MENUKAART
2013-2014
Pagina 2
Pagina 15 Psycho-diagnostisch onderzoek Doel: aanvraag voor indicatie bij het speciaal onderwijs Afnameprocedure: individueel
MENUKAART Keuze uit:
Met welke vragen kan een beroep worden gedaan op de diensten van Aandacht+?
observatie dossieranalyse gesprek Doelgroep: Leerlingen die aangemeld zijn bij het speciaal onderwijs
Rapportagevorm:
Afnameduur: Afhankelijk van de keuze
Schriftelijke rapportage met conclusies en advies.
Stichting Aandacht+ Kometenlaan 1 8303 CN Emmeloord
Telefoon: 0527-769084 E-mail:
[email protected]
Ontwerp en teksten: E. Kok, K. de Bondt –stichting Aandacht+
september 2013
Pagina 14
Pagina 3
De begeleiding vindt plaats op de school en kan Faalangstreductietraining
zowel binnen als buiten de lesuren plaats vinden. Doel: verminderen van faalangst Training: groepsgewijs, de groep bestaat uit 8-12 personen.
Voorwaarden: - De leerling is gemotiveerd om de training te volgen. - De leerling is bij alle bijeenkomsten aanwezig. Doelgroep: Leerlingen die op het VO zitten en last hebben van faalangst. Werkwijze: Wanneer leerlingen zijn opgegeven voor deze training, volgt een intake gesprek om te bepalen of de leerling baat kan hebben bij deze training en gemotiveerd is. Uitvoering: Op verschillende momenten gedurende het schooljaar wordt een groep gestart, dit is afhankelijk van het aantal aanmeldingen. Een training heeft gemiddeld 7 bijeenkomsten.
Examenvreestraining Doel: verminderen van examenvrees Training: groepsgewijs, de groep bestaat uit 8-12 personen.
Voorwaarde: De leerling is gemotiveerd om de training te volgen. En is aanwezig bij alle bijeenkomsten. Doelgroep: Leerlingen die op het VO in het examenjaar zitten en last hebben van examenvrees. Werkwijze: Wanneer leerlingen zijn opgegeven voor deze training, volgt een intake gesprek om te bepalen of de leerling baat kan hebben bij deze training. En om te kijken of de leerling gemotiveerd is. Uitvoering: De examenvrees training wordt gegeven van januari tot april. Een training heeft gemiddeld 7 bijeenkomsten.
Inhoudsopgave Inleiding
Bladzijde 4
Medewerkers
Bladzijde 5
Capaciteitenonderzoek
Bladzijde 6
Psychologisch onderzoek
Bladzijde 7
Sociaal-emotioneel onderzoek
Bladzijde 7
Dyslexieonderzoek
Bladzijde 8
Dyscalculieonderzoek
Bladzijde 9
Vroege Toets
Bladzijde 10
Preventief ambulante begeleiding
Bladzijde 10
Rebound
Bladzijde 11
Fysieke en mentale weerbaarheidstraining
Bladzijde 12
Schoolmaatschappelijk werk
Bladzijde 12
Creatieve therapie
Bladzijde 13
Examenvreestraining
Bladzijde 14
Faalangstreductietraining
Bladzijde 14
Pagina 4
Inleiding Taakstelling Het doen van onderzoeken en het geven van preventief ambulante begeleiding en trainingen zijn enkele taken van stichting Aandacht+ om te voorkomen dat leerlingen vroegtijdig de schoolloopbaan afbreken. Voordat een advies gegeven wordt, is het van belang relevante informatie te verzamelen. Aanmelden De scholen van het samenwerkingsverband kunnen de onderzoeken, de preventief ambulante begeleiding of de trainingen aanvragen via de zorgcoördinator van de school. Belangrijk hierbij zijn het vermelden van: -een duidelijke hulpvraag -voornaam, achternaam, klas en geboortedatum. Voor de scholen of instanties buiten het samenwerkingsverband kunnen aanvragen via de website (www.aandachtplus.nl) worden doorgegeven of per e-mail (
[email protected]). Op de website staan ook de telefoonnummers van de medewerkers. Zij kunnen uitgebreide informatie geven. Kosten Voor de scholen van het samenwerkingsverband worden geen kosten in rekening gebracht, aan scholen of instanties buiten het samenwerkingsverband wordt een vergoeding gevraagd. Vooraf worden hierover afspraken gemaakt.
Pagina 13 Creatieve Therapie Doel: Tekentherapie is een veilige manier om in beeld te
brengen wat er van binnen bewust en onbewust leeft. De tekentherapeut helpt de leerling te doorleven wat de beelden die getekend zijn voor de leerling betekenen. Welke emotionele, fysieke en mentale reacties roepen ze op en hoe ga je daar mee om? Op respectvolle wijze wordt de leerling in het bewustzijnsproces dat via de creatieve opdrachten zichtbaar wordt. Vervolgens wordt er gekeken hoe deze beelden verwerkt kunnen worden en kunnen zorgen dat het goed gaat voelen. Voorwaarden: De leerling is gemotiveerd om de Creatieve Therapie te volgen. Doelgroep: Leerlingen op het VO die niet lekker in hun zitten en dit met gebruik van hun creativiteit willen veranderen. Werkwijze: Wanneer een leerling door school is opgegeven wordt middels een intakegesprek gekeken of een leerling gemotiveerd is. Na 2 á 3 sessies van 1 uur is duidelijk of tekentherapie een goed middel is om bij deze leerling in te zetten. Tevens is er dan een vrij goed beeld hoe lang het traject ongeveer zal duren en kan het behandelingstraject concreet gemaakt worden. Aan het begin van het traject worden afspraken gemaakt over de maximale duur van het traject dat bekostigd wordt vanuit Stichting AANDACHT+ Uitvoering: De therapie wordt gegeven door Margit Willemsma-Heetebrij. Zij heeft haar eigen praktijk voor tekentherapie, creativiteit en persoonlijke ontwikkeling, de Zwaan. Inhoud van de therapie: hulpvraag duidelijk vaststellen, werken aan rust/ zelfbewustwording, uiten van gevoelens/assertiviteit, laten groeien van het zelfvertrouwen en concentratie, leren verbanden te leggen, het opheffen van blokkades en het ombuigen van ongewenste gevoelens/gedrag naar wat gewenst is en handvaten geven om dit toe te passen en vast te houden.
Pagina 12
Pagina 5
Fysieke en mentale weerbaarheidstraining
Doel: leerlingen zowel fysiek als mentaal weerbaarder maken: leren ‘nee’ zeggen en eigenwaarde ontwikkelen. Training: afhankelijk van de hulpvraag kan de training zowel groepsgewijs als individueel plaatsvinden. Voorwaarden: Programma moet passen bij de problematiek van de leerling en de leerling dient gemotiveerd te zijn. Vooraf wordt een intake-gesprek gehouden. Doelgroep: Leerlingen in het VO die moeten leren hun agressie te reguleren. Leerlingen in het VO die weerbaarder moeten worden. Werkwijze: De groepstraining bestaat uit 12 lessen van 100 minuten, met iedere 14 dagen een individueel gesprek. Individuele trainingen worden geheel op maat aangeboden en kunnen variëren van 2 — 8 sessies. Uitvoering: De training wordt gegeven door George van Veen (Topintervention).
Schoolmaatschappelijk werk
Doel: Leerlingen begeleiden bij het oplossen van problemen die buiten de school liggen, maar waardoor wel een risico is dat zij niet tot schoolprestaties komen. Gesprekken: individueel Doelgroep: Leerlingen die door maatschappelijke problemen dreigen vast te lopen bij hun schoolloopbaan.
Werkwijze: De mentor of de leerling zelf, kan tijdens het wekelijkse spreekuur advies of begeleiding krijgen.
Uitvoering: De uitvoering wordt gedaan door professionele maatschappelijk werkers.
Medewerkers Kees de Bondt Roelie Mol
Directeur Secretariaat
Onderzoeken Lisan Dijkstra Eva-Dine Kok-Klaassen Annie Miedema Diki Elferink Marijn van Wieren-Noorman
Orthopedagoog Orthopedagoog Orthopedagoog Orthopedagoog Orthopedagoog
Rebound/preventief ambulante begeleiding (PAB) Pieter van Eerde PAB/rebound Joke Leenstra rebound Bertineke Peters rebound/PAB
Pagina 6
Pagina 11 Capaciteitenonderzoek groepsgewijs Doel: indicatie van de capaciteiten van een leerling Afnameprocedure: groepsgewijs
Keuze uit:
Doelgroep: NIO: leerlingen groep 8 t/m klas 3 VO IVO: leerlingen groep 8 (die naar PRO/ VMBO-LWOO gaan), afname januari t/m mei DAT: leerlingen Havo/VWO klas 1 t/m 5 (versie A), leerlingen VMBO (versie B) Rapportagevorm, keuze uit:
Uitdraai van de computerverwerking Schriftelijke rapportage met conclusies en advies.
Afnameduur: Ongeveer 2 uur
Capaciteitenonderzoek individueel Doel: indicatie van de capaciteiten van een leerling Afnameprocedure: individueel
WISC III SON-R
WAIS III
Doelgroep: WISCIII: leerlingen van 6 tot 17 jaar SON-R: leerlingen van 6 tot 40 jaar, deze test bevat geen verbale onderdelen WAIS III: leerlingen van 16 jaar en ouder Rapportagevorm, keuze uit:
Uitdraai van de computerverwerking Schriftelijke rapportage met conclusies en advies
Doel: terugplaatsing in het regulier onderwijs door middel van training van en begeleiding bij de sociaalemotionele ontwikkeling, werkhouding en leerontwikkeling.
Voorwaarden: De leerling is gemotiveerd om zijn gedrag te veranderen.
NIO-toets IVO-toets DAT-toets
Keuze uit:
Rebound
Afnameduur: Variërend tussen 2 en 3 uur
Doelgroep: Leerlingen in het VO die extra aandacht nodig hebben wat betreft hun sociaalemotionele ontwikkeling en/of werkhouding en/of leerproces. Werkwijze: Wanneer een leerling is aangemeld voor de Rebound wordt door de PCL (Permanente Commissie Leerlingenzorg) beoordeeld of deze leerling geplaatst kan worden in de Rebound-voorziening. Vervolgens vindt een intake plaats met de ouders en de leerling. Wanneer de leerling gemotiveerd is, kan hij/zij geplaatst worden. Uitvoering - 13 weken met als doel terugplaatsing - begeleiding door twee docenten - de docent krijgt van de mentor van het regulier onderwijs de studiewijzers door van wat een leerling aan schoolwerk moet doen om niet achter te raken. - er vinden tussentijdse evaluaties plaats met ouders en mentor waarin het gedrag van de leerling wordt besproken, dit gebeurt aan de hand van handelingsplannen - bij leerlingen waarbij dat nodig wordt gevonden vindt een psychologisch onderzoek plaats. - locatie in Emmeloord
Pagina 10
Pagina 7 Vroege Toets
Psychologisch onderzoek
Doel: Aan de hand van cognitieve-, didactische capaciteiten en de sociaal-emotionele ontwikkeling advies geven over plaatsing op het Praktijkonderwijs of het VMBO, eventueel met LWOO.
Doel: indicatie krijgen van de mogelijkheden van een leerling op cognitief gebied, van de werkhouding en/of van het sociaal emotioneel gebied. Afnameprocedure: individueel
Onderzoeksmiddelen: -Cognitieve capaciteiten: NIO, indien nodig individueel capaciteitenonderzoek, afgenomen door Stichting Aandacht+ -Didactische capaciteiten: technisch lezen, begrijpend lezen, spelling, inzichtelijk rekenen, afgenomen door het basisonderwijs. -Sociaal-emotioneel functioneren: Apeldoornse Vragenlijst (AVL), NPV-J
Onderzoeksmiddelen:
Doelgroep: Groep 8 leerlingen van de basisschool waarbij het vermoeden is dat ze in aanmerking komen voor Praktijkonderwijs of LWOO.
Doelgroep: Leerlingen uit het VO, MBO en ‘thuisblijvers’ waarbij duidelijk in kaart gebracht moet wat de problematiek is en hoe zij hierbij geholpen kunnen worden.
Rapportage: Schriftelijke rapportage met conclusie en advies
Rapportagevorm: Uitgebreide, schriftelijke rapportage met conclusie en advies
Afnameduur: 1 dagdeel
WISC III of WAIS III Observatie tijdens testafname Vragenlijsten sociaal –emotioneel (zie kopje sociaal-emotioneel onderzoek) Gesprek
Afnameduur: Ongeveer 3 uur
Preventief ambulante begeleiding
Sociaal-emotioneel onderzoek
Doel: Voorkomen dat de leerling vroegtijdig de school verlaat. Middel: Trajectbegeleiding
Doel: inzicht krijgen in het sociaal-emotioneel functioneren van de leerling. Afnameprocedure: individueel
Doelgroep: Leerlingen die door verschillende factoeren niet meer mee kunnen komen binnen de school.
Werkwijze: Als een leerling door verschillende factoren niet mee kan komen binnen de school kan er preventief ambulante begeleiding aangevraagd worden. De begeleider zet een traject uit waarin de leerling door middel van een stuk maatwerk weer perspectief kan krijgen om mee te draaien binnen de school. Er is continu overleg met alle betrokkenen en wordt er op een constructieve wijze gezocht naar de juiste afstemming. Aanmelden: De leerlingen kunnen via de zorgcoördinator en/of het ZAT aangemeld worden bij Aandacht+.
Gebruikte middelen:
Keuze uit vragenlijsten, op gebied van:
Gesprek Observatie Vragenlijsten
Werkhouding Internaliserende problematiek (vb. angst) Externaliserende problematiek (vb. agressief)
Zelfbeeld Vragenlijst waar o.a. gebruik van wordt gemaakt:
SEV, NPV-J, CBCL/TRF/YSR, PMT-K 2, ZALC, BRIEF Doelgroep: Leerlingen uit het VO en MBO met problemen op sociaal-emotioneel gebied en/of werkhouding. Rapportage: Schriftelijke rapportage met conclusie en advies
Afnameduur: Variërend tussen 1 en 2 uur
Pagina 8
Pagina 9 Dyslexie-onderzoek Doel: bepalen of er bij een leerling sprake is van dyslexie. Afnameprocedure: groepsgewijs en individueel
Gebruikte testen/ toetsen:
Ortho-didactische toetsen Capaciteitenonderzoek (zie capaciteitenonderzoek) Soms heeft een leerling één van beide onderzoeken al gemaakt en hoeft het maar één deel te maken.
Voorwaarde: Er moet sprake zijn geweest van extra begeleiding en training op het gebied van lezen/spellen, gedurende een half jaar, waarbij aangetoond kan worden dat er weinig tot geen vooruitgang is.
Dyscalculie-onderzoek Doel: bepalen of er bij een leerling sprake is van dyslcalculie. Afnameprocedure: groepsgewijs en individueel Gebruikte testen/ toetsen: Diagnostische rekenonderzoek (individueel)
Capaciteitenonderzoek DAT (groepsgewijs, zie capaciteitenonderzoek). In sommige gevallen kan het voorkomen dat er een WISC of WAIS wordt afgenomen ipv de DAT. Als een leerling één van beide onderzoeken al gemaakt heeft dan hoeft de leerling maar één deel te maken. Voorwaarde: Er moet sprake zijn geweest van extra begeleiding en training op het gebied van rekenen, waarbij aangetoond kan worden dat er weinig tot geen vooruitgang is. Bij aanmelding door school, dossier aanleveren met de volgende formulieren:
Bij aanmelding door school, dossier aanleveren met de volgende formulieren: Voor leerlingen voortgezet onderwijs geldt: Een door ouders ingevulde vragenlijst (zie website: www.aandachtplus.nl)
Een door mentor/ zorgcoördinator ingevulde vragenlijst (zie website) Informatie verkregen uit Dyslexieprotocol VO Gegevens van het basisonderwijs. Dit zijn o.a. de gegevens uit het CITO-
leerlingvolgsysteem, het onderwijskundig rapport, de handelingsplannen op het gebied van lezen en/of spelling, een kopie van eerdere onderzoeken die relevant zijn voor het dyslexie-onderzoek. Een kopie van de rapporten in het VO
Voor leerlingen basisonderwijs geldt: Een door ouders ingevulde vragenlijst (zie website: www.aandachtplus.nl)
Een door leerkracht/ib-er ingevulde vragenlijst (zie website) Handelingsplannen en beschrijving van verder geboden hulp (in/buiten de klas) Kopie van andere onderzoeken die relevant zijn voor dyslexie-onderzoek Gegevens uit het Cito leerlingvolgsysteem op de gebieden technisch lezen, begrijpend lezen, spelling en inzichtelijk rekenen
Doelgroep: VO leerlingen waarbij na de screening het vermoeden is dat zij dyslectisch zijn.
Groep 8 leerlingen van het bao met een vermoeden van dyslexie. Leerlingen die voor 1 april aangemeld worden, worden voor de zomervakantie getoetst. Rapportage: Geschreven rapportage met conclusie en advies.
Afnameduur:
Ortho-didactische onderzoek, ongeveer 1 uur. Capaciteitenonderzoek, ongeveer 2 uur .
Benodigde informatie te verzamelen door de school van Voortgezet Onderwijs: Informatie opvragen bij ouder(s)/verzorger(s): Vragenlijst ouders (te downloaden op www.aandachtplus.nl) Informatie opvragen bij het basisonderwijs: Vragenlijst basisonderwijs (te downloaden op www.aandachtplus.nl)
Leerlingvolgsysteem (LVS) voor alle didactische gebieden van groep 3 tot en met groep 8. Bij het onderdeel Rekenen/Wiskunde is het van belang dat er onderscheid wordt gemaakt tussen de onderdelen Getallen en Bewerkingen en Meten Tijd en Geld. Handelingsplannen waarin staat beschreven wat de inhoud is van de geboden hulp, welke methodes zijn gebruikt en hoe de voortgang is. Overzicht van scores op Entree of Cito-eindtoets Informatie van het voorgezet onderwijs: Vragenlijst VO (informatie van mentor en wiskunde/ economie/ scheikundedocent)
De ABC-rekentoets Schoolvaardigheidtoets Hoofdrekenen Cijferlijst voortgezet onderwijs (ook voorgaande leerjaren) Voor leerlingen basisonderwijs geldt: Bij een aanvraag voor een dyscalculie-onderzoek kan telefonisch of via de mail contact worden opgenomen met Stichting Aandacht+. Dan zal worden doorgenomen welke informatie benodigd is om te kunnen beoordelen of een dyscalculie-onderzoek gestart kan worden. Doelgroep: VO leerlingen waarbij na de screening het vermoeden is dat zij dyscalculie hebben. Groep 8 leerlingen van het bao met een vermoeden van dyscalculie. Rapportage: Geschreven rapportage met conclusie en advies.
Afnameduur: Diagnostisch rekenonderzoek, ongeveer 2 uur. Capaciteitenonderzoek (DAT), ongeveer 1,5 uur.
