Scholing voor oudere werknemers: literatuuroverzicht en kosten-baten analyse
Wim Groot & Henriette Maassen van den Brink In samenwerking met Annelies Notenboom, Karin Douma en Tom Everhardt, APE Den Haag
OUTLINE Literatuuroverzicht: - effectiviteit van training van (oudere) werknemers - effecten op loon, participatie en werkzekerheid - uitkomsten verschillen tussen jong en oud Uitkomsten kosten baten analyse: - overtreffen de baten van de training de kosten? - verschillen tussen jong en oud - methodologische verschillen in uitkomsten Conclusies
Adam Smith
“A man educated at the expense of much labour and time to any of those employments which require extraordinary dexterity and skill, may be compared to [an] expensive machin[e]. The work which he learns to perform, it must be expected, over and above the usual wages of common labour, will replace to him the whole expense of his education, with at least the ordinary profits of an equal valuable capital.” (from: Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nation, 1776, p. 118).
Literatuuroverzicht Identificatie van de relevante studies Resultaat: 90 studies, 21 relevant, werkenden en niet werkenden Alleen studies die effecten evalueren van formele scholing en training (informeel niet meegenomen) Alleen studies verschenen na 2000 in EU, VS en Australie, leeftijd definitie
Effect scholing op loon oudere werknemers
Training verhoogt loon werknemers Voor alle werknemers: substantieel bewijs dat training een positief effect heeft op lonen: hogere lonen en snellere loongroei (grote heterogeniteit: effectgrootte 2.6 – 20%) Positief effect op productiviteit Training door werkgever gefinancierd bij de vorige werkgever heeft een groter effect dan training bij huidige werkgever
Weinig effect van training op loon oudere werknemers
Voor oudere werknemers geen overtuigend effect op lonen wel effect op inzetbaarheid (employability) OECD studie vindt een klein loon effect van training van ouderen bij de huidige werkgever van 0.71%
Training vergroot arbeidsdeelname Ontslagkans voor goed getrainde werknemers is lager (3.5 procentpunten lagere kans om binnen 3 jaar ontslagen te worden) OECD: 10% toename van tijd besteed aan training doet de kans op participatie op de arbeidsmarkt met 0,4 procentpunten toenemen en werkloosheid met 0,2 procentpunten afnemen Wel verschillen tussen hoger en lager opgeleide groepen Bij oudere werknemers neemt de kans op vervroegd pensioen af na een training Ook in bedrijven met veel technologische vernieuwing leidt een training er toe dat oudere werknemers later met pensioen gaan
Effect van scholing op arbeidsdeelname oudere werknemers Tabel 3.2
Training vergroot baanzekerheid Voor elk jaar training neemt de baanzekerheid (subjectief gemeten) met 2.7 procent toe voor werknemers zonder voortgezette opleiding en 1% voor werknemers met een voortgezette opleiding Training doet de kans op een vaste aanstelling met 1.5 procentpunten toenemen voor werknemers met hoger voortgezet onderwijs Voor oudere werknemers geldt dat voor elk jaar training bij een vorige werknemer de baanzekerheid (subjectief gemeten) doet toenemen met 2%, en de kans op een vast contract neemt toe met 0.6% (tabel 3.3)
Conclusie literatuuroverzicht Rendement training lijkt hoog, wel veel variëteit in effectgrootte. Voor oudere werknemers zijn resultaten minder eenduidig Pensionering en training hangen samen, getrainde werknemers gaan later met pensioen (causaliteit?) Training vergroot baanzekerheid en vast contract Probleem wel: selectie effecten, publicatie bias, …. Opmerkelijk: weinig wetenschappelijke studies die effectiviteit van specifieke scholingsinterventies van oudere werknemers onderzoeken en studies die er zijn zeggen over de causaliteit
Kosten-baten analyse Gegeven de korte terugverdientijd is het de vraag of het loont om te investeren in oudere werknemers Veel methodologische problemen, weinig effectiviteitstudies Algemeen: grote variëteit in effect van training: 7 en 200% afhankelijk van gebruikte instrumenten, steekproeven, etc. Er is maar 1 kosten baten studie gevonden in Zweden voor werknemers tussen 25 en 55 jaar: grote training effecten voor zowel mannen als vrouwen, op lange termijn zijn de opbrengsten hoger dan de kosten als het gaat om scholing voor werklozen.
Kosten-baten analyse Kosten-baten analyse van scholing oudere werknemers 50+ tot en met 64 jaar, met 2005 als basis jaar, effecten berekend tot 2016 EUROSTAT gegevens over gemiddelde indirecte en directe kosten Twee uitkomstmaten uit de literatuurstudie: hogere participatiegraad en hoger loon (= productiviteit) 3 opleidingsniveaus: primair, secondair en tertiair onderwijs 3 groepen: 1)werknemers met training in 2005, 2)werknemers zonder training in 2005, 3) werklozen (inactief, pensioen, uitkering etc)
BASIS GEGEVENS Tabel 1
Kosten baten ratios Tabel 4
Conclusie kosten-baten analyse 3 scenario's gebaseerd op verschillende beloningseffecten en verschillende niveaus van opleiding. Hoofd scenario gebaseerd op de gemiddelde waarden In de leeftijdsgroep 50-54 overtreffen de pre pensioen opbrengsten de kosten van training voor werkenden met een secundaire en tertiaire opleiding met 16-43%. Voor werknemers met minder dan hoger voortgezet onderwijs zijn de opbrengsten 15% minder dan de kosten De opbrengsten training nemen af met leeftijd. Voor 60-64 jarigen overtreffen de kosten de opbrengsten van training als gevolg van een kortere terugverdientijd Voor oudere werknemers is investeren in training pas winstgevend als zij langer doorwerken
Conclusie kosten-baten analyse Verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd (en daarmee verlenging van de terugverdientijd van training) heeft relatief gering effect Voorbehoud bij interpretatie: geen wetenschappelijke effectstudies nationaal en internationaal voorhanden, aannames realistisch maar………….. W. Groot, H. Maassen van den Brink, Annelies Notenboom, Karin Douma en Tom Everhardt, ‘A cost benefit analysis of training for older workers’ en ‘The effectiveness of training for older workers, a review of the literature’, TIER working papers november 2011
