OPENBAAR VERVOER als onderdeel van het WVVP
Auteur(s) Datum Versie Status
RBM / RO 28-11-2006 1.0 Definitief
OPENBAAR VERVOER GEMEENTE WESTLAND
GEMEENTE WESTLAND
1.
De Taken verdeeld: .................................................................................................... 2 1.1. Haaglanden: ......................................................................................................... 2 1.2. Connexxion .......................................................................................................... 2 1.3. Westland .............................................................................................................. 2 2. Huidige situatie .......................................................................................................... 2 2.1. Analyse huidige vervoersstroom .............................................................................. 4 2.2. Doorstroming ........................................................................................................ 4 2.3. Sociale veiligheid/toegankelijkheid .......................................................................... 4 2.4. Imago .................................................................................................................. 4 3. Visie en Doelen .......................................................................................................... 5 3.1. Doelen gemeente Westland .................................................................................... 5 3.2. Randstadrail ......................................................................................................... 7 3.3. Raillijn Hoek van Holland ....................................................................................... 8 3.4. Model split ........................................................................................................... 8 3.5. Kostendekkingsgraad ............................................................................................. 8 3.6. Kosten ................................................................................................................. 8 3.7. Effecten voor de kernen ......................................................................................... 8 3.8. Onstluiting bedrijventerreinen (vervoersmanagement) ................................................ 9 4. Ondersteunend beleid ............................................................................................... 10 4.1. Ketenmobiliteit en OV haltes/overstappunten .......................................................... 10 4.2. Doorstroming OV bevorderen ................................................................................ 10 4.3. Toegankelijkheid OV ............................................................................................ 11 4.4. Collectief Vraag Afhankelijk Vervoer ...................................................................... 11 4.5. Sociale veiligheid ................................................................................................ 12 4.6. OV chipkaart ...................................................................................................... 12 4.7. OV reisinformatie ................................................................................................ 12 4.8. Verbetering imago OV .......................................................................................... 12 4.9. Ruimtelijk beleid ................................................................................................. 12 5. P r i o r i t e r i n g N e t we r k . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 4 6. Knelpuntenmatrix ..................................................................................................... 15 7. Richtlijnen ............................................................................................................... 17 7.1. Haltekommen/plaatsen ......................................................................................... 17 7.2. H a l t e r e n o p d e we g o f e r n a a s t e n wa a r ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 7 7.3. Rotondes ........................................................................................................... 19 7.4. VRI geregelde kruispunten ................................................................................... 20 7.5. Drempels ........................................................................................................... 21 8. Contracten .............................................................................................................. 22 9. Literatuurlijst ........................................................................................................... 22
1
OPENBAAR VERVOER GEMEENTE WESTLAND
GEMEENTE WESTLAND
1.
De Taken verdeeld:
1.1.
Haaglanden:
H a a g l a n d e n i s a l s o p d r a c h t g e v e r v o o r h e t o p e n b a a r v er v o e r v e r a n t wo o r d e l i j k v o o r d e e x p l o i t a t i e van het regionaal openbaar vervoer en voor het voorbereiden, realiseren en financieren van het r e g i o n a l e o p e n b a a r v e r v o e r n e t we r k . − H e t o n t wi k k e l e n v a n h e t l i j n e n n e t e n h e t v o o r z i e n i n g e n n i v e a u − H e t j a a r l i j k s v a s t s t e l l e n v a n d e wi j z i g i n g s v o o r s t e l l e n v o o r d e d i e n s t r e g e l i n g o v − Het verlenen van concessies aan vervoerbedrijven − H e t wa a r b o r g e n v a n d e k wa l i t e i t v a n h e t O V , wa a r o n d e r s o c i a l e v e i l i g h e i d , t o e g a n k e l i j k h e i d , informatievoorziening en marketing − H e t o n t wi k k e l e n v a n t a r i e v e n b e l e i d
1.2. − − −
Connexxion
Voert de concessie uit Verzorgt de informatieverstrekking richting de klant Verzorgt de haltepalen
1.3.
Westland
De gemeente Westland; − heeft geen directe invloed op de uitvoering van het openbaarvervoerbeleid. − s c h e p t d o o r h e t t r e f f e n v a n i n f r a s t r u c t u r e l e m a a t r e g e l e n d e v o o r wa a r d e n wa a r o n d e r k wa l i t a t i e f h o o g wa a r d i g o p e n b a a r v e r v o e r m o g e l i j k wo r d t . − G e e f t j a a r l i j k s h a a r we n s e n d o o r v o o r m o g e l i j k e wi j z i n g e n d i e n s t r e g e l i n g − I s v e r a n t wo o r d e l i j k v o o r d e O V i n f r a s t r u c t u u r i n c l u s i e f h a l t e s
2.
Huidige situatie
Binnen het Westland rijden vooral ontsluitende lijnen. Dit zijn lijnen binnen concentraties van wo n e n e n w e r k e n , m e t r e l a t i e f k o r t e h a l t e - a f s t a n d e n wa a r d o o r d e g e b i e d e n g o e d wo r d e n o n t s l o t e n . V o o r v e e l i n wo n e r s v a n W e s t l a n d i s h e t o p e n b a a r v e r v o e r e e n k e u z e m o g e l i j k h e i d we l k e h e t m i n s t a a n t r e k k e l i j k i s . H e t o o r d e e l v a n d e r e i z i g e r o v e r d e k wa l i t e i t v a n h e t o p e n b a a r v e r v o e r wo r d t b e p a a l d d o o r d e b e t r o u wb a a r h e i d , f r e q u e n t i e e n s n e l h e i d . O o k h e t i m a g o e n t o e g a n k e l i j k h e i d e n s o c i a l e v e i l i g h e i d z i j n v a n i n v l o e d . H e t v e r h o g e n v a n d e k wa l i t e i t i s o o k noodzakelijk om de huidige OV-gebruikers te behouden. Het aantal gebruikers zal moeten t o e n e m e n o m d e k wa l i t e i t t e k u n n e n v e r h o g e n . Figuur 1 geeft het huidige OV net neer. Hieronder hangt een dienstregeling die in totaal 113.874 dienstregeling uren per jaar bevat. Dit zijn de rijtijden zoals ze in de dienstregelingtabel zijn ogenomen. Lege ritten zijn hier niet in meegenomen. De kosten van het huidige net zijn € 7,6 miljoen per jaar.
2
OPENBAAR VERVOER GEMEENTE WESTLAND
GEMEENTE WESTLAND
Figuur 1. Huidige OV-lijnennet Westland ►Kaart huidig OV-net kaartenbijlage◄
3
OPENBAAR VERVOER GEMEENTE WESTLAND
GEMEENTE WESTLAND
2.1.
An a l y s e h u i d i g e ve r vo e r s s t r o o m
In de huidige dienstregeling is sprake van goede regionale verbindingen richting Den Haag en Rotterdam en rijden er veel ontsluitende lijnen tussen de kernen. H e t b u s s t a t i o n a a n d e V e r d i l a a n t e N a a l d wi j k i s d e s p i l i n h e t v e r v o e r s we b wa a r d e m e e s t e o v e r s t a p m o g e l i j k h e d e n b e s t a a n . D e f r e q u e n t i e wa a r m e e g e r e d e n wo r d t i s o v e r we g e n d e e n h a l f u u r s d i e n s t m e t u u r s d i e n s t e n i n d e a v o n d e n h e t we e k e n d . De routes en daar aangelegen haltes geven een zeer goede dekking van het gebied maar dit leidt ook tot lange reistijden een een slechte concurrentieverhouding in reistijd ten opzichte van de fiets en de auto. De bezettingsgraad van de buslijnen is laag. 2.2.
Doorstroming
Wegencategorisering is een belangrijk element in ‘Duurzaam Veilig’: een eenduidig vormgegeven, h e r k e n b a a r we g e n n e t , m e t e e n s c h e i d i n g t u s s e n e r f t o e g a n g s we g e n i n d e wi j k e n e n c e n t r a e n g e b i e d s o n t s l u i t e n d e we g e n t u s s e n d e wi j k e n . B i j d e u i t we r k i n g e n i m p l e m e n t a t i e v a n D u u r z a a m Veilig is de inpassing van het OV vaak een discussiepunt. Zeker omdat in het OV-beleid een groei van het OV-gebruik en verhoging van de kostendekkingsgraad centraal staat. Een goede d o o r s t r o m i n g i s d a a r t o e n o d i g . E n d a t b o t s t m e t d e s n e l h e i d s v e r l a g i n g i n wo o n wi j k e n d i e v a n u i t v e r k e e r s v e i l i g h e i d wo r d t g e we n s t . S n e l h e i d s r e m m e n d e m a a t r e g e l e n k u n n e n g e m a k k e l i j k l e i d e n t o t dusdanige verlengingen van de rijtijd dat extra bussen nodig zijn – en dat zijn vaak op jaarbasis structurele en aanzienlijke kosten. Evenzeer speelt de vermindering van comfort voor buschauffeur en –passagier een rol. Comfortverlies is er vooral bij te steile drempels en plateaus en bij rotondes. 2.3.
S o c i a l e ve i l i g h e i d / t o e g a n k e l i j k h e i d
S o c i a l e v e i l i g h e i d i s e e n s t e e d s b e l a n g r i j k e r t h e m a a a n h e t wo r d e n b i n n e n h e t o p e n b a a r v e r v o e r . Helaas is het gevoel van onveiligheid voor veel reizigers een reden om het openbaarvervoer te m i j d e n . H e t g a a t h i e r b i j v o o r a l o m h e t g e v o e l o md a t , h e t n i e t s l e c h t g e s t e l d i s m e t d e s o c i a l e v e i l i g h e i d i n h e t o p e n b a a r v e r v o e r i n h e t W e s tl a n d . D e z e c o n c l u s i e i s g e b a s e e r d o p d e k wa l i t e i t s t h e r m o m e t e r v a n C o n n e x x i o n . 2.4.
Imago
M e d e g e l e t o p h e t g e v o e l o v e r d e s o c i a l e v e i l i g h e i d e n d e b e t r o u wb a a r h e i d i s h e t n i e t i n d e laatste plaats van groot belang het imago van het openbaar vervoer te verbeteren. Het moet voor b r e d e l a g e n v a n d e b e v o l k i n g r e e l e k e u z e m o g e l i j k h e i d wo r d e n - a f h a n k e l i j k v a n d e r e i s - s o m s d e auto, soms de fiets, en eventueel goed soms ook het openbaar vervoer te nemen.
4
OPENBAAR VERVOER GEMEENTE WESTLAND
GEMEENTE WESTLAND
3.
Visie en Doelen
O p e n b a a r v e r v o e r h e e f t t we e f u n c t i e s . A a n d e e n e k a n t i s O V h e t c o l l e c t i e v e a l t e r n a t i e f v o o r individueel vervoer. Aan de andere kant heeft openbaar vervoer een duidelijke sociale component omdat mensen, die geen geld hebben voor een auto, of niet in staat zijn auto te rijden, toch kunnen reizen. Deze dubbeldoelstelling heeft ertoe geleid dat Westland ervoor kiest sommige ovl i j n e n d o o r wo o n wi j k e n t e l a t e n r i j d e n , m e t a l l e v e r t r a g i n g e n v a n d i e n . W e h e b b e n b e k e k e n i n h o e v e r r e d o o r g a a n d e l i j n e n o n t v l o c h t e n k u n n e n wo r d e n v a n l i j n e n d i e e e n m e e r s o c i a l e f u n c t i e h e b b e n e n d e wi j k e n i n g a a n . I n h e t n i e u we c o n c e p t i s e r v o o r g e k o z e n o m zoveel mogelijk lijnen gestrekt te laten lopen (niet door de kernen). Dit heeft ertoe geleid dat mn. i n P o e l d i j k wa a r h e t n i e t l a n g e r r e n d a b e l i s o m e e n a p a r t e b u s l i j n t e l a t e n r i j d e n , C o l l e c t i e f Vraagafhankelijk Vervoer (CVV) als een goed alternatief aan te bieden. 3.1.
Doelen gemeente Westland
Positie van het openbaar vervoer t.o.v. van de auto verbeteren om zo alternatief te bieden voor de auto en het niet noodzakelijke autogebruik te verminderen door het verbeteren van de k wa l i t e i t , e e n u i t g e b a l a n c e e r d e d i e n s t r e g e l i n g e n c o m f o r t a b e l e h a l t e v o o r z i e n i n g e n 3.1.1.
I n ze t
In stand houden van basismobiliteit. Streven naar het in stand houden van het openbaar vervoer van en naar kleinere kernen: − aanvullend lijnennet achttax en regiotaxi; − ruimtelijk beleid: E r wo r d t n a a r g e s t r e e f d o m i n n i e u w t e o n t wi k k e l e n wo o n g e b i e d e n , e e n g e r i c h t e O V o n t wi k k e l i n g t e k i e z e n wa a r d e b e r e i k b a a r h e i d v a n d e t o e k o m s t i g e i n wo n e r s z e k e r wo r d t gesteld: • H e t k a n we z e n l i j k b i j d r a g e n a a n h e t o p p e i l h o u d e n e n wa a r m o g e l i j k v e r b e t e r e n v a n h e t draagvlak voor het OV in Westland; • Het kan in potentie bijdragen aan het verbeteren van de kostendekkingsgraad van het OV. Goed aansluiten op Randstadrail: − doorstroming OV bevorderen • gestrekt lijnennet vanaf december 2006 • O V o p e e n a a n t a l we g v a k k e n e n / o f k r u i s i n g e n p r i o r i t e i t g e v e n b o v e n h e t a u t o v e r k e e r . D i t kan door "eigen" infrastructuur, maar ook door prioriteitvoorzieningen op kruisingen. Het openbaar vervoer profiteert ook van algemene doorstromingsmaatregelen. − ketenmobiliteit en OV haltes /overstappunten (auto op OV/ Fiets op OV), opdat er zo min mogelijk tijd verloren gaat bij het overstappen. G o e d e k wa l i t e i t h a l t e s e n o v e r i g e v o o r z i e n i n g e n − toegankelijkheid OV De inzet van lagevloer-bussen, in combinatie met de verhoging van haltes. goede sociaal veilige en uniforme haltes en abri’s Aantrekkelijke, goed onderhouden en schone voertuigen en haltes zijn aantrekkelijk voor r e i z i g e r s e n z a l d o o r d a t h e t i m a g o v e r b e t e r t , n i e u we r e i z i g e r s a a n t r e k k e n . − OV reisinformatie − OV chipkaart (geïntegreerd betaalsysteem)
5
OPENBAAR VERVOER GEMEENTE WESTLAND
GEMEENTE WESTLAND
W e s t l a n d wi l d e d a l e n d e t e n d e n s i n h e t o p e n b a a r v er v o e r g e b r u i k o m b u i g e n n a a r e e n g r o e i i n h e t a a n t a l r e i z i g e r s . O m d i t d o e l t e b e r e i k e n i s g e k o z e n v o o r d e o n t wi k k e l i n g v a n e e n h o o g wa a r d i g lijnennet tussen de grote steden Den Haag, Delft en Rotterdam, met voldoende en goede over- en o p s t a p m o g e l i j k h e d e n v o o r f i e t s e r s e n a u t o m o b i l i s t e n . D i t n e t wo r d t d e r u g g e n g r a a t v a n h e t o p e n b a a r v e r v o e r i n W e s t l a n d . D e g r o e i v a n d e r ei z i g e r s o m v a n g o p d i t l i j n e n n e t z a l v o o r e x t r a i n k o m s t e n z o r g e n , wa a r m e e h e t m o g e l i j k wo r d t o m h e t l o k a l e n e t , wa a r o n d e r o o k d e r e g i o t a x i e n servicelijnen, in stand te houden. D i t b e t e k e n t n i e t d a t b i n n e n h e t W e s t l a n d wo r d t g e z o r g d v o o r o p e n b a a r v e r v o e r t o t i e d e r s voordeur. Het is realistisch om de sociale functie in te vullen door een combinatie van lijngebonden en vraagafhankelijk vervoer. Figuur 2. Nieuw OV-lijnennet Westland ►Kaart nieuw OV-net kaartenbijlage◄
6
OPENBAAR VERVOER GEMEENTE WESTLAND
GEMEENTE WESTLAND
Binnen Westland gaan er vijf buslijnen rijden die de basis vormen van het lijnennet. Deze lijnen z u l l e n z e v e n d a g e n p e r we e k i e d e r h a l f u u r r i j d e n , i n d e s p i t s a a n g e v u l d t o t k wa r t i e r s d i e n s t e n . N a a s t d e z e l i j n e n g a a n e r t we e s e r v i c e l i j n e n r i j d e n . D e e n e d o o r d e k e r n e n P o e l d i j k , H o n s e l e r s d i j k , N a a l d wi j k , M o n s t e r e n T e r H e i j d e , d e a n d e r e v a n u i t W a t e r i n g e n d o o r D e n H a a g z u i d we s t n a a r L e y e n b u r g . D e z e s e r v i c e l i j n e n r i j d e n o p m a a n d a g t o t e n m e t z a t e r d a g m e t e e n i n t e r v a l v a n e e n h a l f u u r . I n 2 0 0 6 i s d e p i l o t b u s H e e n we g - B e h a n d e l c e n t r u m g e s t a r t . D e z e l i j n t r o k t e we i n i g g e b r u i k e r s o m i n d e d i e n s t r e g e l i n g 2 0 0 7 o o k t e b l i j v e n r i j d e n . D e n i e u we r o u t e s d i e n s t r e g e l i n g 2 0 0 7 : Lijn 27 servicelijn Wateringen – Leyenburg L i j n 3 0 s t r e e k l i j n D e n H a a g C S – V o o r b u r g – Ri j s wi j k – W a t e r i n g e n – N a a l d wi j k – M a a s d i j k Maassluis L i j n 3 1 s t r e e k l i j n N a a l d wi j k - ' s G r a v e n z a n d e - M o n s t e r - L o o s d u i n e n - L e y e n b u r g L i j n 3 4 s e r v i c e l i j n P o e l d i j k – H o n s e l e r s d i j k – N a a l d wi j k – M o n s t e r – T e r H e i j d e Lijn 35 Streeklijn Hoek van Holland - ’s Gravenzande - Monster - Leyenburg Lijn 36 Interliner Leyenburg - Rotterdam CS (direct verbinding zonder tussenstop) L i j n 8 4 s t r e e k l i j n N a a l d wi j k – D e L i e r – D e l f t ( i n 2 0 0 7 n o g l i j n 1 2 8 ) L i j n 8 6 I n t e r l i n e r L e y e n b u r g – P o e l d i j k – N a a l d wi j k – M a a s l a n d - S c h i e d a m 3.2.
Randstadrail
I n d e o n t wi k k e l i n g s v i s i e G r e e n p o r t W e s t l a n d 2 0 2 0 h e e f t h e t c o l l e g e a a n g e g e v e n m e e t e wi l l e n we r k e n a a n e e n h a a l b a a r h e i d s s t u d i e o m e e n r a i l v e r b i n d i n g d o o r h e t W e s t l a n d a a n t e l e g g e n . H e t o n d e r z o e k b e t r e f t e e n r a i l v e r b i n d i n g v a n L e y e n b u r g n a a r M a a s s l u i s o v e r N a a l d wi j k . V o o r wa a r d e v o o r d e r a i l l i j n i s d a t h e t g e e n v e r d i c h t i n g v a n wo n i n g b o u w l a n g s d e l i j n m e t z i c h m e e b r e n g t , e n h e t g l a s wo r d t g e s p a a r d . I n d e G r e e n p o r t v i s i e i s g e k o z e n o m t u s s e n d e k e r n e n M o n s t e r ' s G r a v e n z a n d e e n N a a l d wi j k d e z e wo n i n g b o u wl o c a t i e s t e z o e k e n D i t o n d e r z o e k z a l m e d i o 2 0 0 6 wo r d e n u i t g e v o e r d s a m e n m e t H a a g l a n d e n wo r d e n u i t g e v o e r d . H e t W e s t l a n d s e l i j n e n n e t i s we l g e ë n t o p o n d e r a n d e r e R a n d s t a d r a i l . B i j d e i n p a s s i n g o p d e L e y we g wo r d t r e k e n i n g g e h o u d e n m e t d e c o m b i n a t i e v a n e e n R a n d s t a d r a i l - h a l t e m e t e e n b u s s t a t i o n n a b i j h e t z i e k e n h u i s L e y e n b u r g . D i t b u s s t a t i o n wo r d t e e n b e l a n g r i j k o v e r s t a p s t a t i o n v o o r p a s s a g i e r s v a n b u s s e n v a n u i t h e t W e s t l a n d . D e h a l t e s t u s s e n z i e k e n h u i s L e ye n b u r g e n h e t e i n d p u n t wo r d e n v e r l e n g d .
7
OPENBAAR VERVOER GEMEENTE WESTLAND
GEMEENTE WESTLAND
3.3.
R a i l l i j n H o e k va n H o l l a n d
Er is nog geen duidelijkheid over de toekomstplannen rondom de raillijn naar Hoek van Holland. E r z i j n g e d a c h t e n o m h e t e e n l i g h t r a i l v e r b i n d i n g t e l a t e n wo r d e n wa t k a n a a n s l u i t e n o p d e R E T metronet. Een andere gedachte is om de raillijn door te trekken richting het strand van Hoek van Holland. Het minst gunstige scenario is dat de frequentie van de dienstregeling op de raillijn v e r d e r v e r l a a g d wo r d t . 3.4.
Model split
Door het OV aantrekkelijk te maken ten opzichte van de auto kan er een verschuiving van de m o d a l s p l i t p l a a t s v i n d e n , wa a r d o o r e r m e e r r ui m t e o p d e we g o n t s t a a t v o o r a n d e r v e r k e e r (bijvoorbeeld goederenvervoer).Voor het beleidsdeel openbaarvervoer is gekeken naar de modal s p l i t v o o r h e t o p e n b a a r v e r v o e r v a n u i t W e s t l a n d r ic h t i n g D e n H a a g . D e m o d a l s p l i t g e e f t h e t a a n d e e l we e r ( % ) v a n d e r e i z i g e r s d a t z i c h v e r p l a a t s t m e t e e n b e p a a l d e m o d a l i t e i t . V o o r W e s t l a n d is het aandeel in de modal split voor het openbaar vervoer richting den Haag nog geen 5%. Voor d e b e s t u u r d e r a u t o i s d a t 5 5 % , p a s s a g i e r a u t o 2 4 % e n d e f i e t s 1 1 % . H e t n i e u we l i j n e n n e t m o e t e r voor zorgen dat het percentage reizigers dat richting Den Haag gaat met het openbaar vervoer flink toeneemt. 3.5.
Kostendekkingsgraad
Uitgangspunt is dat de reiziger via kaartverkoop rond 40% bijdraagt in de kosten van het OV (dus een norm van 40% kostendekkingsgraad). Dit moet mogelijk zijn bij handhaving van ongeveer het huidige tariefniveau voor de reiziger. Dit niveau is de afgelopen jaren gehandhaafd, toen de kostendekking van 31% naar 36% is gegaan. Ook voor een verdere verhoging naar 40% ligt de n a d r u k o p k o s t e n b e h e e r s i n g ( d o o r m a r k t we r k i n g , s n e l h e i d , r a t i o n a l i s a t i e v a n h e t n e t e t c ) , e n n i e t op tariefsverhogingen. Een kleine extra tariefsverhoging boven de inflatie kan, maar bij extreme s t i j g i n g e n z a l h e t a a n t a l r e i z i g e r s we e r r e l a t i e f s t e r k d a l e n , wa a r d o o r d e k o s t e n d e k k i n g o n d e r d r u k k o m t . A n d e r z i j d s i s h e t b e l a n g r i j k e r d e k wa l i t e i t v a n h e t s ys t e e m o p p e i l t e h o u d e n d a n t e pleiten voor forse tariefsverlagingen. Essentieel is dat de drempel om van het OV gebruik te m a k e n wo r d t v e r l a a g d d o o r h e t d e r e i z i g e r g e m a k k e l i j k e r t e m a k e n , b i j v o o r b e e l d d o o r d e introductie van de chipkaart (uiteraard zonder extra kosten voor Haaglanden). 3.6.
Kosten
H e t n i e u we n e t i s b i j g e v o e g d e t e k e n i n g b i j l a g e 2 . H i e r o n d e r h a n g t e e n d i e n s t r e g e l i n g d i e t e n opzichte van de dienstregeling in 2006 is uitgebreid met 5% extra bedieningsuren. Tezamen met het strekken van de lijnen kan dit tot een verdubbeling van de frequenties leiden. 3.7.
E f f e c t e n vo o r d e k e r n e n A l l e k e r n e n k u n n e n z o n d e r o v e r s t a p r e c h t s t r e e k s n a a r d e k e r n N a a l d wi j k m e t e e n r e i s t i j d v a n m a x i m a a l e e n k wa r t i e r . D e k e r n e n N a a l d wi j k , ' s G r a v e n z a n d e , M o n s t e r , P o e l d i j k , M a a s d i j k e n W a t e r i n g e n h e b b e n een directe verbinding met Randstadrail. De kern De Lier heeft aansluiting op Randstadrail met 1 overstap. De Lier heeft een directe verbinding met Delft en Maasdijk N a a l d wi j k e n M a a s d i j k h e b b e n e e n d i r e c t e v e r b i n d i n g m e t R o t t e r d a m C S .
8
OPENBAAR VERVOER GEMEENTE WESTLAND
GEMEENTE WESTLAND
3.8.
De kernen zijn onderling zoveel mogelijk met elkaar verbonden met lijn 41. De L i e r / H o n s e l e r s d i j k / N a a l d wi j k e n M o n s t e r / T e r H e i j d e wo r d e n m e t d e s e r v i c e l i j n v e r b o n d e n . De Stena Line is vanuit de Den Haag via de kernen Poeldijk, Monster en 's Gravenzande zonder overstap te bereiken. I n h e t n i e u we c o n c e p t i s e r v o o r g e k o z e n o m z o v e e l m o g e l i j k l i j n e n g e s t r e k t t e l a t e n l o p e n ( n i e t d o o r d e k e r n e n ) . D i t h e e f t e r t o e g e l e i d d at i n P o e l d i j k d e b u s u i t d e k e r n i s g e h a a l d . Ook Maasdijk kent een dergelijk principe. D e o v e r i g e k e r n e n wo r d e n v i a e e n c e n t r a l e a s m e t o p e n b a a r v e r v o e r b e d i e n d . O n s t l u i t i n g b e d r i j ve n t e r r e i n e n ( ve r vo e r s m a n a g e m e n t )
Flora Holland heeft eigen afspraken met Connexxion voor het personeelsvervoer. Buiten die a f s p r a k e n b e d i e n t b u s l i j n 3 0 d e F l o r a H o l l a n d v i a d e M i d d e l B r o e k we g , e n d e D i j k we g wo r d t o n t s l o t e n m i d d e l s l i j n 8 6 . H e t A B C t e r r e i n wo r d t d o o r d e l i j n e n 3 5 , 3 6 e n 8 6 o n t s l o t e n . H e t b e d r i j v e n t e r r e i n H o n d e r d l a n d z a l v i a l i j n 3 0 o n t s l o t e n wo r d e n . N a a s t e e n n i e u we l i j n v o e r i n g , z a l W e s t l a n d z i c h i n z e t t e n o m d e k wa l i t e i t v a n d e h a l t e s e n d e infrastructuur te verbeteren. Zij probeert dit te bereiken door een goed ondersteunend beleid te formuleren.
9
OPENBAAR VERVOER GEMEENTE WESTLAND
GEMEENTE WESTLAND
4. 4.1.
Ondersteunend beleid K e t e n m o b i l i t e i t e n O V h a l t e s / o ve r s t a p p u n t e n
K e t e n m o b i l i t e i t s t a a t v o o r g o e d e a a n s l u i t i n g e n t u s s e n v e r s c h i l l e n d e v e r v o e r s wi j z e n , o p d a t e r z o min mogelijk tijd verloren gaat bij het overstappen. Openbaarvervoer speelt een belangrijke rol in d e g e h e l e k e t e n m o b i l i t e i t , wa a r b i j v o o r a l h e t v o o r - e n n a t r a n s p o r t i n c l u s i e f d e o v e r s t a p v o o r z i e n i n g e n , g o e d m o e t e n wo r d e n g e r e g e l d . G e b r u i k e r s wi l l e n m e t d e o v e r s t a p z o m i n m o g e l i j k t i j d v e r l i e z e n , d u s z o we l d e o v e r s t a p a l s d e r e i s p e r o p e n b a a r v e r v o e r m o e t d u s d a n i g s n e l e n b e t r o u wb a a r z i j n d a t d e z e c o n c u r r e r e n d i s m e t de auto. Volgens veel onderzoek ( uit succesvolle overstappunten avv) is de reistijd concurrerend a l s d e t o t a l e r e i s t i j d n i e t l a n g e r d a n 1 , 5 k e e r d e r e i s t i j d p e r a u t o i s . O m wi l l e v a n h e t g e m a k e n d e f l e x i b i l i t e i t i s e e n a a n t r e k k e l i j k e f r e q u e n t i e g e we n s t , d a a r n a a s t h e c h t e n r e i z i g e r s v e e l wa a r d e a a n goede informatievoorziening op het overstappunt. B i n n e n d e n i e u we d i e n s t r e g e l i n g z i j n d e v o l g e n d e o v e r s t a p p u n t e n v a n b e l a n g . − Stadsrand overstappunt (Leyenburg en Rotterdam CS) − L o k a a l o v e r s t a p p u n t ( V e r d i l a a n N a a l d wi j k ) D e z e o v e r s t a p p u n t e n m o e t e n v a n k wa l i t a t i e f h o o g n i v e a u z i j n . V o l d o e n d e p a r k e e r g e l e g e n h e i d b i j het overstappunt, voldoende overkapte fietsvoorzieningen en heldere reisinformatie. Eventueel z a l i n d e t o e k o m s t b e k e k e n m o e t e n wo r d e n i n h o e v e r r e d i g i t a l e r e i z i g e r s i n f o r m a t i e o p a n d e r e d a n d e h a l t e V e r d i l a a n k a n wo r d e n t o e g e p a s t . V o o r d e o v e r i g e h a l t e s wo r d e n d r i e k wa l i t e i t s n i v e a u s g e h a n t e e r d : − Haltes met reizigers met meer dan 400 reizigers per dag. De halte bestaat uit een ruime overkapping/ abri, voorzien van verlichting, banken, vuilnisbakken en een overdekte fietsenstalling. − Haltes met meer dan 50 en minder dan 400 reizigers per dag. De halte bestaat uit een abri met achterpanelen voorzien van verlichting, vuilnisbak, bank en fietsklemmen. − Haltes met minder dan vijftig reizigers per dag. De halte bestaat uit een haltepaal met vertrekstaat, verlichting enkele fietsenklemmen. E r i s n u n o g e e n g r o o t v e r s c h i l i n k wa l i t e i t v a n d e h a l t e v o o r z i e n i n g e n . U i t d e i n v e n t a r i s a t i e v a n d e bushaltes binnen Westland blijkt dat er vijf verschillende contracten onder de abri's hangen. Westland bestudeert de mogelijkheden om alle abri's onder 1 aanbieder te laten vallen. B i j l a g e 1 g e e f t i n z i c h t i n d e l o c a t i e v a n d e h a l t e s , h e t t yp e h a l t e e n d e h a l t e v o o r z i e n i n g e n . 4.2.
D o o r s t r o m i n g O V b e vo r d e r e n
O m d e k wa l i t e i t v a n h e t o p e n b a a r v e r v o e r t e v e rb e t e r e n i s h e t n o o d z a k e l i j k h e t O V o p e e n a a n t a l we g v a k k e n e n / o f k r u i s i n g e n p r i o r i t e i t t e g e v e n b o v e n h e t a u t o v e r k e e r . D i t k a n d o o r " e i g e n " i n f r a s t r u c t u u r , m a a r o o k d o o r p r i o r i t e i tv o o r z i e n i n g e n o p k r u i s i n g e n . H e t o p e n b a a r v e r v o e r profiteert natuurlijk ook van algemene doorstromingsmaatregelen. B i n n e n W e s t l a n d h e e f t d e b u s o p d r i e we g v a k k e n " e i g e n i n f r a s t r u c t u u r " . D i t z i j n d e b u s b a a n o p d e M i d d e l B r o e k we g t e N a a l d wi j k , o p d e N i e u we we g t e r h o o g t e v a n h e t A B C t e r r e i n e n o p d e N 2 2 3 t u s s e n W e s t e r l e e e n d e M i d d e l B r o e k we g . U i t o n d e r z o e k o p h e t g e b i e d v a n d e d o o r s t r o m i n g b l i j k t d a t m e t n a m e o p d e n i e u we we g h e t we n s e l i j k i s d e e i g e n i n f r a s t r u c t u u r v o o r d e b u s u i t t e b r e i d e n z o d a t d e b u s n i e t i n d e f i l e s t a a t , e n d e b u s e e n b e t r o u wb a r e r e i s t i j d k r i j g t . E e n c o n g e s t i e v r i j e v e r b i n d i n g v o o r h e t O V o p e e n congestiegevoelige route maakt het OV concurrerend met de auto. Het doortrekken van de doelgroepenstrook langs de N213 zou in de toekomst een mogelijkheid zijn.
10
OPENBAAR VERVOER GEMEENTE WESTLAND
GEMEENTE WESTLAND
N a a s t d e a a n l e g v a n e i g e n i n f r a s t r u c t u u r m o e t g e l e t wo r d e n o p d e m a a t v o e r i n g b i j m i n i - r o t o n d e s en de aanleg van drempels. Bij (een verkeerde) aanleg van snelheidsremmende maatregelen kan dit leiden tot hogere exploitatiekosten en het achterblijven van het gebruik van het openbaar vervoer. Als drempels uit het oogpunt van verkeersveiligheid de enige oplossing zijn dan mogen d i e a l l e e n k o m e n o p p l e k k e n wa a r d e b u s e r we i n i g h i n d e r v a n o n d e r v i n d t ( b i j v o o r b e e l d b i j h a l t e s ) . W a a r o p e n b a a r v e r v o e r e n d u u r z a a m v e i l i g vo o r z i e n i n g e n e l k a a r r a k e n , z o e k e n we n a a r b u s v r i e n d e l i j k e o p l o s s i n g e n . H e t r i j d e n d o o r 3 0 k m g e b i e d e n m e t d e b u s wi l l e n we z o v e e l m o g e l i j k voorkomen. 4.3.
Toegankelijkheid OV
H a a g l a n d e n e n W e s t l a n d s t r e v e n n a a r d e v e r be t e r i n g v a n d e t o e g a n k e l i j k h e i d v a n h e t O p e n b a a r V e r v o e r . H i e r t o e i s i n d e z o m e r v a n 2 0 0 6 b e l e i d o n t wi k k e l d . D e i n z e t v a n l a g e v l o e r b u s s e n , i n combinatie met de aanpassing van de haltes volgens de richtlijnen voor toegankelijk openbaar vervoer, maakt het Openbaar Vervoer geschikt voor de ouderen en gehandicapten in de s a m e n l e v i n g , we l k e v r o e g e r p r o b l e m e n z o u d e n h e b b e n m e t d e h o g e i n s t a p . E e n g e l i j k v l o e r s e i n s t a p l e i d t d a a r n a a s t t o t m e e r c o m f o r t v o o r b i j v o o r b e e l d m e n s e n m e t k i n d e r wa g e n s o f b a g a g e , z o d a t h e t O V o o k v o o r d e z e g r o e p en a a n t r e k k e l i j k e r wo r d t . D e i n z e t v a n l a g e v l o e r b u s s e n z o r g t e r v e r d e r v o o r d a t h e t i n - e n u i t s t a p p e n s n e l l er g a a t , wa a r d o o r d e r i j t i j d v a n b u s s e n k a n wo r d e n verkort. Dit heeft een gunstig effect op de exploitatiekosten. H a a g l a n d e n s t r e e f t e r n a a r o m i n 2 0 0 7 a l l e e n n og m a a r l a g e v l o e r b u s s e n t e h e b b e n . H e t s t r e v e n van het rijk is dat alle bussen in 2010 rolstoeltoegankelijk zijn. 4.4.
C o l l e c t i e f V r a a g Af h a n k e l i j k V e r v o e r
Vanaf januari 2003 rijdt er RegioTaxi in Westland. Binnen Haaglanden voorziet de RegioTaxi in d e b e h o e f t e v a n e e n v r i j s p e c i f i e k e d o e l g r o e p , wa a r v a n m a a r 1 5 % i n s t a a t i s o m v a n h e t g e wo n e OV gebruik te maken. Ruim 20% heeft geen alternatief zonder Regiotaxi, die in hoge mate een sociale functie vervult, veelal voor ouderen en mensen met een mobiliteitsbeperking. Ruim 80% van de reizigers is ouder dan 65 jaar, 40% zelfs ouder dan 80 jaar. H e t C o l l e c t i e f V r a a g A f h a n k e l i j k V e r v o e r ( C V V ) v o o rz i e t t e v e n s i n d e m o b i l i t e i t s b e h o e f t e , wa a r d e exploitatie van lijn gebonden regulier OV niet rendabel is. Het CVV vervult daarnaast een functie in de vervoersbehoefte van mensen met een mobiliteitsbeperking D e r o l e n f u n c t i e v a n d e b e s t a a n d e e n t o e k o m s t i g e C V V - s ys t e m e n z a l o p d e z e n i e u we o m s t a n d i g h e d e n wo r d e n a a n g e p a s t . D o o r d a t e e n g r o o t d e e l v a n d e W V G - g e r e c h t i g d e n d o o r d e aanpassingen op termijn zelfstandig gebruik kan maken van het OV, kan de functie van het CVV wo r d e n b e p e r k t t o t h e t v e r v o e r v a n h e r k o m s t - / b e s t e m m i n g s a d r e s n a a r b u s h a l t e . D i t l e i d t b i j h e t C V V t o t e e n a a n z i e n l i j k e v e r l a g i n g v a n d e e x p l o i t a t i e k o s t e n , t e r wi j l t e g e l i j k e r t i j d d e k o s t e n d e k k i n g s g r a a d v a n h e t O V k a n t o e n e m e n . F e i t e l i j k i s d a n s p r a k e v a n e e n wi n - wi n - s i t u a t i e voor gemeenten, provincie en vooral WVG-gerechtigden. Medio 2002 scoorde de RegioTaxi een 6,9 bij de gebruikers, in voorjaar 2004 is opnieuw een o n d e r z o e k g e h o u d e n o n d e r r u i m 3 0 0 0 r e i z i g e r s . H i er u i t b l e e k d a t d e wa a r d e r i n g v o o r d e RegioTaxi Haaglanden is gestegen van een 6,9 in 2002 naar een 7,3 op een schaal van 0-10. De c h a u f f e u r s e n h e t r i j c o m f o r t wo r d e n o v e r h e t a l g e m e e n g o e d g e wa a r d e e r d , m a a r m e t n a m e b i j d e r e i z i g e r s m e t e e n r o l s t o e l k o m t h e t n o g t e v a a k v o o r d a t d e s t o e l n i e t o f n i e t j u i s t wo r d t v a s t g e z e t . Van de 33.000 reizigers dienden in 2003 zo’n 40 reizigers per maand een klacht in die gegrond b l e e k t e z i j n . D i t i s e e n k l e i n p e r c e n t a g e wa n n e e r d i t a f g e z e t wo r d t t e g e n h e t a a n t a l r i t t e n ( 0 , 1 8 % in 2004 tegen 0,4% in 2002), maar elke gegronde klacht is er één teveel. Het afgelopen jaar is de k wa l i t e i t v a n R e g i o T a x i b i n n e n W e s t l a n d e e n p u n t v a n a a n d a c h t g e we e s t . I n d e n i e u we
11
OPENBAAR VERVOER GEMEENTE WESTLAND
GEMEENTE WESTLAND
a a n b e s t e d i n g v a n R e g i o T a x i wo r d e n d e a f s p r a k e n m e t d e v e r v o e r d e r s c h e r p e r n e e r g e z e t . B i j h e t o p s t e l l e n v a n h e t P r o g r a m m a v a n E i s e n wo r d t b i j v o o r b e e l d g e k e k e n i n h o e v e r r e e r s a n c t i e s k u n n e n wo r d e n u i t g e d e e l d a a n d e v e r v o e r d e r b i j r i t t e n d i e v e e l l a t e r a a n k o m e n d a n 2 0 m i n u t e n n a de bestelde vertrektijd. Niet uitgesloten moet dat het “hoger leggen van de lat” voor de vervoerder tot hogere exploitatiekosten leidt. 4.5.
S o c i a l e ve i l i g h e i d
S o c i a l e v e i l i g h e i d i s e e n b e l a n g r i j k k wa l i t e i t s a s p e c t v a n h e t o p e n b a a r v e r v o e r . A a n t r e k k e l i j k e , goed onderhouden en schone voertuigen en haltes dragen bij aan een veilig gevoel. Sociaal veilig o p e n b a a r v e r v o e r i s a a n t r e k k e l i j k v o o r r e i z i g e r s e n z a l d o o r d a t h e t i m a g o v e r b e t e r t , n i e u we reizigers aantrekken. Het begrip veiligheid heeft een objectieve en subjectieve component. Objectieve veiligheid heeft betrekking op de feitelijke veiligheidssituaties, subjectieve veiligheid wo r d t b e p a a l d d o o r h e t g e v o e l v a n v e i l i g h e i d d a t m e n s e n e r v a r e n . Het is niet slecht gesteld met de sociale veiligheid in het openbaar vervoer in het Westland. D e z e c o n c l u s i e i s g e b a s e e r d o p d e “ K wa l i t e i t s t h e r m o m e t e r ” v a n C o n n e x x i o n 4.6.
OV chipkaart
De invoering van de chipkaart is voor de reiziger zeer aantrekkelijk, omdat deze met één kaart “door de hele vervoerketen” kan reizen. Ook voor de OV-bedrijven is de invoering van de c h i p k a a r t v a n we z e n l i j k b e l a n g , o m d a t z i j d a a r m e e e e n m e e r d i r e c t e r e l a t i e v e r k r i j g e n t u s s e n v e r v o e r e n o p b r e n g s t e n , wa t e e n e x t r a p r i k k e l v o o r h e t we r v e n v a n r e i z i g e r s i s . O o k v o o r a f s t e m m i n g v a n b e t a l i n g e n i s i n v o e r i n g v a n d e C h i p k a a r t we n s e l i j k , z o d a t m e n s e n n i e t m e e r v o o r e l k a f z o n d e r l i j k d e e l v a n d e r e i s h o e v e n t e b et a l e n , m a a r é é n k e e r v o o r d e g e h e l e r e i s . M e d i o 2 0 0 6 v o e r t H a a g l a n d e n d e c h i p k a a r t i n . H e t R i j k wi l p e r 1 j a n u a r i 2 0 0 8 d e c h i p c a r d o v e r a l i n N e d e r l a n d i n g e v o e r d h e b b e n . V a n a f d a t m om e n t v e r v a l t h e t h u i d i g e s t r i p p e n k a a r t z o n e s ys t e e m . M e t h e t n i e u we c h i p k a a r t s ys t e e m r e i s t d e g e b r u i k e r m e t 1 k a a r t d o o r d e h e l e O V keten (trein, tram, bus, metro) op een klantvriendelijke manier. 4.7.
OV reisinformatie
R e i z i g e r s h e b b e n g r a a g z e k e r h e i d o v e r h e t v e r l o o p v a n h u n r e i s . Z e k e r b i j v e r t r a g i n g e n wi l l e n z e we t e n h o e l a n g z e m o e t e n wa c h t e n e n o f e r a l t e r n a t i e v e r e i s r o u t e s z i j n . D i t g e l d t n o g s t e r k e r v o o r OV reizigers omdat zij niet zelf het stuur in handen hebben. Ze kunnen zich overgeleverd aan de vervoerder voelen. Verbetering van reisinformatie staat daarom hoog in het prioriteitenlijstje. Westland bestudeert de mogelijkheden van een dynamisch informatie systeem over aankomst- en v e r t r e k t i j d e n v a n b u s s e n o p h e t o v e r s t a p s t a t i o n V e r d i l a a n N a a l d wi j k . B i j d e o v e r i g e h a l t e s z a l wo r d e n v o l s t a a n m e t v e r t r e k t i j d e n v a n d e b u s s e n . 4.8.
Verbetering imago OV
Het gebruik maken van het OV (als alternatief voor de auto) is voor veel burgers niet vanzelfsprekend. Westland zal samen met haaglanden dan ook activiteiten ondersteunen die er op gericht zijn de mogelijkheden die het OV biedt onder de aandacht van de burgers te brengen. 4.9.
Ruimtelijk beleid
H e t i s n i e t z o n d e r m e e r m o g e l i j k n i e u we r u i m t e l i j k e o n t wi k k e l i n g e n v a n u i t h e t O V a a n v u l l e n d t e o n t s l u i t e n z o n d e r a a n t a s t i n g v a n d e g e we n s t e l e v e r i n g v a n b a s i s k wa l i t e i t i n d e b e s t a a n d e gebieden. Beslissingen die ten grondslag liggen aan bestemmingsplannen bepalen in zeer hoge m a t e h e t t o e k o m s t i g e O V - g e b r u i k . C o n c r e e t z i j n t we e b e s l i s m o m e n t e n b e p a l e n d v o o r d e r o l d i e
12
OPENBAAR VERVOER GEMEENTE WESTLAND
GEMEENTE WESTLAND
het OV kan vervullen. Op de eerste plaats gaat het om het niveau van de locatiekeuze of v e r s t e d e l i j k i n g s r i c h t i n g . O p d e t we e d e p l a a t s g a a t h e t o m h e t n i v e a u d a a r o n d e r d e c o n c r e t e s t e d e n b o u w k u n d i g e i n r i c h t i n g v a n e e n t e o n t wi k k e l e n g e b i e d . D e r i c h t l i j n e n v o o r g e c o n c e n t r e e r d e v e r s t e d e l i j ki n g e v e n a l s s t e d e l i j k e o n t wi k k e l i n g s r i c h t i n g e n z i j n bepalend. Mobiliteitsbeleid in algemene zin en locatiebeleid in het bijzonder ondersteunen daarbij. Westland heeft geen railverbindingen. Het concept van OV-gerichte verstedelijking is hier m i n d e r v a n b e l a n g . W e l wo r d t e r n a a r g e s t r e e f d o m i n n i e u w t e o n t wi k k e l e n wo o n g e b i e d e n , e e n g e r i c h t e O V o n t wi k k e l i n g t e k i e z e n wa a r d e b e r e i k b a a r h e i d v a n d e t o e k o m s t i g e i n wo n e r s z e k e r wo r d t g e s t e l d . E e n d e r g e l i j k e o n t wi k k e l i n g k a n we z e n l i j k b i j d r a g e n a a n h e t o p p e i l h o u d e n e n wa a r m o g e l i j k v e r b e t e r e n v a n h e t d r a a g v l a k v a n h e t O V i n W e s t l a n d . O o k k a n h e t i n p o t e n t i e bijdragen aan het verbeteren van de kostendekkingsgraad van het OV.
13
OPENBAAR VERVOER GEMEENTE WESTLAND
GEMEENTE WESTLAND
5.
Prioritering Netwerk
Om gericht het ondersteunende beleid in te kunnen zetten is er voor gekozen om de buslijnen te prioriteren en aan de hand van deze prioritering de maatregelen op het gebied van flankerend beleid uit te voeren. Figuur 3. Prioriteren OV-lijnennet
14
OPENBAAR VERVOER GEMEENTE WESTLAND
GEMEENTE WESTLAND
6.
Knelpuntenmatrix
Inventarisatie knelpunten openbaar vervoer in Westland Prioriteit 1:
Den Haag - Rotterdam, Den Haag - Hoek van Holland
Prioriteit 2:
Den Haag - Naaldwijk, Rijswijk - Maasland, Naaldwijk Zoetermeer
Prioriteit 3:
De Lier - Ter Heijde
Urgentie: +/+ hoog, +/- redelijk, -/- laag Prioriteit 1:
Den Haag - Rotterdam
Locatie
Soort knelpunt
Nr.
Beschrijving
Urgentie
Nieuweweg, Poeldijk
doorstroming
1
Tijdens spits richting Den Haag wordt
+/-
doorstroming belemmerd Kruisweg, Naaldwijk Prioriteit 1:
doorstroming
2
VRI en smalle rijbaan, opstopping nabij VRI
+/-
Beschrijving
Urgentie
Den Haag - Hoek van Holland
Locatie
Soort knelpunt
Nieweweg, Poeldijk
doorstroming
Poeldijkseweg, Monster
doorstroming
Nr.
zie 1 4
Tijdens spits richting Monster wordt
+/-
doorstroming belemmerd Emmastraat, Monster
drempels
5
Te hoge drempels die ongemak en oponthoud
+/-
opleveren Oudelandstraat,
drempels
6
Gravenzande Prioriteit 2:
Te hoge drempels die ongemak en oponthoud
+/- **
opleveren Den Haag - Naaldwijk
Locatie
Soort knelpunt
Nr.
Beschrijving
Urgentie
Haagweg, Monster
drempels
7
Te hoge drempels die ongemak en oponthoud
+/+ **
opleveren Hortensiastraat, Monster
bussluis/dremp
8
Geplaatste bussluis en drempel veroorzaakt
+/+
el
problemen tussen bus en tegemoetkomend
drempels
zie 6
**
verkeer Oudelandstraat, Gravenzande Prioriteit 2:
Rijswijk - Maasland
Locatie
Soort knelpunt
Nr.
Beschrijving
Urgentie
Het Tolland, Wateringen
doorstroming
9
I.v.m. 1 richtingsverkeer wordt doorstroming
+/- **
belemmerd en rijdt bus door woonwijk die niet is geschikt voor busverkeer Kerkstraat, Kwintsheul
drempels
10
duurz. veilig
De duurzaam veilige inrichting
+/+ **
(verkeersdrempels, versmalling rijbaan, asverspringing) botst met het gebruik van snel doorgaand OV, schade bus
Mariendijk, Honselersdijk
plaatsing nw
11
I.v.m. woningbouw verzoek om te halteren
halte
15
+/+ **
OPENBAAR VERVOER GEMEENTE WESTLAND
GEMEENTE WESTLAND
Galgeweg, Naaldwijk
doorstroming
12
(Westerlee)
Op Galgeweg richting Westerlee is geen vrije
+/-
busbaan. Ongelukkige infa nabij VRI, 1 baan wordt bij VRI 3 baans
Prioriteit 2
Naaldwijk - Zoetermeer
Locatie
Soort knelpunt
Nr.
Beschrijving
Urgentie
Woudseweg, 't Woudt
doorstroming
13
Belemmering van doorstroming in
+/- **
ochtendspits Prioriteit 3 Locatie
Soort knelpunt
Nr.
Beschrijving
Urgentie
Heijdseweg, Monster
drempels
14
nw route dr. 2006 en locatie Ter Heijde
+/-
16
OPENBAAR VERVOER GEMEENTE WESTLAND
GEMEENTE WESTLAND
7.
Richtlijnen
O n d e r s t a a n d e r i c h t l i j n e n wo r d e n m a a t g e v e n d v o o r d e a a n l e g v a n n i e u we we g e n o f r e c o n s t r u c t i e v a n we g e n . S l e c h t s i n e n k e l e s i t u a t i e s k a n - m i t s g o e d g e m o t i v e e r d - a f g e we k e n wo r d e n v a n d e z e richtlijnen. 7.1.
Haltekommen/plaatsen
De haltekom of halteplaats is de eerste stap om de reiziger het openbaar vervoer in te krijgen. E e n h a l t e m o e t d a a r o m o o k v o l d o e n a a n d e we n s e n e n e i s e n v a n d e z e t i j d . D e R i c h t l i j n " D e i d e a l e h a l t e " v a n h e t s t a d s g e we s t H a a g l a n d e n g e e f t h i e r i n a l e e n d u i d e l i j k e h a n d r e i k i n g . V o o r d e uitvoering van een halte conformeert de gemeente Westland zich aan deze richtlijn. 7.2.
Halteren op de w eg of ernaast en waar?
O m e e n k e u z e t e m a k e n wa a r we d e b u s l a t e n h a l t e r e n , wo r d t g e b r u i k t g e m a a k t v a n d e R i c h t l i j n e n Duurzaam Veilig. B u i t e n d e b e b o uw d e k o m G e b i e d s o n t s l u i t i n g s we g 6 0 / 8 0 k m / h • D e h a l t e d i e n t t e a l l e n t i j d e vo o r d e we g g e b r u i k e r z i c h t b a a r t e z i j n ; • De halte ligt altijd van de rijbaan af /in een haltekom; • H a l t e s z o d i c h t m o g e l i j k p l a a t s e n b i j k r u i s e n d e we g e n , o m d a t e e n h a l t e v o e t g a n g e r s e n fietsers aantrekken; • De halte ligt ten opzichte van de rijrichting voorbij het kruispunt; • Bij een rotonde geldt dat de halte ten opzichte van de rijrichting voor de rotonde ligt; • O m d e o v e r s t e e k b a a r h e i d v a n d e we g t e b e v o r d e r e n d i e n t e r b i j v o o r k e u r t e h o o g t e v a n d e h a l t e e e n m i d d e n g e l e i d e r a a n we z i g t e z i j n . E r f t o e g a n g s we g 6 0 k m / h • D e h a l t e d i e n t t e a l l e n t i j d e vo o r d e we g g e b r u i k e r z i c h t b a a r t e z i j n ; • De bus halteert op de rijbaan; • O p d r u k k e r e we g e n v a n h e t t y p e 1 k a n h e t n o d i g z i j n o m d e b u s n a a s t d e r i j b a a n t e l a t e n halteren. Binnen de bebouwde kom G e b i e d s o n t s l u i t i n g s we g 5 0 k m / h • D e h a l t e d i e n t t e a l l e n t i j d e vo o r d e we g g e b r u i k e r z i c h t b a a r t e z i j n ; • De halte ligt altijd van de rijbaan af /in een haltekom • U i t z o n d e r i n g s s i t u a t i e i n d i e n h e t p r o f i e l g e e n t ot t e we i n i g r u i m t e b i e d t o m e e n v o l wa a r d i g e haltekom te realiseren. Dan is het incidenteel toegestaan om de bus op de rijbaan te laten halteren: o Alleen bij intensiteiten lager dan 4.000 mvt per etmaal; o Minder dan zes halterende bussen per uur per richting. • H a l t e s z o d i c h t m o g e l i j k p l a a t s e n b i j k r u i s e n d e we g e n , o m d a t e e n h a l t e v o e t g a n g e r s e n fietsers aantrekt; • De halte ligt ten opzichte van de rijrichting voorbij het kruispunt; • Bij een rotonde geldt dat de halte ten opzichte van de rijrichting voor de rotonde ligt; • Om de oversteekbaarheid te bevorderen dient er bij voorkeur te hoogte van de halte een m i d d e n g e l e i d e r a a n we z i g t e z i j n .
17
OPENBAAR VERVOER GEMEENTE WESTLAND
GEMEENTE WESTLAND
E r f t o e g a n g s we g 3 0 k m / h W e s t l a n d wi l z o v e e l m o g e l i j k b u s s e n v e r m i j d e n o p d i t t yp e we g . H e t k a n e c h t e r v o o r k o m e n d a t e r e e n l i j n v o e r i n g a a n we z i g i s . • D e h a l t e d i e n t t e a l l e n t i j d e vo o r d e we g g e b r u i k e r z i c h t b a a r t e z i j n ; • De bus halteert op de rijbaan. V o o r z i e n i n g e n e n u i t vo e r i n g B u s h a l t e s d i e n e n i n h e t k a d e r v a n u n i f o r m i t e i t e n h e r k e n b a a r h e i d e e n g e we n s t r e g i o n a l e v o o r z i e n i n g e n n i v e a u t e h e b b e n c o n f o r m d e r i c h t l i j n e n v a n h e t s t a d s g e we s t H a a g l a n d e n . D e g e m e e n t e W e s t l a n d c o n f o r m e e r t z i c h h i e r a a n . H e t b e h e e r e n o n d e r h o u d v a n a b r i ' s l a n g s d e we g verdient aandacht. Halte elementen Uitstraling a . K wa l i t e i t , we r v e n d e n h e r k e n b a a r ; b. Uniformiteit, eenheid in vormgeving en kleur. II. Wachtruimtes a . H a l t e s wa a r m e e r d a n 5 0 p e r s o n e n p e r d a g i n s t a p p e n v o o r z i e n v a n a b r i ' s d i e b e s c h e r m i n g b i e d e n t e g e n z o n , we e r e n wi n d ; b. Voldoende beschutte zitplaatsen; c. Materialen, milieuvriendelijk en vandalisme bestendig. III. Perrons a. Ruime afmetingen, voor voldoende manoeuvreerruimte voor rolstoelen; b. Voldoende loopruimte, incl. logische gids en geleidelijnen; c . V r i j e h o o g t e , v e r t i c a l e e l e m e n t e n wa a r m e n v r i j o n d e r d o o r k a n b e we g e n ; I.
IV.
V.
VI.
VII.
d. Alle verticale elementen in één lijn. Onderhoud a. Frequent en regulier onderhoud; b. Voldoende afvalbakken; c . V e r wi j d e r e n v a n g r a f f i t i e n k r a s s i t i ; d . H i n d e r l i j k a f v a l , v u i l e n v i e z i g h e i d b i n n e n e e n d a g v e r wi j d e r e n ; e. Vervuiling en vernieling, mits dit mogelijk is, binnen één dag na melding herstellen. Kaartverkoopapparatuur a . B i j b u s s t a t i o n s wa a r o v e r s t a p m o g e l i j k h e d e n z i j n d i e n t i n v e r b a n d m e t d e o v - c h i p k a a r t e e n o p wa a r d e e r u n i t e n e e n k a a r t e n a u t o m a a t a a n we z i g t e z i j n ; b. Apparatuur dient voor rolstoelers bereikbaar te zijn. Passagiersinformatie a. Halte-informatie op elke halte; b. Voorkeur voor infoborden in de abri mits dit mogelijk is; c . B i j b u s s t a t i o n s e n g r o t e r e o v e r s t a p h a l t e s k a n d i t m i d d e l s e e n d i g i t a a l e n a c t u e e l d i s p l a y. Toegankelijkheid. a . D e g e m e e n t e s t r e e f t e r n a a r d a t h e t o p e n b a a r v e r v o e r o v e r d e we g v o o r i e d e r e e n i n 2010 toegankelijk is. T e c h n i s c h e u i t vo e r i n g .
I.
Maten van de halte
18
OPENBAAR VERVOER GEMEENTE WESTLAND
GEMEENTE WESTLAND
II.
III.
IV.
V.
VI.
W e s t l a n d c o n f o r m e e r t z i c h a a n d e we t t e l i j k e k a d e r s e n d e C R O W r i c h t l i j n e n d i e l a n d e l i j k g e l d e n . V o o r d e m a a t v o e r i n g v a n d e b u s h a l t e n v e r wi j z e n w e d a n o o k n a a r d e v o l g e n d e publicaties: a . C R O W p u b l i c a t i e 1 6 4 , H a n d b o e k we g o n t we r p ; b . C R O W A S V V 2 0 0 4 , A a n b e v e l i n g e n v o o r v e r k e e r s v o o r z i e n i n g e n b i n n e n d e b e b o u wd e k o m ; c. CROW publicatie 184, Toegankelijkheid openbaar busvervoer - Aanbevelingen voor een gelijkvloerse in- en uitstap. Verharding en helling van de halte a. De verharding van de halte is stroef en horizontaal, zonder verzakkingen en goed a f wa t e r e n d ; b. De helling in de lengterichting is maximaal 1%; c . D e h a l t e l i g t a l t i j d i n e e n r e c h t s t a n d , wa a rb i j d e d wa r s h e l l i n g i n v e r b a n d m e t d e a f wa t e r i n g minimaal 1% bedraagt; d. Aan beide einden van de halte is voor mensen met een beperkt loopvermogen een helling a a n we z i g . D e z e h e l l i n g b e d r a a g t m i n i m a a l 1 : 1 2 e n b i j v o o r k e u r 1 : 1 8 , 3 . Tegelmarkering D e b u s h a l t e d i e n t o v e r d e g e h e l e l e n g t e t e wo r d e n v o o r z i e n v a n e e n z wa r t - wi t t e tegelmarkering en een gemarkeerde instapplaats Plaats Haltebord a . H a l t e p a a l d i e n t z o d a n i g g e p l a a t s t t e wo r d e n d a t h e t v o o r z o we l d e b e s t u u r d e r a l s v o o r d e passagiers overzichtelijk is; b. De haltepaal staat in dezelfde lijn als de andere verticale elementen; c. Indien er geen andere verticale elementen zijn dan dient de haltepaal 150 cm. uit de h a l t e r a n d t e wo r d e n g e p l a a t s t . Verlichting a. Haltes voorzien van goede verlichting, zodanig dat er voldoende licht is over de gehele lengte van de halte; b. Looproute voorzien van voldoende verlichting; c. Verlichtingsniveaus: i. Op niet overkapte perrons gemiddeld minimaal 100 lux; ii. Op overdekte perrons gemiddeld minimaal 200 lux. d. De verlichting dient gelijkmatig te zijn; e . D e v e r l i c h t i n g d i e n t a l t i j d t e wo r d e n u i tg e v o e r d m e t wi t l i c h t ( b e t e r e s o c i a l e v e i l i g h e i d ) . Fietsparkeervoorzieningen a . C a p a c i t e i t d i e n t 1 0 á 2 0 % h o g e r d a n a a n b o d o m . wi l d p a r k e r e n t e g e n t e g a a n ; b. Flexibel plaatsen, eenvoudig starten en dan uitbreiden indien dit nodig blijkt te zijn ( r e k e n i n g h o u d e n i n h e t o n t we r p v a n d e h a l t e ) ; c. De minimumvoorziening is en diefstalbestendige beugel die voldoet aan het fietsparkeurmerk; d. Optioneel is een transparante overkapping; e. De fietsparkeervoorziening dient voorzien te zijn van goede verlichting met het oog op sociale veiligheid, vandalisme en gebruiksvriendelijkheid; f . D e p l a a t s v a n d e f i e t s p a r k e e r v o o r z i e n i n g i s b i j v o o r k e u r a a n d e z i j d e wa a r d e m e e s t e passagiers opstappen. 7.3.
Rotondes
E e n r o t o n d e b e v o r d e r t z o we l d e d o o r s t r o m i n g a l s d e v e r k e e r s v e i l i g h e i d . I n d e o n t we r p f a s e v a n r o t o n d e s d i e n e n wa a r m o g e l i j k d e r a n d v o o r wa a r d e n v a n d e b u s v e r v o e r d e r i n h e t o n t we r p t e
19
OPENBAAR VERVOER GEMEENTE WESTLAND
GEMEENTE WESTLAND
wo r d e n v e r we r k t . D e z e h e b b e n b e t r e k k i n g o p d e b i n n e n - e n b u i t e n s t r a a l v a n e e n r o t o n d e o m frictie schade aan bussen zoveel mogelijk te beperken. Binnenstraal rotonde Om snelheidsverschillen tussen een auto en een bus op een rotonde te beperken en de r i j b a a n b r e e d t e o p d e r o t o n d e n i e t g r o t e r t e l a t en wo r d e n d a n 6 , 0 0 m . d i e n t d e b i n n e n s t r a a l minimaal 10 meter te zijn. Bij deze straal kan een bus de rotonde passeren met een m a x i m u m s n e l h e i d v a n 2 0 k m / h . G e l e t o p d e g e m i d d e l d e s n e l h e i d , z i j n d e 3 0 k m / h , i s h e t we n s e l i j k dat de binnenstraal van een rotonde minimaal 12,50 meter is. Buitenstraal rotonde D e b u i t e n s t r a a l i s a f h a n k e l i j k v a n d e b i n n e n s t ra a l a f h a n k e l i j k v a n d e p a s s e r s n e l h e i d d i e g e k o z e n wo r d t ( 2 0 o f 3 0 k m / h ) d i e n t d e b i n n e n s t r a a l v e r g r o o t t e wo r d e n m e t 5 , 7 5 m . ( 2 0 k m / h ) e n 5 , 5 0 / 5 , 2 5 en 5,00 m. (30 km/h). De breedte van de toerit dient minimaal 4,00 m. te bedragen en de breedte van de afrit bedraagt minimaal 4,50 m. De aansluitboog van de toerit is minimaal 12,50 en de aansluitboog van de afrit bedraagt minimaal 15,00 m. I n d i e n o p d e r o u t e v i j f t i e n m e t e r b u s s e n e n / o f g e l e d e b u s s e n wo r d e n g e b r u i k t d a n d i e n t e r b i j d e t o e - e n a f r i t t e n h e t m i d d e n e i l a n d t e wo r d e n v o o r z i e n e e n o v e r r i j d b a a r g e d e e l t e v a n m i n i m a a l 3 , 0 0 meter breed. Deze strook is niet verhoogd maar uitgevoerd als rammelstrook. Voor verdere m a a t v o e r i n g v e r wi j z e n w i j n a a r d e d i v e r s e C R O W p u b l i c a t i e s . 7.4.
VRI geregelde kruispunten
V o o r d e V R I g e r e g e l d e k r u i s i n g e n k u n n e n we o n d e r s c h e i d m a k e n t u s s e n s t a r r e e n verkeersafhankelijk gecoördineerde regelingen. De verkeersafhankelijke regelingen zijn t o e p a s b a a r o p b u s r o u t e s . H e t b e h e e r e n o n d e r h o u d v a n v e r k e e r s r e g e l i n s t a l l a t i e s wa a r e e n p r i o r i t e i t v o o r z i e n i n g v o o r d e b u s b e v i n d t i s e e n a a n d a c h t s p u n t . D e i n s t a l l a t i e s we r k e n n i e t a l t i j d naar behoren. D e g e we n s t e s i t u a t i e i s e e n v e r k e e r s a f h a n k e l i j k e r e g e l i n g v a n d e v e r k e e r s r e g e l i n s t a l l a t i e . D e z e r e g e l i n g d i e n t d a n t e wo r d e n v o o r z i e n v a n e e n s ys t e e m d i e p r i o r i t e i t v e r l e e n d a a n h e t b u s v e r k e e r . E r k a n b i j v e r k e e r s r e g e l i n s t a l l a t i e s e e n k e u z e g e m a a k t wo r d e n t u s s e n d r i e s ys t e m e n . • VETAG en VETAG II; • VECOM • SICS I n o v e r l e g m e t H a a g l a n d e n d i e n t e e n v o o r k e u r t e wo r d e n b e p a a l d . D e v o l g e n d e k r u i s p u n t e n i n h e t W e s t l a n d z i j n v o o r z i e n v a n e e n v e r k e e r s r e g e l s ys t e e m : - Knooppunt Bruinsma - K r u i s i n g D i j k we g / N 2 1 3 - K r u i s b r o e k we g / K r u i s we g
20
OPENBAAR VERVOER GEMEENTE WESTLAND
GEMEENTE WESTLAND
7.5.
Drempels
Snelheids beperkende maatregelen in de vorm van drempels genereren een spanningsveld tussen verkeersveiligheid, doorstromingsmaatregelen en comfortabele busverbindingen. I n p r i n c i p e wo r d e n e r g e e n s n e l h e i d s b e p e r k e n d e m a a t r e g e l e n g e n o m e n o p b u s r o u t e s . E c h t e r i n sommige gevallen ontkomt de gemeente Westland onder druk van de publieke opinie er niet aan om fysieke snelheidsremmende maatregelen op busroutes toe te passen. Verkeersveiligheids b e l a n g e n w e g e n z wa a r d e r d a n e c o n o m i s c h e b e l a n g e n . H e t a a n b r e n g e n v a n s n e l h e i d s r e m m e n d e maatregelen heeft echter grote gevolgen voor het openbaar vervoer. Deze hebben effect op de r i j t i j d , e x p l o i t a t i e , o n d e r h o u d m a t e r i e e l , c o m f o r t p a s s a g i e r e n f ys i e k e g e s t e l d h e i d v a n d e buschauffeur. Het nemen van snelheidsremmende maatregelen op busroutes dienen we l o v e r wo g e n e n a l t i j d i n o v e r l e g m e t d e O V - e x p l o i t a n t g e n o m e n t e wo r d e n . B i j t o e p a s s i n g v a n f y s i e k e s n e l h e i d r e m m e n d e m a a t r e g e l e n m o e t e n wo r d e n t o e g e p a s t : • Drempels Richtlijn Verkeersdrempels, CROW publicatie 172. • Lang plateau o 60 km/h helling 1:40 o 50 km/h helling 1:40 o 30 km/h helling 1:25 o lengte plateau minimaal 7,00 m. (12 m bus) o lengte plateau minimaal 9,00 m. (15 m bus) o lengte plateau minimaal 13,00 m. (gelede bus) o bij voorkeur in de buurt van een bushalte • Wegversmalling o T o e p a s s e n i n 3 0 k m - z o n e s , 5 0 k m / h we g e n e n 6 0 k m - z o n e s < 4 . 0 0 0 m v t / e t m a a l o B r e e d t e we g v e r s m a l l i n g m i n i m a a l 2 , 9 0 m . • Asverspringing/rijstrookuitbuiging o T e g e b r u i k e n b i j 5 0 , 6 0 e n 8 0 k m / h we g e n o Bij toe- en ingang breedte rijbaan minimaal 4,50 meter, voorkeur van 5,25 meter o Rijbaan breedte ter hoogte van de versmalling minimaal 3,50 meter o Uitbuiging van 20o op de hoekpunten •
30 km/h uitbuiging 5 m. en lengte asverspringing bedraagt 45 m. 5 0 k m / h u i t b u i g i n g 8 , 5 0 m . e n e e n le n g t e a s v e r s p r i n g i n g b e d r a a g t 8 4 m .
Bus-sluisen en drempels o Ervaringen in de gemeente Westland leert dat met de toepassing van busdrempels t e r u g h o u d e n d m o e t wo r d e n o m g e g a a n . U i t v o e r i g o n d e r z o e k n a a r d e e f f e c t e n o p een route voor alle verkeersdeelnemers en trillinghinder zijn een vereiste.
21
OPENBAAR VERVOER GEMEENTE WESTLAND
GEMEENTE WESTLAND
8.
Contracten
Binnen de gemeente Westland zijn er een drietal aanbieders van abri contacten. 1. PK media (Wateringen, De Lier) contract tot 28-02-2007 2 . S i l k o m e d i a ( N a a l d wi j k / H o n s e l e r s d i j k ) c o n t r a c t t o t 7 - 1 2 - 2 0 0 9 3. Alrecon (Monster/Poeldijk) contract tot 8-10-2007 De gemeente 's Gravenzande heeft geen onderhoudscontract. Daar is het eigendom en beheer van de abri's in handen van de gemeente Westland. De contracten die met de aanbieders zijn afgesloten regelen de plaatsing, het onderhoud en de r e c l a m e v o e r i n g i n d e a b r i ' s . B i n n e n W e s t l a n d z i j n e r f e i t e l i j k t we e t yp e n c o n t r a c t e n . − Abri's zijn in eigendom van de gemeente en er is een reclame en onderhoudscontract afgesloten. Als de aanbieder stopt, stopt alleen het onderhoud en de reclame uiting en blijft de abri staan. − E e n a n d e r t y p e c o n t r a c t i s d a t z o we l h e t e i g e n d o m a l s h e t b e h e e r e n d e r e c l a m e u i t i n g e n d o o r d e a a n b i e d e r wo r d e n v e r z o r g d . I n d i e n d e a a n b i e d e r s t o p t k u n n e n o o k d e a b r i ' s d o o r d e aanbieder worden meegenomen. De bedrijven hebben inkomsten vanuit de reclame uitingen en kunnen met die gelden de abri's onderhouden. In de contracten van de aanbieders staat opgenomen dat er geen r e c l a m e b o o d s c h a p p e n m o g e n wo r d e n g e t o o n d d i e i n s t r i j d z i j n m e t d e o p e n b a r e o r d e e n g o e d e zede. Westland streeft ernaar om in 2009 alle abri’s in eigendom te hebben en de reclamevoering en het onderhoud bij één marktpartij te hebben geregeld.
9. De − − − − − − −
Literatuurlijst volgende literatuur is gebruikt om tot dit rapport te komen. C R O W H a n d b o e k W e g o n t we r p , p u b l i c a t i e 1 6 4 A t / m D ; C R O W A S V V 2 0 0 4 , A a n b e v e l i n g e n v o o r v e r k e e r s v o o r z i e n i n g e n b i n n e n d e b e b o u wd e k o m ; CROW OV-vriendelijke infrastructuur, publicatie 141; CROW Toegankelijkheid openbaar busvervoer, aanbevelingen voor een gelijkvloerse in- en uitstap, publicatie 184; COW Richtlijn Verkeersdrempels, publicatie 172; VSN groep, Maten voor de Bus; S t a d s g e we s t H a a g l a n d e n , D e I d e a l e H a l t e , v e r s i e 1 7 f e b r u a r i 2 0 0 4
22