Schore in Beweging: Kans & Uitdaging!
Mogelijke alternatieven toekomstig basisonderwijs Schore Een praktische aanvulling op:
NO GUTS, NO GLORY! (Toekomstvisie Schore 2013-2030)
SCHORE IN BEWEGING: Kans & Uitdaging!
Inhoudsopgave
OPROEP!.......................................................................................3 1. UITDAGING ..............................................................................4 2. KANS ........................................................................................5 2.1 UNIQUE SELLING POINTS .................................................................... 5 2.2 ALTERNATIEVE ONDERWIJSMETHODEN ................................................. 6 2.2.1 Dalton........................................................................................7 2.2.2 Montessori .................................................................................7 2.2.3 Jenaplan.....................................................................................8 2.2.4 Krimp&Financieel beleid: inspelen op voortbestaan ....................9 3. HUIDIGE SITUATIE ................................................................. 10 4. AANVULLENDE INFORMATIE ................................................. 11
Dit rapport is een initiatief vanuit Schore In samenwerking met de Dorpsraad en werkgroep behoud OBS de Tunnel Tekst: BooijPuntCom Logo: MerkwAAArdig.nl
Oproep uit Schore tot nader onderzoek alternatieven basisonderwijs 9-6-2014 2
SCHORE IN BEWEGING: Kans & Uitdaging!
Oproep! Schore doet een oproep aan de gemeente Kapelle en Stichting Facetscholen om mogelijke alternatieven te onderzoeken voor het behoud van kwalitatief hoogwaardig basisonderwijs in Schore. Zij vraagt om: Samenwerking en heldere & open communicatie. De in deze notitie omschreven alternatieven nader te onderzoeken. Financiële mogelijkheden in kaart te brengen, met een focus op zowel besparingspotentieel als investeringsopties in de brede zin. De landelijke lijn van staatsecretaris Dekker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap te benutten. Gebruik te maken van het initiatief vanuit de burgers van Schore zelf. Oog te hebben voor de kansen die Schore biedt. Hart te hebben voor de leefbaarheid van de kleine kern Schore. Schore maakt deel uit van een politiek spel waar zij, ondanks haar inzet, geen invloed op lijkt te hebben. Waarom maakt men geen gebruik van de actiebereidheid en de initiatieven om samen tot oplossingen te komen? In Schore is men realistisch. Tegelijkertijd ziet zij kansen en uitdagingen die zij onderbelicht vindt en nader wil onderzoeken met belanghebbende partijen. Daarom deze notitie, de oproep tot samenwerking voor behoud van basisonderwijs in Schore. Voor een leefbaar Schore nu en in de toekomst. Schore denkt mee. U ook?!
Oproep uit Schore tot nader onderzoek alternatieven basisonderwijs 9-6-2014 3
SCHORE IN BEWEGING: Kans & Uitdaging!
1. Uitdaging Hoe blijft Schore leefbaar? Schore zelf is daar duidelijk over, zij ziet een toekomst met kwalitatief hoogwaardig en kleinschalig basisonderwijs. Er is een landelijke tendens van krimp in leerlingenaantallen en sprake van een economische crisis. Voor OBS de Tunnel in Schore is sprake van zijn een unieke situatie (door de geschiedenis van het verlies van het BRIN-Nummer) die in combinatie met de landelijke lijn leiden tot 2 aandachtspunten: Hoe zorgen we voor voldoende (>40) leerlingen om de kwaliteit van het onderwijs te borgen? Hoe waarborgen we de bestuurlijke en financiële positie van een kleine dorpsschool? Kleinschalig basisonderwijs kent altijd al voor- en tegenstanders, beiden worden ondersteund met steekhoudende argumenten uit onderzoek en opinie. De vraag is uiteindelijk, waar gaat u voor staan? Schore gelooft in een toekomst met een basisschool!
Oproep uit Schore tot nader onderzoek alternatieven basisonderwijs 9-6-2014 4
SCHORE IN BEWEGING: Kans & Uitdaging!
2. Kans Volgens Schore liggen kansen op het gebied van andere onderwijsmethoden gecombineerd met haar eigen “unique selling points”, inspelend op landelijke trends en nieuw beleid.
2.1 Unique Selling Points Schore kent een kleine insteek met een groot hart: Een klein maar hartelijk dorp met ruim 500 inwoners Gelegen in de bloesem van Zeeland (Kapelle) en naast de Westerschelde Hartelijke inwoners van binnen en buiten de provincie Uitstekende uitvalsbasis aan de A58 Kwalitatief hoogwaardig en vooral kleinschalig basisonderwijs Dorpshuis, zorgboerderij, verenigingsleven zijn er voor iedereen Sociale controle en contacten staan in hoog vaandel Kapelle en Hansweert zijn om de hoek voor de basisvoorzieningen In Schore is het prettig opgroeien en fijn oud worden Tegenwoordig zijn ouders niet alleen in staat maar ook bereid om voor kwalitatief onderwijs waar zij in geloven voor hun kinderen, te reizen. Schore kent een uitstekende uitvalsbasis, maar ook mogelijkheden om prettig te wonen. Het huidige basisonderwijs is van zeer hoge kwaliteit en sinds jaar en dag een “unique selling point”, mede door zijn kleinschaligheid. Met een doordachte visie, kan deze positie verstevigd worden. Het aanbieden van een onderwijsconcept passend bij de huidige locatie, tijd en trends leidt tot meerdere voordelen voor Schore, voor Facetscholen en voor gemeente Kapelle. Het draagt bij aan het unieke imago van Kapelle en Facetscholen met alle prettige economische gevolgen van dien.
Oproep uit Schore tot nader onderzoek alternatieven basisonderwijs 9-6-2014 5
SCHORE IN BEWEGING: Kans & Uitdaging!
2.2 Alternatieve onderwijsmethoden
Het aanbieden van niet-traditionele onderwijsmethoden & lesroosters is zeer actueel. Bijvoorbeeld Alpha Scholengroep, die door het verzorgen van een continurooster van 8.30 uur tot 14.00 uur (en met mogelijkheden naschoolse workshops) inspeelt op de maatschappelijke trend van werkende ouders. Of Wilhelminadorp die de eerste “Steve Jobsschool” wordt in Zeeland. Schore ziet zelf belangrijke aanknopingspunten bij 3 onderwijsvormen die kansen bieden en goed scoren in vergelijking met traditioneel onderwijs. Er is in het verkennend onderzoek met name gefocust op een goede aansluiting met de huidige educatieve idealen in combinatie met het actuele onderwijsaanbod in de regio. Schore is op zoek gegaan naar kansrijke en vernieuwende concepten (al dan niet eerder ingezet) die voor Facetscholen en de gemeente Kapelle als een aanjager kunnen dienen in deze tijd van leerlingenkrimp. Daarmee wil zij andere alternatieven niet noodzakelijkerwijs uitsluiten.
Oproep uit Schore tot nader onderzoek alternatieven basisonderwijs 9-6-2014 6
SCHORE IN BEWEGING: Kans & Uitdaging! 2.2.1 Dalton "Daltononderwijs is iedere leerling gegund" Opvallende kernpunten: Daltononderwijs staat voor een brede vorming (zowel cognitief, cultureel, sportief en sociaal-emotioneel) die bijdraagt aan een sterke persoonsontwikkeling. Het kritisch onderzoekend benaderen van moderne ontwikkelingen en inzichten is op een daltonschool vanzelfsprekend. Daarmee gaat het daltononderwijs voortdurend met zijn tijd mee, zonder de doelmatigheid van onderwijs en de inbreng van een ondernemende leerling uit het oog te verliezen. Het daltononderwijs wil een wezenlijke bijdrage leveren aan haar leerlingen om hen in staat te stellen te kunnen functioneren in een complexe samenleving door ondernemend en zelfverantwoordelijk te zijn in het leven, in het werken en in het samenleven. Het daltononderwijs stelt zich ten doel om het onderwijs efficiënter in te richten door de kerndoelen met betrekking tot de leerinhouden van het onderwijs af te stemmen op de behoeften, interesses en competenties van leerlingen. De vereniging NDV is heeft 368 erkende basisscholen, 23 erkende scholen voor voortgezet onderwijs en 18 instellingen voor hoger onderwijs. Er is verder één door de NDV erkend kinderdagverblijf. In Zeeland wordt Daltononderwijs aangeboden in Oost-Souburg (Tweemaster-Kameleon), Zierikzee (Binnen de Veste) en Breskens (De Golfbreker). 2.2.2 Montessori De scholenlijst van de Nederlandse Montessori Vereniging bevat de adressen van zo'n 160 door de NMV erkende montessorischolen voor basisonderwijs. Een aantal van deze scholen heeft een dependance. De scholen zijn over heel Nederland verspreid. Er zijn openbare en bijzondere scholen. Opvallende kernpunten: Aandacht voor eigenheid Er wordt rekening gehouden met de eigenheid van elk kind en er wordt naar gestreefd elk kind dat te bieden wat het nodig heeft om te kunnen groeien. Het ene kind is heel verlegen en leert zich meer te uiten. Het andere kind is snel driftig en leert daarmee om te gaan. Elk kind heeft talenten en die worden benoemd en gewaardeerd.
Oproep uit Schore tot nader onderzoek alternatieven basisonderwijs 9-6-2014 7
SCHORE IN BEWEGING: Kans & Uitdaging! Vrije werkkeuze/individueel werken Door observatie van de kinderen en gesprekjes met elk kind weet de leerkracht waar het kind aan toe is en wat voor dat kind de volgende leerstap is. De leerkracht geeft individuele lesjes en biedt de keuzemogelijkheden aan. Het kind kan kiezen wanneer en op welke manier het werk gedaan wordt, als het maar wel aan het eind van een bepaalde periode de benodigde leerdoelen heeft gehaald. In Zeeland wordt Montessori basisonderwijs in Goes aangeboden. 2.2.3 Jenaplan In Nederland zijn 186 jenaplanscholen die zijn aangesloten bij de Nederlandse Jenaplanvereniging (NJPV) met ongeveer 44.000 kinderen. De meeste daarvan zijn basisscholen, maar er horen ook vier scholen voor voortgezet onderwijs bij. De scholen die aangesloten zijn bij NJPV hebben allen de basisprincipes Jenaplan (Both, 1997) aanvaard als kader voor ontwikkeling van hun school en deze in hun schoolplan opgenomen. Opvallende kernpunten: Mensen moeten werken aan een samenleving die ieders unieke en onvervangbare waarde respecteert. Mensen moeten werken aan een samenleving die ruimte en stimulansen biedt voor ieders identiteitsontwikkeling. De school is een relatief autonome coöperatieve organisatie van betrokkenen. Ze wordt door de maatschappij beïnvloed en heeft zelf invloed op de maatschappij. In de school wordt de leerstof zowel ontleend aan de leef- en belevingswereld van de kinderen als aan de cultuurgoederen die in de maatschappij als belangrijke middelen worden beschouwd voor de hier geschetste ontwikkeling van persoon en samenleving. In de school vindt overwegend heterogene groepering van kinderen plaats naar leeftijd en ontwikkelingsniveau, om het leren van en zorgen voor elkaar te stimuleren. In de school worden zelfstandig spelen en leren afgewisseld en aangevuld door gestuurd en begeleid leren. Dit laatste is expliciet gericht op niveauverhoging. In dit alles speelt het initiatief van de kinderen een belangrijke rol.
Oproep uit Schore tot nader onderzoek alternatieven basisonderwijs 9-6-2014 8
SCHORE IN BEWEGING: Kans & Uitdaging! 2.2.4 Krimp&Financieel beleid: inspelen op voortbestaan Politiek Den Haag speelt in op de landelijke leerlingenkrimp en bijbehorende financiële positie van scholen om goed en bereikbaar onderwijs in alle regio’s te kunnen blijven aanbieden. Sander Dekker van OCW gaat de zogenaamde “samenwerkingsschool” eenvoudiger maken. Tegelijkertijd laat hij onderzoeken of ouders de mogelijkheid kunnen krijgen de laatste school in een dorp over te nemen. Dit met het oog op de impact op de leefbaarheid van een kern als de laatste school zijn deuren moet sluiten. Dit heeft ook (financiële) gevolgen voor een gemeente. Schore ziet kansen liggen voor stichting Facetscholen en gemeente Kapelle. In feite is de vraag wie in tijden van krimp overeind blijft. In een winkelstraat met een afnemend aantal klanten, zullen winkels failliet gaan. Wacht men af in de hoop dat de concurrentie eerst omvalt? Of gaat men actief klanten lokken om zo de eigen positie te garanderen? Oftewel, terugvertaald naar het onderwijs, hoe zeker zijn verantwoordelijken voor een scholengemeenschap van de positie van zijn scholen en nog belangrijker, hoe zeker is de omgeving van die positie? Een kleine dorpsschool zoals in Schore, die dusdanig verweven is met het welzijn van de kern van de gemeenschap, biedt kansen. Een hoge ouderbetrokkenheid, bereidheid van bewoners tot inzet van acties/middelen om leefbaarheid te garanderen en een overzichtelijke begroting van een dorpsschool door zijn beperkte schoolgrootte, gecombineerd met een landelijke politieke opening voor het behoud van al deze factoren, daar liggen mogelijkheden!
Oproep uit Schore tot nader onderzoek alternatieven basisonderwijs 9-6-2014 9
SCHORE IN BEWEGING: Kans & Uitdaging!
3. Huidige situatie Het is onrustig in Schore. Er is onvrede over de situatie maar vooral over het gebrek aan inzicht en communicatie. Men vindt het een kwalijke zaak dat door het optreden van de gemeente Kapelle in juni 2013 en daarna in de pers de school van Schore al als “verloren” is beschouwd. Op deze wijze worden prognoses vanzelf realiteit, want wie gaat zijn kind(eren) aanmelden bij een school diens toekomst onder druk staat? Huizenmarkt Een recordaantal huizen staat te koop in Schore (meer dan 20) en de prijzen staan onder druk. Wie gaat in Schore wonen als het voortbestaan van zijn enige en goede school in het geding is? Het wakkert de zorgen van de bewoners aan, wat blijft er straks over van Schore? Schore laat zich horen, maar voelt zich niet gehoord. Aankondiging sluiting De Tunnel Ondanks de Schoorse initiatieven is nu in het coalitieakkoord van gemeente Kapelle opgenomen dat op basis van prognoses de financiële bijdrage van de gemeente wordt stopgezet met ingang van schooljaar 2017/2018. Dit leidt er toe dat Stichting Facetscholen maatregelen om te komen tot sluiting van De Tunnel in gang heeft gezet. Op 11 juni 2014 zal het bestuur van Facetscholen een voorlichting verzorgen aan de ouders van de leerlingen in het dorpshuis van Schore. Zowel gemeente als Facetscholen lijken te zijn opgehouden met het onderzoeken van de alternatieven. Schore niet. Prognoses zijn maar prognoses totdat er actie wordt ondernomen. Initiatieven Vanuit Schore is er veelvuldig overleg gevoerd met het bestuur van Stichting Facetscholen en alle partijen uit de gemeenteraad van Kapelle, is er correspondentie opgezet richting Den Haag (loopt nog steeds), een Schoorse website gelanceerd, zijn er momenteel ca. 11.000 steunbetuigingen verzameld, wordt er nagedacht over de marketing van haar dorp, is er een zelfgeschreven toekomstvisie ingediend, is er vanuit de dorpsraad gecorrespondeerd met de gemeente, kortom: ER WORDT ACTIE GEVOERD DOOR SCHORE! De laatste stand van zaken, documenten en foto’s m.b.t. de acties zijn te vinden op: www.hartvoorschore.nl Facebook (Behoud OBS de Tunnel te Schore Twitter (Hart voor Schore) Oproep uit Schore tot nader onderzoek alternatieven basisonderwijs 9-6-2014 10
SCHORE IN BEWEGING: Kans & Uitdaging!
4. Aanvullende informatie
Kabinet maakt starten samenwerkingsschool eenvoudiger Nieuwsbericht | 23-05-2014 Openbare en bijzondere scholen die vanwege krimp samen verder willen gaan, hoeven niet langer te wachten tot ze op omvallen staan. Nu is het starten van een samenwerkingsschool nog ingewikkeld, straks worden de regels veel eenvoudiger. Schoolleiders en bestuurders in krimpgebieden krijgen met deze en andere maatregelen nieuwe mogelijkheden om adequaat om te gaan met teruglopende leerlingenaantallen. De ministerraad heeft hiermee ingestemd op voorstel van staatssecretaris Dekker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Staatssecretaris Dekker: "Het aantal nieuwe leerlingen loopt de komende jaren flink terug, in sommige regio's met een derde. Goed en bereikbaar onderwijs voor ieder kind wordt daardoor een enorme uitdaging. We helpen scholen daarom om binnen hun regio tot een gezamenlijke aanpak te komen. Samenwerken wordt gemakkelijker en aantrekkelijker. Alleen zo zorgen we ervoor dat er ook in de toekomst overal in Nederland kwalitatief hoogwaardig onderwijs is én dat ouders en kinderen een school kunnen kiezen die bij hen past."
Samenwerking is de sleutel Ook bij de andere maatregelen is samenwerking tussen scholen de sleutel. Kleine scholen die fuseren behouden bijvoorbeeld nog zes jaar lang de kleinescholentoeslag waardoor zij niet financieel gestraft worden voor hun samenwerking. Ook wordt het gemakkelijker om een school te verplaatsen of van identiteit te doen veranderen. Scholen kunnen met geld van het rijk een regionale coördinator aanstellen die hen helpt om tot afspraken over samenwerking te komen.
Uitwerking regeerakkoord De maatregelen zijn een uitwerking van de visie op leerlingendaling die de staatssecretaris vorig jaar in het Zeeuwse Wolphaartsdijk presenteerde. In het regeerakkoord is afgesproken dat in krimpgebieden alle vormen van samenwerking tussen scholen mogelijk moeten zijn en dat denominatie noch de fusietoets daar een belemmering voor mogen vormen.
Oproep uit Schore tot nader onderzoek alternatieven basisonderwijs 9-6-2014 11
SCHORE IN BEWEGING: Kans & Uitdaging!
Oproep uit Schore tot nader onderzoek alternatieven basisonderwijs 9-6-2014 12
SCHORE IN BEWEGING: Kans & Uitdaging!
Een klein maar hartelijk dorp met ruim 500 inwoners Gelegen in de bloesem van Zeeland (Kapelle) en naast de Westerschelde Hartelijke inwoners van binnen en buiten de provincie Uitstekende uitvalsbasis aan de A58 Kwalitatief hoogwaardig en vooral kleinschalig basisonderwijs Dorpshuis, zorgboerderij, verenigingsleven zijn er voor iedereen Sociale controle en contacten staan in hoog vaandel Kapelle en Hansweert zijn om de hoek voor de basisvoorzieningen In Schore is het prettig opgroeien en fijn oud worden
Hoe zit dat nu precies met basisschool de Tunnel in Schore? • OBS de Tunnel valt samen met OBS Wemeldinge en OBS Moolhoek onder stichting Facetscholen.
• De gemeente heeft het financiële gat tussen de Tunnel als zelfstandige school en als dislocatie tot op heden overbrugt.
• Het aanbieden van openbaar onderwijs is de verantwoordelijkheid van de gemeente. Gemeente Kapelle heeft in 2008 • Stichting Facetscholen geeft aan dat bij minder dan 40 leerhet openbaar onderwijs verzelfstandigt. lingen de kwaliteit van het onderwijs niet meer gegarandeerd kan worden. Op basis van prognoses wil daarom de gemeente • In 1996 is OBS de Tunnel gefuseerd met OBS Wemeldinge Kapelle de financiële bijdrage voor De Tunnel stopzetten in en een dislocatie geworden. Aanleiding is het verlies van het 2017/2018. BRIN-nummer door een fout van de gemeente. Bij de landelijke overheid bestaat De Tunnel niet meer. • Er is sprake van landelijke krimp van leerlingenaantallen. Een (toekomst)visie, strategie en samenwerking zijn dus van • Een BRIN-nummer is een registratienummer bij de overheid. groot belang om het aanbod en de kwaliteit van het onderwijs Met dit nummer ontvang je een rijksbijdrage per kind per jaar te blijven garanderen. Een uitdaging met kansen! voor de school. • Met zijn allen houden we De Tunnel open tot in ieder geval • De kinderen van De Tunnel staan ingeschreven in 2017/2018 en zorgen we voor mooie jeugdherinneringen voor Wemeldinge en ontvangen zo nog een rijksbijdrage per kind. onze kinderen. Tegelijkertijd zoeken we samen naar een • Voor scholen met minder dan 150 leerlingen bestaat de blijvende oplossing! kleinescholentoeslag. Die toeslag ontvangt De Tunnel dus niet. Evenmin OBS Wemeldinge.
Tekst: BooijPuntCom Logo: MerkwAAArdig.nl ontwerp: studio DOD
Volg ons op: www.hartvoorschore.nl Behoud OBS de Tunnel in Schore Hart voor Schore
Oproep uit Schore tot nader onderzoek alternatieven basisonderwijs 9-6-2014 13
SCHORE IN BEWEGING: Kans & Uitdaging!
Toekomstvisie Schore NO GUTS NO GLORY www.hartvoorschore.nl www.dorpsmarketing.nl www.hetdorpvandetoekomst.nl www.leerlingendaling.nl www.funda.nl www.jenaplan.nl www.montessorigoes.nl www.dalton.nl
Oproep uit Schore tot nader onderzoek alternatieven basisonderwijs 9-6-2014 14