2/18/2014
Praktijkvoorbeelden van Coöperatieven in Nederland Coöperatief Seminarie Brussel Februari 2014 Wilbert van den Bosch
Grote Diversiteit NL Coops
1
2/18/2014
• • • • • •
Coöperatieve organisatie Ledenzeggenschap Geen aandeelhouders Lokaal georganiseerd Sober beheer Reservering van de winst
• Duurzame bijdrage aan 2810082
3
welvaart en welzijn
Steeds meer coöperatieven in NL 2600 economisch actieve coöperaties Groei in duurzame energie, zorg en onderwijs 19% bbp: 112 miljard euro 166.000 werknemers Gemiddelde Nederlander lid van 1,8 coöperatie De 10 oudste cooperaties zijn verzekeraars Op 1 na: Coop Supermarkten
2
2/18/2014
‘Ik zie steeds meer mensen zich ongelukkig voelen in de bestaande economische situatie. Dat zouden we niet moeten willen.’ Irene von Lippe-Biesterfeld
Bill Clinton, Achlum Convention 2011 Support for solidarity declines as insecurity increases Over the long run cooperation always beats conflict And big always beats small We have no choice than to widen the circle of our sense of community, that’s how humanity has survived
3
2/18/2014
Waarden (ICA) gedreven ONDERNEMING Ethische waarden -eerlijkheid -openheid -transparantie -maatschappelijke verantwoordelijkheid -aandacht en zorg voor anderen
-zelfhulp -verantwoordelijkheidszin -democratie -gelijkheid -rechtvaardigheid -solidariteit
ONDERNEMING
De intelligente organisatie Je hebt invloed Je maakt verschil In de dialoog vind je wat juist is Iedereen mag meedoen
Dienend leiderschap Macht is:gemachtigd zijn
4
2/18/2014
Drijfveren • Functioneel:
efficiënter, goedkoper, delen
• Relatie:
met elkaar (diverse belanghebbenden)
• Ideologisch:
gelijkwaardigheid, respect, duurzame verhouding
• Verandering:
innovatie, verbinding
De Droom Ver-Groeit Het Instituut Loopt Vast Op Zoek Naar Het Nieuwe Dat heel oud is
Soorten coöperaties in NL • Markt en activiteiten: - inkoop coöperaties - productie coöperaties - verkoop coöperaties • Type leden - gebruikers coöperaties - ondernemers coöperaties - medewerkers coöperaties - (lokale) overheidscoöperaties - multi-stakeholder coöperaties
5
2/18/2014
Grootste Coöperaties in Nederland
4,7 mio verzekerden
4,2 mio verzekerden
20.000 leden
3,3 mio verzekerden
1.9 mio leden
Nieuwe Coops in NL
Coöperatie van Onderwijsbesturen t.b.v. Vastgoed
6
2/18/2014
NL Burgerlijk Wetboek Boek 2 Artikel 53 1 De coöperatie is een bij notariële akte als coöperatie opgerichte vereniging. Zij moet zich blijkens de statuten ten doel stellen in bepaalde stoffelijke behoeften van haar leden te voorzien krachtens overeenkomsten, anders dan van verzekering, met hen gesloten in het bedrijf dat zij te dien einde te hunnen behoeve uitoefent of doet uitoefenen. 2 De onderlinge waarborgmaatschappij is een bij notariële akte als onderlinge waarborgmaatschappij opgerichte vereniging. Zij moet zich blijkens de statuten ten doel stellen met haar leden verzekeringsovereenkomsten te sluiten, een en ander in het verzekeringsbedrijf dat zij te dien einde ten behoeve van haar leden uitoefent. 3 De statuten van een coöperatie kunnen haar veroorloven overeenkomsten als die welke zij met haar leden sluit, ook met anderen aan te gaan; hetzelfde geldt voor de statuten van een onderlinge waarborgmaatschappij waarbij iedere verplichting van leden of oud-leden om in de tekorten bij te dragen is uitgesloten. 4 Indien een coöperatie of een onderlinge waarborgmaatschappij de in het vorige lid bedoelde bevoegdheid uitoefent, mag zij dat doen, dat de overeenkomsten met
niet in een zodanige mate ondergeschikte betekenis zijn.
de leden slechts van
Keuze rechtsvorm kapitaal
mensen
missie
NV
stichting BV
massa
vereniging coöperatie
VOF CV
maatschap eenmanszaak individu
14
7
2/18/2014
AANSPRAKELIJKHEID EN ZEGGENSCHAP
•WA •BA •UA
Coöperatief besturen Effectieve ledeninvloed
Coöperatieve governance
Slagvaardig bestuur
Onafhankelijk en Deskundig toezicht
8
2/18/2014
Ledenvergadering Hoogste Orgaan • Hoogste Orgaan • Invloed en Zeggenschap • Taken en bevoegdheden: -benoemen van de leden van de Raad van Commissarissen, -wijzigen van statuten of ontbinden van de juridische entiteit, -besluiten tot een juridische fusie -vaststellen van de jaarrekening -klankbordfunctie voor het beleid
BestuurBestuur-DirectieDirectie-model ALV of LedenRaad
Bestuur
Titulair directeur runt bedrijf
9
2/18/2014
BestuurBestuur-DirectieDirectie-model ALV of LedenRaad Raad van Toezicht Bestuur
Titulair directeur runt bedrijf
BestuurBestuur-DirectieDirectie-model ALV of LedenRaad Raad van Toezicht
Directeur/Bestuurder runt bedrijf + vereniging
10
2/18/2014
Raad van Toezicht-model
Bestuur-directiemodel *Bestuur - bestuurt op hoofdlijnen -houdt intern toezicht -is bestuurlijk eindverantwoordelijk -bevoegd gezag
Modellen
*Bestuur -uitgevoerd door directie -bestuurlijke verantwoordelijkheid -bevoegd gezag *Raad van toezicht -intern toezicht -informatie-, advies- en goedkeuringsrechten -werkgeversrol
*Titulaire directie -voorbereidende en uitvoerende taken namens het bestuur
Raad van Beheer-model (one tier) *Algemeen bestuur bestaat uit uitvoerende en toezichthoudende bestuurders -bestuurlijke verantwoordelijkheid -bevoegd gezag -intern toezicht *Dagelijks bestuur -uitvoerend -bestuurlijke verantwoordelijkheid -bevoegd gezag
Keuze afhankelijk van -cultuur en identiteit organisatie -kwaliteiten functionarissen
2014: 130 moeders en 1 dochter 9 miljoen klanten
1,9 miljoen leden
130 lokale banken
Rabobank Nederland
Raad van Bestuur
2810082
22
11
2/18/2014
Getrapte invloed en zeggenschap 1,9 miljoen 130
Lokale Bank
12
Lokale Bank
Regionale Kring Vergadering
1
Lokale Bank
Lokale Bank
Lokale Bank
Regionale Kring Vergadering
Regionale Kring Vergadering
Centrale Kring Vergadering RvB
130
2810082
Lokale Bank
RvC
Algemene Vergadering
23
Centrale Kringvergadering • 4 keer per jaar • 72 leden: 12 regio’s met elk 6 vertegenwoordigers
• ‘parlement’ van de groep
2810082
24
12
2/18/2014
Algemene vergadering • 1 keer per jaar • 130 lokale banken • Groot aantal deelnemers
2810082
25
NL BURGERLIJK Wetboek 2 Vereniging met Bedrijf Van Enkele tot Miljoenen leden
13
