Resultaten KAVB 2013

Resultaten KAVB 2013

13

VOORWOORD

Opbouwen Het jaar 2013 was het jaar waarin afscheid genomen werd van veel collectieve zekerheden in de bloembollensector. Met het besluit tot opheffen van het Productschap Tuinbouw werd tegelijkertijd ook de afbouw van veel gezamenlijk gefinancierde activiteiten in gang gezet. Bij de start van 2013 was dan ook volledig onduidelijk welke activiteiten na afloop van het jaar nog voor de sector uitgevoerd konden blijven worden. Inmiddels is het jaar afgesloten en is duidelijk dat de KAVB veel zaken die voor onze achterban belangrijk zijn heeft weten te behouden. Zo zijn er inmiddels vrijwillige alternatieven voor de vergoedingsregelingen voor schade door stengelaaltje in narcis en tulpen, is er een leliefonds opgericht waaruit onderzoek gefinancierd wordt, kunnen energieprojecten nog worden uitgevoerd, is er nog financiering voor het aanvragen van vrijstellingen voor gewasbeschermingsmiddelen, worden problemen op het gebied van naamgeving van cultivars nog steeds aangepakt en wordt belangrijke regelgeving zoals de Knolcyperusverordening overgedragen aan het ministerie van Economische Zaken. Naast de afbouw is er in een jaar tijd dus ook al weer veel opgebouwd! In het voor u liggende resultatenoverzicht wordt u in een oogopslag duidelijk wat de KAVB het afgelopen jaar nog meer voor u heeft gedaan en bereikt. We zijn er echter nog niet. Zo maken we ons grote zorgen over de financiering van teelttechnisch onderzoek. Zonder goede infrastructuur en onderzoekers wordt het onmogelijk om snel en goed in te kunnen spelen op problemen en kansen. Ook ontbreken op dit moment afzetstatistieken zodat we in het duister tasten over de ontwikkelingen op afzetmarkten. Daarnaast wordt nog gezocht naar mogelijkheden om een milieujaarverslag uit te brengen. Heel belangrijk, gezien de huidige discussies over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in de bloembollenteelt en de publieke opinie. Werk aan de winkel dus voor het komende jaar! Tot slot: de KAVB heeft zich het afgelopen jaar samen met de leden ingespannen om zoveel mogelijk duidelijkheid te scheppen, oplossingen te zoeken en nieuwe wegen in te slaan. Ook komend jaar staan alle medewerkers en bestuurders van de KAVB weer klaar om, samen met u, verder te bouwen aan een gezonde bloembollensector.

René le Clercq Algemeen voorzitter KAVB 2

Prisca Kleijn Directeur KAVB

VERENIGING

Tweede Ledendag in teken van afscheid voorzitter Op 7 maart organiseerde de KAVB voor de tweede keer een Ledendag. Het scheiden van de huishoudelijke vergadering in december en een meer informele bijeenkomst voor de leden bleek in 2012 een goede zet te zijn geweest. Op 7 maart 2013 kwamen ruim 200 leden naar Corpus in Leiden. Wijnboer Ilja Gort hield deze middag een inspirerend verhaal over ondernemerschap. Centraal tijdens deze Ledendag stond het afscheid van KAVB-voorzitter Sjaak Langeslag. In totaal 21 jaar was hij voorzitter van de vereniging. Verschillende sprekers gingen in op de vele facetten van zijn voorzitterschap. Op voorstel van het hoofdbestuur beloonden de leden zijn jarenlange inzet met het erevoorzitterschap, een titel die in de ruim 150-jarige geschiedenis van de vereniging slechts twee keer eerder is verleend. Als aandenken aan zijn afscheid kreeg Langeslag het eerste exemplaar van de bundel Voorbij en verder uitgereikt. Daarin is een selectie opgenomen van de columns die hij schreef voor Bloembollencultuur en later BloembollenVisie.

Kredietverzekering voorziet in behoefte Ook in 2013 konden KAVB-leden gebruik maken van de kredietverzekering die de KAVB haar leden biedt. Het afgelopen jaar kon de KAVB constateren dat dit voor leden een financieel gunstige dienst is, waarvan het gebruik het afgelopen jaar is gestegen.

2012: positief financieel resultaat De jaarrekening van de KAVB over 2012 sluit af met een positief resultaat. Ook voor 2013 verwacht de KAVB een positief resultaat te behalen. Deze ontwikkeling is voor een belangrijk deel toe te schrijven aan besparingen binnen de werkorganisatie, het meer kostendekkend maken van diverse activiteiten en het zoeken naar alternatieve financiering van een aantal activiteiten. Ook voor de komende jaren verwacht de KAVB de zaken financieel op orde te hebben.

Drie Noord-Hollandse kringen werken samen Op initiatief van de provincie Noord-Holland is het noordelijk deel van die provincie aangemerkt als Greenport. In Greenport Noord-Holland Noord is de land- en tuinbouw sterk vertegenwoordigd, met sectoren als de bloembollenteelt, veredeling, veehouderij, akkerbouw, vollegrondsgroenteteelt, fruitteelt en tuinbouw onder glas. De drie KAVB-kringen Noordelijk Zandgebied, West-Friesland en Kennemerland werken in deze greenport nauw met elkaar samen in het project ‘Tulpen telen met rendement’. Ook wordt gewerkt aan een tweede project, waarbij wordt nagegaan of kennis over het coaten in de zaadwereld toepasbaar is voor het ontsmetten en coaten van bloembollen. Ook wil de KAVB in dit verband initiatieven rond duurzaamheid ontplooien. 3

VERENIGING KAVB blijft inzetten op samenwerking Waar dat maar mogelijk is werkt de KAVB samen met andere organisaties in binnen- en buitenland. De keuze voor de samenwerkingspartner verschilt per onderwerp. Zo is onder andere in de Regiegroep Lelie samengewerkt met Anthos en LTO Groeiservice, en trokken KAVB en Plantum samen op waar het ontwikkelingen rond het Europees kwekersrecht betrof. Waar het om gewasbescherming gaat participeert de KAVB in de Werkgroep Gewasbescherming, waarvan Sjaak Langeslag in 2013 voorzitter was. De KAVB vindt deze samenwerking van groot belang, zeker bij sectoroverstijgende zaken op het gebied van wetgeving en maatschappij. Op internationaal gebied neemt de KAVB deel aan een Europese Werkgroep die samenwerking zoekt op het gebied van toepassingen van gewasbeschermingsmiddelen in kleine sectoren zoals de bloembollensector.

Handelsreglement niet aangepast De KAVB heeft in 2013 veel tijd gestoken in discussies met Anthos, Hobaho en CNB over modernisering van het Handelsreglement. Alle inzet ten spijt bleken de verschillen te groot om de besproken aanpassingen in 2013 te kunnen doorvoeren. Daardoor blijft de huidige versie van het Handelsreglement van kracht. Op initiatief van de KAVB is in het najaar van 2013 een bestuurlijk overleg gehouden dat inmiddels een vervolg heeft gekregen. De gesprekken worden in 2014 voortgezet.

Wijzigingen in KAVB-organisatie

Leden snel en vaak geïnformeerd De KAVB informeerde in 2013 haar leden snel en op tal van manieren. Veel meer dan in het verleden krijgen KAVB-leden veel informatie als eerste te lezen. Dat kan bijvoorbeeld gaan over onderzoek of nieuwe middelen. De KAVB gebruikt een scala aan communicatiemogelijkheden. Via e-mailberichten zijn leden snel op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen. Op die manier zijn ook leden exclusief uit te nodigen voor bijeenkomsten. De KAVB-pagina’s in BloembollenVisie laten leden en niet-leden zien wat de KAVB aan activiteiten ontplooit. Sinds dit jaar heeft de KAVB ook een Facebookpagina, waar regelmatig activiteiten te zien zijn in bijvoorbeeld de KAVB-keuringszaal of op de Proef- en Monstertuin. Centraal in de communicatie vanuit alle groepen en besturen die de KAVB kent staat de vraag hoe de KAVB de belangen van de leden behartigt en wat de resultaten van deze inzet zijn. Najaar 2013 is gestart met het aanpassen van de KAVB-website aan de wensen en eisen van deze tijd. 4

In 2012 heeft de Algemene Ledenvergadering van de KAVB besloten tot enkele wijzigingen in de KAVB-organisatie. Dit betreft de bestuurlijke en werkorganisatie. Tijdens een extra Algemene Ledenvergadering in maart 2013 zijn besluiten genomen ten aanzien van de samenstelling van het Hoofdbestuur van de KAVB. Ook benoemden de leden in de persoon van mr. René le Clercq een nieuwe voorzitter. Hij is 58 jaar en heeft een belangrijk deel van zijn carrière gewerkt in de sierteelt. Vele jaren was hij directeur van veredelingsbedrijf Fides. Op bestuurlijk terrein was hij actief voor onder meer de Verenigde Bloemenveilingen Nederland en Plantum. Le Clercq is benoemd voor een periode van drie jaar. Sinds zijn benoeming heeft hij kennisgemaakt met alle kringen en veel relaties van de KAVB. Per 1 november 2013 verliet Frans van Houts de KAVB. Hij was bijna veertien jaar beleidsmedewerker op het gebied van mineralen, ruimtelijke ordening en wet- en regelgeving op het gebied van duurzaamheid. Zijn werkzaamheden zijn per 1 september 2013 overgenomen door Corine Anker.

NIEUWE COLLECTIEVEN Continuïteitsfonds stengelaaltje narcis Ook voor de narcissenteelt heeft de KAVB gewerkt aan voortzetting van een vergoedingsregeling. KAVB-leden kunnen deelnemen aan een zogenoemd continuïteitsfonds, dat de vereniging zelf beheert. Deelnemers betalen 75 euro per ha. Als 60% van het areaal narcissen meedoet, levert dit voldoende geld op om jaarlijks een bedrag van ongeveer 75.000 euro uit te kunnen keren. Dit komt overeen met het langjarig gemiddelde van de uitgekeerde bedragen van de afgelopen jaren.

Risico stengelaaltje tulp blijft verzekerbaar De KAVB heeft met verzekeraar AgriVer gewerkt aan een stengelaaltjesverzekering voor tulp. Vooral op zandgrond kan een aantasting door dit quarantaineorganisme voor heel veel financiële schade zorgen. De regeling die er via het PT was wordt voortgezet op vrijwillige basis via deze verzekering. Getroffen ondernemers kunnen maximaal 50% van de getaxeerde schade terugkrijgen. De schadevergoeding hangt af van het aantal deelnemers en de aangetroffen schade. Deze verzekering is alleen bestemd voor KAVB-leden. De premie bedraagt gemiddeld driehonderd euro per ha.

Onderzoek lelie

KAVB legt basis voor tijd na PT

Vorig najaar reageerden lelietelers massaal op het plan om voor onderzoek aan lelie een fonds in te richten. Afgelopen jaar is het aantal deelnemers aan dit fonds verder toegenomen. Het geld dat via dit fonds beschikbaar is, is in 2013 ingezet om aanvullend onderzoek uit te voeren naar de relatie tussen wondheling en het verspreiden van PlAMV. De eerste resultaten van dit onderzoek zijn gemeld aan de deelnemers aan het fonds.

In 2013 heeft de KAVB veel tijd gestoken in het nagaan van mogelijkheden om activiteiten voort te zetten die voorheen vanuit de vakheffing werden betaald. Het PT nodigde organisaties uit om aan te geven welke activiteiten zij wilden overnemen. De KAVB heeft diverse activiteiten op onder meer het gebied van duurzaamheid (mineralen, waterkwaliteit, emissie), plantgezondheid en de coördinatie van het gewasbeschermingsmiddelenpakket overgenomen. Na overleg met het ministerie van Economische Zaken worden enkele voor de sector belangrijke PT-verordeningen (onder meer knolcyperus en spuitkeuring) door het ministerie overgenomen, zodat deze daarmee structureel kunnen worden voortgezet. Daarnaast zijn er op verzoek van leden allerlei initiatieven ontwikkeld, in veel gevallen aangereikt door de KAVB-productgroepen. Op deze pagina een kort overzicht van die initiatieven.

Promotie dahlia Net als in 2012 werd vanuit de KAVB-productgroep Dahlia deelgenomen aan een aantal collectieve beplantingen in Nederland, Duitsland en Frankrijk. De KAVB coördineerde het aanleveren en transport van de stekken naar de diverse plaatsen. De deelname was succesvol. Alleen al in Parijs behaalde de collectieve inzending twee eerste plaatsen en twee derde plaatsen.

Tulpen Onderzoeks Fonds

Onderzoek hyacint

Op 12 september werd tijdens een gezamenlijke actualiteitenavond van CNB en KAVB het startsein gegeven voor het Tulpen Onderzoeks Fonds (TOF). In dit fonds werken de KAVB en LTO Groeiservice samen om de continuïteit van onderzoek aan tulpen te waarborgen. Het betreft hier niet alleen onderzoek naar ziekten en plagen, maar ook op het gebied van energiebesparing. Deelname is vrij voor iedereen. Telers betalen 40 euro per ha, broeiers 80 euro per miljoen stelen.

Tijdens de jaarvergadering van de KAVB-productgroep Hyacint stemden de aanwezige telers in met het opzetten van een onderzoeksfonds. Deelnemers betalen hiervoor vijftig euro per ha. Hoewel er de afgelopen jaren al veel onderzoek is gedaan aan ziekten zoals Erwinia en Pythium blijft er nog een aantal onderzoeksvragen over. In het voorjaar van 2014 doet het bestuur van de KAVB-productgroep Hyacint een voorstel aan de leden voor een of enkele concrete projecten. 5

KWALITEIT Keuringssysteem meer uniform De KAVB-productgroepen hebben in 2013 de keuringssystematiek van de BKD goed onder de loep genomen. Dit vond plaats vanuit het BKD-project Maak Uitvoering Simpel, ofwel MUS. De productgroepen stelden in veel gevallen vast dat het systeem dat in negentig jaar tijd is opgebouwd op hoofdlijnen nog steeds voldoet. Wel zijn er volgens de productgroepen wijzigingen wenselijk. De belangrijkste aanpassing betreft een uniforme indeling in drie klassen, die voor alle gewassen gaat gelden: klasse I, klasse Standaard en klasse Europa. Dit betekent dat bijvoorbeeld voor tulp klasse II vervalt. De bijbehorende regels blijven grotendeels gelijk. Wel wordt het voor een teler gemakkelijker om partijen samen te voegen. De bepaling van het risico dat dit met zich meebrengt ligt meer dan in het verleden bij de ondernemer zelf. Voor hyacint is tijdens de jaarvergadering van de productgroep Hyacint ingestemd met een verplichte toets van holbollen op agressief snot. Ook het BKD-bestuur is hiermee akkoord gegaan. Na een jaar bekijken productgroep en BKD hoe de toets in de praktijk heeft gewerkt en of voortzetting nodig is.

Veel monsters beoordeeld op TVX en PlAMV Ondernemers blijven het belang inzien van monstername door een correspondent van het Scheidsgerecht. In 2013 hebben correspondenten in het gewas lelie veel monsters genomen vanwege PlAMV. In enkele gevallen kwam hieruit een Scheidsgerechtszaak voort. Bij tulp zijn in het voorjaar van 2013 ruim driehonderd monsters beoordeeld op onder meer verklistering. Ook zijn veel monsters getoetst op TBV en TVX. In de laatste week van oktober zijn alle tulpenmonsters weer opgeplant op de Proef- en monstertuin van de KAVB. Dit geldt ook voor de collecties en monsters van onder meer tulp, iris, Muscari, Allium en krokus.

Productgroep Lelie werkt aan meer inzicht in PlAMV

Nieuwe bemestingsadviesbasis In september 2013 is de nieuwe Bemestingsadviesbasis bloembollen gepresenteerd. Deze adviesbasis is het resultaat van veel onderzoek dat de afgelopen jaren op verzoek van het Milieuplatform Bloembollensector en de KAVB is uitgevoerd. Dit betreft bijvoorbeeld de afbraaksnelheid van organische stof op duinzandgrond. De adviesbasis bevat alle regels en de adviezen voor vrijwel alle bolgewassen. Tijdens een officiële bijeenkomst in Museum De Zwarte Tulp is de nieuwe adviesbasis aan een groot aantal belangstellenden gepresenteerd. 66

PPO heeft in 2013 het onderzoek naar PlAMV, dat door de KAVB-productgroep Lelie is aangedragen, voortgezet. Centraal stonden daarbij de onderwerpen verspreidingsroutes en waardplantenreeks. De KAVB heeft in september een informatiebijeenkomst georganiseerd, waarbij lelietelers, -exporteurs en –broeiers zijn geïnformeerd over de ontwikkelingen rond PlAMV. Hiervoor was veel belangstelling. Ook heeft de productgroep in 2013 onderzoek laten uitvoeren naar de relatie tussen wondheling en PlAMV. Dit onderzoek is gefinancierd met geld dat lelietelers vrijwillig via het KAVB-initiatief ‘Niets doen is geen optie’ bijeen hebben gebracht. Deelnemers aan dit initiatief zijn via een digitale nieuwsbrief geïnformeerd over de voortgang. In 2014 wordt dit onderzoek voortgezet.

KAVB realiseert vrijstelling asulam De KAVB vraagt elk jaar voor een aantal middelen vrijstelling aan. Dit betreft onder meer Monam en formaline. In 2013 is vrijstelling verkregen voor de toepassing van onkruidbestrijdingsmiddel asulam in tulp, lelie en hyacint. In 2014 zal de KAVB dit opnieuw aanvragen, maar dan voor het toepassen van asulam in een lagedoseringsysteem. Niet elke aanvraag is helaas gehonoreerd. Aanvragen voor een vrijstelling van Perfekthion tegen narcisvlieg en Calypso/Admire tegen trips in gladiool zijn afgewezen.

KAVB volgt nieuwe etiketteksten kritisch

Regiegroep Lelie legt basis voor Lelie 2.0

Ondernemers krijgen sinds dit jaar te maken met nieuwe etiketten op gewasbeschermingsmiddelen. Daarbij is een belangrijk deel van de gebruiksaanwijzing opgenomen in het wettelijk gebruiksvoorschrift, en moet elke toepassing in het toelatingsdossier zijn onderbouwd. In veel gevallen biedt die verandering minder mogelijkheden voor de toepassing van middelen, omdat het aantal keren dat mag worden gespoten vaak aan een maximum is gebonden. De KAVB volgt dit proces kritisch. Al in 2012 maakte de KAVB duidelijk dat bij de onkruidbestrijdingsmiddelen de mogelijkheid van lagedoseringsystemen dreigde te verdwijnen. Op basis van onderzoeksresultaten in diverse bolgewassen heeft de KAVB gepleit voor het kunnen blijven inzetten van een lagedoseringsysteem. Dit vraagt om een etikettekst waarbij telers met veel minder middel vaker mogen spuiten dan nu is toegestaan. Bij de insecticiden zijn de etiketten eveneens herzien. Ook hier is de KAVB bezorgd over het maximaal aantal keren dat een middel mag worden gespoten. Daarnaast dreigt een aantal gewassen waarin middelen ingezet kunnen worden van het etiket te verdwijnen. Bij dit onderwerp werken de coördinatoren effectief middelenpakket van de KAVB en andere sectoren intensief samen.

Om problemen met virussen gezamenlijk aan te pakken is in 2011 de Regiegroep Lelie opgericht. Hierin zitten vertegenwoordigers van veredeling, teelt, handel en bloementeelt. In 2013 heeft de Regiegroep Lelie zich vooral gericht op het ontwikkelen van een systeemaanpak waarbij de kans op virusbesmetting tot een minimum wordt beperkt. Bij dit plan Lelie 2.0 gaat het vooral om bedrijfshygiëne in alle schakels van de keten. Ondernemers kunnen zelf bepalen of ze met dit plan willen gaan werken. In de KAVB-productgroep Lelie is daarnaast ook gesproken over het vastleggen van normen voor PlAMV in de BKD-kwaliteitskeuring. Hiervoor heeft de productgroep een stappenplan opgesteld. Dit plan werd tijdens de Leliedag in februari 2013 door een grote meerderheid aanvaard. Sinds najaar 2013 toetst de BKD plantgoed en schubbollen nu verplicht op PlAMV.

Inzet Admire beperkt

Inzet extra N-ruimte Zantedeschia beloond Op verzoek van telers van Zantedeschia heeft de KAVB zich de afgelopen jaren ingezet om de maximale stikstofgift voor Zantedeschia met 10 kg N te verhogen. In het najaar van 2013 ging de Tweede Kamer akkoord met deze verruiming.

Toekomst Actellic onzeker In het najaar van 2013 werd duidelijk dat de toelating van Actellic onzeker is. De KAVB heeft op verzoek van de leden alles in het werk gesteld om snel meer duidelijkheid te krijgen over dit onderwerp. De inzet van de KAVB is vooral gericht op de aanvraag van een aantal vrijstellingen, zodat ondernemers in ieder geval op de korte termijn nog over dit middel kunnen beschikken.

Virus in tulp speerpunt KAVB Een betere beheersing van virus in tulp is een speerpunt van het bestuur van de productgroep Tulp. Vandaar dat de KAVB in 2012 de financiering heeft geregeld voor het gezamenlijke onderzoeksproject “Virus in tulp”. Doel van dit project is om een aantal vragen over virus en virusverspreiding in tulp nader te bekijken. Dit project wordt uitgevoerd door verschillende onderzoeksinstanties en geheel gefinancierd door de bloembollenteelt.

Een van de middelen om problemen met luizen en tripsen te beperken is Admire. Dit middel behoort tot de groep van de zogenoemde neonicotinoïden. Vermeende effecten op bijen hebben voor veel discussie gezorgd over deze groep middelen. Twee jaar op rij is de etikettekst van Admire gewijzigd. De toepassing voor de boldompeling is nu beperkt tot het plantgoed van gladiool, lelie en bijzondere bolgewassen. Deze gewassen mogen na toepassing van Admire te velde niet bloeien. De KAVB zet zich in voor uitbreiding van deze groep met hyacint. Twee andere middelen uit deze groep zijn breder inzetbaar in de bloembollenteelt. De KAVB heeft voor leden een keuzehulp ontwikkeld waarmee snel is na te gaan in welke gewassen en onder welke omstandigheden Admire mag worden toegepast. De ontwikkeling van deze keuzehulp was nodig, omdat in het najaar van 2013 de nieuwe etikettekst van kracht werd, die in de praktijk nogal wat vragen opriep.

Toekomst keuringsdiensten nader bekeken In het regeerakkoord van het huidige kabinet staat de toekomst van de zogenoemde zelfstandige bedrijfsorganisaties (zbo’s) ter discussie. Dit heeft ook gevolgen voor keuringsdiensten zoals de BKD en Naktuinbouw. De overheid stuurt aan op meer samenwerking en minder bestuurlijke invloed vanuit de sector. Samen met andere plantaardige sectoren heeft de KAVB ingestemd met het laten uitvoeren van een onderzoek naar de toekomst van de keuringsdiensten. 7

ONDERNEMEN & MAATSCHAPPIJ Milieu-inzet ondernemers beloond Ondernemers krijgen niet met strengere milieuregels te maken, wel met nieuwe technieken. Dat is het resultaat van de inzet van KAVB en LTO Nederland bij de opzet van de nieuwe Nota Duurzame Gewasbescherming van staatssecretaris Dijksma, die najaar 2013 door de Tweede Kamer is aangenomen. Al sinds begin jaren negentig zetten ondernemers zich in voor minder middelengebruik en minder drift naar lucht en oppervlaktewater. Die inzet heeft geleid tot aanzienlijk lagere emissies. De nieuwe nota is een vervolg op het Convenant Gewasbescherming. De inzet is de komende jaren gericht op vooral het verder terugdringen van erfemissie en drift. Tevens brengt het Landelijk Milieuoverleg Bloembollen in kaart welke stoffen nog voor problemen zorgen in het oppervlaktewater. De KAVB vindt de doelstellingen van het actieplan ambitieus maar haalbaar. De sector zal zelf met een actieplan komen. Daarbij werkt de KAVB samen met handhavers, industrie en handel. In alle gevallen moeten oplossingen voor ondernemers praktisch uitvoerbaar zijn. Om de politiek duidelijk te maken hoeveel inspanningen de sector de afgelopen jaren heeft verricht, heeft voorzitter René le Clercq tijdens de Open Dag van ROL aan VVD-kamerlid Helma Lodders de meest recente versie van de Voortgangsrapportage van het Landelijk Milieuoverleg Bloembollen overhandigd.

Kamervragen over gewasbescherming bollensector Eind 2013 leidde een uitzending van het televisieprogramma Zembla tot discussie en Kamervragen over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in de bloembollensector. De KAVB heeft samen met LTO gezorgd voor een adequate beantwoording van deze vragen. Hiermee werd vooralsnog de toepassing van chemische grondontsmetting behouden. Begin 2014 wordt de discussie vervolgd als ook het rapport van de Gezondheidsraad over toepassing van gewasbeschermingsmiddelen en de gezondheid van omwonenden gepresenteerd wordt. De KAVB werkte in 2013 aan een actieplan om burgers, overheid en politiek goed te informeren over feiten, knelpunten en oplossingen. Daarnaast heeft de KAVB veel tijd gestoken in het voorkomen van beperkingen voor de bloembollensector in bestemmingsplannen naar aanleiding van discussies over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen.

Hele dag open huis Zilkerduinweg Op 10 augustus deden zes bedrijven aan de Zilkerduinweg in De Zilk mee aan de 22e editie van de jaarlijkse open dag Bollenstreek in Bedrijf. De KAVB ondersteunt dit initiatief van harte. Op elk bedrijf werd weer een ander facet van de teelt en handel in bloembollen toegelicht. Ook deed een loonwerker mee, en gaven diverse instanties informatie over bijvoorbeeld landschapsbeheer, historie en bijenhouderij. Elk bedrijf kreeg ongeveer 450 bezoekers. Het overgrote merendeel van die bezoekers is enthousiast, en vindt het een voorrecht om eens een keer op een bedrijf te mogen komen kijken. Ook de deelnemers hebben deze dag als positief ervaren.

KAVB brengt aanpak stof in kaart Stof kan voor allerlei problemen zorgen bij mensen die hiermee in aanraking komen. In de bloembollensector komt vaak veel stof vrij, bijvoorbeeld tijdens de verwerking van bloembollen. De KAVB startte in 2012 het project ‘Zicht op stof’. In 2013 zijn diverse activiteiten ontplooid om werkgevers en werknemers over dit onderwerp te informeren. Zo kregen alle lezers van BloembollenVisie een folder met informatie toegestuurd. In de folder zat een bon waarmee KAVB-leden met een flinke korting een bedrijfsstofzuiger konden kopen. In BloembollenVisie verscheen verder een artikel waarin de medische gevolgen van stof werden uitgelegd door een medisch specialist. Tijdens de jaarlijkse Open Dag van PPO was de KAVB aanwezig om informatie over dit onderwerp te verstrekken. 8

Sector elke week in het Leidsch Dagblad De Kring Bloembollenstreek nam in het voorjaar het initiatief om in het Leidsch Dagblad een serie artikelen te publiceren over ondernemers die in en om de sierteeltsector in de Duin- en Bollenstreek actief zijn. De serie heet ‘Van het land’, en geeft een goed en gevarieerd beeld van de sector in deze regio. Menig KAVB-lid heeft inmiddels aan de serie meegewerkt. Via deze serie artikelen kan de sector laten zien wat er allemaal komt kijken bij de teelt, export en broeierij van allerlei bol- en knolgewassen.

KAVB: maatschappelijk ondernemen noodzakelijk! De activiteiten van bloembollentelers vinden steeds vaker plaats in gebieden waar de teelt niet vanzelfsprekend is. Met name in die gebieden roepen allerlei teelthandelingen vragen op bij omwonenden. Soms gaan die vragen gepaard met zorgen, bijvoorbeeld over de eigen gezondheid. De KAVB gaf in 2010 in haar visie ‘Kompas op 2025’ al aan dat ondernemers in de nabije toekomst de meerwaarde van hun bedrijf meer dan in het verleden over het voetlicht dienen te brengen. Najaar 2013 heeft de KAVB via BloembollenVisie een folder verspreid om ondernemers bewuster te maken van dit onderwerp. Ook is een communicatiehandleiding gemaakt voor KAVB-leden en zijn diverse presentaties in het land gegeven over maatschappelijk ondernemen.

Greenport Holland werkt aan tuinbouwwereld na PT De KAVB maakt deel uit van Greenport Holland. Enkele jaren geleden is Greenport Holland opgericht om richting de overheid een centraal en sterk aanspreekpunt te hebben vanuit de groene sector. Een van de activiteiten van Greenport Holland was het afgelopen najaar het nadenken over de organisatie van gezamenlijkheid na de afbouw van het Productschap Tuinbouw. De KAVB heeft op dit vlak haar beleid klaarliggen en brengt dit ook in de verschillende discussies naar voren. De KAVB heeft zorgen om de toekomst van het zogenoemde Topsectorenbeleid, waarbij overheid en bedrijfsleven willen samenwerken in onderzoek. Collectief geld vanuit het bedrijfsleven was daarbij een voorwaarde. Met het afschaffen van de schappen is het er niet eenvoudiger op geworden om vanuit het bedrijfsleven financiering van onderzoeksprojecten te realiseren.

KAVB blijft inzetten op energiebesparing en duurzame energie Als er één onderwerp is waar de KAVB geld kan verdienen voor ondernemers, dan is het wel energiebesparing. De afgelopen tien jaar coördineerde de KAVB heel veel onderzoek en demoprojecten rond energie. Ook na het wegvallen van het PT wil de KAVB werk blijven maken van energiebesparing, ook omdat dit past binnen het maatschappelijk ondernemen. De KAVB ziet onder meer mogelijkheden bij het verder uitbreiden van meerlagenteelt en het nog nauwkeuriger instellen van apparatuur tijdens het ventileren en circuleren. Na twee convenanten van samen zeventien jaar gebruiken ondernemers in de bloembollensector per bloembol of bolbloem minstens een derde minder energie voor drogen, bewaren of broeien van hun product. Dat resultaat is bereikt door uitgebreid onderzoek van met name PPO. De overheid heeft ook voor 2014 budget beschikbaar gesteld om een vervolg te geven aan het meerjarenprogramma “Schoon en zuinig bloembollen”. De sector levert zelf een bijdrage vanuit het restbudget dat bij het PT beschikbaar was. Met de reeds toegezegde budgetten kan een deel van de projecten nu worden gestart. Daarin wordt onder meer onderzoek gedaan om de normen bij ventilatie en circulatie verder terug te kunnen brengen. Daarnaast worden de goede praktijkresultaten en ervaringen van energiezuinige bollenbedrijven in de voorlichting ingezet om ook andere bedrijven te ondersteunen bij het besparen op energie.

KAVB-Jong! krijgt vervolg Om jonge leden meer te betrekken is de KAVB is najaar 2012 gestart met KAVB Jong! Deze netwerkgroep van enthousiaste jonge ondernemers uit teelt en handel komt per seizoen acht keer bij elkaar. Daarvan zijn er vijf workshops en drie excursies. De onderwerpen van de workshops hebben altijd een raakvlak met het ondernemerschap. Ze kunnen op economisch terrein liggen, maar ook op het vlak van de persoonlijke ontwikkeling. De excursies gaan meestal naar bedrijven buiten de bloembollenwereld. De KAVB organiseert de activiteiten samen met de Rabobank, die de ruimte voor de workshopbijeenkomsten beschikbaar stelt. Mei 2013 liep het eerste seizoen af. Omdat er voldoende enthousiasme binnen de groep was is najaar 2013 gestart met een nieuw seizoen. Daarbij staan bezoeken aan onder meer een waterbuffelfarm op het programma, en workshops over creativiteit, ondernemen en de maatschappij.

9

NATIONAAL EN INTERNATIONAAL BELEID Zinvol lobbywerk Europese regels

KAVB gaat met CPVO samenwerken Begin 2013 werden KAVB en Plantum geconfronteerd met een strengere toepassing door het Europees Kwekersrecht (CPVO) van regels op het gebied van naamgeving. Gezien de impact voor de ondernemers besloten KAVB en Plantum om in juni een bijeenkomst te beleggen voor hun leden waarbij het CPVO een toelichting kwam geven op de interpretatie van de regels. Vooral het afwijzen van namen door het CPVO waarin algemene woorden voorkomen zoals Garden, Diamond en Prince leidde tot veel vragen. Deze namen worden afgewezen omdat er geen relatie was met bestaande cultivars met soortgelijke namen. Tijdens deze bijeenkomst is de KAVB uitgenodigd bij het CPVO in Angers voor nader overleg. Resultaat daarvan is dat alle namen die door telers worden gereserveerd bij de KAVB voortaan ook kunnen worden gecheckt bij het CPVO. Het betreft hier een proef van een jaar. De KAVB vindt dit een belangrijke stap om ondernemers meer zekerheid te bieden op dit terrein.

KAVB tekent voor minder mineralen in de sloot Bloembollentelers hebben zich de afgelopen twintig jaar sterk gemaakt voor schoon oppervlaktewater. Waterschappen treffen nog maar een beperkt aantal gewasbeschermingsmiddelen in relatie tot de bloembollenteelt in de sloot aan. Lastiger is het om fosfaat aan te pakken. De KAVB heeft via het Landelijk Milieuoverleg Bloembollen getekend voor het aanpakken van fosfaat en de resterende gewasbeschermingsmiddelen in de duinzandgronden in het noordwestelijk deel van Nederland. Daar wordt het merendeel van de bloembollen geteeld. Daarbij werken instanties als PPO, waterschappen en provincies samen met de sector om via onderzoek na te gaan welke mogelijkheden praktisch uitvoerbaar zijn. In de bloembollensector betreft dit bijvoorbeeld het zuiveren van water op drain, sloot of boezemniveau, maar ook het ontwikkelen van fosfaatarme organischestofbronnen.

KAVB bekijkt nieuw Activiteitenbesluit kritisch Sinds 1 januari 2013 geldt het zogenoemde Activiteitenbesluit. Alle ondernemers in de bloembollensector hebben hiermee te maken als het gaat om zaken die het milieu betreffen. Dit besluit vervangt een groot aantal regels en vergunningen die de sector kende, zoals het Lozingenbesluit en regels rond spoelbassins en composthopen. De KAVB heeft zich bij het samenstellen van dit besluit kritisch opgesteld, en meermalen richting de overheid aangegeven waar sprake was van onduidelijkheden of onacceptabele verzwaring van beleid. Via BloembollenVisie zijn ondernemers geïnformeerd over de belangrijkste wijzigingen op onder meer het terrein van water en de bedrijfsgebouwen. 10

Ondernemers die bloembollen willen verhandelen binnen de Europese Unie hebben met een groot aantal regels en verordeningen te maken. Om de regeldruk te verminderen en meer verantwoordelijkheid bij ondernemers te leggen is de EU gestart met de opzet van de Plant Health Law. Doel hiervan is het ineenschuiven van allerlei regels die met plantgezondheid en –kwaliteit te maken hebben. De KAVB is bij dit proces betrokken via de werkgroep Fyto van LTO Nederland, waar Sjaak Langeslag in 2013 voorzitter van was. De KAVB zet zich in om de nieuwe wetgeving voor de bloembollensector werkbaar en betaalbaar te houden. De KAVB verwacht dat veel wensen vanuit de Nederlandse land- en tuinbouw worden gehonoreerd in de nieuwe regeling.

Nieuwe AM-bestrijdingsrichtlijn bijna klaar Veel landen buiten de Europese Unie willen alleen bloembollen die gegarandeerd vrij zijn van aardappelmoeheid (AM). Nederland heeft hiervoor altijd een sluitend systeem gehad. Binnen de Europese Unie is sinds enkele jaren de nieuwe AM-bestrijdingsrichtlijn van kracht. Doordat deze richtlijn niet aansluit bij de Fytorichtlijn is er een onwerkbare situatie ontstaan. De KAVB werkt hard aan het oplossen van dit probleem. Inmiddels ligt er een voorstel bij de Europese Commissie om de wetgeving weer op elkaar aan te laten sluiten. Als conform het voorstel wordt besloten dan kunnen partijen bloembollen die zijn geteeld op een besmet of niet bemonsterd perceel binnen de EU worden verhandeld, mits ze voldoende goed zijn gereinigd. Op die manier blijft er voldoende grond beschikbaar voor de teelt van bloembollen, zo verwacht de KAVB. De KAVB hoopt dat er voor het nieuwe plantseizoen van lelies duidelijkheid is over dit onderwerp.

Bollensector in GLB Het is de KAVB gelukt om de bloembollensector opgenomen te krijgen in het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Dit beleid is erop gericht om agrarisch ondernemers op verschillende manieren te ondersteunen in hun bedrijfsvoering. De gevolgen voor huur en verhuur van grasland zijn in het nieuwe GLB beperkt. Daarover was vooral onder veehouders in West-Friesland veel onrust ontstaan. In het voorjaar van 2013 zijn ondernemers in die regio uitgebreid door KAVB en LTO Nederland geïnformeerd over het nieuwe GLB. Bloembollentelers kunnen nu ook een beroep doen op een hectaretoeslag. Dat was in de vorige versie van het GLB niet het geval. Nog onvoldoende duidelijk is aan welke vergroeningseisen ondernemers dienen te voldoen. De KAVB zet in op praktische eisen, die voor het merendeel van de ondernemers goed uitvoerbaar zijn.

KENNIS Belangstelling bollenonderwijs groeit

KAVB publiceert overzicht Galanthuscultivars

Al meer dan tien jaar geleden introduceerde de KAVB de Bollenacademie. Op dit moment vervult de KAVB hiervan het voorzitterschap. Mede dankzij de inzet van de Bollenacademie is het gelukt om de aantrekkelijkheid van de MBO-opleiding bloembollen te verbeteren. Steeds meer leerlingen kiezen nu voor een MBO-opleiding bloembollen terwijl er enkele jaren geleden sprake was van een sterke afname van het aantal leerlingen. Inmiddels zijn er erkende stagebedrijven en enkele ondernemers die examenkandidaten beoordelen op hun kennis. Op het Clusius College in Hoorn is het aantal leerlingen inmiddels verdubbeld. Het Wellant College in Aalsmeer start in het najaar van 2014 met een nieuwe opleiding bloembollenteelt en -handel.

In februari publiceerde de KAVB een overzicht van zo’n 2.000 cultivars van Galanthus of sneeuwklok. De KAVB werkte hiervoor samen met Hanneke van Dijk en Wim Snoeijer, die hiervoor alle informatie verstrekten. De behoefte aan dit overzicht was groot, omdat de afgelopen jaren het aantal nieuwe cultivars sterk is toegenomen.

EVTO-cursus krijgt vervolg In verschillende kringbesturen is het afgelopen jaar gesproken over het belang van een goede opleiding voor ondernemers in onze sector. Op initiatief van scholingsconsulent voor de bloembollensector Rob Tuin vond in het seizoen 2012-2013 een nieuw opgezette EVTO-cursus plaats. Centraal hierbij staat de economische vorming van jonge ondernemers. Bij de ontwikkeling van deze cursus was de Bollenacademie nauw betrokken. De cursus trok veel belangstellenden, en krijgt een vervolg in twee regio’s. Tijdens de cursus wordt aandacht geschonken aan de financiële aspecten van de bedrijfsvoering, zoals het kunnen lezen van een jaarrekening.

Ontwikkelscan voor werkgever en werknemer Een leven lang leren is voor steeds meer bedrijven het beleid. Dat leren geldt voor de werknemer en de werkgever. Op initiatief van de Bollenacademie is de zogenoemde Ontwikkelscan ontwikkeld. Daarmee kunnen ondernemers en personeelsleden samen nagaan in hoeverre de functie-eisen vanuit de CAO aansluiten op de kennis en vaardigheden van medewerkers. Daarnaast geeft de Ontwikkelscan inzicht in de manier waarop een medewerker functioneert in een bedrijf, en wat er voor nodig is om dat in de toekomst te kunnen blijven doen. De KAVB is nauw betrokken bij de introductie van de Ontwikkelscan en bij de ontwikkeling van specifieke cursussen voor medewerkers van bedrijven en ondernemers.

Bibliotheek KAVB flinke kennisbron Steeds meer ondernemers maken gebruik van de informatie die de KAVB-bibliotheek heeft. Vragen over de teelt of vermeerdering van een gewas, informatie over de herkomst van bolgewassen, het is er allemaal. Via de database op de KAVB-website kunnen bezoekers thuis al een selectie maken van de benodigde boeken en artikelen. De afgelopen jaren bleek de KAVB-bibliotheek ook een essentiële bron van informatie te zijn voor diverse boeken, waaronder het boek over de bloemententoonstelling Keukenhof en het boek over de geschiedenis van het Haarlemse bedrijf C.G. van Tubergen.

1111

KAVB

Postbus 175 - 2180 AD Hillegom - Telefoon 0252 536 950

www.kavb.nl

Tekst: Arie Dwarswaard Vormgeving: Prepress BloembollenVisie Foto’s: René Faas, PR, www.visionspictures.com

12