Projectbeheersing door Risicomanagement en Systems Engineering Utrecht, 22 april 2009
Movares, Utrecht 22 april 2009
1
Sponsors IPMA-NL IPMA NL Hoofdsponsors
Jaarsponsors
Movares, Utrecht 22 april 2009
2
Projectbeheersing door Risicomanagement en Systems Engineering
Risicomanagement en Systems Engineering
voor: • Integrale projectbeheersing en • Transparant proces Door: Dick Nederveen, Senior Adviseur/Kennismanager Risicomanagement Marcel van de Ven, Senior Adviseur Systems Engineering Movares, Utrecht 22 april 2009
3
Programma • • • • • • •
Introductie / Voorstellen SE en RM waarom? Plaats van SE en RM binnen een project p SE Deelpresentatie Deelpresentatie RM Projectvoorbeelden Discussie Movares, Utrecht 22 april 2009
4
Organisatie • Bezoekerspas inleveren bij verlaten van gebouw in de zuil • Uiterlijk 18.30-18.45u gebouw verlaten • Garage Sbt sluit om 19 19.00u 00u echt
Movares, Utrecht 22 april 2009
5
Introductie Marcel van de Ven Sr. adviseur Systems Engineering Movares Nederland b.v. bv Dick Nederveen Senior Adviseur / Kennismanager Risicomanagement Movares Nederland b.v. Movares, Utrecht 22 april 2009
6
SE en RM waarom? • RWS en ProRail eisen het in opdrachten • Marktpartijen gaan ontwerpen (oa D&C) • Proces- kwaliteitsverbetering g in bouwprojecten (veel opleverfouten) • Expliciet maken van (ontwerp (ontwerp-)keuzen )keuzen • Faalkostenreductie / optimalisaties Movares, Utrecht 22 april 2009
7
Plaats van SE en RM in een project bijv. IPM-model RWS
Movares, Utrecht 22 april 2009
8
Deelpresentatie p Systems Engineering Marcel van de Ven, Senior Adviseur Systems Engineering
Movares, Utrecht 22 april 2009
9
Systems y Engineering g g in de praktijk Positie van SE in de nieuwbouw Projectmanagement Systems Engineering
Risico management LCM
Movares, Utrecht 22 april 2009
10
Wat is eigenlijk SE Het is niet: • Een wondermiddel • Een vervanging voor specialisten • Een administratiesysteem • Een vastomlijnd stappenplan
Movares, Utrecht 22 april 2009
11
Wat is SE dan wel? • Een methode om te borgen dat er een werkend systeem ontstaat dat de wensen en de behoeften van de opdrachtgever vervult • Een systematische manier van werken • Een methode die inzicht geeft in de keuzes die engineers maken en de gevolgen van die keuzes Movares, Utrecht 22 april 2009
12
Denken in systemen
Movares, Utrecht 22 april 2009
13
V model volgens de leidraad SE V-model
Movares, Utrecht 22 april 2009
14
V model theorie ontwerpfase VBehoefte
(Deel)Oplossing p g1 (Deel)O l Oplossing i 2
(Sub) -eis 1
(Deel)(D l) Oplossing 3
(Sub)eis 2 Movares, Utrecht 22 april 2009
15
V model praktijk ontwerpfase V-model • Vraagspecificatie op detailniveau y breakdown structure • System (objectenboom) ontbreekt • Relaties tussen functies functies, objecten en eisen zijn soms verbroken Een oorzaak: Overdracht van data Movares, Utrecht 22 april 2009
16
Ontwerpen in de leidraad SE
Movares, Utrecht 22 april 2009
17
Uitwerking vraag naar oplossing VraagspecifiVraag catie specificatie Referentieontwerp
Eisen sub-systeem
Variantenstudie
TradeOff matrix
Movares, Utrecht 22 april 2009
Validatie Ontwerpdocument
Verificatie matrix ti
18
Praktijk met SE • De oplossing die men voor ogen staat functioneel willen beschrijven • Risico’s verschuiven naar partijen die daar g geen invloed op p kunnen uitoefenen • Normen en voorschriften over SE algemeen van toepassing verklaren
Movares, Utrecht 22 april 2009
19
Configuratiemanagement • NEN – ISO 10007 – – – – –
Planning Id tifi ti Identificatie Wijzigingenbeheer Beheer status Fysieke audit
• Integratie met beheer en onderhoud in gebruikfase Movares, Utrecht 22 april 2009
20
Realisatieproces • Verificatie: Maak ik het goed? g • Validatie: Maak ik het goede? Wat is het verschil?
Movares, Utrecht 22 april 2009
21
Verificatie Klantbehoefte: “Ik wil een wit koffiebekertje voor mijn automaat” Eisenspecificatie: 1. …dient 150 cc vloeistof te kunnen bevatten 2. …geschikt te zijn voor vloeistof temp=80°C 3. …kleur wit RAL9003… 4. …dient recyclebaar te zijn… Movares, Utrecht 22 april 2009
√ √ √ √ 22
Validatie Welke wordt het?
Movares, Utrecht 22 april 2009
23
Tot besluit • • • •
Spreek één taal p definities af Spreek Maak een begrippenlijst www leidraadse nl www.leidraadse.nl Dank voor uw aandacht Movares, Utrecht 22 april 2009
24
Deelpresentatie Risicomanagement Dick Nederveen. Senior Adviseur / Kennismanager Risicomanagement
• • • •
Plaats van RM binnen PM RISMAN-methode RM-cyclus Relatie RM: SE, SE scopemanagement, t planning, l i kosten, SCB/EKB, contractbeheersing
• Communicatief RM Movares, Utrecht, 22 april 2009
25
Plaats van RM binnen PM • • • • •
RWS: IPM-model ProRail: Diverse Procesbeschrijvingen j g IPMA: PMI-Bok (Chapter 11: Project Risk Management) PRINCE2: Management of Risks Risks: Risklog Etc.
Æ Divers!! Movares, Utrecht 22 april 2009
26
RISMAN methode RISMAN-methode Ontwikkeld:RWS,, ProRail,, GW Rtd,, TU-Delft en TG
• Voor Infrastructuur projecten
Zie www.risman.nl en www.risnet.nl
Movares, Utrecht 22 april 2009
27
RM cyclus RM-cyclus Vaststellen doel: • • • • •
Stap p Stap p Stap Stap Stap p
1: 2: 3: 4: 5:
In kaart brengen g risico's Vaststellen belangrijkste risico's In kaart brengen g beheersmaatregelen g Uitvoeren beheersmaatregelen Evalueren effect maatregelen g
Movares, Utrecht 22 april 2009
28
risico analyse
RISMAN S cirkel i k l
vernieuwde risico analyse evalueer status
kies maatregelen voer maatregelen uit Movares, Utrecht 22 april 2009
29
RISMAN Speciale onderwerpen RISMANVerder uitgewerkt: • Risicomanagement op programmaniveau • Communicatie over risico's • Contracten & risico's • Beslissingen • Communicatief Risicomanagement OG-ON
Movares, Utrecht 22 april 2009
30
RM irt andere prm-aspecten prm aspecten • • • •
Systems Engineering (SE); Planning; Haalbaarheidsanalyses (MC-simulaties); Kosten; Probabilistisch ramen Systeem Gerichte Contractbeheersing / Kwaliteitsborging (SCB/EKB) • Scope- en Configuratiemanagement, • Contractbeheersing, -Management
Movares, Utrecht 22 april 2009
31
Communicatief Risicomanagement Resultaten van project IRIS g I ntegratie Risicomanagement In Samenwerkingsprojecten
Movares, Utrecht 22 april 2009
32
Samen delen voor actief en effectief risicomanagement (bespreken, delen, doen) Iedereen kan inhoudelijk aan risicomanagement doen. Het is de kunst om verschillende individuele acties te verbinden, door (beter) te communiceren. Movares, Utrecht 22 april 2009
33
Communicatief Risicomanagement: Bespreken > Delen > Doen Doelstelling RISNET: • Aantoonbaar RM in 80% van alle projecten:
(Beleidsplan 2007-2012)
• Voor gezamenlijk risicomanagement: – Wederzijdse Wede ijdse afstemming van an belang – Gezamenlijke focus op urgentie – Door te communiceren • Communicatief risicomanagement is een aanvulling op de i h d lijk aanpak inhoudelijke k van RM
Movares, Utrecht 22 april 2009
34
Oud beeld: OG ÅÆ ON
Movares, Utrecht 22 april 2009
35
Essentieel voor goed risicomanagement: F Focussen op b belangen l Voor goede aanpak: • • • •
Naast inhoud, procedure ook Interactie Door te focussen ÆEffectief Communiceren Brede focus Æalle belangen Focus op het juiste moment!
Movares, Utrecht 22 april 2009
36
Essentieel: Focussen op belangen
Movares, Utrecht 22 april 2009
37
(I) Belang interactie: samen delen •
Risicomanagement is: – Zelf verantwoordelijkheid nemen (‘hoeksteen’ van RM) – Verantwoordelijkheid helder maken en verbinden (accepteren)
•
Dit – – –
maakt risicomanagement: wederzijds en dus interactief en dus communicatief
• Belangen en beelden delen Æ gemeenschappelijke perceptie van risico’s
• Informeren en interpreteren (in plaats van instrueren) Æ Eigen belang wordt duidelijk,verantwoordelijkheid duidelijk verantwoordelijkheid wordt gevoeld
• Urgentie en maatregelen bepalen • Afspraken maken wat er gedaan gaat worden Movares, Utrecht 22 april 2009
38
(II) Hoe ga je focussen? Focussen via techniek van ‘2 x 2 - vragen’: – Wat vind jjijj echt belangrijk? g j – Wat is het resultaat dat je wilt / proces dat daarbij hoort en waar zitten de risico’s? – Wie en wat is ervoor nodig om de risico’s te beheersen? – Wat ga jij nu doen?
Wat bereik je: – Bespreken, p , om samen te ‘delen’ – Delen, om te weten wat een ieder gaat doen – Doen, om aan te pakken en vertrouwen/samenwerking te realiseren Movares, Utrecht 22 april 2009
39
(III) Voldoende brede focus:
Focussen op alle belangen, belangen beelden en risico risico’s s
Movares, Utrecht 22 april 2009
40
( ) Tijdig (IV) jd g e en regelmatig ege at g focussen: ocusse Juiste focus op het juiste moment
Movares, Utrecht 22 april 2009
41
( ) Tijdig (IV) jd g e en regelmatig ege a g focussen: ocusse Juiste focus op het juiste moment
Initiatief Aanleiding Projectdefinitie
Programma van Eisen
Voorbereiding van de aanbesteding
Aanbesteding
Realisatie
Gebruik/ beheer
......
Door opdrachtgever (indien mogelijk met derden en/of aanbieders): Focussen met nadruk op ‘organisatie’ en in mindere mate op ‘persoon’
Movares, Utrecht 22 april 2009
42
(IV) Tijdig en regelmatig focussen: Juiste focus op het juiste moment
Movares, Utrecht 22 april 2009
43
(IV) Tijdig en regelmatig focussen: J i t focus Juiste f op het h t juiste j i t momentt
Movares, Utrecht 22 april 2009
44
(IV) Tijdig en regelmatig focussen: Juiste focus op het juiste moment IInitiatief iti ti f Aanleiding Projectdefinitie
Programma van Eisen
Voorbereiding van de aanbesteding
Aanbesteding
Kick off: Door opdrachtgever, opdrachtnemer(s) en andere stakeholders gezamenlijk: Focussen met sterke nadruk op focus ‘organisatie’ en ‘persoon’
Realisatie
Gebruik/ beheer
......
Gunning
Realisatie Risicomanagement Samenwerking
Oplevering: D Door opdrachtgever d ht en opdrachtnemer, d ht zo mogelijk beheerder en eventueel derden gezamenlijk: Focussen op ‘project’, ‘organisatie’ en ‘persoon’ persoon t.b.v. t b v evaluatie, evaluatie leren en vervolg Movares, Utrecht 22 april 2009
Oplevering
Regelmatig herhalen: Door opdrachtgever, opdrachtnemer en eventuele derden gezamenlijk: F Focussen mett sterke t k nadruk op focus ‘organisatie’ en focus ‘individu’
45
(IV) Tijdig en regelmatig focussen: J i t focus Juiste f op het h t juiste j i t momentt
Movares, Utrecht 22 april 2009
46
Hoe kun je aan de slag met communicatief risicomanagement? 1. Zorg voor acceptatie in je omgeving 2 2.
G h Ga hett doen d
3.
Organiseer de goede condities
Ad. 1. Deel het belang ervan met directe collega’s (door het direct in praktijk te brengen) Deel het belang ervan met je opdrachtgevers of met de partnerorganisaties (door het direct al in praktijk te brengen)
Movares, Utrecht 22 april 2009
47
Hoe kun je aan de slag met communicatief risicomanagement? 1.
Zorg voor acceptatie in je omgeving
2 Ga het doen 2. 3.
Organiseer de goede condities
Ad. 2. Deel je proces op in stappen waarin je je voorneemt (gezamenlijk) te gaan focussen Ga focussen: 2 x 2 - vragen
Movares, Utrecht 22 april 2009
48
Hoe kun je aan de slag met communicatief risicomanagement? 1.
Zorg voor acceptatie in je omgeving
2.
Ga het doen
3.
Organiseer de goede condities Ad. 3. Creëer vervolgens ook echt de gelegenheid die je nodig hebt om te focussen: ruimte, tijd, momentum Zorg dat je in een rustige omgeving kunt oefenen om je te bekwamen Zorg dat je in je organisatie mensen krijgt die sessies kunnen faciliteren Movares, Utrecht 22 april 2009
49
RM-Project: j A2- Everdingen g –Deil van 2x2 naar 2x3 Æ 2x4 rijstroken (RM in planstudie planstudie,voorbereiding voorbereiding en uitvoering)
• • • • •
2 aannemers (-combinaties) (D&C) Planstudiefase (2x4) bijna afgerond Versnellingsmaatregelen accoord Aannemers werken onder Kwal.borging Kwal borging RWS werkt met Syst. Gerichte Contractbeheersing
Movares, Utrecht 22 april 2009
50
Afsluiting • Vragen / opmerkingen: RM: Dick Nederveen; tel 030 265 3284, 3284
[email protected] dick nederveen@movares nl SE: Timo Giling; tel 030 265 3413,
[email protected] Marcel v.d. v d Ven; tel 030 265 3291 www.movares.nl www.werkenbijhetleuksteingenieursbureau.nl k bijh tl k t i i b l
Movares, Utrecht 22 april 2009
51