Oudere werknemers: noodzaak

Oudere werknemers: noodzaak van een duurzaam beleid Philippe Kiss arbeidsgeneesheer b id h Securex EDPBW Vakgroep Maatschappelijke Gezondheidkunde UGent Scientific Committee “Aging and Work” van ICOH – International Commission on Occupational Health (sinds 2002)

Arbeidsparticipatie p p 55 – 65 j ((%)) 80 70 60 50 40

38.7

30 20

22.9

10

België

0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2

Duurzaam beleid in Lokale Besturen - Sint-Niklaas, 27 november 2012

Arbeidsparticipatie p p 55 – 65 j ((%)) 80 70 60 50

49 5 49.5 40 30 20

38.7

36.6 22.9

België

10

EU-15

0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 3


Arbeidsparticipatie p p 55 – 65 j ((%)) 80 70 60

72.3 63 0 63.0

50

49 5 49.5 40 30 20

38.7

36.6

België

22.9

EU-15

10

Zweden

0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 4


Redenen ● mentaliteit van de bevolking ongunstige combinatie tekortschietend tewerkstellingsbeleid en een hoog niveau van sociale welzijnsvoorzieningen ● overheidscampagnes ●

(Ilmarinen, Tallinn 2008; Guillemard, Melbourne 2011)

● houding h di van h hett managementt “age management” cruciaal ● “leeftijdsbewust personeelsbeleid” staat of valt bij het management ●

(Il (Ilmarinen, i T lli 2008) Tallinn 5


Belang oudere werknemers ● jongere werknemers ●

onervaren

●

investeren in opleiding

●

gemiddeld 5 jaar eer echt rendabel

●

sterker geneigd om organisatie te verlaten (moeten nog carrière maken)

● oudere werknemers

6

●

ervaren werknemers

●

minder geneigd om van organisatie te veranderen (carrière reeds gemaakt)

●

ROI (return on investment) bij werkaanpassingen voor OWN: 3 tot 20 x na 2 jaar Duurzaam beleid in Lokale Besturen - Sint-Niklaas, 27 november 2012

Intent to leave organization n=458 participatie 97.9%

7


Return on investment ● ROI minder absenteïsme ● hogere productiviteit ●

● investeringen gezondheidspromotie ●p preventie op p de werkplaats p ● welzijn op het werk ● opleiding ●

8


Return on investment ● ROI gezondheidspromotie: ratio 2.5 to 4.8 ●

‘for every 1 EUR invested: costs for sick leave reduced by 2 2.5 5 – 4.8 4 8 EUR’ EUR

● ROI preventie op de werkplaats: ratio 2.2 ●

‘for every 1 EUR per employee per year invested in workplace p p prevention: p potential economic return of 2.20 EUR’

● ROI promotie van ‘work work ability’: ability : ratio 3 to 5 ● 9

‘for every 1 EUR invested: return of 3 to 5 EUR after a few years’ Duurzaam beleid in Lokale Besturen - Sint-Niklaas, 27 november 2012

Gezonde Oudere Werknemer (WGO: WN ≥ 45 jr.)

● nuttige g bijdrage j g aan bedrijfj ●g gezond en zinvol p pensioen met minder ziekte en invaliditeit

10


Age Management = goede d h houding di van WG tov t OWN ● positieve attitude t.o.v. verouderingsproces ● “open-minded” houding; vroegtijdige i f informatie-verspreiding ti idi bij veranderingen; d i overleg op de werkplaats ● rekening houden met de leeftijdsgebonden veranderingen bij de planning en organisatie van het werk 11


Leeftijdsgebonden veranderingen ● verouderingsproces ● ● ● ●

universeel: alle leden van eenzelfde species kennen deze verandering progressieff intrinsiek: niet te wijten aan de omgeving en beïnvloedbare veranderingen verzwakkend: er is een vermindering van functies

● sociofamiliale veranderingen g ●

huisverlatende kinderen, zorgbehoevende ouders

● loopbaan ●

werkdruk, jongere werkcollega’s

● psychologische groei in capaciteiten ● 12

strategie, t t i wijsheid, ij h id redenering, d i ervaring i Duurzaam beleid in Lokale Besturen - Sint-Niklaas, 27 november 2012

Leeftijdsgebonden veranderingen ● leeftijdsgebonden ziekten frequentie neemt toe met de leeftijd ● manifest rond 50 jaar ● chronisch ● musculoskeletale ziekten: vnl degeneratieve g aandoeningen ● cardiovasculaire ziekten ● luchtwegaandoeningen ●

13


Chronische ziekten ● voorall manifest if t vanaff 50 jjaar preventie vóór 45 – 50 jaar

14


Prevalence of musculoskeletal symptoms in the l t 12 months last th by b age group 100 90 80 70 60 % 50 40 30 20 10 0

any location low back neckk knee shoulder ankle/foot hand/wrist high back hip/thigh

45-49 yrs.

50-54 yrs.

55-61 yrs. 199 brandweermannen ≥ 45 jr 78.0 % participatie

15


Functionele capaciteit ● mogelijkheid van het organisme om een vooropgesteld doel te bereiken ● fysieke capaciteit cardiorespiratoir ● musculoskeletaal ●

● mentale capaciteit ● sociale i l capaciteit i i 16


Cardiorespiratoire capaciteit ● gemiddeld Ô 1 % per jr. ● grote onderlinge verschillen fysieke activiteit (buiten het werk), roken, geslacht,, erfelijkheid, g j ,g gezondheid,, medicatie ● verschillen nemen toe met de leeftijd ●

17


Musculoskeletale capaciteit ● piek op 30 jr., nadien niet-lineaire afname ● Ô spiermassa ●

sneller na 65 j

● Ô spierkracht ● ●

tot 55 j: Ô 0 – 3 % per 10 j vanaff 55 jj: Ô 15 – 20 % per 10 j

● grote onderlinge verschillen ● ● 18

fysieke activiteit (buiten het werk), geslacht, erfelijkheid, gezondheid, … verschillen hill nemen toe met de d lleeftijd f ijd Duurzaam beleid in Lokale Besturen - Sint-Niklaas, 27 november 2012

Mentale capaciteit ● tragere informatieverwerking ●

het aanleren van een cognitieve g taak heeft meer tijd j nodig

● moeilijker oe j e met et co complexere p e e e ta taken e ● tragere coördinatie en controle van bewegingen ●

het aanleren van een motorische taak is moeilijker

● grote onderlinge verschillen ● verschillen nemen toe met de leeftijd

19


Functionele capaciteit ● cardiorespiratoir, musculoskeletaal, mentaal ● grote onderlinge verschillen ● verschillen hill nemen toe t mett de d leeftijd l ftijd

20


Leercapaciteit ● geen kwalitatief verschil in vgl. met jongere g collega’s ● als het competentiedomein vertrouwd is ●

de ervaring laat toe om te compenseren

● eventuele negatieve invloed van de leeftijd op het h t lleerproces wordt dt gecompenseerd d door de grotere ervaring

21


Uitdagingen (1) ● zeer grote onderlinge verschillen ● verschillen nemen toe met de leeftijd ● evolutief gegeven ● geen eenheidsworst ● maatregelen per bedrijf, per individu

22


Uitdagingen (2) ● ganse loopbaan (niet alleen OWN) ● ouderewerknemersbeleid ● leeftijdsbewust personeelsbeleid ● duurzaam personeelsbeleid ● duurzame inzetbaarheid

23


Sustainable employability 4 core questions (Hannover, 29/08/2012) ● mustt I work k? ●

economic necessityy

● can I work ? ●

health and functional ability

● do I want to work ? ●

engagement and motivation

● is there a job for me? ● 24

economic and structural situation at the labor market k t Duurzaam beleid in Lokale Besturen - Sint-Niklaas, 27 november 2012

Kernvragen voor de werkgever Inzetbaarheid ● kan mijn werknemer werken ? ● wil mijn j werknemer werken ? ● heb h b ik een job j b voor mijn ij werknemer k ? 25


Kernvragen voor de werkgever Duurzame inzetbaarheid ● zal mijn j werknemer kunnen blijven j werken ? ● zall mijn ij werknemer k willen ill blijven blij werken k ? ● zal er een job beschikbaar zijn voor mijn werknemer? 26


Situering welzijn op het werk gezondheid

gezondheidsparameters

WAI

arbeidsgebonden belasting stressoren

27

hulpbronnen

- specifiek aan blootstelling - locomotorische l t i h klachten kl ht - herstelbehoefte -…

blootstellingsevaluatie - psychosociaal - fysiek -…


“Work Ability” y ● “Work Ability Index” (WAI) vragenlijst ● geeft weer in welke mate een werknemer met zijn actuele lichamelijke j en g geestelijke j g gezondheid (ongeacht of die nu goed of minder goed is) en met zijn j individuele attitudes en belevingen g ((motivatie, jobtevredenheid, …) de arbeidsgebonden belastingen g ((nog) g) aankan ● score 7 – 49 (hoe hoger, hoe beter) ● lage WAI: < 37 ● predictor voor vervroegde uittreding ● sterk gerelateerd met productiviteit 28


WAI en leeftijd 50 45 40

“healthy healthy worker effect”

W WAI

35 30 25 20 15

255 brandweermannen ≥ 45 jr 97.7 % participatie 44

46

48

50

52

54

leeftijd 29

56

58

60

62

Kiss et al 2001


Herstelbehoefte onvoldoende herstel

stress factoren

korte termijn effecten

lange termijn effecten

hoge werkbelasting kb l ti

vermoeidheid einde i d werkdag kd

psychosomatische aandoeningen d i

herstelbehoefte

opsporing gezondheidseffecten in een vroeg stadium 30


Herstelbehoefte-schaal ● betrouwbaar instrument ● goede voorspeller van gezondheidsklachten en absenteïsme ● ingrijpen op de herstelbehoefte heeft een preventief effect op het ontwikkelen van gezondheidsklachten ● schaal 0 – 100 ● hoe hoger, hoe slechter ● verhoogde herstelbehoefte: > 45 31


Herstelbehoefte afhankelijk van ● geslacht ●

vrouwen hogere herstelbehoefte dan mannen (Kiss et al 2008, Verdonk et al 2010)

● leeftijd ●

specifiek leeftijdsgebonden patroon (Kiss (Ki ett all 2008 2008, Mohren et al 2010)

32


Herstelbehoefte en leeftijd eenzelfde arbeidsgebonden stressblootstelling n=1100 ((84.3 % p participatie) p )

“healthy worker effect”

Kiss et al 2008 33


Herstelbehoefte en werktijd ● herstelbehoefte verhogend voltijds werk (vs (vs. deeltijds werk) (Kiss et al 2008) ● overwerk (van der Hulst et al 2006; De Raeve et al 2007a) ● onregelmatig werk (De Raeve et al 2007a) ●

● herstelbehoefte e s e be oe e verlagend e age d ●

hoge vrijheidsgraad (= +/- mate waarin men zelf kan bepalen wanneer men pauzes kan inlassen en vakantie plannen wanneer men dat wil) (Kiss et al 2012)

● 34

meer rusttijd (Schuring et al 2004) Duurzaam beleid in Lokale Besturen - Sint-Niklaas, 27 november 2012

Herstelbehoefte en arbeidsgebonden belasting ● herstelbehoefte h t lb h ft verhogend h d ● ● ● ●

fysieke werkbelasting (Sluiter et al 2003; Kiss et al 2008) h hoge werkdruk kd k (Sluiter et al 2001; Sluiter et al 2003; Kiss et al 2008) hoge kwantitatieve werkvereisten (Kiss et al 2012) emotionele belasting (Sluiter Sl it ett all 2003 2003; Kiss Ki & D De M Meester t 2009; 2009 Kiss et al 2012)

● ●

monotoon werk (Kiss et al 2008) jobonzekerheid (Sluiter et al 2003; Kiss et al 2012)

● herstelbehoefte verlagend ● ●

toenemende regelmogelijkheden (De Raeve et al 2007b) goede sociale ondersteuning door leidinggevende (Kiss et all 2008)

35


WAI en herstelbehoefte Identificatie prioritaire groepen

36


Situering welzijn op het werk gezondheid

gezondheidsparameters

WAI

- specifiek aan blootstelling - locomotorische l t i h klachten kl ht - herstelbehoefte -…

EFFECT arbeidsgebonden belasting stressoren

37

hulpbronnen

blootstellingsevaluatie - psychosociaal - fysiek -… BLOOTSTELLING


Copenhagen Psychosocial Questionnaire COPSOQ II ● 100-tal 100 tal vragen ● psychosociale werkbelasting in 23 dimensies + fysieke belasting = blootstellingsprofiel

●+6p pestdimensies ● + 2 work-family-conflicts 38


Blootstellingsprofiel belastende factoren voor de gezondheid dh id

hulpbronnen

belangrijk voor functioneren van organisatie 39


Analyses per afdeling (n=15; 75.0% participatie) ● ● ● ●

40

ITL post 67% ITL org 60% ABS% 71% ABS10 21%


Analyses per afdeling (n=18; 78.3% participatie) ● ● ● ●

41

ITL post 18% ITL org 35% ABS% 49% ABS10 47%


Afd li 1 Afdeling

Afd li 2 Afdeling

(n=15; 75.0% participatie)

(n=18; 78.3% participatie)

ITL post ITL org ABS% ABS10

42

67% 60% 71% 21%

ITL post ITL org ABS% ABS10

18% 35% 49% 47%


S i l kkapitaal Sociaal it l van d de organisatie i ti ● “organizational “ i ti l social i l capital it l (OSC)”, (OSC)” “workplace social capital” ● “weefsel” tussen werknemers bindweefsel ● voeding ●

● aparte entiteit geen eigenschap van één bepaalde functie functie, job of persoon ● groepsgegeven (organisatie (organisatie, work unit) ●

43


OSC – meten ● 3 meetbare dimensies ● verticaal vertrouwen ● rechtvaardigheid ht di h id en respectt ●g gemeenschapsgevoel p g op p het werk sterk t k gerelateerd l t d aan leiderschapskwaliteit l id h k lit it 44


45


OSC – Belang (1) ● functioneren van bedrijf omzett ● productie ● kwaliteit dienstverlening ●

46


47


48


OSC – Belang (2) ● HR KPI’s KPI’ jjobtevredenheid ● erkenning en waardering ● absenteïsme ● verloopintentie ●

49


50


Social kapital og anerkendelse i arbejdet Sociaal kapitaal en erkenning en waardering Anerkendelse

Ly 80

Te

Sv Hy

Ba 60

No

So

70

Sp

Ka

Mø

Ro

Gr 50 Social kapital 50 51

60

70

80


Sociaal kapitaal en appreciatie en erkenning

52


Social kapital og job tilfredshed Sociaal kapitaal en jobtevredenheid Jobtilfredshed

E

C

70

A D B

G 60

50

F H

J

L

K

I

40 Social kapital 50 53

60

70

80


S i l kkapitaal Sociaal it l en jjobtevredenheid bt d h id

54


Sociaal kapitaal en afwezigheid wegens ziekte

55


% afwezigheid wegens ziekte voorbije bij 12 maand d 239 verpl / verz. personeel (81% particip.) 11 RVT’s en WZC’s

56


Intent to leave the organisation 239 verpl p / verz. p personeel ((81% p particip.) p) 11 RVT’s en WZC’s

57


OSC – Belang (3) ● gezondheid hoge bl h bloeddruk dd k ● cardiovasculaire aandoeningen ● burnout ●

● welzijn op het werk roddel en laster ● ruzies en conflicten ● Work Ability ●

58


59


R dd l en llaster Roddel t 239 verpl / verz. pers. (81% particip.) 11 RVT’s en WZC’s

60


Poor work ability 239 verpl / verz. pers. (81% particip.) 11 RVT’s en WZC’s

61


Het Work Ability Huis (Ilmarinen & Tuomi 2004)

werkvereisten en – organisatie

33

HR &

attitudes, werkorganisatie j bt jobtevredenheid d h id en… professionele competentie

13

gezondheid & preventie

50 39

gezondheid

0

62

50

14

20


40

60

Duurzaam beleid anticiperend inspelen op de 3 kernvragen predictieve parameters ! preventie

kunnen blijven werken

HR

willen blijven werken

vorming i aangepast on the job on another job

63

job beschikbaar

OSC leiderschap


Preventieve maatregelen voor oudere d é jongere én j werknemers k ● ergonomische maatregelen ● ● ●

verminderen van de fysieke werkbelasting vermijden van oncomfortabele, oncomfortabele slechte werkhoudingen vermijden van monotoon en repetitief werk

● promoten t regelmatige l ti lichaamsbeweging li h b i ●

Ò fysieke én mentale capaciteit

●

fysiek belastend werk : géén trainingseffect

● ontwikkelingsmogelijkheden ! 64


Specifieke maatregelen voor oudere werknemers ● flexibel f werktijdschema (verhoogde ( herstelbehoefte) f ) ● ● ●

deeltijds werk alternatieve werkweekindelingen verminderde tolerantie ploegen- en nachtarbeid

● aangepaste opleidingen (belang ontwikkelingsmogelijkheden) g g j )

65


66


Oudere werknemers: noodzaak

Recommend Documents