PROTOCOL
Chronisch Hartfalen Waaruit bestaat een trainingsprogramma voor Inspiratoire Spierkrachttraining (IMT) voor patiënten met Chronisch Hartfalen? Waarbij het trainingsprogramma de volgende trainingsvariabelen heeft. De maximale Inspiratoire druk (PI-max), trainingsperiode in aantal weken, aantal trainingsessies per week, de duur van de IMT en de geplande evaluatie momenten.
Alissa de Haan & Gemke Paulus
Opdrachtgever: Simon van der Voort en Desireé Keun. Coach: Edwin Bogaard. 0
Inleiding Onze namen zijn Gemke Paulus en Alissa de Haan. Wij hebben als eindproduct een review geschreven over de aandoening "Chronisch Hartfalen". De vraagstelling van de studie geformuleerd door “Revalidatieafdeling Tergooiziekenhuizen Locatie Zonnestraal”heeft betrekking tot Inspiratoire Spierkrachttraining (IMT) bij patiënten met Hartfalen. Op de revalidatieafdeling worden meerdere revalidatieprogramma’s aangeboden. Deze programma’s worden begeleid door een multidisciplinair team bestaande uit een revalidatieverpleegkundige, meerdere fysiotherapeuten, diëtiste, ergotherapeut, maatschappelijk werker en psycholoog. De huidige therapie die wordt toegepast op de revalidatie afdeling bij patiënten met Chronisch Hartfalen bevat geen IMT (Inspiratoire Spierkrachttraining). Wel is het bekend dat IMT bij patiënten met Chronisch Hartfalen een significante verbetering geeft. De opdrachtgever wil graag weten bij welke type Chronisch Hartfalen IMT (Inspiratoire Spierkrachttraining) het meest geïndiceerd is. Wat is het effect dat deze training heeft op de verschillende soorten patiënten. Wat zijn inen exclusiecriteria om met deze interventie te starten, als voorbeeld noemen wij de NYHA (New York Heart Association) classificatie en de ejectie fractie, welke als maten voor hartfalen worden toegepast in de medische wereld. Een eerste zoekopdracht leverde geen uitkomst voor de gestelde onderzoeksvraag. Zo doende is er een tweede zoekopdracht begonnen met de vraag of er overeenkomsten gevonden konden worden tussen de verschillende trainingsmethoden, protocollen, uitkomsten en de hieruit gevonden resultaten. “Waaruit bestaat een trainingsprogramma voor Inspiratoire Spierkrachttraining (IMT) voor patiënten met Chronisch Hartfalen? Waarbij het trainingsprogramma de volgende trainingsvariabelen heeft. De maximale inspiratoire druk (PI-max), trainingsperiode in aantal weken, aantal trainingsessies per week, de duur van de IMT en de geplande evaluatie momenten. “ Met deze resultaten hebben wij dit product opgesteld. Dit document betreft het protocol dat is opgesteld naar aanleiding van de review. Dit protocol heeft tot doel hulpverleners die werkzaam zijn bij " Revalidatieafdeling Tergooiziekenhuizen Locatie Zonnestraal” te ondersteunen tijdens: de IMT training. In dit algemene deel zullen de volgende onderdelen uitgewerkt worden: Het protocol Opbouw Threshold Monddrukmeting Gebruiksvoorschriften van de Threshold voor de patiënt MRC‐scorelijst longfunctie‐onderzoek Minnesota Living with Heart Failure Questionnaire 6 minuten wandeltest Dit protocol is opgesteld door A.de Haan en G.Paulus. Toelichting hierop vind u terug in de review A.de Haan;G.Paulus, Inspiratoire Spierkrachttraining bij patiënten met Chronisch Hartfalen, 2013.
1
Protocol IMT Zonnestraal Behandelend team De IMT wordt uitgevoerd door fysiotherapeuten die gespecialiseerd zijn op: de aandoening Chronisch Hartfalen. Procedure berekening PI-max De PI-max wordt berekend door de arts/ fysiotherapeut en genoteerd het dossier van de patiënt. De uitvoering voor het bepalen van de PI-max is aan dit protocol toegevoegd. Elke twee weken wordt de PI-max gemeten. Voorafgaand aan de training worden de zes minuten wandeltest en de Minnesota Living with Heart Failure Questionnaire (MLHFQ) afgenomen. Deze meetinstrumenten zijn aan dit protocol toegevoegd. Deze testen worden elke twee weken herhaald. De IMT wordt uitgevoerd met een Treshold. Behandeldoelen - Verbeteren van kwaliteit van leven. - Vergroten van het aeroob uithoudingsvermogen (in combinatie met cardiotraining). - Vergroten van de spierkracht van de inademingsspieren. - Verminderen van de dyspneu. Trainingsprogramma Alleen IMT Trainingsintensiteit: 30 % van de PI-max. Duur sessie: 15-30 min (zie opbouw per week). Sessies per week: 2-3 keer per week (zie opbouw per week). Duur training: 6-12 weken lang (afhankelijk van de patiënt en eventuele complicaties). Weken
% PI max
Sessies per week
Week 1 30 % 2 Week 2 30 % 2 Week 3 30 % 2-3 Week 4 30 % 2-3 Week 5 30 % 3 Week 6 30 % 3 Week 7 30 % 3 Week 8 30 % 3 Week 9 30 % 3 Week 10 30 % 3 Week 11 30 % 3 Week 12 30 % 3 Tabel 1Trainingsopouw per week
Duur sessie (min) 15 min 15 min 15 – 30 min 15 – 30 min 30 min 30 min 30 min 30 min 30 min 30 min 30 min 30 min
2
Evaluatie momenten Elke twee weken wordt er per patiënt een evaluatiemoment ingepland. Hier zal 30 minuten extra worden reserveerd, naast de 30 minuten trainingstijd. Hieronder het overzicht van de activiteiten die per evaluatie plaats zullen vinden. Weken Afnemen test Week 2 Zes minuten wandeltest + MLHFQ Week 4 Zes minuten wandeltest + MLHFQ Week 6 Zes minuten wandeltest + MLHFQ Week 8 Zes minuten wandeltest + MLHFQ Week 10 Zes minuten wandeltest + MLHFQ Week 12 Zes minuten wandeltest + MLHFQ Tabel 2 Evaluatiemomenten
Berekenen trainingsintensiteit 30% van de PI-max 30% van de PI-max 30% van de PI-max 30% van de PI-max 30% van de PI-max 30% van de PI-max
Logboek Het gebruik van een trainingslogboek per patiënt is aan te bevelen. In dit logboek worden per behandeling de duur van de behandeling, de borgscore, de berekende trainingsintensiteit (van 30% van de PI-max) en eventuele opmerkingen (ziekte etc.) genoteerd. Dag Ma
Datum .../.../...
Aantal minuten ... min
Borgscore ± .../5
Trainingsintensiteit ....H2O
Opmerkingen
Tabel 3 Trainingslogboek per week
3
Opbouw Treshold
Figuur 1 Opbouw Treshold1
1
Slingeland Ziekenhuis, Fysiotherapie vóór uw hartoperatie, via: http://sz.oppc.nl/folders/folder-955.html, geraadpleegd op: 2605-2013
4
Monddrukmeting De maximale inspiratoire monddruk (PI-max) is een maat voor de inademingspierkracht. Het principe De belangrijkste inademingspier is het diafragma. De maximale inspiratoire monddruk meet men door na een diepe uitademing zo krachtig mogelijk in een gesloten cilinder in te ademen. De druk die zich in de cilinder ontwikkelt wordt gemeten met behulp van een elektronische druktransducer. De druk is negatief (onderdruk) en wordt uitgedrukt in cmH2O. In de cilinder zit een klein lek (diameter is 2 mm) om de glottis open te houden. Hierdoor voorkomt men dat er ook druk wordt gegenereerd met behulp van de aangezichts- en keelspieren. De maximale inspiratoire monddruk is gedefinieerd als de laagst gemeten druk (aan de mond) die men gedurende 1 seconde meet. 2 Uitvoering Geef een duidelijke uitleg en instructies Laat de patiënt gaan zitten met beide voeten op de grond Plaats de neusklem op de neus van de patiënt Zet de schakelaar van de 'off'-positie op de inspiratoire 'ins cms' positie Wacht totdat er op het afleesvenster 00 staat Instrueer de patiënt rustig en zo diep mogelijk uit te ademen, tot residuaal niveau Geef de patiënt het mondstuk in de mond, zorg ervoor dat het mondstuk goed in de mond zit en de lippen goed gesloten zijn Laat de patiënt zo snel en krachtig mogelijk inademen Geef feedback en moedig de patiënt aan om iedere meting zo goed mogelijk uit te voeren Lees de waarde af van het leesvenster De meting wordt drie maal uitgevoerd vanwege het leereffect Laat de patiënt tussen twee metingen even rusten Noteer de hoogste waarde van drie goed uitgevoerde metingen, met een onderling verschil van niet meer dan 5%.3 Leeftijd 9-18 jaar 19-49 jaar 50-69 jaar 70 jaar
Man -96 ± 35 -127 ± 28 -112 ± 20 -76 ± 27
Vrouw -90 ± 25 -91 ± 25 -77 ± 18 -66 ± 18
Normaalwaarden (cm H2O) voor PI-max (Rochester DF, 1983)4
2
2013, academisch ziekenhuis Maastricht 2013, academisch ziekenhuis Maastricht 4 2013, academisch ziekenhuis Maastricht 3
5
Gebruiksvoorschriften van de Threshold voor de patiënt Koppel het mondstuk aan het apparaat Ga rechtop zitten op een stoel. Zet de neusklem op uw neus. Adem krachtig in zodat het ventiel opent. U hoort dan lucht door het apparaat stromen. Adem weer rustig uit door het mondstuk. Blijf rustig en krachtig in- en uitademen door het mondstuk. Dagelijks reinigt u het apparaat in handwarm water met wat afwasmiddel. Laat het apparaat aan de lucht drogen. Het apparaat mag niet in de vaatwasser. U mag het apparaat ook niet uitkoken en/of verhitten.
Figuur 2 Uitvoering Treshold
5
5
Carrie Chueiri Ramos GalvanI; Antônio José Maria CataneoI,Effect of respiratory muscle training on pulmonary function in preoperative preparation of tobacco smokers, via http://www.scielo.br/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S010286502007000200004, geraadpleegd op: 29-05-201
6
MINNESOTA VRAGENLIJST Onderstaande vragen hebben betrekking op de mate waarin uw hartklachten ertoe geleid hebben dat u de afgelopen maand anders leefde dan uw wilde. Deze vragen beschrijven verschillende manieren waarop sommige mensen daar last van kunnen hebben. Als u zeker weet dat een bepaalde vraag niet op u van toepassing is of niets met uw hartklachten te maken heeft, maak dan het rondje onder NEE zwart en ga verder met de volgende vraag. Is de vraag wel op u van toepassing, maak dan het rondje zwart dat het beste aangeeft in welke mate uw t hartklachten ertoe geleid hebben dat u anders leefde dan u wilde. Het is de bedoeling dat u alleen aan de afgelopen maand denkt. Hebben uw hartklachten ertoe geleid dat u de AFGELOPEN MAAND anders leefde dan u wilde, doordat:
NEE
1.
2.
3.
4.
NAUWELIJKS
IN HOGE MATE
u last had van gezwollen enkels, benen, etc.?
0
1
2
3
4
5
u overdag moest gaan zitten of liggen om te rusten?
0
1
2
3
4
5
u moeite had met wandelen of trappen lopen?
0
1
2
3
4
5
u moeilijk in huis of in de tuin kon werken?
0
1
2
3
4
5
5.
u moeilijk van huis kon? 0
1
2
3
4
5
6.
u 's nachts niet goed kon slapen?
0
1
2
3
4
5
uw omgang met vrienden of familie bemoeilijkt werd?
0
1
2
3
4
5
u niet volledig meer in staat was de kost te verdienen?
0
1
2
3
4
5
0
1
2
3
4
5
10. uw seksuele activiteiten bemoeilijkt werden?
0
1
2
3
4
5
11. u minder at van het voedsel dat u lekker vindt?
0
1
2
3
4
5
12. u last had van kortademigheid?
0
1
3
4
5
7.
8.
9.
het moeilijk voor u was om aan sport te doen of om zich aan uw hobby’s of andere vrijetijdsbesteding te wijden?
2
7
COACH
TCC Hebben uw hartklachten ertoe geleid dat u de AFGELOPEN MAAND anders leefde dan u wilde, doordat:
NEE
NAUWELIJKS
IN HOGE MATE
13. u moe of uitgeput was of weinig energie had?
0
1
2
3
4
5
14. u in een ziekenhuis moest worden opgenomen?
0
1
2
3
4
5
15. u kosten hebt moeten maken in verband met medische verzorging?
0
1
2
3
4
5
16. u last had van bijwerkingen van medicijnen?
0
1
2
3
4
5
17. u het gevoel had dat u uw familie of vrienden tot last was?
0
1
2
3
4
5
18. u het gevoel had minder vat op uw leven te hebben?
0
1
2
3
4
5
0
1
2
3
4
5
0
1
2
3
4
5
0
1
2
3
4
5
19. u zich ongerust maakte?
20. u zich moeilijk kon concentreren of dingen kon onthouden?
21. u zich depressief voelde? 6
6
Nederlandse Hartstichting, via: http://www.hartstichting.nl/9800/13333/13374/17426/27656/minnesota geraadpleegd op: 2905-2013
8
Geb.datum:
Naam:
Datum:
MRC‐scorelijst longfunctie‐onderzoek 7 Bent u wel eens kortademig? En zo ja, welke van de onderstaande uitspraken is voor u het meest van toepassing 0
Ik heb geen last van kortademigheid Ik word alleen kortademig bij zware inspanning
1
Ik word alleen kortademig als ik me moet haasten op vlak terrein of tegen een lichte helling oploop
2
Door mijn kortademigheid loop ik op vlak terrein langzamer dan andere mensen van mijn leeftijd, of moet ik stoppen om op adem te komen als ik mijn eigen tempo loop
3
Na ongeveer 100 meter lopen op vlak terrein moet ik na een paar minuten stoppen om op adem te komen
4
Ik ben te kortademig om het huis uit te gaan, of ik ben kortademig tijdens het aan‐ of uitkleden
5
7
Bestall JC, Paul EA, Garrod R, Garnham R, Jones PW, Wedzicha JA. Usefulness of the Medical Research Council (MRC) dys pnoea scale as a measure of disability in patients with chronic obstructive pulmonary disease. Thorax 1999;54:581‐586.
9
10
11
