansen voor een levende groene stad en (eu)regio. We verwezenlijken kansen voor duurzame ontwikkeling door intensief samen te werken met ons netwerk van burgers, bedrijven, (semi)overheden pluriformiteit

van

en de

groene groene

organisaties.

De

organisaties

van

Maastricht en omgeving komt bij elkaar in een Groen Platform. Het CNME coördineert die samenwerking vanuit een neutrale positie. Het Groen Platform volgt ontwikkelingen in de stad op het gebied van duurzaamheid, natuur, milieu, educatie, voedsel en gezondheid. Het Groen Platform reageert gevraagd en ongevraagd op beleid en praktijk in Maastricht en regio. Alle activiteiten van het CNME dragen bij aan (met

name

middelen

gemeentelijke) zijn

ecologisch

beleidsdoelen. beheer,

communicatie en participatieprocessen.

CNME _

16

Onze

educatie,


•

op NME

•

op de kwaliteit van NME

Goede NME: De

huidige,

complexe

maatschappelijke

en

ontwikkelingen

onvoorspelbare vragen

om

is

een

perspectiefrijke

helpt mensen duurzame keuzes te maken en daarnaar te handelen

een

nieuwe benadering van leren voor de toekomst. Het systeemdenken

• •

is gebaseerd op leefwerelddenken (de dagelijkse en herkenbare zaken als huisdieren, files,

methode.

Ecologische processen zijn hèt middel om van jongs af

boodschappen

aan ervaring op te doen met systeemdenken. Met onze

renovaties, de plaatselijke actualiteit)

ecologische kennis en praktijk hebben we een unique selling point

• •

behoefte

en

bewustwordingsproces.

voedt Door

tegelijkertijd NME

leren

het

•

biedt (handelings)perspectief (think globally and creëert verbondenheid met de sociale en fysieke werkt met systematische leerlijnen en sociale leerprocessen. Leren door te doen

burgers

kritische vragen te stellen. Met onze aanpak dragen we

energierekening,

omgeving: werkt bv. buurtgericht

duurzaam, traceerbaar en transparant’. NME voorziet in deze

de

act locally)

in handen. Er is een groeiende

maatschappelijke behoefte aan ‘authentiek, regionaal,

doen,

•

wordt bewerkstelligd door een team met vol-

bij aan de landelijke opvatting van NME: ‘Sociale

doende capaciteit, met de juiste competenties

innovatie voor een groene economie’. Het CNME levert

en een projectmatige, ondernemende werkwijze

een

bijdrage

aan

het

proces

waarin

burgers,

•

maakt gebruik van de onlosmakelijke koppeling

bedrijfsleven en overheid samen de problemen bepalen

tussen beheer, educatie, communicatie, advies

en tot een handelingsperspectief komen: participatie.

en participatie •

combineert

het

werk

van

een

beroeps-

organisatie met de kwaliteiten en energie van vrijwilligers

CNME _ 17


CNME _

18


Hoofdstuk 5 Positionering

cnme _

19


Positionering ht krac rlijk. Buurten g a l e s e b e t n n ono groe : Voor partners zien we Gemeente Maastricht zijn artners p Groen Als

Bedrijfsleven

Vrijwilligers Onderwijs

Er zijn vele organisaties actief rondom natuur, milieu en duurzaamheid in de gemeente Maastricht en de regio. Zij werken samen in een groen platform. Het CNME coördineert de samenwerking. In het platform worden activiteiten afgestemd, hiermee worden de krachten gebundeld en versnippering wordt tegengegaan. Dit leidt tot de gezamenlijke organisatie van activiteiten en het opstellen van één groene agenda voor het gehele jaar. Het groene platform is ook de plaats voor de gemeente om te communiceren over natuur, milieu, duurzaamheid, klimaat, voedsel, etcetera. Het groene platform voorziet de gemeente van inhoudelijk advies vanuit haar deskundigheid. Ook is het platform de plek bij uitstek om te discussiëren over de bijdragen van educatie en publiekscommunicatie aan de gemeentelijke beleidsdoelstellingen en op welke wijze dit vorm kan krijgen. Het platform van groene organisaties volgt ontwikke-

20

natuur, milieu, educatie, voedsel en gezondheid).

waar het eigenlijk om gaat: de toekomst, de omgeving,

Omdat zij midden in de maatschappij staat, hebben de

gezondheid en leefgenot.

functie naar de gemeente toe. Naast regelmatige verga-

Enkele

deringen met de gemeente, werkt het platform vooral

draagkracht

in werkgroepen en projectgroepen. Dit kunnen werk-

inspirerende projecten:

voorbeelden

waarbij

enthousiasme

gebundeld worden

en

tot concrete en

groepen zijn ter gelegenheid van een gemeentelijk plan

Platform

CNME _

bijdrage om mensen van alle leeftijden inzicht te geven

organisaties in het platform ook een signalerende

CNME

Groen Platform, groen voorop

lingen in de stad (op het gebied van duurzaamheid,

of project, maar ook structurele werkgroepen. Een

•

het leiden van kindernatuurclubs

voorbeeld van actieve structurele werkgroepen is ‘De

•

het gezamenlijk bouwen van een ecotoren,

samenwerkende dierenorganisaties’. Ook in andere in-

•

het houden van bijen in de Natuurtuinen,

houdelijke

•

het uitdenken en uitvoeren van duurzame

platforms

speelt

het

CNME

een

rol

(bijvoorbeeld rond de Vestingvisie) of zou een rol

bouwtechnieken (waaronder het verwarmen op

kunnen vervullen zoals in Platform Cool Maastricht.

biomassa). •

Vrijwilligers versterken Vrijwilligers besteden via het CNME ongeveer 10.000

(Aquadra en Jeker-Geer •

ontstaan van ons Zuid-Limburgs landschap en als

beheerploeg CNME, kantoor en overige).

“vrijspelen” object dat navolging kan krijgen in de

Daarnaast is er bij de andere groene organisaties een

stad Maastricht in relatie met het A2

groot vrijwilligersnetwerk. Vrijwilligerswerk is niet alleen een middel om concrete doelen te bereiken, maar vooral een belangrijk doel van onze visie: het betrekken

tunnelproject. (Klein duimpje stenenpad) •

voor natuur en milieu. Mede dank zij de inzet van vrijwilligers is het mogelijk veel activiteiten te ontplooien. Daarnaast wordt via vrijwilligerswerk de specifieke kennis die bij veel vrijwilligers aanwezig is, benut en ingezet. Er is veel potentieel onder vrijwilligers, met eigen ambities, inspiratie en creativiteit. Zij leveren een grote

het promoten van natuurlijk tuinieren door onderhoud van voorbeeldplekken en door middel

van mensen bij hun leef-omgeving en het creëren van draagvlak

oprichten van een geologisch zwerfstenen monument als basis voor de uitleg van het

uur per jaar aan NME activiteiten (Natuurtuinen Jekerdal,

Het geven van schoollessen o.a. over water

van verkoop van inheemse planten en zaden. •

En vele anderen

Uitgangspunten bij het vrijwilligersbeleid zijn dat vrijwilligers zich gewaardeerd en gehoord weten en dat hun activiteiten passen in de visie en het beleidsplan van het CNME. Werving, begeleiding, scholing en ondersteuning

hebben

ieder

een

plek

in

ons

vrijwilligersbeleid. Hier moeten we samen met de vrijwilligers nog hard aan werken.

CNME Maastricht en regio Gemeente koerst op groen en duurzaam

sponsoring. We denken hierbij ook aan ecologische

scholen en met de twee schoolbesturen maken het

kansen bij infrastructurele werken, bijvoorbeeld A2-

makkelijker te komen tot doorgaande leerlijnen.

De gemeente Maastricht is onze belangrijkste

tunnel.

opdrachtgever. Deze nauwe relatie krijgt de vorm

bedrijfsleven

een ‘quasi-in-house constructie’. Goede uitwisseling

bedrijfsmatig werken en strategisch denken.

van informatie bevordert de kwaliteit van ons werk en het werk van de gemeente. Een intensieve samenwerking

tussen

stadsbeheer,

Het

leggen

van

vergroot

contacten

ook

ons

met inzicht

het in

meer tweedelijnswerk bij lessen voor het onderwijs, denkt het CNME daar anders over. Wij constateren

Onderwijs, basis van de maatschappij

dat ‘zelfdoe-lessen’ niet altijd een gewenste vorm is.

ruimtelijke

ontwikkeling en buurtgericht werken ligt in het

Het CNME coördineert het onderwijsaanbod van

vizier.

verschillende

partijen.

We

werken

vanuit

een

emancipatorische invalshoek. Dat wil zeggen dat Niettemin is het CNME binnen deze quasi-in-house constructie een ondernemende, zelfstandige partij onder een eigen stichtingsbestuur en blijft naast de afgesproken kaders een eigen koers varen. Denk daarbij aan deelname in landelijke netwerken, de

Hoewel de gemeente in haar NME-beleid inzet op

kinderen beter onderbouwde keuzes leren maken. Omgevingsonderwijs koppelt de onderwijsmethodes aan de mogelijkheden van de schoolomgeving. Het CNME neemt de rol op zich van (mede-)initiator en makelaar.

Scholen vragen om lessen die op de school door een deskundige gegeven worden. Wij dagen de gemeente Maastricht uit om hier verder over na te denken. Anderzijds bieden we leerkrachten ook ondersteuning door hulpouders en natuurouders op te leiden.

Buurten worden sterker Het CNME bevordert de cohesie in de buurt door

regio, de samenwerkingsverbanden, het optreden als intermediair en het geven van gevraagd en

Het CNME blijft een pionier op het gebied van

gezamenlijke, door de buurt gedragen NME

ongevraagd advies.

speelnatuur. Speelnatuur omvat de aantrekkelijk

activiteiten te faciliteren. Wíj denken aan (maar zie

inrichting van de buitenruimte met natuurlijke

ook de paragraaf ‘Participatie’):

Bedrijfsleven, geld is niet vies

waarin kinderen vrij hun eigen weg

•

natuurspeelplaatsen

kunnen zoeken. Zij doen zintuiglijke ervaringen op,

•

natuurspeeldagen

Voor het bedrijfsleven zijn wij steeds vaker een

vinden fysieke uitdagingen of juist ontspanning. De

•

opruimacties,

creatieve partij die verrassende koppelingen legt

natuur zelf is onderwerp van spelen.

•

geveltuinen

met ecologische kansen. We kijken verder dan op

betrekt

en

•

hondenpoepacties

het eerste gezicht logische partners in de sectoren

omwonenden bij het ontwerp, aanleg en onderhoud

•

adoptiesoorten (Biodivers Maastricht)

energiebesparing en duurzame voeding. Bedrijven

van groene schoolpleinen.

•

tijdelijke speelplaatsen op bouwterreinen

•

stads-land- en tuinbouw

materialen

leerlingen,

leerkrachten,

Het CNME ouders

leggen zichzelf steeds vaker normen en waarden op over de manier van ondernemen; dit moet groener

Maatschappelijke

en socialer, duurzamer en milieubewuster. Soms kan

onderwijs zijn leerprocessen die leiden tot een

stages

van

het

voortgezet

het CNME meewerken aan het realiseren van die

breder inzicht, betrokkenheid en het verzetten van

interne doelstellingen. Soms is de relatie beperkt tot

concreet werk. De contacten met de individuele

•

sociale innovatie (samenwerking met het Landhuis)

CNME _

21


cnme _

22


Hoofdstuk

6

Werkwijze

CNME _ 23

CNME Maastricht en regio Het CNME werkt met de middelen beheer, educatie en communicatie en participatie Hieronder vindt u een toelichting op deze aspecten van onze visie. 6. Werkwij Werkwijze ijize Ecologisch Ecolog o isch beheer tot og o in de achtertuin ot acht h ert ht r uin rt Binnen en buiten Maastricht bestaat een netwerk van gebieden en tuinen die door het CNME ecologisch beheerd worden. Onze expertise omvat advies, ontwerp, aanleg, monitoring en beheer. We werken in zeer gevarieerde terreinen: op grote schaal en op kleinschalige terreintjes: van eeuwenoude stads- en vestingmuren tot natuurontwikkelingsgebieden en van natuurspeelplaatsen tot schoolmoestuinen. Het CNME wil een betrouwbare en bekende partner zijn in kleinschalig natuurbeheer en werkt hoe langer hoe meer als natuurmakelaar. Natuur is er ook om van te genieten. De door het CNME beheerde gebieden zijn in principe toegankelijk voor publiek. Het ecologisch beheer is onlosmakelijk verbonden met educatie, voorlichting, communicatie en participatie. Burgers van alle leeftijden worden nadrukkelijk uitgenodigd mee te denken, mee te doen en van de natuur te genieten. Regelmatig worden lessen, workshops, werkdagen en evenementen georganiseerd. In de moestuinen leren kinderen over de herkomst van voedsel en in de natuurspeelplaatsen komen zij op creatieve en speelse wijze in contact met de natuur en leren omgaan met risico’s. We benadrukken dat de groene omgeving de gezondheid, de sociale vaardigheden en de creativiteit van mensen bevordert.

CNME _

24

Door verdere samenwerking met andere partijen (bedrijven, groene en niet-groene organisaties) zullen nog meer mensen bereikt worden en zal er een breder draagvlak gecreëerd worden voor natuur en milieu, zoals bijvoorbeeld bij de ontwikkeling van het Frontenpark. Ook in fysieke zin zal het groene netwerk groeien, met als ambitie een aaneengesloten netwerk van ecologisch beheerde gebieden en vverbindingen, beheerd door het CNME of door onze partners (zoals Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en IKL).

•

•

Educatie en communicatie, een leven lang leren •

•

Het CNME maakt mensen van alle leeftijden vertrouwd met natuur, milieu, duurzaamheid, ecologische processen en kringlopen en wil hen daarbij betrekken. Elke doelgroep vereist zijn eigen aanpak. Onderwijs en opvoeding gaan over de toekomst van kinderen. Jongeren leren om in de toekomst zorg te dragen voor hun eigen leefomgeving. NME is één van de aandachtsvelden bij binnenen buitenschoolse activiteiten in kindcentra. Bij het Voortgezet Onderwijs is er vooralsnog vooral sprake van maatschappelijke stages. Medewerkers CNME zijn actief op gast-locaties (o.a. op school, bij boerenbedrijven, natuurgebieden en kinderboerderijen). De invoering van het zgn. omgevingsonderwijs wordt verder uitgebreid en systeemdenken vindt bij het onderwijs hoe langer hoe meer ingang. Als educatief centrum werken we vooral volgens de emancipatorische benadering: bewust maken, stimuleren, een bredere blik geven. Omgevingsonderwijs is een manier om de buurt

• •

bij de school te betrekken en daardoor krijgt de school betekenis voor de buurt. Bij algemeen publiek bevorderen we de belangstelling voor natuur en milieu door bijvoorbeeld open dagen met een thema (Oogstfeest, Draken en Slangendag), voorbeeldsituaties (Natuurtuinen Jekerdal), brochures en tekstborden. Een goed gemeentelijk dierenbeleid brengt het CNME burgers vanuit een ‘leefwerelddenken’ als vanzelf en op een laagdrempelige wijze in aanraking met de natuur om hen heen. Een goede samenwerking tussen organisaties die met dieren werken biedt tal van mogelijkheden om een eenduidige boodschap naar buiten te brengen. Met teambuildingactiviteiten bereiken we een scala van bestaande maatschappelijke groepen. Het CNME is dé netwerkorganisatie in Maastricht die de samenwerking op het gebied van natuur, milieu, duurzaamheid en educatie organiseert. CNME wordt gezien als actieve partner met een brede deskundigheid. Het CNME adviseert en begeleidt op allerlei gebied zoals ecologisch beheer, eetbare tuinen, stadslandbouw en dierenbeleid. We maken ons werk bekend via de pers, advertenties, affiches, brochures, flyers, website en nieuwsbrieven. We gebruiken sociale media zoals facebook, twitter, YouTube voor laagdrempelige communicatie met een zeer breed publiek. De naam van het CNME en het logo zijn bij alle activiteiten/werkzaamheden prominent aanwezig. Herkenbaarheid en huisstijl zijn van het allergrootste belang. ‘Daarvoor moet je bij het CNME zijn” gaat de eerste gedachte worden bij vragen over natuur en milieu.

CNME Maastricht en regio Participatie, met z’n allen maken we een duurzaam Maastricht De benadering van participatie geeft een andere blik op het werk “mensen en natuur verbinden”. Participatie verbindt mensen met elkaar en activeert ze tot het uitvoeren van gezamenlijke duurzame projecten. Traditioneel is het CNME meer gericht op individuele gedragsverandering, met het accent op jonge mensen. Participatie als speerpunt voor het CNME kiezen, betekent verder gaan op een weg die tot nu toe voorzichtig is verkend. Voor het CNME betekent dit: dieper wortelen in de samenleving, weten wat er leeft. Met een wijd vertakt netwerk ideeën opsporen, en dingen zodanig verbinden dat dit tot het oplossen van maatschappelijke problemen leidt op vele niveaus. Van het in stand houden van stoeptegeltuintjes tot het zwerfafvalvrij houden van de Grensmaas. Participatie betekent (ook) het versterken van een onderdeel van de organisatie, namelijk de kadervorming. Gaan we terug in de tijd, is er een golfbeweging? Toch niet. Tegenwoordig is kadervorming niet: een cursus maken om kennis over te brengen, een programma aanbieden met excursie, readers, een stage-opdracht, waar mensen zich op kunnen inschrijven en aan meedoen. Het is: zien dat er een behoefte is aan menskracht waar het CNME kan helpen, de juiste mensen op het juiste moment op de juiste plek te krijgen. De oplossing zit hem niet bij één partij, één organisatie; de kracht zit in het bundelen van vele initiatieven, energieën, geldstromen, organisaties, regelgeving, publiciteit. Als CNME ben je daarin de spin in het web. Ons motto wordt: “zorgen voor”.

“Wij zorgen er voor dat er een natuurspeelplaats komt in die buurt.” Het CNME is rondom groene thema’s van de openbare ruimte dé aanspreekpartner: “daarvoor moet je bij het CNME zijn.” Participatie biedt mogelijkheden voor het werken met doelgroepen, waar het CNME van nature minder op focust: jongeren en ouderen.

Cocreatie

wordt

gezien

als

“het

methodisch

antwoord op uitdagingen die er echt toe doen, zoals: een te geringe erkenning van vijftigplussers in een bedrijf; de overlast in een wijk; de veroudering van lokale kernen van verenigingen; een te fatalistische sfeer in een overheidsdienst; spanningen tussen bevolkingsgroepen; het zwerfvuil in een gemeente; de aanleg van een nieuwe ringweg; de berging van radioactief

Het betekent concreet voor ons werk, dat we ruimte vrij maken in het programma voor vragen uit de samenleving. Ook moeten we de resultaten van ons werk anders benoemen: niet alleen in hectares en aantallen bezoekers, maar ook in draagvlak. Daarbij zal de opdrachtgever het inzicht hebben dat de resultaten minder voorspelbaar zijn. Voor de medewerkers betekent dit dat het CNME behoefte heeft aan mensen met creatieve competenties en sociale vaardigheden. Met interesse in processen, projecten en maatschappelijke onderwerpen, en minder accent op kennisoverdracht en ecologie.

afval; enzovoort. Dit zijn allemaal situaties waarvoor

Naast 'participatie', is er een werkwijze die nog verder gaat: 'cocreatie'. Cocreatie is wat er gebeurt wanneer individuen, groepen of organisaties, die betrokken zijn op een als complex ervaren uitdaging, samen oplossingen creëren die tegemoet komen aan een algemeen belang (bron: www.cocreatie.net). Het is een zelfsturend of hooguit gefaciliteerd proces waarin er sprake is van authentieke en respectvolle interacties tussen mensen die streven naar een gedeelde kijk op de gewenste toestand en gedragen acties in die gewenste richting.

verbouwen in stadslandbouw, buurtbewoners die

de betrokkenen best gezamenlijk oplossingen uitwerken en realiseren.” Cocreatie is voor de gemeente Maastricht een belangrijk instrument in het

realiseren

van

de

Structuurvisie

en

de

ruimtelijke opgaven die hier uit voortvloeien. Het CNME

ziet

de

instrumenten

educatie

en

communicatie als een zinvolle aanvulling op participatie.

Met

het

beheer

van

stads-

natuurgebieden heeft het CNME een unieke positie om op een effectieve manier aan participatie en cocreatie samen

vorm een

natuurspeeldagen

te

geven.

Samen

natuurgebied organiseren,

groenten adopteren,

een

park

gezamenlijk vorm geven, openluchtconcerten in het park organiseren, de buurtkinderen laten knuffelen met de schaapskudde van Maastricht, wilgenhutten samen vlechten tot jongerenplek. Al deze voorbeelden zijn niet mogelijk, zonder een stukje groen waar dit plaats kan vinden. Waar burgers hun eigen groene oase kunnen maken. Participatie,

ook

hierin

wil

het

CNME

een

verbindende rol spelen.

CNME _

25


CNME _

26


Hoofdstuk

7

Strategiieën

CNME _ 27

CNME Maastricht en regio 7. Strategieën naar een duurzame toekomst Onderstaande strategieën geven aan hoe we onze visie en missie willen realiseren. Per strategie wordt een aantal actiepunten aangegeven. 2. We kiezen voor een buurtgerichte aanpak et andere m n e m a s f e i intens 1. We werken jwilligers i r v n e s e organisati icht en

de groene r t s a a te M atform. de gemeen en Groen Pl e Samen met n a rkten, a n e v e orm g en, via ma v d e s r e t i t n a e s t i i n u orga s naar b organisatie Samen met en media. kkelen. evenementen erder ontwi v s voor d o b n a a s u uitvalsbasi curs k n j e i l n k e e m l a p z s e g G moetin n als ont Natuurtuine scholing isaties. rswerk en n e a g g i r l o l i e w n j e i o r men v gr w te vor onaliseren u i e s i s n e f o n r e p e Verder is van s op bas r e g i l l i w j i en vr e natuur eid. d l n e e b m s r r o e v g r i e l d l vrijwi van ka end aanbod w u e i n r e v er Een rs nog me e g . i n l e l s i s w u j s i r r u milieuc en en v en. oe cursist van project h n e n r e e k o e v o t z i r u Onde in het willigers nnen worden jkse vrij i l r a a j n begeleid ku eleid ee jwilligersb i eren van r s v i n a t g e r h o Het amenlijk waarop gez , g a d a m e h t wordt. bijgesteld n e d r e e u l geëva

CNME _

28

Stimuleren van omgevingsonderwijs op scholen en in buurten. Buurtgerichte activiteiten aanbieden. Creëren van voorbeeldsituaties (tuinen, duurzaamheid). Organiseren van workshops aan buurtkaders.

3. We versterken de verbinding tussen beheer, educatie, voorlichting en advies Buitenactiviteiten en lessen – vaker aanbieden in door CNME beheerde gebieden en tuinen. Aanbod van werk en- natuurdagen vergroten voor bedrijven, scholen en andere organisaties.


4

We dragen bij aan gemeentelijk beleid in vormgeving en in uitvoering Input geven aan natuur- en milieuplannen in brede zin, waaronder ook het gemeentelijke natuurbeleid en educatief dierenbeleid. Belangrijke partner (adviseur, uitvoerder) zijn in het gemeentelijk NME-beleid. Samen met gemeente projecten uitvoeren om natuur - en milieubeleid tot uitvoering te brengen. Het creëren van voorbeeldsituaties.

5. We bevorderen duurzaam handelen Duidelijke omschrijving maken van wat duurzaamheid voor CNME betekent. Verder verduurzamen van de eigen bedrijfsvoering en dit ook zo veel mogelijk als voorbeeld laten zien. Onderzoeken hoe duurzaamheid verder verankerd kan worden in al onze activiteiten. Activiteiten en projecten ontplooien om duurzaamheid te promoten in Maastricht en regio.

6. We versterken onze relatie met het bedrijfsleven Een comité van aanbeveling in het leven roepen om de relatie tot het bedrijfsleven te versterken. Ons bestaande aanbod van vergaderruimte, teambuilding e.d. onder de aandacht brengen van het bedrijfsleven.

7. We werken zowel vraaggericht als aanbodgericht Continue vernieuwing van ons aanbod. Klantenanalyse vertalen in vraaggericht aanbod (maatwerk leveren). Bij doelgroeponderzoek gebruik maken van de burgerschapstijlenbenadering van Motivaction. Het aanstellen van accountmanagers.

CNME _

29

CNME Maastricht Maastricht en en regio regio CNME

CNME 30 CNME __29


Hoofdstuk

7

Begrippenlijst

CNME __ 30 31 CNME


Een wereld om mee samen te werken:

... en vele anderen .... !!!!

CNME _

32

CNME Maastricht en regio Cradle to Cradle

NME

De kern van Cradle to Cradle principe ligt in het concept ‘afval is voedsel’. Alle gebruikte materialen zouden na hun leven in het ene product, nuttig kunnen worden ingezet in een ander product. Hierbij zou geen kwaliteitsverlies mogen zijn en alle restproducten moeten hergebruikt kunnen worden of milieuneutraal zijn. Deze kringloop is dan compleet.... en afval is voedsel.

Natuur-en milieueducatie (NME) is educatie over natuurlijke processen en ecosystemen, de invloed van de mens daarop en daarmee op zijn leefmilieu en over gedragsalternatieven.

Duurzaamheid Het evenwicht tussen mens (people), milieu (planet) en economie (profit). Iets is duurzaam als het nu en in de toekomst geen schade toebrengt aan de aarde, het milieu of aan andere mensen.

Het betrekken van de mogelijkheden die er binnen een straal van ongeveer 2 km van een school liggen. De activiteiten waarbij de schoolomgeving betrokken wordt zijn methodevervangend, bijvoorbeeld aardrijkskunde, onderwijs, gymnastiek of rekenen. De buurt raakt betrokken bij de school en de school krijgt betekenis voor de buurt.

Duurzame ontwikkeling

Participatie en cocreatie

De ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen, (VN-commissie Brundtland, 1987).

Participatie verbindt mensen met elkaar en activeert ze tot het uitvoeren van gezamenlijke duurzame projecten. Cocreatie gaat verder dan participatie: kwesties worden samen met alle betrokkenen in kaart gebracht, laat innovatieve ideeën opborrelen om van daaruit tot oplossingsgerichte en gedragen acties over te kunnen gaan.

Ecologische basisvorming Het leren kennen en waarderen van de levende en niet-levende omgeving en de plaats van het eigen handelen daarin. NME richt zich bij de ecologische basisvorming op de leerdoelen van het individu, dat zich verder ontwikkelt met kennis van ecologische processen of met vaardigheden om bijvoorbeeld op te komen voor de belangen van natuur en milieu. Emancipatorisch Leren keuzes te maken en verantwoordelijkheid te dragen voor eigen handelen. Leefwerelddenken Uitgaan van dagelijkse en herkenbare zaken als huisdieren, files, boodschappen, kamerplanten, de voortuin of de energierekening om een link te leggen naar natuur en milieu.

Omgevingsonderwijs of arrangement

Samenwerkende dierenorganisaties in Maastricht Kinderboerderijen, dierenpark, dierenambulance, dierenasiel, dierenpolitie, medewerker faunabeheer gemeente Maastricht en stichting Dier in Nood. Systeemdenken Systeemdenken is een wetenschappelijke benadering die tracht overzicht van het geheel te behouden, in plaats van zich te concentreren op afzonderlijke onderdelen zonder te overwegen welke rol deze delen in het groter geheel spelen. Zelfdoe-lessen NME-activiteiten waarbij dieren en/of materialen op locatie (bijv. kinderboerderij) worden klaargezet door medewerkers. De leerkracht doet zelf de les, maar kan,

indien nodig een beroep doen op medewerkers op de locatie. Die medewerkers zijn op de hoogte van inhoud en doelstelling van de activiteit. Andere zelfdoe-activiteiten bestaan uit excursies, zwerftochten e.d. waarbij de leerkracht van te voren voldoende informatie en richtlijnen heeft ontvangen om de activiteit zelfstandig uit te kunnen voeren.

CNME

_ 33

[email protected] www.cnme.nl 043 - 3219941

foto‘s: G. Heemels Y. van Bladel e.a.

Naar een nieuw CNME Maastricht en regio

Recommend Documents