Van gedrag naar overtuiging. If they could, they would! Het moet landen op het bureau van de leerkracht en van de leerling. Toon mij een goede school / scholen en ik laat u een goede schoolleider / schoolbestuur zien. Ad Kappen
Onderwijskundig leider. • Van integrale schoolleider naar leider van professionele leergemeenschap. • Van gedrag naar overtuiging. • Van oppervlakte-leren naar diepte-leren.
Uw vizier tijdens deze workshop. • Wat doen wij als school /bestuur al? Wat doen wij –nog-niet? • Waarom doen wij dit als school / bestuur? • Hoe pakken we het aan op onze school / bestuur? • Wat lukt al? Wat lukt –nog- niet? • Wat zou de reden kunnen zijn? • Hoe weten we of onze aanpak succesvol is? • Wat doen we met deze kennis?
Wat komt aan de orde? • Heldere visie en ambitieuze doelen (wat is ononderhandelbaar?) • Opbrengstgericht leiding geven aan schoolteam op basis van effectiviteitsfactoren. (werken in basisteam) • Planmatig volgen en evalueren van de vooruitgang (toetsen, data-muur, schoolverbeterplannen, groepsplannen, doelstellingengesprek) • Leiding geven aan een onderzoeksmatige cultuur (plg) • Zorgen dat leraren hun werk goed kunnen doen (klassenconsultaties en flitsbezoeken) • Bewaken van samenhang en kwaliteit (toekomstperspectief en ontwikkelingsperspectief, citoeindtoets)
Leesverbeterplan Enschede • Start 2006-2007. • 43 basisscholen en 2 speciale basisscholen • 10.000 leerlingen
Juni 1 2012
2
3
4
5
6
7
8
AVI 85%
75% 82% 83% 87% 87% 91%
DMT Abc 85%
79% 78% 86% 86% 89%
TvK abc85%
83% 89%
SPELLING Abc85%
91% 86% 80% 84% 91%
BL abc
80% 91% 80% 77% 76%
80%-85%
RvK abc85%
R&W abc85%
85%
84%
90% 88% 86% 89% 86%
Juni 1 2012
2
DMT Ab 65% TvK Ab 65%
3
4
5
6
7
55% 53% 66% 76% 80% 64% 72%
SPELLING Ab 65%
70% 63% 52% 54% 61%
BL ab
54% 64% 50% 44% 49%
60%-65%
RvK Ab 65% R&W Ab 65%
63%
64%
75% 61% 61% 64% 64%
8
Toon mij goede scholen en ik laat u een goed schoolbestuur zien. • • • •
Cito-eindtoets 2012 32 scholen 1 school zwak 2011 2 scholen drie keer onvoldoende, kwaliteitsonderzoek • 3 scholen twee keer onvoldoende, waarschuwing
Wat betekent dit voor het schoolbestuur. • If they could, they would • Kwaliteitsondersteuning, koppelen van scholen aan elkaar • Draaiboek inspectiebezoek • Analyse van de cito-eindtoets. Meet deze toets de kwaliteit van de scholen?
CITO lovs en CITO eindtoets
CITO eindtoets
+ CITO eindtoets
-
CITO LOVS
CITO LOVS
+
-
++ sterke school !
+Sterke school?
-+ Zwakke school?
--Zwakke school !
Toekomstperspectief en ontwikkelingsperspectief Leerwinst en toegevoegde waarde Toekomstperspectief • alle leerlingen vanaf groep 6. • Gebaseerd op CITO-lovs met DOTCOM-module • Op basis van de leerprestaties een toekomstperspectief opstellen. Ontwikkelingsperspectief • voor leerlingen vanaf groep 6 • Twee waarden: leerresultaten en leermogelijkheden (CITO lovs, NSCCT en DOTCOM) Intelligentietest is een indicatie over de leermogelijkheden. Voorkomen van selffullfilling prophecy. • Bepalen van uitstroomniveau en uitstroombestemming op basis van capaciteiten, leerprestaties,stimulerende en belemmeringen.
Opbrengstgericht leiderschap
Van gedrag naar Overtuiging. • Martine Delfos • Kees Vernooy en Michal Fullan • Avis Glaze
Martine Delfos • Een dwarsligger heb je nodig, anders ontwikkel je je niet. • Deskundigheid zit in het kind! Accepteren dat jij leerkracht bent, structurele problemen hebt in de klas en dat je trots mag zijn dat je dit doet.
Kees Vernooy “het is niet de achtergrond van je ouders, die bepaalt of je goed kunt leren lezen.” “Iedereen kan leren lezen, als je maar goed onderwijs krijgt” “toon mij een goede school en ik zal u een goede schoolleider laten zien”.
Michal Fullan. “Een zeer effectieve schoolleiding kan een geweldige invloed op de leerlingresultaten van de leerlingen hebben.” Michael Fullan 2005
De ZES geheimen van verandering.
Implementatiedip.
implementatiedip • School is on the move. Eerste fase is altijd een enorme progressie • Leerkrachten moeten nieuwe inzichten en nieuwe vaardigheden eigen maken. • Terugval in prestatie en in vertrouwen. • U komt uit de implementatiedip. • Directeur: verwacht voor u zelf niet veel complimenten.
implementatiedip • • • • • • •
Waardeer de weerstand. Zonder dwarsligger geen ontwikkeling.(Martine Delfos) Rol van professionele leergemeenschap(pen) Ondersteuning bieden. Helpen van groepen / scholen die in de dip zitten. Support. Veel potentie binnen de scholen. Benutten van deze capaciteit in de professionele leergemeenschap(pen) op schoolniveau en op bovenschoolsniveau. • Plg: combinatie van oppervlakte leren en diepteleren. combinatie van resultaten en praktijk. Oprechte belangstelling en ondersteuning.
AVIS GLAZE: No more excuse.
AVIS GLAZE • ‘Background is not destiny’ • ‘All children can learn with proper support and effective support, • “If they could, they would’ • ‘Don’t look at my disabilities but at my abilities’
Ononderhandelbare zaken. • • • • • • • • • • •
de doelen Hoge doelen en hoge verwachtingen het principe van opbrengstgericht en handelingsgericht werken het werken van het handelingsgericht perspectief, uitgaan van kansen in plaats van belemmeringen . Loslaten van deficitdenken. Vroegtijdig signaleren en vroegtijdig handelen. het centraal stellen van de leerkrachtcompetenties , het belang van de kwaliteit en effectiviteit van de instructie. het werken volgens de principes van de datamuur, het convergent differentieren, het groepsplan en het werken volgens het IGDI-model. de directeur als onderwijskundig leider de interne begeleider als coach en als begeleider. het werken met datafeedforward het werken met ouders als partners
visie • Opbrengstgericht en handelingsgericht werken.
Niet de verschillen tussen leerlingen, maar verschillen in instructiebehoeften zijn belangrijk
No more excuse.
“Ik heb niet genoeg tijd om regelmatig in de klassen te komen.”
“Dit kind is niet in staat te leren lezen.”
“Het is de schuld van de ouders.”
FUNDAMENTELE HOUDING: HET MOET ANDERS! • We moeten niet zeggen “Wat is er verkeerd met de leerling of zijn achtergrond?” maar ons afvragen “Hoe komt het dat de leerling niet goed leert?” • Bij het analyseren van het probleem van het kind moet de eerste vragen zijn: “Wat heeft dit kind nodig om de gestelde doelen
te behalen?” “Wat betekent dit voor mijn handelen?” Studiedag Opbrengstgericht werken - Ad Kappen
27
Wat is opbrengstgericht en handelingsgericht werken? • In een ambitieus leerklimaat moet je doelen stellen, meten of leerlingen die doelen hebben gehaald en het onderwijs daarop aanpassen. • HOGE DOELEN • HOGE VERWACHTINGEN • METEN
Studiedag Opbrengstgericht werken - Ad Kappen
28
Eerste stap bij opbrengstgericht werken Het stellen van doelen! Op school- en klassenniveau.
Doelen zijn ijkpunten! Toetsen zijn nodig om doelrealisatie na te gaan.
Doelen SPOE 90% beheersing AVI M of E toets
AVI
(vanaf eind groep 3)
AB
ABC
DMT
65%
85% (eind groep 3)
TvK
65%
85%
Woordenschat
50%
75%
Begrijpend lezen 65% (gr.3-5) 60% (gr.6-8)
85% (gr.3-5) 80% (gr.6-8)
Spelling
65%
85%
RvK
65%
85%
Rekenen
65%
85%
School
AVI
DMT
(percentage leerlingen op of boven AVI-niveau leerjaar)
(aantallen per leerjaar en percentage leerlingen met een AB- en ABC-score)
Groep 3
Groep 4
Groep 5
Groep 6
Groep 7
Groep 8
3A B
Groep 3
De Bothoven
80
76
74
86
92
86
19
37
Europa
74
86
74
90
93
10 0
27
56
Het Palet
37
64
88
100
60
67
17
29
Het Stadsveld
80
77
86
96
92
92
28
46
Het Zeggelt
83
70
95
89
78
89
35
49
100
82
76
78
85
72
18
72
Lonneker
91
82
100
88
94
88
11
55
Pathmosschool
47
65
80
83
100
10 0
16
38
Prinseschool
80
83
88
86
84
94
85
53
Twekkelerveld
48
67
78
76
77
25
36
De Esmarke
67
64
67
86
92
72
54
La Res
92
De schoolleiding en data
Schoolverbeterplan van gedrag naar overtuiging. Van oppervlakte-leren naar diepteleren. • WAT VALT OP? • WAT IS EEN MOGELIJKE VERKLARING? • WAT GAAN WE AANPAKKEN?
Schoolverbeterplan.
1- Verzamelen toetsgegevens 2- Verzamelen verklarende informatie 3- Interventies 4- Trendanalyses
Diepte-leren / overtuiging • Wat doen wij als school al? Wat doen wij – nog-niet? • Waarom doen wij dit als school? • Hoe pakken we het aan op onze school? • Wat lukt al? Wat lukt –nog- niet? • Wat zou de reden kunnen zijn? • Hoe weten we of onze aanpak succesvol is? • Wat doen we met deze kennis?
Opbrengstgericht werken- handelingsgerichte proces diagnostiek -passend onderwijs.
Opbrengstgericht werken - Ad Kappen
36
1 BASISZORG Alle leerlingen
2. BREEDTEZORG LEERLINGEN met ONDERSTEUNINGEN ONDERWIJSSBEHOEFTEN
3. DIEPTEZORG Passend onderwijs
Schoolverbeterplannen. Groepsplannen gebaseerd op INSTRUCTIEBEHOEFTEN: AB onafhankelijk C gevoelig DE afhankelijk CONVERGENTE DIFFERENTIATIE Intensivering groepsplan voor D en E (aanpassingen in het HOE)
Handelingsgerichte – proces- diagnostiek.
-Ontwikkelingsperspectief -Leerrendements verwachting -uitstroombestemming -Individueel Handelingsplan (i-HOP) -aanpassingen in het HOE en in het WAT.
Ondersteuningsbehoeften Aanpassingen in het HOE Onderwijs-en ondersteuningsbehoeften Aanpassingen in het WAT en in het HOE.
PEDAGOGISCHE BEHOEFTEN VAN DE GROEP. LEERKRACHTCOMPETENTIES Doelen en leerstof centraal •hoge doelen •Hoge verwachtingen Opbrengstgericht instructiebehoeften: •Kwaliteit en effectiviteit instructie •Tijd Opbrengstgericht pedagogische behoeften: •Pedagogisch klimaat •Gedragsaspecten Interne begeleider / onderwijskundig begeleider: -co-onderwijzen -co-ondersteunen
Wat betekent dit voor de leerling? Wat betekent dit voor de leerkracht? -instructie -omgeving -testen Leerkracht passend onderwijs: -Co-onderwijzen -Co-ondersteunen Handelingsgericht Oplossingsgericht.
-ZAT -leerkracht passend onderwijs. -verwijzen speciaal (basis) onderwijs
Basisteam, breedte-team, diepte-team Basisteam: • Onderwijskundig leider • interne begeleider • Onderwijsadviseur Expertis • Collegiaal-consulent SPOE Breedte-team • interne begeleider • Collegiaal-consulent SPOE • Orthopedagoog SPOE • Leerkracht passend onderwijs / ambulante begeleiding • Zorgteam (maatschappelijk werkende en schoolverpleegkundige) Diepte-team . zorgadviesteam
SWV PO diepte-team (extern) Breedte-team (intern)
S(B)O
Steunpunt onderwijszorg -orthopedagoog
basis team (intern)
-groepsleerkracht
5%
-onderwijskundig Leerkracht Leerling ouders PRIMAIRE PROCES OPBRENGSTGERICHT WERKEN -instructiebehoeften -pedagogische behoeften
leerkracht passend onderwijs
10% HG-P-D
-interne begeleider -Collegiaal-consulent -leerkracht passend onderwijs
SCHOOLVERBETERPLAN GROEPSPLANNEN
Zorgteam
Leerlingen met ondersteuningsbehoeften
OGW
basiszorg
ZAT
leider -interne begeleider -Onderwijsadviseur -Collegiaalconsulent
OGW/ HGPD
breedtezorg
dieptezorg
Leerlingen met onderwijsen ondersteuningsbehoeften
basis team -onderwijskundig Leerkracht Leerling ouders PRIMAIRE PROCES OPBRENGSTGERICHT -instructiebehoeften -pedagogische behoeften SCHOOLVERBETERPLAN GROEPSPLANNEN
basiszorg
leider -interne begeleider -Onderwijsadviseur -Collegiaalconsulent
Basisteam Doelgroep : groepsleerkracht gericht op versterken van de handelingsgerichte en oplossingsgerichte competenties
-opstellen schoolverbeterplan (wat valt op? Wat is een mogelijke verklaring? Wat gaan we aanpakken?) -ondersteunen bij opstellen groepsplan (lezen, taal, rekenen en seo) -vaststellen van leerlingen, die herhaald en aantoonbaar onvoldoende profiteren van het onderwijsaanbod. Deze leerlingen kunnen worden besproken in het breedte-team.
Opbrengstgericht werken. • Eerste en belangrijkste insteek zijn de instructiebehoeften van de leerlingen -kwaliteit en effectiviteit van de instructie -tijd • Op de tweede plaats aanvullingen / versterking van groepsplan door pedagogische behoeften van de gehele groep. -werkhouding -gedrag
instructiebehoeften. • Wat wil ik met deze groep dit jaar bereiken (doelen)? • Wat moet er in ieder geval aan bod komen om dit te realiseren (leerstof)? • Hoe speel ik hierbij in op de instructiebehoeften van de leerlingen? • Welke initiatieven moet ik hiervoor nemen? • Hoe organiseer ik dit in de groep?
>
PEDAGOGISCHE behoeften Bespreken van de groep in zijn totaliteit. Bekeken door de bril van de leerkracht met de interne begeleider. Wat zijn de pedagogische behoeften van deze GROEP om het gestelde (leer)doel te behalen, - een leeromgeving nodig, die…. - een werksfeer, die….. - een leerkracht nodig, die…. - een aanpak, die…. - een klassenmanagement nodig, die … - feedback nodig, die … - groepsgenoten, die … - ouderbetrokkenheid, die…. • • • • •
Oplossingsgericht. Wat lukt al? Als leerkracht gekend en erkend worden. Van wat is meest wenselijk naar wat is haalbaar. (little baby steps) Gezond pedagogisch verstand. Algemeen pedagogisch aanpak.
Groepsbespreking IB en leerkracht. De intern begeleider analyseert met de leerkracht: -Zijn de in het groepsplan gestelde doelen bereikt? -Wat valt op? Wat is al gelukt? -Wat is een verklaring? -Hoe heb je dat voor elkaar gekregen? Wat zijn de pedagogische behoeften van deze groep? -Wat betekent dit voor de doelen die we met het nieuwe groepsplan willen bereiken en voor het aanbod om deze doelen te realiseren? (instructiebehoeften en pedagogische behoeften) -wat heb je nodig om dit te bereiken?
Directeur als onderwijskundig leider • Van gedrag naar overtuiging • Nadruk op diepte-leren in professionele leergemeenschappen en in basisteam. GEDRAG • Schoolverbeterplannen • Doelstellingengesprek • Klassenconsultaties en flitsbezoeken OVERTUIGING • Professionaliseren, ondersteunen en coachen • Teamvergaderingen • Voorbereiden en nabespreken lezingen, werkbijeenkomsten, etc.
SWV PO diepte-team (extern) Breedte-team (intern)
S(B)O
Steunpunt onderwijszorg -orthopedagoog
basis team (intern)
-groepsleerkracht
5%
-onderwijskundig Leerkracht Leerling ouders PRIMAIRE PROCES OPBRENGSTGERICHT WERKEN -instructiebehoeften -pedagogische behoeften
leerkracht passend onderwijs
10% HG-P-D
-interne begeleider -Collegiaal-consulent -leerkracht passend onderwijs
SCHOOLVERBETERPLAN GROEPSPLANNEN
Zorgteam
Leerlingen met ondersteuningsbehoeften
OGW
basiszorg
ZAT
leider -interne begeleider -Onderwijsadviseur -Collegiaalconsulent
OGW/ HGPD
breedtezorg
dieptezorg
Leerlingen met onderwijsen ondersteuningsbehoeften
Breedteteam •Als een leerling aantoonbaar en herhaald onvoldoende profiteert van het excellente onderwijsaanbod, •Dan kan er sprake zijn van een leerling met onderwijs- en/of ondersteuningsbehoeften. •Hierbij kunnen kind- en/of omgevingsfactoren een rol spelen: cognitieve en/of sociaalemotionele problematiek.
leerlingen Leerlingen met ondersteuningsbehoeften • Geen aanpassingen in het WAT: de doelen • Aanpassingen in het HOE (instructie, omgeving, test) • Interne route Leerlingen met onderwijs-en ondersteuningsbehoeften • Aanpassingen in het WAT, de doelen • Aanpassingen in het HOE • I-HOP (OPP: ontwikkelingsperspectief en uitstroombestemming) • Externe route
SWV PO diepte-team
SO
Steunpunt onderwijszorg
5% Speciaal basisonderwijs
dieptezorg
ZAT
Diepte-team Diepte-team: SPOE – speciaal basis onderwijs speciaal onderwijs. • Onderwijszorgarrangement • Zorgtoewijzing • Zorgtoeleiding in samenwerking met ZAT.
Werken in een Professionele LeerGemeenschap
Wat is een PLG?
Een PLG is een gemeenschap van professionals (schoolleiding en teamleden) die voortdurend de eigen praktijk onderzoekt om zo het onderwijs aan leerlingen te verbeteren.
Bouwstenen voor een PLG = diepte-leren • De schoolleiding speelt een sleutelrol • Schoolleiding hanteert bewust concept van PLG • Verbinden professionele ontwikkeling leraren, de PLG en de schoolagenda • Bouwen aan een PLG betekent ondersteunen en stimuleren van de ontwikkeling van de capaciteiten op alle niveaus
De rol van de schoolleider: cultuurbouwer Het uitdragen en versterken van bepaalde waarden, opvattingen en normen ten dienste van een gemeenschappelijk gedragen professionele leercultuur Voorbeelden: - Ontwikkelen en uitdragen van een gemeenschappelijke visie gericht op het verbeteren van het leren van de leerlingen - Bieden van individuele steun aan teamleden - Gebruiken van rituelen en symbolen om de nagestreefde waarden te onderstrepen.
De rol van de schoolleider: educator Bevorderen van de intensiteit en kwaliteit van de individuele en collectieve leerprocessen, zodat er sprake is van diepgaand leren . Voorbeelden: - Model staan voor het handelen van de leraar - Functioneren als onderwijskundig leider - Individuele en collectieve leerprocessen van leerkrachten systematisch begeleiden
De rol van de schoolleider: architect Bouwen aan bronnen, structuren en systemen in de school die de persoonlijke en interpersoonlijke capaciteitsontwikkeling bevorderen
Voorbeelden: - Ruimte en tijd beschikbaar stellen voor professionalisering van en samenwerking tussen leerkrachten - Organiseren van vormen van collectief leren - Gedeeld leiderschap realiseren
voorbeeld • Masterclass voor directeur en leerkrachten • Bijwonen van masterclass met gerichte voorbereiding en opdrachten • Toepassing in plg • Startvraag door directeur • Slotvraag door directeur
Toekomstperspectief en ontwikkelingsperspectief
Welke kansen liggen er voor directeur als onderwijskundig leiders
• Van gedrag naar overtuiging • Van oppervlakte-leren naar diepte-leren • Hoe kijken jullie er nu tegen aan?
