Afval Jaarverslag 2015 Bestuurscommissie Afvalinzameling Land van Cuijk en Boekel
Colofon Opdrachtgever Project Nummer Status Datum Auteur/projectleider Mede gezien door
: Bestuurscommissie Afvalinzameling Land van Cuijk en Boekel : BC Beleid algemeen : 72000100 : Concept : 31-05-2015 : J. Bens : T. Hermanussen
Autorisatie
: ing. M.B. van Rijn
paraaf:
2
Inhoudsopgave 1. Inleiding ......................................................................................................................................... 4 2. Het Bestuur ................................................................................................................................... 5 2.1 2.2
Samenstelling ..................................................................................................................................................... 5 Vergaderdata ..................................................................................................................................................... 5
3. Beleidsondersteuning ................................................................................................................... 6 3.1 3.2
Optimalisatie en –evaluatieonderzoek afvalinzameling .................................................................................... 6 Afvalproef Padbroek .......................................................................................................................................... 7
4. Communicatie en voorlichting ...................................................................................................... 9 4.1
Zwerfafval .......................................................................................................................................................... 9
Landelijke Opschoondag (LOD) ..................................................................................................... 9 Zwerfafvalvergoeding ................................................................................................................. 10 4.2 4.3 4.4 4.5
Website Afval ................................................................................................................................................... 10 Afvalkalender ................................................................................................................................................... 10 Afval-app .......................................................................................................................................................... 10 Communicatie bij basisscholen ........................................................................................................................ 10
5. Inzameling ................................................................................................................................... 12 5.1 5.2 5.3 5.4
Inzameling aan huis.......................................................................................................................................... 12 Inzamelgegevens .............................................................................................................................................. 13 Inzameling snoeihout buitengebied................................................................................................................. 14 Stichting Actief ................................................................................................................................................. 15
6. Milieustraten ............................................................................................................................... 16 7. (Landelijke) ontWikkelingen ....................................................................................................... 18 7.1 7.2 7.3 7.4
VANG (Van Afval Naar Grondstof) ................................................................................................................... 18 Afvalstoffenbelasting ....................................................................................................................................... 18 Naheffing Attero .............................................................................................................................................. 19 Tot slot ............................................................................................................................................................. 19
3
1. INLEIDING Dit is het tiende jaarverslag van de Bestuurscommissie Afvalinzameling Land van Cuijk en Boekel (hierna BCA). In dit beknopte verslag kunt u lezen wat de belangrijkste ontwikkelingen waren op het gebied van huishoudelijk afval in 2015. Naast de jaarrekening, waarin de ‘harde’ cijfers staan vermeld, is er behoefte aan een meer beschrijvend jaarverslag. Dit verslag is niet uitputtend, maar beschrijft de highlights van 2015. Ook landelijke ontwikkelingen die van invloed waren op de lokale afvalinzameling worden kort genoemd.
4
2. HET BESTUUR De BCA is op 1 november 1988 opgericht door de gemeenten Boxmeer, Cuijk, Grave, Mill en Sint Hubert en Sint Anthonis. In 2000 is de gemeente Boekel toegetreden. De gemeenten hebben aan het Algemeen Bestuur van de Omgevingsdienst Brabant Noord (de ODBN) de gemeentelijke taken met betrekking tot afvalinzameling overgedragen. Het Algemeen Bestuur heeft deze taak opgedragen aan de BCA. De leden van de BCA worden aangewezen door de raden van de deelnemende gemeenten. Per gemeente wordt één lid aangewezen. De bevoegdheden van de BCA zijn te besluiten tot privaatrechtelijke rechtshandelingen, het vaststellen van uitvoeringsregels en het nemen van aanwijzingsbesluiten krachtens de afvalstoffenverordening. De BCA is verantwoordelijk voor de inzameling van huishoudelijke afvalstoffen van de circa 100.000 inwoners in haar werkgebied. De werkzaamheden zijn voor een groot deel neergelegd bij de ODBN. De ODBN adviseert de BCA, verzorgt het contractmanagement, communiceert naar de inwoners en voert het secretariaat.
2.1 Samenstelling De samenstelling van de Bestuurscommissie Afvalinzameling Land van Cuijk en Boekel was in 2015 als volgt: - de heer T.A.M. van de Loo (Boekel) (vicevoorzitter) - de heer M.W.G. Verstraaten (Boxmeer) - de heer G.M.P. Stoffels (Cuijk)(voorzitter) - de heer H.A.W.M. Daandels (Grave) - de heer J.G.M. van den Boogaart (Mill en Sint Hubert) - de heer P.H. Reijnen (Sint Anthonis) (tot 22 oktober 2015) - mevrouw I.D.A.M. Voncken (Sint Anthonis) (vanaf 22 oktober 2015) - de heer M.B. van Rijn (ODBN) (secretaris)
2.2 Vergaderdata De BCA is in 2015 zes keer bij elkaar gekomen om te vergaderen. Dit was op de volgende data: 26 maart, 27 mei, 16 juli, 1 oktober, 12 november en 10 december. Ongeveer twee weken voorafgaand aan de vergadering vond een Ambtelijk Vooroverleg plaats. Op 12 november 2015 heeft een excursie plaatsgevonden naar Baetsen in Son.
5
3. BELEIDSONDERSTEUNING In 2015 zijn de Jaarrekening 2014 en de beleidsontwikkeling financiële analyse BCA 2017 (ten behoeve van de Kadernota ODBN) opgesteld en vastgesteld. Daarnaast zijn het Afval Jaarverslag 2014, de Begroting 2016 en het Afval Jaarprogramma 2016 opgesteld en vastgesteld.
3.1 Optimalisatie en –evaluatieonderzoek afvalinzameling Op 1 februari 2017 lopen vrijwel alle overeenkomsten voor de inzameling en de verwerking van huishoudelijk afval af. Voor die tijd moeten overeenkomsten gesloten zijn voor de inzameling en de verwerking van afval. De overeenkomsten zullen in de loop van 2016 Europees dan wel conform inkoopbeleid van de ODBN aanbesteed worden. In 2015 is door middel van een evaluatie- en optimalisatieonderzoek naar de afvalinzameling onderzocht hoe het huidige systeem presteert ten opzichte van de doelstelling en ten opzichte van vergelijkbare gemeenten. De drie peilers waarop is onderzocht, zijn milieu, kosten en dienstverlening. Ook is de tevredenheid van inwoners onderzocht door middel van een schriftelijke enquête. Daarnaast is de samenstelling van het restafval in de blauwe tariefzak onderzocht door middel van zogenaamde sorteeranalyses. Nagegaan is welke grondstoffen nog beter uit het restafval gehaald kunnen worden. Tenslotte zijn in dit onderzoek de gehouden afvalproeven in de wijk Padbroek (gemeente Cuijk) en Westerbeek (gemeente Sint Anthonis), ontwikkelingen bij andere gemeenten en best practices meegenomen. Onderdeel van het onderzoek was in 2015 deelname aan de Benchmark huishoudelijk afval van NVRD en Rijkswaterstaat Leefomgeving. Deze Benchmark is uitgevoerd op basis van gegevens van 2014. Op hoofdlijnen waren de resultaten als volgt: Afvalinzameling Land van Cuijk en Boekel voldoet ruim aan de landelijke VANG-doelstelling (75% afvalscheiding en maximaal 100 kilogram restafval per inwoner): weinig restafval (2014: 70 kg/inw) hoog scheidingspercentage (2014: 88%) Dit komt door diftar (blauwe tariefzak) en het flankerend beleid (gratis kunnen aanbieden van grondstoffen); Inwoners zijn tevreden (95%); Lage kosten voor de afvalinzameling en –verwerking (€117,-); Gevolg: verbetering wordt steeds kostbaarder; Het huidige systeem voldoet, maar kan op bepaalde punten geoptimaliseerd worden.
6
Land van Cuijk en Boekel is aangegeven als CBL (peiljaar 2014) De resultaten en aanbevelingen zijn gepresenteerd aan het bestuur. Vervolgens zijn de resultaten gepresenteerd aan de gemeenteraden en raadscommissies. De gemaakte opmerkingen en de gestelde vragen worden meegenomen in voorstellen voor de uitgangspunten van aanbestedingen. De Bestuurscommissie besluit hierover, waarna in 2016 de bestekken opgesteld worden en de Europese aanbestedingen worden uitgevoerd. Per 1 februari 2017 zijn dan nieuwe overeenkomsten voor de afvalinzameling en –verwerking operationeel.
3.2 Afvalproef Padbroek Een belangrijk onderdeel van het gehele evaluatie en –optimalisatieonderzoek was de uitvoering van de afvalproef in de wijk Padbroek in de gemeente Cuijk. De afvalproef is gestart op 1 mei 2015. Wijzigingen inzamelsysteem De volgende aanpassingen zijn in de afvalproef doorgevoerd: halvering inzamelfrequentie restafval van eenmaal per twee weken naar eenmaal per vier weken (verlaging van service); drankenkartons en blik inzamelen samen met het plastic verpakkingsafval (gehele regio m.i.v. 1 april 2015); nadrukkelijke communicatie/informeren dat gft-afval in de gft-container hoort en dat afval scheiden loont en eenvoudig is; spullen (zoals boeken, apparaten, speelgoed, textiel en overige herbruikbare goederen etc.) eenmaal per twee maanden inzamelen, sorteren en vermarkten. Resultaten De eerste resultaten van de afvalproef zijn in oktober 2015 geanalyseerd. Op basis van deze resultaten kan gesteld worden dat de proef zeer geslaagd is: de hoeveelheid restafval is in de afvalproef met 20% afgenomen. Omgerekend is dit 9 kilogram restafval per inwoner per jaar minder. Vooral keukenafval en PMD is in Padbroek beter gescheiden, waardoor dit niet meer in het restafval in de blauwe tariefzak zit. De afname van de hoeveelheid restafval is voornamelijk veroorzaakt door: o de afname van de inzamelfrequentie voor restafval (een keer per 4 weken in plaats van een keer per 2 weken); o de intensievere communicatie naar de inwoners en de focus op scheiden. per huishouden gemiddeld een tariefzak per 4 weken is aangeboden;
7
Uit het bewonersonderzoek blijkt dat de gemiddelde waardering voor de manier van afval inzamelen in de wijk Padbroek is gestegen van een cijfer 7,1 vóór de proef, naar het rapportcijfer van 7,4 tijdens de afvalproef. Inwoners zijn tevreden over de wijzigingen. De proef loopt door tot 1 februari 2017.
8
4. COMMUNICATIE EN VOORLICHTING Bij het uitvoeren van het vastgestelde afvalbeleid en het verkrijgen van draagvlak bij de inwoners is communicatie van groot belang. Om dit belang te onderstrepen zijn in 2015 verschillende communicatieen voorlichtingsactiviteiten uitgevoerd. In 2015 is een nieuwe Afvalkalender verspreid, zijn diverse afvalartikelen in de lokale en regionale media gepubliceerd en zijn diverse voorlichtingsprojecten uitgevoerd. Naast de reguliere communicatie- en voorlichtingsactiviteiten is in 2015 veel aandacht besteed aan het voorkomen van zwerfafval.
4.1 Zwerfafval Landelijke Opschoondag (LOD) Er is, net zoals in de voorgaande jaren, weer uitvoering gegeven aan de Landelijke Opschoondag (LOD) van Nederland Schoon. In onderstaande tabel is per jaar het aantal deelnemers aan de LOD weergegeven. Het aantal deelnemers is inclusief scholen. jaar 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
aantal deelnemers 200 600 800 1.050 1.210 1.530 1.570 1.697 1.860
De Landelijke Opschoondag wordt éénmaal per jaar georganiseerd. Om deze vrijwilligers aan te moedigen om hun eigen leefomgeving (blijvend) zwerfafval vrij te houden is het Netwerk Zwerfafval opgericht. Vrijwilligers, buurtverenigingen, scholen etc. worden door de BCA ondersteund met raad, daad en materiaal om gedurende het jaar zwerfafvalacties te houden. Een voorbeeld is de BeestenBende in Cuijk. Dit is een speciale ‘bende’ voor basisschoolkinderen (van 7 tot 11 jaar) die elke maand een uurtje meehelpen om de omgeving schoon te houden. In een aantal BCA gemeenten zijn tijdens de Landelijke Opschoondag 2015 ZAP-speldjes uitgereikt aan personen die zich binnen de gemeente (extra) hebben ingezet voor problemen rondom (zwerf)afval. Het uitreiken van deze speldjes is een initiatief van Stichting Nederland Schoon.
9
Zwerfafvalvergoeding In de Raamovereenkomst Verpakkingen 2013-2022 is afgesproken dat alle Nederlandse gemeenten samen jaarlijks € 20 miljoen kunnen ontvangen en kunnen besteden aan extra maatregelen ter voorkoming van zwerfafval. In 2015 zijn in het kader van deze zwerfafvalvergoeding enkele projecten uitgevoerd en is in afstemming met de individuele gemeenten invulling gegeven aan het programma ”Herijking en verrijking aanpak zwerfafval Land van Cuijk en Boekel”.
4.2 Website Afval Om de inwoners van het Land van Cuijk en Boekel nog beter van dienst te zijn, is voor de afvalinzameling in deze regio de website www.afvalaanbieden.nl actueel gehouden. Naast informatie over inzameldagen, is op de website ook informatie te vinden over de milieustraten, kunnen inzamelmiddelen digitaal worden aangevraagd, kunnen klachten worden ingediend, en vindt men de laatste nieuwtjes met betrekking tot de afvalinzameling in het Land van Cuijk en Boekel. Op de website kunnen bewoners ook hun adresgegevens invoeren, waarna een PDF-versie van hun adresspecifieke afvalkalender verschijnt.
4.3 Afvalkalender Ondanks eerdere berichten hebben alle huishoudens in het Land van Cuijk en de gemeente Boekel toch een papieren Afvalkalender voor 2016 bezorgd gekregen. Uit het tevredenheidsonderzoek dat eerder in 2015 onder 3.000 huishoudens is gehouden, is namelijk gebleken dat inwoners erg veel waarde hechten aan papieren informatie, zoals de papieren afvalkalender. Afvalinzameling Land van Cuijk en Boekel vindt het belangrijk dat inwoners makkelijk aan informatie over afvalinzameling en -scheiding komen. Het blijkt dat de papieren afvalkalender een belangrijke informatiebron voor is.
4.4 Afval-app De AfvalApp is een applicatie voor smartphone en tablet waarmee snel en overzichtelijk informatie over de afvalinzameling toegankelijk is. De App is gratis te downloaden en te vinden in de AppStore of Google Play Store onder DeAfvalApp. De AfvalApp bevat inzameldata, informatie over de verschillende afvalsoorten, adressen en telefoonnummers. Op een kaartje in de App kan men tevens de dichtstbijzijnde milieustraat vinden.
4.5 Communicatie bij basisscholen In 2015 is een menukaart zwerfafval voor basisscholen opgesteld. Deze is voor de zomervakantie van 2015 naar de basisscholen toegestuurd. Basisscholen kunnen op deze menukaart ‘gerechten’ bestellen.
10
Onderstaand is weergegeven wat in het kalenderjaar 2015 door de basisscholen is afgenomen van de menukaart:
Opschoondagen (4-12 jaar): negen basisscholen, in totaal 426 leerlingen Zwerfafval De Game (8-12 jaar): twee basisscholen, onbekend aantal leerlingen (scholen reserveren dit zelf via Nederland Schoon) *Theatervoorstelling Boompje Beestje (4-6 jaar): vijf basisscholen, in totaal 157 leerlingen *Theatervoorstelling De Boomhut (6-12 jaar): vijf basisscholen, in totaal 219 leerlingen In het schooljaar 2015/2016 hebben 9 klassen van basisscholen een excursie gehad naar de milieustraat Haps (4-12 jaar): 261 leerlingen *NB: vier basisscholen hebben beide voorstellingen geboekt. Onderdeel van de theatervoorstellingen is een kleine opschoonactie op en rond het schoolplein. Daarnaast zijn er enkele activiteiten op het gebied van zwerfafval uitgevoerd door middelbare scholen: Opschoondagen: ROC De Leijgraaf Cuijk, 150 leerlingen Excursie milieustraat Haps:5 klassen van 2 middelbare scholen, 142 leerlingen Lespakket TRASH: Merletcollege Mill, 90 leerlingen
11
5. INZAMELING 5.1 Inzameling aan huis Inzameling PMD Op 1 april 2015 is gestart met de gecombineerde inzameling van plastic verpakkingsmateriaal, metalen verpakkingen (blik) en drankenkartons. In het eerste kwartaal van 2015 is de installatie van SITA in Rotterdam aangepast op het sorteren van drankenkartons en blik. Inwoners kunnen dus drankenkartons en blik tezamen met het plastic verpakkingsafval in de plastic heroes zak aanbieden. Voor de inzameling van PMD is een nieuwe inzamelzak geproduceerd die dikker en steviger is dan de vorige.
Wekelijkse zomerinzameling GFT-afval Voor het eerst in 2014 wordt GFT-afval in de zomermaanden (juni, juli en augustus) wekelijks ingezameld. In 2015 is dit gecontinueerd. De wekelijkse zomerinzameling is ingegeven om geuroverlast en onhygiënische toestanden (maden en dergelijke) te voorkomen in warme zomermaanden. Hoeveelheid restafval in blauwe tariefzak Door de PMD inzameling wordt minder restafval in de blauwe tariefzak aangeboden. Voor het eerst is de gemiddelde hoeveelheid restafval in de blauwe tariefzak onder de 50 kilogram per inwoner per jaar gekomen. Er zijn slechts zeer weinig gemeenten In Nederland waarin dit ook gerealiseerd wordt. Gemiddelde hoeveelheid restafval in blauwe tariefzak per inwoner per jaar [kg/inw/jr] 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 restafval (blauwe tariefzak) 77 75 65 58 57 55 54 55 49 Inwoners hebben daardoor ook minder blauwe tariefzakken nodig, terwijl het gewicht aan restafval per tariefzak toeneemt.
12
Ontwikkeling tariefzakken gemiddeld aantal tariefzakken per huishouden per jaar 2008 39 2009 30 2010 24 2011 25 2012 22 2013 22 2014 22 2015 19
gemiddeld gewicht per tariefzak [kg] 5,0 5,5 6,1 5,7 6,2 6,0 6,1 6,3
Ondergrondse inzameling Cuijkse Cantheelen Een landelijke tendens is dat bepaalde afvalstromen, zoals restafval, ondergronds ingezameld worden bij hoogbouw en in centra. De service voor bewoners in hoogbouw en centra neemt toe wanneer zij op ieder moment van de dag hun afval kwijt kunnen, omdat zij vaak weinig ruimte hebben om afval te bewaren. De eerste ondergrondse containers voor restafval zijn in april 2015 bij de Cuijkse Cantheelen de grond in. De aanschaf, levering en plaatsing van ondergrondse inzamelsystemen (inclusief toegangscontrole en diftarsysteem) zijn hiervoor Europees aanbesteed. Een inwoner betaalt via een pre-paid pasje voor het aanbieden van restafval in de ondergrondse container hetzelfde als wanneer deze hoeveelheid in een blauwe tariefzak aangeboden zou worden. Voor een aantal locaties in het Land van Cuijk en Boekel is/wordt onderzocht of ondergrondse inzameling van afvalstoffen mogelijk is.
5.2 Inzamelgegevens Voor de inzameling van afval zijn contracten afgesloten met diverse partijen. De contractanten geven jaarlijks de hoeveelheden ingezameld afval door aan de ODBN. In onderstaande tabel staan de hoeveelheden voor de jaren 2010 t/m 2015 vermeld. De totale hoeveelheid restafval (fijn en grof) is in 2015 wederom verder afgenomen.
13
Soort afval
2010 2011 Gft-afval 16.271 16.952 Restafval 5.679 5.603 Grof restafval 2.312 2.468 7.369 7.137 Papier - verenigingen 155 185 milieustraat Glas 2.691 2.722 Plastic verpakkingsafval 1.537 1.719 KCA P.M 162 Hout 2.952 3.054 IJzer 325 341 Snoeihout 7.794 7.693 + kerstbomen 59 58 EPS 0 0 Gips 0 0 Harde kunststoffen 0 0 Zacht puin 0 0 Puin 9.279 10.126 Grond 980 933 Vlakglas 92 103 Asbest 185 244 Elektr(on)ische apparaten 453 491 Dakleer 144 166 *per 1 april 2015 is plastic verpakkingsafval PMD Cijfers 2015 onder voorbehoud
Hoeveelheid (ton) 2012 2013 16.547 16.113 5.413 5.288 2.268 1.638 6.371 6.153 175 145 2.737 2.420 1.849 1.880 146 139 2.971 2.110 283 212 7.986 7.267 50 47 0 4 0 76 0 110 260 206 9.011 7.869 817 757 137 95 196 157 484 450 167 117
2014 17.714 5.376 1.361 5.860 147 2238 1.771 139 2.369 215 7.726 33 9 96 137 163 8.181 773 95 145 450 109
2015 17.593 4.839 1.587 5.802 154 2.472 2.579* 141 2.552 181 7.558 7 100 147 205 8.197 632 90 196 437 141
5.3 Inzameling snoeihout buitengebied In het voorjaar van 2015 heeft in de gemeenten binnen het Land van Cuijk en Boekel wederom een project plaatsgevonden waarbij snoeihout afkomstig van onderhoud aan landschapselementen in het buitengebied gescheiden wordt ingezameld en duurzaam wordt verwerkt. Voorheen kregen deze bewoners stookontheffingen voor het verbranden van het snoeihout. In een aantal gemeenten worden inmiddels geen stookontheffingen meer verleend. De gescheiden inzameling en duurzame verwerking van snoeihout is vanuit milieukundig oogpunt een goed alternatief. Met het ingezamelde snoeihout is in 2015 duurzame energie opgewekt bij Vuurzaam in de gemeente Horst aan de Maas, waardoor bespaard wordt op het gebruik van fossiele brandstoffen. In onderstaande tabel is voor 2011, 2012, 2013, 2014 en 2015 aangegeven bij hoeveel aanbieders snoeihout is ingezameld en hoeveel snoeihout is ingezameld. jaar 2011 2012 2013 2014 2015
aantal aanbieders 243 254 283 363 375
Ingezameld tonnage [ton] 556 786 744 942 919
14
Van deze service hebben in 2015 meer mensen gebruik gemaakt. Daarnaast is in 2015 voor het tweede jaar agrariërs de mogelijkheid geboden om op vier dagen groenafval te brengen. In totaal is in 2015 312 ton aangeboden. In 2014 is 263 ton groenafval gebracht.
5.4 Stichting Actief Stichting Actief creëert werkervaringsplaatsen voor mensen met een meer dan gemiddelde afstand tot de arbeidsmarkt. Vanuit de doelstelling re-integratie werkt Stichting Actief daarbij nauw samen met uiteenlopende partijen om de doorstroom van medewerkers in het arbeidsproces te bevorderen. Sinds een aantal jaren voert Stichting Actief werkzaamheden uit voor de BCA. De Stichting haalt koel- en vrieskasten en herbruikbare goederen op bij inwoners van het Land van Cuijk en Boekel. Ook zet Stichting Actief de gftcontainers uit in de regio, neemt de kapotte exemplaren in en repareert deze indien mogelijk. Daarnaast stimuleert de Stichting hergebruik van goederen en kleding, wat bijdraagt aan een vermindering van restafval. Het kringloopbedrijf van Stichting Actief zamelt gebruikte artikel in. Bruikbare artikelen, zoals meubels, kleding, boeken, curiosa en elektr(on)ische apparaten worden schoongemaakt en opnieuw in circulatie gebracht via kringloopwinkels in Cuijk en Boxmeer. Dit is goed voor mens en milieu, omdat op deze manier minder nieuwe producten geproduceerd hoeven te worden. Mensen met een beperkt budget kunnen bovendien voordelig aan goede huisraad komen. Daarnaast biedt Stichting Actief mensen een zinnige werkplek die nieuwe perspectieven op regulier werk dan wel werk in een beschutte omgeving of dagbesteding biedt. In 2015 verzorgde Stichting Actief voor de BCA ook de inzameling van grof huishoudelijk afval op afroep en de distributie van de blauwe tariefzakken. Voor deze diensten ontvangt Stichting Actief jaarlijks een vergoeding van de BCA. Door inzet van Stichting Actief geeft de BCA invulling aan de gemeentelijke sociale doelstellingen.
15
6. MILIEUSTRATEN Inwoners van de gemeenten in het Land van Cuijk en de gemeente Boekel kunnen met hun grof huishoudelijk afval terecht op de milieustraat in Haps of op de minimilieustraat in hun gemeente. In 2015 is ruim 37.000 keer grof huishoudelijk afval aangeboden op de milieustraat in Haps en is nagenoeg 35.500 keer grof tuinafval aangeboden bij de groenstraat in Haps (Den Ouden). Op de minimilieustraten in het Land van Cuijk en Boekel is in totaal ruim 52.500 keer afval aangeboden.
Inwoners kunnen groenafval gratis aanbieden op de groenstaat in Haps. Legitimatie is verplicht. In 2015 zijn medewerkers van IBN ingehuurd voor de milieustraten. Conform overeenkomst dient IBN ervoor te zorgen dat minimaal 25% van het totaal van de ureninzet bestaat uit medewerkers die ondersteuning nodig hebben bij het maatschappelijk participeren. Taxus inzameling In het Land van Cuijk en Boekel is in 2015 gestart met de inzameling van Taxus Baccata op de Groenstraat in Haps en de mini Milieustraat in Boekel. Doel hiervan is het ondersteunen van het inzamelen van Baccatine, een stof welke gebruikt wordt voor chemokuren en afkomstig is van de Taxus haag, waarmee de uiteindelijke vergoeding ter beschikking kan worden gesteld aan kanker relateerde goede doelen. De inzameling van Taxus wordt door meerdere organisaties opgepakt, waaronder Stichting Vergroot de Hoop. In totaal is in de gemeenten van het Land van Cuijk en de gemeente Boekel 16 m3 taxus ingezameld. Hiermee kunnen 16 chemokuren uitgevoerd worden. Daarnaast heeft de inzameling in het Land van Cuijk en de gemeente Boekel ruim € 800,- opgeleverd voor KWF Kankerbestrijding. Mede dankzij de bijdrage van het Land van Cuijk en Boekel is ook dit jaar de landelijke campagne van Vergroot de Hoop voor het inzamelen van taxussnoeisel een overweldigend succes geworden. Zaterdag 7 november 2015 werd in het tv programma “Robs Grote Tuinverbouwing” de totale opbrengst bekend gemaakt. In totaal is bijna in Nederland 250.000 kilo taxussnoeisel ingezameld waarvan medicijnen tegen kanker gemaakt worden. Daarnaast is een totale vergoeding van € 106.000,- gedoneerd aan KWF. Wecycle actie Wecycle voert een langlopende campagne rond de gemeentelijke milieustraat als inleverlocatie voor afgedankte kleine elektrische apparaten en energiezuinige lampen. De eerste actieperiode (2015) is afgesloten en inwoners van 25 gemeenten hebben met een bezoek aan de milieustraat een Wecyclesponsorcheque ter waarde van € 1.000,- gewonnen voor een lokaal goed doel.
16
Alle gemeenten in het Land van Cuijk en Boekel behoren tot de top 25 van de Wecycle inzamelactie! Dat betekent dat iedere gemeente inmiddels een cheque ter waarde van € 1.000,- heeft overhandigd aan het betreffende goede doel. Onderstaand is een overzicht weergegeven van de goede doelen per gemeente: - Gemeente Boekel: “Stichting Leergeld Gemert” en omstreken - Gemeente Boxmeer: “Scouting Overloon” - Gemeente Cuijk: “Voedselbank Land van Cuijk” - Gemeente Grave: “Voedselbank Land van Cuijk” - Gemeente Mill en Sint Hubert: “Stichting De Ladder” - Gemeente Sint Anthonis: “Voedselbank Land van Cuijk”
17
7. (LANDELIJKE) ONTWIKKELINGEN Over afval is in 2015 veel te doen geweest. In de (lokale, regionale en landelijke) pers verschenen regelmatig berichten over de resultaten van gescheiden inzameling van PMD. De belangrijkste ontwikkelingen en de gevolgen voor het Land van Cuijk en Boekel worden hieronder kort toegelicht.
7.1 VANG (Van Afval Naar Grondstof) Zowel het Europese als het landelijke afvalbeleid steekt in op een verdergaande reductie van restafval en een toename van de gescheiden inzameling en het hergebruik van grondstoffen. Vanuit het kabinet en de verschillende ministeries wordt gewerkt aan de ambities rond “Groene Groei”. In maart 2013 is de Tweede Kamer geinformeerd over de wens van het kabinet om het concurrentievermogen van Nederland te versterken en tegelijkertijd de belasting van het milieu en de afhankelijkheid van fossiele energie terug te dringen. Binnen acht domeinen ziet het kabinet belangrijke kansen en uitdagingen. Eén van deze acht domeinen is “Van Afval Naar Grondstof” (VANG). Het programma VANG – Huishoudelijk Afval is onderdeel van het programma VANG. Grondstoffen worden namelijk steeds schaarser. Om ook in de toekomst te kunnen blijven voorzien in onze behoefte is het van belang dat we zorgvuldig om gaan met grondstoffen. Het Rijk werkt daarvoor aan het versnellen van de transitie van een lineaire economie naar een circulaire economie. Scheiding en Recycling van huishoudelijk afval is een essentieel onderdeel hiervan. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu, de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Nederlandse Vereniging voor Afval- en Reinigingsmanagement (NVRD) hebben gezamenlijk de ambitie geformuleerd om in 2020 75% van al het huishoudelijk afval te scheiden. Daarnaast dient gemiddeld maximaal 100 kilogram (fijn en grof) restafval per inwoner geproduceerd te worden. Om de doelen te realiseren is onder andere het volgende uitgangspunt als kern van de gezamenlijke agenda van het Rijk, de gemeenten en de gemeentelijke afvaldiensten geformuleerd: de vervuiler betaalt. De vervuiler bestaat zowel uit de producent als de consument. De burger wordt zoveel mogelijk ontzien. Een consument onderscheidt zich van een burger doordat de consument een keuze heeft door bijvoorbeeld zijn of haar aankoopgedrag, dit in tegenstelling tot een burger, die de collectieve lasten moet opbrengen. Dit is in feite ook de kern van het afvalbeleid van de BCA. Aan het principe de vervuiler betaalt wordt invulling gegeven door de blauwe tariefzak. De BCA behaalt de VANG doelstellingen van 2020 (100 kg fijn en grof restafval per inwoner) nu al ruimschoots. In heel 2015 is gemiddeld per inwoner 49 kilogram fijn restafval ingezameld en 16 kilogram grof huishoudelijk afval. In totaal is in 2015 per inwoner dus gemiddeld 65 kilogram restafval ingezameld. De ambitie van Afvalinzameling Land van Cuijk en Boekel gaat veel verder dan het VANG-beleid. De ambitie is om 2030 helemaal geen restafval meer te hebben. Als tussenstap is het doel om in 2021 gemiddeld 20 kilogram (fijn en grof) huishoudelijk restafval per inwoner te behalen.
7.2 Afvalstoffenbelasting In het Belastingplan 2015 dat is voorgesteld dat vanaf 1 januari 2015 de belasting op afvalstoffen € 13,- per ton bedraagt. Dit tarief geldt voor afval dat wordt gestort en voor afval dat wordt verbrand (huishoudelijk restafval). Afval dat wordt gerecycled, wordt niet belast. De belasting wordt geheven aan de poort van de
18
stort– en verbrandingsinrichtingen. Hierdoor zijn de kosten voor gemeenten voor afvalverwerking toegenomen. Deze kostentoename wordt doorberekend in de prijs van de tariefzakken. De prijs van de blauwe tariefzak is per 1 januari 2016 weliswaar omhoog gegaan van € 1,10 naar € 1,25 per stuk. De andere kant van het verhaal is dat inwoners steeds meer afvalsoorten gratis kunt aanbieden (zoals PMD), waardoor steeds minder blauwe tariefzakken benodigd zijn. Cijfers tonen ook aan dat er daadwerkelijk minder blauwe tariefzakken worden gebruikt. Van gemiddeld 39 blauwe tariefzakken per huishouden in 2008 tot gemiddeld 19 blauwe tariefzakken per huishouden in 2015. De prijs is sinds 2007 niet meer verhoogd en daarmee bent is een gemiddeld huishouden in 2015 dus €22,- minder kwijt geweest aan blauwe tariefzakken ten opzichte van zeven jaar daarvoor. Goed scheiden loont Het scheiden van afval merken inwoners direct in hun portemonnee. Plastic, blik en drankkartons en GFTafval worden gratis aan huis ingezameld. Ook etensresten en keukenafval, zoals theezakjes, schillen en koffiedrab in de gft-container mogen in de GFT-container (kliko). Door het scheiden van grondstoffen kunnen inwoners besparen op het aantal benodigde blauwe tariefzakken.
7.3 Naheffing Attero In een arbitragezaak tussen enerzijds Attero Zuid B.V. en anderzijds de Brabantse gewesten en een aantal Brabantse gemeenten (die samen alle Brabantse gemeenten vertegenwoordigen) is op 8 januari jl. een arbitraal eindvonnis gewezen. De zaak had betrekking op de aanlevering van huishoudelijk restafval en is beslist in het voordeel van de Brabantse gewesten en gemeenten. Tussen de partijen bestaat een overeenkomst over het aanbieden van huishoudelijk restafval door de Brabantse gemeenten aan Attero Zuid. In de overeenkomst is een garantie gegeven voor de verwerker van het afval, Afvalverbranding Zuid-Nederland B.V. ('AZN'). Op deze garantie werd door Attero Zuid in de arbitrale procedure een beroep gedaan, omdat in de jaren 2011 tot en met 2014 minder dan 510.000 ton huishoudelijk restafval is aangeleverd door de contractspartijen. Uit het vonnis blijkt dat aan Attero Zuid geen beroep op deze garantie toekomt, omdat AZN haar installatie in die jaren op vollast heeft kunnen laten draaien. Naast het huishoudelijk restafval dat afkomstig is van de Brabantse gemeenten, zou Attero Zuid over de jaren 2011-2014 aangevuld hebben met in Zuid-Nederland beschikbaar afval. Het gevolg van de uitspraak is dat Attero Zuid geen naheffing aan de Brabantse gewesten en/of gemeenten in rekening mag brengen en de arbitrage daarmee in het voordeel van de Brabantse gewesten en gemeenten is beslist. Inmiddels is bekend geworden dat Attero een procedure tot vernietiging van dit vonnis is gestart.
7.4 Tot slot De transitie van afval naar grondstof gaat in een rap tempo door. De BCA houdt alle ontwikkelingen nauwlettend in de gaten en gaat daarbij na of de huidige systematiek door deze alternatieven zou kunnen verbeteren. Per 1 februari 2017 zal de afvalinzameling aangepast worden. Deze verbeteropties worden getoetst aan de drie prestatiegebieden: dienstverlening, kosten en milieu. Daarnaast spelen er wettelijke en contractuele verplichtingen. Daaraan moet in ieder geval voldaan worden.
19
