tiny sanders Ik hoef me niet te bewijzen bij PSV

03 10 Alumni magazine van de Universiteit van Tilburg

tiny sanders ‘Ik hoef me niet te bewijzen bij PSV’ Digitalisering: studeren op de Bahama’s?

Nieuw: Vingerhoets over gevoelige materie

Huidige directeur PSV was in zijn Tilburgse studietijd verzot op vinyl

Tiny sanders COLUMN AD VINGERHOETS ■

UNTIL TICKERTAPE ■

economische faculteit reikt 15.000ste bul uit, uvt in het nieuws: afwijzing en uitsluiting maakt koopziek, juridis

naar uvt.nl/boardconnection2010

BAS VAN DER SCHOT

GEVOELIGE MATERIE

SCHÔONSTE STAD VAN ET LAAND

Tilburg lelijk? Fotograaf Dolph Cantrijn bewijst het tegendeel met zijn fotoboek ‘De schôonste stad van et laand’. In ruim twee jaar tijd wist alumnus Cantrijn de

dynamiek van Tilburg te vangen in 177 kleurenfoto’s, waarop de mens centraal staat en typisch Tilburgse fenomenen als de kermis en Schrobbelèr de revue pas-

2 3-2010 |

seren. Het fotoboek is voorzien van een voorwoord door stadsdichter en collegaalumnus Frank van Pamelen.

BOEK: HET WETGEVEND OORDEEL HET PARLEMENT OP DE SCHOP De twee kamers van ons parlementaire huis zijn aan een grondige staatsrechtelijke reno-

volgens het voormalige Eerste Kamerlid (PvdA) onder meer omdat de Tweede Kamer overbe-

rechtstreeks door burgers worden gekozen. Door hun verschillende profiel gaan

vatie toe. Dat bepleit hoogleraar rechtstheorie en retorica Willem Witteveen in zijn boek Het wetgevend oordeel. In zijn ogen heeft de ambtelijke organisatie een veel te dikke vinger in de pap bij het maken van nieuwe wetten en regels. En vindt de burger zichzelf te weinig terug in de producten van het parlement. In zijn ogen is een situatie ontstaan waarbij de twee onderdelen van het parlement samen tekortschieten. Dat komt

last is. Daar staat tegenover dat de Eerste Kamer juist te weinig te doen heeft en tegelijk te weinig kan doen vanwege het ontbreken van de legitimatie. Witteveen pleit daarom voor een nieuwe parlementaire organisatie. De Tweede Kamer moet een Beleidskamer worden die voorstellen doet voor beleid. Terwijl de Eerste Kamer dient te veranderen in een Wetgevingskamer. Beide Kamers van honderd leden moeten

ze met elkaar samenwerken en kunnen ze regering en ambtelijke macht beter weerwerk bieden, verwacht Witteveen. Het is hem bovendien een lief ding waard als het wetgevingsproces niet stopt zodra de wet is aangenomen. De mensen die na uitvoering met de wetten en regels te maken krijgen, moeten (via de Wetgevingskamer) een dikkere vinger in de pap krijgen.

­ TICKERTAPE 4 Laatste nieuws alumni en universiteit

VAKANTIEKWALEN → Mijn moments of fame beleef ik altijd in de zomer. Geduldig geef ik dan antwoord op vragen van journalisten

over vakantiestress en heimwee. Deze thema’s, waarnaar ik in het verleden onderzoek heb gedaan, zijn in komkommertijd dankbare onderwerpen voor bladvulling. Vaak zijn die vragen van journalisten routineus. Maar af en toe zijn er creatievelingen bij die zelf een fenomeen bedenken en mij als ‘expert’ voor hun karretje willen spannen. Zo introduceerde enkele jaren geleden iemand het Willem Ruis-syndroom, genoemd naar de gevierde televisiemaker die tijdens zijn vakantie aan een hartaanval overleed. De gedachte erachter is dat op vakantie gaan een mogelijke risicofactor is voor een hartinfarct. Een fabeltje. Als we vier procent van onze tijd op vakantie zijn en er per jaar ongeveer 28.000 hartinfarcten voorkomen, dan mag men verwachten dat zo ongeveer 1000–1100 infarcten tijdens de vakantie plaatsvinden. Zo heel bijzonder is het dus niet. Niettemin duikt dit onzinnige, niet-bestaande, syndroom in de media met enige regelmaat op. Van iets recentere datum is de vaststelling (zo niet het ‘feit’) dat vakantie

| 3-2010 5

ook tot echtscheiding leidt! Waar is dat op gebaseerd? Ja, bel een advocaat die elke week pakweg drie tot vijf scheidingsaanvragen verwerkt. Na zijn eigen vakantie van drie weken zou hij plotseling kunnen worden geconfronteerd met wel vijftien aanvragen. Hoewel dit is wat de advocaat zo ongeveer mag verwachten, kan het voor de betrokkene wellicht lijken of de vakantie leidt tot meer scheidingen. Als het al zo is dat het aantal echtscheidingen na vakanties hoger ligt, dan zijn daar voor de hand liggende verklaringen voor te vinden. Bijvoorbeeld: stellen die in goed overleg besluiten om hun relatie te beëindigen, doen dat bij voorkeur in de vakantie. Dan hebben ze meer tijd om alles (zeker voor de kinderen) goed te regelen. En uiteraard zal het ook voorkomen dat paren waartussen het niet botert nog één vakantie samen plannen als ultieme test. Om daarna te besluiten om er maar mee te stoppen. Maar dat vakanties een belangrijke oorzaak zijn van echtscheidingen, dat is wel heel erg bezijden de waarheid.

genomen. Heimwee is daarvan een mooi voorbeeld. Er zijn behoorlijk wat mensen – niet alleen kinderen – die er last van hebben. Carrières worden er door geschaad, het leidt tot allerlei spanningen met partners. Maar officieel bestaat het niet volgens de psychiatrie. Hoe dat kan? In de Verenigde Staten wordt het ontkend. Heimwee is iets voor kinderen. Als volwassenen het hebben dan is het aanstellerij. In Europa wist men wel beter; op ons continent is er altijd veel meer aandacht voor geweest. Totdat het Amerikaanse psychiatrische diagnosesysteem ook hier ging domineren. Gevolg daarvan is dat we er eigenlijk geen raad mee weten. Misschien dat het over een tijd wel als een geheel eigen syndroom wordt erkend. Wat zou helpen, is als de farmaceutische industrie met een middel tegen heimwee komt. Dan is het belangrijk dat heel veel mensen er erg veel last van hebben. ■

de Kort vraagt zich hardop af of politici met stimuleringsplannen en bezuinigingen het juiste antwoord geven op de ‘schuldencrisis’. Maar volgens PvdA-politica Attje Kuiken de schulden eerlijk te verdelen. Hoogleraar Lans Bovenberg

SLEUTELEN AAN HET BREIN

pleit voor moed om grondig te hervormen.

→ De term human enhancement staat voor

| 3-2010

7 COLUMN Nieuw: Ad Vingerhoets over gevoelige materie

7

8 3-2010 |

8 HOOFDVERHAAL Met krimp de crisis te lijf

een nieuwe categorie medische behandelingen. Het gaat om ingrepen die er niet op zijn gericht de normale gezondheid te herstellen, maar om mensen in fysiek of psychisch opzicht juist een stapje verder te krijgen. Doel is om ons als het ware te verbeteren tot boven het normale wat ons als mens van nature is meegegeven. Dat kan met behulp van genetische manipulatie (biotechnologie) of via het beïnvloeden, sturen en zelfs verbeteren van hersenactiviteiten (neurotechnologieën). Het klinkt als science fiction, maar geavanceerde neurotechnologieen worden daadwerkelijk al toegepast om neurologische en psychiatrische ziektes te behandelen. Sommige hiervan blijken ook een positief effect te hebben op het cognitieve functioneren van gezonde mensen.

TEKST: WILLEM VAN LEEUWEN “Deze crisis is geen gewone crisis”, waarschuwt econoom en UvT-alumnus Kees de Kort. Volgens de columnist bij BNR en analist van AFS Capital Management zitten we middenin een echte schuldencrisis. Een herfinancieringcrisis, eigenlijk. En dat vereist een heel andere aanpak dan eerdere crises. Volgens De Kort is de huidige crisis het gevolg van steeds meer lenen: “De afgelopen decennia zijn we ontzettend rijk geworden met geld dat we niet hebben verdiend maar geleend. In de hele wereld is de kredietverlening, en dus de uitstaande schuld, explosief gegroeid. Dit gebeurde tussen 1983 tot 2007. We zijn toen steeds meer geld gaan lenen tegen steeds prettiger voorwaarden. Pas na de kredietcrisis kregen we eindelijk wat meer risicobesef. We gingen minder lenen tegen andere voorwaarden. Nu zijn we qua kredietverlening terug naar min of meer normale waarden, maar dat heeft consequenties voor de welvaart. Die staat onder druk.” Kortom: we hebben volgens De Kort lange tijd schuld opgebouwd en de rekening voor ons uit geschoven. En die rekening moeten we nu betalen, als we niet nog verder in de problemen willen komen. Hoe kon het zo enorm uit de hand lopen? De Kort roept het al jaren, zegt hij: “De toezichthouders hebben gefaald. Wellink heeft wel een aantal keren gewaarschuwd. De welvaart nam toe, de huizenprijzen stegen, de consumptie groeide. Een Amerikaans centrale ban-

Ad Vingerhoets, hoogleraar emoties en welbevinden UvT

Overigens doet ook het omgekeerde zich voor: ‘vakantiekwalen’ die wel bestaan, maar niet serieus worden

NREDOM YTEICOS

zit er voorlopig niets anders op dan

FOTO: ERIK VAN DE BURGT

voor elk wat wils. Prominente sprekers laten hun licht schijnen over het thema Leiderschap. Maar er is ook uitgebreid gelegenheid om bij te praten en bij te zingen tijdens een heuse biercantus. Het doel van Board Connection is om de banden tussen alumni verder te verstevigen. En het ziet ernaar uit dat dit gaat lukken. Meer dan honderd voormalige bestuursleden hebben een oproepkaart in de vorige Until ingezonden. Zij geven daarin onder meer aan dat ze hun oude bestuursgenoten gaan aansporen om ook te komen. Wil jij dat voorbeeld volgen? Ga dan

FOTO: ERIK VAN DE BURGT

Ben je in het verleden bestuurslid geweest van een alumni-, studie-, cultuur- en/of sportvereniging? Kom dan op zaterdag 13 november terug naar de campus. Op die dag organiseren het bureau Alumnirelaties en de verenigingen voor het eerst Back to Campus: Board Connection. Dat is een speciale bijeenkomst voor alle (oud)bestuursleden van deze verenigingen. Bestuursleden kunnen op die zaterdag opnieuw in contact komen met hun voormalige collega’s. Ook is er gelegenheid om ervaringen uit te wisselen met de huidige besturen van de 26 studie-, 10 cultuur-, 17 alumni- en 19 sportverenigingen. Het programma van die dag biedt

FOTO: DOLPH CANTRIJN

Hij timmert aan de weg bij de Duitse erotiekketen Beate Uhse: alumnus Serge van der Hooft (33). Maar hij heeft het niet gemakkelijk, want concurrentie via internet is hard en zet de resultaten onder druk. “Natuurlijk keken vrienden enigszins raar op toen ik – na mijn studie Bedrijfseconomie in Tilburg – als controller aan de slag ging bij Beate Uhse. Een erotiekbedrijf! Beate Uhse is echter een bedrijf als alle andere en sinds 1999 staan we zelfs genoteerd aan de beurs van Frankfurt. In 2008 werd ik benoemd tot chief operating officer. In die hoedanigheid werd ik toen medeverantwoordelijk voor de nieuwe koers van Beate Uhse. Want de tijden zijn wel veranderd sinds 2001. Lag het accent indertijd nog vooral op de verkoop van erotische dvd’s aan een overwegend mannelijk publiek, inmiddels richten we ons meer en meer op vrouwen en stellen. Dat doen we met een breed assortiment dat je het beste kunt scharen onder de brede noemer ‘lifestyle’. Wat dat concreet inhoudt? Spannende gadgets, lingerie, badhanddoeken, massageolie… Alles wat je nodig hebt voor een gezellige avond is bij ons te koop, zowel in onze vernieuwde, luxe winkels als via de webshop. Waar de dvd-verkoop langzaam maar zeker instortte door het grote, veelal gratis aanbod op internet, is de omzet in lifestyleproducten de laatste jaren gestegen. Inmiddels ben ik CEO en heb ik tot taak om binnen twee jaar deze ombouw tot een succes te maken.”

4 3-2010 |

1 (+ 22) COVER Tiny Sanders (PSV)

‘JE KON DE SHERRY UIT JE MANTELPAKJE WRINGEN’

0102-55.32:01

Via forse bezuinigingen betalen burgers straks het gelag van de financiële crisis. Analist Kees

FOTO: DIMITAR DILKOFF/ AFP PHOTO

NIEUW: VINGERHOETS OVER GEVOELIGE MATERIE

MET KRIMP DE CRISIS TE LIJF

BESTUURSLEDEN TERUG NAAR CAMPUS SERGE VAN DER HOOFT

TINY SANDERS ‘IK HOEF ME NIET TE BEWIJZEN BIJ PSV’

CER

BESTRIJDING ECONOMISCHE MALAISE HEEFT HAKEN EN OGEN

BOARD CONNECTION 2010

…IS CEO BIJ EROTIEKBEDRIJF BEATE UHSE

DIGITALISERING: STUDEREN OP DE BAHAMA’S?

UNTIL…WE MEET AGAIN ■

COLUMN CORIEN PRINS ■

UNTIL HOOFDVERHAAL ■

UVT VT IN HET NIEUWS: "SLIMME PAR PARTNER IS BETER VOOR LOOPBAAN ☒ HAAGSE UVT SOCIËTEIT GEOPEND ☒ UVT WETENSCHAPPER GEEFT ANTWOORD OP VRAGEN OVER GEHEIM ☒

03 10 ALUMNI MAGAZINE VAN DE UNIVERSITEIT VAN TILBURG

Mijn TILT-collega’s Vedder en Klaming schreven onlangs in het Amerikaanse tijdschrift AJOB Neuroscience het artikel Human enhancement for the common good. Daarin bekijken ze de mogelijkheid om met zogenoemde Transcraniale Magnetische Stimulering (TMS) de herinnering van ooggetuigen te verbeteren. Bij deze techniek wordt met

behulp van een elektromagnetische spoel de activiteit in bepaalde hersendelen gestimuleerd. Mijn collega’s bespreken uiteenlopende argumenten voor en tegen het gebruik van TMS bij ooggetuigen. En ze concluderen uiteindelijk dat van de tegenargumenten alleen die over autonomie en privacy van de betrokken getuigen overeind blijven staan. Deze wegen in hun ogen zeer zwaar, maar vormen geen doorslaggevende redenen om af te zien van TMS. Voorwaarde is wel dat er enkele belangrijke fl ankerende maatregelen worden getroffen om de grondrechten van de getuigen veilig te stellen. Deze zullen betrekking moeten hebben op de vrijwilligheid van de getuigen en op situaties waarin de ene getuige wel en de andere niet bereid is om TMS bij verhoor te ondergaan. Kortom: geen rood licht voor deze ontwikkeling. Nadenken en discussiëren over de voors en tegens van dergelijke technologieën, is niet alleen iets voor wetenschappers. Want het ziet ernaar uit dat voor breinverbetering een prachtige toekomst gloort. Denk eens aan de aanpak van recidive onder criminelen door bepaalde emoties via het brein te manipuleren. Niet verrassend dat het

ministerie van Justitie een omvangrijk onderzoeksprogramma is gestart. Nu we aan de vooravond staan van mogelijk grootschalig gebruik van zulke technologieën, staan we ook voor complexe vragen. Hoe kijken we aan tegen de maakbaarheid van ons lichaam? Geloven we optimistisch dat de beperkingen van sommige van onze medemensen eindelijk zijn te overwinnen en we hun biologische grenzen niet alleen kunnen, maar ook moeten verleggen? Dat we al op jonge leeftijd met medicatie moeten ingrijpen als een neurologische aanleg voor bepaald (crimineel) gedrag wordt vastgesteld? De tijd lijkt er rijp voor in het huidige politieke en maatschappelijke klimaat van drang en dwang. Of zijn we ervan overtuigd dat de gevolgen voor ons mensbeeld en moraliteit te ingrijpend en vergaand zijn? Science fiction is het zeker niet meer. Hoog tijd voor een goede politieke en maatschappelijke discussie. ■ Corien Prins, Raadslid Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR), Hoogleraar Recht en Informatisering, Tilburg Institute for Law, Technology, and Society (TILT), Universiteit van Tilburg | 3-2010 13

| 3-2010 9

13 COLUMN Corien Prins over brein­ manipulatie

→ VERKRUIMELDE SIGAAR

Frans van der Meer startte zijn studie Sociale Wetenschappen in 1958, Carla Millar-Schijf begon een jaar later. Ze waren beide lid van het studentencorps St. Olof. Millar-Schijf was lid van het enige meisjesdispuut ATOOM: Allen Tezamen Onder Olofs Mantel. Destijds studeerden er veel meer mannen dan vrouwen. Ter vergelijking: in 1959 werden zes vrouwen en ongeveer honderd mannen corpslid. Toch werden vrouwen door hun mannelijke medestudenten als gelijken behandeld. Van der Meer en Millar-Schijf konden het goed met elkaar vinden. Van der Meer: “Mij werd weleens gevraagd of mijn verloofde, nu mijn vrouw, wist dat ik zoveel met Carla omging.” De twee studeerden veel samen met Harry Lockefeer (voormalig hoofdredacteur Volkskrant, red.). Ze verdeelden het werk en maakten uittreksels. Alle tentamens waren individueel en mondeling. Studenten zagen er tijdens zo’n mondeling onberispelijk uit, na afloop volgde een feestje. Millar-Schijf: “Aan het einde van de studie kon je bij wijze van spreken de sherry uit je zwarte mantelpakje wringen.” De hoogleraar die hen het meest bijgebleven is, is professor De Block. Millar-Schijf: “Hij maakte Staatsrecht fantastisch boeiend terwijl hij een pijp rookte na eerst de tabak verkruimeld te hebben uit een Havanasigaar.” Ook professor Loeff (Leer van Staat en Gemeenschap) herinneren de alumni zich goed. Van der Meer: “Over hem deed het verhaal de ronde dat hij eens een tentamen afnam in de auto op weg naar Den Bosch. De student stapte in Tilburg in en al in Berkel-Enschot is hij door Loeff uit de auto gezet, omdat hij te weinig wist.”

en Frans Carla Millar-Schijf (1941) en van der Meer (1936) ontmoett Sociale elkaar tijdens hun studie vijftig. jaren Wetenschappen eind e Millar-Schijf had international een ambities en was destijds van de zeldzame vrouwelijke wilde zich studenten. Van der Meer verdiepen. als journalist verder terug op Onlangs blikten de twee hun tijd in Tilburg. TEKST: SARA TERBURG

→ VROEGE MARKETEER

Millar-Schijf had een vaag idee over een internationale carrière: “Als ze mij vroegen wat ik later wilde worden, dan antwoordde ik dat mijn functie nog niet uitgevonden was.” Ze startte bij Unilever in Rotterdam, kwam in een internationale marketingfunctie terecht en ging later in Londen werken. Zwangerschappen noopten haar echter tot een carrièreswitch. “Bij Unilever zou ik slechts drie of vier weken zwangerschapsverlof krijgen. Ook al hebben ze me aangeboden mijn baan vast te houden, ik moest van mezelf weg.” Ze vond een baan als senior lecturer aan de Universiteit van Greenwich om later over te stappen naar City University. Naast een full time baan en een gezin met twee zoons, slaagde ze erin te promoveren, hoogleraar en decaan te worden. “Mijn doel was overigens niet om carrière te maken, maar te doen wat ik leuk vond.”

14 3-2010 |

14 UNTIL …WE MEET AGAIN Carla Millar-Schijf en Frans van der Meer

| 3-2010 15

→

until inhoud ■

Hein vAn Oorschot

colofon Until is een periodieke uitgave van de Universiteit van Tilburg en de Stichting Professor Cobbenhagen. Dit magazine beoogt de banden met alumni te versterken. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur.

‘Het alumninetwerk is waardevoller dan je tijdens je studie beseft’, zegt Tiny Sanders in deze Until. De directeur van PSV vertelt hoe hij de universiteit vlak na zijn afstuderen uit het oog verloor. Dankzij een veeleisende, ook internationale, carrière (onder meer bij Mars en Campina) en een gezinsleven raakte de universiteit een tijdlang op de achtergrond. Zo vergaat het velen van ons in het spitsuur van het leven. Gelukkig komt er vroeg of laat een aanleiding om de banden weer te herstellen. Voor Sanders kwam deze, zo’n twintig jaar na zijn eigen afstuderen. Toen besloot zijn zoon in Tilburg te gaan studeren. Dat leidde ertoe dat hij zijn contacten in ere herstelde. We zijn hem daar nog dankbaar voor, want hij heeft een waardevolle bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van de universiteit. En op zijn beurt heeft hij dus, zoals hij in het eerste citaat zegt, veel aan de contacten met de universiteit gehad. Vooral het netwerk van de Vrienden van Cobbenhagen is nuttig gebleken. Wellicht lijkt het u om die reden – of een andere - ook wel wat om de banden met voormalige studiegenoten weer eens aan te halen. Voor de voormalige bestuursleden van alumni-, studie-, cultuur- en of sportverenigingen onder u, is zaterdag 13 november daarvoor een prima gelegenheid. Ik nodig u van harte uit om naar de campus te komen en hoop u dan persoonlijk de hand te schudden. U ontmoet die dag voormalige bestuursgenoten met ongetwijfeld mooie verhalen over hun huidige werkkring. En u kunt zich scherpen aan hun pittige meningen. Want we hebben gelukkig veel kritische alumni. Zoals Tweede Kamerlid Attje Kuiken van de PvdA of Kees de Kort, de amusante columnist met dwarse opvattingen waarnaar ik zelf met plezier regelmatig via BNR luister. Beide geven in deze editie, samen met Lans Bovenberg, hun ongezouten mening over de vraag of bezuinigen tijdens de crisis wel zo verstandig is.

uitgever Communicatie en Marketing, Universiteit van Tilburg hoofdredactie Walther Verhoeven bladmanagement Tonke van de Ven redactieraad Jan Boelhouwer, Hein Coppes, Clemens van Diek, Pam Dupont, Dennis van Ham, AnneMarie Hartog, Ewoud Jansen, Merlijn Jansen, Roel Lauwerier, Annemeike Tan, Dieuwke van Turenhout, Michelle te Veldhuis, Aniek Verhoeven bladformule, redactie-coördinatie en eindredactie Joost Bijlsma (Magma Publicaties) art direction en vormgeving Patrick Hoogenberg & Djuke Vaartjes (Curve bno) auteurs Tineke Bennema, Joost Bijlsma, Philip Dröge, Joost Peters, Corien Prins, Ad Vingerhoets, José van der Waerden, Irene Herbers, Sara Terburg, Tim van der Avoird, Willem van Leeuwen fotografen Dolph Cantrijn, Erik Verburgt, Irene Wouters, Gerlo Beernink, Dimitar Dilkoff, Valerie Kuypers, Louisa Gouliamaki, Gerard Til, Jeroen Oerlemans, Joe Fox, John Thys, Bart Mahl, Jean-Pierre Jans druk Koninklijke BDU, Grafisch bedrijf redactieadres Postbus 90153 5000 le Tilburg meer informatie over alumniactiviteiten www.uvt.nl/alumni

Veel leesplezier! Hein van Oorschot, Voorzitter College van Bestuur

Bent u voor of na 1992 afgestudeerd? Dat maakt uit. Voor die tijd was er nog geen internet. En zij die kort daarna afstudeerden, zijn de surfers van het eerste uur. Maar ook zij zullen zich verbazen over de grote consequenties van het internet voor de informatieconsumptie. Over Het Nieuwe Studeren. TEKST: IRENE HERBERS ILLUSTRATIE: PETER PONTIAC

I

n 1992, vier jaar voor de definitieve doorbraak van internet, opent de Universiteit van Tilburg de deuren van een hightech bibliotheek. Van de 900 studieplekken zijn er 250 voorzien van een gloednieuwe computer en dat aantal zal snel groeien tot 450. Tilburgse studenten hebben er toegang tot de modernste faciliteiten. Zij kunnen in databases zoeken naar informatie en ze kunnen mailen en surfen tot ze erbij neervallen. De hypermoderne bieb in het hart van de Tilburgse campus is een Europese proeftuin waar het personeel een ster wordt in het begeleiden van excursies. Jarenlang stromen er drommen nieuwsgierigen toe: alles bij elkaar zijn er ruim 13.000 mensen van andere instellingen uit alle windstreken over de vloer geweest. Maar aan dat wat er is, raak je snel gewend. Of… laat ik als ondergetekende voor mezelf spreken. Ik behoor tot de eerste generatie alumni na 1992. Maar het

BESTUUR KON-TEKST DE DEELT NOG STEEDS LIEF EN LEED

JANNEKE VAN DEN HOUT Woonplaats Goirle, met echtgenoot John, dochter Inge (15) en zoon Cas (13)

→ EARLY ADAPTOR Diep respect voor de koploperspositie van mijn universiteit krijg ik, om heel eerlijk te zijn, een indrukwekkende achttien jaar later. Tijdens het schrijven van dit artikel. “Wat is er eigenlijk gebeurd?” zo vraag ik me noodgedwongen af. Terwijl ik me verdiep in de geschiedenis van internet, e-mail en mobieltjes verwonderen de jaartallen en statistieken (en

Hoewel mijn roots er deels liggen, vind ik Tilburg nog steeds geen erg opwindende stad.”

wat heb je gemist in je studie?

“Weinig, ik heb er nog steeds profijt van. Dankzij het multidisciplinaire karakter van de studie kun je breder kijken dan de pur sang econoom of jurist. Tegelijkertijd kent

TIJDGENOTEN

inconsistenties) me mateloos. Toen al? Zo lang daarna pas? UvT, wow! Enkele bevindingen in vogelvlucht: op 21 november 1969 werd het internet geboren, althans, een zeer basale toepassing daarvan. In 1971 volgde de elektronische post. Pas tien jaar na het versturen van de eerste mail verschijnt de personal computer (1981) en in 1983 slaat Motorola het derde piketpaaltje dat het leven drastisch gaat veranderen: draadloos bellen. Daarna blijft het stil totdat Tim Berners-Lee in 1989 de techniek bedenkt die ten grondslag ligt aan het moderne web. In 1991 is ’s werelds eerste website online (op het World Wide Web van het CERN-instituut in Zwitserland welteverstaan). In 1993 komt de eerste browser voor pc’s en Mac’s wereldwijd beschikbaar. En bij XS4ALL, die het voortouw neemt in Nederland, melden zich dat jaar op de eerste dag meteen 500 klanten aan. XS4ALL schrikt ervan, maar van een werkelijke revolutie is pas sprake in 1996. Niemand kan het netwerk der netwerken vanaf dat jaar

studie? “Sociale Zekerheidswetenschap, afgerond begin 1990.” werk? “Ons bedrijf Van den Hout Projectmanagement begeleidt complexe IT-projecten en organisatieveranderingen. Als organisatieadviseur en verandermanager vind ik het heerlijk om in wisselende situaties met verschillende mensen te werken!”

het vakjargon van zowel economen als juristen en sociologen geen geheimen.”

had je nu opnieuw dezelfde studie uitgekozen? “Zeker! Maar de studie bestaat niet meer.”

jaarsalaris? “Ongeveer 60.000 euro.” hoeveel uvt-kennis gebruik je nog? “Inhoudelijk niet zoveel. Wél

heb ik geleerd om vanuit verschillende perspectieven naar de materie te kijken, bij de start van een opdracht en het zoeken naar de beste oplossingsrichting.”

waaraan bewaar je goede herin-

neringen? “Aan Wim van Oirschot, mijn afstudeerbegeleider. Hij hechtte, naast pure wetenschap, veel waarde aan de praktijk. Dat sprak mij erg aan.” wat heb je met tilburg? “Ik studeerde en sportte in Tilburg. Verder is de stad niet bijzonder, ook anno 2010 niet. Goirle bevalt beter: met alle voorzieningen en een aantal grote steden in de buurt.”

nog negeren, maar voor early adaptor UvT ligt dat tijdstip reeds in een ver verleden en ik, ondankbaar schepsel op de campus, had de historische waarde daarvan niet eens door. → ONGRIJPBAAR Zouden de gadgetstudenten van nu doorhebben in welke luxepositie zij ver-

Op zaterdag 13 november kunnen oud-bestuursleden elkaar herontmoeten tijdens Board Connection 2010. Speciaal voor die gelegenheid zetten we één van de vele verenigingen in de schijnwerpers. Het gaat om Kon-Tekst, gezien door de bril van een oud-voorzitter. Zij onderhoudt nog steeds innige banden met haar voormalige bestuursleden.

wat speelde er tijdens je studietijd in tilburg? “Hoegenaamd niets!

→

MARGRIET TAAMS Woont in Oude Wetering met Mike; dochters Sterre (9) en Noor (5)

18 FEATURE Het Nieuwe Studeren

Wat betekent de opkomst van social media? En op welke manier kun je zaken als LinkedIn en Twitter zakelijk inzetten? Op 29 mei organiseerde Dante, de alumnivereniging van de Faculteit Geesteswetenschappen een middag waarin een antwoord werd gezocht op deze vragen. TEKST: ELISE RODERS, ALUMNA TAALWETENSCHAP, WWW.ELROCO.NL

ná hun studietijd? Deze keer aan het woord: de studiegenoten Janneke, Gerard en Margriet. Zij volgden

Het thema ‘Ik Twitter dus ik besta’ was voor zeventig alumni van Geesteswetenschappen interessant genoeg om terug te keren naar hun Alma Mater. Tot

studie? “Sociale Zekerheidswetenschap, afgestudeerd in 1990 op de maatschappelijke verdeling van armoede.” werk? “In 1997 richtte ik mijn eigen bedrijf Fit For Thought denkadvisering op. Sindsdien vervul ik de rollen van coach, trainer, organisatieadviseur en project- en interimmanager. Ik heb van mijn hobby mijn werk gemaakt.” jaarsalaris? “Genoeg om te kunnen doen en laten wat ik wil.” hoe komt je studie je van pas? “Het multidisciplinaire denken is zeer waardevol gebleken. En door mijn kennis van statistiek, methoden en technieken van onderzoek, kan ik meningen en gevoelens betrouwbaar vertalen in feiten en concreet waarneembaar gedrag.”

hun verrassing bleek echter dat sprekers die weinig ophebben met social media de middag openden. Arie de Ruijter (decaan), Erik Borgman (Theologie), en ook Herman de Regt (Filosofie) zijn niet te volgen op Twitter. Alleen Hans van Driel (Taal- en Cultuurstudies) bleek wél een overtuigd twitteraar. Het leverde een leuke discussie op, waarin duidelijk werd dat er toch wat hardnekkige vooroordelen zijn. Zo werd gesteld dat relaties in een virtuele wereld nooit gelijkwaardig kunnen zijn met relaties in de echte wereld. Twitteraars waren het niet eens met de aanname dat Twitter als een afzonderlijke realiteit gezien moet worden. Zij zien Twitter niet als Second Life, maar ‘gewoon’ als een nieuw communicatiemiddel. Op het scherm in de zaal spraken de vele tweets van de aanwezigen boekdelen. Twitter leeft! Tijdens het tweede deel van de bijeenkomst namen de alumni Jeroen Mirck, van Mirck Media en Hille van der Kaa van De Uitgeeffabriek een deel van de aanwezigen onder hun hoede voor workshops over LinkedIn en Twitter. Mirck gaf tips voor een optimaal LinkedIn-profiel en Van der Kaa gaf een overzicht van de verschillende manieren waarop Twitter wordt ingezet. Vervolgens gaven zij en student Pim Nauts praktische informatie over het opzetten van een Twitter-account en het gebruik van applicaties als Tweetdeck. De middag werd afgesloten met een sessie speednetwerken. Vol enthousiasme rouleerden de net-

welke vakken zijn je bijgebleven?

“De bijna-privécolleges bij Leer van de Sociale Zekerheid: maximaal vijftien studenten op één docent. Minder goede herinneringen heb ik aan nota bene het keuzevak Openbare Financiën 1. Met veel moeite haalde ik een voldoende.”

GERARD RIEMEN Woont in Woerden met Danyke, dochters Myrte (16), Letthe (14) en zoon Floris (12)

heb je nog veel contact met oudstudiegenoten? “Ja, met Janneke en Gerard. Daarnaast kom ik ook zakelijk vaak studiegenoten tegen, bij klanten of opdrachtgevers van Fit For Thought.”

| 3-2010 21

18 3-2010 |

TWITTEREN MET DANTE

Hoe is het alumni uit een bepaalde richting vergaan

twintig jaar geleden Sociale Zekerheidswetenschap, een studie die de tand des tijds niet heeft overleefd.

werkers tussen de tafels en na elke ronde schoven ze geïnspireerd verder, met een drankje in de hand. Social media, the old fashioned way. Voor meer tweets tijdens de bijeenkomst: scribblelive.com/Event/De_Dante_Connectie

TWEETS VAN DE DAG HELLENMEGENS: Na zes jaar weer in de trein naar de UvT. Voelt vreemd. Hopelijk weet ik daar de weg nog. #ddctilburg. THIJSALBERS: Penetrante mestgeur is niks te weinig gezegd. Het luchtige van dit event is er nu al vanaf. #DDCTilburg (@ Universiteit van Tilburg) ANNELIEN1960: Laten we teruggaan in onze grot en de knots weer eens ter hand nemen #DDCTilburg by (reactie op Twitter-scepsis) ZONJA @ HVDRIEL: is roepende in de woestijn tussen de sprekers. Gelukkig vertegenwoordigt hij wel de stem van de aanwezigen in de zaal #DDCTilburg HETTYBOSMAN @ HVANDRIEL schijnt te scoren op #DDCTilburg - zijn vrouw doet het huishouden en volgt #DDCTilburg op Twitter. #multitasken by Hett yBosman

‘Kon-Tekst bloeide begin jaren negentig. Als studievereniging van de Letterenfaculteit organiseerden we leerzame en gezellige excursies naar bijvoorbeeld NRC Handelsblad of reclamebureau PPGH-JWT in Amsterdam. De maandelijkse themafeesten in De Spoel waren bekend en druk bezocht, ook buiten de faculteit die toch voor negentig procent uit meiden bestond. Het bestuur van Kon-Tekst wisselde per jaar. Zelf begon ik als commissielid ‘publiciteit’, werd bestuurslid en uiteindelijk voorzitter. Internet bestond toen nog niet. Dus alle publiciteit voor onze activiteiten, fabriceerden we in ons bestuurshok O73. We schreven daar teksten voor onder meer onze nieuwsbrieven, tekenden strips, knipten, plakten, vouwden en verzonnen posters. We waren niet alleen met publiciteit creatief bezig maar ook met het aanboren van financiële bronnen. Zo zochten we sponsors voor de drukkosten van posters. En toen we

Van links naar rechts: Monique

Moerkens, Katinka de Croon,

geld tekort kwamen voor het symposium ‘Spraakwater’, verzonnen we een ludieke actie. We lieten studenten en

len zijn, zo delen Monique, Katinka en ik nu lief en leed over elkaars relaties, kinderen en werk.’ ANNE-MARIE HARTOG

BACK TO CAMPUS: BOARD CONNECTION 2010 Op deze zaterdag 13 november organiseren het bureau alumnirelaties en de huidige besturen van onze studie-, cultuur-, sport- en alumniverenigingen Board Connection. Dit is een dag die in het teken staat van alumni die actief zijn of actief zijn geweest in een bestuur van alumni-, studie-, cultuur- en/of sportvereniging. Kijk voor meer informatie op: uvt.nl/boardconnection2010.

JUVAT

26 3-2010 |

| 3-2010 19

21 TIJDGENOTEN Alumni van Sociale Zekerheidswetenschap

spraakwaterval pur sang. Uiteindelijk hielden we een heel geslaagd gevoel over aan deze dag met de genoemde sprekers en een debatingwedstrijd voor studenten uit het hele land. Ik had toen niet kunnen vermoeden dat ik nu nog vrienden zou hebben uit die tijd. Zoals we hier samen op de foto aan het fröbe-

een mooi verhaal hield over beroemde speeches. Maar grote publiekstrekker was natuurlijk Jules Deelder, als

Prof. Herman Schoordijklezing Datum: 16 november 2010 JUVAT organiseert sinds vorig jaar de Prof. Herman Schoordijk Lezing. Binnen het centrale thema van de lezingencyclus, Recht over grenzen heen, hield prof. dr. Ernst Hirsch Ballin vorig jaar de eerste Schoordijk-lezing over strafrecht in Europees perspectief en de vraag of de toekomst van Europese strafrechtelijke samenwerking ligt in de eenheid van de wetgeving. Dit najaar verzorgt mr. Jaap Polak, voorzitter van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State en hoogleraar bestuursrecht aan de Universiteit Leiden, de lezing. Meer informatie: uvt.nl/juvat.

26 ALUMNI NIEUWS Actualiteiten voor alumni, van verenigingen en UvT

Ja. Patiënten van huisartsen die ook alternatieve geneeswijzen toepassen, kosten de samenleving minder. Gemiddeld zo’n vijftien procent. Deze patiënten gebruiken namelijk minder

tog Anne-Marie Hartog

docenten meebetalen in ruil voor hun pasfoto op de poster. Uiteindelijk strikten we de journalist Johan Anthierens (Belg, extra subsidie!) en de cultuurfilosoof en dichter Jan Pieter Guépin, die

Is Nederland in bij de penose?

Bezuinigen

DIALOGOS

mee kan de overheid de achtergronden van een bedrijf of persoon natrekken, bij het gunnen van een opdracht, of voordat ze een vergunning verleent of subsidie verstrekt. Op zich hebben onze zuiderburen ook wel voldoende bevoegdheden om de criminaliteit te bestrijden, maar

Symposium en Erelidmaatschap prof. dr. Weren Datum: 20 november 2010 Het jaar 2010 staat in het teken van het eerste lustrum van Dialogos. Tijdens dit lustrumsymposium met prof.dr. W. Logister, dr. T. Akerboom en dr. J. Jans als inleiders ontvangt prof.dr. Weren het erelidmaatschap. De voordrachten worden gepubliceerd in een jubileumboek. Het symposium vindt plaats (14.00 uur) bij Boerke Mutsaerts en eindigt met een feestelijke borrel (18.00 uur). Voor meer informatie: uvt.nl/alumni/vereniging/ dialogos/

die worden nog niet ten volle benut.

WAS KLM EEN GOEDE AANKOOP?

HEEFT STRIJDEN TEGEN STALKING EFFECT?

Niet bepaald. Na de belastingvlucht ontstaat nu ook een ‘penosevlucht’ naar de zuiderburen. Het lijkt erop dat criminelen die in Nederland actief zijn hun werkterrein deels verleggen naar België. Dat komt omdat ze zich daar beter kunnen ontplooien, zo blijkt uit een onderzoek van Tilburgse en Leuvense rechtswetenschappers. Nederland is net iets minder in trek als ‘vestigingsplaats’ voor criminele activiteiten, doordat het de afgelopen jaren werk heeft gemaakt van de bestrijding van grensoverschrijdende criminaliteit. Een goed voorbeeld daarvan is de Wet Bibob. Daar-

| 3-2010 27

DRÖGE

ALTERNATIEVE ZORG GOEDKOPER? medicijnen en liggen niet zo vaak in het ziekenhuis.Ook het sterftecijfer in de groep die naar een ‘alternatieve’ huisarts gaat, blijkt lager te liggen dan bij patiënten van de traditionele huisarts. Onderzoek van de Tilburgse hoogleraar gezondheidseconomie Peter Kooreman en de Leidse lector Erik Baars heeft dit uitgewezen. De onderzoekers gebruikten gegevens van 150.000 verzekerden van Azivo, verzameld over een periode van vier jaar. De zorgverzekeraar bleek minder vergoedingen uit te keren aan patiënten met een huisarts die ook is opgeleid in de antroposofie, homeopathie of acupunctuur. Kooreman en Baars geven twee mogelijke verklaringen. Veel patiënten die een ‘alternatieve’ huisarts kiezen, zien waarschijnlijk zelf al weinig in medische ingrepen. Ook kan het zijn dat deze artsen meer preventieve en gezondheidsbevorderende zorg bieden en minder geneigd zijn tot overbehandelen.

NIEUWS UIT DE VERENIGINGEN VVTE

VvTE-Asset Internationaal Congres Datum: 29 september 2010 Het jaarlijks VvTE-Asset Internationaal Congres heeft als thema: The World of Capital: Discovering its Future Notion. Sprekers zijn onder andere Jean Tirole en Frank de Grave. Toegang is voor VvTE-leden gratis. Daarnaast organiseert de VvTe komend najaar (onder voorbehoud) een themasessie over private equity and hedge funds met Erik Vermeulen, hoogleraar aan de juridische faculteit. Voor meer informatie: vvte.nl.

UNTIL WETENSCHAP ■

U VROEG?

FOTO: JOE FOX/ANP

Sociale Zekerheidswetenschap, een jaar later in de economie.”

SZW inmiddels ruim twee jaar directeur van de Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen. Het leuke is het sjorren aan een actueel dossier als pensioenen. Jammer dat politiek opportunisme het soms wint van argumenten.” jaarsalaris? “Boven de ton en ver onder de Balkenende-norm.”

In fi lms trekken stalkers zich weinig aan van de politie of een privé-detective, maar in de echte wereld doen ze dat wel degelijk. Vaak stopt het stalken al nadat een detective de verplichte waarschuwingsbrief heeft gestuurd. Dat concludeert criminologe Suzan van der Aa, die in juni aan de UvT promoveerde op stalking. Stalken kent verschillende vormen: iemand thuis of op het werk hinderlijk lastig vallen, veelvuldig bellen, contact opnemen met andermans vrienden of familieleden,

roddels verspreiden of zelfs iemand bedreigen. In Nederland heeft een op de vijf vrouwen en een op de zeven mannen ooit last gehad van een stalker. Toch krijgt dit onderwerp weinig aandacht en zit de politie er niet echt bovenop. Terwijl dat wel mag. Sinds 2000 is belaging (de juridische term voor stalking) wettelijk strafbaar. Van der Aa vindt dat de politie veel sneller moet optreden. “Het kan al enorm helpen als de politie bij de belager langs gaat en hem op zijn hinderlijke gedrag aanspreekt.”

Beslist. De fusie tussen Air France en KLM, zes jaar geleden, is financieel en strategisch goed uitgepakt. Ze heeft een sterke internationale speler opgeleverd die optimaal profiteert van synergievoordelen op het gebied van vlootuitruil, onderhoud, verkoop en marketing. En het bedrijf blijkt beter bestand tegen de crisis in de luchtvaart dan concurrenten Lufthansa en British Airways. Dat constateert hoogleraar Niels Noor-

derhaven van de Universiteit van Tilburg. Terugkijkend was de aankoop van KLM voor Air France een koopje, vindt hij. “In het jaar dat de deal

30 3-2010 |

30 U VROEG? Wetenschapsrubriek

werd gesloten, maakte KLM verlies en was daardoor relatief goedkoop. In de jaren daarna maakte de luchtvaartmaatschappij zoveel winst dat de Fransen het aankoopbedrag al in vier jaar terugverdienden.” Maar ook voor KLM is de fusie een goede zet geweest, volgens de Tilburgse hoogleraar. “De luchtvaart maakt een crisis zonder weerga door. Toch staat Air France-KLM er relatief goed voor. Als KLM alleen was gebleven, was er nu zeker meer paniek uitgebroken”, zegt Noorderhaven. De fusie is in zijn ogen goed gemanaged, wat blijkt uit het uitblijven van arbeidsonrust.

Het is historici meestal niet gegeven dat ze een ‘wet’ naar zich genoemd krijgen. Dé uitzondering is C. Northcote Parkinson (1909-1993). Deze geschiedkundige ontdekte ooit dat in het interbellum het aantal kantoorklerken op het Britse hoofdkwartier van de marine ongeveer ne t zo snel toenam (+78,45 procent tussen 1918 en 1928) als het aantal oorlogsschepen op zee slonk (-67,74 procent). Hij spitte verder in de geschiedenis van de bureaucratie en zag bijvoorbeeld dat het aantal Britse koloniale ambtenaren tussen 1935 en 1953 vervijfvoudigde, terwijl het koloniale rijk was ingestort. De omvang van een overheidsinstantie heeft schijnbaar niets te maken met de taak die zij uitvoert, zo concludeerde Parkinson. Met drie eeuwen Britse overheidsstatistieken in de hand berekende hij dat iedere nieuwe ambtenaar binnen enkele jaren zorgt voor liefst acht andere nieuwe ambtenaren. ‘Arbeid’, zo formuleerde hij zijn belangrijkste wet, ‘vult de capaciteit die beschikbaar is’. De politici die achttien miljard euro moeten bezuinigen doen er goed aan het werk van Parkinson aandachtig te lezen. De Brit toont wetenschappelijk aan dat je zeven van de acht ambtenaren op ministeries kunt ontslaan zonder de slagkracht van de overheid aan te tasten. Ook concludeerde Parkinson na internationaal onderzoek dat iedere regering met meer dan vijf ministers aan effectiviteit inboet. Benoem je meer ministers, dan gaan ze onderling een clubje met vijf ‘belangrijke’ ministers vormen, dat buiten de vergaderingen beslissingen voorkookt. Alle andere ministers zitten er voor niets bij en hinderen slechts effectief bestuur. Met wetenschap in de hand is bezuinigen de gemakkelijkste klus op aarde.

UNDERSTANDING SOCIETY

FOTO: BART MAHL /HH

studie? “Eerst in 1988 afgestudeerd in werk? “Na 17,5 jaar bij het Ministerie van

kwartje, dat ik jarenlang enorm bevoorrecht was, viel bij mij achteraf. Tijdens het bekijken van het jaaroverzicht 2006 om precies te zijn. Het NOS-journaal besluit dat jaar met de mededeling dat er meer mensen zijn met een pc dan een magnetron. Er volgt een reportage over de toekomst van internet en het medium wordt uitgeroepen tot een blijvertje. Niet alleen als speeltje, maar ook als serieuze en onuitputtelijke bron van informatie. Ik, surfer van het eerste uur (dankzij de innovatiedrang van anderen) denk: aha.

FOTO: JOHN THYS/AFP PHOTO

UNTIL ALUMNI NIEUWS ■

UNTIL FEATURE ■

STUDEREN IN DE 21STE EEUW

DE UNIVERSITEIT IN JE BROEKZAK

GEMISTE KANS Philip Dröge is hoofdredacteur van de populairwetenschappelijke site www.faqt.nl en spreekt wekelijks een populairwetenschappelijke column uit op BNR Nieuwsradio.

Wat een treurnis na de verloren WK-finale van Nederland tegen Spanje! Niet alleen sommige spelers, maar ook vele andere medelanders lieten hun tranen de vrije loop. Deze kans komt immers mis-

names, en de aanname dat de wereld niet vergaat - wat voor sommigen moeilijk was voor te stellen direct na hét verlies - en dat het wereldkampioenschap voetbal ook in de toekomst om de vier jaar

minste een keer wereldkampioen wordt in de komende 152 jaar. Kortom, maakt u zich niet ongerust. Het gaat ooit gebeuren. Maar wacht niet te lang met het vieren van deze heuglijke gebeurte-

schien nooit weer. Mis. Redeneer maar met me mee. Laten we eerst uitgaan van het volgende vrij sombere scenario: Nederland kwalificeert zich slechts in de helft van de toekomstige WK-eindtoernooien. En bij deelname (samen met 32 andere ploegen) heeft Nederland slechts drie procent kans om het toernooi te winnen. Onder deze aan-

plaatsvindt, is de kans 95 procent dat Nederland in ieder geval een keer wereldkampioen wordt, in de komende 788 jaar. Joepie. In een rooskleuriger scenario, waarbij we uitgaan van een kans om te kwalificeren gelijk aan 0,75, en een kans om het toernooi te winnen gelijk aan tien procent, is de kans 95 procent dat Nederland ten-

nis. Vier het bijvoorbeeld vanavond door het nemen van een extra biertje, wijntje, of in mijn geval, een glaasje whisky. Marcel van Assen Universitair docent Sociale Wetenschappen

| 1-2010 31

32 BACKCOVER Neerlands hoop na de WK-finale

| 3-2010 3

UvT in het Nieuws: "Slimme partner is beter voor loopbaan ☒ Haagse UvT Sociët

economische faculteit reikt 15.000ste bul uit, uvt in het n Board Connection 2010

bestuursleden terug naar campus Serge van der Hooft …is ceo bij erotiekbedrijf Beate Uhse Hij timmert aan de weg bij de Duitse erotiekketen Beate Uhse: alumnus Serge van der Hooft (33). Maar hij heeft het niet gemakkelijk, want concurrentie via internet is hard en zet de resultaten onder druk. “Natuurlijk keken vrienden enigszins raar op toen ik – na mijn studie Bedrijfseconomie in Tilburg – als controller aan de slag ging bij Beate Uhse. Een erotiekbedrijf! Beate Uhse is echter een bedrijf als alle andere en sinds 1999 staan we zelfs genoteerd aan de beurs van Frankfurt. In 2008 werd ik benoemd tot chief operating officer. In die hoedanigheid werd ik toen medeverantwoordelijk voor de nieuwe koers van Beate Uhse. Want de tijden zijn wel veranderd sinds 2001. Lag het accent indertijd nog vooral op de verkoop van erotische dvd’s aan een overwegend mannelijk publiek, inmiddels richten we ons meer en meer op vrouwen en stellen. Dat doen we met een breed assortiment dat je het beste kunt scharen onder de brede noemer ‘lifestyle’. Wat dat concreet inhoudt? Spannende gadgets, lingerie, badhanddoeken, massageolie… Alles wat je nodig hebt voor een gezellige avond is bij ons te koop, zowel in onze vernieuwde, luxe winkels als via de webshop. Waar de dvd-verkoop langzaam maar zeker instortte door het grote, veelal gratis aanbod op internet, is de omzet in lifestyleproducten de laatste jaren gestegen. Inmiddels ben ik CEO en heb ik tot taak om binnen twee jaar deze ombouw tot een succes te maken.”

4 3-2010 |

Ben je in het verleden bestuurslid geweest van een alumni-, studie-, cultuur- en/of sportvereniging? Kom dan op zaterdag 13 november terug naar de campus. Op die dag organiseren het bureau Alumnirelaties en de verenigingen voor het eerst Back to Campus: Board Connection. Dat is een speciale bijeenkomst voor alle (oud)bestuursleden van deze verenigingen. Bestuursleden kunnen op die zaterdag opnieuw in contact komen met hun voormalige collega’s. Ook is er gelegenheid om ervaringen uit te wisselen met de huidige besturen van de 26 studie-, 10 cultuur-, 17 alumni- en 19 sportverenigingen. Het programma van die dag biedt

voor elk wat wils. Prominente sprekers laten hun licht schijnen over het thema Leiderschap. Maar er is ook uitgebreid gelegenheid om bij te praten en bij te zingen tijdens een heuse biercantus. Het doel van Board Connection is om de banden tussen alumni verder te verstevigen. En het ziet ernaar uit dat dit gaat lukken. Meer dan honderd voormalige bestuursleden hebben een oproepkaart in de vorige Until ingezonden. Zij geven daarin onder meer aan dat ze hun oude bestuursgenoten gaan aansporen om ook te komen. Wil jij dat voorbeeld volgen? Ga dan naar uvt.nl/boardconnection2010

BAs van der schot

until tickertape ■

Sociëteit geopend ☒ UvT wetenschapper geeft antwoord op vragen over geheim ☒

Schôonste stad van et laand

Tilburg lelijk? Fotograaf Dolph Cantrijn bewijst het tegendeel met zijn fotoboek ‘De schôonste stad van et laand’. In ruim twee jaar tijd wist alumnus Cantrijn de

dynamiek van Tilburg te vangen in 177 kleurenfoto’s, waarop de mens centraal staat en typisch Tilburgse fenomenen als de kermis en Schrobbelèr de revue pas-

foto: dolph cantrijn

het nieuws: afwijzing en uitsluiting maakt koopziek, juridisch

seren. Het fotoboek is voorzien van een voorwoord door stadsdichter en collegaalumnus Frank van Pamelen.

Boek: het wetgevend oordeel Het parlement op de schop De twee kamers van ons parlementaire huis zijn aan een grondige staatsrechtelijke renovatie toe. Dat bepleit hoogleraar rechtstheorie en retorica Willem Witteveen in zijn boek Het wetgevend oordeel. In zijn ogen heeft de ambtelijke organisatie een veel te dikke vinger in de pap bij het maken van nieuwe wetten en regels. En vindt de burger zichzelf te weinig terug in de producten van het parlement. In zijn ogen is een situatie ontstaan waarbij de twee onderdelen van het parlement samen tekortschieten. Dat komt

volgens het voormalige Eerste Kamerlid (PvdA) onder meer omdat de Tweede Kamer overbelast is. Daar staat tegenover dat de Eerste Kamer juist te weinig te doen heeft en tegelijk te weinig kan doen vanwege het ontbreken van de legitimatie. Witteveen pleit daarom voor een nieuwe parlementaire organisatie. De Tweede Kamer moet een Beleidskamer worden die voorstellen doet voor beleid. Terwijl de Eerste Kamer dient te veranderen in een Wetgevingskamer. Beide Kamers van honderd leden moeten

rechtstreeks door burgers worden gekozen. Door hun verschillende profiel gaan ze met elkaar samenwerken en kunnen ze regering en ambtelijke macht beter weerwerk bieden, verwacht Witteveen. Het is hem bovendien een lief ding waard als het wetgevingsproces niet stopt zodra de wet is aangenomen. De mensen die na uitvoering met de wetten en regels te maken krijgen, moeten (via de Wetgevingskamer) een dikkere vinger in de pap krijgen. | 3-2010 5

minister Klink ☒ UvT wetenschapper geeft antwoord op vragen over gehei

juridisch onderzoek uvt scoort beste in visitatieloosdoo Met zijn bedrijf Boxplosive ontwikkelde Robin Maijers (25) een innovatieve technologie voor e-coupons. Hiermee is een snelle verwerking van e-coupons aan de kassa mogelijk.

Meer academici voor de klas

Bestaat Boxplosive over tien jaar nog steeds? “Dat denk ik wel. Onze ambitie voor de korte termijn is een doorbraak te bewerkstelligen met de printbare e-coupons, en de komende jaren willen we de markt blijven verrassen met innovatieve variaties hierop. Voorlopig blijft de retailwereld mijn belangrijkste focus: Paul en ik hebben altijd veel gewerkt in de supermarkt. Het is fantastisch om nu met Boxplosive op deze markt actief te zijn. Inmiddels zijn er al zes collega’s met wie we de Boxplosive-droom delen.”

Foto: Gerlo Beernink

Hoe is Boxplosive ontstaan? “Al van jongs af aan had ik de ambitie een eigen bedrijf te starten. Na Business Studies en de aansluitende master Strategic Management kroop het bloed waar het niet gaan kon. Toen heb ik, samen met mijn tweelingbroer Paul, Boxplosive opgezet: een online onderneming voor promotie en marketing. In februari 2010 zijn we live gegaan met de site Boxplosive.nl, waarop je de scherpste kortingen en kortingscodes van verschillende nationale en internationale webshops kunt vinden. Uiteindelijk zullen de online kortingen en kortingscodes worden vervangen door printbare e-coupons, die de klant kan inleveren in de winkel.” Het aantal universitair geschoolde docenten in het voortgezet onderwijs is gering, met name in Noord-Brabant. Tegelijkertijd groeit de interesse onder studenten voor het leraarsvak al een tijdje. Voor de UvT reden om volgend najaar te starten met een academische lerarenopleiding. In samenwerking met Ons Middelbaar Onderwijs (OMO), de vereniging van een groot aantal scholen voor voortgezet onderwijs in Noord-Brabant, gaat in september 2011 de Universitaire Lerarenopleiding Tilburg (ULT) van start. Met deze eenjarige opleiding willen de UvT en OMO een kwaliteitsimpuls geven aan het voortgezet onderwijs, vertelt medewerker onderwijsontwikkeling Angela Driessen. “Studenten

{ 6 3-2010 |

worden opgeleid tot eerstegraads docenten in de vakken economie, wiskunde, management en organisatie, maatschappijleer, filosofie, Nederlands en levensbeschouwing. De opleiding geeft studenten met een universitaire master de didactische en pedagogische basis om les te geven op alle niveaus van het voortgezet onderwijs.” ULT onderscheidt zich volgens Driessen van andere lerarenopleidingen door de relatief sterke nadruk op onderzoeksvaardigheden. De verwachting is dat met name Tilburgse studenten geïnteresseerd zullen zijn in de nieuwe opleiding. “Maar ook studenten van elders zijn zeker welkom.” Meer weten? Kijk op uvt.nl/lerarenopleiding

“Als je alleen maar de beste paar procent uit de studentenpopulatie binnen wilt hebben, kun je geen sterke groeistrategie hanteren.” Collegevoorzitter Hein van Oorschot legt tijdens de Opening van het Academisch Jaar uit waarom hij kwaliteit belangrijker vindt dan marktaandeel.

}

foto: erik van de Burgt

column Ad Vingerhoets ■

Gevoelige materie

VAKANTIEKWALEN → Mijn moments of fame beleef ik altijd

in de zomer. Geduldig geef ik dan antwoord op vragen van journalisten over vakantiestress en heimwee. Deze thema’s, waarnaar ik in het verleden onderzoek heb gedaan, zijn in komkommertijd dankbare onderwerpen voor bladvulling. Vaak zijn die vragen van journalisten routineus. Maar af en toe zijn er creatievelingen bij die zelf een fenomeen bedenken en mij als ‘expert’ voor hun karretje willen spannen. Zo introduceerde enkele jaren geleden iemand het Willem Ruis-syndroom, genoemd naar de gevierde televisiemaker die tijdens zijn vakantie aan een hartaanval overleed. De gedachte erachter is dat op vakantie gaan een mogelijke risicofactor is voor een hartinfarct. Een fabeltje. Als we vier procent van onze tijd op vakantie zijn en er per jaar ongeveer 28.000 hartinfarcten voorkomen, dan mag men verwachten dat zo ongeveer 1000–1100 infarcten tijdens de vakantie plaatsvinden. Zo heel bijzonder is het dus niet. Niettemin duikt dit onzinnige, niet-bestaande, syndroom in de media met enige regelmaat op. Van iets recentere datum is de vaststelling (zo niet het ‘feit’) dat vakantie

ook tot echtscheiding leidt! Waar is dat op gebaseerd? Ja, bel een advocaat die elke week pakweg drie tot vijf scheidingsaanvragen verwerkt. Na zijn eigen vakantie van drie weken zou hij plotseling kunnen worden geconfronteerd met wel vijftien aanvragen. Hoewel dit is wat de advocaat zo ongeveer mag verwachten, kan het voor de betrokkene wellicht lijken of de vakantie leidt tot meer scheidingen. Als het al zo is dat het aantal echtscheidingen na vakanties hoger ligt, dan zijn daar voor de hand liggende verklaringen voor te vinden. Bijvoorbeeld: stellen die in goed overleg besluiten om hun relatie te beëindigen, doen dat bij voorkeur in de vakantie. Dan hebben ze meer tijd om alles (zeker voor de kinderen) goed te regelen. En uiteraard zal het ook voorkomen dat paren waartussen het niet botert nog één vakantie samen plannen als ultieme test. Om daarna te besluiten om er maar mee te stoppen. Maar dat vakanties een belangrijke oorzaak zijn van echtscheidingen, dat is wel heel erg bezijden de waarheid. Overigens doet ook het omgekeerde zich voor: ‘vakantiekwalen’ die wel bestaan, maar niet serieus worden

genomen. Heimwee is daarvan een mooi voorbeeld. Er zijn behoorlijk wat mensen – niet alleen kinderen – die er last van hebben. Carrières worden er door geschaad, het leidt tot allerlei spanningen met partners. Maar offici­­ eel bestaat het niet volgens de psychiatrie. Hoe dat kan? In de Verenigde Staten wordt het ontkend. Heimwee is iets voor kinderen. Als volwassenen het hebben dan is het aanstellerij. In Europa wist men wel beter; op ons continent is er altijd veel meer aandacht voor geweest. Totdat het Amerikaanse psychiatrische diagnosesysteem ook hier ging domineren. Gevolg daarvan is dat we er eigenlijk geen raad mee weten. Misschien dat het over een tijd wel als een geheel eigen syndroom wordt erkend. Wat zou helpen, is als de farmaceutische industrie met een middel tegen heimwee komt. Dan is het belangrijk dat heel veel mensen er erg veel last van hebben. ■ Ad Vingerhoets, hoogleraar emoties en welbevinden UvT

| 3-2010

7

k

c t 8 3-2010 |

until hoofdverhaal ■

Bestrijding economische malaise heeft haken en ogen burgers straks het gelag van de financiële crisis. Analist Kees de Kort vraagt zich hardop af of politici met stimuleringsplannen en bezuinigingen het juiste antwoord geven op de ‘schuldencrisis’. Maar volgens PvdA-politica Attje Kuiken zit er voorlopig niets anders op dan de schulden eerlijk te verdelen. Hoogleraar Lans Bovenberg pleit voor moed om grondig te hervormen. tekst: Willem van Leeuwen “Deze crisis is geen gewone crisis”, waarschuwt econoom en UvT-alumnus Kees de Kort. Volgens de columnist bij BNR en analist van AFS Capital Management zitten we middenin een echte schuldencrisis. Een herfinancieringcrisis, eigenlijk. En dat vereist een heel andere aanpak dan eerdere crises. Volgens De Kort is de huidige crisis het gevolg van steeds meer lenen: “De afgelopen decennia zijn we ontzettend rijk geworden met geld dat we niet hebben verdiend maar geleend. In de hele wereld is de kredietverlening, en dus de uitstaande schuld, explosief gegroeid. Dit gebeurde tussen 1983 tot 2007. We zijn toen steeds meer geld gaan lenen tegen steeds prettiger voorwaarden. Pas na de kredietcrisis kregen we eindelijk wat meer risicobesef. We gingen minder lenen tegen andere voorwaarden. Nu zijn we qua kredietverlening terug naar min of meer normale waarden, maar dat heeft consequenties voor de welvaart. Die staat onder druk.” Kortom: we hebben volgens De Kort lange tijd schuld opgebouwd en de rekening voor ons uit geschoven. En die rekening moeten we nu betalen, als we niet nog verder in de problemen willen komen. Hoe kon het zo enorm uit de hand lopen? De Kort roept het al jaren, zegt hij: “De toezichthouders hebben gefaald. Wellink heeft wel een aantal keren gewaarschuwd. De welvaart nam toe, de huizenprijzen stegen, de consumptie groeide. Een Amerikaans centrale ban-

Foto: DIMITAR DILKOFF/ AFP PHOTO

Met krimp de crisis te lijf

Via forse bezuinigingen betalen

| 3-2010 9

kiersuitdrukking is, ‘Als het te gezellig wordt moet je de tap dichtdoen’. Maar de werkelijkheid is dat er overal juist vaatjes bier zijn bijgezet.” De waarschuwende vinger, hij is er geweest, maar hij is massaal genegeerd volgens De Kort: “In 2004 heeft econoom William White al gewaarschuwd voor het uit de hand lopen van de kredietverlening. Maar zijn advies werd onder de mat geveegd, omdat iedereen wilde meeprofiteren. Ook het advies van Wellink is genegeerd en hij heeft dat gewoon gepikt. Dat is laakbaar.” →→ schuld Attje Kuiken, Tweede Kamerlid voor de PvdA, legt de schuld van de crisis in de eerste plaats bij de mensen die het geld beheren en maken: de banken en de speculanten. “Mensen op straat vragen zich af waarom de gewone man moet betalen voor de rotzooi die anderen hebben gemaakt”, zegt de alumna. “Ze hebben gelijk, alleen gaat onze economie er helemaal aan en kun je niet eens meer pinnen als je banken rücksichtslos zou laten omvallen. Waar is straks het pensioen van mensen als je de grote beleggers alleen laat bloeden? We zitten er met zijn allen in en we zullen het samen moeten oplossen. En eerlijk is eerlijk, we hebben ook allemaal schuld: de wereldhandel, de politiek en ook de burgers. We wilden zoveel mogelijk kunnen lenen. We wilden die aflossingsvrije tophypotheken graag. Tegelijkertijd is het ons ook te gemakkelijk gemaakt; het toezicht heeft gefaald. Als deze crisis iets heeft aangetoond, dan is het dat vrije markten alleen goed functioneren als er hele duidelijke spelregels en kaders zijn. De positie van banken is bijzonder: mensen zijn ervan afhankelijk, net als van de zorg. Wij pleiten voor een veel strenger Europees toezicht op de financiële markten.” De eerste verantwoordelijken voor het economisch tegentij zullen niet buiten schot blijven als het aan de PvdA ligt, zegt Kuiken: “In de Voorjaarsnota hebben wij al gepleit voor een bankenheffing. Verder

Kees de Kort, alumnus en columnist BNR: ‘De discussie moet allereerst dus zijn: hoeveel welvaart gaan we inleveren en hoe de pijn te verdelen? Maar de bankiers, de politiek, ze hebben geen zin in die bittere pil.’ 10 3-2010 |

zijn we voor een belastingtarief van zestig procent en een verlaging van de arbeidskosten. Ook moet de bonussencultuur verder worden ingeperkt. Uitgangspunt moet steeds zijn dat die eerlijk worden verdeeld. Die mogen dus niet alleen afgewenteld worden op de mensen met de laagste inkomens door alleen te snijden in de sociale zekerheid en zorg.” →→ Bomen in de hemel “We hebben een economische crisis, maar er is veel meer aan de hand”, zegt Lans Bovenberg, hoogleraar Economie en Bedrijfswetenschappen aan de Universiteit van Tilburg. Economie gaat immers niet alleen over geld, de stand van de economie zegt ook iets over de cultuur van een maatschappij. Hij spreekt liever van een morele vertrouwenscrisis: “Banken geven minder krediet, lees: minder vertrouwen aan elkaar en aan bedrijven. Maar het gebrek aan vertrouwen beperkt zich niet tot de economie. De hele westerse cultuur beleeft een crisis. En paradoxaal genoeg vindt de vertrouwenscrisis zijn oorsprong in te veel vertrouwen. Er waren te hoge, haast utopische verwachtingen over wat de

until hoofdverhaal ■

Foto: VALERIE KUYPERS/ ANP

moet zich wat minder rijk willen rekenen. Laten we in alle eerlijkheid nagaan wat we met de wijsheid achteraf beter hadden kunnen doen en wat dat betekent voor ons handelen in de toekomst.”

mens vermag. Geloof in te grote beloften resulteert uiteindelijk in wantrouwen en cynisme. Het zaad voor recessies wordt altijd gezaaid in overspannen tijden van hoogconjunctuur als mensen in hun overmoed risico’s onderschatten en te veel lenen en investeren. Deze financiële crisis is mede veroorzaakt omdat we dachten dat de bomen tot in de hemel zouden groeien.” Het is geen toeval, zegt Bovenberg dat we naast de financiële crisis ook kampen met grote vraagstukken rond ons milieu: “Ook ecologische grenzen werden in de aanloop tot de kredietcrisis genegeerd. De schaarste aan energie en grondstoffen vergrootte in de afgelopen periode van economische hausse de scheefgroei en de onevenwichtigheden. Verder beleven we de crisis van de ego-economie. Door vooral oog te hebben voor de korte termijn slaat de hebzucht toe: proberen zelf beter te worden ten koste van anderen. We leven in een cultuur waarin het individuele geluk wordt losgekoppeld van het welzijn van de ander en waarin we snel oordelen over anderen. Dat kunnen we niet volhouden.” Bovenberg pleit voor bezinning: “Ten eerste moeten we bij onszelf te rade gaan, te beginnen met de elite die zich dagelijks bezighoudt met de economische structuur van onze samenleving. Dan gaat het dus ook om mijn eigen beroepsgroep: economen. Maar ook de financiële sector, de politiek, de sociale partners, de toezichthouders, de pensioenfondsen en de media die van alles verslag doen; we waren er in de aanloop tot de kredietcrisis allemaal bij en toch heeft de crisis zich voltrokken. En ook de burger

→→ Aanpak De grote vraag is nu: wat is de juiste aanpak? Dat is een politieke kwestie. Over de wijze waarop de schuldencrisis tot nog toe is aangepakt, is Kees de Kort niet positief: “De Amerikanen kiezen altijd het Keynesiaanse recept: de overheid zorgt met een bestedingsplan dat de bestedingen van de burgers toenemen. Als de economie maar op gang komt, dan zien we daarna wel weer verder. Verschillende Europese landen hebben de VS hierin gevolgd.” De Kort vindt het fout dat een crisis die uiteindelijk door schulden is veroorzaakt, met het maken van nog meer schulden is bestreden. Het lijkt erop dat, in ieder geval buiten Amerika, het besef langzaam begint door te dringen dat nog meer schulden maken niet eeuwig kan doorgaan. “Na de nijpende problemen in Dubai en Griekenland, is er snel meer besef gekomen van de enorme schuldenposities die in talloze landen zijn opgebouwd. En nu zie je in alle eurolanden en in het Verenigd Koninkrijk de drang om fors te gaan bezuinigen.” Maar ook bezuinigen is volgens De Kort niet de oplossing. “Want met schulden kun je het best omgaan door te zorgen dat de werkgelegenheid groeit, dat er veel inkomen wordt gegenereerd, zodat die schulden kunnen worden betaald. Bezuinigen zorgt voor krimp.” Als bezuinigen noch potverteren de oplossing is, wat dan wel? “We moeten accepteren dat we veel te veel schulden hebben, dat we moeten herstructureren, dat we schulden afschrijven, verliezen nemen -

Lans Bovenberg, hoogleraar economie UvT : ‘Het enige zinnige alternatief in de risicovolle wereld waarin we leven, is een garantie op solidariteit: op het eerlijk delen in voor- en tegenspoed’ en dat is niet leuk, want wie moet dat betalen?” De discussie moet allereerst dus zijn: hoeveel welvaart gaan we inleveren en hoe de pijn te verdelen?” Het klinkt reëel en niet al te moeilijk, maar zo is het niet, zegt De Kort: “De bankiers, de politiek, ze hebben geen zin in die bittere pil. Ze suggereren dat de bestaande status quo gehandhaafd kan blijven, onder meer door enorm te bezuinigen. Maar particuliere verliezen moeten particulier worden genomen, door de banken, de pensioenfondsen, zíj hebben de domme dingen gedaan. Het geeft geen pas om alle verliezen af te wentelen op de belastingbetalers.” Doordat ze het verhaal niet willen vertellen dat de pensioenen niet zeker zijn en de huizenmarkt gaat dalen, ondermijnen politici volgens De Kort het vertrouwen in de economie nog verder.

→

| 3-2010 11

Foto: LOUISA GOULIAMAKI/ AFP PHOTO

→→ Bezuinigen met beleid Over de wijze waarop de bezuinigingen moeten worden doorgevoerd, zegt Kuiken: “Het is logisch dat een overheid in een recessie probeert om de economie door middel van investeringen draaiend te houden en mensen aan het werk te houden. We hebben echter ook de verantwoordelijkheid om overheidsfinanciën gezond te maken. Dat vraagt stevige maatregelen. We moeten voorkomen dat de broze economie omver wordt geknald. Met beleid bezuinigen dus en daarnaast ook hervormen. Wij denken aan verhoging van de AOW-leeftijd, het hervormen van de woningmarkt, het aanpakken van het sociale leenstelsel, meer efficiency in zorg en sociale zekerheid.” Bovenberg: “We zullen het bankwezen moeten verlossen van slechte leningen. De daarmee gepaard gaande stijging van de overheidsschuld is uiteindelijk minder kostbaar dan een langdurige recessie als gevolg van een ziek financieel systeem. En laten we die groeiende overheidsschuld eerlijk verdelen. Dat geldt ook voor de maatregelen die nodig zijn om het structurele financieringstekort van de overheid te verminderen. Als we nu daarover maatschappelijke overeenstemming bereiken, vergroot dat het vertrouwen in de overheid en daarmee uiteindelijk ook in elkaar. De overheid belooft dan namelijk niet meer dan ze kan waarmaken. Koopkrachtgaranties zijn in deze tijd alleen te geven ten koste van anderen. Het enige zinnige alternatief in de risicovolle wereld waarin we leven is een garantie op solidariteit: op het eerlijk delen in voor- en tegenspoed.” →→ Sociale cohesie Bezuinigen is noodzakelijk zegt Bovenberg, maar we hoeven het niet te zien als een teruggang, wanneer we bereid zijn de lange termijn in de gaten houden: “Ik ben voor stevige bezuinigingen met betrekking tot de hypotheekrenteaftrek, maar ook in de pensioensfeer. De pensioenleeftijd moet fors

12 3-2010 |

Alumna Attje Kuiken, Tweede Kamer PvdA: ‘Als deze crisis iets heeft aangetoond, dan is het dat vrije markten alleen goed functioneren als er hele duidelijke spelregels en kaders zijn’ omhoog, tegelijkertijd moet er geïnvesteerd worden in werk, zorg en onderwijs. De vergrijzing biedt ons een enorme kans om mensen langer betrokken te houden. Arbeid wordt schaars. Dat betekent dat mensen langer hun talenten waardevol kunnen inzetten. Iedereen, ook mensen met een beperking of mensen op leeftijd, zal straks, langer dan nu het geval is een waardevolle bijdrage leveren. Dat komt de sociale cohesie alleen maar ten goede.” Volgens Bovenberg staan we op een tweesprong. “We kunnen hierin blijven hangen, maar we kunnen ook kiezen voor het herstel van vertrouwen. Geen restauratie van oude wegen, maar de moed om nieuwe wegen in te slaan. Dit vraagt om een minder naïeve visie op de maakbaarheid van de samenleving en de markt en de overheid als leveranciers van levensgeluk. Het vraagt vooral een realistischer mensbeeld. Daarbij is de crux dat we leren omgaan met onze feilbaarheid in zowel cognitief als moreel opzicht en de daarmee gepaard gaande risico’s op tegenslagen en pijn.” ■

column corien prins ■ 0102-55.32:01

nredoM yteicos

foto: erik van de Burgt

cer

Sleutelen aan het brein → De term human enhancement staat voor

een nieuwe categorie medische behandelingen. Het gaat om ingrepen die er niet op zijn gericht de normale gezondheid te herstellen, maar om mensen in fysiek of psychisch opzicht juist een stapje verder te krijgen. Doel is om ons als het ware te verbeteren tot boven het normale wat ons als mens van nature is meegegeven. Dat kan met behulp van genetische manipulatie (biotechnologie) of via het beïnvloeden, sturen en zelfs verbeteren van hersenactiviteiten (neurotechnologieën). Het klinkt als science fiction, maar geavanceerde neurotechnologieën worden daadwerkelijk al toegepast om neurologische en psychiatrische ziektes te behandelen. Sommige hiervan blijken ook een positief effect te hebben op het cognitieve functioneren van gezonde mensen. Mijn TILT-collega’s Vedder en Klaming schreven onlangs in het Amerikaanse tijdschrift AJOB Neuroscience het artikel Human enhancement for the common good. Daarin bekijken ze de mogelijkheid om met zogenoemde Transcraniale Magnetische Stimulering (TMS) de herinnering van ooggetuigen te verbeteren. Bij deze techniek wordt met

behulp van een elektromagnetische spoel de activiteit in bepaalde hersendelen gestimuleerd. Mijn collega’s bespreken uiteenlopende argumenten voor en tegen het gebruik van TMS bij ooggetuigen. En ze concluderen uiteindelijk dat van de tegenargumenten alleen die over autonomie en privacy van de betrokken getuigen overeind blijven staan. Deze wegen in hun ogen zeer zwaar, maar vormen geen doorslaggevende redenen om af te zien van TMS. Voorwaarde is wel dat er enkele belangrijke flankerende maatregelen worden getroffen om de grondrechten van de getuigen veilig te stellen. Deze zullen betrekking moeten hebben op de vrijwilligheid van de getuigen en op situaties waarin de ene getuige wel en de andere niet bereid is om TMS bij verhoor te ondergaan. Kortom: geen rood licht voor deze ontwikkeling. Nadenken en discussiëren over de voors en tegens van dergelijke technologieën, is niet alleen iets voor wetenschappers. Want het ziet ernaar uit dat voor breinverbetering een prachtige toekomst gloort. Denk eens aan de aanpak van recidive onder criminelen door bepaalde emoties via het brein te manipuleren. Niet verrassend dat het

ministerie van Justitie een omvangrijk onderzoeksprogramma is gestart. Nu we aan de vooravond staan van mogelijk grootschalig gebruik van zulke technologieën, staan we ook voor complexe vragen. Hoe kijken we aan tegen de maakbaarheid van ons lichaam? Geloven we optimistisch dat de beperkingen van sommige van onze medemensen eindelijk zijn te overwinnen en we hun biologische grenzen niet alleen kunnen, maar ook moeten verleggen? Dat we al op jonge leeftijd met medicatie moeten ingrijpen als een neurologische aanleg voor bepaald (crimineel) gedrag wordt vastgesteld? De tijd lijkt er rijp voor in het huidige politieke en maatschappelijke klimaat van drang en dwang. Of zijn we ervan overtuigd dat de gevolgen voor ons mensbeeld en moraliteit te ingrijpend en vergaand zijn? Science fiction is het zeker niet meer. Hoog tijd voor een goede politieke en maatschappelijke discussie. ■ Corien Prins, Raadslid Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR), Hoogleraar Recht en Informatisering, Tilburg Institute for Law, Technology, and Society (TILT), Universiteit van Tilburg | 3-2010 13

‘JE KON DE SHERRY UIT JE MANTELPAKJE WRINGEN’

→→ VERKRUIMELDE SIGAAR

Frans van der Meer star e zijn studie Sociale Wetenschappen in 1958, Carla Millar-Schijf begon een jaar later. Ze waren beide lid van het studentencorps St. Olof. Millar-Schijf was lid van het enige meisjesdispuut ATOOM: Allen Tezamen Onder Olofs Mantel. Destijds studeer­den er veel meer mannen dan vrouwen. Ter vergelijking: in 1959 werden zes vrouwen en ongeveer honderd mannen corpslid. Toch werden vrouwen door hun mannelijke medestudenten als gelijken behandeld. Van der Meer en Millar-Schijf konden het goed met elkaar vinden. Van der Meer: “Mij werd weleens gevraagd of mijn verloofde, nu mijn vrouw, wist dat ik zoveel met Carla omging.” De twee studeerden veel samen met Harry Lockefeer (voormalig hoofdredacteur Volkskrant, red.). Ze verdeelden het werk en maakten uittreksels. Alle tentamens waren indivi­ dueel en mondeling. Studenten zagen er tijdens zo’n mondeling onberispelijk uit, na afl oop volgde een feestje. Millar-Schijf: “Aan het einde van de studie kon je bij wijze van spreken de sherry uit je zwarte mantelpakje wringen.” De hoogleraar die hen het meest bijgebleven is, is professor De Block. Millar-Schijf: “Hij maakte Staatsrecht fantastisch boeiend terwijl hij een pijp rookte na eerst de tabak verkruimeld te hebben uit een Havanasigaar.” Ook professor Loeff (Leer van Staat en Gemeenschap) herinneren de alumni zich goed. Van der Meer: “Over hem deed het verhaal de ronde dat hij eens een tentamen afnam in de auto op weg naar Den Bosch. De student stapte in Tilburg in en al in Berkel-Enschot is hij door Loeff uit de auto gezet, omdat hij te weinig wist.” 14 3-2010 |

until…we meet again ■

41) en Frans Carla Millar-Schijf (19 ntmoetten van der Meer (1936) o die Sociale elkaar tijdens hun stu n vijftig. re ja d in e n e p p a h sc n Wete ationale Millar-Schijf had intern een jds ambities en was desti lijke uwe van de zeldzame vro er wilde zich e M r e d n a V . n te n e d stu rdiepen. ve r e rd ve t lis a rn u jo als ee terug op tw e d n te lik b s g n la n O hun tijd in Tilburg. G Tekst: SARA TERBUR

→→ VROEGE MARKETEER

Millar-Schijf had een vaag idee over een internationale carrière: “Als ze mij vroegen wat ik later wilde worden, dan antwoordde ik dat mijn functie nog niet uitgevonden was.” Ze star e bij Unilever in Ro erdam, kwam in een internationa­le marketingfunctie terecht en ging later in Londen werken. Zwangerschappen noopten haar echter tot een carrièreswitch. “Bij Unilever zou ik slechts drie of vier weken zwangerschapsverlof krijgen. Ook al hebben ze me aangeboden mijn baan vast te houden, ik moest van mezelf weg.” Ze vond een baan als senior lecturer aan de Universiteit van Greenwich om later over te stappen naar City University. Naast een full time baan en een gezin met twee zoons, slaagde ze erin te promoveren, hoogleraar en decaan te worden. “Mijn doel was overigens niet om carrière te maken, maar te doen wat ik leuk vond.”

| 3-2010 15

→

'Ik geniet als Tilburgse alumni in het nieuws zijn'

→→ TILBURGSE FRIES

Na de hbs en zijn militaire dienst startte Frans van der Meer als journalist bij het Brabants Dagblad. Via een studie sociologie wilde hij zich verder verdiepen. Tijdens zijn studie bleef hij schrijven. Hij werkte als universiteitscorrespondent voor het dagblad De Tijd Maasbode. Verder was hij hoofdredacteur van Viking, het blad van St. Olof, en Tilburgs redacteur van het landelijke studentenblad Forum Academiale. Na zijn studie werkte hij nog vier jaar als redacteur bij het Brabants Dagblad in den Bosch. Maar in 1969 maakte hij een switch naar het onderwijs en werd docent sociologie en psychologie aan de heao in Eindhoven. Dit deed hij tot zijn pensioen in 1990 met groot plezier. “Het mooiste compliment dat ik ooit kreeg, kwam van een student die zei: ‘Het vak dat u geeft, bent u zelf’.” De band met de universiteit is altijd heel sterk gebleven. Hoewel geboren en getogen in Friesland, voelt hij zich dan ook volbloed Tilburger. “Ik geniet echt als oud-studenten van deze wuniversiteit in het nieuws zijn.” 16 3-2010 |

until…we meet again ■

'Als beide sexen aan één tafel zitten, wordt er breder gedacht'

→→ VROUWELIJKE HOOGLERAREN

Naast een studieverleden en een carrièreswitch hebben Van der Meer en Millar-Schijf met elkaar gemeen dat ze betrokken zijn gebleven bij het universitaire leven. Ze zijn beide lid van de Vrienden van Cobbenhagen. Van der Meer was na zijn pensionering jarenlang hoofdredacteur van TerVisie en Vice Versa, de voorlopers van Until. In 2005 ontving hij de Cobbenhagenpenning. Deze onderscheiding wordt spaarzaam uitgereikt aan een alumnus die zich op bijzondere wijze verdienstelijk heeft gemaakt voor de band tussen afgestudeerde en universiteit. Millar-Schijf begeleid als emeritus hoogleraar aan de Universiteit Twente nog steeds studenten en is bestuurslid van het UvT-Steunfonds. Ook is Millar-Schijf

bestuurslid geweest van het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren en maakt zich nog altijd hard voor de positie van vrouwen op universiteiten. “De oorzaak dat Nederland bijna onderaan staat wat betreft het aantal vrouwelijke hoogleraren, is dat er altijd in het eigen netwerk gezocht werd. En daarin zi en hoofdzakelijk mannen. Maar dit verandert nu. Er werken net zoveel mannen als vrouwen in deeltijd op universiteiten. Ook met een baan van vier dagen per week kun je doorstromen. Het is dankbaar werk om universiteiten bewust te maken van de voordelen van een balans in het aantal mannen én vrouwen. Als beide sexen aan één tafel zitten, wordt er anders en breder gedacht.” | 3-2010 17

Studeren in de 21ste eeuw

De universiteit in je broekzak Bent u voor of na 1992 afgestudeerd? Dat maakt uit. Voor die tijd was er nog geen internet. En zij die kort daarna afstudeerden, zijn de surfers van het eerste uur. Maar ook zij zullen zich verbazen over de grote consequenties van het internet voor de informatieconsumptie. Over Het Nieuwe Studeren. Tekst: Irene Herbers illustratie: Peter pontiac

i

n 1992, vier jaar voor de definitieve doorbraak van internet, opent de Universiteit van Tilburg de deuren van een hightech bibliotheek. Van de 900 studieplekken zijn er 250 voorzien van een gloednieuwe computer en dat aantal zal snel groeien tot 450. Tilburgse studenten hebben er toegang tot de modernste faciliteiten. Zij kunnen in databases zoeken naar informatie en ze kunnen mailen en surfen tot ze erbij neervallen. De hypermoderne bieb in het hart van de Tilburgse campus is een Europese proeftuin waar het personeel een ster wordt in het begeleiden van excursies. Jarenlang stromen er drommen nieuwsgierigen toe: alles bij elkaar zijn er ruim 13.000 mensen van andere instellingen uit alle windstreken over de vloer geweest. Maar aan dat wat er is, raak je snel gewend. Of… laat ik als ondergetekende voor mezelf spreken. Ik behoor tot de eerste generatie alumni na 1992. Maar het 18 3-2010 |

until feature ■

kwartje, dat ik jarenlang enorm bevoorrecht was, viel bij mij achteraf. Tijdens het bekijken van het jaaroverzicht 2006 om precies te zijn. Het NOS-journaal besluit dat jaar met de mededeling dat er meer mensen zijn met een pc dan een magnetron. Er volgt een reportage over de toekomst van internet en het medium wordt uitgeroepen tot een blijvertje. Niet alleen als speeltje, maar ook als serieuze en onuitputtelijke bron van informatie. Ik, surfer van het eerste uur (dankzij de innovatiedrang van anderen) denk: aha. →→ Early adaptor Diep respect voor de koploperspositie van mijn universiteit krijg ik, om heel eerlijk te zijn, een indrukwekkende achttien jaar later. Tijdens het schrijven van dit artikel. “Wat is er eigenlijk gebeurd?” zo vraag ik me noodgedwongen af. Terwijl ik me verdiep in de geschiedenis van internet, e-mail en mobieltjes verwonderen de jaartallen en statistieken (en inconsistenties) me mateloos. Toen al? Zo lang daarna pas? UvT, wow! Enkele bevindingen in vogelvlucht: op 21 november 1969 werd het internet geboren, althans, een zeer basale toepassing daarvan. In 1971 volgde de elektronische post. Pas tien jaar na het versturen van de eerste mail verschijnt de personal computer (1981) en in 1983 slaat Motorola het derde piketpaaltje dat het leven drastisch gaat veranderen: draadloos bellen. Daarna blijft het stil totdat Tim Berners-Lee in 1989 de techniek bedenkt die ten grondslag ligt aan het moderne web. In 1991 is ’s werelds eerste website online (op het World Wide Web van het CERN-instituut in Zwitserland welteverstaan). In 1993 komt de eerste browser voor pc’s en Mac’s wereldwijd beschikbaar. En bij XS4ALL, die het voortouw neemt in Nederland, melden zich dat jaar op de eerste dag meteen 500 klanten aan. XS4ALL schrikt ervan, maar van een werkelijke revolutie is pas sprake in 1996. Niemand kan het netwerk der netwerken vanaf dat jaar nog negeren, maar voor early adaptor UvT ligt dat tijdstip reeds in een ver verleden en ik, ondankbaar schepsel op de campus, had de historische waarde daarvan niet eens door. →→ Ongrijpbaar Zouden de gadgetstudenten van nu doorhebben in welke luxepositie zij ver-

→

| 3-2010 19

keren? Het lijkt vanzelfsprekend om met de laptop op de fiets te springen en om te mailen, browsen en twitteren via de iPhone of Blackberry. Een beetje student gaat de deur niet uit zonder laptop en smartphone en kan dankzij die basisuitrusting overal studeren. Waar sommige kenniswerkers of ‘bazen’ nog moeite hebben met het Nieuwe Werken, vinden studenten dat a piece of cake. Zij zijn niet bevreesd maar dolenthousiast, want ze bepalen graag zelf waar, wanneer, hoe en met wie er gestudeerd of samengewerkt wordt. De technologie is een boost voor vrijheid en ondernemerschap, maar het maakt studenten ook wat ongrijpbaar. Er wordt veel onderzoek gedaan naar het studeren van nu en hoe je daar het beste op kunt anticiperen, maar de moderne student blijkt moeilijk te volgen. Wandel maar eens door een doorsnee universiteitsbibliotheek. Het is er stil maar tegelijkertijd chaotisch. Vóór 1992 zat iedereen met zijn neus in een dikke pil of te smoezen, nu zit het gros achter een pc en doet volstrekt andere dingen. De een raadpleegt de universiteitscatalogus, de ander bekijkt pagina’s op Wikipedia. De een downloadt college-slides van Blackboard, de ander draait zelf een presentatie in elkaar. Weer andere studenten mailen, skypen, bloggen, googelen, chatten, facebooken, hyven of ze luisteren naar muziek, een luisterboek of hoorcollege. Studeren in de 21ste eeuw: daar valt geen peil op te trekken. →→ iTunes U Toch zijn er wel constanten en daar is gratis ‘content’ er één van. Studenten halen hun informatie overal en sinds trendsetter MIT (Masssachusets Institute of Technology) haar colleges online plaatste, volgden alle andere prestigieuze universiteiten snel. Om de colleges van genieën te volgen, hoeft u niet meer op Stanford, Harvard, Oxford of UC Berkeley te studeren. Sterker nog: u hoeft niet eens student te zijn, want de hoorcolleges worden niet uitsluitend via Blackboard ontsloten. Neem iTunes U dat in 2007 door Apple werd gelanceerd. Met de meer dan 200.000 colleges, presentaties, video’s en podcasts is het een van de snelst groeiende bronnen van gratis content voor leergierigen. Universiteiten wereldwijd zetten er hun colleges, publieke lezingen en onderwijsmateriaal op en in Nederland zijn de TU Delft en Open Universiteit nu de eerste met een eigen kanaal. In de trein, tijdens het joggen, op de fiets: studenten met een iPhone, iPod of iPad kunnen hun colleges zo overal volgen, met de slides ernaast. Docenten met weerstand tegen de digitale (r)evolutie, omdat ze bijvoorbeeld bang zijn hun bloopers op internet te zien, kunnen die schrikbeelden laten varen. Zo vals blijken studenten met 20 3-2010 |

De universiteit heeft bewezen dat het slagingspercentage voor moeilijke vakken dankzij webcolleges fors kan stijgen. Met maar liefst 20 procent.

smartphones niet en aangaande de hoorcolleges kan altijd achteraf bepaald worden of het materiaal geplaatst zal worden of niet. →→ Bahama’s Colleges online zijn sterk in opmars, maar wordt het ooit de norm? Dat lijkt slechts een kwestie van tijd, gezien de voorkeuren van studenten en universiteiten, alsook de stand van de techniek. Het volgen van virtuele practica en werkcolleges waarschijnlijk ook. De manieren om kennis tot je te nemen, zullen in de 21ste eeuw nog verder evolueren. Studenten stoppen de universiteit straks via de smartphone in hun broekzak. Hebben ze iets gemist of zitten ze in het buitenland, dan is dat gemakkelijk om in te halen en snap je er niets van, dan luister je de uitleg nog eens terug. Doordat de slides bij de videocolleges getoond worden, kun je bij het college voortaan opletten in plaats van pennen en zo zijn er meer voordelen. Voor werving en valorisatie zijn de ontwikkelingen ook ideaal, want de excellente kwaliteit overschrijdt gemakkelijk de campusgrenzen en de universiteit maakt zo haar kennis beschikbaar voor de maatschappij. En hoe zit het met hightech en de Universiteit van Tilburg? We doen volop mee. Zo zijn er succesvolle experimenten met de techniek die het onderwijs van de 21ste eeuw ter beschikking staat. Door de lovende kritieken op haar pilots met hoorcolleges is er het plan om elk jaar 800 uur college online te zetten. Verder heeft de universiteit - via een e-learning experiment dat twee jaar liep - bewezen dat het slagingspercentage voor moeilijke vakken via webcolleges fors kan stijgen. Met maar liefst 20 procent. Een proef met stemkastjes dient ertoe de interactie met studenten tijdens massacolleges te verbeteren en dan is er nog een innovatieve zoekmachine ontwikkeld en lopen er experimenten die online interactieve colleges mogelijk moeten maken. Morgen zeker niet, maar het lijkt er sterk op dat we in de toekomst ook economie of psychologie in Tilburg kunnen studeren op de Bahama’s. ■

Studie? “Eerst in 1988 afgestudeerd in Sociale Zekerheidswetenschap, een jaar later in de economie.” Werk? “Na 17,5 jaar bij het Ministerie van SZW inmiddels ruim twee jaar directeur van de Vereniging van Bedrijfstakpen‑ sioenfondsen. Het leuke is het sjorren aan een actueel dossier als pensioenen. Jammer dat politiek opportunisme het soms wint van argumenten.” Jaarsalaris? “Boven de ton en ver onder de Balkenende-norm.”

Wat speelde er tijdens je studietijd in Tilburg? “Hoegenaamd niets!

Janneke van den Hout Woonplaats Goirle, met echtgenoot John, dochter Inge (15) en zoon Cas (13)

Hoewel mijn roots er deels liggen, vind ik Tilburg nog steeds geen erg opwindende stad.”

Wat heb je gemist in je studie?

“Weinig, ik heb er nog steeds profijt van. Dankzij het multidisciplinaire karakter van de studie kun je breder kijken dan de pur sang econoom of jurist. Tegelijkertijd kent

Tijdgenoten Studie? “Sociale Zekerheidswetenschap, afgerond begin 1990.” Werk? “Ons bedrijf Van den Hout Projectmanagement begeleidt complexe IT-projecten en organisatieveranderingen. Als organisatieadviseur en verandermanager vind ik het heerlijk om in wisselende situaties met verschillende mensen te werken!”

het vakjargon van zowel economen als juristen en sociologen geen geheimen.”

Had je nu opnieuw dezelfde studie uitgekozen? “Zeker! Maar de studie bestaat niet meer.”

Jaarsalaris? “Ongeveer 60.000 euro.” Hoeveel UvT-kennis gebruik je nog? “Inhoudelijk niet zoveel. Wél

heb ik geleerd om vanuit verschillende perspectieven naar de materie te kijken, bij de start van een opdracht en het zoeken naar de beste oplossingsrichting.”

Waaraan bewaar je goede herinneringen? “Aan Wim van Oirschot, mijn

Margriet Taams Woont in Oude Wetering met Mike; dochters Sterre (9) en Noor (5) Hoe is het alumni uit een bepaalde richting vergaan ná hun studietijd? Deze keer aan het woord: de studiegenoten Janneke, Gerard en Margriet. Zij volgden twintig jaar geleden Sociale Zekerheidswetenschap, een studie die de tand des tijds niet heeft overleefd.

Studie? “Sociale Zekerheidswetenschap, afgestudeerd in 1990 op de maatschappelijke verdeling van armoede.” Werk? “In 1997 richtte ik mijn eigen bedrijf Fit For Thought denkadvisering op. Sindsdien vervul ik de rollen van coach, trainer, organisatieadviseur en project- en interimmanager. Ik heb van mijn hobby mijn werk gemaakt.” Jaarsalaris? “Genoeg om te kunnen doen en laten wat ik wil.” Hoe komt je studie je van pas? “Het multidisciplinaire denken is zeer waardevol gebleken. En door mijn kennis van statistiek, methoden en technieken van onderzoek, kan ik meningen en gevoelens betrouwbaar vertalen in feiten en concreet waarneembaar gedrag.”

Welke vakken zijn je bijgebleven?

afstudeerbegeleider. Hij hechtte, naast pure wetenschap, veel waarde aan de praktijk. Dat sprak mij erg aan.” Wat heb je met Tilburg? “Ik studeerde en sportte in Tilburg. Verder is de stad niet bijzonder, ook anno 2010 niet. Goirle bevalt beter: met alle voorzieningen en een aantal grote steden in de buurt.”

“De bijna-privécolleges bij Leer van de Sociale Zekerheid: maximaal vijftien studenten op één docent. Minder goede herinneringen heb ik aan nota bene het keuzevak Openbare Financiën 1. Met veel moeite haalde ik een voldoende.”

Gerard Riemen Woont in Woerden met Danyke, dochters Myrte (16), Letthe (14) en zoon Floris (12)

Heb je nog veel contact met oudstudiegenoten? “Ja, met Janneke en Gerard. Daarnaast kom ik ook zakelijk vaak studiegenoten tegen, bij klanten of opdrachtgevers van Fit For Thought.”

| 3-2010 21

foto: Irene Wouters

‘Ik wil PSV o maken v

22 3-2010 |

until interview alumnus ■

Alumnus Tiny Sanders

V onafhankelijk n van individuen’ Tiny Sanders leidt PSV door een financieel zware periode. De UvT-alumnus heeft daarvoor de broodnodige bagage. Bij Mars en Campina leerde hij besturen en bij HCS Automatisering crisismanagement. ‘Ik heb in het begin te snel carrière gemaakt.’ Tekst: Joost Bijlsma

V

anaf het balkon van zijn directiekamer annex skybox glanzen de grassprieten ons felgroen tegemoet. PSV heeft een nieuwe grasmat, gelegd na het optreden van Guus Meeuwis. Tiny Sanders kijkt daar heel anders naar dan toen hij nog een gewone toeschouwer was. “Weet u dat dit een vermogen kost?” Als nieuwe algemeen directeur moet hij meer dan ooit op de centen letten. Sanders legt uit: “De Champions League is nu twee keer achter elkaar aan onze neus voorbijgegaan. Maar onze financiële huishouding is ingericht op de vijftien miljoen euro die dat per deelname ongeveer oplevert. Je hoeft geen econoom te zijn om te beseffen dat je dan een groot financieel probleem hebt.” Sanders’ missie is om te voorkomen dat de profclub uit Eindhoven in een negatieve spiraal terechtkomt. “Dat dreigt als je te rigoureus gaat snijden in spelers.” Zijn beleid wordt met argusogen gevolgd. Als algemeen directeur van een topclub uit de eredivisie ligt hij onder een vergrootglas. Alle kleine koerswijzigingen krijgen commentaar van een enorme schare van aan de wal staande stuurlui. “Je hebt alleen al vier journalisten die zich van maandag tot vrijdag louter met PSV bezighouden. Je moet je daardoor absoluut niet laten afleiden.” →→ Gepokt en gemazeld Sanders komt op het juiste moment. PSV had juist iemand nodig die gepokt en gemazeld is en die zich niet zo gauw gek laat maken. En ook iemand die een koers uitzet en daaraan vasthoudt. Dat laatste zit bij hem ingebakken. Sanders weet snel wat hij

wil en gaat er dan ook voor de volle honderd procent voor. Al op jonge leeftijd had hij dat. In de derde klas van de middelbare school stond voor de in Geldrop geboren en in Eindhoven getogen jongen vast dat hij voor een loopbaan in het bedrijfsleven zou kiezen. “Het kwam daarna niet eens meer bij me op dat ik wat anders kon gaan doen.” Geen wonder dat hij in 1975 Bedrijfseconomie in Tilburg ging studeren. Het waren kalme tijden. “De universiteit was efficiënt en degelijk, niet sprankelend. Wat mij aansprak, was de extra aandacht voor filosofie. Kunnen relativeren – vragen stellen bij de vanzelfsprekendheid van dingen - is cruciaal. Want als leidinggevende moet je voortdurend oppassen dat je niet kortzichtig wordt; dat je te veel naar één doel streeft en je omgeving vergeet.” Sanders studeerde in 1980 cum laude af, naar eigen zeggen ‘volledig dankzij het fenomeen mondelinge tentamens’. “Je hoefde niet veel colleges te volgen. Maar ik vond de materie erg boeiend en was erg gedreven voor het vak. Dat viel altijd goed.” Bedrijfseconomie was in zijn ogen destijds nog ‘geen geweldig uitgekristalliseerde’ studie. “De link naar de praktijk ontbrak en het studiemateriaal was verouderd: sommige collegedictaten waren al vijf jaar ongewijzigd. Toch heb ik veel aan die studie gehad, vooral de basale vakken zijn nuttig geweest. Mensen die zijn afgestudeerd in de economie denken dat ze meteen manager moeten worden. Maar je moet eerst een vak kennen, zoals boekhouden. Pas als je de basis hebt, snap je hoe het zit met de financiën in een bedrijf.”

→

| 3-2010 23

→→ HCS ervaring De positie waar Sanders op doelt, is die van financieel directeur bij zijn tweede werkgever HCS Technology. Net als na eerdere promotievoorstellen bij Mars ging hij op zijn gevoel af en besliste snel. “Toen ik anderhalf jaar voor Mars in Australië zat, belde Huub van den Boogaard, de latere ceo van HCS, mij een aantal keren. Hij wilde dat ik voor hem ging werken en hield vol. Omdat ik toch naar Nederland moest, sprak ik met hem af om uit te leggen waarom ik het níet ging doen. Maar na het

Foto: Gerard Til /hh

→→ Forrest en John Mars Bij zijn eerste echte werkgever voedingsconcern Mars, waar hij in 1981 begon als management trainee, maakte Sanders een raketstart. “Het bedrijf werd vanuit Amerika geleid door de twee broers Mars: Forrest die de chocolade in Veghel in zijn jeugdjaren opstartte en John die eenzelfde opdracht van zijn vader had uitgevoerd bij het dierenvoedselbedrijf in Australië. De lijntjes waren kort. Als ze in je geloofden, kon het razendsnel gaan. Toen ik voor het eerst een directiefunctie kreeg, ging ik samen met mijn vrouw op zoek naar een koophuis in Brabant. Ik dacht: ik blijf nog wel een paar jaartjes in Veghel. Maar dat liep even anders.” Niet lang daarna kreeg hij van de broers Mars een offer you can’t refuse. Sanders kon directielid honden- en kattenvoer worden, maar wel aan de andere kant van de wereld: in Australië. “Toch wel even slikken. Zeker als je kinderen van een, twee en vier hebt. Ik dacht: hoe vertel ik dit mijn vrouw? Maar we hebben het toch gedaan. Toen we koud zes weken in ons nieuwbouwhuis in Nederland woonden, vertrokken we alweer naar Albury-Wodonga in Australië.” Achteraf denkt Sanders dat het beter was geweest als hij wat meer tijd had genomen om te ‘rijpen’. “Ik heb toen te snel carrière gemaakt. Ik klom in zes jaar op van management trainee naar directielid. Daardoor had ik zeer beperkt routine opgebouwd en nam ik soms te weinig afstand voor reflectie. Ik zag dat toen nog niet. Als je jong bent, denk je alles aan te kunnen en zie je je eigen beperkingen onvoldoende. Je komt dan vanzelf een keer op een positie waar je nog niet op je plaats bent.”

gesprek van ruim een uur besloot ik de job toch aan te nemen. Zo keerde ik terug naar Nederland.” Van Mars naar het beursgenoteerde automatiseringsbedrijf HCS bleek een enorme overgang. Hij stapte over van de beschermde omgeving van een solide familiebedrijf naar – wat later bleek – een financieel en boekhoudkundig rammelende snelgroeier. Sanders had één belangrijk ding wel geleerd, maar nooit gevoeld tijdens studie en bij Mars: cash is king. “Bij Mars was geld een rekeneenheid, omdat het familiebedrijf goed rendeerde en het vermogen in het bedrijf herinvesteerde.” Hij was bij aanvang overtuigd dat het er bij zijn nieuwe werkkring even degelijk aan toeging als bij Mars. Maar niets bleek minder waar bij HCS Technology. “Daar waren dingen met de boekhouding gebeurd die toen niet ongebruikelijk waren, maar waarvoor je nu in de gevangenis zou belanden.” Sanders kwam vrijwel meteen in een situatie van ‘alle hens aan dek’. “Maar ik miste als dertiger de bagage om juist te handelen op het moment dat de hele wereld rondom je instort. Ik reageerde anders dan ik nu zou doen. Ik ging nog harder werken om nog meer voor elkaar te krijgen. Wat ik toen had moeten doen, was afstand nemen en zeggen: commissarissen en baas, tot hier en niet verder.” HCS werd eind 1992 door

‘Netwerk alumni waardevoller dan ik als student dacht’

Na zijn afstuderen is Tiny Sanders bijna twintig jaar niet meer op de universiteit geweest. Toen zijn zoon in Tilburg ging studeren, herstelde hij zijn banden. En hoe. Hij werd commissaris van TiasNimbas, zat in de klankbordgroep van de universiteit en was lid van de Raad van Advies van de economische faculteit. “Ik zag toen meer van de universiteit dan tijdens mijn studententijd”, grapt Sanders. Hij zegt veel aan de herstelde banden te hebben

24 3-2010 |

gehad. “Via de Vrienden van Cobbenhagen knoopte ik zeer waardevolle contacten aan met andere alumni. En als je elkaar aanspreekt op je gedeelde verleden dan gaat het allemaal toch net even wat makkelijker. Het alumninetwerk bleek waardevoller dan ik mij tijdens mijn studie heb gerealiseerd.” Meer over de studietijd van Tiny Sanders op: uvt.nl/alumni/feb/schijnwerpers

until interview alumnus ■

‘Je moet mensen zoeken die bij de club passen. En niet andersom: de club aanpassen aan wie je binnenhaalt’

de banken geliquideerd.Sanders was begin 1992 vertrokken. Het automatiseringsbedrijf struikelde over zijn veel te grote ambities. “Het bedrijf was al tot op de draad uitgemolken en toen kwam er ook nog een crisis overheen.” Zelfs de vele professionele managers die inmiddels aan boord waren, konden het tij niet meer keren. Achteraf ziet hij de drie jaar bij HCS als zijn ‘meest leerzame ervaring. “Op het moment dat het erom gaat spannen of je de lonen nog kunt betalen, leer je heel veel. Zonder die harde en soms nare leerschool had ik later veel moeilijker als CEO of algemeen directeur kunnen functioneren. Op de hoogste positie moet je al een keer eerder met echte problemen te maken hebben gehad.” →→ Finest hour Zijn derde werkgever, zuivelcoöperatie Campina, waar hij direct na HCS in 1992 naartoe ging, paste als een maatpak. “Dat was een heerlijk bedrijf om voor te werken, met echte fabrieken, echte producten, internationale ambitie en een merk dat we vanaf de grond mochten opbouwen. Want Campina was in het begin dat ik daar kwam nog geen merk maar een bedrijfsnaam.” Zijn finest hour beleefde Sanders eind jaren negentig toen hij in Rusland, Azië en Duitsland pionierde. Omdat hij ervaring had met een beursgenoteerde onderneming kreeg hij de opdracht om het Duitse Südmilch van de beurs te kopen. Hij slaagde erin dit bedrijf voor de neuzen van Danone en Nestlé weg te kapen. Toen Sanders in juni 2000 CEO van Campina werd, dacht de buitenwereld dat hij dit bedrijf naar de beurs zou brengen. “Maar ik vond de coöperatievorm juist geweldig, vanwege de enorme betrokkenheid van de eigenaren. In ieder geval een keer per maand vergaderde ik met de dertien commissarissen, waaronder tien boeren. Ik zag de president-commissaris soms vaker dan mijn eigen vrouw”, lacht Sanders.

De alumnus vindt de coöperatie een mooie bestuursvorm voor een bedrijf. “Je hebt de grote betrokkenheid en emoties zoals bij een familiebedrijf, terwijl je het wel moet leiden als een hard concurrerende beursgenoteerde onderneming. Maar weer zonder dat je de kortetermijnhectiek van de kwartaalresultaten steeds voelt.” →→ Kapitaalvernietiging Twee jaar na Campina had Sanders een prachtige portfolio opgebouwd met commissariaten, adviseurschappen, investeringen en maatschappelijke functies, in binnen- en buitenland. Een nieuwe fulltime baan weigerde hij te overwegen. Totdat zijn jeugdliefde PSV belde of hij algemeen directeur wilde worden. Opnieuw volgde hij zijn gevoel en zei ja. PSV heeft volgens Sanders qua management veel trekken van een coöperatie. “Je moet samenwerken met veel, vaak emotionele, stakeholders.” Als het aan hem ligt, verschilt PSV als organisatie duidelijk van bijvoorbeeld SC Heerenveen onder voormalig voorzitter Riemer van der Velde. Die runde die club zeer succesvol, maar alsof het zijn familiebedrijf was. “Dat wil ik bij PSV niet: te veel mijn stempel op de club drukken. Een van de belangrijkste uitdagingen is juist om de club individu-onafhankelijk te maken. PSV blijft PSV, ook al vertrekt een commissaris, directeur of trainer. Nieuwkomers die steeds de boel compleet op zijn kop zetten, leiden tot een enorme kapitaalvernietiging in het huidige voetbal. Je moet mensen zoeken die bij de club passen. En niet andersom: de club aanpassen aan wie je binnenhaalt. In het bedrijfsleven laat je het wel uit je hoofd om je cruciale medewerkers op een blauwe maandag in te wisselen en je merk voortdurend aan te passen. Waarom bij het voetbal dan wel?” Voetbalclubs zijn in zijn ogen gebaat bij bestuurders die van zichzelf niet snel hoeven scoren. “Het is goed dat ik wat ouder ben en me niet hoef te profileren. Je moet niet te vroeg directeur van een topclub zijn. Hadden ze me vijftien jaar geleden voor deze job gevraagd, dan had ik moeten weigeren, ook vanwege de enorme media-aandacht. Campina was ongeveer honderd keer groter dan PSV; als je de media bekijkt, lijkt het wel andersom.” Sanders hoeft zich nu niet meer zo nodig te bewijzen. “Toen ik in Tilburg studeerde, wilde ik belangrijk worden in de hele wereld. Vijftien jaar later dacht ik: Nederland is ook goed. En nu ben ik meer dan ooit gericht op het geluk van mijn directe omgeving. Ik trek me steeds minder aan van wat iedereen wel van mij zou kunnen vinden.” ■

| 2-2010 25

Twitteren met Dante Wat betekent de opkomst van social media? En op welke manier kun je zaken als LinkedIn en Twitter zakelijk inzetten? Op 29 mei organiseerde Dante, de alumnivereniging van de Faculteit Geesteswetenschappen een middag waarin een antwoord werd gezocht op deze vragen. tekst: Elise Roders, alumna Taalwetenschap, www.elroco.nl Het thema ‘Ik Twitter dus ik besta’ was voor zeventig alumni van Geesteswetenschappen interessant genoeg om terug te keren naar hun Alma Mater. Tot hun verrassing bleek echter dat sprekers die weinig ophebben met social media de middag openden. Arie de Ruijter (decaan), Erik Borgman (Theologie), en ook Herman de Regt (Filosofie) zijn niet te volgen op Twitter. Alleen Hans van Driel (Taal- en Cultuurstudies) bleek wél een overtuigd twitteraar. Het leverde een leuke discussie op, waarin duidelijk werd dat er toch wat hardnekkige vooroordelen zijn. Zo werd gesteld dat relaties in een virtuele wereld nooit gelijkwaardig kunnen zijn met relaties in de echte wereld. Twitteraars waren het niet eens met de aanname dat Twitter als een afzonderlijke realiteit gezien moet worden. Zij zien Twitter niet als Second Life, maar ‘gewoon’ als een nieuw communicatiemiddel. Op het scherm in de zaal spraken de vele tweets van de aanwezigen boekdelen. Twitter leeft! Tijdens het tweede deel van de bijeenkomst namen de alumni Jeroen Mirck, van Mirck Media en Hille van der Kaa van De Uitgeeffabriek een deel van de aanwezigen onder hun hoede voor workshops over LinkedIn en Twitter. Mirck gaf tips voor een optimaal LinkedIn-profiel en Van der Kaa gaf een overzicht van de verschillende manieren waarop Twitter wordt ingezet. Vervolgens gaven zij en student Pim Nauts praktische informatie over het opzetten van een Twitter-account en het gebruik van applicaties als Tweetdeck. De middag werd afgesloten met een sessie speednetwerken. Vol enthousiasme rouleerden de net26 3-2010 |

werkers tussen de tafels en na elke ronde schoven ze geïnspireerd verder, met een drankje in de hand. Social media, the old fashioned way. Voor meer tweets tijdens de bijeenkomst: scribblelive.com/Event/De_Dante_Connectie

Tweets van de dag HellenMegens: Na zes jaar weer in de trein naar de UvT. Voelt vreemd. Hopelijk weet ik daar de weg nog. #ddctilburg. ThijsAlbers: Penetrante mestgeur is niks te weinig gezegd. Het luchtige van dit event is er nu al vanaf. #DDCTilburg (@ Universiteit van Tilburg) Annelien1960: Laten we teruggaan in onze grot en de knots weer eens ter hand nemen #DDCTilburg by (reactie op Twitter-scepsis) Zonja @ hvdriel: is roepende in de woestijn tussen de sprekers. Gelukkig vertegenwoordigt hij wel de stem van de aanwezigen in de zaal #DDCTilburg HettyBosman @ hvandriel schijnt te scoren op #DDCTilburg - zijn vrouw doet het huishouden en volgt #DDCTilburg op Twitter. #multitasken by HettyBosman

until alumni nieuws ■

Bestuur Kon-Tekst deelt nog steeds lief en leed Op zaterdag 13 november kunnen oud-bestuursleden elkaar herontmoeten tijdens Board Connection 2010. Speciaal voor die gelegenheid zetten we één van de vele verenigingen in de schijnwerpers. Het gaat om Kon-Tekst, gezien door de bril van een oud-voorzitter. Zij onderhoudt nog steeds innige banden met haar voormalige bestuursleden. ‘Kon-Tekst bloeide begin jaren negentig. Als studievereniging van de Letterenfaculteit organiseerden we leerzame en gezellige excursies naar bijvoorbeeld NRC Handelsblad of reclamebureau PPGH-JWT in Amsterdam. De maandelijkse themafeesten in De Spoel waren bekend en druk bezocht, ook buiten de faculteit die toch voor negentig procent uit meiden bestond. Het bestuur van Kon-Tekst wisselde per jaar. Zelf begon ik als commissielid ‘publiciteit’, werd bestuurslid en uiteindelijk voorzitter. Internet bestond toen nog niet. Dus alle publiciteit voor onze activiteiten, fabriceerden we in ons bestuurshok O73. We schreven daar teksten voor onder meer onze nieuwsbrieven, tekenden strips, knipten, plakten, vouwden en verzonnen posters. We waren niet alleen met publiciteit creatief bezig maar ook met het aanboren van financiële bronnen. Zo zochten we sponsors voor de drukkosten van posters. En toen we

Van link s naar rechts: Mo

nique Moerkens, Katink

geld tekort kwamen voor het symposium ‘Spraakwater’, verzonnen we een ludieke actie. We lieten studenten en docenten meebetalen in ruil voor hun pasfoto op de poster. Uiteindelijk strikten we de journalist Johan Anthierens (Belg, extra subsidie!) en de cultuurfilosoof en dichter Jan Pieter Guépin, die een mooi verhaal hield over beroemde speeches. Maar grote publiekstrekker was natuurlijk Jules Deelder, als

a de Croon, Anne-Marie

Har tog

spraakwaterval pur sang. Uiteindelijk hielden we een heel geslaagd gevoel over aan deze dag met de genoemde sprekers en een debatingwedstrijd voor studenten uit het hele land. Ik had toen niet kunnen vermoeden dat ik nu nog vrienden zou hebben uit die tijd. Zoals we hier samen op de foto aan het fröbelen zijn, zo delen Monique, Katinka en ik nu lief en leed over elkaars relaties, kinderen en werk.’ Anne-Marie Hartog

Back to campus: Board Connection 2010 Op deze zaterdag 13 november organiseren het bureau alumnirelaties en de huidige besturen van onze studie-, cultuur-, sport- en alumniverenigingen Board Connection. Dit is een dag die in het teken staat van alumni die actief zijn of actief zijn geweest in een bestuur van alumni-, studie-, cultuur- en/of sportvereniging. Kijk voor meer informatie op: uvt.nl/boardconnection2010.

Nieuws uit de verenigingen VVTE

VvTE-Asset Internationaal Congres Datum: 29 september 2010 Het jaarlijks VvTE-Asset Internationaal Congres heeft als thema: The World of Capital: Discovering its Future Notion. Sprekers zijn onder andere Jean Tirole en Frank de Grave. Toegang is voor VvTE-leden gratis. Daarnaast organiseert de VvTe komend najaar (onder voorbehoud) een themasessie over private equity and hedge funds met Erik Vermeulen, hoogleraar aan de juridische faculteit. Voor meer informatie: vvte.nl.

JUVAT

Prof. Herman Schoordijklezing Datum: 16 november 2010 JUVAT organiseert sinds vorig jaar de Prof. Herman Schoordijk Lezing. Binnen het centrale thema van de lezingencyclus, Recht over grenzen heen, hield prof. dr. Ernst Hirsch Ballin vorig jaar de eerste Schoordijk-lezing over strafrecht in Europees perspectief en de vraag of de toekomst van Europese strafrechtelijke samenwerking ligt in de eenheid van de wetgeving. Dit najaar verzorgt mr. Jaap Polak, voorzitter van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State en hoogleraar bestuursrecht aan de Universiteit Leiden, de lezing. Meer informatie: uvt.nl/juvat.

DIALOGOS

Symposium en Erelidmaatschap prof. dr. Weren Datum: 20 november 2010 Het jaar 2010 staat in het teken van het eerste lustrum van Dialogos. Tijdens dit lustrumsymposium met prof.dr. W. Logister, dr. T. Akerboom en dr. J. Jans als inleiders ontvangt prof.dr. Weren het erelidmaatschap. De voordrachten worden gepubliceerd in een jubileumboek. Het symposium vindt plaats (14.00 uur) bij Boerke Mutsaerts en eindigt met een feestelijke borrel (18.00 uur). Voor meer informatie: uvt.nl/alumni/vereniging/ dialogos/

| 3-2010 27

Lezing Huub Willems voor Vrienden van Cobbenhagen

Intriges bij de Ondernemingskamer De zakenwereld zit vol kleurrijke en intrigerende verhalen. Dat bleek uit een lezing van Huub Willems. Hij is alumnus en voormalig voorzitter van de Ondernemingskamer, het rechterlijk orgaan dat geschillen in vennootschappen beoordeelt. Willems sprak tijdens een regionale bijeenkomst van de Vrienden van Cobbenhagen op 8 juni in het Graphic Design Museum in Breda. Tekst: Tim van der Avoird Huub Willems houdt van verhalen vertellen. Verhalen uit zijn eigen praktijk, verhandelingen uit de klassieke oudheid en sprookjes passeerden in hoog tempo de revue tijdens de bijeenkomst van de Vrienden van Cobbenhagen in Breda. Zo zag Willems parallellen tussen een van de bekendste verhalen uit de Griekse mythologie over het paard van Troje en de gang van zaken bij de overname van het mediaconcern PCM door de Britse durfinvesteerder Apax. Eind van het liedje was dat door slecht functioneren van bestuurders en commissarissen het concern achterbleef met een torenhoge schuld nadat de Britten weer vertrokken waren. De Ondernemingskamer deed onderzoek en formuleerde een keihard oordeel: de mensen aan het roer bij de onderneming hebben onzorgvuldig gehandeld en

de corporate governance van PCM faalde. Soms eindigen zaken bij de Ondernemingskamer als een sprookje, compleet met ridders op witte paarden. Dit gebeurde in het geval van de zaak van een Italiaanse dame (modemerk Gucci) tegen een Franse heer (Louis Vuitton), in de media afgeschilderd als de tasjesoorlog. De dame verzette zich tegen de avances van de heer en was alweer aan het flirten met een andere Franse heer, het detailhandelsconcern PPR. De eerste Franse heer gaf voor de Ondernemingskamer aan dat men als het ware al dacht in ondertrouw te zijn met de dame en vond dit geen manier van doen. De Ondernemingskamer deelde inderdaad deze opvatting en gelastte een onderzoek naar de gang van zaken bij Gucci. Maar voordat dit goed en wel op gang

was, besloot Louis Vuitton zijn aandeel in Gucci te verkopen aan PPR. Het waren enkele voorbeelden van zaken die Willems voorgeschoteld heeft gekregen in de kleine vijftien jaar dat hij voorzitter is geweest van de Ondernemingskamer. Volgens

Studentbegunstiger: vriend voor het leven Tijdens de TIK-week en Welcome week 2010 verleidde het Universiteitsfonds nieuwe studenten om vrienden van de universiteit te worden. Wie jaarlijks 10 euro doneert wordt vriend en krijgt een poloshirt cadeau. Het op deze wijze ingezamelde geld gaat naar andere studenten. De Friend in kwestie kan zelf kiezen waar het terechtkomt. Hij of zij heeft daarbij de keuze tussen twee bestedingsdoelen. Het eerste is het Subsidiefonds voor Studente28 3-2010 |

ninitiatieven. Dit fonds verstrekt gelden voor activiteiten die studenten organiseren rondom hun studie. Een tweede bestedingsdoel dat de Friend kan kiezen, is het Beursprogramma voor internationale studenten. Dit programma geeft internationale studenten met geringe financiële middelen de kans om een studie in Tilburg te volgen, zoals vorig jaar de Zuid-Afrikaanse studente Janeke Thumbran. Haar beurs werd toen overigens mogelijk

gemaakt door een inzamelingsactie onder alumni. Met het ‘studentbegunstigerschap’ wil het Universiteitsfonds een cultuur kweken waarbij studenten al vroeg goede doelen binnen de universiteit financieel steunen. Het zou mooi zijn als de studenten ‘vrienden voor het leven’ worden.

until alumni nieuws ■ Sites van en voor alumni →→ Uvt.nl/ kinderuniversiteit

Alumni met kinderen tussen de 10 en 12 jaar opgelet. Vanaf 1 november 2010 gaat er een nieuwe reeks Kindercolleges van start. Kinderen uit groep 6, 7 en 8 kunnen zich vanaf september inschrijven voor les van een echte professor. Ze krijgen antwoord op vragen als ‘Wat zeggen je spullen over je persoonlijkheid?’ en ‘Waarom hebben we rechters en politieagenten nodig?’. →→ Rector.uvt.nl

Foto: JEROEN OERLEMANS /hh

Deze blog van Rector Magnificus Philip Eijlander geeft de lezer een kijkje in het wel en wee van de Universiteit van Tilburg.

Willems is het aandeelhoudersactivisme een belangrijke oorzaak van de toenemende drukte in de rechtbank voor ondernemingsgeschillen. Of het nu gaat om overnamevraagstukken, machtsstrijden binnen bedrijven, parasiterende aandeelhouders of zelfs kwesties over de medezeggenschap binnen een onderwijsgigant in

Personalia

→→ Benoeming

Alumna professor dr. Carla Millar is benoemd tot tiende Fellow en ‘Life Member’ van de Academy of Marketing en mag daarom de titel HFAM achter haar naam zetten. Zij ontving deze onderscheiding als waardering voor haar buitengewone en bijzondere verdiensten voor de marketingdiscipline en voor de Academy of Marketing. →→ Jubilea

Dr. Jan Baars (Universitair Hoofddocent Filosofie) vierde op 1 juni zijn 40-jarig ambts-

het zuiden van het land: de Ondernemingskamer wordt gevraagd een oordeel uit te spreken. Steeds vaker gaat het ook om juridische geschillen waarbij veel niet-Nederlandse partijen betrokken zijn. Willems prees zich gelukkig dat er tijdens zijn rechtenopleiding in Tilburg veel aandacht aan rechtsvergelijking was besteed.

jubileum. Dr. Jan Jaap de Ruiter (Universitair Docent Cultuurwetenschappen) vierde op 1 juli zijn 25-jarig ambtsjubileum. En dr. Carel van Wijk (Universitair Hoofddocent Communicatie en Informatiewetenschappen) vierde op 1 juli zijn 25-jarig UvT-jubileum. →→ Samenstelling Management Team FSW

Prof. dr. Diederik A. Stapel volgt per 1 september 2010 prof. dr. Theo M.M. Verhallen op als decaan van de Faculteit Sociale Wetenschappen van de Universiteit

→→ tiasnimbas.edu

TiasNimbas is de business school van de Universiteit van Tilburg en de Technische Universiteit Eindhoven. TiasNimbas biedt MBA programma’s en een groot aantal functioneel of sector specifieke executive Master en Certificate programma’s. Daarnaast ontwikkelt TiasNimbas Company Specific Programma’s. Alumni van de Universiteit van Tilburg hebben recht op 10% korting op de korte programma’s van TiasNimbas Business School.

van Tilburg. Stapel is sinds 2006 hoogleraar Cognitieve Sociale Psychologie aan dezelfde faculteit en was initiator van het Tilburg Institute for Behavioral Economics Research (TIBER), waarvan hij sinds 2007 directeur is. Onder leiding van de nieuwe decaan gaat per 1 september 2010 grotendeels een nieuw Management Team aan de slag. Dit zal verder bestaan uit: Prof dr. Paul de Graaf, vice-decaan Onderwijs, prof. dr. Klaas Sijtsma en drs. Hans Dieteren, directeur bedrijfsvoering.

| 3-2010 29

U vroeg?

Niet bepaald. Na de belastingvlucht ontstaat nu ook een ‘penosevlucht’ naar de zuiderburen. Het lijkt erop dat criminelen die in Nederland actief zijn hun werkterrein deels verleggen naar België. Dat komt omdat ze zich daar beter kunnen ontplooien, zo blijkt uit een onderzoek van Tilburgse en Leuvense rechtswetenschappers. Nederland is net iets minder in trek als ‘vestigingsplaats’ voor criminele activiteiten, doordat het de afgelopen jaren werk heeft gemaakt van de bestrijding van grensoverschrijdende criminaliteit. Een goed voorbeeld daarvan is de Wet Bibob. Daarmee kan de overheid de achtergronden van een bedrijf of persoon natrekken, bij het gunnen van een opdracht, of voordat ze een vergunning verleent of subsidie verstrekt. Op zich hebben onze zuiderburen ook wel voldoende bevoegdheden om de criminaliteit te bestrijden, maar die worden nog niet ten volle benut.

30 3-2010 |

Heeft strijden tegen stalking effect?

Foto: Joe Fox/anp

Is Nederland in bij de penose?

In films trekken stalkers zich weinig aan van de politie of een privé-detective, maar in de echte wereld doen ze dat wel degelijk. Vaak stopt het stalken al nadat een detective de verplichte waarschuwingsbrief heeft gestuurd. Dat concludeert criminologe Suzan van der Aa, die in juni aan de UvT promoveerde op stalking. Stalken kent verschillende vormen: iemand thuis of op het werk hinderlijk lastig vallen, veelvuldig bellen, contact opnemen met andermans vrienden of familieleden,

roddels verspreiden of zelfs iemand bedreigen. In Nederland heeft een op de vijf vrouwen en een op de zeven mannen ooit last gehad van een stalker. Toch krijgt dit onderwerp weinig aandacht en zit de politie er niet echt bovenop. Terwijl dat wel mag. Sinds 2000 is belaging (de juridische term voor stalking) wettelijk strafbaar. Van der Aa vindt dat de politie veel sneller moet optreden. “Het kan al enorm helpen als de politie bij de belager langs gaat en hem op zijn hinderlijke gedrag aanspreekt.”

until wetenschap ■

Dröge

alternatieve zorg goedkoper? Ja. Patiënten van huisartsen die ook alternatieve geneeswijzen toepassen, kosten de samenleving minder. Gemiddeld zo’n vijftien procent. Deze patiënten gebruiken namelijk minder medicijnen en liggen niet zo vaak in het ziekenhuis.Ook het sterftecijfer in de groep die naar een ‘alternatieve’ huisarts gaat, blijkt lager te liggen dan bij patiënten van de traditionele huisarts. Onderzoek van de Tilburgse hoogleraar gezondheidseconomie Peter Kooreman en de Leidse lector Erik Baars heeft dit uitgewezen. De onderzoekers gebruikten gegevens van 150.000 verzekerden van Azivo, verzameld over een periode van vier jaar. De zorgverzekeraar bleek minder vergoedingen uit te keren aan patiënten met een huisarts die ook is opgeleid in de antroposofie, homeopathie of acupunctuur. Kooreman en Baars geven twee mogelijke verklaringen. Veel patiënten die een ‘alternatieve’ huisarts kiezen, zien waarschijnlijk zelf al weinig in medische ingrepen. Ook kan het zijn dat deze artsen meer preventieve en gezondheidsbevorderende zorg bieden en minder geneigd zijn tot overbehandelen.

Bezuinigen

Was KLM een goede aankoop? werd gesloten, maakte KLM verlies en was daardoor relatief goedkoop. In de jaren daarna maakte de luchtvaartmaatschappij zoveel winst dat de Fransen het aankoopbedrag al in vier jaar terugverdienden.” Maar ook voor KLM is de fusie een goede zet geweest, volgens de Tilburgse hoogleraar. “De luchtvaart maakt een crisis zonder weerga door. Toch staat Air France-KLM er relatief goed voor. Als KLM alleen was gebleven, was er nu zeker meer paniek uitgebroken”, zegt Noorderhaven. De fusie is in zijn ogen goed gemanaged, wat blijkt uit het uitblijven van arbeidsonrust.

Foto: JOHN THYS/AFP PHOTO

Beslist. De fusie tussen Air France en KLM, zes jaar geleden, is financieel en strategisch goed uitgepakt. Ze heeft een sterke internationale speler opgeleverd die optimaal profiteert van synergievoordelen op het gebied van vlootuitruil, onderhoud, verkoop en marketing. En het bedrijf blijkt beter bestand tegen de crisis in de luchtvaart dan concurrenten Lufthansa en British Airways. Dat constateert hoogleraar Niels Noorderhaven van de Universiteit van Tilburg. Terugkijkend was de aankoop van KLM voor Air France een koopje, vindt hij. “In het jaar dat de deal

Het is historici meestal niet gegeven dat ze een ‘wet’ naar zich genoemd krijgen. Dé uitzondering is C. Northcote Parkinson (1909-1993). Deze geschiedkundige ontdekte ooit dat in het interbellum het aantal kantoorklerken op het Britse hoofdkwartier van de marine ongeveer net zo snel toenam (+78,45 procent tussen 1918 en 1928) als het aantal oorlogsschepen op zee slonk (-67,74 procent). Hij spitte verder in de geschiedenis van de bureaucratie en zag bijvoorbeeld dat het aantal Britse koloniale ambtenaren tussen 1935 en 1953 vervijfvoudigde, terwijl het koloniale rijk was ingestort. De omvang van een overheidsinstantie heeft schijnbaar niets te maken met de taak die zij uitvoert, zo concludeerde Parkinson. Met drie eeuwen Britse overheidsstatistieken in de hand berekende hij dat iedere nieuwe ambtenaar binnen enkele jaren zorgt voor liefst acht andere nieuwe ambtenaren. ‘Arbeid’, zo formuleerde hij zijn belangrijkste wet, ‘vult de capaciteit die beschikbaar is’. De politici die achttien miljard euro moeten bezuinigen doen er goed aan het werk van Parkinson aandachtig te lezen. De Brit toont wetenschappelijk aan dat je zeven van de acht ambtenaren op ministeries kunt ontslaan zonder de slagkracht van de overheid aan te tasten. Ook concludeerde Parkinson na internationaal onderzoek dat iedere regering met meer dan vijf ministers aan effectiviteit inboet. Benoem je meer ministers, dan gaan ze onderling een clubje met vijf ‘belangrijke’ ministers vormen, dat buiten de vergaderingen beslissingen voorkookt. Alle andere ministers zitten er voor niets bij en hinderen slechts effectief bestuur. Met wetenschap in de hand is bezuinigen de gemakkelijkste klus op aarde.

Philip Dröge is hoofdredacteur van de populairwetenschappelijke site www.faqt.nl en spreekt wekelijks een populairwetenschappelijke column uit op BNR Nieuwsradio.

| 1-2010 31

Foto: Bart Mahl /hh

understanding society

Gemiste kans Wat een treurnis na de verloren WK-finale van Nederland tegen Spanje! Niet alleen sommige spelers, maar ook vele andere medelanders lieten hun tranen de vrije loop. Deze kans komt immers misschien nooit weer. Mis. Redeneer maar met me mee. Laten we eerst uitgaan van het volgende vrij sombere scenario: Nederland kwalificeert zich slechts in de helft van de toekomstige WK-eindtoernooien. En bij deelname (samen met 32 andere ploegen) heeft Nederland slechts drie procent kans om het toernooi te winnen. Onder deze aan-

names, en de aanname dat de wereld niet vergaat - wat voor sommigen moeilijk was voor te stellen direct na hét verlies - en dat het wereldkampioenschap voetbal ook in de toekomst om de vier jaar plaatsvindt, is de kans 95 procent dat Nederland in ieder geval een keer wereldkampioen wordt, in de komende 788 jaar. Joepie. In een rooskleuriger scenario, waarbij we uitgaan van een kans om te kwalificeren gelijk aan 0,75, en een kans om het toernooi te winnen gelijk aan tien procent, is de kans 95 procent dat Nederland ten-

minste een keer wereldkampioen wordt in de komende 152 jaar. Kortom, maakt u zich niet ongerust. Het gaat ooit gebeuren. Maar wacht niet te lang met het vieren van deze heuglijke gebeurtenis. Vier het bijvoorbeeld vanavond door het nemen van een extra biertje, wijntje, of in mijn geval, een glaasje whisky. Marcel van Assen Universitair docent Sociale Wetenschappen