Scenario planning als methode bij strategie bepaling adhv Diagnose 2025, de toekomst van de Nederlandse gezondheidszorg. MIZ Gastcollege maandag 12 december 2011
Drs. Wendela Sanders Prognose onderzoek & projectmanagement ism Be Bright consultancy B.V.
Visie over de ontwikkelingen in de gezondheidszorg verwoord in
CV Drs. Wendela Sanders Functie: Leeftijd:
Introductie:
Adviseur & eigenaar Prognose (www.prognose.nu) 45 Wendela Sanders is adviseur bij Prognose en werkt samen met BeBright, met ruime ervaring als business analist, strategisch adviseur en begeleider van marktpositioneringstrajecten. Zij studeerde Cum Laude bedrijfseconomie af aan de Universiteit van Amsterdam met specialisaties Strategisch Management en Financieel Management. Zij heeft zich gespecialiseerd in marktpositionering en scenarioplanning en beschikt over een scherp analytisch cijfermatig vermogen. Haar advies ervaring bedraagt inmiddels 10 jaar, waarvan het merendeel als extern consultant in marketing in de uitgeverij. Sinds 2010 adviseert zij in strategie & marktpositionering in de gezondheidszorg (UMCU, Meander Medisch Centrum). Sinds 2011 is zij verbonden aan het lectoraat Ondernemen in de zorg Saxion Hogescholen Enschede. • Industrie: Op de afdeling Group Planning Shell Londen heeft Wendela de scenario's helpen te finaliseren die in 1991 gelanceerd zijn. Bij Shell Nederland verkoop heeft Wendela de oliehandel geanalyseerd aan de hand van benchmark modellen. In 2011 heeft Wendela voor Ingrepro de produktgroep Renewables gepositioneerd. • Hoger onderwijs: Projectleider MHBO traject Conceptualisatie, organisatie en marktpositionering van deze versnelde studieroute voor MBO-4 studenten naar HBO. Concurrentie analyse voor de directie van Nyenrode. Op basis van dit traject is Nyenrode samenwerking met In-Holland aangegaan.
Selectie van scenarioplanningsopdrachten en marktpositioneri ngen
• • • • •
Uitgeverij: Strategische adviseur bij marktpositionering van de volgende diensten: 2007-2008 Smart-e het digitale leerplatform voor het voortgezet onderwijs van Thieme Meulenhoff. 2003-2005 Fiscaal juridische productgroep van Kluwer Deventer begeleid bij marktpositionering. 1997-1999 Algemeen Dagblad (Reed Elsevier) gelanceerd op Curacao; van 0-5000 abonnees. 1994-1997 Micro economische wetenschappelijke tijdschriften en Science direct (digitale bibliotheek) bij Elsevier Science gepositioneerd.
• Docent: Van 1999-2006 was Wendela Sanders docent aan Saxion Hogescholen te Deventer in Strategisch Management (scenarioplanning) (en Financieel Management. Bottomline )
Agenda gastcollege scenarioplanning 18:15
Welkom & Diagnose 2025, de toekomst van de Nederlandse gezondheidszorg
Wendela Sanders
18:30
Film Breukscenario & dialoog in groepen
Groepswerk
19.25
Presentatie dialogen groepen
Groepsleiders
19:45
Pauze
-----------------------
20:00
Film Virus scenario & dialoog in groepen
Groepswerk
21:00
Presentatie dialogen groepen
Groepsleiders
21:25
Afsluiting gastcollege scenario planning
Wendela Sanders
Strategie begint bij goed observeren: Film colour changing card trick
Strategie is een resultante van een goed beeld van externe ontwikkelingen en eigen identiteit en positionering
Wat gebeurt er nu en wat komt er op ons af?
Outside-in: Markt (DESTEP) Klantbehoeftes Concurrenten
Inside-out Waarden van organisatie Missie Visie Kennis en kunde
Wie zijn we en wie willen we zijn?
Business positionering Marktpositionering: Product, markt- en distributiecombinaties
(her)bevestigen van kernwaarden, missie en visie en het veranderende zorglandschap (klant, markt (DESTEP), concurrent)
Er zal een tekort aan verzorgend personeel ontstaan 2.400
8.000
Werkenden economiebreed
7.000 1.900 6.000
1.400
5.000
4.000 900 3.000
400 2.000
Economiebreed arbeidsaanbod 2010
Werkenden in Zorg en WJK Raming CPB (Hoog scenario) Trend ZW
Arbeidsaanbod daalt door: - vergrijzing; - ontgroening. Economisch draagvlak daalt door: - afnemende arbeidsproductiviteit en mogelijkerwijs economische groei; - toenemende collectieve lastendruk.
Zorgvraag stijgt door: - vergrijzing; - ontwikkeling chronische ziekten; - patiënt-eisen en professionalisering; - Innovatie. Arbeidsvraag stijgt door: - uitbreidingsvraag; - vervangingsvraag.
Van aanbod- naar vraagsturing
YOUNIQUE: meer differentiatie in zorgconsumenten
Zeven leefstijlen van verpleeghuis Hogewey De Culturele Leefstijl Bij deze leefstijl staan kunst, cultuur en literatuur hoog in het vaandel. De bewoners lezen graag een boek of krant en gaan graag naar het theater, de film, musea of een concert. Er wordt veel belang gehecht aan gelijkwaardigheid en respect voor elkaar. In tegenstelling tot de lunch, is het ontbijt uitgebreid. Ook tijdens het diner wordt lang en uitgebreid getafeld. Er wordt wijn geschonken en op het menu staan vaak fruit, vis, rijst en vegetarische gerechten.
De Stadse Leefstijl Kenmerken zijn: sociaal, extravert en betrokken. De bewoners delen vreugde en verdriet met elkaar. De sfeer is direct en open en de leefomgeving is druk en gezellig. Er worden uitstapjes verzorgd naar de dierentuin, attractiepark, theater of het zwembad. Thuisblijven mag ook, om een spelletje te doen of een tijdschrift te lezen. Na de borrel (met kaas en worst), wordt samen gegeten; voornamelijk aardappelen, vlees en groente.
1 2
Diagnose 2025 heeft 3 scenario’s voor de kostenontwikkeling in de zorg geschetst… Ontwikkeling zorgkosten per scenario
Recente ontwikkelingen: beleidsontwikkeling
• Opheffen zorgkantoren in 2013 • Private investeerders in de 1e lijn • Uitbreiding B-segment naar 70% • Ziekenhuizen verhuren ruimte aan ZBC’s • AMC werft personeel in Spanje • Limburgse gemeenten doen alles om Poolse werknemers te trekken • Patiëntenorganisaties krijgen minder subsidie • Huisartsen moeten geld inleveren • PGB’s afschaffen • ZBC’s in de problemen • Overheveling AWBZ naar WMO • Medisch specialisten - budgetteringen, - aanklagen • Basispakket verder uitgekleed
• Goede patiëntschap • Specialisatie en concentratie ziekenhuizen
Agenda gastcollege scenarioplanning 18:15
Welkom & Diagnose 2025, de toekomst van de Nederlandse gezondheidszorg
Wendela Sanders
18:30
Film Breukscenario & dialoog in groepen
Groepswerk
19.25
Presentatie dialogen groepen
Groepsleiders
19:45
Pauze
-----------------------
20:00
Film Virus scenario & dialoog in groepen
Groepswerk
21:05
Presentatie dialogen groepen
Groepsleiders
21:25
Afsluiting gastcollege scenario planning
Wendela Sanders
16
Breukscenario
• • • •
Laagconjunctuur: gem. economische groei 1%; Centrum-rechtse politiek; Kosten gezondh.zorg+3,5%; Tweedeling: o
Sterke scheiding tussen koopkrachtige en nietkoopkrachtige zorgvraag;
o
Technologische ontwikkeling in de collectieve zorg gericht op efficiency. In de niet-collectieve zorg is technologische ontwikkeling gericht op kwaliteit;
o
Duurzaamheid in de top van de markt;
• Gezondheidszorg is de grootste werkgever.
Discussie in groepen met als centrale vraagstelling
• Wie zijn de belangrijkste stakeholders in dit scenario voor jouw zorginstelling? • Wat zijn de behoeften van deze stakeholders in deze wereld en hoe veranderen die ten opzichte van de huidige situatie? • Wat zou jouw zorginstelling moeten doen om aan deze veranderende behoefte tegemoet te komen? Diensten/ producten/strategische issues? • Welke andere strategische issues zijn dominant en moet jouw zorginstelling de komende jaren meer aandacht aan besteden?
Outside-in: wat gebeurt er om ons heen en wat komt er aan ontwikkelingen op ons af? Denk bij de centrale vraagstelling ook aan: • De Markt (DESTEP); • De klantenbehoeften analyse: klant groepen; • De Specifieke klantbehoeftes (latente behoeftes zoals e-health, domotica, etc.) • Een Sector-en concurrentie analyse.
Agenda gastcollege scenarioplanning 18:15
Welkom & Diagnose 2025, de toekomst van de Nederlandse gezondheidszorg
Wendela Sanders
18:30
Film Breukscenario & dialoog in groepen
Groepswerk
19.25
Presentatie dialogen groepen
Groepsleiders
19:45
Pauze
-----------------------
20:00
Film Virus scenario & dialoog in groepen
Groepswerk
21:05
Presentatie dialogen groepen
Groepsleiders
21:25
Afsluiting gastcollege scenario planning
Wendela Sanders
Agenda gastcollege scenarioplanning 18:15
Welkom & Diagnose 2025, de toekomst van de Nederlandse gezondheidszorg
Wendela Sanders
18:30
Film Breukscenario & dialoog in groepen
Groepswerk
19.25
Presentatie dialogen groepen
Groepsleiders
19:45
Pauze
-----------------------
20:00
Film Virus scenario & dialoog in groepen
Groepswerk
21:05
Presentatie dialogen groepen
Groepsleiders
21:25
Afsluiting gastcollege scenario planning
Wendela Sanders
Virus Scenario
Virus scenario
• In 2025 gaat het goed met Nederland; • De politiek heeft een centrumlinks karakter; • De gezondheidszorg is het heilige huisje; • De kosten van de zorg lopen absoluut en relatief sterk op; • Gezonde arbeidsmarkt; • Duurzaam en kwalitatief hoogwaardig.
Discussie in groepen over onderstaande vragen bij het Virusscenario
• Wie zijn de belangrijkste stakeholders in dit scenario voor jouw organisatie? • Wat zijn de behoeften van deze stakeholders in deze wereld en hoe veranderen die ten opzichte van de huidige situatie? • Wat zou jouw organisatie moeten doen om aan deze veranderende behoefte tegemoet te komen? Diensten/ producten/strategische issues? • Welke andere strategische issues zijn dominant en moet jouw organisatie de komende jaren meer aandacht aan besteden?
18:15
Welkom & Diagnose 2025, de toekomst van de Nederlandse gezondheidszorg
Wendela Sanders
18:30
Film Breukscenario & dialoog in groepen
Groepswerk
19.25
Presentatie dialogen groepen
Groepsleiders
Agenda gastcollege scenarioplanning
19:45
Pauze
-----------------------
20:00
Film Virus scenario & dialoog in groepen
Groepswerk
21:05
Presentatie dialogen groepen
Groepsleiders
21:25
Afsluiting gastcollege scenario planning
Wendela Sanders
26
Strategie proces
Strategie is een resultante van een goed beeld van externe ontwikkelingen en eigen identiteit en positionering
Wat gebeurt er nu en wat komt er op ons af?
Outside-in: Markt (DESTEP) Klantbehoeftes Concurrenten
Inside-out Waarden van organisatie Missie Visie Kennis en kunde
Wie zijn we en wie willen we zijn?
Business positionering Marktpositionering: Product, markt- en distributiecombinaties
(her)bevestigen van kernwaarden, missie en visie en het veranderende zorglandschap (klant, markt (DESTEP), concurrent)
Veel succes met jullie MIZ opleiding !
Drs. Wendela Sanders 0031 6 47848481
[email protected] www.prognose.nu Diagnose 2025 filmmateriaal van Be Bright consultancy b.v.