Samenvatting opleidingsinitiatieven waterschappen 2013
Introductie In dit rapport wordt een samenvatting gegeven van de belangrijkste resultaten die naar voren zijn gekomen n.a.v. de enquête over opleidingsinitiatieven van de waterschappen. Deze enquête is uitgevoerd ten behoeve van de (water)opleidingen inventarisatie van het A&O-‐fonds Waterschappen. De enquête is in september 2013 uitgezet, waarbij waterschappen en hoogheemraadschappen is gevraagd om hun drie belangrijkste opleidingsinitiatieven van dat jaar te beschrijven. Respons De volgende organisaties hebben de enquête ingevuld: • Brabantse Delta • Rijn en IJssel • Delfland • Rijnland • Groot Salland • Velt en Vecht • Hollands Noorderkwartier • Waternet Deze 8 organisaties hebben tezamen 21 opleidingsinitiatieven beschreven. Typering opleidingsinitiatieven Dit jaar zijn er relatief veel opleidingsinitiatieven ondernomen op het gebied van persoonlijke effectiviteit en werkgewoontes van medewerkers (zie figuur 1). Ongeveer 29% van de opleidingsinitiatieven betrof een cursus op het gebied van het verbeteren van persoonlijke effectiviteit, zoals Zelfmanagement, Het nieuwe werken, Persoonlijk leiderschap en Zelf aan het stuur. Ook op gebied van projectmatig werken en management development (beide 14%) werden cursussen georganiseerd. In vergelijking met voorgaande jaren zijn er minder vakspecifieke opleidingsinitiatieven beschreven. In 2011 was bijvoorbeeld 30% vakspecifiek, dit jaar slechts 19%.
Figuur 1. Inhoud van opleidingsinitiatieven
1 Samenvatting opleidingsinitiatieven Waterschappen 2013
Tabel 1 toont de verdeling van de opleidingsinitiatieven over de verschillende doelgroepen die genoemd zijn. Tabel 1. Aantal opleidingsinitiatieven per doelgroep
Doelgroep Alle medewerkers van de organisatie Beleidsmedewerkers en adviseurs Directie, leidinggevenden en teamleiders Medewerkers uitvoerende beroepen Doelgroep niet concreet benoemd
Aantal 7 6 4 2 2 Totaal 21
Percentage 33% 28% 19% 10% 10% 100%
Het niveau van de opleidingen wordt weergegeven in tabel 2. De meerderheid van de cursussen en trainingen is gegeven op hbo-‐wo niveau (38%). 23% van de opleidingen werd op mbo-‐niveau aangeboden. In 2011 werd nog 40% op mbo-‐niveau gegeven, en 12% op hbo-‐wo niveau. Tabel 2. Niveau van opleidingsinitiatieven
Niveau vmbo/mbo mbo mbo/hbo hbo hbo/wo wo Niveau niet concreet benoemd Totaal
Aantal opleidingsinitiatieven 1 5 2 1 8 -‐ 4 21
Percentage 5% 23% 10% 5% 38% -‐ 19% 100%
In de enquête kon worden aangegeven of de opleiding gericht was op organisatieontwikkeling (ontwikkeling medewerker gericht op organisatiedoelstellingen), persoonlijke vaardigheden (algemene ontwikkeling medewerker) en/of vakspecifieke ontwikkeling (gericht op specifieke eisen die functie aan medewerker stelt). Figuur 2 geeft deze verdeling weer. Een opleidingsinitiatief kon onder meerdere categorieën vallen. Opvallend is dat opleidingsinitiatieven in vergelijking met voorgaande jaren relatief vaker onder organisatieontwikkeling vallen, en veel minder vaak onder vakspecifieke opleidingen. In 2012 was de categorie 'vakspecifiek’ nog het grootst. Dit jaar zijn slechts 4 opleidingsinitiatieven gekenmerkt als vakspecifiek. De focus is verschoven richting de persoonlijke vaardigheden en organisatieontwikkeling. 2 Samenvatting opleidingsinitiatieven Waterschappen 2013
Figuur 2. Typering opleidingsinitiatief
Omvang van de opleidingsinitiatieven Over het algemeen zijn er veel korte cursussen en opleidingen georganiseerd: 62% van de cursussen had een doorlooptijd van 5 dagen of minder. Van de 6 opleidingen die langer dan 5 dagen duurden, duurde de helft meer dan 18 dagen. Een overzicht van de looptijd staat vermeld in tabel 3. Tabel 3. Looptijd van de opleidingsinitiatieven
Looptijd 1-‐2 dagen 3-‐5 dagen Langer dan 5 dagen Niet vermeld
Aantal opleidingsinitiatieven 5 8 6 2 Totaal 21
Percentage 24% 38% 29% 9% 100%
Qua aantal deelnemers is de verdeling ten opzichte van voorgaande jaren ongeveer hetzelfde gebleven. Vorig jaar werd 42% georganiseerd voor een groep tot 20 deelnemers, dit jaar is dit 38%. Ook het percentage grote groepen (>100 deelnemers) is vergelijkbaar. Vorig jaar was dit 14%, dit jaar is dit 19%. Figuur 3 geeft de verdeling weer van het aantal deelnemers.
3 Samenvatting opleidingsinitiatieven Waterschappen 2013
Figuur 3. Aantal deelnemers per opleidingsinitiatief
Organisatie opleidingsinitiatieven Van alle opleidingen die de waterschappen en hoogheemraadschappen dit jaar georganiseerd hebben, werden er 19 extern georganiseerd en 2 intern. Het ging om opleidingsorganisaties zoals Reed Bussiness, Phaos en IPC Groene Ruimte. Ongeveer de helft van de opleidingen was eenmalig, iets minder dan de helft was al eens eerder verzorgd. Van de opleidingsinitiatieven wordt 81% gekenmerkt als ‘maatwerk’, en 19% als ‘standaard’. Onderwijsvormen In de enquête is eveneens gevraagd naar de onderwijsvorm van de opleidingen. Figuur 4 geeft hier een overzicht van. In vrijwel alle opleidingen was sprake van mondelinge instructie. Ook schriftelijk lesmateriaal komt in de meerderheid van de opleidingen voor. In vergelijking met voorgaande jaren wordt e-‐learning iets vaker toegepast, maar het komt nog relatief weinig voor. 4 Samenvatting opleidingsinitiatieven Waterschappen 2013
Figuur 4. Onderwijsvormen opleidingsinitiatieven
Waardering opleidingsinitiatieven In het laatste deel van de enquête hebben de respondenten een aantal vragen beantwoord over de waardering van de opleidingen. Hierbij moet worden opgemerkt dat niet alle opleidingen op het moment van afname afgerond waren, waardoor niet iedereen deze vragen heeft kunnen beantwoorden. Over het algemeen worden de opleidingen positief beoordeeld. Vijftien opleidingen worden gewaardeerd met een ‘goed’, één opleiding met een ‘voldoende-‐goed’ en één met een voldoende. Bij al deze opleidingen wordt aangegeven dat het voor herhaling vatbaar is. Ook geeft iedereen aan dat het vooraf gestelde doel behaald is. Reacties van deelnemers op de opleidingen variëren van zeer positief, naar waardevol. Bij één opleiding was er sprake van gemengde reacties van deelnemers, omdat de opleiding verplicht was. De resultaten die zichtbaar zijn geworden na afloop van de opleidingen, lopen uiteen van meer bewustwording en eigen verantwoordelijkheid, tot verandering in communicatie, houding en gedrag van deelnemers. Ook het versterken van vaardigheden wordt een aantal keer genoemd. Daarnaast wordt een aantal keer genoemd dat deelnemers door de training meer vanuit hun kracht kunnen werken en meer zelfvertrouwen hebben opgedaan. Hier wordt dus de persoonlijke ontwikkeling van medewerkers benadrukt. 5 Samenvatting opleidingsinitiatieven Waterschappen 2013
Ook is gevraagd naar specifieke zwakke en sterke punten van de opleidingen. Bij 5 van de 21 opleidingen is een zwak punt genoemd. Hierbij ging het bijvoorbeeld om de volgende zaken: • • •
Een deel van de leerstof was bij deelnemers al bekend Te klassikaal onderwijs Meer aansluiten op de praktijk
Sterke punten werden bij 15 opleidingen genoemd. Genoemde zaken zijn bijvoorbeeld: • • • • •
Een goede, verfrissende aanpak Concreet, praktijkgericht Grote kennis van zaken Integratie binnen de werkzaamheden van medewerkers Veel bruikbare ideeën
Opleidingsinitiatieven 2013-‐2014 Ten slotte is gevraagd naar de opleidingsinitiatieven voor komend jaar. Zes waterschappen/hoogheemraadschappen hebben antwoord gegeven op deze vraag. De opleidingen die zij noemden waren onder andere opleidingen op het gebied van beleidsontwikkeling, dienstverlening, timemanagement, management development, talentontwikkeling en klantgericht werken.
6 Samenvatting opleidingsinitiatieven Waterschappen 2013
