Refaja Ziekenhuis Stadskanaal
Algemene informatie over het gebruik van zalven en crèmes
Refaja Ziekenhuis Stadskanaal
ALGEMENE INFORMATIE OVER HET GEBRUIK VAN ZALVEN EN CRÈMES INLEIDING Op de poli dermatologie heeft u of uw kind een middel voorgeschreven gekregen om de huid mee in te smeren. In deze folder wordt uitleg gegeven over de verschillende middelen en hoe ze dienen te worden gebruikt.
ZALVEN, CRÈMES EN LOTIONS Zalven, crèmes en lotions verschillen in de verhouding van de hoeveelheid vet en water. Zalven zijn het vetst en lotions het minst vet. Zalven bevatten alleen vet en geen water. Vette crèmes bevatten ongeveer 60% vet en 40% water, crèmes 60% water en 40% vet en lotions 90% water en 10% vet.
WANNEER EEN ZALF EN WANNEER EEN CRÈME Hoe droger de huid, hoe vetter de zalf moet zijn waarmee je smeert. Wanneer er sprake is van vochtige plekken op de huid, wordt een crème geadviseerd. De vette crèmes zitten er tussenin. Lotions worden vaak gebruikt voor de behaarde hoofdhuid, omdat deze daar beter smeerbaar zijn. Bodylotions worden afgeraden, omdat ze veel water bevatten en daardoor de huid uitdrogen.
MEDICINALE EN NEUTRALE MIDDELEN Er zijn zalven, crèmes en lotions die een geneesmiddel bevatten. Dit zijn medicinale middelen. Het geneesmiddel kan bijvoorbeeld zijn: een hormoon (dermatocorticosteroïd), een antibacterie middel (antibioticum) of een antischimmel middel (antimycoticum). Deze geneesmiddelen dienen volgens voorschrift te worden gebruikt. Daarnaast zijn er zalven, crèmes en lotions die geen geneesmiddel bevatten. Dit zijn neutrale middelen en deze zijn vaak bedoeld om de huid in een betere conditie te brengen. Neutrale zalven of crèmes mogen onbeperkt gebruikt worden, waarbij moet
Refaja Ziekenhuis Stadskanaal
worden opgemerkt dat een dikke laag zalf of crème geen meerwaarde heeft. Beter is meerdere malen een dunne laag zalf of crème aan te brengen. Voordat er een zalf of crème op de huid wordt aangebracht dient men eerst de handen te wassen. In verband met de hygiëne wordt geadviseerd om zalven en crèmes, die in een pot worden geleverd, met een spatel of een schone theelepel uit de pot te halen. Vervolgens kunt u daar de zalf met uw vingers van afhalen en aanbrengen op de huid. U kunt bij de apotheek ook vragen of het middel in een tube kan worden geleverd. Na het smeren van een medicinale zalf dient men ook altijd de handen te wassen. Het is aan te bevelen eerst de medicinale zalf te smeren, vervolgens een uur te wachten met het smeren van de neutrale zalf. Zo wordt voorkomen dat de medicinale zalf wordt verdund met de neutrale zalf en dat deze wordt uitgesmeerd op de gezonde huid.
HORMOONZALVEN Hormoonzalven roepen vaak een negatieve reactie op, omdat men bang is voor bijwerkingen. Vooral ouders vinden het meestal een onprettig idee een hormoonzalf bij hun kind te smeren. Dit is begrijpelijk, maar niet terecht. Wanneer dit op een verantwoorde wijze gebeurt (zoals is voorgeschreven), zijn ze veilig en kan de patiënt hier veel baat bij hebben. Een hormoonzalf werkt ontstekingsremmend en jeukstillend, waardoor de huid tot rust komt. Doordat de jeuk afneemt wordt er minder gekrabd. Echter, de oorzaak van de huidaandoening wordt niet weggenomen. In Nederland worden de hormoonzalven ingedeeld in 4 sterktes, waarbij zorgvuldig wordt overwogen welke sterkte het beste kan worden voorgeschreven. Belangrijk bij het gebruik van hormoonzalven is, dat men het eczeemgebied ruim insmeert. Dik smeren is zinloos, omdat de huid niet extra van het geneesmiddel kan opnemen en de huid, van de dikke laag zalf, alleen maar weker wordt. Wanneer de klachten van het eczeem afnemen is het belangrijk dat het smeren van een hormoonzalf geleidelijk wordt afgebouwd. Wanneer plotseling wordt gestopt met de hormoonzalf is de kans groter dat het eczeem terugkeert.
Refaja Ziekenhuis Stadskanaal
Het kan nodig zijn de hormoonzalf als onderhoudstherapie te blijven gebruiken. Dit kan in de vorm van wisseltherapie, waarbij de huid slechts één of enkele dagen per week met hormoonzalf wordt ingesmeerd. Dit maakt de kans op gewenning kleiner.
EVENTUELE BIJWERKINGEN Zoals vermeld is treden bijwerkingen niet of zelden op bij een goed gebruik (zoals is voorgeschreven) van hormoonzalven. Aangezien we u wel volledig willen informeren noemen we hier toch de mogelijke bijwerkingen. De kans op bijwerkingen, door het smeren van hormoonzalven, is groter daar waar de huid dunner is en op elkaar komt (huidplooien). Dit geldt bijvoorbeeld voor het gezicht, oogleden, oksels, liezen en de geslachtsdelen. Bijwerkingen van hormoonzalven zijn het dunner worden van de huid, couperose, striae en een groeiachterstand bij kinderen. Bij langdurig gebruik van hormoonzalf in het gezicht, vooral rond de ogen, is er een verhoogde kans op een verhoogde oogboldruk (glaucoom) en staar (cataract). Systemische bijwerkingen zijn bijwerkingen die ontstaan doordat de hormoonzalven, die op de huid worden aangebracht, door de huid heengaan en in het bloed terechtkomen. Kinderen zijn gevoeliger voor systemische bijwerkingen, omdat ze in vergelijking met hun gewicht een relatief groot lichaamoppervlak hebben en omdat hun huid dun is, zodat meer van het hormoon door de huid heen gaat. Daarom is men bij kinderen voorzichtiger met de toegestane hoeveelheid hormoonzalf per week en de sterkte van de hormoonzalf.
ZALFSCHEMA Soort zalf/crème/lotion/olie
Hoe vaak smeren x daags x daags x daags x daags x daags x daags
Hoe lang smeren gedurende week/weken gedurende week/weken gedurende week/weken gedurende week/weken gedurende week/weken gedurende week/weken
Refaja Ziekenhuis Stadskanaal
CONTROLEBEZOEK POLIKLINIEK DERMATOLOGIE Wanneer u een afspraak op de polikliniek dermatologie hebt, is het belangrijk dat u de medicinale en neutrale zalven, die u voor de huid gebruikt, meebrengt.
INTERESSANTE WEBSITES www.refaja.nl
www.pvnnet.nl
www.vmce.nl
www.huidarts.info
www.kindereczeem.nl
www.huidinfo.nl
www.psoriasis.nl
VRAGEN Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, neemt u dan contact op met de polikliniek dermatologie, telefoonnummer 0599 654 553.
