STATISTISCHE STUDIES

STATISTISCHE STUDIES

April 2005

Inhoudstafel

I.

DE LOOPBAAN VAN WERKNEMERS

a.

De beginleeftijd van de loopbaan

b.

Het loopbaantype (voltijdse of deeltijdse tewerkstelling)

c.

De activiteitsgraad

d.

Einde loopbaanproblematiek 1. 2. 3. 4.

II.

De feitelijke pensioenleeftijd Het loopbaanprofiel vanaf 50 jaar Het statuut op het einde van de loopbaan Gepensioneerden die nog actief zijn in het laatste loopbaanjaar

DE TOEKENNING EN BETALING VAN PENSIOENEN AAN WERKNEMERS EN ZELFSTANDIGEN

a.

Het pensioneringsgedrag van zelfstandigen

b.

Het pensioeninkomen per loopbaanjaar 1. 2.

Werknemers Zelfstandigen

c.

De toekenning van het gewaarborgd minimumpensioen

d.

De vergelijking tussen de gewaarborgde minima en de gemiddelde en maximale pensioenen

III.

EVOLUTIE VAN DE PENSIOENUITGAVEN EN HET MEERJARENPLAN (2005 – 2009)

a.

Evolutie en vooruitzichten van het aantal gerechtigden

b.

Evolutie en vooruitzichten van de gemiddelde pensioenuitkeringen

c.

Evolutie en vooruitzichten van de totale pensioenuitgaven

d.

De solidariteitsinhoudingen

III Evolutie van de pensioenuitgaven en het meerjarenplan (2005 – 2009)

Inleiding

Het aantal gepensioneerden evolueert voornamelijk in functie van: •

de demografie (bevolkingspiramide, levensverwachting, sterftecijfer);

•

de wetswijzigingen (de pensioenhervorming van juli 1997);

•

de evoluties op de arbeidsmarkt (hogere participatiegraad van de vrouwen).

Het gemiddeld pensioenbedrag evolueert voornamelijk in functie van: •

de groei van de reële lonen;

•

de opbouw van een groter aantal loopbaanjaren bij de vrouwen;

•

de wetswijzigingen (de pensioenhervorming van juli 1997);

•

de evoluties op de arbeidsmarkt (deeltijds werk, gelijkheid man - vrouw).

a. Evolutie en vooruitzichten van het aantal gerechtigden Zowel de evolutie van het totaal aantal gerechtigden als de evolutie van het aantal nieuwe en overleden gevallen wordt ontleed in de pensioenregelingen werknemers en zelfstandigen, en in de regeling inkomensgarantie. Omwille van het feit dat bij de mannen het verloop lineair is, worden de gegevens enkel om de twee jaar vemeld.

Regeling Werknemers Werknemers - rustpensioenen - mannen Nieuwe gerechtigden

Overleden gerechtigden

Gemiddeld aantal gerechtigden

1997

42.557

36.291

676.565

1999

40.006

35.180

696.180

2001

36.780

35.123

708.428

2003

39.970

36.835

721.799

2005

39.311

36.192

741.880

2007

39.670

36.391

759.506

2009

39.867

36.222

781.106

Van 1997 tot 2001 daalt het jaarlijkse aantal nieuwe gerechtigden om demografische redenen. Voor de komende jaren (2005-2009) wordt een nagenoeg constante instroom verwacht. Daar het aantal sterfgevallen jaarlijks op hetzelfde niveau blijft, stijgt het totale aantal rustpensioenen continu met een gemiddelde groei van 1,33% per jaar tussen 2004 en 2009. Werknemers - rustpensioenen - vrouwen Nieuwe gerechtigden



1997

22.749

24.046

631.453

1998

19.924

24.407

626.262

1999

28.324

23.951

629.065

2000

9.773

24.892

624.491

2001

24.001

24.279

618.735

2002

25.177

25.961

622.072

2003

9.825

26.455

616.588

2004

28.924

24.459

612.890

2005

29.512

24.536

619.490

2006

10.359

24.612

616.001

2007

31.041

24.684

613.526

2008

31.976

24.766

620.849

2009

10.444

24.776

616.738

Het aantal sterfgevallen is constant terwijl het aantal nieuwe gepensioneerden de hervorming van 1997 volgt d.w.z. dat er geen overdracht van gerechtigden is voor de jaren 2000, 2003, 2006 en 2009, maar intrede op een later tijdstip m.n. de wettelijke pensioenleeftijd, voor hen die niet aan de loopbaanvoorwaarde (= minimum aantal loopbaanjaren) voldoen op 60 jaar. Ter informatie vindt u hierna de overgangsregeling qua leeftijd en loopbaanvoorwaarde uitgewerkt voor de vrouwelijke pensioengerechtigden:

Vrouwen

Wettelijke minimumleeftijd

Loopbaanvoorwaarde

Uitstel tot (*)

vanaf 1/7/1997

61 jaar

20

1998

vanaf 1/1/1998

61 jaar

22

1999

vanaf 1/1/1999

61 jaar

24

vanaf 1/1/2000

62 jaar

26

vanaf 1/1/2001

62 jaar

vanaf 1/1/2002

62 jaar

vanaf 1/1/2003

63 jaar


Loopbaanvoorwaarde

Uitstel tot (*)

vanaf 1/1/2004

63 jaar

34

2008

vanaf 1/1/2005

63 jaar

35

2010

2001

vanaf 1/1/2006

64 jaar

35

2011

2002

vanaf 1/1/2007

64 jaar

35

2012

28

2004

vanaf 1/1/2008

64 jaar

35

2013

30

2005

vanaf 1/1/2009

65 jaar

35

2014

32

2007

(*) indien niet voldaan is aan de loopbaanvoorwaarde voor vervroeging

Men stelt een daling met ups en downs van het totaal aantal gerechtigden vast tot het einde van de hervorming in 2009 (wettelijke pensioenleeftijd is 65 jaar voor de vrouwen). De gemiddelde daling tussen 2004 en 2009 bedraagt -0,13% per jaar. Evolutie aantal rustpensioenen - werknemers 800.000 750.000 700.000 650.000 600.000 550.000 500.000 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

mannen rust

vrouw en rust

Werknemers - overlevingspensioen - mannen Het betreft hier een kleine groep gerechtigden van ongeveer 12.000 personen die jaarlijks (tussen 2004 en 2009) zal aangroeien met gemiddeld 2,52%.

Werknemers – overlevingspensioen - vrouwen Nieuwe gerechtigden



1997

20.778

27.086

505.669

1999

19.265

26.825

503.242

2001

18.541

26.418

497.506

2003

20.390

28.633

493.327

2005

20.431

27.696

487.150

2007

20.094

27.961

480.939

2009

20.908

27.764

474.715

In tegenstelling tot de overlevingspensioenen mannen daalt het aantal overlevingspensioenen vrouwen jaarlijks met gemiddeld -0,52 %. De voornaamste reden van deze tendens is het feit dat vrouwen meer en meer hun eigen pensioenrechten opbouwen en zodoende het cumulatieplafond van het eigen rustpensioen met het overlevingspensioen, verworven uit hoofde van de echtgenoot, overschrijden.

Regeling Zelfstandigen Zelfstandigen - rustpensioenen - mannen Nieuwe gerechtigden



1997

12.835

12.460

223.565

1999

11.382

11.682

226.827

2001

9.833

11.579

226.193

2003

9.957

11.962

225.054

2005

9.064

11.830

224.995

2007

9.168

11.868

224.275

2009

11.116

11.836

223.555

Het aantal nieuwe gepensioneerden daalt momenteel voornamelijk in de leeftijdscategorie 65-69. Voor de komende jaren (2005-2009) wordt opnieuw een stijgende instroom verwacht. Vanaf 2001 is bij het gemiddeld aantal gerechtigden een breuk waar te nemen in de stijgende tendens van het verleden. Men heeft een daling vastgesteld van het aantal actieve met een zelfstandige hoofdbezigheid van 1973 tot 1981 en vanaf 2000 zijn er jaarlijks minder zelfstandigen die een vervroegd pensioen opnemen. Dit alles leidt tot een toekomstige gemiddelde daling van het totale aantal rustpensioenen mannen van -0,16% per jaar.

Zelfstandigen - rustpensioenen - vrouwen Nieuwe gerechtigden



1997

5.246

6.290

169.838

1998

4.554

6.349

168.820

1999

6.403

6.462

169.413

2000

2.008

6.681

168.327

2001

4.945

8.637

166.117

2002

4.338

6.834

165.452

2003

1.707

7.108

163.701

2004

5.840

6.430

162.595

2005

6.958

6.446

164.480

2006

2.170

6.461

163.492

2007

6.372

6.428

161.700

2008

6.067

6.540

162.034

2009

1.691

6.384

160.065

Het aantal sterfgevallen is constant terwijl het aantal nieuwe gepensioneerden de hervorming van 1997 volgt d.w.z. dat er geen overdracht van gerechtigden is voor de jaren 2000, 2003, 2006 en 2009 (maar intrede op een later tijdstip m.n. de wettelijke pensioenleeftijd, voor hen die niet aan de loopbaanvoorwaarde voldoen op 60 jaar). Men stelt een daling met ups en downs van het totaal aantal gerechtigden vast die meer uitgesproken is dan bij de werknemers. Het totale aantal gerechtigden vermindert jaarlijks met gemiddeld -0,31% tussen 2004 en 2009. Evolutie aantal rustpensioenen - zelfstandigen 250.000 230.000 210.000 190.000 170.000 150.000 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 mannen rust

vrouw en rust

Zelfstandigen - overlevingspensioen mannen Het betreft hier een kleine groep gerechtigden van ongeveer 1.100 personen die jaarlijks (tussen 2004 en 2009) zal aangroeien met gemiddeld 3,23%.

Zelfstandigen - overlevingspensioen vrouwen Nieuwe gerechtigden



1997

n.b.

8.573

140.223

1999

5.580

8.085

137.770

2001

5.453

7.873

134.611

2003

5.644

8.491

131.510

2005

5.579

8.285

128.300

2007

5.640

8.341

125.785

2009

5.613

8.293

121.839

Het aantal overlevingspensioenen vrouwen in de regeling zelfstandigen vermindert, vanaf 2002, met gemiddeld -1,12 % per jaar. Nog meer dan in de regeling voor werknemers, bouwen de vrouwen met een statuut zelfstandige hun eigen loopbaan uit (bediende, zelfstandige, ambtenaar, helpende echtgenoot).

Zelfstandigen – onvoorwaardelijk pensioen Het totaal aantal gerechtigden groeit gemiddeld met 1,01% per jaar aan. Het aantal gevallen bedraagt 69.488 in 2003 en er wordt geraamd dat, in 2009, 71.298 gerechtigden het onvoorwaardelijk pensioen zullen genieten.

De inkomensgarantie voor ouderen (en het gewaarborgd inkomen voor bejaarden) In 1969 werd een gewaarborgd inkomen voor bejaarden (GI) ingesteld voor elke persoon die de normale pensioenleeftijd bereikt. Het is een voordeel dat volledig kosteloos wordt toegekend, in die zin dat geen bijdrage vereist is. Vanaf juni 2001 wordt de regeling vervangen door een nieuw stelsel van inkomensgarantie voor ouderen (IGO) indien dit voordeliger is voor betrokkenen. In de nieuwe regelgeving wordt de nadruk gelegd op: •

de gelijke behandeling van mannen en vrouwen (gelijkschakeling van de intredeleeftijd);

•

de aanpassing van de wetgeving aan de recente maatschappelijke en sociale veranderingen (gelijke behandeling van gehuwden en samenwonenden – individualisering van het recht);

•

de modernisering van de wetgeving (verhoging van het inkomen – rechtvaardige aanrekening van het vermogen);

Aantal GI

1985

Aantal IGO

77.683

1987

90.702

1989

103.492

1991

108.320

1993

111.386

1995

105.421

1997

100.487

1999

94.900

2001

55.678

70.430

2003

25.600

72.430

2005

21.915

72.566

2007

19.008

71.938

2009

16.608

71.254

Vanaf 6/2001 bestaan de twee regelingen naast elkaar en de gezinnen worden ontdubbeld in de IGO - regeling

De inkomensgarantie (het gewaarborgd inkomen) wordt vooral toegekend (na onderzoek van de bestaansmiddelen) aan alleenstaande vrouwen. De wettelijke minimumleeftijd is 65 jaar maar momenteel is nog een overgangsregeling van toepassing teneinde de gelijkschakeling tussen mannen en vrouwen tegen 2009 te realiseren:


vanaf 1/6/2001

62 jaar

vanaf 1/1/2003

63 jaar

vanaf 1/1/2006

64 jaar

vanaf 1/1/2009

65 jaar

Evolutie aantal gerechtigden inkomensgarantie (gewaarborgd inkomen) 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 0 1985 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 gew . Inkomen

inkomensgarantie

Tot 1994 bestond er een stijgende tendens van het aantal gevallen omdat het recht meer algemeen bekend raakte. Deze tendens werd evenwel afgezwakt door de verschillende welzijnsaanpassingen van de pensioenen waardoor minder gevallen een recht op dit voordeel konden laten gelden. De daling vanaf 1994 heeft te maken met het feit dat meer en meer vrouwen een beter pensioen opbouwen (hogere lonen en langere loopbanen) en dat het gewaarborgd minimumpensioen bij de zelfstandigen in verschillende fazen opgetrokken werd tot het niveau van het gewaarborgd inkomen. Bovendien hebben sommigen het recht op een gewaarborgd inkomen verloren door de verschillende verhogingen van het gewaarborgd minimumpensioen, doorgevoerd in 1994, 1995 en 1996.

b. Evolutie en vooruitzichten van de gemiddelde pensioenuitkeringen

De evolutie tussen 1997 en 2004 van de gemiddelde pensioenuitkeringen, in constante prijzen, wordt onder meer bepaald door volgende factoren: • een hogere pensioenuitkering van de nieuwe gerechtigden berekend op basis van hogere lonen en meer loopbaanjaren (bij vrouwen); • de toepassing van het minimumrecht per loopbaanjaar (sinds de pensioenhervorming van 1997) die vooral een optrekking van de lagere lonen (en dus het pensioenbedrag) van de arbeidsters impliceert; • de welvaartsaanpassingen van bepaalde pensioenen, buiten index, die doorgevoerd werden (sinds 1997): een verhoging van de gewaarborgde minimumpensioenen werknemer en zelfstandigen en het gewaaborgd inkomen voor bejaarden in juli 2000; een welvaartsaanpassing in januari 2002 van alle pensioenen werknemer en zelfstandigen ingegaan vóór 1993; een welvaartsaanpassing in januari 2003 van alle pensioenen werknemer en zelfstandigen ingegaan vóór 1996; een welvaartsaanpassing in april 2004 van alle pensioenen werknemer en zelfstandigen ingegaan vóór 1997; een verhoging van de gewaarborgde minimumpensioenen werknemer en zelfstandigen en het gewaaborgd inkomen voor bejaarden in april 2003; een verhoging van de gewaarborgde minimumpensioenen zelfstandigen en het gewaaborgd inkomen voor bejaarden in september 2004.

De vooruitzichten vanaf 2004 tot 2009 van de gemiddelde pensioenuitkeringen worden geraamd aan constante index en aan constante wetgeving (de welvaartsaanpassingen van 2005 tot 2007 voor de werknemers, de verhogingen van de gewaarborgde minima zelfstandigen van 2005 tot 2007 en de optrekking van de basisbedragen inkomensgarantie van 2005 tot 2007 zijn hierin niet verwerkt).

Regeling Werknemers Voor de gezinnen kan het rustpensioen berekend worden als bedrag ‘alleenstaande’ (beide gezinsleden genieten dan een voordeel) of als gezinsbedrag (één voordeel voor beide echtgenoten). Het overlevingspensioen kan gecumuleerd worden met een rustpensioen binnen bepaalde grenzen.

De jaarbedragen zijn uitgedrukt in EUR aan constante index 113,87.

Werknemers

Rustpensioen mannen

Rustpensioen vrouwen

Overlevingspensioen mannen

Overlevingspensioen vrouwen

1997

8.796

4.148

2.032

6.812

1999

9.002

4.248

2.194

6.905

2001

9.250

4.402

2.347

7.052

2003

9.600

4.628

2.510

7.303

2005

9.807

4.761

2.635

7.430

2007

10.010

4.883

2.766

7.548

2009

10.210

5.005

2.896

7.668

De gemiddelde groei per jaar van de pensioenuitkering werknemer in constante prijzen bedraagt:

Werknemers

Rustpensioen mannen




Periode 1997 - 2003

1,47%

1,84%

3,59%

1,17%

Periode 2004 - 2009

1,03%

1,31%

2,41%

0,82%

De rustpensioenen groeiden in het verleden sneller voor de vrouwen dan voor de mannen. De verklaring ligt bij de groeiende participatiegraad van vrouwen op de arbeidsmarkt, bij de toepassing van het minimumrecht per loopbaanjaar dat vooral aan vrouwen ten goede komt en bij de doorgevoerde verhogingen van minimumpensioenen die vooral aan vrouwen toegekend worden. De populatie overlevingspensioenen mannen is zeer klein en het toegekende voordeel is laag, wat het hoge groeipercentage verklaart. Door de aanpassing van de minimumpensioenen in april 2003 en tengevolge van de toepassing van de cumulatieregels is bovendien deze groep gerechtigden nog kleiner geworden. Sommige werknemers (ongeveer 35%) cumuleren hun uitkering met een ander pensioen in de regeling zelfstandigen en / of openbaar bestuur. Het betreft hier de zogenaamde gemengde loopbanen. Het totale pensioeninkomen, per jaar en in euro, van de werknemer wordt hiermee opgetrokken tot: (voorbeeld jaar 2003)

Gemiddeld niveau van het totale wettelijk pensioeninkomen van een werknemer Index 113,87

Rustpensioen mannen




2003

13.180

6.437

2.847

8.934

Ter vergelijking: het gemiddeld pensioengedeelte werknemer van hetzelfde jaar: 2003

9.600

4.628

2.510

7.303

Bij de mannen vertegenwoordigt het pensioengedeelte werknemer dus 73% van het totale wettelijke rustpensioen en 88% van het totale wettelijke overlevingspensioen. Bij de vrouwen bedragen de verhoudingen respectievelijk 72% en 82%. De raming tot 2009 van de evolutie van de gemiddelde pensioenen is doorgevoerd aan constante wetgeving wat wil zeggen dat de pensioenen dit groeiritme zullen volgen indien er geen nieuwe maatregelen genomen worden.

Gemiddelde jaarlijkse groei van de voordelen in de regeling werknemers 4,00% 3,50% 3,00% 2,50% 2,00% 1,50% 1,00% 0,50% 0,00% mannen rust

vrouw en rust

periode 1997-2003

overleving mannen

overleving vrouw en

periode 2004-2009

Regeling Zelfstandigen Voor de gezinnen kan het rustpensioen berekend worden als bedrag ‘alleenstaande’ (beide gezinsleden genieten dan een voordeel) of als gezinsbedrag (één voordeel voor beide echtgenoten). Het overlevingspensioen kan gecumuleerd worden met een rustpensioen binnen bepaalde grenzen.

De jaarbedragen zijn uitgedrukt in EUR aan constante index 113,87. Zelfstandigen

Rustpensioen mannen




1997

4.368

2.157

1.226

4.083

1999

4.318

2.113

1.247

4.059

2001

4.455

2.124

1.257

4.228

2003

4.601

2.153

1.332

4.396

2005

4.625

2.127

1.345

4.423

2007

4.606

2.091

1.345

4.414

2009

4.588

2.054

1.345

4.405

De gemiddelde groei per jaar van de pensioenuitkering in constante prijzen bedraagt: Rustpensioen mannen


Periode 1997 – 2003

0,88%

-0,02%

1,42%

1,25%

Periode 2004 - 2009

-0,04%

-0,78%

0,18%

0,04%

Zelfstandigen



Hoewel de voordelen in de regeling zelfstandigen nog een groei kennen in het verleden, behalve voor de rustpensioenen vrouwen, wordt er voor de toekomst een daling van de rustpensioenen voorzien. De groei in het verleden is vooral het gevolg van de doorgevoerde verhogingsmaatregelen (welvaart, gewaarborgd minimumpensioenen, gewaarborgd inkomen). Immers, bijna 69% van alle zelfstandigen met een zuivere loopbaan en bijna 36% van alle zelfstandigen met een gemengde loopbaan geniet een gewaarborgd minimumpensioen. De daling van de voordelen heeft ook te maken met het feit dat in de gemengde loopbaan zelfstandige – werknemer het aandeel zelfstandige steeds kleiner wordt. Momenteel hebben 68% van alle gepensioneerde zelfstandigen een gemengde loopbaan met werknemer terwijl omgekeerd slechts 21% van alle werknemers een gemengde loopbaan hebben met zelfstandige. Indien men de verhogingen die doorgevoerd werden in september 2004 meerekent, dan bedraagt de gemiddelde jaarlijkse groei voor de periode 1997 – 2004: Zelfstandigen

Rustpensioen mannen




Periode 1997 – 2004

1,01%

-0,01%

1,72%

1,37%

De populatie overlevingspensioenen mannen is zeer klein en het toegekende voordeel is laag, wat het hogere groeipercentage verklaart. Door de aanpassing van de minimumpensioenen in september 2004 en tengevolge van de toepassing van de cumulatieregels is bovendien deze groep gerechtigden nog kleiner geworden.

Zelfstandigen (ongeveer 75%) cumuleren hun uitkering met een ander pensioen in de regeling werknemers en / of openbaar bestuur. Het betreft hier de zogenaamde gemengde loopbanen. Het totale pensioeninkomen, per jaar en in euro, van de zelfstandige wordt hiermee opgetrokken tot: (voorbeeld jaar 2003) Gemiddeld niveau van het totale wettelijk pensioeninkomen van een zelfstandige

2003

Rustpensioen mannen




10.010

4.898

1.723

7.667

Ter vergelijking: het gemiddeld pensioengedeelte zelfstandige in 2003: 2001

4.601

2.153

1.332

4.396

Bij de mannen vertegenwoordigt het pensioengedeelte zelfstandige slechts 46% van het totale wettelijke rustpensioen en 77% van het totale wettelijke overlevingspensioen. Bij de vrouwen bedragen de verhoudingen respectievelijk 44% en 57%. De raming van de evolutie van de gemiddelde pensioenen is doorgevoerd in constante prijzen en aan constante wetgeving wat wil zeggen dat de pensioenen dit groeiritme zullen volgen indien er geen nieuwe maatregelen genomen worden.

Gemiddelde jaarlijkse groei van de voordelen in de regeling zelfstandigen 2,00% 1,50% 1,00% 0,50% 0,00% -0,50% -1,00% mannen rust

vrouw en rust periode 1997-2003

overleving mannen overleving vrouw en periode 2004-2009

De inkomensgarantie voor ouderen (en het gewaarborgd inkomen voor bejaarden) In de periode tussen 1990 en 2000, vóór de invoering van de inkomensgarantie voor ouderen, kende het gewaarborgd inkomen (GI) volgende evolutie (jaarbedragen) in tien jaar: Baremabedragen (bijv. alleenstaande) per jaar

Gemiddeld betaalde bedragen (*) per jaar

5.046,27

2.053,35

( x 1,2190)

( x 1,2190)

6.151,40

2.503,03

op 01.2000

6.346,55

2.344,95

% wijziging

3,17%

- 6,32%

( in euro) op 01.1990 (+ indexatie) =

(*) gezin en alleenstaande samen; het GI wordt hoofdzakelijk ter aanvulling van een pensioen uitbetaald.

Alhoewel de baremabedragen op tien jaar tijd met 3% gestegen zijn, is het werkelijk, uitgekeerde gewaarborgd inkomen gedaald met meer dan 6%. Dit wijst op een verbetering van de bestaansmiddelen van de bejaarden.

In juni 2003 is de inkomensgarantie voor ouderen (IGO) ingevoerd ter vervanging van het gewaarborgd inkomen en zijn de baremabedragen bij deze gelegenheid opgetrokken met 1,59%. Na 3 jaar is het stelsel als volgt geëvolueerd: Baremabedragen (bijv. zij die hun hoofdverblijfplaats niet delen)

Gemiddeld betaalde bedragen

7.022,70

2.196,80

( x 1,0404)

( x 1,0404)

7.306,42

2.285,55

op 06.2004

7.554,62

2.342,80

% wijziging

3,40%

2,50%

( in euro ) op 06.2001 (+ indexatie) =

We merken op dat de baremabedragen op korte tijd merkelijk zijn toegenomen, maar dat opnieuw de uitgekeerde inkomensgarantie minder snel volgt wat opnieuw wijst op een verbetering van de bestaansmiddelen.

c. Evolutie en vooruitzichten van de totale pensioenuitgaven Naast de schommelingen van de gemiddelde pensioenbedragen (die de laatste jaren sterk bepaald zijn door de welvaartsverhogingen) én van het aantal gerechtigden, beïnvloeden ook de indexaanpassingen het niveau van de totale uitgaven. In de periode 1998 – 2004 stellen we volgende evolutie in de pensioenuitgaven vast: 1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004 (*)

- totale variatie

3,12%

2,96%

3,06%

3,92%

4,58%

3,66%

2,78%

- variatie in cte prijzen

1,48%

1,81%

1,55%

1,31%

1,88%

2,37%

1,39%

- weerslag indexstijging

1,62%

1,13%

1,49%

2,57%

2,66%

1,26%

1,37%

- totale variatie

0,96%

0,73%

2,49%

3,57%

2,04%

3,78%

2,65%


-0,53%

-0,29%

0,97%

1,06%

-0,72%

2,42%

1,25%


1,51%

1,02%

1,51%

2,48%

2,78%

1,32%

1,38%

Regeling werknemers

Regeling zelfstandigen

Inkomensgarantie / gewaarborgd inkomen - totale variatie

- 1,49%

0,21%

5,19%

10,62%

5,35%

-0,64%

2,71%


- 2,95%

- 0,94%

4,36%

8,01%

2,60%

-1,92%

1,32%

1,50%

1,16%

1,48%

2,42%

2,69%

1,31%

1,37%


(*) aanpassing begroting

Regeling werknemers De variaties in de jaarlijkse groeicijfers, aan constante prijzen, wordt enerzijds bepaald door de grillige instroom van rustpensioenen vrouwen en anderzijds door volgende verhogingsmaatregelen: de uitbetaling van een herwaarderingspremie in april 1999, de verhoging van de gewaarborgde minima van juli 2000, de welvaartsaanpassing in 2002 en een nieuwe welvaartsaanpassing in januari 2003 samen met een verhoging van de gewaarborgde minima (april 2003) en een verhoging van het pensioen voor bepaalde gemengde loopbanen met zelfstandigen (proratisering).

Regeling zelfstandigen De negatieve evolutie van de uitgaven, in constante prijzen, wordt enkel onderbroken door de volgende welvaartsaanpassingen: de uitbetaling van een herwaarderingspremie in februari 2000, een aanpassing van de gewaarborgde minima in juli 2000, welvaartsaanpassingen in januari 2002, januari 2003 en april 2004, een verhoging van het gewaarborgd minimumpensioen in april 2003 en een nieuwe verhoging van de minima in september 2004. Zowel het aantal gerechtigden als de gemiddelde uitkeringen in de regeling zelfstandigen

kennen een dalende trend (zie uitleg onder punt a en b). Variatie in constante prijzen van de pensioenuitgaven 10,00% 8,00% 6,00% 4,00% 2,00% 0,00% -2,00% -4,00% 1998

1999

2000

w erknemers

2001

zelfstandigen

2002

2003

2004

inkomensgarantie

Inkomensgarantie / gewaarborgd inkomen De evolutie van de uitgaven in constante prijzen is negatief tot 2000, het jaar waarin een welvaartsaanpassing is doorgevoerd. Bovendien merken we de grote financiële weerslag van de modernisering van dit stelsel die gepaard ging met een verhoging van het basisbedrag, een verlaging van de intredeleeftijd voor mannen van 65 jaar naar 62 jaar (met een onmiddellijke intrede van 62, 63 en 64 jarigen) en een verhoging van het inkomen (vrijgestelde bestaansmiddelen).

Voor de periode 2005 – 2009 worden volgende variaties in de pensioenuitgaven voorspeld. De raming gebeurt in constante prijzen (geen indexaties) en aan constante wetgeving (dus zonder eventuele maatregelen). Enkel de evolutie van het aantal gerechtigden en de gemiddelde uitkering zijn bepalend voor deze raming.

2005

2006

2007

2008

2009

2,02%

1,34%

1,29%

1,32%

1,82%

1,32%

-0,72%

-0,79%

-0,60%

-0,79%

-1,84%

-2,38%

-1,82%

-1,93%

Regeling werknemers - variatie in constante prijzen Regeling zelfstandigen - variatie in constante prijzen

Inkomensgarantie / gewaarborgd inkomen - variatie in constante prijzen

-1,17%

Impact van de welvaartsaanpassingen op de totale uitgaven De cumulatieve financiële kost van de aanpassingsmaatregelen, sinds 1999, bedraagt: 1999

2000

2001

2002

2003

2004

26.859

67.474

99.290

139.094

301.004

323.210

36.048

78.338

83.213

144.480

181.908

14.896

30.538

30.245

28.687

28.941

Regeling werknemers Totale kost (x 1.000€) Regeling zelfstandigen Totale kost (x 1.000€) Inkomensgarantie / gewaarborgd inkomen Totale kost welvaartsaanpassing

4.034

De impact van het doorgevoerde welvaartsprogramma (1999 – 2004) op de groeipercentages van de uitgaven, in constante prijzen, is hieronder weergegeven: In constante prijzen

1999

2000

2001

2002

2003

2004

Regeling werknemers - variatie met maatregelen

1,81%

1,55%

1,31%

1,88%

2,37%

1,39%

- variatie zonder maatregelen

1,60%

1,03%

1,07%

1,30%

1,15%

1,32%

- variatie met maatregelen

-0,29%

0,97%

1,06%

-0,72%

2,42%

1,25%


-0,29%

-0,92%

0,73%

-1,29%

-0,73%

0,07%

Regeling zelfstandigen

Inkomensgarantie / gewaarborgd inkomen - variatie met maatregelen

-0,94%

4,36%

8,01%

2,60%

-1,92%

1,32%


-2,57%

-1,77%

5,95%

2,01%

-3,45%

0,10%

Impact ingevoerde maatregelen op groeipercentage uitgaven regeling werknemers 10,00% 8,00% 6,00% 4,00% 2,00% 0,00% 1999

2000

2001

met maatregelen

2002

zonder maatregelen

2003

2004

Impact ingevoerde maatregelen op groeipercentage uitgaven regeling zelfstandigen 10,00% 8,00% 6,00% 4,00% 2,00% 0,00% -2,00% -4,00% -6,00% 1999

2000

2001

met maatregelen

2002

2003

2004

zonder maatregelen

Impact ingevoerde maatregelen op groeipercentage uitgaven regeling inkomensgarantie 10,00% 8,00% 6,00% 4,00% 2,00% 0,00% -2,00% -4,00% -6,00% 1999

2000

2001

met maatregelen

2002

2003

zonder maatregelen

2004

d. De solidariteitsinhoudingen

Inhoudingen op pensioenuitkeringen In 2003 bedroeg de opbrengst van de solidariteitsinhouding op de pensioenuitkeringen 65.979.276,45 €. Deze inhouding gebeurt voor 98% op de pensioenuitkeringen van de regeling werknemers. Een verdeling volgens de maandschijven inzake pensioenuitkering, volgens gezinstoestand en volgens pensioenregeling werd uitgewerkt voor april 2004: Aantal gevallen in april 2004 Totale inhouding

Bedrag inhouding in de maand april 2004

452.597

5.763.327,33

Gedeelte werknemer 5.651.912,94

Gedeelte zelfstandige 111.414,39

Alleenstaande begunstigde Maandschijf pensioenuitkering 1.161,86

en

1.173,55

8.973

20.557,95

20.079,18

478,77

1.173,56

en

1.452,31

148.260

689.208,14

674.228,44

14.979,70

1.452,32

en

1.467,12

4.879

33.762,12

33.057,63

704,49

1.467,13

en

1.742,76

64.240

544.931,99

532.600,29

12.331,70

1.742,77

en

1.760,71

2.933

29.666,50

28.974,00

692,50

1.760,72

en

2.033,22

36.842

451.347,50

441.179,99

10.167,51

2.033,23

en

2.054,37

2.054,38

en

meer

Totaal

2.462

33.944,08

33.327,29

616,79

67.213

1.476.008,38

1.442.604,13

33.404,25

335.802

3.279.426,66

3.206.050,95

73.375,71

Begunstigde met gezinslast Maandschijf pensioenuitkering 1.452,32

en

1.466,94

2.732

8.689,64

8.520,16

169,48

1.466,95

en

1.742,76

42.017

289.480,34

284.617,18

4.863,16

1.742,77

en

1.760,48

2.113

23.259,80

22.962,89

296,91

1.760,49

en

2.033,22

22.128

315.124,60

310.448,48

4.676,12

2.033,23

en

2.054,13

1.118

18.980,61

18.687,23

293,38

2.054,14

en

2.323,68

11.994

264.849,41

261.021,32

3.828,09

2.323,69

en

2.347,84

2.347,85

en

meer

Totaal

870

24.675,45

24.347,05

328,40

33.823

1.538.840,82

1.515.257,68

23.583,14

116.795

2.483.900,67

2.445.861,99

38.038,68

Inhoudingen op kapitaalsuitkeringen In 2003 ontving de Rijksdienst voor Pensioenen 45.699.345,75 € aan solidariteitsinhoudingen op de kapitaalsuitkeringen verwezenlijkt in de tweede pensioenpijler.

STATISTISCHE STUDIES

Recommend Documents