Screen & Treat Sjef Berendsen
19-4-2012
Handboek PTSS
Natuurlijk verloop stress reacties
19-4-2012
Handboek PTSS
Het IVP stepped care model ‘watchfull waiting’ door interne opvang, professionele back-up en monitoring •
eerste opvang door interne mensen: opvang op maat door
vertrouwde personen psychologische eerste hulp •
bij twijfel telefonisch overleg/coaching/crisisadvisering
•
mogelijkheid telefonisch contact met getroffene
•
alleen indien nodig professionele opvang: in 5 - 10% van de gevallen
•
na 1 à 2 weken monitoring middels de verwerkingsscan
•
na 4 à 6 weken intake & therapie
•
kosteneffectief
19-4-2012
Handboek PTSS
Signalen ´hoog risico´ mensen (Verwerkingsscan na 1 à 2 weken) •
Blijvend intense herbelevingen > 8
•
Blijvend gevoel van onveiligheid of dreiging >
Angstige prikkelbaarheid en paniek, motorische onrust, slechte concentratie
>
Overmatige veiligheidsmaatregelen (gaan slapen met de lichten aan en met extra sloten op de deuren)
•
Blijvende vermijding: >
Plaats ongeval / overval / geweldsdelict vermijden
>
Niet over de schokkende gebeurtenis willen praten
19-4-2012
Handboek PTSS
Secundaire problemen ´hoog risico´ mensen • Betrokkene is niet meer in staat om adequaat te functioneren (m.b.t. werk of privé-leven) > Verzuim en werkproblemen > Sociaal terugtrekgedrag
> Relatieproblemen • ‘Persoonlijkheids-veranderingen’ (‘niet meer hetzelfde’) depressieve en spannings-klachten •
Alcohol/middelengebruik vluchtgedrag
19-4-2012
Handboek PTSS
Post Traumatische Stress Stoornis
(PTSS, DSM-IV) (Verwerkingsscan na 4 à 6 weken = groen)
A. Blootgesteld aan traumatische ervaring B. Herbeleving 1 symptoom* C. Vermijding 3 symptomen
D. Prikkelbaarheid 2 symptomen E. …lijden + functiebeperking F. Duur 1 maand
19-4-2012
Handboek PTSS
Verwerkingsscan (Ernstig) Schokkende gebeurtenis
Verwerkingsscan na 1 à 2 weken
Uitslag groen: geen klachten, goed lopende verwerking
Leidinggevende sluit nazorg betrokken medewerker af: 1. Medewerker is zelf verantwoordelijk om bij alsnog opspelende symptomen contact te zoeken met leidinggevende of bedrijfsarts 2. Medewerker kan voor alle zekerheid na enkele weken nogmaals zelfscan invullen
Uitslag oranje: milde klachten, mogelijk niet goed lopende verwerking
Telefonische begeleiding van betrokken medewerker door IVP
Uitslag rood: veel klachten, verontrustend verlopende verwerking
Opvang medewerker ter plaatse of bij IVP therapeut op de praktijk
Bij stagnerende verwerking korte EMDR interventie door IVP
Herstel en werkhervatting 19-4-2012
Handboek PTSS
Verwerkingsscan na 4 à 6 weken
NS verwerkingsscan: vroegsignalering • NS medewerkers meer dan de gemiddelde burger blootgesteld aan schokkende gebeurtenissen: hoger percentage met een PTSS of PTSS-klachten. • Algemeen: van diegenen die een PTSS ontwikkelen zoekt slechts 10% actief hulp in het eerste jaar na de schokkende gebeurtenis (Wang e.a., 2005) • Het tijdig signaleren van een stagnerende verwerking is belangrijk, zowel voor betrokkenen zelf als vanwege het voorkomen ziekteverzuim en uitval. 19-4-2012
Handboek PTSS
Verwerkingsscan: uitslag oranje/rood • De uitslag van het stoplicht is oranje/rood, dit betekent dat de verwerking weliswaar op gang is gekomen maar ondersteuning door een IVP deskundige nuttig kan zijn. Deze zal telefonisch contact met je opnemen en samen met jou een inschatting maken of telefonische begeleiding kan volstaan of dat voor alle zekerheid een afspraak gemaakt wordt voor één of meerdere nazorggesprekken. Deze begeleiding wordt afgesloten door na een aantal weken nog een keer de verwerkingsscan in te vullen. • Niet schrikken: “voor alle zekerheid’, ‘vinger aan de pols’, ‘better safe than sorry’ 19-4-2012
Handboek PTSS
Telefonische begeleiding: coping adviezen
•
Tastbare ondersteuning: >
•
Inventariseren of er praktische hulp en ondersteuning is bij werkhervatting
Psychologisch houvast geven: >
door psycho-educatie (informatie-verstrekking en adviezen over stresshantering)
•
Inventariseren of waardering is uitgesproken: erkenning de 2 sociale steunvragen
•
Stressmanagement technieken: mensen leren hoe ze hun stresssymptomen kunnen hanteren (afleiding en ontspanning)
•
Graduele exposure in vivo op het werk = hervatting Handboek PTSS
19-4-2012
Vermijding stapsgewijs aanpakken (exposure in vivo) → back on track! •
• •
lijst van objectief veilige situaties die betrokkene vermeden had sinds de schokkende gebeurtenis graduele blootstelling volgens angsthiërarchie van vermeden situaties alle situaties moeten doorlopen worden > > >
19-4-2012
betrokkene wordt gevraagd zich eerst in de minst angstige situatie te begeven blijft daar net zo lang in te blijven totdat de spanning met minstens 50% is gezakt. daarna naar volgende situatie etc. Handboek PTSS
Verwerkingsscans NS 2011 250
229
200 150
Groen 57,54% 90
100
Oranje 22,61% Oranje 19,85%
79 55
50 0 Totaal 398 19-4-2012
Handboek PTSS
Therapeut 13,82%
Ervaringen met verwerkingsscan • Medewerkers positief, voelen zich > Gehoord door een deskundige > Telefonisch op maat begeleid door een deskundige > Snel verwezen naar een deskundige
19-4-2012
Handboek PTSS
• Teammanagers positief, voelen zich > ondersteund en geadviseerd door een deskundige > Tevreden over snelle ondersteuning / verwijzing > Tevreden over snelle terugkoppeling
IvP Therapeuten (landelijk netwerk) Passen ‘evidence based’ therapeutische interventies toe: • EMDR: BIG geregistreerde GZ-psycholoog of psychotherapeut (bij voorkeur lid van de Vereniging EMDR Nederland)
• cognitieve gedragstherapie: BIG geregistreerde GZ-psycholoog of psychotherapeut (bij voorkeur lid van de Vereniging voor Cognitieve en Gedragstherapie) (www.ggzrichtlijnen.nl) 19-4-2012
Handboek PTSS
