raad van bestuur
bestuurssecretariaat Postbus 253 4460 AR Goes Bezoekadres Oostmolenweg 101 Kloetinge Telefoon 0113 26 72 02
Terugkijken met onze blik vooruit jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Definitief
Datum Opsteller
Telefax 0113 23 35 38 E-mail en internet
[email protected] www.emergis.nl
24-11-2015 Projectgroep jaardocument 2014
Samen werken aan een goede geestelijke gezondheid van alle mensen in Zeeland
centrum voor geestelijke gezondheidszorg
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Colofon Uitgave: Emergis, 24-11-2015 Samenstelling projectgroep jaardocument 2014 Karin Lund, bestuurssecretaris Jac van Meer, directeur André Merks, hoofd kenniscentrum Ruud van den Barselaar, hoofd planning en control Stichting Emergis Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg Postbus 253 4460 AR Goes Telefoonnummer: 0113 26 70 00 Telefaxnummer: 0113 21 66 26 website www.emergis.nl e-mail
[email protected]
Terugkijken met onze blik vooruit
2
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Het jaardocument bestaat uit twee delen
Deel 1 – Maatschappelijk verslag 2014 Deel 2 – Jaarrekening 2014
Het jaardocument is vastgesteld door de raad van bestuur in zijn vergadering van 24 november 2015 en goedgekeurd door de raad van toezicht in zijn vergadering van 25 november 2015.
Terugkijken met onze blik vooruit
3
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Deel 1 – Maatschappelijk verslag 2014 Inhoudsopgave 1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5
Profiel van de organisatie Algemene gegevens Structuur Kernactiviteiten Kernprestaties Samenwerkingspartners
6 6 6 8 8 10
2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5
Toezicht en bestuur Besturingsmodel Normen voor goed bestuur Raad van toezicht Raad van bestuur Managementteam
11 11 11 11 14 15
3 3.1 3.2 3.3 3.4
Medezeggenschap Vakgroepen en raden Centrale cliëntenraad Ondernemingsraad Familieraad
16 16 16 18 19
4 4.1 4.2 4.1
Medewerkers Personeelsbeleid Kerncijferspersoneel Vertrouwenspersonen
21 21 22 24
5 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6
Kwaliteit & veiligheid Kwaliteit van zorg Kwaliteitsmetingen Suïcides/preventie Dwang en drang Veilig Incidenten Melden (VIM) Klachten
25 25 26 27 28 30 30
6 6.1 6.2 6.3
Beleid, inspanningen en prestaties Visie 33 Kaderbrief Samen verder – jaarplan/begroting 2014
33 33 33
7
Risicomanagement
35
8 8.1 8.2 8.3 8.4
Financieel beleid Financiële doelstellingen 2014 Financiële positie Financiële ratio’s en kengetallen Verwachte gang van zaken
37 37 38 39 39
Terugkijken met onze blik vooruit
4
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Terugkijken met onze blik vooruit
5
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Leeswijzer Emergis legt als zorginstelling elk jaar op basis van het Jaardocument verantwoording af over de manier waarop zorg geleverd wordt. Het jaar document bestaat uit twee delen. Deel 1 is het maatschappelijk verslag en deel 2 is de jaarrekening. Alhoewel de indeling nu niet meer is voorgeschreven, hebben we grotendeels de indeling van voorgaande jaren gevolgd. Binnen deze opbouw trachten wij zoveel als mogelijk aan te sluiten bij de hoofdlijnen van beleid van Emergis.
1 1.1
Profiel van de organisatie Algemene gegevens Stichting Emergis Adres Postcode Plaats Telefoonnummer Identificatienummer(s) NZa Nummer Kamer van Koophandel E-mailadres Internetpagina
1.2 1.2.1
Postbus 253 4460 AR Goes 0113 26 70 00 ZVW: 450-1061; AWBZ: 300-1414 41115214
[email protected] www.emergis.nl
Structuur Juridische structuur
Stichting HKPD
Stichting Emergis
50%
100%
DWZ B.V.
Emergis Holding B.V.
50% Maatschap Rgc Zeeuws-Vl.
16,67% Indigo Service Organisatie B.V.
50%
Stichting Blijf van mijn Lijf Zeeland
VOF EmergisLucertis Kinder en – jeugdpsychiatrie
100% Geestelijk Gezond in Zeeland B.V.
Demontage Werkplaats Zeeland bv (DWZ) DWZ was tot 21 december 2012 een 100% dochteronderneming van Emergis. Per genoemde datum is 50% van de aandelen aan React B.V. verkocht. DWZ is een zelfstandig bedrijf dat een integrale oplossing biedt voor recycling van professionele apparaten en elektronica. De aangeleverde apparatuur wordt door DWZ gedemonteerd. De bv heeft tevens als doel de re-integratie van (ex-)psychiatrische cliënten te bevorderen.
Terugkijken met onze blik vooruit
6
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Emergis Holding B.V. Tot op heden vinden nog geen activiteiten plaats vanuit Emergis Holding B.V. en haar 100% dochtermaatschappij Geestelijk Gezond in Zeeland B.V. Volgens de statuten van Emergis Holding B.V. is de kernactiviteit met name het verhogen van de synergetische waarde van de activiteiten van stichting Emergis, door het bevorderen en in stand houden van diensten en faciliteiten van geestelijke gezondheidszorg in de meest ruime zin van het woord. Maatschap Rgc Zeeuws-Vlaanderen Het regionaal gezondheidscentrum (Rgc) is een maatschap tussen stichting Emergis en stichting ZorgSaam. Vanuit het Rgc wordt vormgegeven aan de kortdurende ggz, zowel klinisch als ambulant, voor volwassenen en ouderen in de regio Zeeuws-Vlaanderen. Interapy Holding B.V. Per 1 januari 2014 heeft Emergis haar belang van 6,25 % van de aandelen van Interapy Holding BV overgedragen aan de HSK Groep die reeds meerderheidsaandeelhouder was. Indigo Service Organisatie B.V. Emergis is samen met vijf andere ggz-instellingen aandeelhouder van Indigo Service Organisatie B.V.. Deze organisatie heeft ten doel het via een franchiseformule exploiteren van een concept voor het leveren van generalistische geestelijke gezondheidszorg (basis ggz zorg) onder de naam "Indigo", alsmede het op basis daarvan ontwikkelen, in eigendom houden en exploiteren van behandelmodellen. VOF Emergis-Lucertis Kinder- en Jeugdpsychiatrie Per 24 juli 2014 heeft Emergis samen met Lucertis BV de VOF Emergis-Lucertis Kinder- en Jeugdpsychiatrie opgericht. De vennootschap heeft ten doel het gezamenlijk en voor gemeenschappelijke rekening verzorgen van kinder- en jeugdpsychiatrie in Zeeland, de Zuid-Hollandse Eilanden en Rijnmond, met behoud van de identiteit van beide vennoten voor het overige, en het behoud van de kliniek in Zeeland. Stichting Huiskamerproject voor Druggebruikers (HKPD) en stichting Blijf van m’n Lijf Zeeland In 2008 respectievelijk 2009 zijn de activiteiten en het personeel van beide stichtingen geïntegreerd met Emergis. Zij behoren hierdoor tot de juridische structuur en consolidatiekring van de Emergis-groep. Er worden geen activiteiten meer uitgevoerd vanuit deze stichtingen. 1.2.2
Organisatiestructuur Emergis maakt zich sterk voor de geestelijke gezondheid van alle mensen in Zeeland. Emergis biedt daartoe preventie aan specifieke risicogroepen en behandelt en/of begeleidt circa 10.000 mensen die psychiatrische hulp en ondersteuning nodig hebben. Emergis kent de volgende organisatie onderdelen: • Indigo: onderdeel van Emergis dat zich in samenwerking met huisartsen richt op preventie, consultatie en kortdurende behandeling en de basis ggz verzorgt; • Emergis- Lucertis Kinder- en jeugdpsychiatrie: een VOF. Samen met Stichting Juvent verzorgt de VOF onder de naam Amares tevens zorg licht verstandelijke gehandicapten met een psychiatrische stoornis; • Specialistische behandeling: volwassenenzorg, ouderenpsychiatrie en verslavingszorg; • Maatschappelijke zorg: langdurige zorg en wonen, forensische zorg: de Waag Zeeland, FOR FACT, verslavingsreclassering en maatschappelijke opvang; • Ondersteunende dienst: dienst bedrijfsvoering; • Rgc Zeeuws-Vlaanderen: maatschap tussen de stichting Emergis en Stichting ZorgSaam ZeeuwsVlaanderen.
Terugkijken met onze blik vooruit
7
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
1.3
Kernactiviteiten Emergis een instelling voor geestelijke gezondheidszorg. We kiezen voor een breed zorgaanbod en bieden de zorg vanuit de in 1.2.2 genoemde sectoren die gezamenlijk alle doelgroepen omvatten. Ons werkgebied omvat primair de provincie Zeeland. We bedienen dit uitgebreide werkgebied vanuit een groot aantal vestigingen. De locaties en adresgegevens zijn terug te vinden op www.emergis.nl. Daarnaast heeft Emergis enkele websites, waarop specifieke informatie wordt gegeven. Kijk hiervoor op www.amares.nl en www.indigozeeland.nl. We zijn bereikbaar en toegankelijk voor alle inwoners van Zeeland. Jaarlijks behandelen of begeleiden we circa 8.000 mensen met uiteenlopende problemen: psychiatrische stoornissen, verslaving, problemen op het gebied van wonen en werken, veiligheid, huiselijk geweld. Kinderen, jongeren, volwassenen en ouderen. Geestelijke gezondheidsproblemen kunnen ieder van ons treffen. Het is onze ambitie deze zoveel mogelijk te voorkomen, waar mogelijk mensen te genezen en waar nodig hen te ondersteunen. De naam ‘Emergis’ betekent dan ook: jij komt boven. Met iedere cliënt kijken we welke hulp hij of zij wenst en nodig heeft: niet te weinig en niet te veel. Dat gebeurt door zo’n 1.34 0 medewerkers op vijftig locaties in Zeeland. We willen mensen niet alleen helpen om hun eigen leven beter te kunnen invullen, maar hen ook bijstaan in hun poging om opnieuw een zo volwaardig mogelijke plek in de samenleving te vinden. We werken daarvoor bij mensen thuis, op scholen, in wijkcentra, huisartsenpraktijken, ambulante centra, klinieken, beschermende woonvormen, werkleerbedrijven en opvanghuizen. Samenwerken is een belangrijk aandachtspunt voor Emergis. De samenwerkingspartners zijn weergegeven in bijlage 1.
1.4
Kernprestaties Stichting Emergis beschikt over de volgende toelatingen. Het aantal bedden betreft de gecombineerde toelating voor de zorgverzekeringswet en de AWBZ. Het aantal plaatsen beschermd wonen is volledig AWBZ.
Terugkijken met onze blik vooruit
8
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Omschrijving Bedden kinderen en jeugdigen Bedden volwassenen en ouderen Bedden verslaafden Totaal bedden Plaatsen Beschermd wonen jeugdigen Plaatsen Beschermd wonen volwassenen Totaal aantal plaatsen beschermd wonen
Aantal bedden / plaatsen 36 346 24 406 12 212 224
De financiering van de zorg in 2014 is voor 52% uit de zorgverzekeringswet, voor ruim 31% uit de AWBZ, voor ruim 9% subsidies van gemeenten, ca 1% justitie/forensisch en ruim 7% overige baten. Emergis heeft een erkenning voor alle AWBZ-functies met uitzondering van de functie uitleen van verpleegartikelen. Gemeentelijke financiering vindt meestal plaats in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Forensische zorg wordt gefinancierd vanuit justitiële kaders. Kerngegevens productie, capaciteit, personeel en opbrengsten ggz en maatschappelijke opvang Aantal/bedrag Aantal/bedrag Aantal/bedrag 2014
2013
2012
6.844
7.917
9.833
Capaciteit GGZ Aantal feitelijke bedden op 31 december inclusief beschermd wonen excl. VPT
524
630
630
Waarvan feitelijke bedden beschermd wonen
194
224
224
Capaciteit maatschappelijke opvang Aantal opvangplaatsen daklozenzorg, crisisopvang en vrouwenopvang
185
185
185
Aantal in verslagjaar geopende DBC’s
8.113
10.635
9.552
Aantal in verslagjaar gesloten DBC’s
9.694
9.587
10.780
Aantal BGGZ trajecten
2.429
0
0
Aantal verpleegdagen inclusief BOPZ in verslagjaar
60.861
64.534
87.033
Aantal deeltijdbehandelingen in verslagjaar
13.276
13.367
18.105
170.064
192.567
208.458
ZZP-B dagen (verpleegdagen voortgezet verblijf)
36.779
43.122
45.989
ZZP-C dagen (verzorgingsdagen kleinschalig wonen)
66.494
70.213
74.329
VPT dagen
24.527
11.483
2.188
127.800
124.818
122.506
19.556
17.467
20.885
68.030
84.573
45.702
1.287
1.311
1.388
953
963
1.029
Kerngegeven Patiënten/cliënten Aantal patiënten in zorg op 31 december (ZVW,AWBZ, forensisch en maatschappelijke opvang)
Productie zorgverzekeringswet en forensische zorg
Aantal ambulante contacten in verslagjaar Productie AWBZ
Totaal aantal ZZP-dagen Aantal uren begeleiding individueel Aantal uren begeleiding groep (dagbesteding) Personeel Aantal personeelsleden in loondienst op 31 december Aantal FTE personeelsleden in loondienst op 31 december
Terugkijken met onze blik vooruit
9
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Bedrijfsopbrengsten Totaal bedrijfsopbrengsten (in euro’s) in verslagjaar waarvan wettelijk budget voor aanvaardbare kosten en DBComzet waarvan overige bedrijfsopbrengsten (incl. maatschappelijke opvang)
1.5
€ 86.010.000 € 86.686.000
€ 87.501.000
€ 72.133.000 € 72.966.000
€ 73.879.000
€ 13.690.000
€ 13.622.000
€ 13.877.000
Samenwerkingspartners Bestuurlijke samenwerkingsverbanden • Rgc Zeeuws-Vlaanderen Een maatschap tussen Stichting ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen en Emergis • Amares Een multifunctioneel centrum voor kinderen en jeugdigen met een verstandelijke beperking met psychiatrische problematiek. Een samenwerkingsverband tussen Juvent en Emergis. Samenwerkingsrelaties/belanghebbenden Wij werken onder andere nauw samen met cliënten- en familieorganisatie, patiënten- en ouderverenigingen, zorgverzekeraars, collega ggz-instellingen, ziekenhuizen, gemeenten, de verpleeg- en verzorgingssector, woningcorporaties, maatschappelijke organisaties, politie, justitie, reclassering, Inspectie, et cetera. Voor een uitgebreid overzicht van onze samenwerkingsrelaties verwijzen wij u graag naar bijlage 1 van dit jaardocument.
Terugkijken met onze blik vooruit
10
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
2 2.1
Toezicht en bestuur Besturingsmodel Emergis hanteert het raad van toezichtmodel als besturingsmodel. De raad van bestuur bestuurt de stichting en de raad van toezicht houdt integraal toezicht op het beleid van de raad van bestuur en de algemene gang van zaken binnen de stichting. De raad van toezicht is een klankbord voor de raad van bestuur en staat hem tevens met advies terzijde. De raad van bestuur is eindverantwoordelijk voor het beleid en legt aan de raad van toezicht verantwoording af. De sectoren worden aangestuurd door een directie ondersteund door hoofden en teamleiders. Binnen de sectoren is in beginsel sprake van duaal management, bestaande uit een directeur en een psychiater/directeur. Naast de sectoren is er één ondersteunende dienst, die wordt aangestuurd door een directeur. Naast de raad van bestuur en directies kent Emergis een geneesheer-directeur. De geneesheer-directeur is direct verantwoordelijk voor de Bopz-zaken, terwijl de kwaliteit van zorg de directe verantwoordelijkheid is van de directies. Voor de geneesheer-directeur is verder een rol weggelegd voor het doen van interne inspecties/toetsing ten aanzien van niet-bopz gerelateerde zaken. Deze verdeling komt geheel tegemoet aan de wens/eis van de Inspectie. De werkwijze staat beschreven in de nota ‘Geneesheer-directeur binnen Emergis, taken, bevoegdheden en positie’. De geneesheer-directeur wordt ondersteund door het bureau geneesheer-directeur.
2.2
Normen voor goed bestuur Health care governance Emergis volgt de principes van de Zorgbrede Governance Code en leeft deze na. Statuten en reglementen In de statuten en de reglementen raad van bestuur en raad van toezicht zijn de taken, bevoegdheden, verantwoordelijkheden en werkwijze van de raad van bestuur en raad van toezicht vastgelegd.
2.3
Raad van toezicht De raad van toezicht is begin 2014 gestart met de werving van een lid collegiaal raad van bestuur. Per 1 augustus 2014 heeft de raad Paul de Schipper benoemd die vanaf genoemde datum samen met Rick Mentjox een collegiaal raad van bestuur vormt. De raad van toezicht heeft per 27 april 2014 afscheid van Peter Engelen als interim lid raad van bestuur genomen. Rick Mentjox heeft vanaf die datum tot het aantreden van Paul de Schipper de raad van bestuur gevormd. In 2014 vonden zes reguliere vergaderingen tussen de raad van toezicht en de raad van bestuur plaats. Voorafgaand aan de vergaderingen nemen de leden van de raad van toezicht, in afwezigheid van de raad van bestuur, de agenda door. Tijdens de vergaderingen zijn de volgende besluiten genomen en documenten goedgekeurd: - Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2013; - Jaarrekening 2013: - Een blik vooruit, jaarplan/begroting 2015; - Benoeming Paul de Schipper, collegiaal raad van bestuur; - Herbenoeming Saskia van der Wouden en Nicolette van der Ploeg als lid raad van toezicht; - Goedkeuring reglement raad van bestuur; - Vaststelling reglement raad van toezicht; - Goedkeuring wijziging statuten. De bespreking van de jaarrekening vond plaats in aanwezigheid van de extern accountant. Naast de eigen vergaderingen heeft de raad van toezicht in 2014 tweemaal de vergaderingen van de raad van bestuur met de ondernemingsraad en met de centrale cliëntenraad als toehoorder bijgewoond.
Terugkijken met onze blik vooruit
11
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Aanpassing reglementen en statuten In 2014 zijn de statuten, het reglement van de raad van toezicht en van de raad van bestuur geëvalueerd en herzien. De documenten zijn in lijn gebracht met de huidige wet- en regelgeving en de Zorgbrede Governance Code. Als basis voor de herziene statuten en reglementen zijn de modelreglementen en statuten van de NVTZ gebruikt. Studiemiddag raad van toezicht Op 14 maart 2014 heeft de raad van toezicht, in aanwezigheid van de raad van bestuur, een studiemiddag georganiseerd onder leiding van Theo Camps van Organisatiebureau Berenschot. Tijdens deze bijeenkomst heeft de raad van toezicht zijn functioneren geëvalueerd, is gesproken over de ontwikkelingen op het gebied van het toezicht, de samenstelling raad van toezicht en het samenspel met de raad van bestuur. Kwaliteitszetel centrale cliëntenraad Door het vertrek van Peter Boerma eind 2013 is de kwaliteitszetel vanuit de centrale cliëntenraad vacant gekomen. De cliëntenraad heeft besloten dat deze zetel overgaat naar Saskia van der Wouden, lid raad van toezicht. Samenstelling raad van toezicht De raad van toezicht bestaat uit natuurlijke personen in aantal tenminste vijf en ten hoogste zeven leden. In 2015 treden twee leden van de raad van toezicht af. In het laatste kwartaal van 2014 is contact gezocht met een extern searchbureau voor de werving van twee nieuwe leden (lid en voorzitter). Een profielschets is opgesteld en de advertentie is op 31 januari 2015 in de landelijke dagbladen geplaatst. De wervings- en selectie procedure is naar verwachting eind april 2015 afgerond. Rooster van aftreden per 31 december 2014 Naam Benoemd per Bart Bouwmeester Henk Möhlmann, voorzitter Paul Boomkamp Saskia van der Wouden Nicolette van der Ploeg, vice-voorzitter
11-06-2007 11-06-2007 18-02-2013 15-06-2010 15-06-2010
Herbenoemen
Aftreden
11-06-2011 11-06-2011 18-02-2017 15-06-2014 15-06-2014
11-06-2015 11-06-2015 18-02-2021 15-06-2018 15-06-2018
Overzicht hoofd- en neven functies per 31 december 2014 Naam Aandachtsgebied Hoofd- en nevenfuncties Henk Möhlmann
Bart Bouwmeester
voorzitter
lid
Hoofdfunctie Consultant Huidige nevenfunctie(s) -Hoofdfunctie consultant Huidige nevenfunctie(s) 1. voorzitter Raad van Advies Adem- en Ontspanningstherapie opleiding. 2. vice-voorzitter Stichting Behoud Hoogaars. 3. bestuur “Hart voor de Zeeuwen”. 4. lid raad van toezicht Medisch Centrum Hyperbare Zuurstof, Goes. 5. Secretaris raad van toezicht serviceflats Zeeland
Terugkijken met onze blik vooruit
12
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Naam
Aandachtsgebied
Hoofd- en nevenfuncties
Saskia van der Wouden
lid
Hoofdfunctie directeur behandelzaken Dimence regio West Overijssel en eerste geneeskundige
Nicolette van der Ploeg
Paul Boomkamp
vice-voorzitter
lid
Huidige nevenfuncties 1. Eigenaar SWConsultancy 2. Consultante Videre Vincere Est 3. Vice-voorzitter Vereniging Hogere Managers in de Zorg. Hoofdfunctie Senior-rechter rechtbank Zeeland-West-Brabant, locatie Middelburg Huidige nevenfuncties 1. voorzitter bestuur Vereniging Vrienden van het Zeeuws Orkest. Hoofdfunctie lid raad van bestuur Catharinaziekenhuis Eindhoven Huidige nevenfuncties 1. lid raad van commissarissen PGGM Levensverzekering N.V.
Commissies raad van toezicht Commissie financiën en vastgoed De commissie financiën en vastgoed is drie keer bijeen geweest. De commissie bespreekt onder andere de jaarrekening, de begroting, het verslag van de externe accountant, het strategisch vastgoedplan en de bouwplannen voor de komende periode. In 2014 was de commissie meer dan ooit betrokken bij het vaststellen en deponeren van de jaarrekening gelet op de grote onzekerheden die door de audit alert afgegeven door de accountants waren ontstaan. De commissie legt haar besluiten als advies voor aan de raad van toezicht. Leden: Henk Möhlmann en Paul Boomkamp. Commissie zorg De commissie zorg is drie keer bijeen geweest. De commissie heeft in 2014 onder andere de voortgang integraal veiligheidsbeleid, de stand van zaken CQ-Index/ROM en Argus, de voortgang terugdringen dwang & drang en ontwikkelingen High & Intensive Care, de stand van zaken Inspectie voor de gezondheidszorg en de concept zorgvisie in zijn vergaderingen besproken. De commissie legt haar besluiten als advies voor aan de raad van toezicht. Leden: Saskia van der Wouden, Nicolette van der Ploeg en Bart Bouwmeester. Commissie remuneratie De commissie remuneratie bestaat uit de voorzitter en vicevoorzitter. Deze commissie houdt jaarlijks een functioneringsgesprek met de leden van de raad van bestuur. De commissie legt haar advies inclusief aanpassing van het salaris als besluit voor aan de raad van toezicht. Het beleid met betrekking tot de salariëring voor de raad van bestuur is conform de adviesregeling NVTZ. Vergoeding raad van toezicht De leden van de raad van toezicht ontvangen een vergoeding gebaseerd op de adviesregeling NVTZ. Deze vergoeding wordt, in overeenstemming met de principes van de Zorgbrede Governance Code, vastgesteld door de raad van toezicht.
Terugkijken met onze blik vooruit
13
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
2.4
Raad van bestuur Ingevolge de statuten bestuurt de raad van bestuur de stichting Emergis onder toezicht van de raad van toezicht. De raad van bestuur dient primair het belang van de stichting Emergis in relatie tot de maatschappelijke functie van de stichting. Hij maakt bij de beleidsvorming een evenwichtige afweging van de belangen van allen die bij de stichting betrokken zijn. Elk lid van de raad van bestuur zorgt er voor dat er geen strijdigheid ontstaat tussen zijn persoonlijke belangen en de belangen van de stichting. Ook wordt elke schijn van belangenverstrengeling tussen de stichting en de leden van de raad van bestuur vermeden. Samenstelling raad van bestuur per 31 december 2014
Naam
Bestuursfunctie
Nevenfuncties
Rick Mentjox
Psychiater, lid
1.
Peter Engelen Paul de Schipper
lid a.i. (tot 27 april 2014) lid (vanaf 01-08-2014)
2. -1.
lid Commissie Zorgvisie en Normering GGZ Nederland voorzitter bestuur CONO
Directeur JC Linen BV (persoonlijke holding).
Per 27 april 2014 is Peter Engelen teruggetreden als bestuurder. De raad van toezicht heeft hiertoe besloten om reden van dat een groot deel van specifieke aan hem gegeven opdrachten met succes waren afgerond. Tot de komst van een vaste nieuwe tweede bestuurder is besloten die periode te overbruggen met één bestuurder, Rick Mentjox. Peter Engelen is voor een aantal specifieke nieuwe opdracht door de raad van bestuur benoemd als directeur strategische implementatie en innovatie. Per 1 september 2014 heeft Emergis afscheid van Peter Engelen genomen. Per 1 augustus 2014 is Paul de Schipper aangetrokken als lid van de raad van bestuur. Rick Mentjox en Paul de Schipper vormen samen een collegiaal raad van bestuur. Verantwoording De raad van bestuur is rechtstreeks verantwoording verschuldigd aan de raad van toezicht. De leden van de raad van bestuur zijn tezamen en afzonderlijk aan de raad van toezicht verantwoording verschuldigd voor de gehele organisatie. Deze verantwoording wordt afgelegd tijdens regulier overleg met de raad van toezicht en op momenten waarop de raad van toezicht deze verantwoording vraagt. Deze verantwoording betreft in ieder geval de beleidsaspecten: kwaliteit van zorg, doelmatigheid en continuïteit van de organisatie en de bedrijfsvoering, innovatievermogen, toegankelijkheid, cliëntgerichtheid en cliënt- en medewerkerstevredenheid. Daarnaast voeren de voorzitter en vice-voorzitter van de raad van toezicht één keer per jaar een functioneringsgesprek met de leden van de raad van bestuur. De basis voor dit gesprek vormt het evaluatie-/reflectieverslag van de raad van bestuur. Aan de hand van het Jaardocument maatschappelijke verantwoording legt de raad van bestuur jaarlijks aan alle belanghebbenden verantwoording af over het in het verslagjaar gevoerde beleid en over de (totale) in dat jaar geleverde prestaties. Taakverdeling De raad van bestuur heeft een collectieve verantwoordelijkheid. Binnen de raad van bestuur is geen sprake van een portefeuilleverdeling. Wel is er sprake van een globale verdeling van aandachtsgebieden. De raad van bestuur komt wekelijks in vergadering bijeen. Tijdens deze vergaderingen vindt besluitvorming over deze aandachtsgebieden plaats. Bezoldiging raad van bestuur De bezoldiging van de bestuurders is gebaseerd op de adviesregelingen van de Vereniging van bestuurders in de gezondheidszorg (NVZD) en de Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in Zorginstellingen (NVTZ). De bezoldiging is gespecificeerd in de jaarrekening 2014. De raad van toezicht stelt de bezoldiging van de leden van de raad van bestuur vast.
Terugkijken met onze blik vooruit
14
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
2.5
Managementteam De raad van bestuur, bestuurssecretaris en directeuren vormen samen het directieteam (voormalig managementteam). Het voorzitterschap rouleert tussen de leden van de raad van bestuur. Per jaar vinden elf vergaderingen plaats. Daarnaast worden er in het voorjaar en in het najaar beleidsdagen georganiseerd. Samenstelling directieteam 2014 Naam Functie Rick Mentjox Paul de Schipper Peter Engelen
Karin Lund Paul Cüsters Jack Elenbaas Werner Bruning Jan van der Hallen Fryda Evertse Camille Verhagen Rosette Wille Jac van Meer
Terugkijken met onze blik vooruit
psychiater, raad van bestuur raad van bestuur (vanaf 01-08-2014) raad van bestuur a.i. (tot 27-04-2014) directeur strategische implementatie en innovatie (vanaf 27-04-2014 tot 01-09-2014) bestuurssecretaris directeur kinder- en jeugdpsychiatrie directeur specialistische behandeling psychiater/directeur specialistische behandeling directeur herstel, wonen en werken psychiater/directeur herstel wonen en werken directeur Indigo/forensische zorg/maatschappelijke opvang (vanaf 01-02-2014) directeur Indigo/forensische zorg/maatschappelijke opvang (tot 01-02-2014) directeur bedrijfsvoering
15
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
3
Medezeggenschap
3.1
Vakgroepen en raden Ondernemingsraad De medezeggenschap van de medewerkers is conform de Wet op de Ondernemingsraden. ondergebracht bij de ondernemingsraad van Emergis. De ondernemingsraad kent een zevental onderdeelcommissies en de commissies VGW&M, Arbo en P&O. Zie ook paragraaf 4.3. Het Rgc kent zijn eigen ondernemingsraad. Centrale cliëntenraad Emergis Emergis hecht belang aan de medezeggenschap van cliënten, conform de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz). Zij heeft daartoe de Centrale Cliëntenraad Emergis (CCE) ingesteld met daaronder bewoners-, bezoekers- en locatieraden. Zie ook paragraaf 4.2. Het Rgc Zeeuws-Vlaanderen kent zijn eigen cliëntenraad. Familieraad Emergis kent sinds medio 2012 een familieraad. Dit onafhankelijk orgaan kan gevraagd en ongevraagd haar visie geven op de hulpverlening van Emergis. Zie ook paragraaf 4.4. Medische staf, vakgroepen en raden Een aantal beroepsgroepen binnen Emergis kent ook een staf/vakgroep of raad die aandacht heeft voor de beroepsuitoefening. Deze vakgroepen organiseren voor hun leden studiebijeenkomsten en adviseren de raad van bestuur omtrent ontwikkelingen die hun vakgebied aangaan. Ook kan de raad van bestuur deze vakgroepen om een advies vragen. Minimaal één keer per jaar overlegt de raad van bestuur met de verschillende vakgroepen. In 2014 kende Emergis de volgende vakgroepen: • medische staf; • verpleegkundige adviesraad; • vakgroep psychologen; • vakgroep vaktherapie; • vakgroep maatschappelijk werk; • vakgroep geestelijke verzorging; • vakgroep ervaringswerkers.
3.2
Centrale cliëntenraad De cliënt en zijn (of haar) directe omgeving staan voorop in de visie van Emergis. Dit draagt zij eerst en vooral uit in de directe inbreng en betrokkenheid die de cliënt heeft in zijn behandeling en behandelplan. Ook de familie krijgt daar in toenemende mate een plek in. Daarnaast hecht Emergis veel belang aan de medezeggenschap van cliënten, conform de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz). Zij heeft daartoe de Centrale Cliëntenraad Emergis (CCE) ingesteld met daaronder bewoners-, bezoekers- en locatieraden. Daarnaast vindt er regelmatig overleg plaats tussen de raad van bestuur en het Zeeuws Platform ggz, een platform waarin familie- en cliëntenorganisaties zijn vertegenwoordigd. Samenstelling In 2014 bestond de raad uit minimaal drie en maximaal negen leden. Normaliter kent de raad een dagelijks bestuur waarin onder andere de voorzitter en secretaris zitting hebben. In 2014 heeft de raad ervoor gekozen te werken zonder een dagelijks bestuur. Ondersteuning raden De CCE, bewoners-, bezoekers- en locatieraden worden ondersteund door twee onafhankelijke ondersteuners, medewerkers en vrijwillige ondersteuners. De CCE heeft tevens de beschikking over een eigen secretaresse. Over onderwerpen waarover binnen de CCE onvoldoende expertise aanwezig is, kan de raad een beroep doen op deskundigheid binnen de organisatie (zoals bijvoorbeeld financiën). Verder zoekt de CCE waar nodig zelf contact met externe deskundigen op wie de raad een beroep kan doen ter ondersteuning van advisering. Terugkijken met onze blik vooruit
16
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
In 2014 is onder andere gebruik gemaakt van de deskundigheid van het LOC Zeggenschap in Zorg en het Klaverblad Zeeland. Verder is de centrale cliëntenraad lid van het LOC Zeggenschap in Zorg. Begroting In 2014 beschikte de centrale cliëntenraad over een budget van € 36.980,-- en de locatieraad over een budget van € 6.000,--. Voor 2015 is de begroting van de locatieraad gelijk gebleven en die van de centrale cliëntenraad gewijzigd in € 36.700,--. Uitgebrachte adviezen De CCE heeft, conform de WMCZ, het afgelopen jaar de volgende gevraagde en ongevraagde adviezen aan de raad van bestuur uitgebracht: • Positief advies op de adviesaanvraag implementatie leveringsvoorwaarden. • Positief advies rondom de samenwerking Emergis –Lucertis. • Positief advies ‘hoofdlijnen voorgenomen besluit toekomst RGC’. • Positief advies aangaande de herbenoeming van mevr. N van der Ploeg en mevr. S. van der Wouden. • Positief advies voor het in gebruik nemen van E-health van Minddistrict. • Positief advies wijziging van het klachtenreglement. • Positief advies voor de aanstelling van dhr. Meijers als plaatsvervangend voorzitter van de klachtencommissie. • Positief advies wijziging grondslag statuten. • De CCE heeft een ongevraagd advies gegeven over het dragen van naambordjes door personeel. Het advies was om het dragen van naambordjes vrijblijvend te houden. • Positief advies op de begroting 2015 van Emergis. In het vertrouwen dat goede cliëntenzorg gewaarborgd wordt. • Positief advies op het strategisch positioneren van de afdeling Personeel & Organisatie, inclusief opleidingen, onder de Raad van Bestuur. Vergaderingen De centrale cliëntenraad vergadert iedere twee weken en overlegt vier keer per jaar met de raad van bestuur. Bij twee vergaderingen (voorjaar/najaar) is ook de raad van toezicht aanwezig. In 2014 heeft de cliëntenraad vier keer regulier overleg met de raad van bestuur gepleegd. De agenda van de vergadering wordt via mailwisseling opgesteld. Het aantal informele overleggen bedraagt twee. Vanaf 2015 heeft de cliëntenraad zes keer regulier overleg met de raad van bestuur en vervallen de informele overleggen. Besproken onderwerpen Tijdens de vergaderingen zijn onder andere de volgende onderwerpen besproken: • Kaderbrief 2015 • Bezetting en werving cliëntenraadsleden • Vrijwilligersbeleid • Werving collegiaal bestuurder • RGC Zeeuws-Vlaanderen • Inspectie voor de Gezondheidszorg • Zorginkooptraject en betrokkenheid cliëntenraad daarbij • Stand van zaken ROM • Samenwerking Novadic Kentron • Stip op de horizon 2015-2018 • High & Intensive Care • Samenwerking Zeeuwse Gronden • Aanpassen/evalueren reglement CCE/RvB • Onderzoek patiëntveiligheid • Transities jeugdzorg en WMO • Alle onderwerpen vanuit de adviesaanvragen zoals onder meer Lucertis, e-Health, Basis ggz. • Jaarplan/begroting 2015.
Terugkijken met onze blik vooruit
17
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Cliëntenraad Rgc Het Rgc beschikt over een eigen cliëntenraad, die wordt ondersteund door een onafhankelijk ondersteuner en secretaresse.
3.3
Ondernemingsraad Op grond van de Wet op de Ondernemingsraden (WOR), worden advies- en instemmingprocedures behandeld en informatie uitgewisseld over sociaal- en financieel beleid tussen de raad van bestuur en ondernemingsraad. Onderwerpen worden aangedragen door de raad van bestuur of de ondernemingsraad. In 2014 zag de samenstelling van de ondernemingsraad als volgt uit: Naam Wim van Goch Mario Hagenaars Yvonne Engelen Chester Leenhouts Ilse ten Winkel Rieky Bostelaar Rob Coppoolse Liesbeth Dekkers Sonja de Graaff Lucy Herbers Georgette Goedegebuure Sander de Bree Anja Mracha Jaco Balkenende
Functie voorzitter tot 01-05-2014 voorzitter vanaf 01-05-2014 plaatsvervangend voorzitter tot 01-05-2014 lid dagelijks bestuur lid en vanaf 01-05-2014 plaatsvervangend voorzitter lid vanaf 01-04-2014 lid tot 01-04-2014 lid lid tot 17-10-2014 lid lid lid vanaf 01-02-2014 lid tot 01-02-2014 lid lid vanaf 01-06-2014
De leden van de ondernemingsraad maken deel uit van een van de zes onderdeelcommissies. Iedere sector heeft een eigen onderdeelcommissie, zo ook de gezamenlijke diensten. In totaal heeft de medezeggenschap (alle onderdeelcommissies samen) ongeveer 30 leden. Een onderdeelcommissie richt zich op, de WOR betreffende, sectoraangelegenheden, de ondernemingsraad richt zich op organisatiebrede aangelegenheden. Iedere onderdeelcommissie beschikt over een eigen voorzitter en secretaris. Naast deze commissies maken een aantal ondernemingsraadleden ook deel uit van de OR commissie P&O en de OR-commissie VWGM, voor het bespreken van specifiek hieraan gerelateerde onderwerpen. De OR draagt zorg voor de eigen scholing en maakt in toenemende mate gebruik van deskundigheid binnen de eigen organisatie. Voorts benut de raad media als digitale nieuwsbrieven voor de contacten over en weer met de achterban. In 2014 heeft de OR 18 keer onderling vergaderd en zijn er zes overlegvergaderingen geweest met de bestuurder waarvan twee in aanwezigheid van de raad van toezicht. Daarnaast kwam het dagelijks bestuur bijna wekelijks samen en zijn er gedurende het jaar tien geplande informeel overleggen tussen bestuurder en dagelijks bestuur geweest. In de overlegvergaderingen zijn de volgende onderwerpen besproken: Adviesprocedures • Rgc. • Herbenoeming leden raad van toezicht. • Kandidaat lid collegiale raad van bestuur. • Zorgvraaggestuurde personele inzet K&J. • Plaatsvervangend voorzitter klachtencommissie. • E-health. • DJI. • Herpositionering P&O.
Terugkijken met onze blik vooruit
18
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Instemmingprocedures • Verplichte vrije dag 2014. • Zoekopdracht collegiaal bestuurder. • Aanpassen reglement klachtencommissie personeel. • Werkervaringsplaatsen. • Aanpassen klachtenreglement. • Regeling (her)registratie. • Toepassingsregeling K&J. • Scholingsvergoeding herplaatsingskandidaten. • Relatiebenaderbeding. • Beleid nevenwerkzaamheden. Voor uitgebreide informatie verwijzen wij naar het jaarverslag van de ondernemingsraad over het jaar 2014.
3.4
Familieraad Het jaar 2014 stond voor de familieraad in het teken van start van het implementeren van het familiebeleid. Deze opdracht vloeide voort uit de opdracht die de familieraad bij haar oprichting in 2012 heeft aanvaard. Samen met de projectgroep onder leiding van ondersteuner Caroline van Tilburg werd hieraan gewerkt. Het leidde tot een onderzoek naar wat er op welke afdelingen binnen Emergis al gebeurt aan het familiebeleid en wat er nog verbeterd moet worden. Na het vaststellen van het familiebeleid zal worden gewerkt aan het maken van een beknopte beschrijving, waardoor het familiebeleid compact kan worden uitgedragen naar anderen. Activiteiten De familieraad heeft ook in 2014 diverse bijeenkomsten, symposia en beleidsochtenden bijgewoond bijvoorbeeld de beleidsochtend over “Een nieuwe horizon” . Gasten Om goed geïnformeerd te blijven over de ontwikkelingen binnen Emergis ontvangt de familieraad in elke vergadering gasten op uitnodiging. Het betreft daarbij veelal directeuren van de afdelingen binnen Emergis. Daarnaast worden ook gasten van buiten Emergis uitgenodigd. Werkbezoeken Naast de gesprekken met gasten voert de familieraad ook werkbezoeken uit. Deze bezoeken zijn gericht op het beter leren kennen van de omgeving waarin cliënten van Emergis worden behandeld en stimuleren de gesprekken over de implementatie van het familiebeleid. Zo heeft de raad een bezoek gebracht aan de verslavingsafdeling van Emergis. Medezeggenschapstaak De familieraad behandelde in 2014 een adviesaanvragen waaronder advies over het jaarplan van Emergis , de start van VOF in de kinderpsychiatrie, de benoeming van een nieuw lid van de raad van bestuur. Bijzonder was het advies ten aanzien van de vernieuwde opstelling van de statuten van Emergis. De familieraad heeft benadrukt dat uit de statuten moet blijken dat Emergis in eerste instantie een Zeeuwse organisatie is. Deze aanbeveling is ook opgenomen in de nieuwe statuten van Emergis. Familievertrouwenspersoon In 2014 werd twee keer gesproken met de familievertrouwenspersoon. Het betrof het verslag van 2013 en het verslag van het eerste half jaar. Vanuit deze besprekingen werden aanbevelingen gedaan aan de raad van bestuur. Enkele daarvan werden opgenomen in het verbeterregister. De raad was blij te vernemen dat de familievertrouwenspersoon een stijgende ontwikkeling constateert in het betrekken van familie. Raad van bestuur De familieraad voerde verschillende keren overleg met de raad van bestuur over lopende en toekomstige ontwikkelingen.
Terugkijken met onze blik vooruit
19
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Samenstelling familieraad In 2014 waren er een aantal mutaties in de samenstelling van de familieraad. Door bijzondere omstandigheden moesten Marleen Piëntka en Gerjanne van Wiersum hun taken vroegtijdig beëindigen. Daarmee zag de samenstelling van de raad er in 2014 als volgt uit: Naam Margit Bergen-Langenberg Kees van Damme Joke Rouw Jacqueline Du Parand Els van Zwieten
Functie voorzitter vice voorzitter lid lid lid
De familieraad werd tot 31 december 2013 ondersteund door Arianne Klompe. Vanaf 1 januari 2014 wordt de familieraad ondersteund door Ruth van Dalen die het secretariaat van de raad voert en Caroline van Tilburg die de raad voorziet van inhoudelijke ondersteuning.
Terugkijken met onze blik vooruit
20
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
4
Medewerkers
4.1
Personeelsbeleid Het jaar 2014 was voor Emergis op personeelsgebied een jaar waarin is ingespeeld op de externe ontwikkelingen die door de overheid zijn ingezet. Emergis staat voor de taak om medewerkers voor te bereiden op hun toekomst binnen Emergis, de organisatiestructuur voorbereiden op deze wijzigingen en een krimp realiseren om de inkomsten in evenwicht te brengen met de toegestane formatie. Denk hierbij aan de reorganisatie bij Indigo en de veranderingen bij het Rgc. Om de organisatie in de komende jaren duurzaam van gekwalificeerd personeel te blijven voorzien is er gestart met het opzetten van een model voor strategische personeelsplanning. Hiermee kan op basis van de productieafspraken inzicht worden gegeven hoeveel gekwalificeerd persooneel er in de diverse functies nu en straks noodzakelijk is. Tevens wordt er een scholingsplan opgezet om de transitie van de medewerkers naar het nemen van verantwoordelijkheid in de zelforganiserende teams mogelijk te maken en medewerkers te faciliteren in het meer ambulant werken. De werving van psychiaters heeft veel extra inspanning gevraagd. Naast de wervingsactiviteiten op het jaarcongres van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie is dit jaar ook een wervingscampagne gestart in Duitsland. De eerste signalen wijzen op een positief resultaat. Mobiliteit Het aantal FTE’s in loondienst op 31 december 2014 is met 11,7 FTE gedaald ten opzichte van vorig jaar naar 990,3. De afdeling P&O heeft hierbij een belangrijke rol gespeeld, samen met het mobiliteitscentrum. Dit centrum begeleidde de herplaatsing van boventallige medewerkers, naar functies binnen en buiten Emergis. Vrijwel alle medewerkers zijn intern of extern herplaatst. Het personeelsverloop kwam dit jaar uit op 12% CAO Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening De CAO voor de branche Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening liep af op 31 december 2013. De onderhandelingen voor een nieuwe CAO zijn van start gegaan waarbij de onderhandelingen gericht zijn op het realiseren van een nieuwe en moderne cao voor eerdergenoemde branche. Een cao die aansluit bij maatschappelijke ontwikkelingen (mobiliteit en inzetbaarheid van medewerkers), wettelijke ontwikkelingen (verhoging pensioenleeftijd en verkorting WW-duur) en ontwikkelingen in de branche (wijziging werkingssfeer cao en andere verantwoordelijkheidsverdeling werkgever/werknemer). De nieuwe CAO is 17 december 2014 afgesloten en heeft een looptijd tot 1 april 2016. CAO GGZ De CAO GGZ liep af per 1 januari 2013. De CAO onderhandelingen zijn in een impasse geraakt maar uiteindelijk is er in mei 2015 een nieuwe CAO overeengekomen. De nieuwe cao is per 1 juli 2015 (met terugwerkende kracht) ingegaan en loopt tot 1 maart 2017.De brancheorganisatie GGZ Nederland en de vakbonden hebben verschillende afspraken gemaakt in het onderhandelingsakkoord. Er is in totaal een structurele loonstijging van 3,5 procent afgesproken, 0,8 procent aan éénmalige uitkeringen en vanaf 1 juli 2015 wordt ook onregelmatigheidstoeslag over vakantie uitbetaald. Tijdelijke banen en 0-urencontracten worden daarnaast omgezet in vaste banen. In 2015 zullen de lonen met 1,75 procent stijgen en in 2016 met 1,25 procent. Tevens wordt de eindejaarsuitkering verhoogd met een half procent. Medewerkers uit de GGZ krijgen daarnaast ook tweemaal een eenmalig uitkering. P&O doelen 2014 Daarnaast heeft P&O vanuit de in de kaderbrief genoemde richtlijnen aan de volgende drie onderwerpen specifiek aandacht besteed: • Belevingsgericht werken: P&O coördineert de projectmatige invoering van belevingsgericht werken voor de gehele organisatie van Emergis. In 2014 is er een nieuwe projectleider begonnen. Dit heeft het project in 2014 een lange tijd stilgelegd. In samenspraak met de raad van bestuur zijn de nieuwe uitgangspunten voor het belevingsgericht werken geformuleerd en is dag “Gewoon doen” voor januari 2015 vormgegeven. • Strategisch Personeelsbeleid: Samen met het PGGM en de afdeling Planning en Control is vorm en inhoud gegeven aan het scenariomodel. Het model is thans volledig gevuld en op het moment dat de productieafspraken met de zorgverzekeraars zijn gemaakt kan, relatief eenvoudig, per directie duidelijk gemaakt worden wat hiervan de consequentie is voor de samenstelling van het personeelsbestand. In 2015 wordt hier voor het eerst meegewerkt. Als vervolg hierop is een werkgroep Terugkijken met onze blik vooruit
21
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
vast bezig met het vaststellen van de competentieprofielen en de benodigde scholingsplannen om van de ist naar de soll-situatie te komen. • Verminderen ziekteverzuim: In het afgelopen jaar zijn de beleidsstukken rondom verzuimbegeleiding vernieuwd waarbij de eigen regie van zowel de leidinggevende als de medewerker de nadruk heeft gekregen. De leidinggevenden hebben allemaal een training gekregen in de nieuwe begeleidingsstappen. Dit heeft er uiteindelijk toe geleid dat het voortschrijdende verzuim van 4,9% is teruggegaan naar 4,5%. Helaas is het streefcijfer van 4.0% niet gehaald. Kwaliteit medewerkers De ontwikkelingen in het kader van de modernisering van de AWBZ, ambulantisering, de basis ggz en de invoering van prestatiegerichte bekostiging stellen veranderende eisen aan de kwaliteit van de medewerkers, zowel aan de zorgverleners, de leidinggevenden als aan het ondersteunend personeel. Indien de medewerkers niet beschikken over de benodigde kennis, vaardigheden, competenties en/of ervaringen, is dit direct van invloed op de realisatie van de doelstellingen van Emergis. Middels scholingsbeleid, bijscholing, het aanbieden van een geïntegreerd aanbod van de meest actuele onderwerpen (ambulantisering, systeemgericht en belevingsgericht werken en het hanteren van de responsmethodiek) als het inzetten van het mobiliteitsbureau begeleidt Emergis haar medewerkers bij deze veranderende eisen aan de functie. Daarbij vindt Emergis het van groot belang te weten of de medewerkers ook tevreden zijn over de organisatie en de werkomstandigheden. In het derde kwartaal is dit uitgevraagd door middel van een medewerkersbelevingsonderzoek. Uitkomsten hiervan zijn dat Emergis loyale medewerkers heeft die zich inzetten om hun werk goed te doen en tevreden zijn met hun dagelijkse werkzaamheden en direct collega’s. Het is wel belangrijk hen de erkenning voor hun werk te geven en open te communiceren, zodat zij zich door de organisatie gewaardeerd blijven voelen Medewerkerveiligheid is een cruciaal en risicovol thema ook in 2014. Veiligheid betreft verschillende onderdelen, zoals medicatieveiligheid, fysieke veiligheid (waaronder agressie gericht op medecliënten en/of personeel), brandveiligheid van gebouwen, omgevingsveiligheid op het terrein van de centrale voorziening maar ook de risico’s op suïcide bij bijvoorbeeld nabijgelegen spoorwegovergangen. Door de ontwikkeling naar extramuralisering en daaraan gekoppeld de hogere drempel bij opname, neemt de zorgzwaarte bij opgenomen cliënten toe. Dit heeft ondermeer gevolgen voor de agressie zowel gericht tegen medecliënten als tegen medewerkers.
4.2
Kerncijferspersoneel Personeel in loondienst per 31 december 2014 Medewerkers** FTE* Geslacht Full-time Part-time Totaal Full-time Part-time Totaal Mannen 208 98,3 306,3 208 136 344 Vrouwen 144 540 684 144 846 990 Totaal 352 638,3 990,3 354 982 1334 *% dienstverband conform arbeidsovereenkomst. 1 FTE = 36 upw ** personen met wie een arbeidsovereenkomst is afgesloten
Leeftijdsopbouw aantal medewerkers Groep FTE* Groep Man Vrouw <19 2 3 20-24 10 35 25-29 14 86 30-34 20 113 35-39 31 116 40-44 52 119 45-49 45 150 50-54 57 160 55-59 80 136 >60 41 64 Totaal 352 982
Terugkijken met onze blik vooruit
Totaal 5 45 100 133 147 171 195 217 216 105 1334
% 0,4 3,4 7,5 10,0 11,0 12,8 14,6 16,3 16,2 7,9 100
22
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Personeelsverloop Medewerkers In dienst Uit dienst
Leerlingen 144 161
6 4
Oproepkrachten 19 16
Stagiaires 163 165
De gemiddelde leeftijd steeg in 2014 naar 45,2 jaar (2013: 44,8). Verdeling FTE naar beroepsgroepen in % (inclusief personeel niet in loondienst (PNIL)) CONO beroep Aantal % FTE % verpleegkundigen 465 32 351 33,6 medici 75 5,2 41,7 4 psychologen 106 7,3 81,3 7,8 agogen 374 25,8 277,2 26,6 vaktherapeuten 24 1,7 14,6 1,4 ondersteunend personeel 357 24,6 229,7 22 management 51 3,5 48,1 4,6 Totaal 1452 100 1043 100 De groep verpleegkundigen is iets gedaald in 2014 en bedraagt 33,6% van het totale personeelsbestand (in 2013: 34,1%). Het percentage ondersteunend personeel en management bleef nagenoeg gelijk. Ontwikkeling van Verzuim Het in 2014 gestelde streefcijfer van 4,0% is niet gehaald. Het voorschrijdend verzuim over 2014 komt uit op 4,5% en is 0,4% lager dan het verzuim in 2013.
Bron: Vernet Health Ranking 2014
Over 2014 ligt het verzuim van Emergis lager dan dat van de branche. Zoals voorspeld is het verzuim in 2014 binnen Emergis ten opzicht van 2013 gedaald.
Terugkijken met onze blik vooruit
23
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
4.1 Vertrouwenspersonen Vertrouwenspersonen Naam Wil Borst Harm van Eerden
Functie vertrouwenspersoon vertrouwenspersoon
In het verslagjaar 2014 hebben in totaal 21 medewerkers een beroep gedaan op de vertrouwenspersonen. Buitendien waren er een handvol telefonische consultaties met een enkele vraag om informatie. Bijvoorbeeld over rechten en plichten etc., waaruit verder geen nader inhoudelijk gesprek volgde. Dit heeft geleid tot één of meerdere gesprekken met betrokken medewerker. Samen met arbeidsgerelateerde vragen (totaal vijf) en arbeidsverstorende conflicten (totaal twee) waren er in dit verslagjaar enkele problemen rond onheuse bejegening (twaalf) en (persoonlijke) veiligheid (twee). Ook in 2014 hebben de vertrouwenspersonen zich ingezet om - samen met de hulpinroepende medewerkers - diens probleem te verhelderen, verantwoordelijkheden te omschrijven, diverse mogelijkheden in kaart te brengen, rechten en plichten te achterhalen en procedures en acties door te nemen. De verhouding met de klachtencommissie van Emergis is goed.
Terugkijken met onze blik vooruit
24
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
5 5.1
Kwaliteit & veiligheid Kwaliteit van zorg Zorgprogramma’s en zorgpaden De zorgprogramma’s en daarbinnen de zorgpaden omschrijven het behandelaanbod van Emergis. Een zorgpad beschrijft welke interventies worden ingezet voor een bepaald behandeldoel betreffende een specifieke cliëntengroep. Naast duidelijkheid voor de cliënt geeft dit richting aan de zorgverleners door een zekere mate van uniformering van behandeling. Dit dient te leiden tot vereenvoudiging van de behandel/begeleidingsprocessen. In navolging van voorgaande jaren is er een continue lijn van inhoudelijke aanpassingen en aanscherping, verwerkt in de beschrijvingsformats, van de zorgprogramma's actueel. Binnen de zorgprogramma's wordt gestreefd naar een zo passend mogelijke beschrijving welke tevens gebruikt kan worden voor de implementatie van mijn Quarant (mQ 3.0). Gesteld moet echter worden dat niet alle programma's even ver zijn qua ontwikkeling, beschrijving en implementatie. In 2015 zal vanuit het kenniscentrum blijvend dit proces binnen de sectoren ondersteund worden. Op kleine schaal vinden daarnaast de eerste doorrekeningen plaats van zorgprogramma/zorgpad naar opbrengsten en kostenverhouding. In 2015 zal dit verder uitgevoerd worden als ook de beoordeling welke andere programma's in aanmerking kunnen komen voor deze doorrekening. Tevens zal er in 2015 gekeken worden naar een eerste programmatische borging in mQ 3.0. Interne en externe audits Om na te gaan of onze processen goed en conform de kwaliteitseisen functioneren, zijn opnieuw interne audits georganiseerd. Zij sloten aan op de beleidscyclus van Emergis, en zijn daarom in overleg met de raad van bestuur en directies gepland en uitgevoerd. Veelal betroffen het procesaudits op het primaire proces en actuele thema's daarbinnen, zoals methadonverstrekking, medicatieverstrekking en separatie. Naast de HKZ-audits worden binnen Emergis ook uitgevoerd: • PRISMA-audits: toegepast bij ernstige incidenten. Retrospectief worden faal- en herstelfactoren in beeld gebracht. • VVB-audits: interne veiligheidsvisitatiebezoeken, gericht op het veiligheidsmanagementsysteem. • PRI's: risicoinventarisatiemethode, waarbij juist prospectief de risico’s van vooraf bepaalde (zorg)processen in kaart worden gebracht. Hierop wordt vervolgens actie ondernomen. • Controles administratieve organisatie: technische controles vonden plaats, waar nodig gevolgd door herstelacties. Alle auditvormen zullen in 2014 gecontinueerd worden. Patiëntenvertrouwenspersoon Emergis heeft een patiëntenvertrouwenspersoon (PVP) van de stichting PVP. Deze PVP verleent advies en bijstand aan cliënten in de zorg bij de handhaving van hun rechten. Het jaarverslag van de PVP wordt standaard in aanwezigheid van de PVP voor een vergadering van het managementteam geagendeerd. In het 2014 heeft de PVP één signaal aan de raad van bestuur afgegeven inzake de informatieplicht artikel 40a Wet Bopz. Dit signaal is adequaat door de directies en geneesheer-directeur opgepakt. Door de genomen maatregelen is de verwachting dat de controle en de toezicht op Bopz-gerelateerde maatregelen groter wordt en het bewustzijn hiervoor zal toenemen. Familievertrouwenspersoon Emergis heeft een familievertrouwenspersoon (FVP) van de stichting LSFVP. Deze FVP is er voor familie of naast betrokkenen van mensen met psychiatrische problemen. Men kan bij de FVP terecht voor informatie, ondersteuning en een luisterend oor. Het jaarverslag van de FVP wordt standaard in aanwezigheid van de FVP voor een vergadering van het directieteam geagendeerd. De jaarlijkse tussenevaluatie wordt besproken tussen de directies met de FVP. Veiligheid Emergis ziet veiligheid als het (nagenoeg) ontbreken van de kans dat een cliënt, medewerker of bezoeker lichamelijke of psychische schade ondervindt tijdens de uitvoering van de werkzaamheden. Veiligheid is een integraal onderdeel van de kwaliteit: het aspect is wel te onderscheiden, maar niet te scheiden van de overige bedrijfsvoering. Terugkijken met onze blik vooruit
25
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Het jaar 2014 is benut om het veiligheidsbeleid verder in de organisatie en op de afdelingen te brengen. Het Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement (COT) heeft een onderzoek naar de invoering van het Emergis veiligheidsbeleid uitgevoerd. Scope lag op de werkelijke veiligheidssituatie bij Emergis. Is het beleid duidelijk en worden de regels daadwerkelijk op de werkvloer toegepast? Werkt het ook op de buitenlocaties? Kortom: hoe staat Emergis ervoor op het gebied van veiligheid en gaan we de goede kant op? Het COT adviseert de programmatische aanpak van het veiligheidsbeleid door te zetten en verder te versterken. Ze merkten op dat de cultuuromslag langzaam merkbaar wordt. Volgens COT is het tegelijkertijd nodig de aandacht te verleggen. Sommige onderwerpen hebben voldoende aandacht gekregen en kunnen verder in de lijn worden belegd. Een voorbeeld hiervan is omgaan met agressie. Om de veiligheidsaanpak binnen de Emergis de komende jaren te versterken is het volgens COT belangrijk om minstens aandacht te hebben voor de volgende punten: • Reageer alert op ontwikkelingen in de ggz. De druk op de kwaliteit en veiligheid binnen de ggz en daarmee binnen Emergis neemt naar verwachting verder toe. Bepaal daarom aan welke eisen de kwaliteit en veiligheid binnen Emergis minimaal moet voldoen. • Verduidelijk de veiligheidsvisie van Emergis. De veiligheidsvisie vormt in feite een bestuurlijke norm voor veiligheid en geldt als leidraad voor de gehele organisatie. In discussies over veiligheid geldt de visie als toetssteen. Een toetssteen wordt gebruikt bij keuzes die in de organisatie gemaakt worden in relatie tot veiligheid. • Monitor de realisatie van de visie. Check of de veiligheidsvisie ook gerealiseerd wordt in de dagelijkse (zorg)praktijk. • Verbreed de veiligheidsaanpak. Het huidige veiligheidsbeleid en de bijbehorende activiteiten richten zich vooral op cliëntveiligheid. Een volgende stap is een samenhangend beleid op de overige veiligheidsdomeinen: fysieke veiligheid (breder dan brandveiligheid), veiligheid van waardevolle eigendommen en (medische) informatie, sociale veiligheid en veiligheid van de omgeving/samenleving. • Toets regels en procedures op realisme en werkbaarheid. Om te zorgen dat veiligheidsprocedures en regels in de praktijk effectief zijn, adviseert COT om de feedback van medewerkers hierover te organiseren en te bevorderen. Deze feedback kan benut worden om veiligheidsprocedures meer werkbaar, meer bruikbaar en meer doelmatig te maken. • Versterk informatiemanagement en interne samenwerking. Goed informatiemanagement is de basis voor efficiënte en kwalitatief goede en veilige zorg. Er kan nog veel worden verbeterd in het uitwisselen van cliëntinformatie. Nu wordt nog vooral vanuit de afdeling een beeld opgebouwd van iedere cliënt. Er kan veel gewonnen worden door meer vanuit de cliënt te werken. • Richt crisismanagement in. Ontwikkel een beknopt crisisplan. Bovenstaande aanbevelingen zijn verder uitgewerkt in een herschreven veiligheidsbeleid voor de komende twee jaar. Naast de bestaande veiligheidsonderdelen zijn een Tweetal nieuwe werkgroepen in het leven geroepen; informatiebeveiliging en crisismanagement. De werkgroep drank- en drugsoverlast is tijdelijk weer nieuw leven ingeblazen.
5.2
Kwaliteitsmetingen Emergis voert een actief kwaliteitsbeleid door kwaliteitscontroles maar richt zich vooral op de verbeterslag die naar aanleiding van deze controles worden gevoerd. HKZ-certificering Het hele jaar 2013 was als een druk auditjaar. In januari werd gestart met follow-up audits binnen het GGzdeel. In juni vond een nieuw soort externe audit plaats: die voor de certificering op het veiligheidsaddendum. Als eerste aangesloten instelling bij onze certificerende instelling mocht Emergis dit addendum ontvangen. In oktober vond opnieuw een externe audit plaats. Ditmaal binnen zowel de GGz als de MO. Zij gold als verlengingsaudit voor het HKZ-certificaat per maart 2014. Ook deze audit werd met een positief resultaat afgesloten. Alle audits leverden, naast bevestiging van geleverde kwaliteit, toch ook altijd weer tips en verbeterpunten op.
Terugkijken met onze blik vooruit
26
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Cliëntwaarderingsonderzoeken Het Emergis-instrument om zicht te krijgen op de tevredenheid en waardering van cliënten voor ons werk is ook dit jaar weer gebruikt. Zij sluit aan op de CQ index, maar worden waar nodig aangevuld met specifieke vragen over de voorziening. Overwogen wordt het instrument op meer plaatsen in te gaan zetten; in 2014 krijgt de besluitvorming zijn beslag.
Routine Outcome metingen. Op basis van de aanlevering van de ROM resultaten aan Stichting Benchmark GGZ (SBG) worden twee typen resultaten teruggekoppeld, namelijk; het responsepercentage (aantal volledige ROM meettrajecten) en het behandeleffect. Het behandeleffect wordt weergegeven als DeltaT. Dit is een algemene uitkomstmaat die een indicatie geeft voor het behandeleffect. Echter de getoonde resultaten worden vooralsnog niet gebruikt. In 2015 wordt de methodiek om de behandelresultaten met elkaar te kunnen vergelijken en voor de eigen instelling te kunnen interpreten verder ontwikkelt. De verwachting is dat vanaf 2015 een uitkomstmaat beschikbaar is welke een realistischer beeld schetst van het daadwerkelijke behaalde behandelresultaat. De afgesloten DBC-trajecten in 2014 (januari t/m december) laten zien dat Emergis helaas niet de 50% haalt (dat is de verzekeraarsnorm over 2014 voor geldige voor- en nametingen). Emergis haalt eind 2014 36%. Dit is onvoldoende om de norm van 50% te halen. De grootste sector specialistische behandeling haalt de verzekeraarsnorm wel, maar het totale percentage wordt negatief beïnvloed door herstel, wonen en werken, Indigo, Kinder- & Jeugdpsychiatrie en het Rgc. Deze sectoren hebben een percentage van 31% en lager. Één van de factoren die onder andere zwaar drukt op het percentage is de Basis GGZ (888 trajecten, response is 14%). Met betrekking tot de gestarte DBC-trajecten ( januari t/m december) is een percentage van 63% gehaald. Dit is een indicator voor het te behalen percentage afgesloten trajecten. De resultaten laten echter zien dat op dit moment 28% uitvalt vanwege het ontbreken van een eindmeting. Hier dient scherp op gestuurd te worden. CQ-index Vanaf 2010 wordt de cliëntwaardering voor kortdurende ambulante GGz en VZ uitgevraagd. Sinds 2012 gebeurt dit digitaal, gekoppeld aan de ROM-cyclus. Een ander instrument waarmee ervaring is opgedaan is de CQI voor klinische zorg en verslavingszorg. In 2012 werd zij voor het eerst uitgezet, in 2013 voor de tweede maal. Nieuwe instrumenten in 2013 waren de CQI's binnen beschermende woonvormen, begeleid zelfstandig wonen en maatschappelijke opvang. De resultaten worden intern gebruik voor procesverbetering en extern voor verantwoording. Alle CQI-varianten zijn binnen de Emergis-afdelingen uitgezet. Cliënten zijn tevreden over de effectiviteit van de geboden zorg; de ernst van hun problematiek is afgenomen. 95% van de cliënten voelt zich veilig in huis. Ten aanzien van de cliëntgerichtheid geeft 82% aan een behandelplan te hebben en meer dan 95% geeft aan ingestemd te hebben met het behandelplan, ongeveer 90% vindt de behandeling de juiste aanpak en 93% vindt dat de begeleiding aandachtig luistert. Verbeterslagen kunnen bereikt worden door evaluatie van gestelde doelen, verbetering van de informatieoverdracht en aandacht voor de lichamelijke conditie van cliënten.
5.3
Suïcides/preventie In 2014 hebben 12 suïcides plaatsgevonden (inclusief Rgc), ten opzichte van 13 in 2013, 10 in 2012 en 17 in 2011, 2010 en 2009. Het aantal binnen het in het VIM-systeem gemelde suïcidepogingen (incl. Rgc) bedroeg 83 ten opzichte van 57 in 2013, 75 in 2012 en 71 in 2011. In 2014 is de methodiek voor het analyseren van suïcides nagenoeg gelijk gebleven. Toegevoegd bij complexe casuïstiek is de dossierstudie door een arts/psychiater. Het doel hiermee is om ook uit de voorgeschiedenis leerpunten te destilleren die toekomstige suïcides kunnen helpen voorkomen.
Terugkijken met onze blik vooruit
27
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
18
90
16
80
14
70
12
60
10
50
8
40
6
30
4
20
2
10
0
2009
2010
2011
2012
2013
2014
17
17
17
10
13
12
71
75
57
83
suïcide TS
5.4
aantal gemelde suïcidepogingen
aantal suïcides
Aantal suïcides/suïcidepogingen Emergis (incl. Rgc) 2009-2014
0
Dwang en drang Sinds 2007 heeft Emergis haar inspanningen voor het terugdringen van Middelen of Maatregelen (MoM) en in het bijzonder separatie in diverse (jaarlijkse) projecten gericht op de totale organisatie. Middels deze projecten dwang en drang werd beoogd de kwaliteit van zorg een impuls te geven door aandacht te vestigen op specifieke en aspecifieke factoren van dwang en drang en daarmee een impuls aan kwaliteit van zorg te leveren. In 2009 en 2010 zijn er belangrijke resultaten behaald in het terugdringen van dwang en drang. Emergis is er in geslaagd in een periode van 2 jaar de toepassing van separatie sterk te verminderen, zowel in aantal als in duur. Sinds het laatste kwartaal van 2010 was er een stijging te zien die in 2011 en 2012 nog verder is opgelopen. Dit is een landelijk beeld dat bij andere Ggz-instellingen ook te zien was. In de jaren 2013 en 2014 liep de toepassing van separatie wisselend verder op. Het project werd ook in 2014 ingezet om op structurele wijze te voldoen aan de normen binnen het toetsingskader IGZ en verscherpte eisen IGZ. Ook is aandacht besteedt aan dwang & drang door middel van kunst en film. Dit laatste om de actualiteit en bewustwording scherp te houden bij cliënten, familie en hulpverleners en een cultuuromslag positief te beïnvloeden. De doelen van de afgelopen jaren zijn uitgewerkt, geborgd binnen procedures, in de opleidingscyclus en de operatie op locatieniveau. Inmiddels zijn er andere ontwikkelingen waarbinnen het thema dwang & drang nadrukkelijk en toekomstbestendig terug komt. In de eerste plaats de ontwikkeling van HIC (High & Intensive Care), waarvoor een gezamenlijke business case HWW en SB is ontwikkeld. Middels een projectmatige aanpak zal de HIC en de daarbij behorende randvoorwaarden verder dienen te worden ontwikkeld en geïmplementeerd en zal een volgende stap worden gezet in het integraal terugdringen van Middelen of Maatregelen (MoM) en daarmee in het vergroten van kwaliteit van zorg. HIC is een deel van het antwoord op separeervrije en humanere zorg. Het veiligheidsbeleid (VMS) heeft in de afgelopen twee jaar een duidelijke plaats gekregen binnen Emergis. Hierin is met name geregeld dat incidenten en onderwerpen m.b.t. kwaliteit en veiligheid en verbeteracties belegd zijn op iedere afdeling/locatie. Hiermee start een optimale feedbackloop met de betrokken medewerkers en dichtbij het incident/onderwerp.
Terugkijken met onze blik vooruit
28
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Het analyseren van dwang-/drangtoepassingen vormt een vast onderdeel binnen het VMS. Eind 2014 is de MoM-commissie opnieuw van start gegaan om het onderwerp in brede zin op de agenda te houden en de instelling te kunnen adviseren en informeren. Momenteel vindt beraad plaats hoe het thema dwang en drang, met oog op de ontwikkelingen en na stopzetting van de projectgelden, het best structureel vorm en inhoud kan worden gegeven binnen Emergis. Voortgang tot en met 2014 - ARGUS Na een nieuwe daling van het aantal en de duur van separaties en afzonderingen (34% van het totaal aantal uren insluiting / 29% van het aantal uren separatie) in 2013, is het totaal aantal uren insluiting in 2014 gestegen met 46% en het aantal uren separatie met 19%. Deze stijging is vooral gelegen in het laatste kwartaal en werd bepaald door een klein aantal cliënten met een zeer hoog aantal uren insluiting, waaronder één cliënt welke het gehele laatste kwartaal 24 uur per dag in een speciale kamer verbleef met voortdurend toezicht/begeleiding. Zou het totaal aantal uren in 2014 verminderd worden met die van deze bijzondere casus, dan ligt het aantal in 2014 iets hoger dan in 2013 (500 uur). Het aantal malen dat nood- of dwangmedicatie is verstrekt is gedaald met 39% ten opzichte van 2013. Aantal uren insluiting - fixatie Emergis 2008-2014 40000 35000
aantal uren
30000 25000 20000 15000 10000 5000 0
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Separatie
21978
12627
15663
25147
23888
16999
20281
Afzondering
11924
8326
6759
2437
155
469
220
4
64
1759
2166
13
2853
14945
49
2559
3881
325
234
Andere ruimte 34359
Fixatie
jaar
Aantal toedieningen nood-/dwangmedicatie Emergis 2008-2014 1800 1600
aantal toedieningen
1400 1200 1000 800 600 400 200 0 Dwangmedicatie
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
1295
798
542
423
566
1546
945
jaar
Terugkijken met onze blik vooruit
29
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
5.5
Veilig Incidenten Melden (VIM) Het melden van incidenten is een manier om inzicht te krijgen in de veiligheidsrisico’s binnen een organisatie. Analyse van deze meldingen en daarop gebaseerde verbeteringen leiden tot een verlaagd risico op schade aan cliënten, medewerkers en bezoekers. Sinds februari 2013 geeft het Veilig Incidenten Melden (VIM)-systeem medewerkers de mogelijkheid incidenten digitaal te melden. Het bespreken van incidenten ligt voornamelijk op sector- en afdelingniveau. De overstijgende VIM-commissie heeft daarin een signalerende, bewakende en adviserende rol op organisatieniveau. In 2014 zijn 2.351 incidenten gemeld. Daarnaast zijn 72 medewerkerincidenten gemeld. Voor zover bekend (vanaf 2010) is dit het hoogste aantal meldingen per jaar. Evenals voorgaande jaren bestaat veruit het grootste aantal uit meldingen van grensoverschrijdend gedrag en agressie (1.255 meldingen). Overige categorieën die hoog scoren zijn medicatie-incidenten, valincidenten en (tentamen)suïcide/automutilatie-incidenten. Interpretatie is dat de toename van het aantal meldingen voornamelijk het gevolg is van een positieve ontwikkeling in de meldcultuur. Wat betreft medewerkersincidenten wordt voornamelijk gemeld binnen de categorieën; gebouw/arbeidsmiddelen (19), arbo meldingen (17) en grensoverschrijdend gedrag & agressie (17). Opvallend is dat in deze meldingen aansprakelijkheid steeds vaker genoemd wordt en er meer meldingen worden gemaakt van diefstal/vandalisme. Aantal meldingen Grensoverschr. gedrag&agressie Medicatie (Tentamen)suïcide/automutilatie Valincident Overig* Eindtotaal
2010 971 399 101 248 63 1782
2011 989 680 141 223 98 2131
2012 1058 651 109 262 193 2273
2013 1147 412 130 188 235 2112
2014 1255 497 169 184 245 2350
*onder overige incidenten wordt o.a. verstaan: dwangtoepassingen, vermissing/ontvluchting, besmettingsincidenten, somatisch incident, gebouw/arbeidsmiddelen.
In 2014 hebben voornamelijk de categorieën agressie en medicatie aandacht gekregen. Door analyse hiervan is er beter zicht op welke factoren binnen deze categorieën een rol spelen. De onderwerpen die spelen met betrekking tot grensoverschrijdend gedrag en agressie zullen worden opgepakt door het organiseren van themamaanden in de tweede helft van 2015. De organisatie van VIM lijkt eind 2014 steviger te staan. Dit blijkt uit de bekendheid van de VIM binnen de organisatie, diverse initiatieven en ondersteuningsvragen. Hierbij geldt wel dat er tussen afdelingen en sectoren grote verschillen zijn waar te nemen. Verder blijkt dat de verbeterkracht van teams en leren van elkaars initiatieven nog aandacht nodig heeft. Hier zijn reeds stappen in gemaakt, maar heeft nog niet het beoogde doel heeft bereikt. Deze onderwerpen zullen voor de VIM-commissie in 2015 speerpunten blijven.
5.6 5.6.1
Klachten Klachtencommissie cliënten en familie De regeling is een gezamenlijke regeling van vijf instellingen, die alle vijf gebruik maken van dezelfde klachtencommissie. De instellingen zijn Emergis, het Rgc Zeeuws-Vlaanderen, het Admiraal De Ruyter Ziekenhuis (enkel voor de gedwongen opgenomen patiënten op de PAAZ), De Villa Praktijk voor Psychiatrie en Psychotherapie en Prokino (T-care). Het bestaan van de klachtencommissie wordt door de deelnemende instellingen onder de aandacht van cliënten gebracht. Iedere klager krijgt na ontvangst van zijn klacht een exemplaar van het reglement van de klachtencommissie toegestuurd. Het reglement is in 2014 geëvalueerd en herzien. Samenstelling van de commissie De commissie bestaat uit drie leden; een onafhankelijk jurist als voorzitter, een externe psychiater en een lid dat het cliëntenperspectief vertegenwoordigt. De commissieleden worden voor een periode van vier jaar benoemd en zijn eenmaal herkiesbaar. Voor elk lid is een vervanger beschikbaar met dezelfde kwalificaties. Terugkijken met onze blik vooruit
30
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Per 1 oktober 2014 is Paul Meijer benoemd als waarnemend voorzitter. De commissie wordt bijgestaan door een ambtelijk secretaris, Sylvia Lokerse. Het rooster van aftreden, ook voor de vervangende leden, is als volgt: Naam Rob Rammeloo Paul Meijer Bianca Buijck Ada Overwater Rinus Vegt Jan van Borssum Waalkes
Functie onafhankelijk jurist/voorzitter (benoemd 2013) waarnemend voorzitter (benoemd 2014) vertegenwoordiger cliëntperspectief (benoemd 2009, herbenoemd 2013) waarnemend vertegenwoordiger cliëntperspectief (benoemd 2010, herbenoemd 2014) psychiater (benoemd 2010, herbenoemd 2014) psychiater (benoemd 2010, herbenoemd 2014)
De commissie doet voor de PAAZ van het Admiraal De Ruyter Ziekenhuis alleen de BOPZ-zaken, maar treedt voor de andere instellingen ook op als WKCZ-commissie. Wanneer een klaagschrift is ontvangen, wordt door de commissie de mogelijkheid tot bemiddeling overwogen. Als er geen bemiddeling wordt gevraagd of aangeboden, volgt een hoorzitting. De termijnen voor behandeling van de klacht en het doen van een uitspraak zijn in de wet en het klachtenreglement opgenomen. De commissie probeert zich strikt te houden aan deze termijnen. De commissie hanteert het principe van het gezamenlijk horen van beide partijen. Klachten in 2014 In 2014 heeft de klachtencommissie in totaal 45 klaagschriften ontvangen, alle afkomstig van Emergis en/of Rgc cliënten, waarvan 14 klaagschriften ontvangen via de website www.emergis.nl. De klaagschriften bevatten in enkele gevallen meerdere klachten. Het totaal aantal klachten was 61. Van de 45 klaagschriften hebben 12 klaagschriften (dat is 27%) tot een hoorzitting geleid. Twee klaagschriften zijn in één hoorzitting behandeld en in één hoorzitting is bemiddeling tot stand gekomen, waardoor een uitspraak ontbreekt. De klachten gingen vooral over onderwerpen als communicatie, bejegening en registratie. Hoorzittingen 2014 Aantal PVP/FVP 12 11 *
Klachten 25*
Gegrond Ongegrond 15 (60%) 9 (36%)
Overig 1 (4%)
Omdat bij meerdere klachten in een klaagschrift, per klacht een uitspraak wordt gedaan, worden deze ook als zodanig meegenomen in de telling. Het totaal komt hiermee op 25 klachten in 12 klaagschriften.
Ten aanzien van de klachten die niet tot een hoorzitting hebben geleid, kan opgemerkt worden dat zij, vanwege tussenkomst van andere partijen, alle zijn afgehandeld tot tevredenheid van betrokken partijen. In 2014 hebben vijf bemiddelingsgesprekken plaatsgevonden (2 in 2013, 1 in 2012, 2 in 2011). Gezien de aard van deze klacht was bemiddeling het meest passend en is de klacht afgehandeld tot tevredenheid van betrokken partijen. Het relatief hoge aantal ingediende klaagschriften leidde niet tot een hoog aantal hoorzittingen. De PVP heeft over het algemeen goed contact met de cliënten. Mogelijk zorgt zij in veel gevallen voor het oplossen van problemen, waarmee de noodzaak van het indienen van een klaagschrift komt te vervallen. Opmerkingen en aanbevelingen van de klachtencommissie in de uitspraken jegens de raad van bestuur worden door de raad van bestuur serieus genomen. In alle gevallen volgde de raad van bestuur de uitspraak en er zijn, waar nodig en geadviseerd, acties ondernomen.
Terugkijken met onze blik vooruit
31
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
5.6.2
Klachtencommissie personeel Binnen Emergis worden onheuse bejegening, ongewenst gedrag, (seksuele) intimidatie, pesten, agressie of geweld niet getolereerd. Zij kunnen bedreigend zijn en het werkplezier flink bederven. Klachten die op deze onderwerpen betrekking hebben kunnen medewerkers voorleggen aan een vertrouwenspersoon (intern of extern) of aan klachtencommissie personeel. Dit is een onafhankelijke commissie. Als medewerkers in hun werksituatie tegen problemen of dilemma’s aanlopen bestaat de mogelijkheid om een vertrouwenspersoon in te schakelen. Dit zal vooral voorkomen als ze het minder gewenst vinden en/of een te grote drempel ervaren. Ook staat het de medewerker vrij om een klacht in te dienen bij de klachtencommissie personeel. Indien nodig kan de vertrouwenspersoon daarbij helpen. In 2014 zag de samenstelling van de klachtencommissie personeel als volgt uit: Naam Functie Jan Vermeulen voorzitter Willem van der Grinten lid namens de raad van bestuur Elly Brand lid namens de raad van bestuur Sjef Vrencken lid namens de ondernemingsraad Gert van der Slikke lid namens de ondernemingsraad De klachtencommissie heeft de beschikking over een ambtelijk secretaris. In het jaar 2014 is er geen beroep gedaan op de klachtencommissie. Wel heeft de commissie een jaarbijeenkomst gehouden, deels in gezamenlijkheid met de vertrouwenspersonen en het hoofd P&O. Daarbij werd geconcludeerd dat het reglement wel enige aanpassing behoefde. Hiertoe is met de ondernemingsraad een traject gestart, waarna de raad van bestuur het gewijzigde reglement heeft vastgesteld. Vertrouwenspersonen Naam Wil Borst Harm van Eerden
Functie vertrouwenspersoon vertrouwenspersoon
Door 21 medewerkers is in 2014 een beroep gedaan op de vertrouwenspersonen. Dit zijn er 7 meer dan in 2013. Daarnaast waren er een aantal telefonische consultaties voor informatie. De meeste vragen betroffen arbeidsgerelateerde problematiek (totaal 5) en willekeur (totaal 10). Daarnaast waren er kwesties rondom een verstoorde arbeidsrelatie (totaal 1), veiligheid (totaal 2), verstoorde samenwerking onderling (totaal 1) en meningsverschillen (totaal 2). Opvallend was het verschil in omvang van de aantallen. De externe vertrouwenspersoon werd 18 maal benaderd, de interne drie keer. Het is niet bekend wat de reden hiervan is. Net als voorgaande jaren hebben de vertrouwenspersonen zich ingezet om – in gezamenlijkheid met de hulpinroepende medewerker - diens probleem te verhelderen, verantwoordelijkheden te omschrijven, de diverse mogelijkheden in kaart te brengen, rechten en plichten te achterhalen en procedures en acties door te nemen. De contacten met de klachtencommissie verlopen naar tevredenheid.
Terugkijken met onze blik vooruit
32
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
6 6.1
Beleid, inspanningen en prestaties Visie Emergis heeft haar ambities verwoord in het visiedocument ‘Geestelijk gezond in Zeeland’. Hierin spreken wij onze ambities uit. Ambities die we hebben gerealiseerd, en ambities waaraan we werken. Ambities die spanningen met zich meebrengen om goed met elkaar samen te werken en koers te kiezen en vast te houden, in goede en in slechte tijden. Het is onze uitdaging en onze inspiratie om samen met anderen te werken aan een gezond Zeeland. Drie kernwaarden staan hierbij voorop: • Passend • Ruimte • Samen Onze ambities beogen we uit te drukken in de volgende missie Samen werken aan een goede geestelijke gezondheid van alle mensen in Zeeland De visie gebruiken we als toetssteen voor al ons handelen en is tot stand gekomen met inbreng van medewerkers, cliënten en externe relaties.
6.2
Kaderbrief Jaarlijks wordt in april een kaderbrief opgesteld. Deze kaderbrief schets de kaders voor de jaarplannen van de sectoren en diensten. De basis van de kaderbrief wordt gelegd tijdens de beleidsdagen van de directeuren en raad van bestuur, en is daarbij mede gevoed door ons visiedocument ‘Geestelijk gezond in Zeeland’ Zeeland’ en de kernwaarden passend, ruimte en samen. Een visie, waarin als vanzelfsprekend kwaliteit van zorg leidend is. In de huidige situatie, waar kwaliteit van zorg, veiligheid en financiering steeds vaker op gespannen voet met elkaar staan, betekent dit een uitdaging voor onszelf, onze cliënten, diens familie en vrienden en onze samenwerkingspartners. Samen werken aan een goede geestelijke gezondheid van alle mensen in Zeeland en ons hierbij in het bijzonder inzetten voor de meest kwetsbare mensen, blijft onze ambitie.
6.3
Samen verder – jaarplan/begroting 2014 December 2013: het jaarplan/de begroting 2014 ‘Samen verder wordt vastgesteld. ‘Samen verder’ is een richtinggevend document voor 2014. Hierin staan onze keuzes en in grote lijnen hoe we die willen bereiken. We geven u in deze paragraaf een impressie van hetgeen in 2014 is bereikt. Ambulantisering/afbouw bedden • ouderenpsychiatrie: voortgezette behandeling 15 bedden afgebouwd in 2014 • voortzetting van Psychiatrische Zorg Thuis en Volledig Pakket Thuis als outreachende ambulante zorg • ontwerpen van Intensive Home Treatment pilot • verdere ontwikkeling plannen H&IC Positionering Basis ggz • Met de start van de basis ggz 2014 is er landelijk, en ook binnen Zeeland, sprake van een teruggang van cliënten instroom. • Hierop is geanticipeerd door inkrimping formatie medewerkers. • Aantal locaties is gecentraliseerd. • Voorbereiding op de transitie jeugd zijn gestart; zowel intern als extern (met de gemeenten). • Voorbereiding interne transitie; overheveling HELI cliënten van specialistisch naar basis ggz of naar POH ggz
Terugkijken met onze blik vooruit
33
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Transities • Transitie jeugd: gezamenlijk proces met Taksforce Jeugd met als resultaat contracten met betrokkenen rondom de organisatie van de jeugdzorg. • Transitie WMO: geleid tot afspraken met gemeenten. e-Health • In de eerste helft 2014 keuzepilot plaatsgevonden met welk eHealth platform Emergis definitief verder wil gaan. • Minddistrict is hieruit op alle criteria als beste platform naar voren gekomen en als Emergis eHealth platform gekozen. • In het najaar is de projectorganisatie vastgesteld • In diverse gremia zijn de uitgangspunten en doelstellingen wat betreft de inzet van eHealth besproken. • Document 'keuzes en uitgangspunten eHealth' opgesteld. • De voormalige pilotteams zijn verder bijgeschoold in het gebruik van Minddistrict. • Functioneren in het gehele project als ‘koploperteams' • Emergisbrede implementatie start in 2015. • In het vierde kwartaal is het contract en daarbijhorende begroting voorbereid. • In het eerst kwartaal 2015 worden deze vastgesteld. Emergis/Lucertis kinder- en jeugdpsychiatrie – Staat uit bij Paul Cüsters • De VOF is een feit. • De samenwerking levert zijn vruchten af op het gebied van de continuering van de zorg. BelevingsGerichtWerken • Er heeft een overdracht van het projectleiderschap plaatsgevonden. • Het project is nieuw leven in geblazen • Afsluiten koploper teams • Het symposium Gewoon, doen is georganiseerd. • Herijking betekenis BelevingsGericht Werken. • Er zijn nieuwe cultuur eigenschappen opgesteld. • Inhoudelijk eerst focus op eigen medewerkers • Er zijn en worden gesprekken gevoerd met alle teams over nieuwe cultuur eigenschappen. • Een Inventarisatie naar de behoefte van GW binnen Emergis heeft plaatsgevonden. • Onderzoek naar mogelijkheden om openbaar (maatschappelijk) gebruik te maken van de faciliteiten van de centrale voorziening. Kwaliteitsbeleid/professionalisering Geïntegreerd scholingsaanbod • Het Leermanagementsysteem is vanaf november 2014 operationeel. • Diverse vrijwillige en verplichte modules zijn beschikbaar. • Het systeem wordt steeds aangevuld met nieuwe modules. Medicatieveiligheid • Baxteren voor de klinieken is een feit. • Pilot Baxteren in HAT-woningen positief afgerond. Vrijwilligersbeleid • Nieuw vrijwilligersbeleid is vastgesteld. • Vrijwilligercoördinator is aangesteld. • Coördinator is bezig met implementatie van het beleid binnen de organisatie.
Terugkijken met onze blik vooruit
34
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
7
Risicomanagement Emergis heeft een aantal belangrijke risico’s onderkend. De onderkende risico’s, die hierna nader worden toegelicht, worden gedurende een aantal momenten in de jaarlijkse beleidscyclus besproken en waar nodig geactualiseerd. Dit gebeurt bij de start van de jaarlijkse beleidscyclus in een kaderbrief die wordt opgesteld na de beleidsdagen van het managementteam, bij de besprekingen van de perioderapportage, en na afloop van een jaar in de beleidsevaluaties van sectoren, diensten, medische staf, ondernemingsraad en cliëntenraad. Samenhang van de risico’s De hiernavolgende onderkende risico’s hangen nauw met elkaar samen, kunnen van invloed zijn op elkaar en elkaar zelfs versterken. Kwaliteit van zorg staat voorop en de andere onderwerpen zijn hier ondersteunend aan. Als de kwaliteit van zorg goed is, dan betekent dit dat cliënten sneller kiezen voor Emergis, dat medewerkers graag voor Emergis willen (blijven) werken en dat financiers voldoende zorg willen contracteren tegen goede tarieven, waardoor weer investeringen mogelijk zijn in de kwaliteit van zorg, van medewerkers en van vastgoed. Het is moeilijk concrete bedragen te vermelden maar de risico’s zullen in principe meer dan € 100.000,- bedragen. Kwaliteit van zorg Zorgprogramma’s en zorgpaden Zorgprogramma’s en zorgpaden kunnen bijdragen aan het borgen van de kwaliteit en efficiency van de zorg. Zorgprogramma’s informeren de cliënten over de zorg die zij kunnen verwachten, en de verzekeraar over de zorg die zij kunnen inkopen. De zorgverzekeraars hechten er grote waarde aan, mede omdat zij verwachten dat een juiste toepassing de behandelduur verkort en betere sturing op kosten mogelijk maakt. Wanneer het Emergis niet lukt zorgprogramma’s en zorgpaden doelmatig in te zetten, loopt ze het risico dat zorgverzekeraars geen of minder zorg inkopen van het betreffende programma of pad. Deze selectieve inkoop zal in 2015 worden gestart door de verzekeraars voor een aantal programma’s. De ontwikkeling van zorgprogramma’s en zorgpaden is voor de behandelinhoud voor nagenoeg alle cliëntgroepen afgerond, maar de consequente toepassing vergt nog veel aandacht en sturing. Een goede informatievoorziening is essentieel voor de adequate ondersteuning van behandel- en begeleidingsprocessen. Het merendeel van de zorgprogramma’s is in 2013 beschreven en geïmplementeerd. Verder wordt de kwaliteit van zorg geborgd door uitvoering van interne en externe audit. Emergis gebruikt diverse methoden om (eventuele) afwijkingen in de zorg zichtbaar te maken of de oorzaak te achterhalen. Naast de interne en externe auditsystematiek wordt gebruik gemaakt van verschillende retrospectieve analyse methoden zoals de PRISMA methodiek. Met het verbeterregister wordt informatie zo overzichtelijk mogelijk samengevoegd en is het mogelijk de verbetervoorstellen te coördineren en op te volgen. Systemen/registratie op orde Doordat in 2014 Emergis in grote mate afhankelijk is van de productierealisatie en een directe link bestaat met de output financiering is een adequate (tijds)registratie van de behandelingen noodzakelijk. Wanneer geleverde prestaties niet volledig zijn geregistreerd loopt Emergis het risico dat deze niet kunnen worden gedeclareerd. Niet of onjuist registeren betekent dus ‘geen inkomsten’. Wanneer medewerkers niet de gewenste registratiewijze hanteren leidt dat nu nog tot veel correctiewerk achteraf. Medewerkers krijgen daarom zelf een sturingsmiddel door hen inzicht te geven in hun productiviteit (geregistreerde productietijd). Met leidinggevenden is een normproductiviteit worden afgesproken zodat hierop gestuurd kan worden.
Terugkijken met onze blik vooruit
35
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Financiering, marktwerking en concurrentie Door de toenemende concurrentie, marktwerking en bezuinigingen bestaat het risico dat Emergis opbrengsten gaat missen. Er zijn nogal wat veranderingen in de financiering van de ggz: DBC-financiering zonder vangnet, verdere toename van risico voor zorginstellingen in het systeem van kapitaallastenvergoeding, bezuinigingen en pakketmaatregelen in de Zvw en pakketmaatregelen in de AWBZ. Daarnaast hebben we te maken met: • het vervallen van het representatiemodel; • wijzigingen in het hoofdbehandelaarschap; • een steeds hogere norm voor ROM-metingen; • de invoering van de Basis ggz in 2014; • de overgang van de financiering van de jeugd GGZ naar gemeenten in 2015. Dit alles bij elkaar stelt andere eisen aan de managementinformatie, financiële sturing en verantwoording, zowel intern als extern. Zorgverzekeraars en zorgkantoor stellen bovendien aanvullende eisen op het gebied van kwaliteit van zorg, ambulantisering en transparantie. Een aantal verzekeraars stuurt op daling van de zorgkosten per unieke cliënt, afbouw realisatie klinische dagen en doelmatige behandelingen (benchmarking met andere zorginstellingen). Het niet voldoen of tegemoet komen aan deze eisen brengt grote financiële risico’s met zich mee. Bekostiging van vastgoed De begroting van de kapitaallasten en -vergoeding is toenemende mate complexer en meer dan in voorgaande jaren voor rekening en risico van instellingen. Dat komt door de invoering van de normatieve huisvestingscomponent (NHC) in zowel de Zvw (vanaf 2013) als de AWBZ (al vanaf 2012). Voor 2014 bestond de vergoeding uit het oude systeem van nacalculatie voor 70% en op basis van de NHC’s voor 30%. In 2013 is het vastgoedbeleid nader vorm gegeven waarbij visie en strategie centraal staan. Op basis van het vastgoedbeleid en visie rondom afbouw van klinische capaciteit is voor de vastgoedportefeuille een actuele bedrijfswaardeberekening opgesteld. De voorlopige conclusie is dat de bedrijfswaarde positief is. Emergis dient een optimalisatieslag te maken in het gebruik van vierkante meters en van bestaande gebouwen. Ontwikkelingen als gevolg van de overgang van AWBZ naar WMO en het Bestuurlijk akkoord GGZ hebben grote gevolgen voor de bezettingsgraad van de huidige locaties en de financiële dekking vanuit de opbrengsten. Dit kan een negatief effect hebben op de bedrijfswaarde. We moeten erin slagen de inhoudelijke, bedrijfsmatige en personele processen te heroverwegen en verbeteren. Als dat niet lukt, ontstaat een risico voor de kwaliteit van zorg, bedrijfsvoering en financiële resultaten van Emergis. Liquiditeitsbeheer Een adequate productieregistratie en declaratie zijn de waarborgen voor een goede stroom van liquide middelen. Uit de liquiditeitsprognose blijkt dat we binnen de marge van de kredietruimte van € 15 miljoen blijven. We zien wel een toename van gebruik van de kredietruimte. Door de ontwikkelingen in de financiële sector zal het verkrijgen van een financiering niet eenvoudig zijn. De eisen rondom ongeborgde financiering zijn toegenomen.
Terugkijken met onze blik vooruit
36
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
8 8.1
Financieel beleid Financiële doelstellingen 2014 Als Emergis op termijn in staat wil blijven kwalitatief de zorg te leveren die wij willen en moeten leveren, dan is het zaak dat wij ook op financieel gebied een gezond bedrijf zijn en blijven. Het financiële beleid en de financiële doelstellingen van Emergis zijn op deze stelling gebaseerd. Gezien het toenemende risicoprofiel van zorginstellingen en in het bijzonder de GGZ is het van belang om financiële buffers te creëren dan wel in stand te houden. Financieel jaarresultaat: minimaal 2% van het jaarlijkse budget. Emergis streeft naar een jaarlijks financieel resultaat van tenminste 2% van de opbrengsten. Voor het jaar 2014 was een resultaat begroot van 2% zijnde € 1.832.000. Solvabiliteit: eigen vermogen minimaal 20 % en streven naar 25 % van het jaarlijkse budget Om de continuïteit van de zorgverlening door Emergis te waarborgen is onder meer een gezonde financiële positie van belang. Voor de bepaling van een optimale omvang van haar reserves sluit Emergis zich aan bij het beleid in de sector zoals dat wordt vormgegeven door het Waarborgfonds voor de Zorgsector. Concreet betekent dit dat Emergis voor de komende drie jaar streeft naar een vermogensomvang die in de sector als voldoende solide wordt aangemerkt. Dit betekent dat haar reserves uitgedrukt in een percentage van het jaarlijkse budget minimaal een niveau van 20 % moeten hebben en dat gestreefd wordt naar 25 %. Aldus wordt een buffer gevormd die voldoende groot is om eventuele financiële risico’s in voldoende mate te dekken. In onderstaande tabel is het verloop opgenomen uitgaande van vergelijkbare omzet en 1% rendement. Hiermee wordt in 2016 de 25% norm behaald. Jaar 2013 2014 2015 2016 2017
Omzet* € 86.686.000 € 86.010.000 € 90.806.000 € 92.500.000 € 92.500.000
Resultaat** € 1.555.000 € 2.139.000 € 908.000 € 925.000 € 925.000
Eigen Vermogen € 17.920.000 € 20.059.000 € 20.967.000 € 21.892.000 € 22.817.000
Solvabiliteit 20,67% 23,32% 23,09% 23,67% 24,67%
* Voor de omzet wordt uitgegaan van gelijkblijvende omzet in 2016 en 2017. ** Voor resultaat is vanaf 2015 1% aangehouden die ook zodanig begroot is. Kostenbeheersing Bij dalende inkomsten is beheersing van de kosten essentieel. De grootste kostenpost zijn de personeelslasten. De fluctuaties in opbrengsten hebben direct invloed op de middelen voor personeel. De flexibiliteit van de personeelslasten is zeer beperkt; de voorgaande budgetkortingen zijn veelal ten lasten gegaan van het niet verlengen van contracten en beperken van oproepkrachten. De flexibele schil is hiermee zeer beperkt. Het opvangen van volgende budgetkortingen zal voor Emergis een forse uitdaging worden. Efficiëntie in zowel het primaire proces als in de ondersteunende processen, kostenbewustheid en kritische besluitvorming moeten ertoe leiden dat de bereikte kostenreductie ook op lange termijn gehandhaafd blijft. Financieringsstructuur Uitgangspunt voor de financiering is de ‘gulden balans’ regel. De vaste activa worden voor minimaal 70% procent gefinancierd met langlopende middelen (eigen vermogen en langlopende leningen). Ultimo 2014 is deze verhouding 98.1%. Begin 2015 wordt een deel van de rekening courant omgezet in een langlopende lening wat per saldo € 1,2 mln bedraagt. Hiermee zal de verhouding 100,5% gaan bedragen en voldoet hiermee aan de interne norm van 70%.
Terugkijken met onze blik vooruit
37
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Vastgoed en investeringen Door wijzigingen in de regelgeving komt het risico voor vastgoed op termijn geheel bij de zorginstelling te liggen. In 2014 is sprake van 70% bekostiging op oude financieringswijze en 30% op basis de normatieve huisvestingscomponent. Om adequaat op deze ontwikkelingen in te kunnen spelen, is een goed meerjarenbeleid nodig op dit terrein. Uitgangspunten voor het Emergis-beleid op het gebied van vastgoed en investeringen zijn: - het strategisch vastgoedplan - de ‘gebouwenscan’. Dit is een nadere concretisering van het strategisch vastgoedplan. Met de scan zijn gegevens over de gebouwen op een eenduidige wijze geïnventariseerd en vastgelegd (zoals financiële informatie, belevingswereld, arbozaken, technische informatie, e.d.). - rapportage bedrijfswaarde (geactualiseerd per 31 december 2014) - investeringsplan 2015 Het feitelijk niveau van de investeringen fluctueert jaarlijks. Om te bepalen of investeringen bekostigd kunnen worden uit de beschikbare middelen is een meerjareninvesteringsbegroting noodzakelijk. Op basis van deze meerjareninvesteringsbegroting is getoetst of de extra afschrijvingsmiddelen kunnen worden bekostigd uit het verwachte beschikbare budget van de komende jaren.
8.2
Financiële positie Productie Emergis levert geestelijke gezondheidszorg die op verschillende manieren gefinancierd wordt, zoals zorgverzekeringswet (eerstelijns en tweedelijns GGZ), AWBZ, forensische zorg, asielzoekers, illegalen. Daarnaast vormt de gemeentelijke financiering van collectieve preventie, maatschappelijke opvang, vrouwenopvang en sociale verslavingszorg een zeer belangrijk onderdeel van het budget van Emergis. De verschillende regels voor registratie en verantwoording van de zorg uit de verschillende financieringsbronnen bleven ook in 2014 beheersmatig veel aandacht van de organisatie vragen, zowel voor de ondersteunende diensten als voor leidinggevenden, behandelaars en administratief personeel in het zorgproces. Het zorginkoopbeleid voor 2015 en verder laat een toenemende complexiteit zien door de transities van de jeugd en de WMO. Het jaar 2014 laat een gemengd beeld zien qua realisatie van de productieafspraken. In 2014 is de Basis GGZ toegevoegd binnen het Zorgverzekeringswet stelsel. Per saldo is de productie DBC’s afgenomen. Financieel jaarresultaat Het jaar 2014 is afgesloten met een positief van € 2.139.000 (2013: € 1.555.000). Het resultaat 2014 is 2,5 % van de totale opbrengsten. De rentabiliteitsdoelstelling van plus 2% is daarmee gerealiseerd. Via de resultaatbestemming zijn diverse bestemmingsreserves gemuteerd en is het resultaat 2014 voor € 2.139.000 aan het eigen vermogen toegevoegd. Kosten De bedrijfslasten zijn in 2014 gedaald met € 1,3 miljoen (-1,6%). De oorzaak van de daling van de bedrijfslasten is te vinden in de personeelskosten (- € 0,8 miljoen) en de afschrijvingen op activa (- € 0,3 miljoen) welke deels betrekking hadden op de duurzame waardevermindering en overige bedrijfskosten (-€ 0,2 miljoen). De personeelskosten bedroegen in 2014 71,6% van de opbrengsten (2013: 72,0%). Het aantal medewerkers is in 2014 gedaald ten opzichte van 2013 met 3,0%. De overige bedrijfskosten ad € 15 mln zijn in 2014 nagenoeg in lijn met 2013 ( € 15,2 mln).
Terugkijken met onze blik vooruit
38
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Solvabiliteit Per 31 december 2014 is de solvabiliteitsratio (omvang eigen vermogen ten opzichte van de totale opbrengsten) 23,32% (eind 2013: 20,67%, eind 2012: 18,70%, eind 2011: 20,6%). Emergis voldoet aan het minimum van de eigen solvabiliteitsdoelstelling maar nog niet aan het streefgetal van 25%. We voldoen wel op dit moment aan de externe toets van het Waarborgfonds voor de Zorgsector. De verhouding van het eigen vermogen ten opzichte van het balanstotaal is in 2014 iets gestegen van 24,02% eind 2013 naar 25,03% eind 2014. Financieringsstructuur De materiële vaste activa zijn voor 100,33% gefinancierd met eigen vermogen en langlopende leningen. Eind 2013 was dit 99,3%, eind 2012 98,7%, eind 2011 was dit 95%, eind 2010 was dit 98% en eind 2009 nog 80%. Investeringen In 2014 is per saldo voor een bedrag van € 4,0 miljoen geïnvesteerd (2013: € 4,0 miljoen). De investeringen betreffen voornamelijk aanpassingen van bestaande panden en automatisering als onderdeel van het ICT masterplan. Er zijn in 2014 geen omvangrijke nieuwbouwprojecten uitgevoerd. Liquiditeit Het werkkapitaal (kortlopende vorderingen min kortlopende schulden) is per 31 december 2014 hoger dan per 31 december 2013 (€ 2,1 miljoen positief versus € 1,8 miljoen positief). Belangrijkste mutatie hierin is de forse stijging van het negatieve rekening-courant saldo bij de Rabobank. Ondanks de hogere rentelasten rekening-courant zijn de totale rentelasten in 2014 gedaald ten opzichte van 2013. Dit is het gevolg van aflossing van leningen en het oversluiten van leningen naar leningen met een gunstiger rentepercentage.
8.3
Financiële ratio’s en kengetallen Rentabiliteit Financieel resultaat
2014 2013 € 2,1 miljoen
Totale opbrengsten
€ 86,0 miljoen
Resultaatratio Solvabiliteit Eigen vermogen Balanstotaal
2,49% 2014 2013 € 20,1 miljoen € 80,1 miljoen
Totaal eigen vermogen / balanstotaal Eigen vermogen / totaal opbrengsten Liquiditeit Vlottende activa / kortlopende schulden
8.4
€ 1,6 miljoen € 86,7 miljoen 1,79%
25,03% 23,32% 2014
2012 € 17,9 miljoen € 74,6 miljoen 24,02% 20,67%
2013 1,08
2012 -/- € 0,9 miljoen € 83,9,0 miljoen -1,06%
€ 16,4 miljoen € 75,6 miljoen 21,66% 18,70% 2012
1,09
1,08
Verwachte gang van zaken Emergis sluit het jaar 2014 financieel af met een positief resultaat van € 2.139.000 en een eigen vermogen (als percentage van de opbrengsten) van 23,3%. De doelstelling van minimaal 20% is bereikt. Het streven van 25% is bijna gerealiseerd.
Terugkijken met onze blik vooruit
39
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Het jaar 2015 kent op financieel vlak vele uitdagingen, mede ingegeven door de diverse transities. In de begroting 2015 is hier rekening mee gehouden en is desondanks een positief financieel resultaat begroot met een begroot resultaat van 1%. Hiermee is rekening gehouden met krimp aan opbrengstenkant die de realiteit van een begroot resultaat van 2% niet mogelijk maken. In 2015 staan de transities centraal; de invoering van een andere bekostiging voor de jeugd en de invoering van de WMO. Twee nieuwe bekostigingssystemen met hun eigen regelgeving en productieafspraken. Hiermee neemt het beheersmatige risicoprofiel van Emergis toe. Deze afspraken hebben namelijk ieder hun eigen plafond waardoor een groter risico wordt gelopen op onder en overproductie die niet vergoed wordt. In 2015 zal nog scherper dan voorheen worden gestuurd op gerealiseerde opbrengsten ten opzichte van productieafspraken, doorontwikkeling zorgpaden en sturing op productiviteit. Daarnaast zal de optimale benutting en bekostiging van vastgoed een doorlopen aandachtspunt zijn door de verdere toename van risico’s op het gebied van vastgoed als gevolg van invoering van de normatieve huisvesting component en afbouw van klinische capaciteit conform bestuurlijk akkoord GGZ.
Terugkijken met onze blik vooruit
40
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Bijlage 1
Samenwerkingsrelaties
Met zorgvuldigheid hebben wij onderstaande lijst opgesteld. Toch kan het zijn dat deze lijst niet volledig is. Neemt u in dat geval contact op met onze bestuurssecretaris dan zorgen wij ervoor dat de lijst wordt aangepast. Cliëntenorganisaties Regionale cliëntenpatiëntenorganisaties Patiënten- en ouderverenigingen
Stichting het Klaverblad Zeeland Psyiënt Nederland, afdeling Zeeland Ypsilon, afdeling Zeeland Labyrint – In Perspectief Stichting Patiëntenvertrouwenspersoon Landelijke Stichting Ouders van Druggebruikers Handreiking
Financiers Zorgverzekeraars, waaronder
Zorgkantoor Gemeenten
Diversen
VGZ CZ Zorgverzekeraars Achmea Menzis Zorgkantoor Zeeland Goes, Vlissingen, Middelburg, Veere, Kapelle, Borsele, Reimerswaal, Schouwen-Duiveland, Noord-Beveland, Terneuzen, Hulst, Tholen, Sluis, Roosendaal, Bergen op Zoom, Rotterdam, Middelharnis, Rockanje, Brielle, Hellevoetsluis, Spijkenisse ZonMW Rabobank Nederland Rabobank Oosterschelde Dienst Justitiële Inrichtingen (forensische zorg)
Zorginstellingen Andere ggz-instellingen
Zorg voor jeugd
Verslavingszorg Forensische instellingen Eerstelijns zorgverleners
Terugkijken met onze blik vooruit
GGZ Westelijk Noord-Brabant GGZ Breburg Parnassia Groep PsyQ Zeeland Yulius Eleos Zeeuwse Gronden PAAZ ADRZ Intervence Juzt Juvent Lokale wijk-/gebiedsgerichte teams Porthos Novadic Kentron De Forensische Zorgspecialisten Stichting Door Huisartsen in geheel Zeeland Indigo Service Organisatie Interapy Het Lindeke Goes Praktijk Van Waterschoot JIPP Kiek! Stichting KIO Triade Psychologenpraktijk De Kreek-Premiumzorg IWAL 41
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Ziekenhuizen Verstandelijke en lichamelijke gehandicaptenzorg
Verpleging en verzorging
Thuiszorg
Diversen
ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen Admiraal de Ruyter Ziekenhuis Stichting Arduin Stichting Tragel Stichting Philadelphia Het Gors SVRZ WVO Zorg Ter Weel Ter Valcke Allévo Zorg en Dienstverlening Woonzorg West Zeeuws-Vlaanderen Curamus Stichting ZorgSaam, Coensdieke, Bachtendieke, De Blide Zorgstroom Priva Zorg ZorgSaam thuiszorg Revant Zeeland (revalidatie) Platform zorgaanbieders Oosterschelde Ketenzorg Overleg Walcheren Convalescent Talent
Maatschappelijke en overige organisaties Woningcorporaties
Maatschappelijke/vrouwenopvang
Welzijn/maatschappelijk werk
Interculturalisatie en emancipatie Overig
Terugkijken met onze blik vooruit
In geheel Zeeland, waaronder L’Escaut Woonservice, Clavis, RWS partner in wonen, R&B Wonen, Woongoed Middelburg, Stichting Woonburg, Woongoed ZeeuwsVlaanderen en Zeeuwland Leger des Heils Stichting Wende Kompaan en de Bocht Blijf Heerlen Sofagroup Xonar SMWO - Algemeen Maatschappelijk werk Oosterschelderegio Algemeen Maatschappelijk werk Walcheren Samenwerkingsverband Welzijnszorg Oosterschelderegio (SMVO) Stichting Welzijn Walcheren Stichting Welzijn Veere Stichting Aanzet Terneuzen Stichting Hulst voor elkaar Porthos Mikado te Rotterdam CIZ Brabants Zeeuwse Werkgeversorganisatie Medisch Welness Centrum Zeeland – RP Recreatie GGD Zeeland Arbo Unie
42
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Instellingen op het gebied van onderzoek/onderwijs/brancheorganisaties Universiteiten en hogescholen
Voortgezet middelbaar/speciaal onderwijs Expertisecentra
Brancheorganisaties
Diversen
Hogeschool Zeeland Vlissingen Avans Hogeschool Breda University College Roosevelt Universiteit Antwerpen Universiteit Gent Universiteit Nijmegen Universiteit Groningen Erasmus Medisch Centrum Stichting Respont ROC Zeeland Kenniscentrum Autisme Nederland Kenniscentrum Eetstoornissen Nederland Kenniscentrum Kusttoerisme Trimbos-instituut Utrecht Stichting Scoop RPCZ Stichting Phrenos GGZ Nederland Federatie Opvang Stichting Verslavingsreclassering GGZ NV Economische Impuls Stichting Fluenz IZZ/Innovatie Zorg Zeeland GGZ Ecadamy
Instellingen op het gebied van veiligheid Politie Justitie
Politie Zeeland-West-Brabant Openbaar Ministerie Arrondissement Breda Raad voor de Kinderbescherming Rechtbank Rechtbank Breda Penitentiaire instellingen PI Torentijd Reclassering Reclassering Nederland Stichting Verslavingsreclassering Nederland Advocaten Adriaanse & Van der Weel Olie en de Jonge Advocaten KZO|013 Advocaten Sprengers Advocaten Diversen NIFP Halt Veiligheidshuis Zeeland Veilig Thuis Zorg- en Veiligheidshuis Markiezaten Stichting Slachtofferhulp Instellingen op het gebied van bedrijfsadvies en –ontwikkeling Advies- en implementatiebureau Ondersteuningsbureau Adviseurs
IT-dienstverleners
Terugkijken met onze blik vooruit
PAT Learning Solutions Van der Hoven Advies PricewaterhouseCoopers TNO Motivaction Raet PinkRoccade ForceFusion
43
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Instellingen op het gebied van arbeidsmarktcommunicatie Arbeidsmarkt en opleiden Communicatiebureau Werving-, outplacement- en mobiliteitbureaus
Transvorm Viazorg Steam Pol Puype ABC Medica Spijtenburg Werving en Advies EMC Active Health Tempo Team Professionals Intellect Transfer BKV Bureau Inzetbaar USG Restart
Overheid en inspecties Ministeries Provincie Gemeenten Inspecties
Terugkijken met onze blik vooruit
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Ministerie van Veiligheid en Justitie Provincie Zeeland Zie eerder onder ‘financiers’ Inspectie voor de Gezondheidszorg Inspectie voor het Onderwijs Arbeidsinspectie
44
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaardocument maatschappelijke verantwoording 2014
Deel 2 – Jaarrekening 2014
Terugkijken met onze blik vooruit
45
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
INHOUDSOPGAVE
Pagina
9.1 9.1.1 9.1.2 9.1.3 9.1.4 9.1.5 9.1.6 9.1.7
Jaarrekening 2014 Balans per 31 december 2014 Resultatenrekening over 2014 Kasstroomoverzicht over 2014 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling Toelichting op de balans per 31 december 2014 Mutatieoverzicht materiële vaste activa Mutatieoverzicht materiële vaste activa op grond van art. 5a Regeling verslaggeving WTZi
48 49 50 51 52 61 74 75
9.1.8 9.1.9 9.1.10
Specificatie ultimo boekjaar onderhanden projecten en gereedgekomen projecten Overzicht langlopende schulden ultimo 2014 Toelichting op de resultatenrekening over 2014
79 80 81
9.2 9.2.1 9.2.2 9.2.3 9.2.4 9.2.5
Overige gegevens Vaststelling en goedkeuring jaarrekening Resultaatbestemming Gebeurtenissen na balansdatum Ondertekening door bestuurders en toezichthouders Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
92 93 93 93 93 93
46
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
47
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.1 JAARREKENING
48
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
Bedragen x € 1.000,--
9.1.1 BALANS PER 31 DECEMBER 2014 (na resultaatbestemming) Ref.
31-dec-14 €
31-dec-13 €
1 2 3
0 51.072 105 51.177
0 51.382 104 51.486
4 5
171 1.129
222 5.157
6 7 8 9
1.903 25.715 0 42 28.960
1.909 15.792 0 48 23.128
80.137
74.614
31-dec-14 €
31-dec-13 €
7 19.586 466 20.059
7 17.510 403 17.920
1.888
2.171
ACTIVA
Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totaal vaste activa Vlottende activa Voorraden Onderhanden werk uit hoofde van DBC's / DBC-zorgproducten Vorderingen uit hoofde van bekostiging Overige vorderingen Effecten Liquide middelen Totaal vlottende activa Totaal activa
Ref. PASSIVA
Eigen vermogen Kapitaal Bestemmingsreserves Bestemmingsfondsen Totaal eigen vermogen
10
Voorzieningen Overige voorzieningen
11
Langlopende schulden (nog voor meer dan een jaar)
12
31.287
33.215
6 13
410 26.493
1.263 20.045
80.137
74.614
Kortlopende schulden (ten hoogste 1 jaar) Schulden uit hoofde van bekostiging Overige kortlopende schulden
Totaal passiva
49
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
Bedragen x € 1.000,--
9.1.2 RESULTATENREKENING OVER 2014 Ref.
2014 €
2013 €
16 17
26.543 2.856
26.166 2.017
18 19 20
45.590 7.779 3.242
46.830 8.610 3.063
86.010
86.686
61.586 4.150 146 15.051
62.378 4.395 291 15.154
Som der bedrijfslasten
80.933
82.218
BEDRIJFSRESULTAAT
5.077
4.468
-2.938
-2.913
2.139
1.555
2014 €
2013 €
2.076 -3
1.535 -15
66 2.139
35 1.555
BEDRIJFSOPBRENGSTEN: Opbrengsten uit gebudgetteerde zorgprestaties Niet-gebudgetteerde zorgprestaties (exclusief DBC's / DBC-zorgproducten) Omzet DBC's / DBC-zorgproducten Subsidies (inclusief overige Wmo-prestaties) Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten
BEDRIJFSLASTEN: Personeelskosten Afschrijvingen op materiële vaste activa Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa Overige bedrijfskosten
Financiële baten en lasten RESULTAAT BOEKJAAR
RESULTAATBESTEMMING Het resultaat is als volgt verdeeld: Toevoeging/(onttrekking): Reserve aanvaardbare kosten Reserve Vereniging tot Christelijke Verzorging van Geestes- en Zenuwzieken in Zuid-West Nederland Overige bestemmingsreserves
21 22 23 24
25
50
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
Bedragen x € 1.000,--
9.1.3 KASSTROOMOVERZICHT Ref. €
2014 €
€
2013 €
Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat Aanpassingen voor: - afschrijvingen - bijzondere waardevermindering vaste activa - mutaties voorzieningen
5.077
22 23 11
4.150 146 -283
4.468
4.394 291 -213 4.013
Veranderingen in vlottende middelen: - voorraden - mutatie onderhanden werk uit hoofde van DBC's / DBC-zorgproducten - vorderingen - vorderingen/schulden uit hoofde van financieringstekort respectievelijk -overschot - kortlopende schulden (excl. schulden aan banken)
4
51
0
5 7
4.028 -9.923
-655 1.919
6
-847
241
13
669
-1.054
Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest Betaalde interest Resultaat deelnemingen
4.472
25 25
-6.022
451
3.068
9.391
3 -1.500 -1.441
Totaal kasstroom uit operationele activiteiten
0 -1.561 -1.352 -2.938
-2.913
130
6.478
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen materiële vaste activa Investeringen deelnemingen en/of samenwerkingsverbanden
2
-3.986
-3.989
3
0
6 -3.986
Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten Nieuw opgenomen leningen Aflossing langlopende schulden en disagio Mutatie schulden aan banken
12 12 13
3.800 -5.729 5.779
Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie geldmiddelen
Mutatie liquide middelen Stand per 31 december Stand per 1 januari Mutatie
9 9
-3.983
0 -1.933 -561 3.850
-2.494
-6
1
42 48 -6
48 47 1
51
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING 9.1.4.1 Algemeen Algemene gegevens en groepsverhoudingen Stichting Emergis is statutair gevestigd te Goes. De hoofdlocatie bevindt zich aan de Oostmolenweg 101 te Kloetinge (Gemeente Goes). Stichting Emergis maakt zich sterk voor de geestelijke gezondheid van alle mensen in Zeeland. Emergis biedt daartoe preventie aan specifieke risicogroepen en behandelt en/of begeleidt circa 10.000 mensen die psychiatrische hulp en ondersteuning nodig hebben. Stichting Emergis vormt een groep met een aantal andere rechtspersonen. Aan het hoofd van deze groep staat stichting Emergis te Goes. De jaarrekening van stichting Emergis is opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van de groep. Grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de Regeling verslaggeving WTZi, de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, in het bijzonder RJ 655 inzake de jaarverslaggeving door zorginstellingen, en Titel 9 Boek 2 BW. Continuïteitsveronderstelling Deze jaarrekening is opgesteld uitgaande van de continuïteitsveronderstelling. Vergelijking met voorgaand jaar De grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar, met uitzondering van consolidatie. Op grond van verslaggevingsrichtlijnen is volledige consolidatie alleen toegestaan op het moment dat sprake is van overwegende zeggenschap. Voor het Rgc en DWZ is hier feitelijk geen sprake van, terwijl deze voorheen onderdeel uitmaakten van de geconsolideerde jaarrekening. In de jaarrekening 2014 is dan ook gekozen voor de optie om het Rgc en DWZ als deelneming te verwerken conform de waarderingsgrondslagen. De impact op het resultaat en op het vermogen is nihil; de opbrengsten van zowel 2013 als 2014 zijn € 7.000.000 lager. Vergelijkende cijfers De cijfers voor 2013 zijn, waar nodig, geherrubriceerd om vergelijkbaarheid met 2014 mogelijk te maken. Onzekerheden omzet verantwoording 2013 en 2014 ten gevolge van sectorontwikkelingen 2008-2014 Bij het bepalen van de DBC-omzet voor schadelastjaren 2013 en 2014 heeft Emergis de grondslagen voor waardering en resultaatbepaling gevolgd zoals opgenomen in de volgende paragrafen. Met ingang van 2013 is voor de curatieve geestelijke gezondheidzorg prestatiebekostiging ingevoerd op basis van de DBC-systematiek. In de periode 2008 tot en met 2012 is reeds gebruik gemaakt van de DBC systematiek voor de incasso van het budget, maar vanaf 2013 zijn de DBC’s ook bepalend voor de omzet in de jaarrekening. De systematiek kende inherente beperkingen waardoor in de periode 2008 tot en met 2012 geen goedkeurende verklaringen bij de DBC verantwoordingen konden worden verstrekt. Door de invoering van prestatiebekostiging in 2013 heeft dit ook geleid tot verklaringen met beperkingen bij de jaarrekeningen 2013 van GGz instellingen, ook bij Emergis. Deze generieke landelijke risico’s en onduidelijkheden zijn voor een belangrijk deel geadresseerd door het door Emergis uitgevoerde zelfonderzoek (schadejaar 2013 en 2014) naar aanleiding van: 1. Het ‘Plan van aanpak verantwoording behandelingen en jaarrekeningen curatieve ggz naar aanleiding van de NBA audit alert 32’ d.d. 1 december 2014 (hierna: Plan van aanpak GGZ) voor wat betreft hoofdbehandelaarschap en verwijsregistratie 2. De 27 controlepunten (inclusief hoofdbehandelaarschap en verwijsregistratie) zoals opgenomen in het Controleplan ‘Onderzoek controles cGGZ 2013’ opgesteld door de Nederlandse Zorgverzekeraars voor wat betreft de formele en materiële controles van zorgverzekeraars.
52
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Op basis van het controleplan is een ‘controlerend’ zorgverzekeraar benoemd. Deze controlerend zorgverzekeraar beoordeelt namens de verzekeraars de uitkomsten van het self-assessment en maakt afspraken over de te crediteren bedragen naar aanleiding van het self-assessment. Dit levert een belangrijke bijdrage aan de oplossing van de onduidelijkheden. Vooralsnog hebben we geen signalen ontvangen dat hieruit aanvullende (materiële) correcties naar voren zullen komen. Voor een ander deel zijn de generieke landelijke risico’s en onduidelijkheden nog niet opgelost. Het gaat hierbij vooral om de registratie- en facturatiebepalingen wat betreft de inhoud van de verzekerde zorg en voortschrijdend inzicht rond feitelijke en terechte levering (voorheen gepast gebruik), zoals beschreven in de “algemene inleiding onderzoek cGGZ 2013” (p4). In het hiervoor genoemde plan van aanpak is daarover verder het volgende opgenomen: “Om de risico’s rond de omzetbepaling die verband houden met de controles door verzekeraars op ‘gepast gebruik’ adequaat te kunnen beheersen, zullen zorgaanbieders een voor de accountant toetsbaar werkproces voor het toepassen van gepast gebruik inrichten. Over de contouren hiervan zullen zorgaanbieders in het voorjaar van 2015 landelijke afspraken maken met verzekeraars.” Het voortschrijdend inzicht inzake gepast gebruik blijft derhalve een punt van aandacht in de omzetverantwoording over schadelastjaar 2013 en 2014. Dit punt dient nog te worden uitgewerkt door de zorgverzekeraars en de branche. Dit overleg moet er toe leiden dat het gepast gebruik probleem wordt opgelost, zodanig dat regelmatig de stand van de wetenschap wordt herijkt en de uitkomsten daarvan in principe alleen toekomstige werking hebben voor nieuw te openen DBC’s. Op dit moment is dit nog niet geregeld. Emergis heeft naar beste weten de zorg verleend en verantwoord, maar kan niet uitsluiten dat hieruit nog aanpassingen voortvloeien. Omdat de omvang niet is in te schatten is hiermee geen rekening gehouden in de jaarrekening 2014. Toelichting op de omzetverantwoording van boekjaar 2014, bestaande uit onder meer schadelastjaar 2013 en 2014 Bij de omzetverantwoording is sprake van schattingsposten ten aanzien van ondermeer de toerekening aan boekjaren van uit de schadelastprognoses verwachte overproductie per verzekeraar per contractdeel (bGGZ en sGGZ) en waardering van onderhanden projecten. De raad van bestuur heeft de ZvW-omzet en daarbij behorende balansposten (zoals voor alle balansposten geldt) naar beste weten bepaald en daarbij rekening gehouden met belangrijke schattingsfactoren en bijzonderheden die landelijk een rol spelen en ook bij Emergis van toepassing zijn. Onderstaand wordt de relevantie ervan voor de jaarrekening 2014 van Emergis toegelicht: a) Zelfonderzoek schadejaar 2013 Emergis heeft het zelfonderzoek inzake schadejaar 2013 zoals beschreven in het Plan van aanpak GGz en het Onderzoek controles cGGZ 2013 uitgevoerd. Er is sprake van enkele issues bij de controlepunten, die grotendeels worden gemitigeerd door overproductie. Afhankelijk van de opstelling van de individuele verzekeraars en hoe het uiteindelijke normenkader van de zorgverzekeraars en de NZa eruit zien, schatten we binnen Emergis het potentieel risico in. De issues met materiële impact hebben in hoofdlijnen betrekking op de drie volgende onderdelen: - verwijsregistratie - betrokkenheid hoofdbehandelaar - onderbouwing feitelijke levering van zorg Op basis van de doorrekening van het zelfonderzoek is voor het risico 2013 een voorziening gevormd, welke is verwerkt in het Onderhanden Werk.
53
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Emergis heeft de uitkomsten van het zelfonderzoek en reactie van de verzekeraars zoveel mogelijk verwerkt door de betreffende correcties door te voeren en acht het resterende risico voor de jaarrekening van een normaal niveau. De raad van bestuur verwacht geen significante correcties meer ten opzichte van de verantwoorde omzet, maar vanwege de genoemde onzekere elementen wordt het door Emergis mogelijk geacht dat de uiteindelijke afwikkeling wel significant afwijkt van de gemaakte inschattingen. b) Zelfonderzoek schadejaar 2014 Voor DBC’s geopend vanaf 2014 heeft Emergis een uitgebreid controle systeem om per traject de vereisten van de verschillende contracten en DBC regelgeving te waarborgen. Dit komt in grote lijnen overeen met het zelfonderzoek. De bevindingen uit deze controle hebben dan ook centraal gestaan bij de inschatting van het potentiële risico voor de omzet 2014. Controles in het zelfonderzoek die nog geen onderdeel waren van het controle systeem van Emergis zijn apart ingeschat. Voor het schadelastjaar 2014 wordt gebruik gemaakt van een prognosemodel waaruit mogelijke overschrijdingen blijken op contractniveau. Dit betreft met name de kleinere contracten. Nuanceringen in de opbrengst zijn aangebracht voor zover sprake is van een overschrijding op het deelcontract. Voor het bepalen van de omvang van de nuanceringen worden eventuele getroffen voorzieningen in het kader van herstelplan e.d. in mindering gebracht. Afhankelijk van de opstelling van de individuele verzekeraars en hoe het uiteindelijke normenkader van de zorgverzekeraars en de NZa eruit zien, schatten we binnen Emergis het potentieel risico in. De issues met significante impact hebben in hoofdlijnen betrekking op de drie volgende onderdelen: - verwijsregistratie - betrokkenheid hoofdbehandelaar - onderbouwing feitelijke levering van zorg Op basis van de bevindingen uit het controle systeem en aanvullende inschatting van punten uit het zelfonderzoek is voor het risico 2014 een voorziening gevormd, welke is verwerkt in het Onderhanden Werk. Emergis heeft de uitkomsten van de controles zoveel mogelijk verwerkt door de betreffende correcties door te voeren en acht het resterende risico voor de jaarrekening van een normaal niveau. De raad van bestuur verwacht geen significante correcties meer ten opzichte van de verantwoorde omzet, maar vanwege de genoemde onzekere elementen wordt het door Emergis mogelijk geacht dat de uiteindelijke afwikkeling wel significant afwijkt van de gemaakte inschattingen. c) Schadelast(deel)plafond(s) kunnen wijzigen als gevolg van diverse contractafspraken. Emergis heeft diverse contractafspraken gemaakt met de zorgverzekeraars die van invloed kunnen zijn op het totale schadelastplafond en de eventuele deelplafonds voor schadejaar 2014. De deelplafonds verschillen per contract per zorgverzekeraar en zijn afhankelijk van een aantal factoren. Voor een deel kan per balansdatum nog geen exacte inschatting gemaakt worden van de uitkomsten van deze contractafspraken. Voor schadejaar 2014 is daarbij tevens sprake van een aantal nieuwe ontwikkelingen waaronder: • afschaffing representatiemodel, • diverse deelplafonds per zorgverzekeraar, • invoering basis GGZ, • voortijdige afsluiting jeugd DBC’s en • wijzigingen in de productiemix door ambulantisering en inzet op zwaardere en intensievere vormen van behandeling. Voor een deel kan derhalve per balansdatum nog geen exacte inschatting gemaakt worden van de uitkomsten van deze contractafspraken en de gevolgen daarvan voor de schadelast(deel)plafond(s). Voor de toerekening van afspraken voor het schadejaar aan de boekjaren 2014 en 2015 is gebruik gemaakt van de historische gegevens van het schadejaar 2013 en 2014 en een prognosetool.
54
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Met de uitkomsten van deze analyse en onze schadelastprognose is rekening gehouden bij de bepaling van de opbrengstverantwoording 2014 in lijn met de Handreiking omzetbepaling curatieve GGz 2013 en voortbordurend op deze Handreiking en rekening houdend met de veranderingen in regelgeving met betrekking tot 2014. Voor zover uit de analyse op (deel)contract niveau een verwachte overproductie blijkt, is deze pro rata toegerekend aan het boekjaar 2014 voor het percentage dat de DBC’s (van het betreffende deelcontract) gemiddeld gereed waren per 31 december 2014. d) De waardering van het Onderhanden werk DBC in relatie tot contractafspraken, in de registratie en waardering. Voor de (grondslag van de) waardering van het onderhanden werk per 31 december 2014 verwijzen wij naar de toelichting op de post onderhanden werk en de waarderingsgrondslagen terzake. Wij attenderen op de bijzonderheid dat een inschatting gemaakt moest worden van de vraag of sprake is van een verlieslatend contract, waarbij ook de onzekerheden genoemd in deze toelichting een rol spelen. e) Het bedrag dat voortvloeit uit de overgangsregeling NHC, zoals opgenomen in de omzet 2014 en waarvan goedkeuring door de NZa van het door Emergis berekende bedrag nog niet heeft plaatsgevonden. Emergis heeft de berekening van de vergoeding uit hoofde van deze regeling gemaakt in lijn met de beleidsregels en nadere aanwijzingen terzake en gaat uit van definitieve vaststelling en verrekening van de huidige opgenomen positie. De wijze van berekening an deze (en dergelijke) nacalculatie-posten kent een bestendige gedragslijn. Waar van toepassing is rekening gehouden met de effecten van overproductie. Afsluitend De onzekerheden bij de hiervoor genoemde factoren versterken elkaar. De in deze jaarrekening 2014 uitgewerkte en onderbouwde schattingen kunnen derhalve in de realisatie afwijken. De uiteindelijke uitkomsten zullen blijken uit de eindafrekeningen met de zorgverzekeraars en kunnen materieel afwijken van de in deze jaarrekening opgenomen bedragen gebaseerd op de beste schatting.
Consolidatie Krachtens de zeggenschapsrelatie dienen de financiële gegevens van de volgende vennootschappen opgenomen te te worden in de geconsolideerde jaarrekening. De betekenis van deze groepsmaatschappijen is te verwaarlozen op het geheel. Er wordt geopteerd voor de consolidatievrijstelling op grond van lid 1 van artikel 2:407. De vennootschappen zijn: • Emergis Holding B.V. te Goes (100%) • Geestelijk Gezond in Zeeland B.V. te Goes (100%) • Zeggenschapsbelang Stichting Huiskamerproject voor Druggebruikers (HKPD) te Vlissingen (100%) • Zeggenschapsbelang Stichting Blijf van m'n Lijf Zeeland te Vlissingen (100%). Niet geconsolideerde deelnemingen zijn: • Maatschap RGC Zeeuws-Vlaanderen te Terneuzen (50%) • Demontage Werkplaats Zeeland B.V. te Goes (50%). Verbonden rechtspersonen Alle groepsmaatschappijen, zoals opgenomen in de paragraaf consolidatie worden aangemerkt als verbonden partij. De transacties vinden plaats tegen marktconforme voorwaarden.
55
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Activa en passiva De algemene grondslag voor de waardering van de activa en passiva is de verkrijgingsprijs- of de vervaardigingsprijs. Voor zover niet anders vermeld, worden activa en passiva opgenomen voor de geamortiseerde kostprijs. Toelichtingen op posten in de balans, resultatenrekening en kasstroomoverzicht zijn in de jaarrekening genummerd. Een actief wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen naar de stichting zullen toevloeien en de waarde daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een verplichting wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de afwikkeling daarvan gepaard zal gaan met een uitstroom van middelen die economische voordelen in zich bergen en de omvang van het bedrag daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Gebruik van schattingen De opstelling van de jaarrekening vereist dat het management oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft.
Immateriële vaste activa Er is geen sprake van immateriële vaste activa. Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen en cumulatieve bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingstermijnen van materiële vaste activa zijn gebaseerd op de verwachte gebruiksduur van het vast actief. De afschrijvingen worden berekend als een percentage over de aanschafprijs volgens de lineaire methode op basis van de economische levensduur. Op bedrijfsterreinen en op onderhanden projecten en vooruitbetalingen op materiële vaste activa wordt niet afgeschreven. De volgende afschrijvingspercentages worden hierbij gehanteerd: • Bedrijfsgebouwen en terreinen: 0% / 2% / 5% / 10% • Machines en installaties : 5% / 10% • Andere vaste bedrijfsmiddelen : 10% / 20% / 33,3% • Niet aan het bedrijfsproces dienstbare materiële vaste activa : 2,5% / 5%. Voor zover subsidies of daaraan gelijk te stellen vergoedingen zijn ontvangen als eenmalige bijdrage in de afschrijvingskosten, zijn deze in mindering gebracht op de investeringen. De onderhouds- en herstelkosten van materiële vaste activa komen ten laste van de exploitatie dan wel instandhoudingsinvesteringen. Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen en overige deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd volgens de nettovermogenswaardemethode. Invloed van betekenis wordt in ieder geval verondersteld aanwezig te zijn bij het kunnen uitbrengen van 20% of meer van de stemrechten. De nettovermogenswaarde wordt berekend volgens de grondslagen die gelden voor deze jaarrekening; voor deelnemingen waarvan onvoldoende gegevens beschikbaar zijn voor aanpassing aan deze grondslagen, wordt uitgegaan van de waarderingsgrondslagen van de desbetreffende deelneming. Indien de waardering van een deelneming volgens de nettovermogenswaarde negatief is, wordt deze op nihil gewaardeerd. Deelnemingen waarop geen invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. Indien sprake is van een duurzame waardevermindering vindt waardering plaats tegen deze lagere waarde; afwaardering vindt plaats ten laste van de resultatenrekening.
56
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING De leningen aan niet-geconsolideerde deelnemingen worden opgenomen tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rentemethode, verminderd met bijzondere waardeverminderingsverliezen. Dividenden worden verantwoord in de periode waarin zij betaalbaar worden gesteld voor deelnemingen welke tegen kostprijs gewaardeerd zijn. Eventuele winsten of verliezen worden verantwoord onder de financiële baten en lasten. Bijzondere waardeverminderingen Vaste activa worden beoordeeld op bijzondere waardeverminderingen als sprake is van wijzigingen in omstandigheden waardoor de vraag ontstaat of de boekwaarde van een actief terugverdiend kan worden. De terugverdienmogelijkheid van activa die in gebruik zijn, wordt bepaald door de boekwaarde van een actief per balansdatum te vergelijken met de realiseerbare waarde. De realiseerbare waarde kan bestaan uit de contante waarde van de toekomstige nettokasstromen die het actief naar verwachting zal genereren, of de bij verkoop naar verwachting te realiseren directe opbrengstwaarde. Wanneer de boekwaarde van een actief hoger is dan de realiseerbare waarde wordt een bijzondere waardevermindering verantwoord voor het verschil tussen de boekwaarde en de realiseerbare waarde. Emergis heeft ultimo 2014 overeenkomstig RJ 121 een beoordeling op bijzondere waardeverminderingen met een duurzaam karakter uitgevoerd. Emergis heeft de realiseerbare waarde van het vastgoed getoetst op basis van de contante waarde van de toekomstige kasstromen van haar zorgvastgoed. Gelet op de complexiteit om op gebouwniveau tot een goede toewijzing van de zorgproductie te komen, zijn voor dit moment de resultaten benaderd op stichtingsniveau en vergeleken met de boekwaarde van het vastgoed en de overige met de bedrijfsvoering samenhangende activa per 31 december 2014. Belangrijke overige veronderstellingen die zijn gehanteerd bij de benadering van de contante waarde van de kasstromen zijn: • Een resterende economische levensduur bepaald van gemiddeld 17 tot 30 jaar (per gebouw bepaald); • Investeringen voor groot onderhoud en instandhouding per gebouw bepaald op basis van investeringsbegrotingen ; • Inkomsten zoveel mogelijk per gebouw/cluster van gebouwen bepaald op basis van huidige opbrengsten; • Afgeleide kasstromen voor de jaren 2014 tot en met 2017 waarbij rekening gehouden met de effecten van de overgangsregeling 2012-2017; • Een disconteringsvoet van 5,75%, zijnde het gemiddelde van de externe vermogenskosten van stichting Emergis en het gewenste rendement op het eigen vermogen. Het verschil tussen de boekwaarde per 31 december 2014 en de contante waarde van de toekomstige kasstromen bedraagt op stichtingsniveau positief. Uit deze beoordeling is wel gebleken dat voor één specifiek gebouw een negatieve bedrijfswaarde bestaat. Deze locatie stond op balansdatum te koop voor een lagere waarde dan de boekwaarde. Derhalve is in de jaarrekening 2014 een bijzondere waardevermindering van 146.000 euro verwerkt. Vervreemding van vaste activa Voor verkoop beschikbare activa worden gewaardeerd tegen boekwaarde of lagere opbrengstwaarde. Voorraden Voorraden zijn gewaardeerd tegen kostprijs of lagere opbrengstwaarde onder aftrek van een voorziening voor incourantheid. De voorziening wordt via individuele boordeling bepaald. Financiële instrumenten Onder financiële instrumenten worden zowel primaire financiële instrumenten, zoals vorderingen en schulden, als financiële derivaten verstaan. Voor de grondslag van de primaire financiële instrumenten wordt verwezen naar de behandeling de grondslagen per balanspost. Emergis heeft geen afgeleide financiële instrumenten.
57
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Onderhanden projecten uit hoofde van DBC's / DBC-zorgproducten Het onderhanden werk uit hoofde van DBC's / DBC-zorgproducten wordt gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs, zijnde de opbrengstwaarde van de DBC / DBC-zorgproduct. De productie van het onderhanden werk is bepaald door de openstaande verrichtingen te koppelen aan de DBC's / DBC-zorgproducten die ultimo boekjaar openstonden. Op het onderhanden werk worden de voorschotten die ontvangen zijn van verzekeraars in mindering gebracht. Op grond van de hiervoor geschetste onzekerheden in de opbrengstverantwoording is een voorziening voor mogelijke correcties op het onderhanden werk in mindering gebracht. Vorderingen Vorderingen worden opgenomen voor de geamortiseerde kostprijs (nominale waarde). Een voorziening wordt getroffen op de vorderingen op grond van verwachte oninbaarheid. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en direct opeisbare deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan banken onder kortlopende schulden. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Voorzieningen (algemeen) Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de contante waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen, tenzij anders vermeld. Voorziening persoonlijk budget levensfase (toerekening aan jaren) De voorziening persoonlijk budget levensfase (PBL) betreft een voorziening uit hoofde van een CAO verplichting in het kader van de overgangsregeling 45+. Het persoonlijk budget levensfase kwalificeert als een beloning met opbouw van rechten. De voorziening betreft de contante waarde van de in de toekomst eenmalig uit te keren PBL-uren. De berekening is gebaseerd op de CAO-bepalingen, een disconteringsvoet van 2,5%, een blijfkans, leeftijd en resterende dienstjaren tot het bereiken van de 55-jarige leeftijd. Reorganisatievoorziening Deze voorziening heeft betrekking op kosten in verband met de reorganisatie van activiteiten en wordt gevormd indien voor de stichting een feitelijke of juridische verplichting is ontstaan. Een voorziening wordt gevormd indien per balansdatum een plan is geformaliseerd en hetzij de gerechtvaardigde verwachting is gewekt bij de betrokkenen dat de reorganisatie zal worden uitgevoerd, hetzij is gestart met de implementatie van het reorganisatieplan. De voorziening is bepaald op basis van nominale waarde. Voor reorganisaties waarvoor per balansdatum een plan is geformaliseerd, maar waarvoor pas na balansdatum hetzij de gerechtvaardigde verwachting is gewekt bij betrokkenen dat de reorganisatie zal worden uitgevoerd, hetzij is gestart met de implementatie van het reorganisatieplan, wordt eveneens een voorziening in de balans opgenomen. Voorziening langdurig zieken Voor langdurig zieken is een voorziening gevormd op basis van de nominale waarde van de verwachte loonkosten in de eerste twee jaren van de arbeidsongeschiktheid (voor medewerkers die naar verwachting niet zullen terugkeren in het arbeidsproces), voorzover deze na 31 december 2014 vallen, gebaseerd op 100 % gedurende het eerste jaar en 70 % gedurende het tweede jaar.
58
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Voorziening jubilea uitkeringen personeel De jubileumvoorziening betreft een voorziening voor toekomstige jubileumuitkeringen. De voorziening betreft de contante waarde van de in de toekomst uit te keren jubileumuitkeringen. De berekening is gebaseerd op gedane toezeggingen, een ingerekende blijfkans en leeftijd en een disconteringsvoet van 2,5%. Schulden Onder de langlopende schulden worden schulden opgenomen met een resterende looptijd van meer dan één jaar. De kortlopende schulden hebben een verwachte looptijd van maximaal één jaar. De schulden worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de gemortiseerde kostprijs.
9.1.4.3 Grondslagen van resultaatbepaling Algemeen Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de baten en de lasten over het verslagjaar, met inachtneming van de hiervoor reeds vermelde waarderingsgrondslagen. De baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop deze betrekking hebben, uitgaande van historische kosten. Verliezen worden verantwoord als deze voorzienbaar zijn; baten worden verantwoord als deze gerealiseerd zijn. Baten (waaronder nagekomen budgetaanpassingen) en lasten uit voorgaande jaren die in dit boekjaar zijn geconstateerd, worden aan dit boekjaar toegerekend. Opbrengsten De opbrengsten worden verantwoord naar rato van de verrichte prestaties, gebaseerd op de verrichte diensten tot aan de balansdatum en in verhouding tot in totaal te verrichten diensten (onder de voorwaarde dat het resultaat betrouwbaar kan worden geschat, dit indien aan de volgende voorwaarden is voldaan: a. het bedrag kan op betrouwbare wijze worden bepaald; b. waarschijnlijke economische voordelen; c. de mate waarin de dienstverlening op de balansdatum is verricht kan op betrouwbare wijze worden bepaald; en d. gemaakte kosten en kosten die nog moeten worden gemaakt kunnen betrouwbaar worden bepaald; als dat niet kan dan opbrengsten slechts verwerken tot het bedrag van de kosten van de dienstverlening). De met de opbrengsten samenhangende lasten worden toegerekend aan de periode waarin de baten zijn verantwoord. Overheidssubsidies Overheidssubsidies worden aanvankelijk in de balans opgenomen als vooruitontvangen baten zodra er redelijke zekerheid bestaat dat zij zullen worden ontvangen en dat Emergis zal voldoen aan de daaraan verbonden voorwaarden. Subsidies ter compensatie van gemaakte kosten worden systematisch als opbrengsten in de winst-en-verliesrekening opgenomen in dezelfde periode als die waarin de kosten worden gemaakt. Subsidies ter compensatie voor de kosten van een actief worden systematisch in de winst-en-verliesrekening opgenomen gedurende de gebruiksduur van het actief. Personeelsbeloningen Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst-en-verliesrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers.
59
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Pensioenen Stichting Emergis heeft voor haar werknemers een toegezegde pensioenregeling. Hiervoor in aanmerking komende werknemers hebben op de pensioengerechtigde leeftijd recht op een pensioen dat is gebaseerd op het gemiddeld verdiende loon berekend over de jaren dat de werknemer pensioen heeft opgebouwd bij Emergis. De verplichtingen, welke voortvloeien uit deze rechten van haar personeel, zijn ondergebracht bij het bedrijfstakpensioenfonds Zorg en Welzijn. Emergis betaalt hiervoor premies waarvan een gedeelte door de werkgever wordt betaald en een gedeelte door de werknemer. De pensioenrechten worden jaarlijks geïndexeerd, indien en voor zover de dekkingsgraad van het pensioenfonds (het vermogen van het pensioenfonds gedeeld door haar financiële verplichtingen) dit toelaat. In 2014 dient het pensioenfonds een dekking van ten minste 105% te hebben. Naar de stand van ultimo oktober 2015 is de dekkingsgraad van het pensioenfonds 98%. Het pensioenfonds voorziet geen noodzaak voor de aangesloten instellingen om extra stortingen te verrichten of om bijzondere premieverhogingen door te voeren. Emergis heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij het pensioenfonds, anders dan het effect van hogere toekomstige premies. Emergis heeft daarom alleen de verschuldigde premies tot en met het einde van het boekjaar in de jaarrekening verantwoord. Financiële baten en lasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de desbetreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen leningen.
9.1.4.4 Grondslagen van segmentering In de jaarrekening wordt geen segmentatie van de resultatenrekening gemaakt, omdat Emergis een geïntegreerde instelling is, waarbij intern de managementinformatie niet integraal gesegmenteerd wordt opgesteld (dus zowel de opbrengsten als de kosten). De verschillende bedrijfssegmenten leveren vergelijkbare dienstverlening voor verschillende financiële kaders.
9.1.4.5. Grondslagen voor de opstelling van het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld op basis van de indirecte methode. Betalingen welke voortvloeien uit langlopende leningen worden voor het gedeelte dat betrekking heeft op de rente opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten en voor het gedeelte dat betrekking heeft op de aflossing als kasstroom uit financieringsactiviteiten.
9.1.4.6. Waarderingsgrondslagen WNT Voor de uitvoering van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen in de (semi)publieke sector (WNT) heeft Emergis zich gehouden aan de Beleidsregel toepassing WNT en deze als normenkader bij het opmaken van deze jaarrekening gehanteerd.
60
61
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.1.5 TOELICHTING OP DE BALANS
Bedragen x € 1.000,--
ACTIVA 1. Immateriële vaste activa Er is geen sprake van immateriële vaste activa.
2. Materiële vaste activa De specificatie is als volgt:
31-dec-14 €
31-dec-13 €
Bedrijfsgebouwen en terreinen Machines en installaties Andere vaste bedrijfsmiddelen, technische en administratieve uitrusting Materiële vaste bedrijfsactiva in uitvoering en vooruitbetalingen op materiële vaste activa Niet aan het bedrijfsproces dienstbare materiële activa
30.435 10.212 5.505 382 4.538
29.144 11.604 5.524 391 4.719
Totaal materiële vaste activa
51.072
51.382
2014 €
2013 €
Boekwaarde per 1 januari Bij: investeringen Af: afschrijvingen Af: overboeking gerealiseerde projecten Af: bijzondere waardeverminderingen
51.382 6.535 4.150 2.549 146
52.078 6.129 4.394 2.140 291
Boekwaarde per 31 december
51.072
51.382
Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Bijzondere waardevermindering
83.274 32.202 146
83.666 32.284 291
Het verloop van de materiële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven:
Toelichting: Voor een nadere specificatie van het verloop van de materiële vaste activa per activagroep wordt verwezen naar het mutatieoverzicht onder 9.1.6. Voor een nadere specificatie van het verloop van de WTZi-vergunningplichtige vaste activa, de WTZi-meldingsplichtige vaste activa en de WMG-gefinancierde vaste activa per activagroep wordt verwezen naar het mutatieoverzicht onder 9.1.7. In toelichting 9.1.8 zijn overzichten opgenomen voor de onderhanden en gereedgekomen projecten. Voor een toelichting op de bijzondere waardeverminderingen verwijzen wij naar de waarderingsgrondslagen.
62
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.1.5 TOELICHTING OP DE BALANS
Bedragen x € 1.000,--
ACTIVA 3. Financiële vaste activa De specificatie is als volgt:
Deelnemingen Vorderingen op deelnemingen Totaal financiële vaste activa
31-dec-14 €
31-dec-13 €
78 27
77 27
105
104
Het verloop van de financiële vaste activa is als volgt: € Boekwaarde per 1 januari 2014
104
Resultaat deelnemingen
1
Boekwaarde per 31 december 2014
105
Toelichting: Emergis was samen met drie andere ggz-instellingen en HSK Groep aandeelhouder van Interapy Holding B.V.. HSK Groep was meerderheidsaandeelhouder met 75% van de aandelen en de vier GGZ-instellingen, waaronder Emergis, hadden ieder 6,25% van de aandelen. Per 1 januari 2014 hebben de vier ggz-instellingen, waaronder Emergis, de aandelen om niet verkocht aan HSK Groep. Emergis had een achtergestelde lening verstrekt aan Interapy Holding B.V. ad € 36.000. Over deze lening werd geen rente in rekening gebracht en er was een voorziening gevormd voor het volledige bedrag van deze achtergestelde lening. Deze voorziening is aangewend om de lening af te boeken. Emergis heeft de vordering inzake het overschot op de begroting 2008 en 2009 van Indigo Service Organisatie B.V. omgezet in een achtergestelde lening ad € 27.000. Over deze lening wordt geen rente in rekening gebracht. De lening is niet direct opeisbaar.
63
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
Bedragen x € 1.000,--
9.1.5 TOELICHTING OP DE BALANS ACTIVA Toelichting op belangen in andere rechtspersonen of vennootschappen: Naam en rechtsvorm en woonplaats rechtspersoon
Kernactiviteit
Verschaft kapitaal
Kapitaalbelang (in %)
Eigen vermogen €
Resultaat €
Rechtstreekse kapitaalbelangen >= 20%: Demontage werkplaats Zeeland B.V. Emergis Holding B.V.
zie toelichting zie toelichting
194 18
50% 100%
102 16
-13 0
zie toelichting
3
16,67%
59
7
0 0
50% 50%
0 zie toelichting
-984 zie toelichting
zie toelichting
0
100%
18
0
zie toelichting
0
100%
31
0
Rechtstreekse kapitaalbelangen Indigo Service Organisatie B.V.
Volledig aansprakelijk vennoot van VoF of CV: RGC Zeeuws Vlaanderen zie toelichting Emergis-Lucertis kinderzie toelichting en jeugdpsychiatrie VoF Verbonden partijen Stichting Huiskamerproject voor druggebruikers (HKPD) Stichting Blijf van m'n Lijf Zeeland
Toelichting: Demontage Werkplaats Zeeland B.V. Kernactiviteiten van Demontage Werkplaats Zeeland B.V. zijn het milieutechnisch op verantwoorde wijze (de)monteren en voor hergebruik geschikt maken van rest- en afvalstoffen. De bedrijfsvoering van D.W.Z. staat grotendeels in het teken van arbeidsrehabilitatie. Het eigen vermogen en resultaat zijn gebaseerd op de vastgestelde jaarrekening 2013. Emergis Holding B.V. Kernactiviteiten van Emergis Holding B.V. zijn met name het bevorderen van de synergetische waarde van de activiteiten van Stichting Emergis, door het bevorderen en in stand houden van diensten en faciliteiten van geestelijke gezondheidszorg in de meest ruime zin van het woord. Indigo Service Organisatie B.V. Indigo Service Organisatie B.V. heeft ten doel het via een franchiseformule exploiteren van een concept voor het leveren van generalistische geestelijke gezondheidszorg onder de naam "Indigo", alsmede het op basis daarvan ontwikkelen, in eigendom houden en exploiteren van behandelmodellen. Het eigen vermogen en het resultaat zijn gebaseerd op de vastgestelde jaarrekening 2013. De jaarrekening 2014 is nog niet vastgesteld.
64
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.1.5 TOELICHTING OP DE BALANS
Bedragen x € 1.000,--
ACTIVA RGC Zeeuws-Vlaanderen Het RGC Zeeuws-Vlaanderen is een samenwerkingsverband in de vorm van een maatschap tussen Ziekenhuis ZorgSaam te Terneuzen en Stichting Emergis te Goes. Het RGC kent nagenoeg dezelfde doelstellingen als Stichting Emergis. Het RGC verleent met name geestelijke gezondheidszorg in de regio Zeeuws-Vlaanderen. Emergis-Lucertis kind- en jeugdpsychiatrie VoF De activiteiten van de vennootschap zijn gericht op de realisatie van een compleet specialistisch aanbod kinder- en jeugdpsychiatrie in Zeeland, de Zuid-Hollandse eilanden en Rijnmond voor alle potentiële cliënten en hun ouders in die gebieden en aangrenzende regio's. Het specialistisch aanbod sluit aan op de locale en regionale zorgnetwerken conform de eisen die de gemeenten hieraan stellen in het kader van de transitie jeugdzorg. De vennootschap heeft tevens tot doel een blijvende van de transitie Jeugdzorg. De vennootschap heeft tevens tot doel een blijvende samenwerking in de vorm van een B.V. voor te bereiden. De vennootschap is opgericht in 2014. Een vastgestelde balans en resultatenrekeninig zijn nog niet beschikbaar. Stichting Huiskamerproject voor Druggebruikers (HKPD) Per 30 november 2007 heeft de stichting HKPD dezelfde bestuurders als stichting Emergis. In 2008 zijn de activiteiten en het personeel van beide stichtingen geïntegreerd. Stichting HKPD behoort hierdoor tot de juridische structuur en consolidatiekring van het Emergis-concern. De cijfers van HKPD worden niet verwerkt in de balans en resultatenrekening. Stichting Blijf van mijn Lijf Zeeland (Blijf) Per 2 oktober 2009 heeft de stichting Blijf dezelfde bestuurders als stichting Emergis. Per deze datum zijn de activiteiten en het personeel van beide stichtingen geïntegreerd. Stichting Blijf behoort hierdoor tot de juridische structuur en consolidatiekring van het Emergis-concern. De cijfers van Blijf worden niet verwerkt in de balans en resultatenrekening.
4. Voorraden De specificatie is als volgt:
31-dec-14 €
31-dec-13 €
Voorraad winkel en restaurant Voorraad apotheek Voorraad technische dienst Voorraad activiteitendienst Voorraad arbo hulpmiddelen
10 23 129 7 2
10 69 134 7 2
Totaal voorraden
171
222
Toelichting: De voorziening die in aftrek op de voorraden is gebracht, bedraagt nihil (2013: nihil).
65
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
Bedragen x € 1.000,--
9.1.5 TOELICHTING OP DE BALANS ACTIVA
5. Onderhanden werk uit hoofde van DBC's / DBC-zorgproducten De specificatie is als volgt:
31-dec-14 €
31-dec-13 €
17.434 15.295 1.010
21.943 15.436 1.350
1.129
5.157
Saldo per 31-dec-2014
€
Af: ontvangen voorschotten €
Onderhanden werk DBC's / DBC-zorgproducten Emergis Af: ontvangen voorschotten Af: voorziening onderhanden werk Totaal onderhanden werk De specificatie per onderhanden werk is als volgt weer te geven: Stroom DBC's / DBC-zorgproducten
Gerealiseerde kosten en toegerekende winst €
Af: verwerkte verliezen
€
Onderhanden DBC's Emergis
17.434
1.010
15.295
1.129
Totaal (onderhanden werk)
17.434
1.010
15.295
1.129
31-dec-14 €
31-dec-13 €
1. Vorderingen uit hoofde van financieringstekort 2. Vordering uit hoofde van Nacalculatie doorloop DBC's 2012 en nacalculatie 2013
1.142 761
1.648 261
Totaal vorderingen uit hoofde van bekostiging
1.903
1.909
31-dec-14 €
31-dec-13 €
1. Schulden uit hoofde van financieringsoverschot 2. Voorziening
410 0
1.263 0
Totaal schulden uit hoofde van bekostiging
410
1.263
6. Vorderingen uit hoofde van bekostiging Vorderingen en schulden uit hoofde van bekostiging:
Schulden uit hoofde van bekostiging:
66
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
Bedragen x € 1.000,--
9.1.5 TOELICHTING OP DE BALANS ACTIVA
Specificatie vorderingen en schulden uit hoofde van financieringstekort respectievelijk financieringsoverschot t/m 2011 €
2012 €
2013 €
Saldo per 1 januari
-685
1.648
-317
Financieringsverschil boekjaar Correcties voorgaande jaren Betalingen/ontvangsten Subtotaal mutatie boekjaar
366 6 372
519 -1.648 -1.129
400 1.055 1.455
149
149 1.285 -587 847
Saldo per 31 december
-313
519
1.138
149
1.493
c c c
c c b
c c b
a a a
Stadium van vaststelling (per erkenning): AWBZ ZVW Emergis ZVW RGC
2014 €
totaal € 646
149
a= interne berekening b= overeenstemming met zorgverzekeraars/zorgkantoor c= definitieve vaststelling NZa
Waarvan gepresenteerd als: - vorderingen uit hoofde van financieringstekort - schulden uit hoofde van financieringsoverschot
Specificatie financieringsverschil in het boekjaar
Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten Af: ontvangen voorschotten Af: gefactureerde DBC's / DBC-zorgproducten Af: mutatie nog te factureren DBC's Af: mutatie onderhanden werk DBC's Emergis Totaal financieringsverschil
31-dec-14 €
31-dec-13 €
1.903 410 1.493
1.909 1.263 646
2014 €
2013 €
71.959 25.813 49.600 906 -4.509
73.198 25.596 43.187 3.049 1.683
149
-317
67
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
Bedragen x € 1.000,--
9.1.5 TOELICHTING OP DE BALANS ACTIVA Specificatie financieringsverschil per financieringsvorm
2014 €
2013 €
Financieringsverschil AWBZ Financieringsverschil DBC-financiering
246 -97
-578 261
Totaal financieringsverschil
149
-317
Het budget Zorgverzekeringswet 2014 bedraagt Het budget AWBZ 2014 bedraagt Totaal budget 2014
45.900 26.059 71.959
7. Overige vorderingen De specificatie is als volgt:
31-dec-14 €
31-dec-13 €
Vorderingen op debiteuren Vorderingen op groepsmaatschappijen Nog te factureren omzet DBC's / DBC-zorgproducten Overige vorderingen Vooruitbetaalde bedragen Nog te ontvangen bedragen
9.240 5.905 7.930 1.075 581 984
3.467 3.554 7.024 287 727 733
Totaal overige vorderingen
25.715
15.792
31-dec-14 €
31-dec-13 €
Kassen
42
48
Totaal liquide middelen
42
48
Toelichting: De voorziening die in aftrek op de vorderingen is gebracht, bedraagt € 90.000 (2013 € 200.000). De vorderingen hebben een looptijd korter dan 1 jaar.
8. Effecten Er is geen sprake van effecten.
9. Liquide middelen De specificatie is als volgt:
Toelichting: De liquide middelen staan ter vrije beschikking van stichting Emergis.
68
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
Bedragen x € 1.000,--
9.1.5 TOELICHTING OP DE BALANS PASSIVA 10. Eigen vermogen Het eigen vermogen bestaat uit de volgende componenten:
Kapitaal Bestemmingsreserves Bestemmingsfondsen Totaal eigen vermogen
31-dec-14 €
31-dec-13 €
7 19.586 466 20.059
7 17.510 403 17.920
Kapitaal Saldo per 1-jan-2014 €
Resultaatbestemming €
Overige mutaties €
Saldo per 31-dec-2014 €
7
0
0
7
7
0
0
7
Saldo per 1-jan-2014 €
Resultaatbestemming €
Overige mutaties €
Saldo per 31-dec-2014 €
Reserve aanvaardbare kosten
17.510
2.076
0
19.586
Totaal bestemmingsreserves
17.510
2.076
0
19.586
Saldo per 1-jan-2014 €
Resultaatbestemming €
Overige mutaties €
Saldo per 31-dec-2014 €
Bestemmingsreserve gelden vereniging Overige bestemmingsreserves
25 378
-3 66
0 0
22 444
Totaal bestemmingsfondsen
403
63
0
466
Het verloop is als volgt weer te geven:
Kapitaal
Bestemmingsreserves Het verloop is als volgt weer te geven:
Bestemmingsfondsen Het verloop is als volgt weer te geven:
Toelichting: Bestemmingsreserve gelden vereniging Bij liquidatie van de "Vereniging to Christelijke Verzorging van Geestes- en Zenuwzieken in Zuid-West Nederland" is 50% van het liquidatiesaldo aan Emergis geschonken. Op basis van een overeenkomst wordt de bestemmingsreserve aangewend ten behoeve van de geestelijke verzorging op christelijke grondslag. Overige bestemmingsreserves Hieronder zijn de bestemmingsreserves van het Zeeuws Consultatiebureau voor alcohol en drugs (ZCAD), stichting HKPD en stichting Blijf opgenomen. Bestemmingsreserves worden vastgesteld door de raad van bestuur. 69
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.1.5 TOELICHTING OP DE BALANS
Bedragen x € 1.000,--
PASSIVA 11. Voorzieningen Saldo per 1-jan-2014 €
Dotatie
Onttrekking
Vrijval
€
€
€
Saldo per 31-dec-2014 €
Voorziening jubilea uitkeringen personeel Voorziening overgangsregeling levensfasebudget Reorganisatievoorziening Voorziening langdurig zieken
1.011
8
64
0
955
443
76
0
31
488
295 422
200 0
93 0
155 224
247 198
Totaal voorzieningen
2.171
284
157
410
1.888
Het verloop is als volgt weer te geven:
Toelichting in welke mate (het totaal van) de voorzieningen als langlopend moeten worden beschouwd: 31-dec-2014 Kortlopend deel van de voorzieningen (< 1 jr.) Langlopend deel van de voorzieningen (> 1 jr.) Hiervan langlopend (> 5 jaar)
218 1.670 755
Toelichting per categorie voorziening: Voorziening jubilea uitkeringen personeel Op basis van het huidige personeelsbestand is conform RJ 271 een voorziening gevormd voor toekomstige uitkeringen inzake jubilea op grond van de CAO. Deze voorziening heeft een overwegend langdurig karakter. Voorziening levensfasebudget overgangsregeling In de CAO GGZ is bij de invoering van het persoonlijk levensfasebudget (PLB) een overgangsregeling getroffen voor oudere medewerkers. Bij deze categorie medewerkers zijn bestaande verlofregelingen omgezet in de nieuwe PLB-regeling. Medewerkers die op 31 december 2009 45 jaar zijn, maar nog geen 50 en op genoemde datum 10 jaar in dienst zijn binnen de zorgsector (werkingssfeer PfZW) krijgen een eenmalige storting in het PBL van 200 uur naar rato van het dienstverband op het moment dat de medewerker 55 jaar wordt. Voor de opbouw van deze verplichting wordt een voorziening gevormd. Reorganisatievoorziening Vanwege een reorganisatie binnen Emergis is een reorganisatievoorziening getroffen. Voorziening langdurig zieken Voor de langdurig zieke medewerkers op 31-12-2014 die naar verwachting niet zullen terugkeren in het arbeidsproces zijn de toekomstige kosten ingeschat en als voorziening in deze jaarrekening verwerkt.
70
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.1.5 TOELICHTING OP DE BALANS
Bedragen x € 1.000,--
PASSIVA 12. Langlopende schulden (nog voor meer dan een jaar) De specificatie is als volgt:
31-dec-14 €
31-dec-13 €
Schulden aan banken
31.287
33.215
Totaal langlopende schulden (nog voor meer dan een jaar)
31.287
33.215
2014 €
2013 €
Stand per 1 januari Bij: nieuwe leningen /afschrijving disagio Af: aflossingen
35.160 3.814 5.743
37.424 13 2.277
Stand per 31 december
33.231
35.160
Af: aflossingsverplichting komend boekjaar
1.944
1.945
Stand langlopende schulden per 31 december
31.287
33.215
Het verloop is als volgt weer te geven:
Toelichting in welke mate (het totaal van) de langlopende schulden als langlopend moeten worden beschouwd: Kortlopend deel van de langlopende schulden (< 1 jr.), aflossingsverplichtingen Langlopend deel van de langlopende schulden (> 1 jr.) (balanspost) Hiervan langlopend (> 5 jaar)
1.944 31.287 23.582
1.945 33.215 23.570
Toelichting: Voor een nadere toelichting op de langlopende schulden wordt verwezen naar de bijlage overzicht langlopende schulden 9.1.9. De aflossingsverplichtingen zijn verantwoord onder de kortlopende schulden. In 2014 is een viertal leningen met een saldo van € 3.800.000 vervroegd afgelost en tegen een gunstiger rente overgesloten. Ten behoeve van de langlopende schulden zijn de volgende zekerheden afgegeven: • negatieve pledge en pari passu; • hypotheekrecht tot een bedrag van € 57.500.000.
71
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.1.5 TOELICHTING OP DE BALANS
Bedragen x € 1.000,--
PASSIVA 13. Overige kortlopende schulden De specificatie is als volgt:
31-dec-14 €
31-dec-13 €
Schulden aan banken Crediteuren Aflossingsverplichtingen langlopende leningen Belastingen en sociale premies Schulden terzake pensioenen Nog te betalen salarissen Vakantiegeld Vakantiedagen Overige schulden Nog te betalen kosten Vooruitontvangen opbrengsten
12.714 2.767 1.944 2.552 590 118 2.098 1.376 356 1.978 0
6.935 2.499 1.945 2.337 511 156 2.148 1.451 205 1.808 50
Totaal overige kortlopende schulden
26.493
20.045
Toelichting: De overige kortlopende schulden hebben een looptijd korter dan 1 jaar. De kredietfaciliteit in rekening-courant bij Rabobank Oosterschelde bedraagt per 31 december 2014 € 15 miljoen (2013: € 15 miljoen). De verstrekte zekerheden gelden tevens voor de opgenomen kredietfaciliteit in rekening-courant bij Rabobank Oosterschelde en luiden als volgt: • pandrecht op de vorderingen; • pandrecht op de voorraden • pandrecht op inventaris inclusief machines en transportmiddelen.
14. Financiële instrumenten Algemeen Emergis maakt in de normale bedrijfsuitoefening gebruik van uiteenlopende financiële instrumenten die de instelling blootstellen aan markt- en/of kredietrisico’s. Deze betreffen financiële instrumenten die in de balans zijn opgenomen. Kredietrisico De vorderingen uit hoofde van handelsdebiteuren zijn voor circa 76% geconcentreerd bij drie grote verzekeraars. Renterisico en kasstroomrisico Het renterisico is beperkt tot eventuele veranderingen in de marktwaarde van opgenomen en uitgegeven leningen. Bij deze leningen is sprake van een vast rentepercentage over de gehele looptijd. De leningen worden aangehouden tot het einde van de looptijd. Emergis heeft derhalve als beleid om geen afgeleide financiële instrumenten te gebruiken om (tussentijdse) rentefluctuaties te beheersen. Reële waarde De reële waarde van de meeste in de balans verantwoorde financiële instrumenten, waaronder vorderingen, effecten, liquide middelen en kortlopende schulden, benadert de boekwaarde ervan. De reële waarde van de overige in de balans verantwoorde financiële instrumenten wijkt niet materieel af van de boekwaarde.
72
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.1.5 TOELICHTING OP DE BALANS PASSIVA 15. Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen Verloopoverzicht investeringsruimte trekkingsrechten
Bedragen x € 1.000,--
Het verloop is als volgt weer te geven:
2014 €
2013 €
Nog niet bestede investeringsruimte per 1 januari Bij: indexering niet-bestede investeringsruimte Bij: investeringsruimte verslagjaar Af: investeringen verslagjaar
7.703 62 258 396
6.854 175 747 73
Beschikbare investeringsruimte 31 december
7.627
7.703
Lopende investeringsprojecten leggen beslag op de beschikbare investeringsruimte: € 250.000.
Overige niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen Huur-verplichting De volledige huurverplichting op balansdatum, gebaseerd op de aangegane huurcontracten, bedraagt € 2.076.000. - waarvan het eerste jaar: € 337.000 - waarvan de eerste vijf jaar: € 414.000 - waarvan langer dan vijf jaar: € 1.662.000 Lease-verplichting De leaseverplichting op balansdatum, gebaseerd op de aangegane leasecontracten, bedraagt € 108.000. - waarvan het eerste jaar: € 62.000 - waarvan de eerste vijf jaar: € 108.000 Huur mulitfunctionals De volledige huurverplichting op balansdatum, gebaseerd op de aangegane huurcontracten, bedraagt € 127.000. - waarvan het eerste jaar: € 27.000 - waarvan de eerste vijf jaar: € 127.000 Verplichting licenties De volledige verplichting op Microsoft-licenties, gebaseerd op het aangegane contract, bedraagt € 197.000. - waarvan het eerste jaar: € 99.000 - waarvan de eerste drie jaar: € 197.000 Investeringsverplichting Er zijn per balansdatum investeringsverplichtingen aangegaan voor een bedrag van € 547.000. Opgave correcties 2008-2012 Emergis heeft voor 1 oktober 2015 de ‘Opgave correcties GGz Zvw 2008-2012’ ingediend voor de afwikkeling van de schadelastjaren 2008 - 2012. De definitieve vaststelling door de NZa van deze ingediende declaratie vindt waarschijnlijk pas plaats in het 1e kwartaal van 2016. Omdat ten tijde van het opmaken van de jaarrekening nog niet zeker is of en zo ja voor welke omvang de ingediende opgave wordt geaccepteerd, is de mogelijke afwijking niet in de resultatenrekening 2014 verantwoord. Het resultaat als gevolg van een mogelijke afwijking die hieruit voorvloeit wordt pas verwerkt op het moment dat de NZa een definitieve vaststelling bekend maakt. 73
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.1.5 TOELICHTING OP DE BALANS
Bedragen x € 1.000,--
PASSIVA Obligo-verplichtingWaarborgfonds voor de Zorgsector Emergis is als WFZ-deelnemer via het obligo mede risicodragend. Het gaat om risico op afstand. Als het WFZ ondanks alle ingebouwde zekerheden op zijn garantieverplichtingen wordt aangesproken èn in het extreme geval dat het WFZ-vermogen onvoldoende zou blijken om aan de garantieverplichting aan geldgevers te kunnen voldoen, dan kan het WFZ via de obligoverplichting een beroep doen op financiële hulp van Emergis. Deze hulp wordt geboden in de vorm van renteloze leningen aan het WFZ. Het obligo bedraagt maximaal 3% (€ 921.000) van de restantschuld van de geborgde leningen van Emergis.
Zekerheden en garanties De zekerheden en garanties verstrekt ten aanzien van de kredietverstrekkers van langlopende leningen bestaat uit hypotheken, gemeente- en staatsgaranties en borging bij het Waarborgfonds voor de Zorgsector. Voor een overzicht van de hypothecaire leningen wordt verwezen naar onderdeel 9.1.15 "Overzicht langlopende schulden ultimo 2014". De zekerheid verstrekt ten aanzien van de rekening-courantpositie bestaat uit de vorderingen op zorgverzekeraars uit hoofde van de DBC's.
Verplichtingen uit hoofde van het macrobeheersinstrument Het macrobeheersinstrument wordt door de minister van VWS ingezet om overschrijdingen van het macrokader zorg terug te vorderen bij instellingen voor geestelijke gezondheidszorg. Bij het opstellen van de jaarrekening 2014 bestaat nog geen inzicht in realisatie van het mbi-omzetplafond over 2014. Stichting Emergis is niet in staat een betrouwbare inschatting te maken van de uit het macrobeheersinstrument voortkomende verplichting en deze te kwantificeren. Als gevolg daarvan is deze verplichting niet tot uitdrukking gebracht in de balans van de stichting per 31 december 2014.
74
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
Bedragen x € 1.000,--
9.1.6 MUTATIEOVERZICHT MATERIELE VASTE ACTIVA
Bedrijfsgebouwen en terreinen €
Machines en installaties €
Andere vaste bedrijfsmiddelen, technische en administratieve uitrusting €
Stand per 1 januari 2014 - aanschafwaarde - cumulatieve herwaarderingen - cumulatieve afschrijvingen
50.594 0 20.108
15.945 0 5.683
11.640 0 6.116
391 0 0
5.096 0 377
83.666 0 32.284
Boekwaarde per 1 januari 2014
30.486
10.262
5.524
391
4.719
51.382
Mutaties in het boekjaar - investeringen - herwaarderingen - afschrijvingen - bijzondere waardeverminderingen
1.743 0 1.648 146
923 0 973 0
1.329 0 1.348 0
2.540 0 0 0
0 0 181 0
6.535 0 4.150 146
- terugname geheel afgeschreven activa .aanschafwaarde .cumulatieve herwaarderingen .cumulatieve afschrijvingen
1.853 0 1.853
235 0 235
2.290 0 2.290
0 0 0
0 0 0
4.378 0 4.378
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
2.549 0 0 2.549
0 0 0 0
2.549 0 0 2.549
-51
-50
-19
-9
-181
-310
50.484 0 20.049
16.633 0 6.421
10.679 0 5.174
382 0 0
5.096 0 558
83.274 0 32.202
30.435
10.212
5.505
382
4.538
51.072
0%/2%/5%/10%
5%/10%
10%/20%/33%
0,0%
2,5%/5%
- desinvesteringen aanschafwaarde cumulatieve herwaarderingen cumulatieve afschrijvingen per saldo Mutaties in boekwaarde (per saldo) Stand per 31 december 2014 - aanschafwaarde - cumulatieve herwaarderingen - cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde per 31 december 2014 Afschrijvingspercentage
Materiële vaste bedrijfsactiva in uitvoering en vooruitbetalingen op materiële vaste activa €
Niet aan het bedrijfsproces dienstbare materiële activa €
Totaal €
75
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
Bedragen x € 1.000,--
9.1.7 MUTATIEOVERZICHT MATERIELE VASTE ACTIVA op grond van art. 5a Regeling verslaggeving WTZi 9.1.7.1 WTZi-vergunningplichtige vaste activa
NZa-IVA
Grond
Gebouwen
Bouwrente
€
Terreinvoorzieningen €
Installaties
€
Verbouwingen €
Subtotaal vergunning €
Totaal
€
Onderhanden Projecten €
€
€
Stand per 1 januari 2014 - aanschafwaarde - cumulatieve herwaarderingen - cumulatieve afschrijvingen
0 0 0
1.862 0 0
1.201 0 209
30.793 0 10.885
1.549 0 1.121
961 0 138
7.938 0 3.403
3 0 0
44.307 0 15.756
85.583 0 32.116
Boekwaarde per 1 januari 2014
0
1.862
992
19.908
428
823
4.535
3
28.551
53.467
Mutaties in het boekjaar - investeringen - herwaarderingen - afschrijvingen - extra afschrijvingen NZa-goedgekeurd
0 0 0 0
0 0 0 0
19 0 60 0
0 0 696 0
0 0 38 0
622 0 52 0
204 0 381 0
965 0 0 0
1.810 0 1.227 0
6.534 0 4.341 0
- terugname geheel afgeschreven activa .aanschafwaarde .cumulatieve herwaarderingen .cumulatieve afschrijvingen
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
9 0 9
0 0 0
0 0 0
9 0 9
2.851 0 2.851
- desinvesteringen aanschafwaarde cumulatieve herwaarderingen cumulatieve afschrijvingen per saldo
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
846 0 0 846
846 0 0 846
2.549 0 0 2.549
Mutaties in boekwaarde (per saldo)
0
0
-41
-696
-38
570
-177
119
-263
-356
Stand per 31 december 2014 - aanschafwaarde - cumulatieve herwaarderingen - cumulatieve afschrijvingen
0 0 0
1.862 0 0
1.220 0 269
30.793 0 11.581
1.549 0 1.159
1.574 0 181
8.142 0 3.784
122 0 0
45.262 0 16.974
86.717 0 33.606
Boekwaarde per 31 december 2014
0
1.862
951
19.212
390
1.393
4.358
122
28.288
53.111
0,0%
5,0%
2,0%
2,5%
5,0%
5,0%
0,0%
Afschrijvingspercentage
€
76
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
Bedragen x € 1.000,--
9.1.7 MUTATIEOVERZICHT MATERIELE VASTE ACTIVA op grond van art. 5a Regeling verslaggeving WTZi 9.1.7.2 WTZi-meldingsplichtige vaste activa
Trekkings rechten
Onderhanden Projecten
Subtotaal
Instandhouding
Onderhanden Projecten
Subtotaal
€
€
€
€
€
€
Subtotaal meldingsplichtige activa €
Stand per 1 januari 2014 - aanschafwaarde - cumulatieve herwaarderingen - cumulatieve afschrijvingen
4.414 0 534
0 0 0
4.414 0 534
7.758 0 4.535
185 0 0
7.943 0 4.535
12.357 0 5.069
Boekwaarde per 1 januari 2014
3.880
0
3.880
3.223
185
3.408
7.288
396 0 297
0 0 0
396 0 297
423 0 702
657 0 0
1.080 0 702
1.476 0 999
- terugname geheel afgeschreven activa .aanschafwaarde .cumulatieve herwaarderingen .cumulatieve afschrijvingen
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
- desinvesteringen aanschafwaarde cumulatieve herwaarderingen cumulatieve afschrijvingen per saldo
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
819 0 0 819
819 0 0 819
819 0 0 819
99
0
99
-279
-162
-441
-342
Stand per 31 december 2014 - aanschafwaarde - cumulatieve herwaarderingen - cumulatieve afschrijvingen
4.810 0 831
0 0 0
4.810 0 831
8.181 0 5.237
23 0 0
8.204 0 5.237
13.014 0 6.068
Boekwaarde per 31 december 2014
3.979
0
3.979
2.944
23
2.967
6.946
Afschrijvingspercentage
5,0%
0,0%
10,0%
0,0%
Mutaties in het boekjaar - investeringen - herwaarderingen - afschrijvingen
Mutaties in boekwaarde (per saldo)
77
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
Bedragen x € 1.000,--
9.1.7 MUTATIEOVERZICHT MATERIELE VASTE ACTIVA op grond van art. 5a Regeling verslaggeving WTZi 9.1.7.3 WMG-gefinancierde vaste activa
Grond
Terreinvoorzieningen
Gebouwen
Bouwrente
Verbouwingen
Installaties
Inventaris
Automatisering €
Onderhanden projecten
€
Vervoermiddelen €
Subtotaal WMG €
Stand per 1 januari 2014 - aanschafwaarde - cumulatieve herwaarderingen - cumulatieve afschrijvingen
552 0 0
229 0 63
5.103 0 1.880
39 0 14
3.000 0 1.601
1.435 0 477
6.567 0 3.753
161 0 93
5.256 0 2.599
189 0 0
22.531 0 10.480
Boekwaarde per 1 januari 2014
552
166
3.223
25
1.399
958
2.814
68
2.657
189
12.051
Mutaties in het boekjaar - investeringen - herwaarderingen - afschrijvingen
0 0 0
0 0 12
0 0 102
0 0 1
561 0 300
323 0 77
560 0 560
31 0 28
737 0 797
751 0 0
2.963 0 1.877
- terugname geheel afgeschreven activa .aanschafwaarde .cumulatieve herwaarderingen .cumulatieve afschrijvingen
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
390 0 390
0 0 0
847 0 847
27 0 27
1.548 0 1.548
0 0 0
2.812 0 2.812
- desinvesteringen aanschafwaarde cumulatieve herwaarderingen cumulatieve afschrijvingen per saldo
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
884 0 0 884
884 0 0 884
Mutaties in boekwaarde (per saldo)
0
-12
-102
-1
261
246
0
3
-60
-133
202
Stand per 31 december 2014 - aanschafwaarde - cumulatieve herwaarderingen - cumulatieve afschrijvingen
552 0 0
229 0 75
5.103 0 1.982
39 0 15
3.171 0 1.511
1.758 0 554
6.280 0 3.466
165 0 94
4.445 0 1.848
56 0 0
21.798 0 9.545
Boekwaarde per 31 december 2014
552
154
3.121
24
1.660
1.204
2.814
71
2.597
56
12.253
0,0%
5,0%
2,0%
2,5%
5%/10%/20%
5,0%
10,0%
20,0%
20,0%
0,0%
Afschrijvingspercentage
78
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
Bedragen x € 1.000,--
9.1.7 MUTATIEOVERZICHT MATERIELE VASTE ACTIVA op grond van art. 5a Regeling verslaggeving WTZi 9.1.7.4 Niet-WTZi/WMG-gefinancierde vaste activa
Grond
Terreinvoorzieningen
Gebouwen
Bouwrente
Verbouwingen
Installaties
Inventaris
Automatisering €
Onderhanden projecten
€
Vervoermiddelen €
Subtotaal WMG €
Stand per 1 januari 2014 - aanschafwaarde - cumulatieve herwaarderingen - cumulatieve afschrijvingen
0 0 0
554 0 58
3.746 0 343
0 0 0
186 0 38
1.625 0 179
252 0 184
11 0 9
0 0 0
14 0 0
6.388 0 811
Boekwaarde per 1 januari 2014
0
496
3.403
0
148
1.446
68
2
0
14
5.577
Mutaties in het boekjaar - investeringen - herwaarderingen - afschrijvingen
0 0 0
0 0 27
118 0 92
0 0 0
0 0 14
0 0 83
0 0 20
0 0 2
0 0 0
167 0 0
285 0 238
- terugname geheel afgeschreven activa .aanschafwaarde .cumulatieve herwaarderingen .cumulatieve afschrijvingen
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
30 0 30
0 0 0
0 0 0
0 0 0
30 0 30
- desinvesteringen aanschafwaarde cumulatieve herwaarderingen cumulatieve afschrijvingen per saldo
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
Mutaties in boekwaarde (per saldo)
0
-27
26
0
-14
-83
-20
-2
0
167
47
Stand per 31 december 2014 - aanschafwaarde - cumulatieve herwaarderingen - cumulatieve afschrijvingen
0 0 0
554 0 85
3.864 0 435
0 0 0
186 0 52
1.625 0 262
222 0 174
11 0 11
0 0 0
181 0 0
6.643 0 1.019
Boekwaarde per 31 december 2014
0
469
3.429
0
134
1.363
48
0
0
181
5.624
5,0%
2,0%
5,0%
5,0%
10,0%
20,0%
Afschrijvingspercentage
0,0%
79
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
Bedragen x € 1.000,--
9.1.8.1 SPECIFICATIE ULTIMO BOEKJAAR ONDERHANDEN PROJECTEN Projectgegevens Nummer
1. 2. 3. 4.
Briefnummer
Datum
Investeringen
Omschrijving
WTZi-type
n.v.t.
n.v.t.
Instandhoudingsprojecten
instandhouding
n.v.t.
n.v.t.
Diverse kleine projecten
WMG
n.v.t.
n.v.t.
Diverse projecten
niet WTZi/WMG
n.v.t.
n.v.t.
Aanpassen gebouwen voor andere doelgroep
WTZi
t/m 2013 €
Totaal
Goedkeuringen
t/m 2012 ondergereed handen € €
2014 €
Indexering Nominaal WTZi bedrag WTZi € €
185 189 14 3
657 751 167 965
819 884 0 846
23 56 181 122
391
2.540
2.549
382
Aangepaste goedkeuring €
Jaar van ople-vering
2015 2015 2015 2015 0
0
0
9.1.8.2 SPECIFICATIE IN HET BOEKJAAR GEREEDGEKOMEN PROJECTEN Projectgegevens Nummer
1.
Briefnummer
n.v.t.
Datum
n.v.t.
Investeringen
Omschrijving
Instandhoudingsprojecten
WTZi-type
instandhouding
Activapost
gebouwen trekkingsrechten
2.
n.v.t.
n.v.t.
Diverse kleine projecten
WMG
WTZi €
WMG €
n.v.t.
n.v.t.
Aanpassen gebouwen voor andere doelgroep
WTZi
verbouwingen verbouwingen installaties terreinvoorz.
Totaal
Totaal €
423 396
423 396 561 323 622 205 19 0
561 323
installaties
3.
Overige €
622 205 19
1.665
884
Toekomstige lasten Afschrij-ving WTZi Rentekosten € €
0
2.549
0
0
80
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
Bedragen x € 1.000,--
9.1.9 Overzicht langlopende schulden ultimo 2014
Leninggever
Datum
Hoofdsom
Totale looptijd
Soort lening
%
€ Rabobank BNG BNG BNG BNG Rabobank Rabobank BNG Rabobank Rabobank Rabobank Fortis Bank Fortis Bank Rabobank NWB NWB BNG Disagio BNG Disagio BNG Disagio BNG Disagio BNG BNG BNG Disagio BNG BNG BNG BNG Totaal
1989 15-mei-91 16-jan-92 4-jan-93 1-dec-93 16-jan-92 1-jul-94 1-jun-83 30-jul-89 17-jul-91 15-aug-96 15-mei-97 16-feb-01 1-jul-05 7-okt-08 7-okt-08 31-jul-09 7-okt-08 30-jun-10 30-jun-10 30-jun-10 30-jun-10 3-jan-11 3-jan-11 4-nov-11 21-jan-12 22-nov-12 22-nov-12 3-nov-14 3-nov-14 3-nov-14 3-nov-14
1.134 2.382 1.702 1.191 1.475 2.042 1.134 454 1.679 318 2.269 1.815 2.269 3.200 3.000 4.800 908 -151 5.000 -51 5.000 -76 5.100 -103 567 1.645 3.730 -56 388 377 635 2.400
Nieuwe Werke- Restschuld 31 leningen in lijke rente december 2013 2014
45 30 30 30 25 30 30 40 40 40 25 30 30 40 30 30 20 30 20 20 30 30 40 40 10 9 30 30 6 10 7 30
Hypothecair Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Hypothecair Hypothecair Onderhands Onderhands Onderhands Hypothecair Hypothecair Hypothecair Borging Borging Borging Borging
variabel 3,82% 2,85% 2,12% 1,67% 4,21% 4,21% 2,45% variabel variabel 4,21% 4,32% 3,84% 4,21% 4,99% 5,08% 4,77%
Borging
3,49%
Borging
3,75%
Borging
4,27%
Borging Borging Borging
2,90% 2,70% 3,31%
Borging Borging Borging Borging
0,68% 1,05% 0,77% 1,93%
Aflossing in Restschuld 31 Restschuld 2014 december 2014 over 5 jaar
€
€
€
459 635 511 397 340 456 414 114 629 135 726 848 1.361 2.480 2.500 4.000 727 -125 4.125 -42 4.416 -67 4.749 -95 453 1.462 3.606 -54 0 0 0 0 35.160
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 0 3 0 3 0 2 0 0 0 1 388 377 635 2.400 3.814
25 79 56 40 57 456 414 12 42 8 726 60 76 2.480 100 160 45 0 250 0 166 0 127 0 56 183 125 0 0 0 0 0 5.743
€ 434 556 455 357 283 0 0 102 587 127 0 788 1.285 0 2.400 3.840 682 -120 3.875 -39 4.250 -64 4.622 -93 397 1.279 3.481 -53 388 377 635 2.400 33.231
Resterende looptijd in jaren eind 2014
Aflossingswijze
€ 312 159 170 159 0 0 0 45 378 87 0 484 908 0 1.900 3.040 454 -95 2.625 -27 3.417 -52 3.984 -79 113 366 2.860 -43 48 187 182 2.000 23.582
Aflossing 2015
Gestelde zekerheden
€ 18 7 8 9 5 0 0 9 14 16 0 13 17 0 24 24 15 24 16 16 26 26 36 36 7 7 28 28 6 10 7 30
lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair
25 79 57 40 57 0 0 11 42 8 0 60 76 0 100 160 44
Staatsgarantie Staatsgarantie Staatsgarantie Staatsgarantie Borging WfZ Borging WfZ Gemeentegarantie Gemeentegarantie Gemeentegarantie Borging WfZ Borging WfZ Borging WfZ Borging WfZ Borging WfZ Borging WfZ Borging WfZ
250 Borging WfZ 167 Borging WfZ 127 Borging WfZ 57 Borging WfZ 183 Borging WfZ 124 Borging WfZ 68 38 91 80 1.944
Borging WfZ Borging WfZ Borging WfZ Borging WfZ
81
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.1.10 TOELICHTING OP DE RESULTATENREKENING
Bedragen x € 1.000,--
BATEN 16. Opbrengsten uit gebudgetteerde zorgprestaties De specificatie is als volgt:
2014 €
2013 €
Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten AWBZ (exclusief subsidies) Beschikbaarheidsbijdragen
26.543 0
26.166 0
Totaal
26.543
26.166
2014 €
2013 €
Opbrengsten in opdracht van andere instellingen opbrengsten uit aanvullende zorgverzekering Persoonsgebonden en -volgende budgetten Overige niet-gebudgetteerde zorgprestaties
1.096
1.063
438 1.322
474 480
Totaal
2.856
2.017
2014 €
2013 €
Gefactureerde en nog te factureren omzet DBC's / DBC-zorgproducten Mutatie onderhanden projecten DBC's / DBC-zorgproducten Nacalculatie doorloop DBC's Garantieregeling kapitaallasten Af: mutatie voorziening
49.941 -4.509 186 -368 340
45.984 1.935 574 -313 -1.350
Totaal
45.590
46.830
17. Niet-gebudgetteerde zorgprestaties (exclusief DBC's / DBC-zorgproducten) De specificatie is als volgt:
18. Omzet DBC's / DBC-zorgproducten De specificatie is als volgt:
82
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.1.10 TOELICHTING OP DE RESULTATENREKENING
Bedragen x € 1.000,--
BATEN 19. Subsidies (inclusief overige Wmo-prestaties) De specificatie is als volgt:
2014 €
2013 €
Rijkssubsidies vanwege het Ministerie van Veiligheid en Justitie Rijkssubsidies vanwege het Ministerie van VWS (waaronder opleidingsfonds) Overige Rijkssubsidies Subsidies vanwege Provincies en gemeenten (exclusief Wmo-huishoudelijke hulp; inclusief overige WMO-prestaties zoals maatschappelijke en vrouwenopvang, verslavingszorg, OGGZ) Overige subsidies, waaronder loonkostensubsidies en EU-subsidies
1.584 733 0 5.317
2.307 719 6 5.496
145
82
Totaal
7.779
8.610
De specificatie is als volgt:
2014 €
2013 €
Overige dienstverlening Overige opbrengsten (waaronder vergoeding voor uitgeleend personeel en verhuur onroerend goed
1.942 1.300
1.940 1.123
Totaal
3.242
3.063
20. Overige bedrijfsopbrengsten
83
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.1.10 TOELICHTING OP DE RESULTATENREKENING
Bedragen x € 1.000,--
LASTEN 21. Personeelskosten De specificatie is als volgt:
2014 €
2013 €
Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenpremies Andere personeelskosten Subtotaal Personeel niet in loondienst
46.471 5.678 4.504 2.081 58.734 2.852
47.967 5.456 4.386 2.474 60.283 2.095
Totaal personeelskosten
61.586
62.378
984
1.015
2014 €
2013 €
Nacalculeerbare afschrijvingen: - materiële vaste activa
1.191
1.227
Overige afschrijvingen: - materiële vaste activa
2.959
3.168
Totaal afschrijvingen
4.150
4.395
Gemiddeld aantal personeelsleden op basis van full-time eenheden
22. Afschrijvingen vaste activa De specificatie is als volgt:
Aansluiting afschrijvingen resultatenrekening - afschrijvingen balans
2014 €
Totaal afschrijvingslasten conform mutatieoverzicht materiële vaste activa op grond van art. 5a Regeling verslaggeving WTZi: - WTZi-vergunningplichtige vaste activa 1.227 - WTZi-meldingsplichtige vaste activa 999 - WMG-gefinancierde vaste activa 1.877 - niet WTZi/WMG gefinancierde vaste activa 238 Totaal afschrijvingslasten conform toelichting op de balans 4.341 Totaal afschrijving resultatenrekening 4.150 Verschil 191 Aanschafwaarde desbetreffende vaste activa Cumulatieve afschrijvingslasten desbetreffende vaste activa Cumulatieve vergoedingen voor nacalculeerbare afschrijvingslasten desbetreffende vaste activa
86.717 33.606 16.974
84
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.1.10 TOELICHTING OP DE RESULTATENREKENING
Bedragen x € 1.000,--
LASTEN 23. Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa
De specificatie is als volgt:
2014 €
2013 €
Bijzondere waardeverminderingen van: - materiële vaste activa
146
291
Totaal
146
291
Toelichting: Voor een toelichting op de bijzondere waardeverminderingen verwijzen wij naar de waarderingsgrondslagen.
24. Overige bedrijfskosten De specificatie is als volgt:
2014 €
2013 €
Voedingsmiddelen en hotelmatige kosten Algemene kosten Patiënt- en bewonersgebonden kosten
3.374 6.286 1.827
3.395 6.277 1.926
Onderhoud en energiekosten: - Onderhoud - Energiekosten gas - Energiekosten stroom - Energie transport en overig Subtotaal
774 695 445 179 2.093
799 707 409 150 2.065
1.516 -45
1.437 54
15.051
15.154
Huur en leasing Dotaties en vrijval voorzieningen Totaal overige bedrijfskosten
85
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.1.10 TOELICHTING OP DE RESULTATENREKENING
Bedragen x € 1.000,--
LASTEN 25. Financiële baten en lasten De specificatie is als volgt:
2014 €
2013 €
3 0 3
0 0 0
Rentelasten langlopende schulden Rentelasten rekening-courant Resultaat deelnemingen Overige financiële lasten Subtotaal financiële lasten
-1.351 -135 -1.441 -14 -2.941
-1.466 -81 -1.352 -14 -2.913
Totaal financiële baten en lasten
-2.938
-2.913
Rentebaten Resultaat deelnemingen Subtotaal financiële baten
26. Buitengewone baten en lasten Er is geen sprake van buitengewone baten en lasten.
86
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
Bedragen x € 1.000,--
9.1.10 TOELICHTING OP DE RESULTATENREKENING LASTEN 27. Bezoldiging bestuurders en toezichthouders Welk bestuursmodel is van toepassing op uw organisatie? Wat is de samenstelling van het bestuur of de directie?
Eindverantwoordelijke Raad van Bestuur met Raad van Toezicht Tweehoofdig collegiaal
De bezoldiging van de bestuurders en gewezen bestuurders van de zorginstelling over het jaar 2014 is als volgt: Naam 1 Vanaf welke datum is de persoon als bestuurder werkzaam in uw organisatie? 2 Maakt de persoon op dit moment nog steeds deel uit van het bestuur? 3 Tot welke datum was de persoon als bestuurder werkzaam in uw organisatie? 4 Is de persoon in het verslagjaar voorzitter van het bestuur geweest? 5 Zo ja: hoeveel maanden is de persoon voorzitter geweest in het verslagjaar? 6 Wat is de aard van de (arbeids)overeenkomst? 7 Welke salarisregeling is toegepast? 8 Wat is de deeltijdfactor? (percentage) 9 Bruto-inkomen, incl. vakantiegeld, eindejaarsuitkering, salaris en andere vaste toelagen a. Waarvan: verkoop verlofuren b. Waarvan: nabetalingen voorgaande jaren 10 Bruto-onkostenvergoeding 11 Werkgeversbijdrage sociale lasten 12 Werkgeversbijdrage pensioen, VUT, FPU 13 Ontslagvergoeding 14 Bonussen 15 Totaal inkomen (9 t/m 14, excl. 9a en b) 16 Cataloguswaarde auto van de zaak 17 Eigen bijdrage auto van de zaak
R. Mentjox
P. Engelen
P. de Schipper
1-11-2009
29-10-2013
1-8-2014
ja
nee
ja
n.v.t.
27-apr-14
n.v.t.
nee
nee
nee
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
onbepaalde tijd
extern ingehuurd n.v.t.
onbepaalde tijd
huidige NVTZ regeling 100% 168.342 0 0 320 8.653 19.569 0 0 196.884 40.409 0
67%
huidige NVTZ regeling 100%
0 0 0 61.226 0 0 0 0 61.226 0 0
65.124 0 0 0 3.605 8.103 0 0 76.832 n.v.t. 0
87
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.1.10 TOELICHTING OP DE RESULTATENREKENING De bezoldiging van de leden van de raad van toezicht van de zorginstelling over het jaar 2014 is als volgt: J.H. Möhlmann
N. van der PloegHogervorst voorzitter vice-voorzitter 11-6-2007 15-6-2010
Naam 1 Vanaf welke datum was de toezichthouder voor het eerst in de huidige functie van toezichthouder werkzaam binnen de 2 organisatie? Is de persoon in het verslagjaar voorzitter van de Raad van Toezicht geweest? 3 Nevenfunctie(s) 4 Beloning (incl. salaris, vakantiegeld, eindejaarsuitkering en andere vaste toelagen) 5 Wat is de totale som van de eventuele vergoedingen in natura (o.a. huisvesting, auto (mede) voor privégebruik, laagrentende etc.)? onkostenvergoedingen (bruto) 6 leningen, Vaste en variabele 7 Werkgeversbijdrage sociale verzekeringspremies 8 Voorzieningen ten behoeve van beloning betaalbaar op termijn (o.a. werkgeversbijdrage pensioen, VUT, FPU, sabbatical, aanvulling sociale uitkering, arbeidsongeschiktheidsuitkering, etc.) 9 Winstdelingen en bonusbetalingen 10 Uitkeringen in verband met beëindiging van het dienstverband
ja nevenfuncties zijn vermeld in het jaarverslag
11 Totaal bezoldiging (4 t/m 10)
Naam
1 Vanaf welke datum was de toezichthouder voor het eerst in de huidige functie van toezichthouder werkzaam binnen de 2 organisatie? Is de persoon in het verslagjaar voorzitter van de Raad van Toezicht geweest? 3 Nevenfunctie(s) 4 Beloning (incl. salaris, vakantiegeld, eindejaarsuitkering en andere vaste toelagen) 5 Wat is de totale som van de eventuele vergoedingen in natura (o.a. huisvesting, auto (mede) voor privégebruik, laagrentende leningen, etc.)? onkostenvergoedingen (bruto) 6 Vaste en variabele 7 Werkgeversbijdrage sociale verzekeringspremies 8 Voorzieningen ten behoeve van beloning betaalbaar op termijn (o.a. werkgeversbijdrage pensioen, VUT, FPU, sabbatical, aanvulling sociale uitkering, arbeidsongeschiktheidsuitkering, etc.) 9 Winstdelingen en bonusbetalingen 10 Uitkeringen in verband met beëindiging van het dienstverband 11 Totaal bezoldiging (4 t/m 10)
nee
0
0
0 14.520 0
0 9.680 0
0 0
0 0
0 14.520
0 9.680
A.G. BouwS. van der P.A.M. meester Wouden Boomkamp lid lid lid 11-6-2007 15-6-2010 18-2-2013 nee
nee
nee
nevenfuncties zijn vermeld in het jaarverslag 0 0 9.680 0 0
0 0 9.680
0
0
0 9.680 0
0 9.680 0
0 0
0 0
0 9.680
0 9.680
88
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.1.10 TOELICHTING OP DE RESULTATENREKENING 28. Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) Toelichting: Bij de samenstelling van de in deze paragraaf opgenomen verantwoording uit hoofde van de WNT zijn de Beleidsregels toepassing WNT d.d. 27 februari 2014, inclusief de wijziging van 12 maart 2014, van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties als uitgangspunt gehanteerd. Dit betekent dat de externe niet-topfunctionarissen niet in de WNTverantwoording zijn betrokken. De bezoldiging van de functionarissen die over 2014 in het kader van de WNT verantwoord worden, is als volgt: R. Mentjox lid R.v.B. 1-11-2009 n.v.t. 365 100% 168.662
P. de Schipper lid R.v.B. 1-8-2014 n.v.t. 153 100% 65.124
P. Engelen lid R.v.B. 29-10-2013 27-4-2014 116 55% 50.600
0 168.662 0 0 19.569
0 65.124 0 0 8.103
0 50.600 0 0 0
0
0
0
Totaal bezoldiging in kader van de WNT (8 t/m 12)
188.231
73.227
50.600
Bezoldiging 2013
184.858
n.v.t.
30.250
J.H. Möhlmann voorzitter R.v.T. 11-6-2007 11-6-2015 365 n.v.t. 12.000
N. van der PloegHogervorst vice-voorzitter 15-6-2010 n.v.t. 365 n.v.t. 8.000
0 12.000 0 0 0
0 8.000 0 0 0
0
0
Totaal bezoldiging in kader van de WNT (8 t/m 12)
12.000
8.000
Bezoldiging 2013
10.000
8.000
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Functionaris (functienaam) In dienst vanaf (datum) In dienst tot (datum) Duur van het dienstverband in 2014 (in dagen) Deeltijdfactor (percentage) Bruto-inkomen (incl. salaris, vakantiegeld, eindejaarsuitkering en andere vaste toelagen) Winstdelingen en bonusbetalingen Totaal beloning (5 en 6) Werkgeversbijdrage sociale lasten Bruto-onkostenvergoeding (vast en variabel) Voorzieningen ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn (in €) Uitkeringen in verband met beëindiging van het dienstverband (in €)
Functionaris (functienaam) In dienst vanaf (datum) In dienst tot (datum) Duur van het dienstverband in 2014 (in dagen) Deeltijdfactor (percentage) Bruto-inkomen (incl. salaris, vakantiegeld, eindejaarsuitkering en andere vaste toelagen) Winstdelingen en bonusbetalingen Totaal beloning (5 en 6) Werkgeversbijdrage sociale lasten Bruto-onkostenvergoeding (vast en variabel) Voorzieningen ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn (in €) Uitkeringen in verband met beëindiging van het dienstverband (in €)
89
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.1.10 TOELICHTING OP DE RESULTATENREKENING
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Functionaris (functienaam) In dienst vanaf (datum) In dienst tot (datum) Duur van het dienstverband in 2014 (in dagen) Deeltijdfactor (percentage) Bruto-inkomen (incl. salaris, vakantiegeld, eindejaarsuitkering en andere vaste toelagen) Winstdelingen en bonusbetalingen Totaal beloning (5 en 6) Werkgeversbijdrage sociale lasten Bruto-onkostenvergoeding (vast en variabel) Voorzieningen ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn (in €) Uitkeringen in verband met beëindiging van het dienstverband (in €)
A.G. BouwS. van der P.A.M. meester Wouden Boomkamp lid R.v.T. lid R.v.T. lid R.v.T. 11-6-2007 15-6-2010 18-2-2013 n.v.t. 11-6-2015 n.v.t. 365 365 365 n.v.t. n.v.t. n.v.t. 8.000 8.000 8.000 0 8.000 0 0 0
0 8.000 0 0 0
0 8.000 0 0 0
0
0
0
Totaal bezoldiging in kader van de WNT (8 t/m 12)
8.000
0 8.000
8.000
Bezoldiging 2013
8.000
8.000
7.000
12
Gewezen topfunctionarissen: P. Engelen Motivatie overschrijding van de maximale bezoldiging: Toelichting: In 2014 zijn er salarissen en/of vergoedingen betaald die op grond van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) openbaar gemaakt dienen te worden. Stichting Emergis is ingedeeld in bezoldigingsklasse G met een bijbehorend bezoldigingsmaximum van € 188.660 voor het jaar 2014. Voor de leden van de R.v.T. bedraagt het bezoldigingsmaximum € 9.433 en voor de voorzitter van de R.v.T. bedraagt het bezoldigingsmaximum € 14.150. De bezoldiging van de bestuurders Mentjox en De Schipper overschrijdt de maximale bezoldigingsnorm 2014 niet. De bestuurder a.i. Engelen heeft minder dan 6 maanden als topfunctionaris anders dan in dienstverband gewerkt, hierdoor is het bezoldigingsmaximum op grond van artikel 2.1 lid 4 WNT niet van toepassing.
2014 €
2013 €
De honoraria van de accountant over 2014 zijn als volgt: 1 Controle van de jaarrekening 2 Overige controlewerkzaamheden (w.o. Regeling AO/IC en Nacalculatie) 3 Fiscale advisering 4 Niet-controlediensten
65.000 0 3.000 4.000
101.600 46.900 1.000 1.600
Totaal honoraria accountant
72.000
151.100
29. Honoraria accountant
90
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.1.10 TOELICHTING OP DE RESULTATENREKENING 30. Transacties met verbonden partijen Van transacties met verbonden partijen is sprake wanneer een relatie bestaat tussen de instelling, haar deelnemingen en hun bestuurders en leidinggevende functionarissen. Er hebben zich geen transacties met verbonden partijen voorgedaan op niet-zakelijke grondslag. De bezoldiging van de bestuurders en toezichthouders is opgenomen onder punt 27.
91
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
92
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.2 OVERIGE GEGEVENS
93
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
9.2 OVERIGE GEGEVENS 9.2.1 Vaststelling en goedkeuring jaarrekening De raad van bestuur van Stichting Emergis heeft de jaarrekening 2014 vastgesteld in de vergadering van 24 november 2015. De raad van toezicht van Stichting Emergis heeft de jaarrekening 2014 goedgekeurd in de vergadering van 25 november 2015.
9.2.2 Resultaatbestemming Het resultaat wordt verdeeld volgens de resultaatverdeling in paragraaf 9.1.2.
9.2.3 Gebeurtenissen na balansdatum Er zijn geen gebeurtenissen na balansdatum te melden.
9.2.4 Ondertekening door bestuurders en toezichthouders w.g. R. Mentjox Lid raad van bestuur
w.g. P.C. de Schipper Lid raad van bestuur
w.g. A.J. Koppejan Voorzitter raad van toezicht
N. van der Ploeg - Hogervorst Vice-voorzitter raad van toezicht
S. van der Wouden Lid raad van toezicht
P.A.M. Boomkamp Lid raad van toezicht
C.P. Broeren Lid raad van toezicht 9.2.5 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant De controleverklaring is opgenomen op de volgende pagina.
94
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
95
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
96
Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg Jaarrekening 2014
97