Consumentenrecht Toelichtingen bij enkele begrippen uit de wet marktpraktijken Doelstelling van de wet -‐
-‐
-‐
Bescherming van de consument bv: onrechtmatige bedingen, prijsaanduiding Bescherming van de eerlijke concurrentie bv: verkoop met verlies, soldenreglementering Bescherming van consument en concurrent bv: reclame, aankondiging prijsverminderingen
Belangrijke begrippen -‐ -‐ -‐ -‐
Relevante begrippen bij bepaling van het toepassingsgebied van de wet Producten / goederen en diensten Onderneming Consument
Diensten -‐
-‐
Art. 2.6° WMPC • Ruime invulling -‐> Alle prestaties die ten behoeve van een derde worden verricht in het kader van een professionele activiteit. • Geen winstoogmerk vereist • Moet geen daad van koophandel zijn ( ≠ met WHPC van vroeger) Financiële diensten versus financiële instrumenten effecten en waarden • Financiële diensten: Als een bank verrichtingen doet m.b.t. financiële instrumenten. bv: ‘ Ik wil aandelen kopen’. è Art. 2.24°: WMPC van toepassing • Financiële instrumenten: Instrumenten die rechten incorporeren (obligaties, aandelen,…), alle rechten en plichten daaraan verbonden.
Ennio Di Rosa 2012-‐2013
47
è Art. 3,§1: Andere financiële elementen vallen niet onder de WMPC, behoudens uitzonderingen bepaald bij KB. Er is zo een KB van 2005, maar geldt dit dan nog onder de nieuwe WMPC? Ja, zie art. 139,§2: het KB blijft dus van toepassing, maar dat KB spreekt nog over de artikelen uit de WHPC, dus men moet de overeenstemmende artikelen in de nieuwe WMPC zoeken = praktische moeilijkheid. -‐
Homogene diensten • Belangrijk m.b.t. prijsaanduiding • Art. 2.7° • bv: restaurant/ café bezoek, diensten verstrekt door reisorganisatoren (iedereen krijgt hetzelfde),… • NIET bv: verzekeringen ( een autoverzekering kan voor iedereen verschillend zijn, naargelang van de leeftijd, type auto,…), prestaties verricht door een schilder ( muren kunnen verschillend zijn, verschillende oppervlakte,…),…
Goederen en producten Goederen -‐
Lichamelijke ROERENDE zaken ( inclusief gas en elektriciteit ) è Dus NIET ( vallen niet onder WMPC) • Onroerende goederen -‐> Geen uitsluiting van de gehele vastgoedsector!!! Veranda, bouwen van een huis en vastgoedmakelaars vallen wel onder WMPC, want zijn ‘ diensten’. -‐> Dus koop-‐ verkoop van een huis valt niet onder de WMPC, maar als makelaar ‘ diensten’ levert wel. •
Rechten en verplichtingen -‐> Wat met software? Kan gekocht worden in bv: de Fnack of kan gedownload worden. Als dit gekocht wordt= lichamelijke roerende zaak Software die gedownload wordt = GEEN lichamelijk roerend goed. Hoe kan men de WMPC toch van toepassing verklaren? Door het ter beschikking stellen van software te beschouwen als een ‘dienst’ EN onderscheid ‘dienst’ <-‐> ‘goed’ is belangrijk (cfr. verder in cursus!)
Ennio Di Rosa 2012-‐2013
48
Producten = (onroerende) goederen, diensten, rechten en verplichtingen -‐> Dus veel ruimer dan goederen! Pas op: Het is belangrijk een onderscheid te maken tussen wetsbepalingen die van toepassing zijn op producten en deze die enkel van toepassing zijn op goederen!!!! Consument -‐
Art. 2.3° -‐ = Natuurlijke persoon die producten voor uitsluitend niet-‐ beroepsmatige doeleinden gebruikt of verwerft. -‐ Enkel natuurlijke personen ( ≠ vroegere WHPC) -‐> De overheid kan geen consument meer zijn! -‐> Ook VZW’s kunnen geen consument zijn! -‐
Toepassing van het bestemmingscriterium en geen toepassing van het specialisatiecriterium Bestemmingscriterium : Je moet nagaan voor welke doeleinden iemand een goed/dienst gaat gebruiken. bv: Prof koopt een laptop: is hij consument? Hangt ervan af: Voor private doeleinden: consument In het kader van professionele doeleinden (lessen, cursus,…): geen consument Specialisatiecriterium: Iemand beschermen vanaf het ogenblik dat hij optreedt buiten zijn professionele specialisatie. bv: Een kapper is niet gespecialiseerd in computers, als hij zijn facturen doet op pc = ook consument. -‐
Uitsluitend Geen gemengd gebruik ( = zowel privé als professioneel) -‐> Volgens het bestemmingscriterium in de Belgische wet: Zodra er professioneel gebruik is, is de WMPC niet van toepassing. Verschil met Europese consumentenbegrip: Een persoon is consument als hij uitsluitend privé gebruikt OF als het professioneel gebruik quasi onbestaande is ( bv: 2% ). Verschil met andere Belgische wetgeving ( daar begrip ‘consument’ wel ruimer ingevuld) • Consumentenkrediet • Consumentenkoop
Ennio Di Rosa 2012-‐2013
49
•
Zwakke partij = consument? Niet alleen de consument is zwakke partij. bv: zie voorbeeld van kapper die niet onder WMPC valt (volgens het bestemmingscriterium) kan ook ‘zwakke’ partij zijn.
-‐
Wie onderneming is, is geen consument!!!
-‐
Bijzondere vraag: kan een borg een consument zijn? Volgens het Hof van Justitie wel als het gaat om een private schuld. MAAR volgens de enge definitie niet in het Belgische recht = dus verkeerde omzetting van Europees recht.
Onderneming -‐ -‐ -‐ -‐
-‐
-‐
-‐
-‐
-‐
WHPC sprak over ‘verkoper’ Art. 2.2° Natuurlijke persoon of RPS Rechtsvorm: irrelevant ( dus winstoogmerk ook irrelevant) Op duurzame wijze ( regelmaat) Dus niet: occasionele verkoop op e-‐bay ( REGELMAAT vereist) Een economisch doel nastreeft = verrichten van een economische activiteit -‐> elke commerciële, industriële en financiële activiteit ( dus niet louter ‘daden van koophandel’) Alsmede zijn verenigingen bv: overkoepelende beroepsverenigingen (bv: ‘Febiac’) De overheid/ overheidsbedrijven: een onderneming? Vanaf het ogenblik dat de overheid een dienst op duurzame wijze verstrekt DIE OOK DOOR DE PRIVATE SECTOR KAN WORDEN VERSTREKT (bv: NMBS, De Post,…) -‐> onderneming Zoniet ( bv: toelating om de wegen te gebruiken) -‐> geen onderneming Kunnen VZW’s een onderneming zijn? bv: strijkatelier : strijken = economische activiteit ( tegen vergoeding), duurzaam -‐> dus onderneming bv: occasionele wafelverkoop voetbalclub: economische activiteit? JA, duurzaam? NEEN -‐> geen onderneming Wat met de universiteit? Lessen = taak van openbaar belang -‐> geen economische activiteit Eten verkopen = economische activiteit -‐> onderneming
Ennio Di Rosa 2012-‐2013
50
Wat met ziekenfondsen? Organiseren van kampen, aanbieden van een bijkomende verzekering,… = economische activiteit -‐> onderneming Taken van algemeen belang -‐> geen onderneming -‐ Beoefenaren van vrije beroepen = ondernemingen ( strikt gezien) MAAR de WMPC is NIET van toepassing op (art. 3,§2 WMPC ): -‐ Tandartsen en kinesisten -‐ Beoefenaren van vrije beroepen -‐> Beoefenaar van vrij beroep: Art. 2.2° Geen koopman EN Bij wet opgericht tuchtorgaan bv: architecten, advocaten, gerechtsdeurwaarders, geneesheren, notarissen -‐ Dus: de wet is WEL van toepassing op andere vrije beroepsbeoefenaars zoals psychologen, zelfstandige thuisverplegers, diëtisten (= vrije beroepsbeoefenaars die geen bij wet opgericht tuchtorgaan hebben) -‐ Wat met apothekers? Medicatie: geen koopman -‐> valt niet onder WMPC Andere producten ( zonnecrème,…): wel koopman -‐> valt WEL onder WMPC Arrest Grondwettelijk Hof: -‐> Uitsluiting schendt het gelijkheidsbeginsel -‐> Gevolgen van dit arrest: -‐ prejudiciële beslissing -‐ leemte in de wet -‐ belangenafweging -‐
Territoriaal toepassingsgebied -‐
-‐
Contractuele aspecten Rome I Vo: Bijzondere verwijzingsregel -‐> Als aan de toepassingsvoorwaarde is voldaan kan een consument zich beroepen op de regels van dwingend recht van zijn verblijfplaats. Toepassingsvoorwaarde: De onderneming richt zijn activiteit op het land van de consument ( bv: verkoop via internet volstaat) contractuele aspecten (onrechtmatige daad) Zelfde regel als voor contractuele aspecten (bijzondere verwijzingsregel), maar andere rechtsgrond. Omweg via de Rome II Vo.
Ennio Di Rosa 2012-‐2013
51
-‐
Handelspraktijken (bv: reclame) bv: Een Duitse onderneming voert misleidende reclame in België, wordt de Belgische consument geschaad -‐> Belgische wet, WMPC, van toepassing.
Ennio Di Rosa 2012-‐2013
52
