Symposium
Kwetsbare ouderen Praktische toepassing in de dagelijkse verpleegkundige praktijk
Eendaags symposium, te volgen op
Dinsdag 19 juni 2012 Hogeschool Windesheim Zwolle
of
Vrijdag 22 juni 2012 Hogeschool Utrecht
Bestemd voor: verpleegkundigen en verzorgenden die in hun praktijk veelvuldig met (kwetsbare) ouderen in aanraking komen
Met onderwerpen als: • Verpleegkundige in de zorg voor kwetsbare ouderen • Het identificeren van kwetsbare ouderen • Zelfmanagement ondersteuning van kwetsbare ouderen • Technologie voor de ouderenzorg • Behoud zelfstandigheid/zelfredzaamheid, focus in zorg bij ouderen • Integrale zorg voor thuiswonende ouderen met complexe problematiek: hoe doen we het?
Cursussen & Congressen www.bsl.nl/kwetsbareouderen
Symposium
Kwetsbare ouderen Praktische toepassing in de dagelijkse verpleegkundige praktijk Het aandeel 65-plussers in de maatschappij neemt tot 2030 toe en daarmee ook het aantal ouderen met lichamelijke, psychische en sociale problemen en ongemakken. Bij tijdige ondersteuning en ingrijpen kunnen mensen langer hun zelfstandigheid behouden en op een prettigere manier oud worden.
Kwetsbaarheid op tijd herkennen draagt dus veel bij aan de levenskwaliteit van mensen. Om dat te kunnen, is het wel nodig dat we weten waarover we het hebben, en over wie. Wat is kwetsbaarheid precies? Wie hebben er last van? Hoe kun je het tijdig herkennen? Wat moet er gebeuren om de gevolgen van kwetsbaarheid te voorkomen, te verminderen of uit te stellen? Tijdens dit symposium wordt stilgestaan bij uw rol als verpleegkundige en verzorgende bij de hulpverlening aan kwetsbare ouderen. In de sessies komen alle zorgvelden voor V&V aan bod. Bestemd voor Het symposium richt zich op verpleegkundigen en verzorgenden die in hun praktijk veelvuldig met (kwetsbare) ouderen in aanraking komen. Congrescommissie Dr. Robbert Gobbens, Hogeschool Rotterdam. Dr. Jita Hoogerduijn, Hogeschool Utrecht. Dr. Erik van Rossum, Zuyd Hogeschool Heerlen. Accreditatie Accreditatie is toegekend voor 5 punten door kwaliteitsregister V&V.
Programma 09.30 uur
Ontvangst
10.00 uur
Opening door de dagvoorzitter – Jita Hoogerduijn
10.15 uur
Verpleegkundige in de zorg voor kwetsbare ouderen Prof. Jan Hamers (19 juni) - Prof. Marieke Schuurmans (22 juni) Het aantal ouderen in een kwetsbare situatie neemt toe. Het is belangrijk dat zij hun zelfredzaamheid behouden. Dit draagt namelijk bij aan goede kwaliteit van leven. Zorgen voor behoud van zelfredzaamheid is één van de kerntaken van de verpleegkunde. In de wijk herkennen verpleegkundigen bedreigingen van kwetsbaarheid (zoals slechte mobiliteit en het ontbreken of afbrokkelen van sociale netwerken) en leggen zij verbinding tussen partijen rondom de oudere. In zorginstellingen handelen zij als inhoudelijke leiders bij het creëren van een veilige leefomgeving met ondersteuning op maat die gericht is op het behoud van zelf redzaamheid. In hun bijdrage gaan prof. Hamers en prof. Schuurmans, mede aan de hand van enkele concrete onderzoeksprojecten, in op de onderscheidende rol van verplegenden en verzorgenden in de zorg voor ouderen met complexe zorgvragen.
10.45 uur
Parallelsessie ronde 1
11.45 uur
Lunch
13.00 uur
Parallelsessie ronde 2
14.00 uur
Pauze
14.30 uur
Parallelsessie ronde 3
15.30 uur
Ouderen en verpleegkundigen in beweging - prof. Erik Scherder
Bewegen móét, ook op vergevorderde leeftijd. Bewegen is belangrijk voor lichaam én geest. Het heeft niet alleen een positieve invloed op sterkere botten en spieren, maar leidt ook tot een beter denkvermogen, geheugen en stemming. Daarmee is bewegen bijvoorbeeld ook erg belangrijk voor dementerende ouderen. Voldoende aandacht voor beweegactiviteiten en een prikkelende omgeving is dan ook van cruciaal belang in de ouderenzorg, en verzorgenden en verplegenden kunnen hier bij uitstek een belangrijke bijdrage aan leveren. In deze presentatie wordt inge gaan op de achtergronden van het belang van bewegen en aan de hand van diverse studies laat prof. Scherder zien hoe verplegenden het verschil kunnen maken. 16.00 uur
Afsluiting door de dagvoorzitter – Jita Hoogerduijn
www.bsl.nl/kwetsbareouderen
Parallelsessies De parallelsessies vinden plaats in drie ronden van één uur. U kunt een keuze maken uit zes sessies. Afhankelijk van de keuzes en het aantal deelnemers zullen wij de sessies verdelen over deze drie ronden.
1
Sessie 1 Grijze wolken boven de witte wereld: kwetsbare ouderen en het Senior Friendly Hospital
Drs. Herbert Habets In deze sessie volgen we de ziekenhuisopname van een ‘kwetsbare oudere’. Het ziekenhuis blijkt geen veilige plek voor deze ouderen. Toch is er veel in beweging! Zowel in Nederland als in tal van andere landen vinden innovatieve, creatieve ontwikkelingen plaats gericht op verbetering van de zorg aan opgenomen oudere patiënten. In deze interactieve bijeenkomst wordt de deelnemer geïnformeerd over de belangrijkste (inter)nationale ontwikkelingen in deze. Specifieke aandacht zal besteed worden aan het Senior Friendly Hospital Framework en de zogenaamde ‘5-C aanpak’ in het Orbis Medisch Centrum ontwikkeld in het kader van het Nationaal Programma Ouderenzorg.
2
Sessie 2 Het identificeren van kwetsbare ouderen Dr. Robbert Gobbens en dr. Cretien van Campen Kwetsbaarheid bij ouderen is een proces van het opeenstapelen van lichamelijke, psychische en/of sociale tekorten in het functioneren dat de kans vergroot op negatieve gezondheidsuitkomsten (functiebeperkingen, opname, overlijden). Het is van belang deze kwetsbare ouderen in een vroegtijdig stadium op te sporen, zodat preventieve interventies snel gestart kunnen worden. In deze sessie gaan we nader in op het definiëren, het meten en de ontwikkeling van kwetsbaarheid. Ook geven we een beeld van hoeveel en welke ouderen in Nederland kwetsbaar zijn. Vervolgens zal met de aanwezigen gediscussieerd worden hoe we deze risicovolle populatie het beste kunnen identificeren en welke interventies we kunnen verrichten om deze kwetsbaarheid te kunnen verminderen.
www.bsl.nl/kwetsbareouderen
3
Sessie 3 Integrale zorg voor thuiswonende ouderen met complexe problematiek: hoe doen we het?
Dr. Henk Rosendal en drs. Lausanne Mies Het aantal thuiswonende mensen met meerdere chronische ziekten en complexe problematiek stijgt. Willen we deze groep adequaat begeleiden en ondersteunen, dan zijn we ook als professional steeds meer op elkaar aangewezen. Het nadeel van de huidige opleidingen en leermethoden is dat deze vooral monodisciplinair zijn ingestoken. De ziekte en de zorg staat meestal meer centraal dan het leven van de chronisch zieken. Lausanne Mies en Henk Rosendal hebben daarom een aantal cliënten geportretteerd. Ook de reactie van eerstelijns zorgprofessionals hierop is vastgelegd. Deze verhalen en films presenteren zij graag aan de aanwezigen. Aan de hand van korte filmfragmenten gaan zij met ‘de zaal’ in gesprek over de zorg. Wie heeft de regie? Waar liggen de grenzen van het professionele handelen? Op welke wijze kan mantelzorg worden ingezet, etc.
4
Sessie 4 Zelfmanagement ondersteuning van kwetsbare ouderen Dr. Ramon Daniëls en drs. Jeanny Engels
Zelfmanagement is een hot issue in de zorg. De overheid wil via zelfmanagement, onder meer in combinatie met e-health, de toenemende druk op de zorg in de komende jaren verlichten. Zelfmanagement wordt omschreven als het individuele vermogen om goed om te gaan met symptomen, de behandeling, en de lichamelijke en sociale consequenties van een chronische aandoening en de bijbehorende aanpassingen in leefstijl. Onderscheid wordt gemaakt naar medisch management (medicatie, voeding, beweging, samenwerken met zorgverleners), sociaal management (werk, onderwijs, sociale relaties, ambities) en emotioneel management (angst, depressie, onzekerheid). Het bieden van ondersteuning van zelfmanagement van cliënten kan op diverse manieren. Groepsprogramma’s, web-portals (bijvoorbeeld “Mijn Diabetes”) en software programma’s die de regie van cliënten ondersteunen zijn daar voorbeelden van. Maar hoe kun je als verpleegkundige zelfmanagement van kwetsbare ouderen ondersteunen? In deze sessie gaan we eerst in op het Guided Care Model en het 5A Behavioral Model dat veel gebruikt wordt in zelfmanagement-programma’s. Vervolgens nemen we twee voorbeelden onder de loep: het Individueel Zorgplan en het Zorg uit Voorzorg– programma.
www.bsl.nl/kwetsbareouderen
5
Sessie 5 Technologie voor de ouderenzorg Prof. dr. Luc P. de Witte
Technologie kan ertoe bijdragen dat ouderen langer zelfstandig kunnen blijven wonen en de eigen regie kunnen behouden. Technologie kan ook professionals in de zorg ondersteunen bij hun werk, waardoor de kwaliteit van de zorg gehandhaafd kan worden terwijl minder professionals aan meer mensen zorg zullen moeten bieden. De introductie van technologie in de zorg is echter niet eenvoudig. Eén van de oorzaken daarvan is de aanzienlijke ‘kloof ’ tussen de werelden van de techniek en die van de zorg. Tijdens deze sessie maakt u kennis met een scala aan technische oplossingen die een rol kunnen (gaan) spelen in de verpleegkundige zorg van de toekomst. Twee voorbeelden worden nader uitgelicht. Aan de hand van deze concrete voorbeelden wordt met de aanwezigen een discussie gevoerd over aspecten die van belang zijn voor de acceptatie en toepassing van technologie door verpleegkundigen. Technologische oplossingen hebben immers alleen zin als ze ‘gedragen’ worden door zorgprofessionals en cliënten van zorg.
6
Sessie 6 Functiebehoud: behoud van zelfstandigheid en zelfredzaamheid, focus in de zorg bij ouderen Dr. Jita Hoogerduijn
Ouderdom komt met gebreken, veel ouderen lijden aan één of meer chronische ziekten, en dat maakt ook dat ouderen regelmatig gebruik moeten maken van zorgvoorzieningen. In de gezondheidszorg hebben we dan ook overal te maken met ouderen. Of het nu is in de thuiszorg, in het ziekenhuis, in de psychiatrie of in het verpleeghuis: overal komen we veel oudere patiënten tegen. In de zorg richten we ons vooral op een goede lichamelijke en geestelijke gezondheid. Daarbij gaat niet alleen om voorkomen en genezen van ziekten en aandoeningen, maar het gaat ook om het bevorderen van het proces dat ouderen in staat stelt om zelfstandig te kunnen blijven leven: Behoud van zelfstandigheid en zelfredzaamheid. In de sessie staat de vraag centraal: “Hoe kunnen we zelfstandigheid en zelfredzaamheid van ouderen bevorderen en voorkomen dat ouderen te maken krijgen met functieverlies?” We willen deze vragen richten op alle velden in de zorg. Eerst komt aan de orde: kennis en inzicht in de oorzaak, de ontwikkeling en de gevolgen van functieverlies. Daarna gaan we werken aan praktische oplossingen. Na deze sessie heeft iedere deelnemer minstens twee ideeën over de vraag: Hoe kan ik in mijn eigen werksituatie de functionaliteit van ouderen bevorderen.
www.bsl.nl/kwetsbareouderen
Sprekers Prof. Jan Hamers,
Prof. dr. Marieke J. Schuurmans,
hoogleraar ouderenzorg aan de
hoogleraar Verplegingsweten
Universiteit Maastricht.
schap, Universiteit Utrecht en lector Zorg voor ouderen, Hogeschool Utrecht
Prof. Erik J.A. Scherder, hoogleraar Klinische Psychologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam en hoogleraar Bewegingswetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Dr. Cretien van Campen,
Dr. Jita Hoogerduijn, senior
projectleider ouderen, Sociaal en
onderzoeker bij het lectoraat
Cultureel Planbureau, Den Haag.
Verpleegkundige en Para medische Zorg voor Mensen met Chronische Aandoeningen
Dr. Ramon Daniëls, senior onder
van de Hogeschool Utrecht.
zoeker kenniskring Autonomie en Participatie van mensen
Drs. Lausanne Mies,
met een chronische ziekte, lid
ergotherapeut, sociaal
managementteam opleiding
gerontoloog en eigenaar
ergotherapie, Zuyd Hogeschool.
van Remise.
Drs. Jeanny Engels, senior
Dr. Henk Rosendal, lector
programmamedewerker
‘Mensen met chronische
kwaliteit en innovatie
ziekten’ bij hogeschool
chronisch zieken, Vilans.
Leiden en lector ‘Wijkzorg’ bij Hogeschool Rotterdam.
Dr. Robbert J.J. Gobbens, opleidingscoördinator Master
Prof. dr. Luc P. de Witte, lector
Advanced Nursing Practice en
en hoogleraar Technologie in
onderzoeker Kenniscentrum
de Zorg, Zuyd Hogeschool en
Zorginnovatie, Hogeschool
Universiteit Maastricht.
Rotterdam. Drs. Herbert Habets, verpleeg kundige/verplegingsweten schapper in het Orbis Medisch Centrum Sittard-Geleen, senior docent Zuyd Hogeschool Heerlen.
www.bsl.nl/kwetsbareouderen
Praktische informatie Datum en locatie
Verhinderd?
Het symposium Kwetsbare ouderen is een een
Alleen schriftelijke annuleringen worden geac
daags symposium te volgen op dinsdag 19 juni
cepteerd. Bij annulering t/m 2 weken vooraf
2012 in Hogeschool Windesheim in Zwolle of op
gaand aan de bijeenkomst wordt € 50,- aan
vrijdag 22 juni 2012 in Hogeschool Utrecht.
administratie kosten in rekening gebracht. Bij annuleren binnen 2 weken voor de start van de
Kosten
bijeenkomst kunnen wij geen restitutie meer
De deelnamekosten bedragen € 175,- per per
verlenen. Vervanging van deelnemers is uiter
soon. Abonnees van Bijzijn XL betalen € 150,-.
aard altijd mogelijk.
Bij inschrijving vóór 15 mei 2012 ontvangt u een vroegboekkorting van € 25,- en betaalt u
Informatiemarkt
slechts € 150,-. Abonnees van Bijzijn XL betalen
Wilt u uw doelgroep bereiken door middel van
dan € 125,-. De bedragen zijn inclusief btw,
een stand op de informatiemarkt? Neem dan
symposium materiaal, koffie/thee en lunch.
contact met ons op.
Inschrijven
Meer informatie
U kunt zich inschrijven via
Cursussen & Congressen
www.bsl.nl/kwetsbareouderen.
T (030) 638 36 38
Na inschrijving voor het symposium ontvangt
E
[email protected]
u een bevestiging en separaat een factuur.
www.bsl.nl/cuco
Ongeveer twee weken voorafgaand aan de bijeenkomst ontvangt u een routebeschrijving en verdere informatie.
Bohn Stafleu van Loghum Postbus 246 3990 GA Houten www.bsl.nl
www.bsl.nl/kwetsbareouderen www.bsl.nl/ergotherapie