waatteerrrraall w
Jaarverslag 2012
Stichting Vogelopvang Utrecht
Sociaal en financieel jaarverslag 2012 van Stichting Vogelopvang Utrecht
Stichting Vogelopvang Utrecht
Jaarverslag 2012
STICHTING VOGELOPVANG UTRECHT
Doelstellingen 1. Het opvangcentrum heeft als doel beschermde inheemse dieren die door ziekte, verwonding of verwezing, door direct of indirect menselijk handelen of nalaten tijdelijk niet zelfstandig in de vrije natuur kunnen overleven, tijdelijk op te vangen, te verzorgen en te revalideren. 2. De opvang is gericht op een zo spoedig mogelijke terugkeer van de dieren naar de natuur. Daarbij wordt zoveel mogelijk voorkomen dat dieren onnodige stress ervaren of letsel oplopen. 3. De opvang is zodanig dat een dier zoveel mogelijk zijn soorteigen gedrag kan blijven vertonen na terugkeer naar de natuur. 4. Het opvangcentrum geeft waar mogelijk voorlichting over de wilde flora en fauna en draagt actief uit, in het bijzonder aan personen die een dier ter opvang aanbrengen, dat de wilde inheemse flora en fauna en de natuurlijke processen die daarbij horen, niet verstoord mogen worden.
Organisatie 2012 voorzitter secretaris penningmeester asielhouder
Jan-Cor Jacobs Astrid Kappers Kiki Hoogeveen Henk Piek
beheerder
Jeroen Nijssen
asielarts
Guus Blokland
aantal medewerkers
circa 20 vrijwilligers
aantal donateurs
ruim 380 particulieren
Contact Stichting Vogelopvang Utrecht Rotsoord 24a 3523 CL Utrecht telefoon internet e-mail
030-251 72 55 www.vogelopvangutrecht.nl
[email protected]
Overige gegevens ING
95129
K.v.K. Utrecht
41182561
RSIN/fiscaal nummer
8041.04.682
in bezit van ontheffing FF75 voor vogels
(ministerie van EL&I)
in bezit van Milieuvergunning erkend vogelasiel
(gemeente Utrecht) (Vogelbescherming Nederland)
aspirant-lid VOND (Vereniging van Opvangcentra voor Niet-inheemse Dieren) erkend opleidingsbedrijf voor MBO Dierverzorging
2
(Aequor)
Stichting Vogelopvang Utrecht
Jaarverslag 2012
INHOUD pagina STICHTING VOGELOPVANG UTRECHT Doelstellingen Organisatie 2012 Contact Overige gegevens INHOUD SOCIAAL JAARVERSLAG 2012 De opgevangen vogels Bestuur, medewerkers en asielarts Gebouwen en onderkomens Overige activiteiten en gebeurtenissen FINANCIEEL JAARVERSLAG 2012 Algemene toelichting Jaarcijfers 2012 t.o.v. 2011 en begroting 2013 Beschrijving van de inkomstenposten en toelichting op de cijfers Beschrijving van de uitgavenposten en toelichting op de cijfers Toelichting op de begroting 2013 PLANNEN VOOR 2013 CONCLUSIE BIJLAGE Tabel 1: Overzicht opgevangen vogels in 2012. Tabel 2: Jaarlijks aantal opgevangen vogels in de laatste vijf jaar. Tabel 3: Herkomst binnengebrachte vogels in de laatste vijf jaar. Tabel 4: Relatieve aandeel van brengers van vogels in de laatste vijf jaar.
3
2 2 2 2 2 3 4 4 5 7 7 10 10 10 10 11 12 14 16 17 17 18 18 18
Stichting Vogelopvang Utrecht
Jaarverslag 2012
SOCIAAL JAARVERSLAG 2012
De opgevangen vogels In 2012 kregen we ongeveer evenveel vogels binnen als het jaar ervoor (zie tabel 2 in de bijlage). In totaal hebben we 3193 opgevangen van 91 verschillende soorten.Van deze vogels is 32% gestorven (bijna ⅔ hiervan al binnen 1 dag) of werd al dood binnengebracht, 34% moest geëuthanaseerd worden, 2% werd ondergebracht in een ander vogelasiel of kreeg een nieuwe eigenaar (siervogels, exoten etc.) en de overige 32% kon weer in vrijheid worden losgelaten. (Zie tabel 1 in de bijlage.) Deze resultaten zijn vergelijkbaar met die van 2011. Al een aantal jaar hopen we dat met name het loslaatpercentage weer wat zou oplopen richting een niveau dat we in het verleden wel bereikten. Helaas lukte dat nog niet. Met name de opvoeding van de kleinere soorten zangvogels bleek moeizaam te verlopen. Deze kleine vogeltjes zijn ook erg kwetsbaar en steeds een goede timing van elke volgende stap in hun revalidatieproces is dan ook van cruciaal belang. Dit alles leren is een kwestie van gevoel, heel goed observeren, kennis hebben van wilde vogels en steeds vooruit denken; kortom van veel ervaring. Gelukkig lukt veel ook wel. Zo hebben vijf boerenzwaluwen met succes bij ons kunnen overwinteren. Als klein kuikentje waren zij enkele dagen met de beste bedoelingen door de vinder zelf verzorgd. Maar omdat ze steeds zwakker werden, kwamen ze bij de Vogelopvang terecht. Ze bleken door verkeerde voeding erge diarree te hebben, die de doorkomende veertjes volledig besmeurde. Hierdoor gingen die veren kapot, waren ze niet waterdicht en konden ze niet goed vliegen. Kortom, zelf op insecten jagen zou zo niet lukken, laat staan de trek naar Afrika volbrengen. Gedurende de winter verbleven ze in een verwarmde ruimte met aangepast lichtregime. Hierdoor kwamen ze prima in en door de rui en bleken uitstekend zelf vliegen te kunnen vangen. Op een mooie zomerdag herkregen ze de vrijheid in een stal waar het gonsde van de boerenzwaluwen. Ook kregen we een jonge tureluur binnen. Deze was klein, maar dapper, groeide voorspoedig en kon op een prachtige plek in de Zeeuwse kwelders losgelaten worden. Een echte geluksvogel was een stadsduif die zich pardoes op een in gebruik zijnde barbecue stortte. Hij verschroeide de veren van één vleugel volledig, maar kwam verder met de schrik vrij. Na heel voorzichtig de verschrompelde pennen uitgetrokken te hebben – bij duiven kan dat zonder al te veel ongerief – had het dier na twee maanden weer twee prachtige vleugels en kon hij weer vrijgelaten worden Het overgrote deel van de vogels die wij ter revalidatie krijgen, is direct of indirect in de problemen gekomen door menselijk handelen. Dat kan zijn door het snoeien van een boom waar een nest in zit, het te laat vegen van een schoorsteen, aangereden worden, slachtoffer worden van grote ramen, maar ook door daadwerkelijke mishandeling en het verstrikt raken in vistuig of zwerfafval. Daarnaast hebben veel vogels, met name in onze regio, het ook steeds moeilijker door het vol bouwen van hun leefgebied en andere ingrepen in het landschap, die het voor de dieren minder geschikt maken. En ook de grote dichtheid aan ‘huiselijke roofdieren’ maakt het de vogels moeilijk veilige plekken te vinden; alleen al door toedoen van honden en katten kwamen bijna 400 vogels bij onze Vogelopvang terecht. Verreweg het grootste deel van alle binnengebrachte vogels komt uit de gemeente Utrecht (zie tabel 3 in de bijlage). En particulieren komen het vaakst een vogel afleveren (zie tabel 4 in de bijlage). Hieruit blijkt dat heel veel mensen een hulpbehoevende vogel graag willen helpen. Ze nemen zelfs persoonlijk de moeite om zo’n dier op een verantwoorde plek onder te brengen. En dat is heel fijn. Wanneer mensen een gevonden vogel zelf direct komen brengen en zij het dier daarbij zo veel mogelijk rust gunnen, is dat voor de vogel meestal de snelste en minst stressvolle manier om op het juiste adres te komen. En dat komt de kansen van de vogel zeker ten goede.
4
Stichting Vogelopvang Utrecht
Jaarverslag 2012
Bestuur, medewerkers en asielarts Heel 2012 bestond het officiële bestuur van Stichting Vogelopvang Utrecht uit vier personen, te weten een voorzitter, secretaris, penningmeester en algemeen bestuurslid (tevens asielhouder), met ieder hun specifieke taken. Zo houdt de voorzitter zich vooral bezig met beleidslijnen op de langere termijn c.q. toekomstvisie en houdt de secretaris contact met andere asielen, overheden en andere instanties. Ook de aanvragen voor vergunningen en subsidies verlopen – na afstemming in het bestuur – via de secretaris. De penningmeester bewaakt de financiën, betaalt rekeningen en adviseert binnen het bestuur over eventuele investeringen c.q. onderhoudskosten. Het algemeen bestuurslid brengt vooral adviezen in vanuit de praktijk van de Vogelopvang. Het bestuur wordt gecontroleerd door de raad van toezicht, welke op dit moment bestaat uit dhr. G. Blokland, die als dierenarts betrokken is bij de Vogelopvang. Zijn advies wordt regelmatig gevraagd. De huidige bestuursleden hebben geen nevenfuncties die nadelig kunnen zijn voor de Vogelopvang. Het is al langer de wens van het bestuur om in de nabije toekomst nieuwe leden te vinden, omdat enkele bestuursleden al jaren hun werkzaamheden op de Vogelopvang combineren met bestuurstaken. Naar onze mening is het beter te streven naar een bestuur dat zich enkel en alleen bezighoudt met bestuurstaken en niet (veel) tijd moet steken in het dagelijkse werk op de vogelopvang. Het blijkt echter niet mee te vallen geschikte kandidaten hiervoor te vinden. Om de kansen hierop te vergroten heeft het bestuur zich afgelopen jaar gebogen over waar eventuele drempels zouden kunnen liggen. Naar aanleiding hiervan is o.a. besloten een concrete zittingstermijn af te spreken. Bestuursleden worden voor een periode van zes jaar benoemd, waarna herbenoeming voor een tweede termijn van zes jaar kan plaatsvinden. Dit is ogenschijnlijk een lange periode, maar de ervaring leert dat het complexe bestuurswerk voor de Vogelopvang, waarbij veel kennis is vereist van regel- en wetgeving, veel inwerktijd vergt. Bij een aanzienlijk kortere zittingsperiode zou naar het inzicht van het huidige bestuur de continuïteit en/of professionaliteit te veel in het geding komen. Werving van nieuwe bestuursleden zal ook een hogere prioriteit gaan hebben. Er zal vooral gezocht worden onder kennissen van vrijwilligers, via mond-op-mond reclame. Maar ook via Vrijwilligerscentrales. Een van de eerste taken na het uitbreiden of vernieuwen van het bestuur zal zijn: explicieter een bestuursprofiel formuleren, inclusief profielen voor de verschillende functies. Dit om potentiële kandidaten een duidelijker beeld te geven van de taken. Wel zal vanzelfsprekend in de praktijk rekening gehouden moeten worden met ieders kunnen en interesses om flexibel te kunnen omgaan met ieders mogelijkheden. Voordat bestuursleden worden benoemd, vindt een uitvoerige kennismaking/screening plaats met de zittende bestuursleden, waarna zij eerst enkele bestuursvergaderingen bijwonen alvorens officieel te worden aangesteld. Dit om teleurstelling van beide zijden te voorkomen en om ervoor te waken dat de continuïteit door vroegtijdig vertrek van bestuursleden in gevaar komt. De heer G. Blokland is al jaren de vaste veterinair van onze Vogelopvang. Ook dit jaar verliep de samenwerking weer uiterst prettig. Vogels die door ziekte of letsel nadere medische hulp nodig hadden, konden door onze medewerkers wederom te allen tijde naar de heer Blokland op de praktijk gebracht worden. Daar werden ze dan zo mogelijk behandeld, waarna ze bij de Vogelopvang verder konden revalideren. Ook bezocht de asielarts ons hospitaal regelmatig ter controle van de medicijnvoorraad, de hygiëne en andere zaken op zijn vakgebied. Bij ieder bezoek werden ook enkele patiënten door hem bekeken bij wijze van nacontrole. Het contract met de beheerder, dat half november afliep, werd niet verlengd. Hoewel de beheerder een zeer prettige collega bleek bij de dagelijkse werkzaamheden, bleven er te veel coördinerende en organisatorische taken liggen. Het lukte niet hiervoor samen een oplossing te vinden. Daarop werd besloten de samenwerking niet voort te zetten.
5
Stichting Vogelopvang Utrecht
Jaarverslag 2012
Een tegenslag voor beide partijen. Bovendien moest de Vogelopvang wederom met spoed op zoek naar een nieuwe beheerder. Naar aanleiding van de berichten hierover in onze laatste Nieuwsbrief aan donateurs en andere betrokkenen meldden zich aan het eind van het jaar enkele geïnteresseerden voor deze functie. We hopen daarom op korte termijn vervanging te kunnen vinden. Want vóór het zomerseizoen, dat in april start, moeten we weer voldoende personele bezetting hebben. Daarnaast hebben we in 2012 daadwerkelijk ervaren hoe kwetsbaar de situatie met één enkele vaste kracht is; de beheerder viel half juli bijna twee maanden door ziekte uit. Dit gaf grote problemen voor het rooster. Gelukkig kon door haast bovenmenselijke inzet van enkele vrijwilligers ternauwernood voorkomen worden dat de zorg aan de vogels gevaar liep. Maar de situatie was uiterst penibel. Daarom heeft het bestuur gekeken of de beheerderfunctie wellicht door meer personen ingevuld kan worden, bijvoorbeeld in deeltijd. Door een groot legaat is hiervoor enige financiële ruimte beschikbaar. Wellicht ontstaat er hiermee wat meer personele ruimte en wordt de druk op alle medewerkers verminderd. Zeker ook voor het aantrekken en het behouden van vrijwilligers is het onontbeerlijk dat de werkdruk acceptabel is. En de Vogelopvang kan alleen draaien met voldoende vrijwilligers, want een beheerder is immers ‘slechts’ voor full time aangesteld, maar zomers is de Vogelopvang ruim 100 uur per week bemenst. Al die overige uren moeten door vrijwilligers ingevuld worden. Bovendien heeft de beheerder tijdens zijn/haar diensten natuurlijk ook extra hulp nodig. Helaas is met name de groep ervaren mensen, die noodzakelijk zijn om het specialistische werk van de Vogelopvang goed uit te kunnen voeren, al jaren erg klein. En na de zomerperiode zijn ook nog twee zeer trouwe en vaardige vrijwilligers vertrokken. De een had na jarenlang zich in te hebben gezet voor de Vogelopvang toch behoefte aan meer tijd voor ook andere hobby’s en bij de ander maken lichamelijk klachten het niet goed mogelijk elke week een paar uur lang te staan en te lopen. Wel wil zij betrokken blijven bij het werk van de Vogelopvang, maar in een andere hoedanigheid. De aanwas van nieuwe vrijwilligers is het afgelopen jaar zeer beperkt geweest. Doordat er helaas veel te weinig aan werving is gedaan, waren er al relatief weinig aanmeldingen. En al jaren blijkt dat hiervan maar een enkeling ook daadwerkelijk voor structureel vrijwilligerswerk kiest. Sterker nog, eenderde van de mensen waar een kennismakingsgesprek mee gepland wordt, komt al niet eens opdagen hiervoor. Een algemeen maatschappelijk probleem, waar wij voor de Vogelopvang nog geen werkbare oplossing voor weten. Dit betekent dat de personele situatie bij de Vogelopvang aan het eind van het jaar een zeer grote bron van zorg was. Want hoewel, wederom naar aanleiding van onze laatste Nieuwsbrief, zich al een aantal veelbelovende kandidaten voor allround vrijwilliger heeft aangemeld, zal het voor hen kort dag worden om voor april al voldoende ervaren te zijn om zelfstandig aan de slag te kunnen. Dit alles heeft het bestuur doen overwegen om voor komend jaar, eventueel alleen voor het drukke seizoen, een extra helpende hand in te huren; iemand die naast de beheerder(s) vooral de taak heeft zich op de dagelijkse uitvoerende werkzaamheden te richten. Hiermee hopen we ook voor de vrijwilligers wat druk weg te nemen, zodat ook zij meer ruimte en tijd hebben om ervaring op te doen en zich te ontwikkelen tot allround en multifunctionele medewerkers. Vanzelfsprekend worden de medewerkers actief op de hoogte gehouden van alles aangaande de Vogelopvang. Dit gebeurt met name tijdens de medewerkersbijeenkomsten. Tijdens zulke bijeenkomsten worden nieuwe afspraken gemaakt, vragen gesteld, problemen opgelost en krijgt men achtergrondinformatie, uitleg enz. Het streven is telkens dat alle medewerkers hier zo veel mogelijk bij aanwezig zijn, opdat de samenwerking zo optimaal mogelijk verloopt. Maar het heeft zeker ook een sociale functie; elkaar weer eens zien en bijkletsen. In totaal hebben in 2012 zeven stagiaires het praktijkdeel van hun opleiding bij de Vogelopvang uitgevoerd. Alle stagiaires volgden een MBO-opleiding dierverzorging. Twee stagiaires hebben hun proeve van bekwaamheid bij de Vogelopvang uitgevoerd. Dit was voor het eerst dat de Vogelopvang hiermee te maken kregen. Beide stagiaires slaagden met vlag en wimpel.
6
Stichting Vogelopvang Utrecht
Jaarverslag 2012
Gebouwen en onderkomens In 2012 is er weinig onderhoud gepleegd aan de gebouwen. Ook waren er weinig reparaties en vernieuwingen. Aan het eind van het jaar werd wel een groot deel van de waterleidingen in de natte ruimte en quarantaine vervangen. De afgelopen winters waren de leidingen al diverse keren bevroren geraakt en zelfs enkele keren gesprongen hierdoor. De leidingen werden nu binnen de ruimtes door geleid in plaats van tussen het plafond en het dak. We hebben goede hoop dat dit een afdoende oplossing gaat vormen. Verder werden er nog enkele nieuwe warmtelampen en armaturen hiervoor aangeschaft. Sommige oude waren zo verroest dat de fittingen los zaten. Bovendien bleken we soms meer warmteplekken nodig te hebben door een toename van het aantal verschillende jonge watervogels.
Overige activiteiten en gebeurtenissen Per 1 juli 2012 was van het Ministerie van EL&I een nieuwe ontheffing nodig; de oude vergunning zou vanaf dan niet meer geldig zijn. Het Ministerie heeft een heel pakket aan kwaliteitseisen neergelegd om voor zo’n nieuwe ontheffing in aanmerking te kunnen komen. Stichting Vogelopvang Utrecht heeft deze nieuwe ontheffing aangevraagd en ook gekregen. Wij moesten enkel de doelstellingen in onze statuten wijzigen, omdat deze letterlijk overeen dienden te komen met die door het Ministerie gestelde; doelstellingen met gelijke strekking bleken niet voldoende. Dit bracht wat administratieve rompslomp met zich mee, maar verder voldeed de Vogelopvang al aan alle nieuwe voorwaarden. In het begin van het jaar hebben diverse gemeenten een presentatie bij de Vogelopvang bijgewoond over taken en wettelijke verantwoordelijkenheden aangaande de opvang van wilde dieren en over botulisme. We hadden hen uitgenodigd om in kleine setting hierover informatie uit te wisselen. Men ervoer het als prettig om op deze wijze meer informatie te krijgen en ook om een in contact te komen met collega’s van andere gemeenten en zo heel informeel eens van gedachten en ervaringen te wisselen. Een groepje medewerkers van Stichting Dierenhulpverlening Woerden heeft een praatje over vogelEHBO en de opvang van wilde vogels bijgewoond. Zulke bijeenkomsten doen wij graag, omdat het de kennis van beide organisaties vergroot en zo de samenwerking verbetert. En dat komt weer ten goede aan de zorg die de vogels krijgen. Dit jaar zocht ook Dierenambulance De Heuvelrug contact met onze Vogelopvang. Ze werken nauw samen met Dierenambulance Houten, die al op onze Opvang rijdt. Ook De Heuvelrug zou graag, indien nodig, van onze faciliteiten gebruik maken. De eerste kennismaking verliep zeer prettig en sindsdien zien wij hen ook met enige regelmaat hulpbehoevende vogels naar ons hospitaal brengen. Halverwege het voorjaar werden we overvallen door een cameraploeg van SBS6 van het programma ‘NL op wielen’. Zij kwamen ons een auto schenken. Het bleek dat een van onze vrijwilligers de Vogelopvang hiervoor had aangemeld, omdat onze bedrijfsauto inmiddels al op leeftijd is en vervanging op termijn zeker nodig. Het leverde de Vogelopvang een luxe Landrover Freelander op. Wij waren hier zeer blij mee verrast. Half mei hielden we weer onze jaarlijkse Open Dag. Elke geïnteresseerde kon de Vogelopvang bezoeken en een kijkje achter de schermen nemen, want het werk ging natuurlijk gewoon door. Ook dit jaar organiseerden we de Open Dag samen met de buren van kinderboerderij Nieuw Rotsoord; een succesvolle formule. De samenwerking met de kinderboerderij verloopt ook op alle andere gebieden meer dan prettig; wij lijken soms samen een grote ‘familie’.
7
Stichting Vogelopvang Utrecht
Jaarverslag 2012
In 2012 hebben de media om allerlei verschillende redenen contact gezocht met onze Vogelopvang, of wij met hen. Zo kwam de VPRO opnamen maken t.b.v. het programma ‘Achterwerk in de Kast’ en zocht het AD/UN enkele keren contact voor interviews of rubrieken. Verder heeft een medewerker van Dierenbescherming Utrecht/Amersfoort foto’s bij onze Opvang gemaakt voor in hun ledenblad “Dierwaardigheden”. Ook bij RTV Utrecht zijn we enkele keren op het scherm verschenen. Helaas hadden we met hen ook een mindere ervaring toen een jonge slechtvalk, bekend van het Provinciehuis, opgevangen moest worden. In verband met de broodnodige rust voor een snelle revalidatie van dit diertje – om hem zo spoedig mogelijk kansrijk terug te kunnen plaatsen bij zijn ouders, de beste opvoeders – wilden wij niet vertellen waar de vogel revalideerde. Ondanks vele, haast obsessieve pogingen van de journalisten dit toch te achterhalen, bleef deze plaats geheim. Dit frustreerde hen kennelijk zo dat zij een hetze creëerden tussen de slechtvalkenwerkgroep en onze Vogelopvang – die overigens onderling al snel bijgelegd was – en bleven zij negatief en foutief berichten over onze organisatie. Op klachten hierover van onze kant hebben zij uiteindelijk nooit gereageerd. Gelukkig heeft de slechtvalk hier allemaal geen weet van gehad en werd het dier na noodzakelijke en professionele revalidatie ongeveer een week later met zijn ouders herenigd. En naar wij hebben begrepen, heeft de ingreep zijn vruchten afgeworpen: het jonge dier is uiteindelijk succesvol echt uitgevlogen. Daar ging het allemaal om en wij zijn blij dat dat, ondanks alle journalisten-misère, zo mooi gelukt is. Dit jaar heeft de Vogelopvang een nieuwe website gekregen. Een vrijwilliger heeft dat voor ons gedaan. Technisch gezien zat de oude site zeer ingewikkeld in elkaar. Met de nieuwe site is het heel simpel om veranderingen aan te brengen en bijvoorbeeld nieuwsitems erop te zetten. De tekst zal her en der nog wat up to date gemaakt moeten worden, maar wij zijn heel blij met onze overzichtelijke, stijlvolle site. Ook heeft de Vogelopvang een twitteraccount. Hoewel die al wat langer bestond, werd er nauwelijks gebruik van gemaakt. Sinds het eind van het jaar tweeten we met enige regelmaat zelf onze nieuwtjes. We hebben hier leuke reacties op gekregen. In 2012 organiseerde Stichting Dierenlot twee keer een beneficiantendag. Goede-dierendoelen kunnen bij deze organisatie kleinschalige fondsen aanvragen voor concrete projecten. Daarnaast geven zij ook dierenambulances in bruikleen. De Vogelopvang mocht ook al enkele malen een bijdrage ontvangen. De beneficiantendagen zijn vooral bedoeld voor netwerken, informatie-uitwisseling en controle van de ambulances. De Vogelopvang is op beide dagen aanwezig geweest. Het was goed om collega’s, maar ook mensen die op een volstrekt ander vlak met dierenhulp bezig zijn, te ontmoeten. Op een van de dagen mocht Stichting Vogelopvang Utrecht, net als alle andere aanwezige dierenorganisaties, een mooie cheque van € 500 ontvangen. Het is ons dit jaar helaas niet gelukt om aan de jaarlijkse informatiemarkt van Archaeopteryx deel te nemen. Deze markt is vooral bedoeld om bijzondere dieren extra onder de aandacht van diergeneeskundigen te brengen. De Vogelopvang draagt hier altijd graag aan bij, maar door het gebrek aan vrijwilligers konden we die dag niemand vinden om een kraampje te bemensen. We hopen volgend jaar wel weer van de partij te zijn. Wel hebben wij Archaeopteryx kunnen helpen bij de extra vogel-EHBO die ze al een aantal jaren voor diergeneeskunde studenten organiseren. Voor het praktische deel hebben zij voldoende oefenmateriaal nodig. De Vogelopvang bewaart op verzoek hier geschikte kadavers voor. Kadavers werden er ook bewaard voor Naturalis, het natuurhistorisch museum in Leiden. Daarbij kan het om allerlei soorten vogels gaan. Allicht ontvangen zij graag bijzondere vogels, maar ook gave exemplaren van algemene soorten, als huismus en merel, zijn erg welkom. Bij gebleken geschiktheid prepareren zij deze dieren voor in hun onderzoekscollectie. Zo krijgen sommige van ‘onze’ dieren na hun dood toch nog een nuttige bestemming.
8
Stichting Vogelopvang Utrecht
Jaarverslag 2012
De Adviescommissie Dierenaangelegenheden van de gemeente Utrecht, waarin de Vogelopvang al jaren zitting heeft, heeft zichzelf aan het eind van het jaar opgeheven. De gemeente stelde geen geld meer ter beschikking voor het werk in verband met bezuinigingen. Aan de ene kant was deze maatregel wel te verwachten, want de gemeente maakte in de praktijk nauwelijks gebruik van de expertise van de commissieleden en het lukte de commissie ook niet om met enige daadkracht zelf haar eigen nut te bewijzen. Maar aan de andere kant betreuren wij het dat er nu een officieel orgaan met beduidende expertise, dat de gemeente kon adviseren over alles wat dieren aangaat, verloren is gegaan. Wij vrezen dat dit de weg nog meer effent om bij het gemeentebeleid eventuele dierenwelzijnaspecten voorbij te lopen. Al hopen we dat de gemeente Utrecht, daar waar aan de orde, informeert bij de juiste organisaties of mensen wanneer dieren betrokken zijn in het beleid. Als laatste noemen we hier nog dat we ook in 2012 weer prettig hebben samengewerkt met allerlei andere vogelasielen. En ook met de diverse dierenambulances in de regio verliep de samenwerking prima. Wel blijft het jammer dat er in Nederland voor het dierenvervoer geen algemeen geldende richtlijnen zijn en ieder zijn eigen beleid kan bepalen. Hierdoor blijven er dieren tussen wal en schip vallen. Ook voor een grote groep vogels maken wij ons voor het komende jaar zorgen. Dan stopt Dierenbescherming Utrecht/Amersfoort namelijk met hun dierenvervoer. Dit betekent dat met name voor de niet-watervogels in de gemeente Utrecht geen vervoer meer beschikbaar zal zijn wanneer mensen niet zelf in staat zijn de gevonden vogel bij onze Vogelopvang af te leveren. Dit zal, naast veel onbegrip en ergernissen bij de inwoners, veel onnodig dierenleed tot gevolg gaat hebben. Wij hopen daarom ook van harte dat hier een oplossing voor gevonden wordt.
9
Stichting Vogelopvang Utrecht
Jaarverslag 2012
FINANCIEEL JAARVERSLAG 2012
Algemene toelichting Het jaar 2012 was op het financiële vlak een rustig jaar. Er is niet geïnvesteerd in grote projecten. De loonkosten van de beheerder blijven de grootste kostenpost. De Vogelopvang heeft een zeer groot legaat ontvangen, wat de financiële positie heeft verstevigd.
Jaarcijfers 2012 t.o.v. 2011 en begroting 2013
BEGINSALDI (1 januari) spaarrekeningen r.c. kleine kas
2011
2012
begroting 2013
€
€
€
103.109,19 4.682,30 1.042,25 totaal 108.833,74
INKOMSTEN
2012
begroting 2013
€
€
€
95.942,40 2.677,15 969,21 99.588,76
182.828,35 3.113,41 17,27 185.959,03
€
€
€
loonkosten organisatie onderhoud nutsbedrijven voer veterinaire zorg milieu / hygiëne vervoer verzekeringen subtotaal
36.548,22 3.682,78 17.473,43 6.010,31 7.518,59 9.537,28 3.975,38 1.824,35 624,45 87.194,79
29.727,47 3.912,60 3.027,95 5.545,88 8.229,19 9.710,39 3.661,79 3.553,36 682,02 68.050,65
75.000,00 3.500,00 8.500,00 6.000,00 8.000,00 9.500,00 3.500,00 3.000,00 800,00 117.800,00
afschrijvingen
9.100,00 96.294,79
9.100,00 77.150,65
9.100,00 126.900,00
-18.344,98
77.270,27
-29.900,00
EINDSALDI (31 december)
95.942,40 2.677,15 969,21 99.588,76
spaarrekeningen r.c. kleine kas totaal
€
€
8.837,00 10.800,48 9.000,00 3.500,00 44.979,12 833,21
9.478,90 89.405,05 5.495,00 500,00 47.406,02 2.135,95
78.000,00 3.000,00
subtotaal
77.949,81
154.420,92
97.000,00
totaal
77.949,81
154.420,92
97.000,00
donaties giften particulieren gift veterinair giften fondsen subsidies / contracten rente
2011
€
UITGAVEN
8.000,00 8.000,00
totaal balans
Beschrijving van de inkomstenposten en toelichting op de cijfers Donaties Dit betreft de vaste, jaarlijkse donaties die onze inmiddels meer dan 380 donateurs gezamenlijk opbrengen. En hoewel de minimumbijdrage die wij vragen € 10 bedraagt, hebben onze donateurs ons ook dit jaar gemiddeld meer dan het dubbele gegund. Giften particulier Hier gaat het om de incidentele, losse giften die particulieren aan de Vogelopvang doen; hetzij via de bank, hetzij via de giftenbussen bij de Opvang of de collectebus bij enkele dierenartsen. Ook zijn hierin de giften opgenomen die tijdens de jaarlijkse Open Dag zijn gedaan. In dit bedrag zitten ook de vele extra giften die onze vaste donateurs aan ons hebben overgemaakt. Daarnaast mochten we dit jaar twee legaten ontvangen van samen meer dan € 85.000!
10
Stichting Vogelopvang Utrecht
Jaarverslag 2012
Gift veterinair De kosten die de asielarts maakt voor het vogelhospitaal zijn erg hoog. Aan consulten, visites, kleine operaties en röntgenfoto's is hij gemiddeld zo’n € 750,= per maand kwijt. Deze kosten kunnen helaas maar deels daadwerkelijk worden vergoed. Zo gaat het diergeneeskundige deel van de vergoeding die de Vogelopvang van de gemeente Nieuwegein krijgt naar onze asielarts. Maar voor de rest heeft Stichting Vogelopvang Utrecht niet structureel de financiële ruimte. Gelukkig blijkt onze asielarts nog steeds bereid het grote restbedrag aan ons te schenken. Dit is een zeer belangrijke geste. Giften fondsen Hierbij worden de giften genoemd die door organisaties, zoals liefdadige instellingen of banken, gedaan worden; meestal ten behoeve van een speciaal project. In 2012 hebben we alleen van de Stichting Dierenlot een bijdrage ontvangen. Subsidies / contracten In deze rubriek vermelden we de subsidies van overheden en organisaties die we jaarlijks mogen ontvangen, zoals van de gemeenten Utrecht, Nieuwegein en IJsselstein. Van de gemeente Nieuwegein ontvangt de Vogelopvang een vergoeding per vogel. De gemeente Utrecht betaalt jaarlijks een vaste vergoeding voor watervogels in het kader van botulismebestrijding en sinds 2010 ook, ter dekking van een substantieel deel van de exploitatiekosten, een structurele subsidie. Ook van de gemeente Houten is dit jaar een bijdrage ontvangen. Met de afdeling Utrecht/Amersfoort van Dierenbescherming en Stichting Dierenhulpverlening Woerden hebben we min of meer vaste afspraken over een jaarlijkse bijdrage.
Beschrijving van de uitgavenposten en toelichting op de cijfers Loonkosten In deze post zijn het salaris van de beheerder, de sociale lasten die erbij horen en de administratiekosten van Stichting Werkgeversinstituut, die het formele werkgeverschap voor ons uitvoert, opgenomen. De kosten zijn lager uitgevallen dan begroot, omdat het contract met de beheerder in november is beëindigd. Organisatie In deze post zijn alle kosten opgenomen die we hebben gemaakt voor o.a. administratie, telefoon, het vervaardigen en versturen van de Nieuwsbrieven, het secretariaat, maar ook de kosten voor huishoudelijke artikelen, koffie en thee en dergelijke. Onderhoud Er zijn minder kosten gemaakt dan begroot, omdat de geplande vervanging van de dakplaten niet is doorgegaan. Wel zijn er waterleidingen in de natte ruimte en quarantaine vervangen en is er een nieuwe hogedrukreiniger aangeschaft. Nutsbedrijven Dit zijn de rekeningen voor water, gas, elektra en waterschapsbelasting. Voer Doordat het aantal vogels dat wordt opgevangen blijft stijgen, neemt ook de hoeveelheid benodigd voer toe. Jaarlijks wordt ons een flinke hoeveelheid blikvoer geschonken door C&D Foods. Als dit ook gekocht moest worden, dan zouden de kosten voor voer beduidend hoger uitvallen.
11
Stichting Vogelopvang Utrecht
Jaarverslag 2012
Veterinaire zorg Hier gaat het om alle kosten die gemaakt worden ten behoeve van diergeneeskundige zorg aan de vogels. Hiervan kan Stichting Vogelopvang Utrecht eigenlijk alleen de medicijnen en speciale benodigdheden, zoals verbandmiddelen, spalken etc. vergoeden. Gelukkig werden ook dit jaar weer de kosten voor handelingen, consulten en visites grotendeels door onze asielarts geschonken. Zie hiertoe de uitleg bij de post ‘gift veterinair’. Milieu / hygiëne De noodzakelijke abonnementen die we hebben afgesloten voor de vuilophaaldienst en de ongediertebestrijding vallen in deze post. Ook de aanschaf van middelen ter ontsmetting van dierenverblijven en ruimten, alsmede voor hygiënische reiniging van handen valt onder deze post. Vervoer In deze post is niet alleen de benzine opgenomen, maar ook de verzekering, wegenbelasting en het onderhoud van de asielauto's. Omdat de Vogelopvang over eigen vervoer beschikt, kunnen vogels worden uitgezet op het meest geschikte moment en kan voer en andere benodigdheden worden gehaald. In april heeft de Vogelopvang via het programma ‘NL op wielen’ van SBS6 een auto ontvangen. Omdat er daardoor twee auto's zijn, is de post ‘vervoer’ hoger uitgevallen dan het voorgaande jaar. Verzekeringen De autoverzekering is, zoals gezegd, opgenomen bij de post ‘vervoer’. Alle andere verzekeringen, zoals de collectieve ongevallenverzekering, de bedrijfsaansprakelijkheid en de verzekeringen voor de inventaris, inboedel en opstallen, zijn hier ondergebracht. Afschrijvingen Dit betreft de afschrijvingen voor gebouwen en inventaris. De bedragen zijn gebaseerd op de verzekerde waarden ervan. De gebouwen worden in 25 jaar afgeschreven en de inventaris in 10 jaar. Balans Doordat de Vogelopvang in 2012 onverwacht twee grote legaten heeft ontvangen, vertoont de jaarrekening een overschot in plaats van het verwachte tekort.
Toelichting op de begroting 2013 In november heeft de Utrechtse gemeenteraad besloten Stichting Vogelopvang Utrecht voor 2013 in ieder geval eenmalig een extra bijdrage te geven à € 33.000. Hoewel wij eind 2012 nog geen officiële toezeggingen hierover hadden gekregen, hebben we dit bedrag al wel meegenomen in de begroting. Wij zijn heel blij met dit besluit, helemaal gezien onze wens om voor komend jaar meer personeel aan te stellen. Want de loonkosten blijven verreweg de hoogste uitgaven. En in verband met het voorgenomen personeelsplan zijn de loonkosten voor 2013 dan ook fors hoger begroot. We gaan ervan uit dat alle overige kosten volgend jaar gewoon door zullen gaan. In 2013 hopen we nog een aantal grote klussen op te pakken, zoals het vervangen van de dakplaten op de volières. Verder is het de bedoeling om het aantal bedrijfsauto’s weer terug te brengen naar een. Hierdoor zullen de kosten van vervoer weer wat lager uitvallen dan in 2012. Al met al vertoont de begroting over 2013 helaas weer een tekort. Gelukkig heeft Stichting Vogelopvang Utrecht nog een flinke buffer op de spaarrekening. Al zal deze snel genoeg slinken bij het inzetten van meer betaald personeel, vooral omdat deze buffer is ontstaan door een zeer groot, doch eenmalig legaat en het niet opgebouwd is uit structurele inkomsten.
12
Stichting Vogelopvang Utrecht
Jaarverslag 2012
Daarnaast hopen we in 2013 nog fondsen te kunnen werven. En hopelijk leveren de particuliere giften weer een substantiële bijdrage; al is dit niet te begroten. Verder rekenen we ook weer op de jaarlijkse bijdragen van de gemeenten Utrecht, Nieuwegein en IJsselstein en van de Dierenbescherming Utrecht/Amersfoort. Onze asielarts heeft gelukkig toegezegd zijn financiële steun (zo nodig) te continueren. Met dit alles kunnen we het jaar 2013 in financieel opzicht in redelijk vertrouwen tegemoet zien.
13
Stichting Vogelopvang Utrecht
Jaarverslag 2012
PLANNEN VOOR 2013
Zoals duidelijk uit dit jaarverslag is de personele situatie van Stichting Vogelopvang Utrecht momenteel de grootste zorg. Een zorg die acuut om aanpak vraagt. Nieuwe vrijwilligers zullen gevonden moeten worden. Want weliswaar heeft de Vogelopvang momenteel door een financiële meevaller wat extra ruimte om betaalde krachten aan te stellen. Op deze mogelijkheid kan niet zonder meer voor de langere termijn gerekend worden. Daarom is het van levensbelang om een degelijke groep bekwame vrijwilligers te werven. Vrijwilligers die sowieso van essentieel belang zijn om de beheerder(s) bij te staan en verantwoorde zorg aan de vogels te kunnen bieden. Omdat het opleiden van vrijwilligers, die meestal een à twee keer per week een dienst draaien, vrij veel tijd kost, wil de Vogelopvang met voldoende betaalde krachten de vrijwilligers die tijd ook kunnen geven. Daarom zal de Vogelopvang in 2013 met spoed op zoek gaan naar geschikte kandidaten voor deze functies. Zoals gezegd is eind 2012 hiertoe de eerste aanzet al genomen en hebben zich al enkele geïnteresseerden gemeld. Ook een van de vrijwilligers wil zich wellicht parttime inzetten als beheerder. We hebben goede hoop ruim voor de zomerperiode hier mensen voor gevonden te hebben. Daarnaast zal er extra ingezet worden op werven en opleiden van nieuwe vrijwilligers. Waarbij vooreest de nadruk zal liggen op het vinden van potentiële allround mensen, die de capaciteiten hebben de Vogelopvang op termijn in principe zelfstandig te runnen, wat betreft de dagelijkse uitvoering. Dit is nodig om bij vakanties of ziekte voldoende vervanging voor handen te hebben, zodat zo’n situatie niet steeds op dezelfde paar vrijwilligers of de beheerder terechtkomt. Dat blijkt immers veel te kwetsbaar. Bovendien werkt die druk ook demotiverend op potentiële nieuwe vrijwilligers. Daarnaast zal er dringend uitbreiding van het bestuur gezocht moeten worden. Twee huidige bestuursleden hebben al aangegeven op niet al te lange termijn te willen stoppen met hun bestuurstaken, vanwege persoonlijke omstandigheden of omdat de andere taken van de Vogelopvang al vrij veel vragen. Het is dan wel noodzakelijk dat er opvolging is. Verder zal het onderhoud, reparaties en vernieuwingen die het afgelopen jaar onbedoeld zijn blijven liggen opgepakt gaan worden. Daarbij valt in eerste plaats te denken aan het dak van de buitenvolières. Door een verkeerde materiaalkeuze vallen hier elk jaar meer gaten in door vallende walnoten. Hierdoor kunnen ook gevaarlijke situaties ontstaan, wanneer vogels zich door ongeziene gaten naar buiten proberen te wurmen. In deze volières willen we ook graag de tegelterrasjes vervangen door gladde cementvloeren. Dit maakt het schoonmaken een stuk eenvoudiger en komt dus ook de hygiëne ten goede. Verder hopen we ook de natte ruimte te kunnen aansluiten op de natuurlijke waterbron. Dit zal enorm veel in het waterverbruik schelen en we verwachten dat het bronwater nog beter voor het verenpak van de vogels is dan het kraanwater waar relatief veel kalk inzit. Voor al deze projecten moet natuurlijk ook de nodige financiering gevonden worden. Ook dat zal in 2013 op ons to-do-lijstje staan. Vanzelfsprekend blijft het verkrijgen van structurele financiering ook hoog op ons prioriteitenlijstje staan. Doordat de Vogelopvang gelukkig enige reserves heeft, lijkt de financiële situatie op dit moment weliswaar niet acuut, maar toch is er jaarlijks sprake van een fors tekort. Daarnaast zijn de huidige subsidies niet gebaseerd op besef van verantwoordelijkheid, maar op welwillendheid. Dit geeft voor de toekomst onvoldoende zekerheid. Zekerheid die natuurlijk wel nodig is om personeel te kunnen blijven betalen en de vogels verantwoord te kunnen blijven revalideren. Daar dit laatste wettelijk gezien een gemeenschapstaak is, zal Stichting Vogelopvang Utrecht ook nadrukkelijk gemeenten en Provincie blijven benaderen deze verantwoordelijkheid daadwerkelijk op zich te nemen; in het belang van zowel hun burgers als de noodlijdende vogels.
14
Stichting Vogelopvang Utrecht
Jaarverslag 2012
Want die vogels, daar draait alles natuurlijk om; daarvoor komen al die burgers naar ons toe. Ons belangrijkste doel blijft immers: het verantwoord revalideren van in nood geraakte vogels. Daar willen we ook in 2013 onverdroten mee doorgaan.
15
Stichting Vogelopvang Utrecht
Jaarverslag 2012
CONCLUSIE
In 2012 was het wat betreft het aantal opgevangen vogels weer een topjaar. Organisatorisch was het erg rustig. Eigenlijk te rustig. Opbouw van zowel het vrijwilligersbestand als van de faciliteiten bleef te veel liggen. En stilstand is achteruitgang. In de loop van het jaar liet dat zich steeds meer gevoelen. Helemaal omdat het voor de Vogelopvang juist al zo nodig was om op te bouwen. Het aantal vrijwilligers was in de jaren ervoor al erg laag, maar het was eind 2012 naar een dramatisch dieptepunt afgezakt. Voor ons een absoluut dieptepunt, want verantwoorde zorg aan de vogels is immers de allereerste randvoorwaarde in het werk van de Vogelopvang. En zulke zorg kan alleen geboden worden met voldoende hulp. Daarom zal in het komende jaar het grote speerpunt van de Vogelopvang het werven van nieuwe mensen zijn: betaalde krachten, vrijwilligers én bestuurders. Want alleen met elkaar kan de Vogelopvang de zo veel gevraagde zorg voor de vogels ook daadwerkelijk op een goede manier vormgeven. Het kan immers toch niet zo zijn dat Stichting Vogelopvang Utrecht op zijn 25e verjaardag definitief de deuren zal moeten sluiten? Dat zou intens zuur zijn en bovendien grote problemen geven voor mens en vogel in een heel grote regio rond Utrecht. Hoewel de zorg hierom eind 2012 erg groot is, kunnen we dus ook hoopvol melden dat zowel voor de beheerderfunctie als de vrijwilligers tegen de jaarwisseling voorzichtige positieve ontwikkelingen waren. Met elkaar willen wij er alles aan doen om dit verder te stimuleren en vorm te geven. Want alleen met een voldoende basis kunnen we ons noodzakelijke werk blijven doen. Waar zouden al die mensen anders heen moeten met hun hulpbehoevende wilde vogel? Wij merken dat gemeenten heel langzaam steeds meer gaan inzien dat hierin ook een taak voor hen is weggelegd. Zij dienen hun burgers immers te voorzien van wettelijke noodzakelijke voorzieningen. Ook opvangcentra voor wilde dieren zijn wettelijk noodzakelijk. Hoe is het voor burgers anders mogelijk hun wettelijke plicht om dieren in nood de nodige zorg te (laten) geven ook voor wilde, dus beschermde, vogels uit te voeren?. En dat daar behoefte aan is blijkt wel uit de grote aantallen vogels die bij onze Vogelopvang gebracht worden. Veelal door mensen zelf, die het belangrijk vinden dat zo’n diertje geholpen wordt. Stichting Vogelopvang Utrecht wil al die mensen en de vogels zeker ook in de toekomst verantwoord van dienst kunnen zijn, opdat steeds meer mensen bewust en verantwoord leren omgaan met vogels en milieu. Dáár gaan wij voor!
16
Stichting Vogelopvang Utrecht
Jaarverslag 2012
BIJLAGE
Tabel 1: Overzicht opgevangen vogels in 2012. Vogelsoort
TOTAAL
Futen Dodaars 1 Fuut 14 Pelikaanachtigen Aalscholver 15 Reigers Blauwe reiger 21 Grote zilverreiger 1 Zwanen Knobbelzwaan 47 Ganzen Brandgans 4 Canadese gans 2 Grauwe gans 7 Tamme gans 4 Eenden Bergeend 7 Kuifeend 2 Parkeend 112 Wilde eend 216 Wintertaling 1 Buizerds, Haviken en Kiekendieven Buizerd 27 Havik 4 Sperwer 9 Valken Boomvalk 2 Slechtvalk 1 Torenvalk 6 Hoenderachtigen Fazant 5 Rallen Meerkoet 67 Waterhoen 37 Waterral 1 Plevieren Kievit 3 Snippen Houtsnip 42 Watersnip 1 Overige steltlopers Scholekster 9 Tureluur 1 Meeuwen Kleine mantelmeeuw 17 Kokmeeuw 68 Stormmeeuw 14 Zilvermeeuw 9 Sterns Visdief 4 Duiven Holenduif 1 Houtduif 456 Postduif 16 Sierduif 9 Stadsduif 276 Turkse tortel 280 Koekoek 1 Uilen Bosuil 17 Kerkuil 5 Ransuil 5 Steenuil 4 Gierzwaluw 58 IJsvogel 2 Spechten Groene specht 3 Grote bonte specht 15
Vogelsoort
TOTAAL
VOGELSOORT
TOTAAL
Zwaluwen Boerenzwaluw Huiszwaluw Kraaiachtigen Ekster Kauw Roek Vlaamse gaai Zwarte kraai Mezen Koolmees Pimpelmees Staartmees Zwarte mees Lijsters Koperwiek Merel Zanglijster Goudhaantjes Goudhaan Vuurgoudhaan Kwikstaarten Witte kwikstaart Vinken Appelvink Groenling Kneu Putter Vink Mussen Huismus Overige zangvogels Boomklever Boomkruiper Bosrietzanger Fitis Heggenmus Roodborst Spreeuw Tjiftjaf Winterkoning Zwartkop Overige niet-inheemse vogels Halsbandparkiet Kip Kwakertje Lachduif Muskuseend Nijlgans Pauw Siereend TOTAAL
17
14 5 79 186 4 58 94 84 70 2 10 2 385 17 4 1 4 1 5 2 4 12 87 3 6 2 3 13 10 50 9 10 5 1 1 10 1 6 2 1 1 3193
Stichting Vogelopvang Utrecht
Jaarverslag 2012
Tabel 2: Jaarlijks aantal opgevangen vogels in de laatste vijf jaar. JAAR 2008 2009 2010 2011 2012 *
AANTAL VOGELS 429 * 2676 2989 3133 3193
vanwege tekort aan personeel/financiën is de Vogelopvang in 2008 ruim 7 maanden gesloten geweest gedurende het zomerseizoen
Tabel 3: Herkomst binnengebrachte vogels in de laatste vijf jaar. VINDPLAATS (GEMEENTE) Utrecht Woerden Nieuwegein Stichtse Vecht Houten Zeist De Bilt Bodegraven-Reeuwijk Culemborg Gorinchem
2008 61% 7% 4% (6%) 3% 3% 3% (1%) 2% 1%
2009 51% 7% 9% (7%) 5% 5% 3% (1%) 0% 1%
2010 52% 6% 8% (7%) 5% 4% 4% (1%) 1% 0%
2011 51% 6% 7% 6% 6% 5% 4% 1% 1% 2%
2012 45% 7% 7% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 2%
Tabel 4: Relatieve aandeel van brengers van vogels in de laatste vijf jaar. BRENGER Particulieren Dierenbescherming Utrecht Dierenhulpverlening Woerden Dierenambulance Utrecht Dierenambulance Vianen Dierenambulance Houten
2008 27% 35% 18% 11% 5% 2%
2009 49% 22% 13% 10% 2% 3%
2010 50% 16% 13% 14% 2% 3%
18
2011 55% 15% 8% 12% 5% 4%
2012 48% 15% 11% 10% 8% 5%