Praktijkvoorbeelden van B activiteiten en werkvormen

B

Praktijkvoorbeelden van activiteiten en werkvormen

Dit deel is gebaseerd op de publicatie: Kleuterparticipatie = ouderparticipatie, Brochure Goede praktijkvoorbeelden, Cel onderwijs Stad Turnhout Katrijn Raeymaekers, LOP Turnhout Marc Van de Maele, oktober 2008

!

DE FRIGOFICHE Wat is het? Een overzichtsdocument van belangrijke gegevens van de school in één oogopslag. Aan de voorkant staan gegevens over de klas, leekracht, dagindeling van de school, informatie over huiswerk, zwemmen, middagmaal en contactgegevens van belangrijke personen. Op de achterzijde staat een overzicht van de schoolkosten.

Hoe werkt het? Elke ouder krijgt zo’n frigofiche. Het idee erachter is dat ouders deze fiche aan de frigo ophangen of op een zeer zichtbare plaats.

Wat levert het op? Deze frigofiche is een samenvatting van het schoolreglement, beknopt en visueel. Bijgevolg voor iedereen begrijpbaar.

Waar vind je meer informatie? Lop Leuven heeft een werkgroep Kosten, bij hen kan je terecht voor extra ondersteuning en informatie bij het opmaken van de Frigofiche. www.lop.be - Leuven - Basis In Deel C vind je een Word-document van de Frigofiche dat je helemaal kan aanpassen op maat van je school.

2 | Praktijkvoorbeelden van activiteiten en werkvormen

!

DE FRIGOFICHE De school van mijn kind in een oogopslag

Mijn kind gaat naar

en zit in de

klas bij

Directie: Secretariaat: Centrum voor LeerlingenBegeleiding (CLB):

?

Iets te vragen of te zeggen? Schrijf het in de agenda. Kom naar school.

Liever een gesprek over gedrag of gezondheid buiten de school? CLB: Telefoon:

Hoe doet mijn kind het op school? Rapport op: Er is oudercontact op:

Tijdig op school? De schooluren zijn Van tot En van tot Woensdag is er school Van tot

Boodschap van de school of huiswerk? Kijk in de agenda.

Kan je kind niet naar school, bel dan. Telefoon: School is belangrijk! Kom elke dag.

Problemen met betalen? Praat met de directie. Je kan ook bellen. Telefoon: Met de bus naar school? Informatie: secretariaat van de school. Telefoon:

Welke kledij in de school? Er zijn vaste afspraken. Aparte turnkledij is verplicht. Informatie: schoolreglement p.

Problemen? Die lossen we samen op. De directeur: De leerkracht: De zorgcoördinator: Het CLB: Informatie: schoolreglement p. Wanneer zorg ik zelf voor opvang? Verlofdagen buiten de wettelijke feestdagen zijn:

Voor- en naschoolse opvang? Deze opvang is te betalen. ‘s morgens: van tot ‘s avonds: van tot Je kan bellen naar:

Boterhammen of warme maaltijd? Informatie: schoolreglement p. Wil je je stem laten horen? Contactpersoon schoolraad: Contactpersoon ouderraad: Contactpersoon kinderraad:

Heb je nog vragen of ideeën? Laat het ons weten! Neem contact op met:

!

DE FRIGOFICHE OVERZICHT SCHOOLKOSTEN

?

Schoolartikelen, kleding, andere eenmalige uitgaven, voeding, diensten. Vrijblijvend.

Beschrijving

per artikel/dienst

Beschrijving

per artikel/dienst

Activiteiten buiten de school (extra muros) en zwemmen. Verplichtend (zoals beslist door de schoolraad). Activiteiten buiten de school (vervoer inbegrepen)

Raming per schooljaar

Activiteiten van een halve of een hele dag.

Activiteiten van meerdere dagen.

Zwemmen Gebruik van het zwembad. Vervoer naar het zwembad.

Betalingsmodaliteiten •

Wanneer betaal ik? En welk bedrag betaal ik dan?

•

Hoe kan ik betalen?

•

Wat moet ik doen als het moeilijk is om de schoolrekening te betalen?

Als school verwachten wij verder dat u zelf nog zorgt voor :

Raming per schooljaar

B

Pictogrammenwoordenboek Wat is het? Met een pictogrammenwoordenboek wordt de schriftelijke communicatie met ouders ondersteund. Pictogrammen vervangen een tekst niet. Pictogrammen verbeteren de leesbaarheid van een tekst. Net zoals een goede lay-out, een groot lettertype en een actieve schrijfstijl, dit doen. Een school kiest samen met ouders een goede manier om pictogrammen toe te passen.

Hoe werkt het? De woorden die je terugvindt in het woordenboek zijn gegroepeerd volgens: - activiteiten op school - mededelingen - meebrengen – niet meebrengen - uitstap - ouders op school Deze woorden zijn vertaald in 29 talen. Het woordenboek wordt aan de ouders meegegeven. De pictogrammen kunnen door de school gebruikt worden op brieven of in de agenda.

Wat levert het op? Het doel is de slaagkansen van kinderen vergroten, als ouders: - op de hoogte zijn van wat er op school gebeurt, - het schoolsysteem kennen, - hun kind op een goede manier kunnen begeleiden.

Waar vind je meer informatie?

Leuvense basisscholen die met pictogrammen werken:

Pictogrammen kan je downloaden:

Sint-Jan: zie voorbeeld Sancta Maria Mater Dei Bleydenberg De Ark Pee & Nel De Grasmus De Mozaïk

www.klasse.be/leraren/15725/25-pictogrammen-voor-school-en-ouders/ www.sclera.be: meertalig woordenboek te koop bij Die Keure www.pratenmetelkaar.be: maak makkelijk zelf een meertalig woordenboek of stickerbladen www.deschoolbrug.be download een meertalig woordenboek of stickers Voor het ontwikkelen van deze basisset en tips werkte Klasse samen met Samenlevingsopbouw Vlaams-Brabant, De Schoolbrug Antwerpen, Schoolopbouwwerk Stad Kortrijk en Samenlevingsopbouw OostVlaanderen.


B

Pictogrammenwoordenboek


B

Pictogrammenbrief Wat is het? Een eenvoudige brief die wordt ondersteund door pictogrammen. Ze komen steeds weer terug in het hele klas- en schoolgebeuren. Hoe werkt het? In het begin van het schooljaar krijgen de ouders op het infomoment een overzicht met de pictogrammen met het bijhorende Nederlandse woord. Die pictogrammen worden mondeling toegelicht zodat de ouders begrijpen waarvoor elk pictogram staat. Wanneer de kinderen op uitstap gaan, iets moeten meebrengen… krijgen de ouders een brief met duidelijke en eenvoudige zinnen, die ondersteund worden door pictogrammen. Op die manier begrijpen ook de ouders die de Nederlandse taal niet goed machtig zijn wat er in de brief staat. De dag voor de uitstap, het schoolfeest … worden de pictogrammen die ook in de brief stonden nogmaals aan het bord bij de ingang opgehangen. Zo worden de ouders opnieuw herinnerd aan de gebeurtenis die op het programma staat zonder dat ze hoeven te vragen wat er op het bord staat. Wat levert het op? Anderstalige ouders, die de Nederlandse taal niet of niet helemaal machtig zijn, kunnen de brieven van de school lezen en begrijpen.

Waar vind je meer informatie? Het Huis van het Nederlands Provincieplein 1 3010 Leuven 016 26 76 42 www.vlaams-brabant.be

Tip van Klasse voor het opstellen van eenvoudige brieven: www.klasse.be/archief/de-schoolbrief-make-over/ 7 | Praktijkvoorbeelden van activiteiten en werkvormen

B

Speel het WIN-WIN-spel ” n “Wij kome

ENGAGE

MENT

“We lichte n onze ou vingsmo ders tijd me ens regleme nt goed in over on het inschrijnt en het pedagogis s schoolch project. ”

SCHOOL

OUDERS

“We kenn el op de hoogte sn de school ons kind.”

brengen

MENT id en ENGAGE ijbelbele van en het sp bij ziekte

ol is d op scho dat ons kin en ervoor “We zorg gaat.” l vóór de be

MENT

ENGAGE MENT

.”

ENGAGE

MENT

ct. MENT ouderconta ENGAGE naar het

ENGAGE

MENT

MENT

“We make n ouderconta een ﬁjn moment van het ct en zoek als oude en naar rs niet aa nwezig ku oplossingen nnen zijn.”

hooluit het sc aken de afspr “We leven nt na.” regleme

ENGAGE

OUDERS

MENT

ENGAGE

OUDERS

“We werk en leerlingen ons zorgbeleid me be samen me geleider goed uit t zorgleraar, en werken t de oude rs.”

aar of HTING e zorgler VERWAC graag wi ar en “We weten geleider is en wa be reiken.” leerlingen hem kunnen be we wanneer

VERWAC HTIN

G “Ouders informere n ons go speciale ed over zorg die hun kind nodig he eft

SCHOOL

OUDERS

“Als een lee ouders sn rling spijbelt verw el en gaan ittigen we oplossin de we same gen.” n op zoek naar

is

SCHOOL

SCHOOL

ons

zorg gaan speciale lemen en zoek naar de “Bij prob school op d.” kin s we met de on npak van juiste aa

OUDERS

s snel als

SCHOOL

SCHOOL

t

idelijk me

iceert du

ENGAGE

Veilig verkeer

VERWAC HTIN

ING RWACHT

ING RWACHT

VE un ol comm “De scho rs.” álle oude

OUDERS

OUDERS

G “We verw ac vóór de be hten dat elk kind op school l gaat.”

VE igt on ol verwitt “De scho .” elt kind spijb

VERWAC HTIN

G “Ouders kennen he t en leven de afspr spijbelbeleid op aken na.” school

SCHOOL

OUDERS

nt ﬁjn mome HTING VERWAC moet een n over ons rcontact ke “Het oude ook positieve za we zijn waar n.” kind hore

SCHOOL

VERWAC HTIN

G “Ouders mo kennen en eten het schoolr eglemen naleven.” t lezen,

n er dan ee HTING ment is me lijk onthaal, VERWAC rte rijvingsmo “Het insch ment. Met een ha mo papieren een open geest.” en veel info

OUDERS

OUDERS

Wat is het? Wat verwacht je als ouders van het schoolteam? En wat verwacht de school van de ouders? Waar engageren beide partijen zich voor? Ga samen zitten, speel het WIN-WIN-spel en ga met elkaar in dialoog. Zes verwachtingen, zes engagementen. Geen verliezers, enkel winnaars. Leg je kaarten op tafel en domino mee. Waarom dit spel? In elk schoolreglement moet een engagementsverklaring staan. Dat beschrijft de wederzijdse afspraken tussen ouders en school. De school kan dan bijvoorbeeld eisen dat jij naar het oudercontact komt. Dat moet jij dan ondertekenen. Met dit spel komen jullie samen tot een engagementsverklaring, waarin iedereen zijn verwachtingen uitdrukt en er een engagement aan plakt. Vraag op school om het samen te spelen. Wat heb je nodig? -

een ploeg ouders en een schoolteam een open geest een leuke, verrassende plek om te spelen het WIN-WIN-spel

Waar vind je meer informatie? www.klasse.be/ouders/dossiers/oudercontact/ www.ouderbetrokkenheid.be/ bij instrumenten


B

Goede gesprekken bekeken door de bril van kwetsbare ouders Wat is het? De communicatie over heikele onderwerpen met ouders wordt door school en CLB als delicaat ervaren en kan in de praktijk vaak aanleiding geven tot misverstanden en conflicten. Dit heeft gevolgen voor de verdere betrokkenheid en het zich goed voelen van kinderen en ouders op school. Samen met de 3KLAP-ouders is er hard nagedacht over wat er voor doelgroepouders nodig is om een moeilijk gesprek tussen school/CLB en ouders zo goed mogelijk te kunnen voeren. De signalen van de 3KLAP-ouders werden gebundeld in deze suggestielijst.

Wat komt er allemaal kijken bij een gesprek met ouders? Uitnodiging: - Via brief en/of persoonlijk aanspreken? - Weten ouders waarover het gesprek gaat? - Weten ouders wie er komt? Directie, leerkracht, CLB, (neutrale) tolk, … Voorbereiding: - Wie zegt/doet wat? - Wat willen we bereiken? Onthaal: Eerste indruk - Wie begint te praten? - Wie zit er rond de tafel? - Bezorgdheid en reden van gesprek vermelden Het gesprek zelf: Respect - Zeggen hoe het moet of samen naar oplossing zoeken? Direct of rond de pot draaien? - Realistische verwachtingen? - Voelen ouders zich begrepen? Kan iedereen zijn zegje doen? - Concrete afspraken?

Waar vind je meer informatie? De brochure kan je aanvragen bij: VCLB Leuven CLB GO! K. Van Lotharingenstraat 5 Redingenstraat 86 b 2 3000 Leuven 3000 Leuven 016 28 24 00 016 22 81 95 www.vclbleuven.be www.schoolweb.rago.be/clb/leuven [email protected] [email protected] 9 | Praktijkvoorbeelden van activiteiten en werkvormen

B

Schoolpraat Wat is het? Dit is een cursus die op school wordt aangeboden voor ouders van kleuters en de lagere school leerlingen. De cursus heeft tot doel anderstalige ouders Nederlands te leren en hen te betrekken bij het schoolgebeuren.

Hoe werkt het? Tijdens een intakemoment wordt het taalniveau en de mate van vertrouwdheid van de ouders met het schoolsysteem bepaald. Het accent tijdens de lessen ligt op de Nederlandse taal als tweede taal. Tijdens de lessen worden tal van schoolse onderwerpen aangehaald (bv. verduidelijking van de pictogrammen, de agenda, een brief over een uitstap, gezonde voeding …). Dit gebeurt in samenwerking met CVO De Nobel of met het Centrum BasisEducatie.

Wat levert het op? Ouders beheersen het Nederlands beter en hebben meer inzicht in het schoolsysteem. Scholen komen regelmatig in contact met de ouders. De onderlinge relatie tussen ouder, kind en school wordt versterkt, de ouderparticipatie vergroot. De ouders steken iets op van de lessen, omdat ze wat ze geleerd hebben, kunnen toepassen in de contacten met de school en in het dagelijkse leven.

Waar vind je meer informatie? De Ark project Kletskoppen Heilig Hart Heverlee zie infofiches in deel A


CVO De Nobel Leuven Campus Leuven Mechelsevest 72 3000 Leuven 016 20 18 19 [email protected]

CBE Open School Campus Leuven Parkstraat 146 3000 Leuven 016 22 10 68 [email protected]

B

Voorleesouders Wat is het? Ouders komen op school een prentenboek voorlezen aan een groep kleuters of lagere school leerlingen (eventueel in hun moedertaal).

Hoe werkt het? Ouders worden aangesproken om voorleesouder te worden. Op een vergadering worden ouders ingelicht over de bedoeling van het project. Een beurtrol wordt opgesteld, tips worden meegegeven… Aspirant voorleesouders gaan langs in verschillende kleuterklassen om te kijken hoe een dergelijk voorleesmoment verloopt. Nadien gaan ze zelf voorlezen. Ze worden ondersteund door de leerkracht. De voorleesgroep komt 2 keer per jaar samen voor intervisie, praktische afspraken, uitwisseling van tips. Op de site van Nik-Nak vind je hedendaagse kinderboekjes in twee talen. Steeds het Nederlands gecombineerd met een andere taal. Zo kan een ouder voorlezen in haar/zijn moedertaal en de leerkracht of andere ouder of kind, kan aansluitend voorlezen in het Nederlands.

Wat levert het op? Ouders worden bij de schoolwerking betrokken. De banden tussen school en thuis worden aangehaald. Ouders leren een onderscheid maken tussen goede en minder goede prentenboeken. Ze zien het belang in van voorlezen.

Waar vind je meer informatie? Meertalige boekjes: nik-nak.eu/ www.linc-vzw.be/


B

Tutor voorlezen / spelen Wat is het? Kinderen uit de 3e graad van de lagere school helpen bij het voorlezen aan kleuters en bij het 1e leerjaar en bij het spelen van educatieve spelen.

Hoe werkt het? De kinderen uit de 3e graad van de lagere school die voldoende taalvaardig zijn, worden voorbereid op hun tutoraat. De kinderen lezen voor aan kleuters en in het eerste leerjaar. De prentenboeken en gezelschapsspelen kunnen door de kinderen of hun ouders worden uitgeleend via de bib en de spelotheek van de school, zodat er ook thuis kan voorgelezen en gespeeld worden.

Wat levert het op? Kleuters en lagere schoolkinderen worden taalvaardiger op het gebied van luisteren, begrijpen en spreken. Een ‘schoolse’ woordenschat wordt opgebouwd. Taal wordt in kleine groepjes geoefend. Kleuter- en lagere school worden dichter bij elkaar gebracht. Sociale vaardigheden worden aangeleerd. Ook de lagere schoolleerling vergroot zijn taalvaardigheid en zijn sociale handelen. Ouders worden betrokken bij de opbouw van taalvaardigheid en sociale vaardigheden.

Waar vind je meer informatie? In verschillende basisscholen wordt dit toegepast. www.voorlezen.be


B

Sprooksprekers Wat is het? Sprooksprekers is een voorleesproject van Artforum. Een jong en divers team van voorlezers trekt met een tas vol verhalen de stad in en gaat op bezoek bij kinderen die minder makkelijk in contact komen met boeken. Er wordt voorgelezen aan huis of bij een organisatie die werkt met gezinnen uit een maatschappelijk kwetsbare situatie.

Hoe werkt het? De voorlezers volgen een coachingstraject van een tiental sessies in voorlezen, natuurlijk vertellen, stemgebruik, ... Ze leren kinderboeken kiezen op maat van de (vaak anderstalige) gezinnen en komen regelmatig samen om ervaringen uit te wisselen. Tijdens een gratis voorleessessie worden gedurende een half uurtje enkele (prenten)boeken voorgelezen aan de aanwezige kinderen van kleuter- en lagereschoolleeftijd. Een gezin of organisatie die een Sprookspreker aan huis wil, engageert zich voor vijf voorleessessies. Op die manier ontstaat een wisselwerking tussen de voorlezer en het gezin, en worden zowel het plezier van het lezen als het omgaan met boeken en verhalen geprikkeld.

Wat levert het op? Kinderen en gezinnen komen op een leuke manier in aanraking met taal en sprookjes.

Waar vind je meer informatie? Wil je als externe organisatie een voorleessessie boeken, bijvoorbeeld op een activiteit of in je bibliotheek? Dat kan! Voor organisaties buiten het Sprooksprekertraject bekijken we hoe we een Sprooksprekersessie op maat kunnen uitwerken. Sprooksprekers is een project van Artforum met steun van de Koning Boudewijnstichting en het Fonds van bpost voor Alfabetisering. ArtForum Artforum in OPEK, Vaartkom 4, Leuven 016 24 66 24 of [email protected]


B

3-talig kinderboek ‘Ik zag twee beren’ Wat is het? Het boek is in de eerste plaats gemaakt om te genieten. Daarnaast zijn er een aantal educatieve kansen. Als je het boek openklapt, zie je telkens een schilderij en een bijbehorend verhaal in drie talen (Nederlands, Frans en Turks).

Hoe werkt het? Als voorlezer kan je kiezen welke taal of talen het meest aansluiten bij je publiek. Jonge lezers maken zelf die keuze. Doordat de vertalingen naast elkaar staan, gaan de voorlezer en de lezer al spelenderwijs de taaltekens in de verschillende talen leren herkennen.

Wat levert het op? Als je als voorlezer een bepaalde taal niet zo machtig bent, kan je de rollen omdraaien. Het kind kan het verhaal voorlezen in de taal die het verkiest, terwijl jij het verhaal in jouw taal volgt. De beelden dagen kinderen en volwassenen uit om verder te kijken.

Waar vind je meer informatie? www.ikzagtweeberen.com


B

Sociaal tolkendienst PaSTa Wat is het? PaSTa staat voor Provinciaal aanbod Sociaal Tolken voor anderstaligen. Het biedt sociale tolkhulp ter plaatse voor openbare diensten en organisaties uit de welzijnssector in de provincie VlaamsBrabant. Deze diensten kunnen de sociale tolk aanvragen. De dienst voor sociaal tolken zoekt op jouw vraag naar een geschikte tolk. Hoe werkt het? Organisaties die gebruik willen maken van PaSTa, sluiten eerst een overeenkomst af met de voorwaarden van het aanbod en krijgen informatie over de eigenheid van het werken met tolken en vertalingen. De sociaal tolk wordt ingeschakeld om mondeling de boodschappen om te zetten van de moedertaal van de cliënt naar het Nederlands en omgekeerd. De tolk komt ter plaatse. De sociaal vertaler zet een schriftelijke boodschap getrouw en volledig over van het Nederlands naar een andere taal of omgekeerd. Dit kunnen zowel informatieve Nederlandstalige teksten zijn bedoeld voor het anderstalige doelpubliek als officiële anderstalige documenten. PaSTa heeft een uitgebreide lijst van zorgvuldig geselecteerde en opgeleide sociaal tolken en vertalers die een overeenkomst tekenen met de werkafspraken en deontologie. Kosten - Voor de sociaal tolken: 30 euro per begonnen uur of een abonnementsformule van 125 euro per 5 tolkuren. Ter kennismaking wordt een gratis proefabonnement aangeboden. - Voor sociaal vertalingen: 1,21 euro per regel van 60 aanslagen inclusief spaties. De tolkendienst maakt steeds vooraf een prijsberekening. Een aanvullende telefonische tolkhulp wordt geboden door Ba-bel, de Vlaamse tolkentelefoon: 02 208 06 11. Wat levert het op? Een tolk kan handig zijn om een vlot verloop te garanderen van oudercontacten of andere momenten waarop je met anderstalige ouders iets wil bespreken. Op die manier kun je een kwaliteitsvolle dienstverlening vanuit de school aanbieden, ook aan allochtone ouders die het Nederlands nog onvoldoende machtig zijn.

Waar vind je meer informatie? Frieda Feijten, PaSTa, 01626 77 71, [email protected] Leuvense basisscholen die met tolken werken: Sancta Maria, Mater Dei, Sint-Jan, De Ark, Pee&Nel, Heilig Hart Heverlee


B

Zomerschool Wat is het? Gedurende de 3 laatste weken van augustus kunnen kinderen die niet vertoeven in een Nederlandstalige omgeving, al spelenderwijs hun kennis van het Nederlandse opfrissen. De monitoren begeleiden hen met spelletjes, educatieve taalpaketten, voorleessessies, uitstapjes naar de markt, enzovoort. Zo zijn de kinderen beter voorbereid op het nieuwe schooljaar, en verhogen hun onderwijskansen.

Hoe werkt het? Om het juiste doelpubliek te bereiken, worden de kinderen geselecteerd door de zorgleerkrachten van de Leuvense kleuter- en basisscholen. De begeleiding van een 90-tal kinderen gebeurt door vrijwilligers en stagiaires uit lerarenopleidingen. Zij krijgen voorafgaand aan het project een uitgebreide vorming. Deelnemen aan de zomerschool biedt hun veel leerkansen over het gediversifieerd werken met verschillende taalniveaus en culturele achtergronden van de kinderen. Ook het contact met de ouders is belangrijk tijdens de zomerschool.

Wat levert het op? Doel van die speelweek is zelfredzaamheid, sociale vaardigheden en taalgevoel vergroten bij autochtone en allochtone maatschappelijk kwetsbare kinderen. Doordat (zorg)leerkrachten ouders hierover aanspreken verkleint de afstand tussen school en ouder.

Waar vind je meer informatie? Stad Leuven Afdeling onderwijs en scholen Lies Moors 016 27 26 09 [email protected] www.leuven.be/leven/onderwijs 16 | Praktijkvoorbeelden van activiteiten en werkvormen

B

Startersboek en vertelkaart Wat is het? Het ‘startersboek naar de kleuterklas’ informeert ouders van instappende kleuters op een laagdrempelige manier over het leven op school van hun kind. Wat doet een kleuter in de klas? Wie loopt er rond op een school? Hoe zit het met inschrijvingen? Wat is de kostprijs?

Hoe werkt het? Het startersboek wordt bij de inschrijving aan de ouders meegegeven. Bij het boek hoort ook een kleurrijke vertelkaart. Aan de hand van die kaart kunnen de ouders met hun kind praten over de kleuterklas.

Wat levert het op? Ouders krijgen op een laagdrempelige manier uitleg over de kleuterschool en de werking ervan. Zo kan de band tussen de kleuterschool en thuis op een speelse manier worden versterkt.

Waar vind je meer informatie? www.klasse.be/files/pdf/klasse_kleuterboekje.pdf


B

Een vlieg in de klas Wat is het? Een initiatief om ouders kennis te laten maken met de werking van de kleuterschool.

Hoe werkt het? Het zijn filmpjes waarop ouders kunnen zien hoe een dag in de kleuterschool verloopt. Ze zien wat de kinderen allemaal doen en wie er met hen werkt. Op die manier kunnen de ouders het belang van het kleuteronderwijs inzien.

Wat levert het op? Ouders leren de kleuterschool kennen, zien er het belang van in en zorgen ervoor dat hun kinderen tijdig en regelmatig op school zijn.

Waar vind je meer informatie? www.klasse.be/tvklasse/reeksen/eenvliegindekleuterklas#.UwI8ddQVGVh


B

Café Dialoog Wat is het? Café Dialoog vertrekt vanuit het gegeven dat mensen in een informele setting gemakkelijker hun mening durven te geven. Café Dialoog komt daaraan tegemoet door de sfeer van een heus café na te bootsen. De deelnemers schuiven in verschillende rondes aan bij een aantal gesprekstafels. Door de wisselende samenstelling van de gesprekstafels creëert de techniek een snelle informatie- en ervaringsuitwisseling tussen de deelnemers. Het resultaat van een geslaagd Café Dialoog is dat er over het onderwerp in kwestie gedeelde kennis ontstaat bij de deelnemers.

Hoe werkt het? 1. Stap 1: voorbereiding Met het team worden een aantal stellingen voorbereid over het thema (bv. het belang van het onderwijs). Een filmpje wordt gekozen in het licht van het thema. Café Dialoog wordt het best opgezet samen met andere partners (onderwijsopbouwwerk, organisatie waar armen het woord nemen, ChangeMakers, …). Zij kunnen samen met de kleuterleerkrachten optreden als gastheer of -vrouw en moderator van de gespreksrondes. De school kan kinderopvang en zo nodig tolken voorzien. Een goede bekendmaking is essentieel: zoveel mogelijk schriftelijke en mondelinge kanalen worden aangewend. De sfeer mag informeel zijn: gezellige ruimte, aparte tafels voor de gespreksrondes, hapjes, drankjes, achtergrondmuziek, … 2. Stap 2: uitvoering De ouders worden hartelijk ontvangen. Na een welkomstwoord en de voorstelling van de gespreksleiders bespreken de ouders per tafel een aantal stellingen. De gespreksleider geeft aan het slot van elke ronde de grote lijnen van het gesprek weer. Na 20 minuten kiezen de ouders een andere tafel (met andere stellingen). Na de verschillende rondes vat elke gespreksleider de gesprekken samen. Het filmpje wordt getoond en in kleine groepjes besproken. Komt de informatie die het filmpje aanbrengt overeen met de uitgewisselde ideeën?

Wat levert het op? Ouders wisselen ideeën uit, delen hun kennis en toetsen die.

Waar vind je meer informatie? Je kan eventueel in een samenwerkingsverband tussen verschillende scholen themadagen organiseren. Zo organiseren het Paridaensinstituut, het Heilig-Drievuldigheidscollege en het Sint-Pieterscollege samen elk jaar een denkcafé waarop alle ouders uitgenodigd zijn. Zij laten het denkcafé afwisselend op de deelnemende scholen plaatsvinden.


B

Ouders maken verteltassen Wat is het? Ouders komen naar de school om enkele middagen samen met de leerkrachten samen verteltassen te maken.

Hoe werkt het? Handige mama’s komen met naald en draad naar de school om er creatief mee aan de slag te gaan. Samen met de leerkracht stellen ze een verteltas samen rond een prentenboek. In de tas worden allerlei attributen gestopt die met het verhaal te maken hebben. Naast het boek, waarin een bepaald thema aan bod komt, kan je in de verteltas vinden: infoprenten, spelletjes, een kaft met werkblaadjes, versjes en liedjes, een doorgeefboekje, verkleedkleren, voorleestips en een inventaris. De leerkracht kiest een prentenboek uit dat ze samen met de ouders wil uitwerken tot een verteltas. In het prentenboek wordt een thema behandeld dat aansluit bij situaties waarmee ouders geconfronteerd worden zoals zindelijkheid, gezonde voeding, bang in het donker… Nadien gaan de leerkrachten met het prentenboek aan de slag in de klas en kunnen de verteltassen via een uitleensysteem mee naar huis genomen worden.

Wat levert het op? Via dit project worden de ouders betrokken bij de school. Ze sporen elkaar aan om mee te werken aan dit project. Door verteltassen te maken komen de ouders in contact met boeken en leren ze omgaan met taal. Daarna kunnen ze verteltassen mee naar huis nemen. Zo wordt de school binnengebracht in het gezin. Ouders zien het belang in van (voor)lezen en leren op die manier heel wat Nederlands bij. Ouders krijgen instrumenten aangereikt om hun kind beter te ondersteunen.

Waar vind je meer informatie? Koogo: www.koogo.be/projecten/goedepraktijk/filmpje-verteltassen Klasse: www.klasse.be/leraren/32162/vertel-en-speeltassen-zorgen-voor-rijkethuisomgeving/ Stichting Nederlands Kenniscentrum Verteltassen: www.verteltas.nl/ Steunpunt GOK – GOK -tip: verteltas: www.steunpuntgok.be/downloads/goktip_verteltas.pdf Deze scholen werken met verteltassen: De Regenboog, Grasmus, De school, de Zevensprong, Pee&Nel: taalentgezin.be/node/33


B

Openklasdag Wat is het? Maandelijks contactmoment waarop ouders een bezoek kunnen brengen aan hun zoon of dochter in de klas.

Hoe werkt het? De ouders krijgen de kans om een kijkje te nemen in de klas. Ze zien welke thema’s die maand aan bod zijn gekomen. De kleuters doen een dansje voor de ouders, ze vieren samen de verjaardagen, spelen gezelschapsspelletjes, ...

Wat levert het op? Ouderbetrokkenheid in de klas. De ouders komen in contact met de kleuterklas, de kleuterleerkracht, de kleuters en andere ouders. Op die manier wordt de kloof tussen de thuissituatie en de school verkleind. De ouders krijgen ook meer zicht op wat er allemaal in de kleuterklas gebeurt.

Waar vind je meer informatie? Deze scholen houden openklasdagen: Bleydenberg, Mater Dei, Heffel, Ter Beuke, …


B

Schoolrijpheid Wat is het? De ouders krijgen de kans om een kijkje te nemen in de derde kleuterklas. Zo zien ouders aan welke aspecten er met een kleuter gewerkt wordt ter voorbereiding op het eerste leerjaar.

Hoe werkt het? Ouders krijgen een aantal keer de kans om naar de klas te komen. Ze krijgen zicht op welke elementen aangereikt worden om de overgang naar het eerste leerjaar vlot te laten verlopen. Komen aan bod: socio-emotionele vorming, het onderscheiden van klanken (woorden, zinnen), rekenen … Elk aspect wordt verduidelijkt aan de hand van een pictogram. Die pictogrammen keren terug in de spelotheek en hangen aan de linnen zakken. Op die manier zien de zorgleerkracht en de ouders vlug welk spel hoort bij welk aspect. In een aantal sessies wordt aan de ouders duidelijk gemaakt welke aspecten aan bod komen en op welke manier. Er wordt onder meer gewerkt met blaadjes die de kleuters hebben gebruikt.

Wat levert het op? De ouders weten welke aspecten aan bod komen om een vlotte overgang naar het eerste leerjaar te garanderen. Op die manier krijgen de ouders ook meer inzicht in het schoolsysteem.

Waar vind je meer informatie? Vele Leuvense basisscholen organiseren dit. Hiervoor kan je kijken bij de schoolvoorbeelden in deel A.


B

De hulpcheque Wat is het? Een initiatief waarbij de ouders ‘hun talent kunnen aanbieden’. De ouders maken aan de school duidelijk waar ze goed in zijn en waar ze wel eens voor naar de klas willen komen. Ze brengen de leerlingen iets bij over een onderwerp waarin ze goed zijn. Bv. koken, naaien, babyverzorging, typische elementen uit hun cultuur (bv. hennatekening), gezonde voeding, schilderen, …

Hoe werkt het? De ouders melden via de hulpcheque of via persoonlijk contact met de leerkracht waarover ze veel weten of wat ze goed kunnen. Ouders komen in de loop van een bepaald thema naar de klas om daar hun kennis te delen en/of hun vaardigheden te tonen aan de leerlingen. Bv.: thema ‘bakker’ (moeder komt brood en koekjes bakken), thema’ gezonde voeding’ (papa gaat met de leerlingen en de leerkracht mee naar de markt om groenten te kopen en maakt dan samen met de kleuters soep)

Wat levert het op? Ouders worden op die manier betrokken bij de klas en voelen door mee te werken aan een van de activiteiten dat ze gewaardeerd worden en iets kunnen betekenen voor de leerlingen en de school.

Waar vind je meer informatie? Deze scholen gebruiken de talenten van hun ouders: Bleydenberg: Natuurmama, Krullevaar’t, De Twijg, Don Bosco, Abdijschool van Vlierbeek, … Hulpcheques voor ouderbetrokkenheid Bron www.klasse.be/ouders/24465/ik-help-op-school-cheque/ “Je kan goed voorlezen, timmeren, toneel spelen, spaghetti koken … en je wil graag tijd maken om de leraren te helpen bij die activiteiten? Vul deze hulpcheque in en geef hem af op school. Dit is het begin van een fijne samenwerking.” 23 | Praktijkvoorbeelden van activiteiten en werkvormen

B

Klusmomenten Wat is het? Een initiatief om ouders aan te sporen om klusjes op te knappen op school. Dat kan gaan van het vervangen van een lamp tot het maken van een kippenhok.

Hoe werkt het? Eenmaal per maand komen ouders op vrijwillige basis naar de school om materialen te herstellen of nieuwe dingen te maken. Dat gebeurt voornamelijk na schooltijd (’s avonds of op zaterdagvoormiddag) aangezien veel ouders overdag uit werken zijn. Deze klusavond of -voormiddag vindt op een vast tijdsstip in de maand plaats (bv. eerste maandagavond of zaterdagvoormiddag van de maand). Op die manier is er een regelmaat en weten de ouders welke avond of voormiddag ze kunnen vrijhouden. Om ervoor te zorgen dat er ouders naar dit initiatief komen, wordt er een week op voorhand een eenvoudige en duidelijke brief meegegeven (met pictogrammen) waarin staat vermeld welke materialen hersteld moeten worden.

Wat levert het op? De materialen worden (gratis) hersteld, ouders worden betrokken bij het schoolgebeuren en komen met andere ouders in contact.

Deze scholen werken met klussende ouders: De Zonnewijzer, Bleydenberg, Grasmus, Abdijschool van Vlierbeek, …


B

Contactouders / klasouders Wat is het? De contactouders onderhouden het contact tussen ouders en leerkracht. Ze vormen een brug tussen klas en ouders.

Hoe werkt het? Contactouders zijn zowel voor de leerkracht als voor de ouders een aanspreekpunt voor allerlei zaken die de groep aangaan. Het is van groot belang dat de contactouders vooral ook de andere ouders bij de activiteiten in de klas en op school betrekken en een stimulerende rol spelen. Contactouders helpen waar nodig bij het mogelijk maken van allerlei activiteiten, zoals het schoolzwemmen, het organiseren van ouderavonden, de sportdag …

Wat levert het op? Ouders en leerkracht hebben een aanspreekpunt. Contacten tussen ouders spelen een belangrijke rol in het verhogen van de participatie aan onderwijs. Ouders ondersteunen elkaar.

Waar vind je meer informatie? Steunpunt GOK: www.steunpuntgok.be/downloads/screeningsinstrument_participatie_2005.pdf Deze scholen werken met klasouders: Hertog Karel, Krullevaar’t, De Mozaïk, …


B

Ouderlokaal Wat is het? Een ontmoetingsplaats voor ouders waar verschillende activiteiten plaatsvinden zoals themabijeenkomsten, ontspanningsactiviteiten, cursussen, volwasseneducatie, maar ook een gewone koffieklets. Hoe werkt het? Ouders die vragen hebben of ouders die met een probleem zitten, kunnen dat in het ouderlokaal ter sprake brengen. Als er veel dezelfde vragen komen, kan er bijvoorbeeld een themamoment worden uitgewerkt naar aanleiding van die vraag. Probeer vraaggericht te werken. Een of meer ouders nemen de verantwoordelijkheid op zich voor het reilen en zeilen in het ouderlokaal. - Maak het lokaal uitnodigend en gezellig. - Richt het samen met de ouders in. - Leg een brug tussen het ouderlokaal en het lokaal van de zorgcoördinator. - Zorg ervoor dat het ouderlokaal gemakkelijk en duidelijk te bereiken is. - Stimuleer anderstalige ouders Nederlands te praten. Wanneer ouders in hun eigen taal mogen communiceren behouden ze de veiligheid van de taal waardoor ze zich gemakkelijker zullen engageren om het gesprek aan te gaan met de andere ouder. - Zorg ervoor dat er documentatie beschikbaar is; dit kan bijvoorbeeld door een ‘ouderkast’ in het ouderlokaal te zetten. - Zet een pc ter beschikking in het ouderlokaal. Een voorbeeld: De Mozaïek in Gent. Op die school hebben ze een lokaal ingericht als ouderlokaal. Er is een rode loper voorzien (zij het geschilderd op de stenen van de schoolpoort naar de ingang van het lokaal). Op een aantal dagen is het lokaal open en kunnen de ouders hier koffie drinken en de andere ouders leren kennen. Op momenten dat de leerkrachten vrij zijn, kunnen ze naar het ouderlokaal komen en een praatje slaan met de ouders. Brugfiguren zijn steeds in het lokaal aanwezig. Zij zorgen ervoor dat het ouderlokaal bekend wordt bij de ouders. Zij vormen dan ook het aanspreekpunt. Een brugfiguur is een persoon die contacten legt tussen de ouders en de school, als het ware bruggen bouwt tussen beide partijen. In feite kan iedereen die taak op zich nemen, bijvoorbeeld een medewerker van het CLB, een enthousiaste ouder die zich hiervoor wil inzetten, … Wat levert het op? Ouders komen in contact met elkaar en leren elkaar beter kennen. Ouders worden ondersteund in de opvoeding van hun kinderen. Ze worden betrokken bij schoolse zaken. Ze krijgen de kans om zichzelf te ontwikkelen. Waar vind je meer informatie? Vrije basisschool De Mozaïek Gent: www.demozaiek.be/nieuws-link/nieuwsframe.htm Expertisecentrum voor jeugd, samenleving en opvoeding www.jso.nl/web/show/id=47496/contentid=1049 Draaiboek ouderkamer (pdf)


B

Moedergroepen Wat is het? Een initiatief om moeders actief te betrekken bij het schoolgebeuren, zodat ze de school niet meer beschouwen als iets waarbij ze geen rol kunnen spelen. Dit initiatief heeft juist de bedoeling om de moeders ervan bewust te maken dat ook zij een bijdrage kunnen leveren binnen de school.

Hoe werkt het? Leerkrachten en directies gaan op zoek naar kleine dingen die aansluiten bij de leefwereld en de cultuur van de moeders. Het zijn vooral dingen die de moeders liggen zoals bijvoorbeeld koekjes bakken, naaien … Een eenmalig initiatief kan uitgroeien tot een regelmatige bijeenkomst van moeders. Samen met de juffen, die op dat moment lesvrij worden gemaakt, maken de ouders dingen voor de school.

Wat levert het op? Dit initiatief zorgt ervoor dat moeders actief participeren aan het schoolgebeuren. Ze doen iets binnen de school, voor de school. Door de vraag om koekjes te bakken zijn de ouders betrokken bij het hele schoolgebeuren en werkt dit drempelverlagend om ook deel te nemen aan andere activiteiten op school. Ook zorgt dit initiatief ervoor dat de moeders via die moedergroepen de school binnenbrengen in hun thuissituatie en dat ze voor een stuk deelnemen aan het leven op school.

Waar vind je meer informatie? Basisschool De Mozaïk heeft een moedergroep ‘Mamamundi’


B

Koffiemomenten Wat is het? Een initiatief waarbij de school ’s ochtends de ouders uitnodigt en hen koffie presenteert.

Hoe werkt het? De school organiseert op een bepaalde dag een koffiemoment. De ouders worden uitgenodigd om zowel met de schoolomgeving als met de directie, de leid(st)ers en de andere ouders in contact te komen. Op die koffiemomenten ontmoeten de ouders elkaar en maken tijd voor een gezellige babbel. Ze kunnen op dat moment ook hun verhaal doen over de opvoeding van hun kind en hebben de kans om vragen te stellen aan de directie, de zorgleerkracht of de klasleid(st)er.

Wat levert het op? Door de organisatie van koffiemomenten wordt de relatie tussen de ouders en de school versterkt. De ouders voelen zich welkom op school. Steeds meer kort geschoolde, maatschappelijk kwetsbare en allochtone ouders komen hier op af, waardoor de drempelvrees ten aanzien van de school vermindert.

Waar vind je meer informatie? Veel Leuvense basisscholen organiseren koffiemomenten. Hiervoor kan je kijken bij de schoolvoorbeelden in deel A.


B

Infopakket voor ouders Wat is het? Een infopakket om ouders te informeren over de werking van het kleuteronderwijs en de schoolstructuur.

Hoe werkt het? Dit infopakket voor ouders is gegroeid vanuit het werken met ouders in oudergroepen. In samenwerking met de integratiedienst en zorgleerkrachten werd alle beschikbare materiaal gebundeld in een infopakket. Het pakket is bedoeld om rechtstreeks met ouders te werken; NIET om uit te lenen aan ouders of kinderen. Er zit een bijhorende brochure en materiaal bij, die aangeeft hoe je dit thema aanbrengt bij ouders.

Wat levert het op? Ouders die ons schoolsysteem niet van binnen uit kennen, krijgen zo meer feeling met het systeem. Daarnaast ligt de nadruk heel sterk op ‘spelend leren’: wat wordt er ‘gespeeld’ in de kleuterklas en waarom.

Waar vind je meer informatie? Elke Leuvense school heeft een pakket gekregen na uitleg op een infomoment voor alle directies en zorgleerkrachten. Riso Vlaams-Brabant Eenmeilaan 2 3010 Kessel-Lo Martina Bagaric 016 46 85 14 of Nadja Schils 016 46 85 13 29 | Praktijkvoorbeelden van activiteiten en werkvormen

B

Spelotheek Wat is het? Een initiatief om ouders inzicht te bieden in het nut van spelen. Daarnaast leren de ouders thuis met hun kinderen spelen. De school richt een spelotheek in een van de lokalen van het gebouw. Daar kunnen ouders spelletjes en puzzels ontlenen die geschikt zijn voor kleuters van de tweede en derde kleuterklas, eventueel ook uitgebreid naar het lager onderwijs. De gezelschapsspellen en puzzels worden in een linnen zak mee naar huis gegeven. Aan de zak hangt een geplastificeerd kaartje waarop op een zeer eenvoudige manier de spelregels staan omschreven en dat aan de hand van een pictogram weergeeft waarover het spel gaat. Daarnaast is er ook een kaartje met pictogrammen dat weergeeft hoeveel materialen zoals pionnen, dobbelstenen … bij het spel horen.

Hoe werkt het? Om de ouders op de hoogte te brengen van dit initiatief wordt er in de school een moment voorzien waarop de ouders samen met een kleuterleid(st)er/zorgjuf en (eventueel) tolken leren hoe de spelletjes te spelen. Ook spelen de kleuters in de school de spelletjes zodat ook zij de spelregels en het spel kennen. Zodra de ouders en de kleuters het systeem kennen, kan men de spelletjes ontlenen bij de uitleendienst van de spelotheek. Doordat de zorgleerkracht de specifieke problemen van alle kleuters kent, kan zij hen stimuleren om een gezelschapsspel of puzzel te ontlenen waardoor ze aan hun specifiek probleem kunnen werken.

Wat levert het op? Ouders maken tijd vrij om met hun kinderen te spelen. Er wordt thuis gewerkt aan sociale vaardigheden. De ontlening van een spel of puzzel kan voor de kleuter een extra stimulans zijn om naar school te komen.

Waar vind je meer informatie? Veel Leuvense basisscholen hebben een spelotheek. Hiervoor kan je kijken bij de schoolvoorbeelden in deel A. Ontlenen van educatief materiaal rond specifieke thema’s: Preventiedienst Stad Leuven: Philipssite 4, 3001 Leuven, tel. 016 21 07 00, [email protected], www.leuven.be/preventie Opvoedingswinkel: zie verder in deze publicatie.


B

KOFFERPROJECT van Don Bosco Groenveld Onze school zoekt manieren om elk kind een thuisklimaat te bieden dat past bij ons schoolklimaat. Tijdens oudergesprekken halen we aan hoe ze thuis een goeie ontwikkeling kunnen bevorderen, maar het juiste spelmateriaal is niet voor alle ouders haalbaar. Het opstarten van onze ‘rugzakjes’ (gevuld met een aantal boekjes) was een aanzet maar te beperkt qua aanbod. Na ondersteuning in het taliger maken van onze klashoeken (door Hilde Lemmens) kwamen we tot de volgende actie. Themakoffer “Ik ben ik” Het doel van dit thema is de kleuters te laten werken rond hun zelfbeeld, lichaam, taal, familie, … Ook gaat het over de verschillende culturen op de school. Onze actie is gebaseerd op het ‘kofferproject’, ontwikkeld door Kamileon Schoolopbouwwerk. De koffers zijn ingedeeld per leeftijd. De bedoeling is dat kinderen en ouders thuis met het materiaal uit deze koffer samen kunnen spelen. Het materiaal meegeven is de laatste stap van het project. Om dit te doen slagen, moet het voor ouders en kinderen goed onderbouwd zijn. Stappen: samenstellen themakoffers (met de kinderen opbouwen) + integreren in de klas Alles wat met het thema te maken heeft, kan verzameld worden in de klaskoffer (knuffeltjes, puzzel, memory, fotoboekje van de klas, een cd met klasliedjes, gezelschapspelletje, …). De kleuters zijn er nauw bij betrokken. Alles in de koffer is in de klas aan bod gekomen. Kinderen weten hoe te spelen en kunnen zo snel met hun ouders aan de slag. 4 koffers zijn uitgewerkt : “Ik ben ik” – “Huisdieren” – “Kriebeldiertjes” – “Zintuigen”. Toelichting op conference with parents en op ouderavonden De ouders worden voorbereid om met de koffers aan de slag te gaan. Hierdoor leren ze de bedoeling van het project kennen en de koffer gebruiken. Koffer-speelmomenten in de klas Ouders kunnen ook samen met een groepje kinderen in de klas met de koffer aan de slag te gaan. Beurtrol voor de klaskoffer De koffer gaat mee met alle kinderennaar huis, maar de leerkracht bepaalt de volgorde van de uitlening.

Waar vind je meer informatie? Don Bosco Groenveld Contactpersoon voor dit project: Shirley Daenens 016 20 80 26 Groenveldstaat 46, 3001 Heverlee [email protected] www.donboscoheverlee.be 31 | Praktijkvoorbeelden van activiteiten en werkvormen

B

Circus Gato Pinza

Een uniek integratieproject tussen leraarkrachten, leerlingen en ouders Vrije lagere school De Mozaïek in Kessel-lo

Wat is het? De Mozaïek gelooft al jaren in de kracht van samenwerking tussen leerlingen, leerkrachten en ouders. De voorbije jaren werd er tussen leerkrachten en ouders de ganse voorbereiding van een musical gedaan: het scenario schrijven, de muziek en choreografie maken, decorstukken maken, …

Hoe werkt het? Met een uniek circusproject gaat de school nog een stapje verder, waarbij de leerlingen zelf een sleutelrol spelen. Het startte al bij het bedenken van de naam, Gato Pinza. De leerlingen schreven samen zelf het verhaal, tekenden samen de circusacts uit, ontwikkelden de affiche (zie bijlage) en schrijven zelfs het slotlied. Ook tijdens de circusvoorstellingen zelf zullen de leerlingen buiten de piste hun rol hebben: de catering, decorwissels, ontvangst van het publiek, … De ouders en leerkrachten participeren uiteraard ook en helpen via verschillende werkgroepen met de uitwerking. Er zijn 4 voorstellingen in een echte circustent (in samenwerking met Circus Malter) op de speelplaats. Maar daar eindigt het niet: Circus Malter nodigt een aantal leerlingen uit om op te treden met hun act in één echte circusshow met publiek.

Wat levert het op? Het mooie aan dit project is dat op één en hetzelfde moment zowel de leerkrachten, leerlingen en ouders bezig zijn met de voorbereiding.

Waar vind je meer informatie? Vrije Lagere School Blauwput De Mozaïek Patroonschapstraat 5 3010 Kessel - Lo 016 25 28 56 [email protected]


B

Brede school Wat is het? Brede scholen zijn scholen die de leer- en leefomgeving van kinderen willen stimuleren door deze te verrijken en te verbreden. Hiervoor knoopt de school een samenwerking aan met andere scholen, buurtbewoners, (groot)ouders of andere partners uit de wijk-, sport-, welzijns- en cultuursector. De Brede School maakt optimaal gebruik van de mogelijkheden die de omgeving biedt. Door de vele contacten van de school maakt ze actief deel uit van het sociale netwerk van de buurt. ‘Leren’ doe je niet louter van op de schoolbanken en is in deze complexe maatschappij niet langer alleen de taak van de leerkracht. ‘It takes a village to raise a child’. Hoe werkt het? Dé Brede School bestaat niet. In de Leuvense visie is het belangrijk dat Brede Scholen inspelen op de noden en behoeften vanuit de school en uit de buurt. Zo ontstonden vele Brede Scholen in Leuven vanuit de nood naar hoogkwalitatieve naschoolse opvang. In de Brede Opvang kunnen kinderen na de lessen kokerellen, breien, aan circus doen, sporten, knutselen, creatief zijn met boeken, toffe computerlessen volgen of geprikkeld worden door theater, taal, muziek, enzovoort. Sommige kinderen krijgen zo soms voor het eerst, en op een laagdrempelige manier, de kans om van allerlei culturele, creatieve en inspirerende disciplines te proeven. Een school kan zich ook vanuit een sociale nood in de wijk of een zorgvraag vanuit de school verbreden. Samenwerking met een wijkbureau, OCMW, buurtcomité zijn hier enkele voorbeelden van. Leuvense basisscholen kunnen een subsidie aanvragen in kader van een ‘Brede Schoolproject’ of ‘Brede Opvang’. Naast financiële steun krijgen de Brede Scholen, indien gewenst, ondersteuning van de projectmedewerker Brede School. Wil je in groep eens nagaan hoe breed jouw school eigenlijk al is? Of wil je geïnspireerd raken? Speel dan het spel met je leerkrachtenteam of werkgroep: Wat levert het op? ‘Brede school, een speelse verkenning’ is een gespreksmethodiek over het concept brede school. Aan de hand van een metrokaart reizen we naar alle mogelijke partners en verbindingen die een school kan maken. Op deze manier krijgen deelnemers inzicht in de visie van brede school en raken ze vertrouwd met de kernbegrippen- en concepten van deze visie. Deelnemers reflecteren over de kansen rond brede school binnen de eigen context of evalueren hun eigen brede schoolwerking. Ze gaan ook effectief aan de slag om een project of samenwerkingsverband – toegepast op de eigen schoolcontext – uit te denken.

INFO spelduur: 100-120 minuten aantal deelnemers: 6 tot 30 (werkgroep, ouderteam, leerkrachten, stagiaires)


Waar vind je meer informatie? Waar vind je meer informatie? afdeling onderwijs en scholen Lies Moors - 016 27 26 09 [email protected] www.leuven.be/leven/onderwijs www.bredeschool.be/

B

Opvoedingswinkel Leuven Met ouders en kinderen thematisch aan de slag tijdens het klasgebeuren of een koffiemoment

1. Pesten en plagen Kikkerbecool – met kinderen en/of ouders Wat is het? Het spel is een reis naar de coole kikker, die lekker op het strand ligt. Bedoeling is tot gesprek te komen over het thema ‘pesten en plagen’, in te spelen op ervaringen van eenieder. Hoe werkt het? De klas wordt opgesplitst in teams, die aan elkaar vragen stellen. Het team wint als het eerst bij de coole kikker is. Je gaat langs een route vol gevaren (haaien, nijlpaarden en krokodillen) en helpende zeilboten en dolfijnen. Onderweg kom je gekleurde stippen tegen. Neem een kaartje met de kleur van stip. Er zijn ‘doe normaal-kaartjes’, ‘kom op voor jezelf-kaartjes’, ‘coolkaartjes’ en ‘pesten en plagenkaartjes’. Per kaartje krijg je een fiche. Het team met de meeste fiches, is de antwoordkampioen. Om het thema blijvende aandacht te geven, is het nodig dit spel regelmatig tijdens het jaar te spelen met de klas. Ouders met groepsdynamische vaardigheden kunnen hier een begeleidende rol krijgen. Wat levert het op? Dit spel brengt een hele dynamiek in de klas op gang over het thema pesten. Het leert kinderen bewuster, meer inlevend omgaan met anderen. Ook leren kinderen zich weerbaarder op te stellen in situaties. Waar vind je meer informatie? www.coolekikker.nl

pesten en plagen – voor ouders Wat is het? Een interactieve workshop op maat voor ouders over het thema ‘pesten en plagen’ (ongeveer 1.5 uur). Deze workshop kan plaatsvinden tijdens een thematisch koffiemoment op school. Hoe werkt het? Aan de hand van interactieve werkvormen (stellingen, keuzekaarten, filmpje), begeleid door een medewerker van de opvoedingswinkel, praten we over het thema pesten en plagen, en over de invloed die de school en ouders kunnen uitoefenen om tegen het pesten in te gaan. De workshop kan plaatsvinden met leerkrachten en ouders. Gezamenlijke betrokkenheid staat op die manier voorop. Of je kan er enkel met ouders mee aan de slag. Wat levert het op? Ouders (en leerkrachten) worden zich bewust van mogelijkheden bij de aanpak van pestproblematiek. Uitwisseling over het thema kan aanleiding geven tot gezamenlijke actie of de totstandkoming van een degelijk, samen gedragen, pestbeleid.


B


2. Aanmoedigen en grenzen stellen Workshop: hoe kinderen effectief doen luisteren? Wat is het? Een interactieve workshop voor ouders en/of leerkrachten over opvoedingsaanpak, aan de hand van de piramide van ouderlijk gedrag (twee keer 1 of 2 uur). Deze workshop kan plaatsvinden tijdens een koffiemoment met ouders op school. Hoe werkt het? Met interactieve werkvormen worden ouders bevraagd over wat een kind volgens hen nodig heeft in de opvoeding om goed op te groeien. Eigen ervaringen krijgen een plek tijdens de bespreking. Het model van de piramide wordt verduidelijkt. Met filmpjes worden situaties besproken in groep. Met begeleiding van een medewerker van de opvoedingswinkel. Wat levert het op? Deze workshop biedt ouders inzicht en kapstokken die van pas komen in de opvoedingsaanpak. Ouders krijgen het gevoel niet de enige te zijn met gelijkaardige ‘lastige’ gedragingen van kinderen en het gevoel van onmacht in bepaalde situaties. Het normaliseren van menselijke reacties (bv. boos reageren, ook al heeft het geen effect), kan voor ouders een opluchting betekenen. Als een workshop op school plaatsvindt, bevordert dit de gezamenlijke communicatie en opvoeding van de kinderen.

Opvoedingsondersteuning op school Wat is het? Een individueel gesprek met de opvoedconsulent van de opvoedingswinkel over concrete opvoedingsvragen van ouders op een vertrouwde plek (de school) met eventueel een vertrouwenspersoon aanwezig. Hoe werkt het? In plaats van naar de opvoedingswinkel te komen, maken we een afspraak op school met de ouders. Via een toeleider van de school wordt gezamenlijk een afspraak gemaakt. Let wel: het gaat hier over opvoedingsthema’s en geen onderwijsgerichte bezorgdheden over een kind. Hiervoor is het CLB de aangewezen organisatie. Wat levert het op? Dit kan de laagdrempeligheid van opvoedingsondersteuning ten goede komen. De gemeenschappelijke betrokkenheid tussen school en ouders over opvoedingsthema’s komt hiermee meer tot zijn recht.


B


3. Taalontwikkeling en taalstimulering Taalstimuleringskoffer Wat is het? Een koffer vol taalstimuleringsmateriaal die twee maanden kan uitgeleend worden door een organisatie of school om te gebruiken in de klas, uit te lenen aan ouders, of aan te wenden tijdens een individueel zorgmoment van één kind. Bij uitlening aan ouders zorgt de school voor de uitleenadministratie. Bedoeling hiervan is zo laagdrempelig tegemoet te komen aan noden van ouders en kinderen. Hoe werkt het? In de koffer vind je spelmateriaal voor verschillende leeftijden en taalstimuleringsboekjes. Je kan de koffer gratis afhalen in de opvoedingswinkel. Na twee maanden breng je de koffer terug en kan je eventueel een andere themakoffer meenemen (eten, slapen, stress bij kinderen …). Wat levert het op? De koffer is een middel om met taal bezig te zijn, dicht bij degenen die het nodig hebben. Als school kan je taalstimulering op die manier ook meer in de kijker zetten.

Worskhop/lezing taalontwikkeling en taalstimulering voor ouders Wat is het? De keuze bestaat uit een lezing over taalontwikkeling of een interactieve workshop hierover voor ouders tijdens een koffiemoment (anderhalf uur). Met begeleiding vanuit de opvoedingswinkel. Hoe werkt het? Met interactieve werkvormen (filmpjes, associatiekaarten, keuzekaarten, …) wordt gesproken over hoe taal zich ontwikkelt en hoe je daar als ouder invloed kan op uitoefenen. Leerkrachten kunnen aanvullen hoe taalstimulerend gewerkt wordt op school. Wat levert het op? Een gezellig gesprek over het thema, bewustwording van eigen invloed en betrokkenheid over het thema tussen ouders en school.


B


4. Gezonde voeding en eetgewoonten Eetkoffer Wat is het? Een koffer vol spelmateriaal, boeken, een canvas van de voedingsdriehoek en plastic voeding om met het canvas te gebruiken, een themapakket voor ouderbijeenkomsten over eetgewoonten thuis. Hoe werkt het? Deze koffer kan door organisaties of scholen gedurende twee maanden uitgeleend worden en op allerlei manieren worden gebruikt: in de klas, tijdens een koffiemoment voor ouders, als thema in de kijker aan het onthaal, enzovoort. Met begeleiding vanuit de opvoedingswinkel kan met het themapakket een workshop plaatsvinden tijdens een gezellig koffiemoment over eetgewoonten en tafelmanieren. Wat levert het op? Het thema gezonde voeding en eetgewoonten in de kijker, betrokkenheid van ouders over het thema, bewustmaking over gezonde voeding en hoe je als ouder zelf invloed kan hebben in eetgewoonten. Spelplezier voor de kinderen.

Waar vind je meer informatie? De opvoedingswinkel is gevestigd in: Huis van het Kind Savoyestraat 4 3000 Leuven T 016 27 24 90 E [email protected] [email protected] 37 | Praktijkvoorbeelden van activiteiten en werkvormen

B

’t Lampeke – Fabota Met een boekje op schoot Wat is het? Buurtwerk ’t Lampeke ontwikkelde in 2009 een dvd om binnen de eigen werking vorming voor ouders rond voorlezen bij de kinderen in gezinsverband (een boekje voor het slapen) te ondersteunen. Dit kadert binnen het werken rond taal en het versterken van de band tussen ouder en kind. De dvd ‘Met een boekje op schoot’ werd ontwikkeld door Lieven Verlinde en gemonteerd door Tobias Jansen.

Hoe werkt het? Belangrijk is dat je de dvd gebruikt als visueel materiaal tijdens een vorming of activiteit met de ouders. De dvd is niet ontwikkeld om zomaar ‘uit te delen’.

Wat levert het op? Gekoppeld aan deze dvd ‘met een boekje op schoot’ biedt Buurtwerk ’t Lampeke vormingen aan rond voorlezen met kinderen gericht naar taal- en kansarme ouders. Deze vorming is laagdrempelig en praktisch en is geschikt voor allochtonen en autochtonen. Aanwezigheid van tolken of spontane vertalingsmomenten tussen ouders onderling, deelname van kinderen, die samen met de ouders meekomen, het inpassen van een vorming binnen een opendeurdag of een feestmoment, het kan allemaal. De vorming wordt met plezier telkens aangepast aan de noden en vragen van de organisatie. Het kan eenmalig als workshop, maar ook in een reeks van meerdere momenten. De vorming toont onmiddellijk in de praktijk aan hoe je de dvd ‘Met een boekje op schoot’ kan gebruiken. Minimum duur van deze vorming is 90 minuten.

Waar vind je meer informatie? www.lampeke.be/publicatie/met-boekje-op-schoot In samenwerking met de provincie Vlaams-Brabant werd de dvd ‘Met een boekje op schoot’ begin 2010 uitgegeven. Je kan deze dvd gratis bestellen bij de verantwoordelijke kindbeleid van de Provincie Vlaams-Brabant, 016 26 73 48 38 | Praktijkvoorbeelden van activiteiten en werkvormen

B

’t Lampeke – Fabota Rugzak en leesmaatjes Wat is het? De Rugzak/Leesmaatjes is een project rond taalstimulering en situeert zich tijdens de schoolvakanties. Kinderen uit kansen taalarme gezinnen en/of anderstalige gezinnen lopen tijdens schoolvakanties heel veel achterstand op, op het vlak van het Nederlands (zomerverlies). Dit beïnvloedt hun schoolcarrière. Het project is op te splitsen in twee onderdelen.

Hoe werkt het? 1. Kinderen die tijdens vakanties naar het buitenland gaan. Hiervoor wordt er een taalrugzak samengesteld met allemaal Nederlandstalig materiaal. Dit gebeurt in sterke samenspraak met en engagement van kinderen en ouders. Ook de buurtscholen zijn hierbij sterk betrokken. 2. Voor de thuisblijvers bieden we Leesmaatjes aan. Het lezen wordt tijdens onze speelpleinwerking in een speelse, niet-verplichtende omgeving geprikkeld om te lezen en in boeken te neuzen. Hierbij wordt een vrijwilligersploeg betrokken. Daarnaast is er ook een eindproduct ‘Lezen in de zomer’ gemaakt. Dit is een inspirerende brochure die verdeeld wordt onder kinderwerkingen, speelpleinwerkingen en scholen. Zo hebben ze ondersteuningsmateriaal om op een toegankelijke en laagdrempelige manier rond dit zomerverlies te werken. Vanuit onze expertise bieden we vormingen aan voor andere werkingen, die beide projecten in de eigen werking willen binnenbrengen, dit geldt zowel voor het jeugdwerk, de opvangsector als het onderwijs. Het concept van de vorming hangt af van de specifieke vraag. Dit kan gaan van een uitgebreide voorstelling van het project over een coaching van een (personeels-)team tot een actieve en praktische vorming voor een groep kinderwerkers. We maken een vorming op maak in dialoog met de aanvrager. Minimum duur van deze vorming is 90 minuten. Meer info hiervoor bij ‘vormingen’ op de website van ‘t Lampeke.

Waar vind je meer informatie? www.lampeke.be - deel ‘publicaties en pers’ Maureen of Lies, [email protected], 016 22 89 78


B

’t Lampeke – Fabota Koffer Schaap Wat is het? Koffer Schaap is een eenvoudig te gebruiken spelen vertelpakket voor jonge kinderen (peuters en kleuters) rond de thema’s samen spelen, eigenheid en diversiteit.

Hoe werkt het? De familiale context van de kinderen staat centraal. Koffer schaap richt zich expliciet naar kinderen uit maatschappelijk kwetsbare gezinnen en biedt kapstokken om net met deze kinderen te werken rond een positief zelfbeeld en het zich goed in hun vel voelen. Koffer Schaap richt zich naar jeugdwerk, onderwijs, voor- en buitenschoolse opvang, thuisbegeleidingsdiensten, e.a. Vanuit onze expertise bieden we vormingen aan voor werkingen, die Koffer Schaap willen gebruiken. Minimum duur van deze vorming is twee uur.

Waar vind je meer informatie? Meer info vind je bij het deel publicaties en pers op de website www.lampeke.be. Het pakket met de poppen is te koop bij onze werking via [email protected].


B

’t Lampeke – Fabota Koffer Schaap Maison Wat is het? “Koffer Schaap Maison” is een project dat ontstaan is vanuit “Koffer Schaap”. Maandelijks organiseren we “Kafee Karoo” voor ouders met kinderen van 0 tot 6 jaar. In deze gezellige en multiculturele oudergroep werken we rond dezelfde thema’s als we doen met Koffer Schaap bij de peuters en kleuters. Speciaal voor deze ouders hebben we kleine draagbare koffertjes om de koffer schaap-diertjes mee naar huis te nemen. Het grote thema is werken aan de hechting tussen ouder en kind via rituelen en taal.

Hoe werkt het? Ouders worden maandelijks uitgenodigd om naar Kafee Karoo te komen. De eerste keer dat een ouder komt krijgt die het koffertje mee naar huis. Elke ouderbijeenkomst wordt er een ander diertje uit de schapenfamilie besproken, dit diertje krijgen ze achteraf dan mee naar huis om bij in hun koffertje te steken. Vanuit het verhaal van elk schaapje hebben we het over verschillende thema’s zoals vriendschap, veiligheid, erbij willen horen en anders zijn.

Wat levert het op? Via dit project verlagen we de drempel om het te hebben over opvoedingsondersteunende thema’s met kwetsbare gezinnen en werken we aan de ouder-kindrelatie.

Waar vind je meer informatie? Meer info vind je bij het deel publicatie en pers op de website www.lampeke.be [email protected] Projectmedewerker preventieve gezinsondersteuning


B

CKG De Schommel Wat is het? CKG De Schommel is een Centrum voor Kinderzorg en Gezinsondersteuning, erkend en gesubsidieerd door Kind en Gezin. We richten ons naar gezinnen met kinderen van 0 tot 12 jaar (met bijzondere aandacht voor 0-6 jarigen) die het tijdelijk moeilijk hebben met of vragen hebben bij de opvoeding en/of de zorg voor hun kinderen. Ieder gezin kan vrijwillig een beroep op ons doen.

Hoe werkt het? Hulpverlening vanuit CKG De Schommel is steeds gezinsondersteunend en vrijwillig. De hulpverlening start op vraag van de ouders. Samen met ouders worden de mogelijkheden bekeken en wordt nagegaan hoe we hen hierbij kunnen helpen. Ons doel is ervoor te zorgen dat onze ondersteuning overbodig wordt en gezinnen weer zelfstandig verder kunnen (eventueel door middel van een gerichte doorverwijzing). In onze werking neemt positief opvoeden als visie en aanpak een belangrijke plaats in. Dit wil zeggen dat we kinderen zoveel mogelijk op een positieve manier benaderen. We stimuleren hen in hun ontwikkeling door goed, gewenst gedrag te belonen en in de kijker te plaatsen. CKG De Schommel biedt verschillende werkvormen aan: • Gezinsbegeleiding aan huis (mobiele thuisbegeleiding) • Vroegtijdige gezinsondersteuning: • Intensieve mobiele begeleiding van (aanstaande) moeders (of ouders) en de jonge baby tot 6 maanden (Ambermodule) • Baby mobiele gezinsbegeleiding • STOP4-7 (trainingsprogramma voor kinderen tussen 4-7 jaar met gedragsproblemen, hun ouders en hun leerkracht(en) • Triple P (oudercursus omtrent positief pedagogisch opvoeden)

Contact voor algemene aanvraag Als gezinnen/verwijzers een algemene aanvraag willen doen nemen ze best contact op met de hoofdzetel. De sociale dienst is iedere werkdag bereikbaar tussen 9 en 17 uur op het algemeen nummer 013 78 07 30 of [email protected] In crisissituaties is het centrum de klok rond bereikbaar op hetzelfde telefoonnummer. 42 | Praktijkvoorbeelden van activiteiten en werkvormen

Waar vind je meer informatie? CKG De Schommel Celestijnenlaan 66 - 3001 Leuven Tel. 016 84 79 50 - Fax 016 43 31 76 Afdelingshoofd: Sofie Vandereyken [email protected] of 016 84 79 46

B

Provinciaal Integratiecentrum (PRIC) wat is het? Het minderhedenbeleid in de provincie Vlaams-Brabant wordt uitgevoerd door het Provinciaal Integratiecentrum (PRIC). Het PRIC werkt aan een samenleving die positief omgaat met diversiteit en waarin mensen die behoren tot een etnisch-culturele minderheid volwaardig participeren aan het maatschappelijk leven. Doelgroep van het minderhedenbeleid zijn allochtonen, vluchtelingen en asielzoekers, woonwagenbewoners en mensen zonder wettig verblijf. Het PRIC heeft medewerkers in Leuven en in vier regionale steunpunten: regio Diest - Tienen, regio Vilvoorde, regio Halle en regio Asse. Het PRIC werkt samen met de stedelijke integratiediensten van Leuven, Halle en Vilvoorde.

Hoe werkt het? Activiteiten: - Informeren over de situatie van minderheden in onze provincie of in je specifieke regio. - Helpen bij de vormgeving van uw GOK-beleid om zo allochtone leerlingen zoveel mogelijk kansen te geven in je school. - Helpen bij de zoektocht naar het juiste materiaal om te werken aan de taalvaardigheid van uw allochtone leerlingen. - Helpen om allochtone ouders meer te betrekken bij de werking van je school. - Een intercultureel vormingsaanbod en vorming op maat aanbieden (bv. over hoe omgaan met racisme, hoe omgaan met andere culturen, de asielprocedure, migratie of andere onderwerpen). - Samenwerken met organisaties van etnisch-culturele minderheden. - Adviseren voor een multicultureel beleid in je school. - Doorverwijzen naar de juiste instantie voor gespecialiseerde juridische bijstand (vreemdelingenrecht). - Bemiddelen of helpen bij het neerleggen van een klacht wanneer je vindt dat de rechten van etnisch-culturele minderheden niet gerespecteerd worden in een bepaalde instelling of situatie, of als je getuige of slachtoffer geweest bent van racisme. - Informeren over mogelijke acties om te werken aan een betere verstandhouding tussen verschillende gemeenschappen. - Ondersteunen bij het coherent vormgeven van uw huistaakbeleid en het versterken van ouders in het begeleiden van huistaken. - Ondersteunen bij het voeren van een taalbeleid naar de ouders op je school. - Ondersteunen bij het uitbouwen van een netwerk van partners, die samen met jullie de kansen van leerlingen om breed te leren vergroten. - Ondersteunen bij het zoeken van positieve manieren om met de gevolgen van een diverse leerlingenpopulatie op je school om te gaan.

Contact Provinciaal Integratiecentrum, Tel. 016-26 73 99, [email protected] www.vlaamsbrabant.be/welzijn-gezondheid/voor-organisaties-en-professionelen/provinciaalintegratiecentrum/pric-minderhedenbeleid/index.jsp 43 | Praktijkvoorbeelden van activiteiten en werkvormen

Praktijkvoorbeelden van B activiteiten en werkvormen

Recommend Documents