RABOBANK LAND VAN CUIJK & MAASDUINEN
JAARVERSLAG 2013
VOORWOORD Bijgaand treft u het jaarverslag 2013 aan. De Coöperatieve Rabobank Land van Cuijk & Maasduinen U.A. is op grond van artikel 2:425 BW vrijgesteld van controle van de jaarrekening door een accountant en van openbaarmaking door middel van deponering bij de Kamer van Koophandel. De cijfers in dit document zijn gebaseerd op de financiële gegevens die voor consolidatiedoeleinden zijn gebruikt door Rabobank Groep. De cijfers in dit document zijn niet gecontroleerd. De directie Coöperatieve Rabobank Land van Cuijk & Maasduinen U.A., gevestigd te Beugen, aangesloten bij de Coöperatieve Centrale Raiffeisen-Boerenleenbank B.A. Raad van Commissarissen ing. B.J.M. Buiting, voorzitter dr. J.T. Gielen I.A.M. van der Horst ir. J.H.M.T. Sallevelt A.C.J.M. van Vught Directie A. Uijl, directievoorzitter a.i. drs. J.G.M. Vossen, directeur Particulieren & Private Banking drs. H.H.A. Klijnman RA RC, directeur Bedrijven drs. F.J. Berends RC, directeur Bedrijfsmanagement
2
Rabobank Land van Cuijk & Maasduinen | Jaarverslag 2013
Jaarverslag 2013 | Rabobank Land van Cuijk & Maasduinen
3
DE MOTOR ACHTER DE COÖPERATIE LEDEN ZIJN DE DRIJVENDE KRACHT
Rabobank Land van Cuijk & Maasduinen streeft ernaar om de ambities van onze leden en klanten waar te maken. Leden hebben een belangrijke stem, zij vormen de drijvende kracht achter onze dienstverlening en ons coöperatief bankieren.
Coöperatief bankieren onderscheidt zich op verschillende manieren. We zijn gericht op een langdurige relatie met onze leden en klanten en nodigen hen graag uit om mee te denken en mee te beslissen over ontwikkelingen binnen de bank en onze regio. Samen zetten we ons in voor een duurzame leefomgeving in het Land van Cuijk en Maasduinen. Als coöperatie willen we een betrouwbare en solide bank zijn, zodat we een consistente, stabiele dienstverlening kunnen bieden. Ledenraad Onze ruim 26.000 leden worden vertegenwoordigd door de ledenraad. In 2013 heeft de ledenraad over diverse onderwerpen gesproken. Denk hierbij aan de oplevering van ons nieuwe adviescentrum, maar ook de Libor affaire, Rabo Ledencertificaten en Visie 2016 zijn aan de orde gekomen. In september 2013 is ons nieuwe adviescentrum in Beugen opgeleverd. Een select gezelschap, waaronder ons jongste- en oudste lid, de ledenraad en de Raad van Commissarissen hebben het duurzame gebouw officieel geopend. In de maand oktober konden alle 1870 bezoekers van de vier afdelingsvergaderingen, vooraf of aansluitend aan de vergadering, optioneel deelnemen aan rondleidingen door het gebouw. Winst-uitkeringsfonds Als coöperatieve bank zijn we een stuwende kracht en leveren we graag een bijdrage aan de duurzame ontwikkeling van het leefgebied van onze leden en klanten en hun ambities. Daarom reserveren we jaarlijks
4
Rabobank Land van Cuijk & Maasduinen | Jaarverslag 2013
een deel van onze nettowinst voor het winst-uitkeringsfonds. Via dit fonds ondersteunen en initiëren we diverse projecten in deze regio. Vaak ondersteunen we niet alleen met geld, maar ook met mensen en faciliteiten. Hieronder een aan aantal voorbeelden van gesteunde initiatieven in 2013:
• Verenigingen: middels het aanbieden van workshops, om sponsoren en vrijwilligers te werven, ondersteunen we verenigingen inhoudelijk om zo de continuïteit van de vereniging en de leefbaarheid in de kernen te waarborgen.
• My First Home Café: Voorlichtingsbijeenkomsten
in samenwerking met makelaars en notariaten om starters op de woningmarkt inzicht te geven in wat er allemaal komt kijken bij het kopen van een eerste huis. Secundaire doelstelling is de lokale woningmarkt te stimuleren.
• Transport en Logistiek Zuidoost Nederland: in samen-
werking met Rabobank Oss e.o / Rabobank Bernheze Maasland en Rabobank Uden Veghel dragen we bij om de logistieke positie in onze regio te versterken.
• Rabo Young en Connected: Middels themabijeenkomsten leggen we inhoudelijke verbindingen tussen onze coöperatie en jongeren leden in de leeftijd tot 35 jaar.
• Vierdaagse terras: In samenwerking met Rabobank
Rijk van Nijmegen en Rabobank Oost Betuwe bieden wij leden, die deelnemen aan de Nijmeegse vierdaagse, een gastvrij onthaal op het Rabo vierdaagse terras. Een
sportieve activiteit die de regio op de kaart zet en de bedrijvigheid in de regio stimuleert.
• Bedrijven: Workshops waarin we onze bedrijven-
klanten handvatten geven hoe om te gaan met de economische crisis. Met als doel onze klanten verder te helpen en zodoende de regionale economie te stimuleren.
• Regionale ondersteuning: ‘Regiovisie Kop van
Noord-Limburg’ met als doel in de regio verdere economische en maatschappelijke investeringen mogelijk te maken waaronder ‘project Maasdal‘ en recreatieve pleisterplekken langs de N271.
• Als deelnemer van het ‘Platform Noordelijke Maasvallei’, gericht op bevordering van de vitaliteit van de regio, ondersteunen wij het thema - behoud studenten en werkgelegenheid - door het project ‘stagebureau Land van Cuijk’. • Gezamenlijk met 7 collega Rabobanken in Noordoost
Brabant ondersteunen wij de ambitie om de top regio op het gebied van AgroFoodCapital te worden. Concreet zijn we gestart met het traject ‘Ondernemerslift+’. Dit is een stimuleringsprogramma specifiek gericht op (startende) innovatieve ondernemers.
• Ondernemersprijs Land van Cuijk & Maasduinen: Donatie aan stichting Rabo Ondernemersprijs om ondernemerschap in onze regio te stimuleren.
• Fonds Maatschappelijke Betrokkenheid: Via dit
fonds ondersteunen we maatschappelijke projecten op het gebied van sport, kunst, recreatie, natuur en milieu, met als doel een bijdrage te leveren aan de lokale samenleving
Nieuwe coöperaties De coöperatieve organisatie wordt steeds vaker ontdekt. Bijvoorbeeld door burgers die samen duurzame energie opwekken. Concrete voorbeelden hiervan zijn de verkenning van een energie coöperatie in Cuijk en de samenwerking met de regio inzake duurzaam energie gebruik (RMB /ZLTO: groene daken). Rabobank Land van Cuijk & Maasduinen stimuleert ook dit soort initiatieven, omdat ze bijdragen aan vitale en duurzame samenlevingen. Rabobank Ledencertificaten In 2013 heeft Rabobank voorgesteld om Rabobank Ledencertificaten naar de beurs te brengen. Certificaathouders hebben hiermee ingestemd en sinds januari 2014 kan iedereen Rabobank Certificaten - zoals ze nu heten - kopen en verkopen. Rabobank Ledencertificaten zijn nu niet meer exclusief voor leden beschikbaar. Hiervoor is gekozen, om de verhandelbaarheid van de certificaten te waarborgen. Dit is gunstig voor leden die in het bezit zijn van certificaten.
Jaarverslag 2013 | Rabobank Land van Cuijk & Maasduinen
5
DE KLANT AAN HET STUUR Economisch gezien was 2013 voor veel van onze klanten een moeilijk jaar. Kenmerk van een coöperatie is dat we lang achter onze klanten blijven staan. We blijven de ambities van onze particuliere klanten ondersteunen en blijven investeren in innovatieve bedrijven in het Land van Cuijk en Maasduinen.
Commerciële uitzettingen De krimp van de economie heeft in onze regio geleid tot een daling van de post kredieten aan cliënten. De totale kredietportefeuille is in 2013 gedaald met € 28 miljoen (-/- € 1,2%). In 2012 was de kredietgroei nog € 10 miljoen (0,4%). Toevertrouwde middelen De toename van de toevertrouwde middelen bedraagt € 45 miljoen (2,0%). In 2012 was sprake van een groei van € 103 miljoen (4,9%). In 2013 waren consumenten minder bereid om investeringen te doen en kozen voor de zekerheid om middelen opzij te zetten met het oog op de toekomst. De Rabobank wordt hierbij als ‘veilige haven’ gezien. Gedurende 2013 zijn onze spaarrentes in diverse stappen naar beneden bijgesteld, ondanks dat hebben we als bank een groei weten te realiseren. Een groot compliment aan onze medewerkers! Vernieuwen en verbinden De opmars van mobiel- en internetbankieren heeft gedurende 2013 onverminderd doorgezet. Steeds meer van onze klanten regelen hun financiële zaken via de computer, tablet of mobiele telefoon. Ze zitten zelf aan het stuur. Hierdoor vermindert het bezoek aan onze vestigingen en geldautomaten. Ondanks dat blijven we de dichtbijbank. Klanten krijgen advies via het kanaal dat zij kiezen: via internet, telefoon, fysiek op kantoor of een combinatie van die mogelijkheden. Vanuit de wens van onze klanten om bankzaken te
6
Rabobank Land van Cuijk & Maasduinen | Jaarverslag 2013
regelen waar en wanneer het uitkomt, worden veel producten en diensten aangepast. Vernieuwen en verbinden zijn de sleutelwoorden. Zo is in 2013 het online Rabobank Hypotheekdossier geïntroduceerd, waarmee klanten zelf de regie nemen in het hypotheekproces. Verschuivingen naar het online kanaal maken onze dienstverlening steeds transparanter wat ook terug te zien is in het nieuwe tariefmodel. Het nieuwe model, dat op 1 januari 2014 is ingegaan, geeft inzicht in de componenten waarvoor de klant betaalt. Ook de zakelijke dienstverlening is in 2013 op online gebied verder uitgebreid. Voorbeelden daarvan zijn Rabo Omnikassa, mobiel iDeal en MyOrder. Ook mobiel betalen is in opmars. Op steeds meer scholen en verenigingen kan met de mobiele telefoon betaald worden. Voor verenigingen in het Land van Cuijk en Maasduinen hebben we begin 2013 speciale ‘cashless’ events georganiseerd om ze te attenderen op de voordelen van dit betaalsysteem. Libor Bekendmakingen De Rabobank maakte dinsdag 29 oktober 2013 bekend dat Rabobank Nederland met autoriteiten in diverse landen overeenstemming had bereikt in verband met hun onderzoeken naar de inzendingsprocedures van de Rabobank met betrekking tot de Libor- en Euribor rentemaatstaven. De uitkomsten en de berichtgeving over het Libor-dossier hebben alle betrokkenen bij de Rabobank diep geraakt. Diverse leden en klanten hebben hun mening kenbaar
gemaakt. Dat gebeurde bij de lokale banken en bij Rabobank Nederland, rechtstreeks door leden/ klanten en via de door de leden(raden) gekozen vertegenwoordigers. Diep teleurgesteld Rabobank-breed is de opvatting dat het ontoelaatbare gedrag bij de Libor- en Euribor inzendingen nooit had mogen gebeuren en dat dit nooit meer mag gebeuren. Daarvoor zijn gerichte acties ingezet, van aanscherping van intern toezicht en controle tot aan cultuurprogramma’s. Wout Dekker, voorzitter van de raad van commissarissen van Rabobank Nederland: ‘De Rabobank was en is een sterke coöperatieve bank, die de waarden respect, integriteit, duurzaamheid en professionaliteit voorop stelt. Ik ben diep teleurgesteld dat een aantal medewerkers van de Rabobank zich onaanvaardbaar heeft gedragen en dat onze beheersmaatregelen dit niet hebben kunnen voorkomen. De raad van commissarissen blijft de implementatie van het veelomvattende pakket aan corrigerende maatregelen dat is ingesteld, nauwlettend volgen.’
“Vernieuwen en verbinden zijn de sleutelwoorden”
Jaarverslag 2013 | Rabobank Land van Cuijk & Maasduinen
7
“Herstel van vertrouwen heeft prioriteit bij de Rabobank”
Bevindingen Het onderzoek naar de Libor- en Euriborinzendingen bracht aan het licht dat tussen 2005 en begin 2011 een aantal medewerkers bij het internationale bedrijf van de organisatie pogingen heeft ondernomen bepaalde Libor- en Euriborinzendingen oneigenlijk te beïnvloeden. Geen van de leden van de raad van bestuur en het hoogste senior management van de Rabobank was betrokken bij, of op de hoogte van, het ontoelaatbare gedrag. Uit de onderzoeken blijkt dat de Rabobank, gedurende de periode waarin het ontoelaatbare gedrag voorkwam, de risico’s verbonden aan de inzendingsprocedures voor Libor en Euribor, onvoldoende heeft onderkend. De Rabobank is akkoord gegaan met het betalen van schikkingsbedragen van in totaal 774 miljoen euro. Piet Moerland, voorzitter van de raad van bestuur van Rabobank Nederland, heeft op 29 oktober 2013 besloten om met onmiddellijke ingang terug te treden. Op maandag 18 november 2013 heeft Sipko Schat besloten om eveneens met onmiddellijke ingang terug te treden uit de raad van bestuur van Rabobank Nederland vanwege ontbreken maatschappelijk draagvlak voor zijn aanblijven. Werken aan herstel van vertrouwen Herstel van vertrouwen heeft prioriteit bij de Rabobank, erop gericht dat leden en andere klanten ervaren wat de Rabobank al 115 jaar is: de coöperatieve bank die als belangrijkste opdracht heeft de financiële ambities van haar leden en klanten mogelijk te maken.
8
Rabobank Land van Cuijk & Maasduinen | Jaarverslag 2013
2013: KANTELPUNT VOOR DE ECONOMIE 2013 begon als een zwak jaar. In het eerste kwartaal was nog altijd sprake van krimp. In de daaropvolgende kwartalen klom de Nederlandse economie echter voorzichtig uit het dal. Toch is de economie er nog lang niet bovenop.
Over 2013 als geheel was er nog sprake van krimp van het Bruto Binnenlands Product. De economische activiteit ligt bovendien nog ruimschoots onder het niveau van begin 2008. Vanuit de netto internationale handel was er vorig jaar een licht positieve bijdrage aan de economische groei. Dit kwam echter vooral doordat het importvolume nauwelijks toenam. De export noteerde slechts een lichte groei. Wel verbeterden de economische vooruitzichten in een aantal voor Nederland belangrijke handelspartners als de VS, het VK en Duitsland, zodat de uitvoergroei richting het einde van 2013 wel wat steviger toenam. Het was in 2013 wederom de zwakke binnenlandse dynamiek die het economische herstel tegenhield. Het particuliere consumptievolume kromp fors door een daling in het reëel beschikbaar inkomen van huishoudens. De werkloosheid liep in de eerste helft van 2013 hard op, tot 7% halverwege het jaar, maar stabiliseerde vervolgens. Op de woningmarkt lijkt een kentering
te zijn ingezet. Het aantal transacties van bestaande koopwoningen liet in de tweede helft van 2013 een redelijk stabiele ontwikkeling zien en er kwam een einde aan de stevige prijsdalingen van de afgelopen jaren. Het consumentenvertrouwen maakte in de tweede helft van 2013 een sprong omhoog. Door de zwakke binnenlandse dynamiek daalde ook het private investeringsvolume in 2013. De lage bezettingsgraad zorgt voor een beperkte investeringsgeneigdheid onder producenten. Vooral sectoren die gericht zijn op de binnenlandse markt hebben het moeilijk. De meer op het buitenland gerichte sectoren profiteerden vorig jaar nog van een aantrekkende uitvoer. Het sentiment onder producenten verbeterde in de tweede helft van 2013. De overheid droeg in 2013 wederom negatief bij aan de economische activiteit. Ondanks forse ombuigingen kwam het begrotingstekort weer boven de 3% uit.
Jaarverslag 2013 | Rabobank Land van Cuijk & Maasduinen
9
TOELICHTING DOOR DE RAAD VAN COMMISSARISSEN v.l.n.r. Ben Buiting, Noud van Vught, Jeff Gielen, Ivonne van der Horst, Jan Sallevelt
De raad van commissarissen van Rabobank Land van Cuijk & Maasduinen houdt toezicht op het beleid van de directie, de algemene gang van zaken bij de lokale bank en de naleving van wet- en regelgeving, maar ook op de effectiviteit van ledeninvloed. Al meer dan 100 jaar is daarbij het uitgangspunt dat de klantbehoefte leidend is in het beleid en in de beleidsuitvoering. De raad geeft daarnaast de directie gevraagd en ongevraagd advies.
De raad is ook verantwoordelijk voor de benoeming, het ontslag en de beloning van de directieleden. Wat het beloningsbeleid betreft volgt de raad het beleid en de regels van de Rabobank Groep. Tot slot oefent de raad samen met de directie namens Rabobank Land van Cuijk & Maasduinen als lid van Rabobank Nederland invloed en zeggenschap uit op de strategie van de Groep en het gezamenlijk beleid. Onafhankelijkheid en deskundigheid Het is belangrijk dat de raad van commissarissen haar taken onafhankelijk kan vervullen; elke schijn van belangenverstrengeling moet worden vermeden. De commissarissen zijn deskundig en hebben een brede bestuurlijke ervaring. In de profielschets zijn hiervoor eisen opgenomen. De leden van de raad van commissarissen volgen periodiek opleidingen op het gebied van governance en de bancaire dienst- verlening. In het boekjaar hebben alle commissarissen de verplicht gestelde PE-punten gehaald. De opleiding wordt planmatig ingevuld; vaak volgen de commissarissen meer cursussen en seminars dan door Rabobank Nederland als toezichthouder wordt aangegeven. Bovendien heeft de raad haar functioneren geëvalueerd onder externe begeleiding. Ook de ledenraad evalueert jaarlijks het functioneren van de raad van commissarissen. Contact met stakeholders Om haar taken goed te kunnen vervullen, moet de raad van commissarissen voeling houden met de belangrijke stakeholders van de Rabobank. De voorzitter van de raad van commissarissen heeft dan ook regelmatig contact met de directievoorzitter, een afvaardiging van de raad spreekt twee maal per
10 Rabobank Land van Cuijk & Maasduinen | Jaarverslag 2013
jaar met de ondernemingsraad van de bank en alle commissarissen bezoeken regelmatig ledenraads-, afdelingsvergaderingen, klantactiviteiten en (centrale) kringvergaderingen. Vergaderfrequentie Naast de reguliere vergaderingen komt de raad van commissarissen regelmatig bij elkaar op informatieve bijeenkomsten, gesprekken en vergaderingen met betrekking tot benoemingen in de RvC of het DT, vergaderingen over speciale dossiers zoals klantintegriteit of beoordelingen van de ARG (Audit Rabobank Groep). Daarnaast vragen de diverse commissies de nodige bijeenkomsten. De raad van commissarissen kent de volgende commissies: • Coöperatie / KKV (Kleine Kring vergadering)vertegenwoordiging • HRM / Ondernemingsraad • Remuneratiecommissie • Auditcommissie
bij de lokale bank en het functioneren van de directie beoordeeld. Daarnaast was de raad regelmatig klankbord voor de directie. Regulier terugkomende onderwerpen waren de jaar- en kwartaalcijfers, het beleid, de naleving van wet- en regelgeving en de compliance organisatie. Hierover heeft de raad van commissarissen dit jaar tweemaal apart gesproken met de local compliance officer van de bank.
Herbenoemingen en benoemingen De ledenraad van Rabobank Land van Cuijk & Maasduinen heeft op 26 maart 2013 de heer Jan Sallevelt in de raad van commissarissen benoemd voor een periode van 4 jaar. Daarnaast heeft de ledenraad op 10 september 2013 de heer Noud van Vught herbenoemd (voor de periode van 4 jaar) waarbij is aangegeven dat de heer van Vught in 2014 definitief afscheid zal nemen als commissaris bij onze bank.
Onderwerpen die bijzondere aandacht kregen in 2013 Het vertrek van Jan Claassen, voorzitter bestuur, en als gevolg daarvan de invulling van de ontstane vacature heeft veel aandacht gevraagd. Uiteindelijk is de raad van commissarissen overgegaan tot een tijdelijke invulling van de voorzittersrol door Adri Uijl. De vacature hebben we in 2013 niet definitief kunnen invullen. Ook is in het betreffende boekjaar een begin gemaakt met de invulling van de vacature binnen de raad van commissarissen die ontstaat bij het vertrek van de heer van Vught in 2014. Naast het strategisch plan 2014-2016 met de daarbij behorende reductie van het personeelsbestand vroegen dossiers als klantintegriteit, de operational audit van de ARG, de additionele kostenreductie, de bouw en de opening van het nieuwe Advies- en Bestuurscentrum en de productbeleidsplannen extra aandacht. Ook het continu herijken van de onderlinge verhoudingen tussen de lokale banken en Rabobank Nederland vraagt vanwege de bijdrage in de discussies een behoorlijke inspanning.
Vervulling van de toezichthoudende rol De raad van commissarissen heeft ook in 2013 toezicht gehouden op de algemene gang van zaken
Waar doen we het voor De raad van commissarissen is tevreden over het resultaat dat de bank in 2013 heeft behaald. Onze
positie in de markt en de interne kostenbeheersing leiden tot een verantwoord resultaat. Verantwoord omdat we daarmee in staat zijn om de veranderingen in de bancaire wereld en de wijzigingen in de interne financiële verhoudingen het hoofd te bieden. We zijn en blijven een solide rendabele bank. Dat is belangrijk in deze toch turbulente tijd. Niet alleen voor ons, maar juist voor de klanten die een beroep op ons doen. Ook al zien velen weer wat lichtpuntjes aan de horizon van onze economie; dat betekent niet dat iedereen daar gelijktijdig en in gelijke mate van profiteert. Alle zaken die hierboven zijn aangehaald moeten staan in het teken van klant- en ledenbelang. Ook al is de directe relatie soms lastig te leggen, de raad van commissarissen moet dat altijd kunnen uitleggen. Alleen dan ligt er een relatie tussen ons werk en het belang van mensen/ondernemers in ons werkgebied. Werken aan een betrouwbare bank met goede producten tegen redelijke tarieven. En dat in een coöperatieve vereniging waar leden zeggenschap en invloed hebben. Een dergelijke bank is belangrijk als baken in een onzekere economische tijd en als motor als het allemaal weer wat beter gaat! De raad van commissarissen weet waar ze voor staat en voor wie ze het doet!
Jaarverslag 2013 | Rabobank Land van Cuijk & Maasduinen 11
CIJFERS 2013 Balans per 31 december 2013 (na winstbestemming) (bedragen in duizenden euro’s)
2013
2012
7.318 52.585 2.763.873 73.236 22.487 6.843 2.926.342
7.773 19.460 2.792.248 73.269 12.157 14.968 2.919.875
337.828 2.273.150 11.647 1.854 301.863 2.296.342 2.926.342
393.578 2.228.397 13.745 101 284.054 2.894.876 2.919.875
33.019 773
43.257
Activa Geldmiddelen Vorderingen op Rabobank Groep Kredieten aan cliënten Deelnemingen Materiële vaste activa Overige activa Totaal activa
VOORUITZICHTEN 2014 Door de ontwikkelingen verandert het werken bij de bank. Onze klanten regelen steeds vaker zelf hun bankzaken via de computer, tablet of mobiele telefoon. De ingezette trend van het dalend bezoekersaantal noodzaakt ons om eind 2014 vier vestigingen te sluiten. Het betreft de Rabobank in Grave, Bergen, Overloon en Sint Anthonis.
12 Rabobank Land van Cuijk & Maasduinen | Jaarverslag 2013
Daarnaast worden ook processen meer en meer geautomatiseerd. Dit heeft grote invloed op het aantal medewerkers en het werk dat ze doen. Via opleidingen investeren we in deskundige en vakbekwame medewerkers die werkelijk betrokken zijn en die begrijpen hoe zij kunnen bijdragen aan de doelen van onze klanten en leden. Opleidingen zorgen er bovendien voor dat mensen inzetbaar blijven, zowel binnen als buiten de Rabobank. Begeleiden naar ander werk In het sociaal plan is vastgelegd dat we medewerkers van wie de baan vervalt, begeleiden naar een nieuwe
Passiva functie binnen dan wel buiten de Rabobank. Wij bieden medewerkers onder meer loopbaantesten aan en stimuleren hen om aan workshops of inzetbaarheidsprogramma’s mee te doen. Omdat er landelijk veel banen verdwijnen, heeft de Rabobank in 2013 regionaal een aantal mobiliteitscentra voor boventallige medewerkers geopend. Deze centra werken samen met professionele partijen om medewerkers snel en goed aan ander werk te helpen. In tegenstelling tot de afgelopen twee jaar zal de exportgroei in 2014 wel voldoende tegenwicht kunnen bieden aan de verdere daling van de binnenlandse bestedingen. Het economische herstel wordt voorna-
melijk beperkt door de lage binnenlandse bestedingen. De overheid staat wederom voor een aanzienlijke bezuinigingsopgave en huishoudens zullen voorlopig voorzichtig blijven. Deze factoren zorgen er ook voor dat de groeivooruitzichten voor de jaren na 2014 bescheiden zijn. De winstontwikkeling voor onze bank zal een verdere resultaatterugval laten zien. Het positieve nieuws is echter dat we nu een periode van lange en grote economische krimp achter ons laten.
Schulden aan Rabobank Groep Toevertrouwde middelen Overige passiva Voorzieningen Algemene reserve Totaal passiva Niet in de balans opgenomen verplichtingen
Jaarverslag 2013 | Rabobank Land van Cuijk & Maasduinen 13
TOELICHTING OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2014
Het jaar 2013 wordt gekenmerkt door oplopende werkloosheid, hoge inflatie en een overheidstekort dat dankzij een incidentele meevaller (opbrengst telecomveiling) in de buurt van de Europese norm van 3% is gebleven. Economisch herstel zet voorzichtig in.
Voor 2014 wordt 0,5% economische groei verwacht. Het wordt een jaar van economisch herstel, stabiliserende werkloosheid, lagere inflatie en een lichte verslechtering van het tekort. De groei wordt gedreven door uitvoer en investeringen, terwijl de consumptie nog blijft afnemen. De inflatie daalt tot 1,5%, in lijn met de afnemende inflatie in het eurogebied. Herstel op de arbeidsmarkt is nog niet te verwachten, omdat de vraag naar arbeid met vertraging reageert op aantrekkende productiegroei. Bovendien neemt de werkgelegenheid bij de overheid en in de zorgsector af. De werkloosheid loopt minder sterk op dan in 2013. Het 6-miljard-pakket en de gematigde stijging van de zorguitgaven kunnen niet voorkomen dat het EMUtekort opnieuw boven de 3-procentnorm uitkomt.
in 2013 hebben plaatsgevonden ten behoeve van het nieuwe adviescentrum op Sterckwijck, naast de A77. De toename van de component vorderingen op Rabobank Groep is tweeledig. Enerzijds is ultimo 2013 sprake van een tegoed in de rekening-courant verhouding met Rabobank Nederland. Ultimo 2012 was sprake van een tekort. Anderzijds zijn de vorderingen op Rabobank Groep gestegen als gevolg van een toegenomen volume aan saldi op Groenspaarrekeningen. De component schulden aan Rabobank Groep daalt waardoor de afhankelijkheid van externe funding afneemt.
In de huidige tijd is en blijft het centraal stellen van het klantbelang het vertrekpunt van de Rabobank. In goede en slechte tijden staan we achter onze leden en klanten. Dit vraagt om een stabiele vermogenspositie die alleen behouden kan worden door een gezonde winst te realiseren. De toename van het balanstotaal bedraagt €6 miljoen (0,2%). In 2012 was sprake van een toename van €25 miljoen (0,9%). De toename aan de activazijde is vooral het gevolg van de toename van de post vorderingen op Rabobank Groep. Daarnaast is sprake van een toename van de post materiële vaste activa. De reden van de stijging zijn de investeringen die
14 Rabobank Land van Cuijk & Maasduinen | Jaarverslag 2013
“Het centraal stellen van klantbelang is en blijft het vertrekpunt”
Jaarverslag 2013 | Rabobank Land van Cuijk & Maasduinen 15
TOELICHTING OP DE WINST & VERLIESREKENING OVER 2013 Winst-en-verliesrekening over 2013
2013
2012
Rentebaten Rentelasten Rente
105.831 -43.371 62.460
119.525 -58.469 61.056
Provisies/adviesvergoeding Opbrengsten uit deelnemingen Overige baten Totaal baten
14.812 -33 46 77.285
14.906 6.011 19 81.992
-46.263
-38.630
Bedrijfsresultaat vóór toevoeging aan voorziening kredietrisico’s
31.022
43.362
Toevoeging aan voorziening kredietrisico’s Bedrijfsresultaat vóór belastingen
-7.104 23.918
-6.720 36.642
-6.113 17.805
-6.907 29.735
17.805 -
28.361 1.374
(bedragen in duizenden euro’s)
Baten De rentewinst komt in 2013 uit op een bedrag van € 62,5 miljoen, een stijging van 2,3%. De stijging in 2012 bedroeg 7,9%. Vanwege de daling in de uitzettingen en de nog steeds lage geld- en kapitaalmarktrente dalen de rentebaten tot € 105,8 miljoen (-/- € 11,5%). De rentelasten laten een forse daling zijn tot € 43,4 miljoen (-/- 25,8%). De gedaalde adviestarieven spaarbank zijn hier voornamelijk de reden van. De ontvangen provisies bedragen € 14,8 miljoen, een daling van 0,6%. In 2012 bedroeg de daling 4,5%. De daling is voornamelijk toe te schrijven aan verminderde particuliere adviesvergoeding als gevolg van de aanhoudende malaise op de huizenmarkt. De opbrengst uit deelnemingen bestaat enerzijds uit het dividend van aandelen in Rabobank Nederland. In 2013 heeft geen dividenduitkering plaatsgevonden. Het aandelenkapitaal in Rabobank Nederland is afgelopen jaar gelijk gebleven. Anderzijds heeft een afwaardering plaatsgevonden op een lokale deelneming van de bank.
Winstuitkeringen (bedragen in duizenden euro’s)
2013
2012
Winstuitkeringsfonds Het verloop van deze post is als volgt: Stand 1 januari
2.013
2.083
Toevoeging algemene reserve (2013)/ Toevoeging uit de nettowinst (2012)
-4
1.374
-693 1.316
-1.444 2.013
Uitbetalingen Stand 31 december
De totale baten (rentewinst, provisies, opbrengsten uit deelnemingen en overige baten) komen uit op € 77,3 miljoen, een daling van 5,7%. De stijging in 2012 bedroeg 6,0%. De totale lasten bedragen € 46,3 miljoen, een toename van 19,8% ten opzichte van de totale lasten van 2012. Alle componenten zijn gestegen. Als gevolg van organisatieontwikkelingen zijn afgelopen jaar personeelskosten voorzien voor de jaren tot en met 2016. De beheers- en coöperatiekosten zijn gestegen door een verdere verbijzondering van de algemene kosten Rabobank Nederland. Rabobank Nederland gaat programma- en innovatiekosten doorbelasten aan de lokale banken. De bijdrage bankenbelasting is nieuw sinds 2013. Banken die in Nederland actief zijn per 1 oktober 2012 moeten bankbelasting betalen. De bankenbelasting kent twee tarieven. Een tarief (0,044%) voor kortlopende schulden en een tarief (0,022%) voor langlopende schulden naar de stand per 31 december 2011. In 2013 heeft de bank een bijdrage in de bankenbelasting 2012 betaald van € 0,7 miljoen. Het gemiddeld aantal personeelsleden, omgerekend in mensjaren, bedraagt 296 (2012: 308). De nettowinst is afgelopen jaar gedaald met € 11,9 miljoen tot € 17,8 miljoen (-/- 40,1%). Een bedrag van € 0,7 miljoen is onttrokken aan het winstuitkeringsfonds. In 2013 heeft een vrijval ten gunste van de Algemene Reserve plaatsgevonden van € 1,1 miljoen. Tevens is sprake van een dotatie van € 1,1 miljoen. Per saldo is de vrijval € 4.000,- hoger dan de dotatie.
16 Rabobank Land van Cuijk & Maasduinen | Jaarverslag 2013
Lasten Personeelskosten Beheers- en coöperatiekosten Afschrijvingskosten Bijdrage bankbenbelasting Totaal lasten
26.126 24.027 18.453 13.831 987 772 697 -
Belastingen bedrijfsresultaat Nettowinst Als volgt verdeeld: Toevoeging aan algemene reserve Toevoeging aan winstuitkeringsfonds
Jaarverslag 2013 | Rabobank Land van Cuijk & Maasduinen 17
www.rabobank.nl/lvcm