Samenwerken als sleutel in de Transitie Langdurige zorg Navigeren in een nieuw zorglandschap Dr. Wilfrid Opheij Kasteel Vanenburg, Putten 20 juni 2014
© Common Eye 23-6-2014
Drie aanvliegroutes..
• Waarom is samenwerking een sleutel
• Alternatieve samenwerkingsmodellen • Condities voor veelbelovende samenwerking
23-6-2014
2
Drie aanvliegroutes..
• Waarom is samenwerking een sleutel
• Alternatieve samenwerkingsmodellen • Condities voor veelbelovende samenwerking
23-6-2014
3
© Common Eye 23-6-2014
Het institutionele veld rond de Langdurige zorg
6/23/2014
Het institutionele veld rond de Langdurige zorg IGZ
Zorgkantoor
Centrale overheid CAK
Gemeentelijk samenwerkings -verband
Gemeente
Zorgverzekeraars
CIZ
Belastingdienst
GGZ aanbieders
Zieken huis
Wijkverpleegkundige
Eerstelijns aanbieders 6/23/2014
VVTaanbieders
Zorgen welzijn aanbieders Huisarts 6
Het beeld van de transitie..
Wat het lijkt te zijn: • Een wettelijke stelselwijziging en transitie
• Die leidt tot decentralisatie en aanpassing van taken • Waarbij professionals en burgers meer aan zet komen • Met minder hiërarchie en management, • Voor iedereen een intern verandervraagstuk 6/23/2014
7
Het beeld van de transitie..
Wat het lijkt te zijn:
Wat het ook (en vooral) is:
• Een wettelijke stelselwijziging
• Wijziging van onderlinge verhoudingen
• Die leidt tot decentralisatie en aanpassing van taken
• Die leidt tot andere rollen en relaties
• Waarbij professionals en burgers meer aan zet komen
• Waarbij we condities moeten creëren voor professionals en burgers
• Met minder hiërarchie en management,
• Gebaseerd op de logica van het netwerk
• Voor iedereen een intern verandervraagstuk
• Een samenwerkingsvraagstuk van jewelste
6/23/2014
8
Waar het toe leidt als je doet wat het lijkt:
Babylonische spraakverwarring Losse verbinding tussen ambities en praktijk Spaghetti van regie en coördinatie Te weinig besef van een gezamenlijk vraagstuk 6/23/2014
9
In welke logica werk je samen?
Logica van de hiërarchie:
Logica van het netwerk:
Een partij kan bepalen
Wederzijdse afhankelijkheid en beïnvloeding
Er is een probleem
Er is een probleemperceptie
Doelstelling is referentiepunt
Doelstelling is momentopname
Informatie is robuust, intersubjectief
Na besluit is er een volgende ronde met nieuwe kansen
Uitvoering: probleem en doel gegeven
Uitvoering: wees alert op nieuwe kansen
Norm: doelrealisatie leidende partij
Norm: gesorteerd effect en tolerantie
6/23/2014
10
In welke logica werk je samen?
De logica van het netwerk Logica van de hiërarchie:
Logica van het netwerk:
Belangen
Een partij kan bepalen
Wederzijdse afhankelijkheid en beïnvloeding
Organisatie
Er is een probleem
Er is een probleemperceptie
Doelstelling is referentiepunt
Doelstelling is momentopname
Informatie is robuust, intersubjectief
Na besluit is er een volgende ronde met nieuwe kansen
Uitvoering: probleem en doel gegeven
Uitvoering: wees alert op nieuwe kansen
Norm: doelrealisatie leidende partij
Norm: gesorteerd effect en tolerantie
6/23/2014
Organisatie
Halen & brengen Het vraagstuk De kans Organisatie
Organisatie Wat heb ik te bieden?
Wat wil ik eruit halen?
Organisatie
11
Positionering van samenwerking
Tussen marktgedrag en hiërarchie Concernvorming Fusies Overnames Ketens
Acquisities
Lengte van de relatie
Verkoopcombinaties
Coöperatieve vereniging Co-marketing Allianties Preferred suppliers Inkoopcombinaties Franchiseformules Gezamenlijke R&D Marktgedrag
Shared Service Centres
Conventioneel Inkopen Mate van gezamenlijk beslissen Naar Gomes-Casseres
6/23/2014
12
De unieke kenmerken die erbij horen
Tussen marktgedrag en hiërarchie Concernvorming Fusies Overnames Ketens
Acquisities
Lengte van de relatie
Verkoopcombinaties
Coöperatieve vereniging
Complexiteit in samenwerkingsrelaties Onduidelijk machtscentrum Wie is hier de baas? Allebei een beetje… Interdependentie We kunnen niet zonder, maar ook niet met elkaar… Nieuwe werkelijkheid In den beginne valt er niets te managen, behalve een betekenisvolle relatie en een kwetsbaar proces…
Co-marketing Allianties Preferred suppliers Inkoopcombinaties
Heterogeniteit De aantrekkingskracht van de ander zit in zijn ‘anders zijn’, maar dat is precies waarom we die ander niet echt begrijpen…
Franchiseformules Gezamenlijke R&D Marktgedrag
Shared Service Centres
Conventioneel
Context Omgeving en context veranderen voortdurend en doen hun invloed gelden…
Inkopen Mate van gezamenlijk beslissen Naar Gomes-Casseres
6/23/2014
13
Een interessante vernieuwende vorm van samenwerking
23-6-2014
14
Drie aanvliegroutes..
• Waarom is samenwerking een sleutel
• Alternatieve samenwerkingsmodellen • Condities voor veelbelovende samenwerking
23-6-2014
15
Vier vormen van regie in social domein
Centraliseren
..gemeente doet het zelf en contracteert wat ze niet zelf kan of wil..
A
A A
G A
A
Sturen
Cocreatie
23-6-2014
Controle
Decentraliseren
16
Vier vormen van regie in social domein
Centraliseren
..gemeente doet het zelf en contracteert wat ze niet zelf kan of wil..
A
A A
G A
A
Sturen
Cocreatie
Controle G A A A A
Regelen
23-6-2014
Decentraliseren
..gemeente aan zet en dwingt samenwerking contractueel af..
17
Vier vormen van regie in social domein
Centraliseren
.. aanbieders als partners, met gemeente in the lead ..
..gemeente doet het zelf en contracteert wat ze niet zelf kan of wil..
G A
A A
A
A
A A
Coördineren
G A
A
Sturen
Cocreatie
Controle G A A A A
Regelen
23-6-2014
Decentraliseren
..gemeente aan zet en dwingt samenwerking contractueel af..
18
Vier vormen van regie in social domein
Centraliseren
.. aanbieders als partners, met gemeente in the lead ..
..gemeente doet het zelf en contracteert wat ze niet zelf kan of wil..
G A
A A
A
A
A A
Coördineren
G A
A
Sturen
Cocreatie
Controle A
G
A G
A aanbieders gaan het samen oplossen met (in opdracht van) gemeente ..
23-6-2014
A
Aanspreken
A A A A
Regelen
Decentraliseren
..gemeente aan zet en dwingt samenwerking contractueel af..
19
Centraliseren Gedoe in samenwerking G G A
A A
A
A
A A
A A
A
Coördineren
A
A
Sturen
Cocreatie
Controle A
G
A G
A
A
Aanspreken
A A A A
Regelen
Verschillende gemeentes pakken dezelfde decentralisatie verschillend aan 23-6-2014
Een gemeente pakt drie decentralisaties verschillend aan
Decentraliseren
20
Drie aanvliegroutes..
• Waarom is samenwerking een sleutel
• Alternatieve samenwerkingsmodellen • Condities voor veelbelovende samenwerking
23-6-2014
21
Condities voor verbinding
Proces
Ambitie Organisatie
Belangen
Relatie
6/23/2014
22
Condities voor verbinding Inspirerend perspectief Mobiliserend effect
Werken aan een gedeelde ambitie Hoe gedeeld is de ambitie van de partners?
Uitputting inspiratiebron Schijnsamenwerking
Inhoud Commitment Gezamenlijkheid
Proces
Ambitie Organisatie
Belangen
Relatie
6/23/2014
23
Condities voor verbinding Inspirerend perspectief Mobiliserend effect
Werken aan een gedeelde ambitie Hoe gedeeld is de ambitie van de partners?
Inhoud Commitment Gezamenlijkheid
Proces
Recht doen aan belangen
Ambitie Organisatie
Belangen
Relatie
6/23/2014
Uitputting inspiratiebron Schijnsamenwerking
Creëren van waarde voor betrokken partners?
Transparantie Dialoog Mutual gains
Synergie Proactief gedrag
Continue onderhandeling Verdedigend gedrag
24
Condities voor verbinding Inspirerend perspectief Mobiliserend effect
Werken aan een gedeelde ambitie Hoe gedeeld is de ambitie van de partners?
Inhoud Commitment Gezamenlijkheid
Proces
Recht doen aan belangen
Ambitie Organisatie
Belangen
Relatie
Leiderschap Relatie Vertrouwen
Uitputting inspiratiebron Schijnsamenwerking
Creëren van waarde voor betrokken partners?
Transparantie Dialoog Mutual gains
Synergie Proactief gedrag
Continue onderhandeling Verdedigend gedrag
Goed persoonlijk samenwerken
Hoe doen we het als alliantieteam?
Vertrouwen Goede conflicthantering 6/23/2014
Onderliggend machtspel Instabiele relaties 25
Condities voor verbinding Inspirerend perspectief Mobiliserend effect
Werken aan een gedeelde ambitie Hoe gedeeld is de ambitie van de partners?
Inhoud Commitment Gezamenlijkheid
Proces
Governance besluitvorming vorm
Betrouwbaarheid Daadkracht
Recht doen aan belangen
Ambitie Organisatie
Belangen
Is de samenwerking goed georganiseerd?
Relatie Onderorganisatie Neiging tot controle
Creëren van waarde voor betrokken partners?
Transparantie Dialoog Mutual gains
Professioneel organiseren Leiderschap Relatie Vertrouwen
Uitputting inspiratiebron Schijnsamenwerking
Synergie Proactief gedrag
Continue onderhandeling Verdedigend gedrag
Goed persoonlijk samenwerken
Hoe doen we het als alliantieteam?
Vertrouwen Goede conflicthantering 6/23/2014
Onderliggend machtspel Instabiele relaties 26
Condities voor verbinding De goede stappen, de goede volgorde, Win-win, in dialoog
Veerkracht Voortgang Gebrekkige relatie ontwikkeling Stagnatie
Hoe gedeeld is de ambitie van de partners?
Op de goede weg samen? Vormgeven en monitoren van een goed proces
Recht doen aan belangen
Ambitie Organisatie
Belangen
Is de samenwerking goed georganiseerd?
Relatie Onderorganisatie Neiging tot controle
Creëren van waarde voor betrokken partners?
Transparantie Dialoog Mutual gains
Professioneel organiseren Leiderschap Relatie Vertrouwen
Uitputting inspiratiebron Schijnsamenwerking
Inhoud Commitment Gezamenlijkheid
Proces
Governance besluitvorming vorm
Betrouwbaarheid Daadkracht
Inspirerend perspectief Mobiliserend effect
Werken aan een gedeelde ambitie
Synergie Proactief gedrag
Continue onderhandeling Verdedigend gedrag
Goed persoonlijk samenwerken
Hoe doen we het als alliantieteam?
Vertrouwen Goede conflicthantering 6/23/2014
Onderliggend machtspel Instabiele relaties 27
Tot slot
• Transitie is naast een inhoudelijk vraagstuk óók een complex samenwerkingsvraag! • Dat vraagt om een samenwerkingsvisie en –aanpak! • Regie nemen betekent: het samen met sleutelpartijen werken aan de condities voor samenwerking! • Verbindend leiderschap gezocht!
23-6-2014
28
Dr. Wilfrid Opheij
[email protected]
www.commoneye.nl Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot deze presentatie berusten bij Common Eye.
Niets uit deze presentatie mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming van Common Eye.