periodiek van draaistroomdispuut Waldur Voor u ligt wederom een nieuwe Gjallar boordevol informatie over de Waldur activiteiten van de afgelopen periode. Verder is er te lezen over het aankomende minisymposium dat als titel “Sustainable energy, small scale generation and microcogen” heeft en over werken op de TU/e en in het bedrijfsleven.
Inhoud Voorwoord
1
Aankondiging Symposium Werkzaam binnen EVT
2 3
Nedstack excursie
4
Werkzaam in het bedrijfsleven 5 Nieuw bestuur Advertorial
6 7
Excursie KEMA Flexnet
8
Agenda 10
mei Avondlezing KIVI-NIRIA
18
mei Symposium
27-28 mei Meerdaagse excursie 31 mei Excursie Smit transformatoren 17
juni Begunstigersdag
In de afgelopen periode zijn er twee excursies geweest. In de vorige editie is er al melding gemaakt over de Nedstack excursie, in deze editie valt te lezen wat we te weten zijn gekomen op deze zeer geslaagde excursie. Zaken zoals waar dit kleine Nederlandse bedrijf zich mee bezig houdt en over de rooskleurige toekomst die brandstofcellen hebben volgens dit bedrijf. Ook de excursie naar de KEMA is zeer goed bevallen bij de deelnemers, mede door het mogen meedoen met een business simulatie (een leuk spelletje voor studenten!) genaamd FlexNet. Vanuit de faculteit vertelt Guus Pemen en vanuit het bedrijfsleven Frans Schoren over hun werk en hoe ze bij hun huidige baan zijn gekomen. Ook de promotie van Waldur komt weer goed op gang. Op verschillende plaatsen op de faculteit zijn weer duidelijke posters met aankondigingen over Waldur activiteiten te vinden en wordt er weer gepromoot bij de nieuwe studenten uit onze doelgroep. Ook het Eindhovens publiek heeft wederom kennis kunnen maken met Waldur, dit keer op de Markt in Eindhoven tijdens de Frits Philips dag. Op verzoek van de faculteit heeft Waldur daar worsten gebakken onder het mom van “Gloeilampen worden warm als je er een stroom doorheen stuurt, worsten ook!” Helm Jansen en Gerard Smits hebben daar maar liefst 1100 worsten uitgedeeld aan de hongerige feestvierders! De “elektronische knakworst” heeft zelfs de Volkskrant, het Eindhovens Dagblad en de Cursor gehaald! Wat willen we als klein dispuut nog meer? Tot slot nog wat mededelingen van organisatorische aard. Er zijn binnen Waldur weer enkele wijzigingen geweest. Bart Pluijms heeft Pim Jacobs opgevolgd als voorzitter van Waldur en Alexander Bosman volgt Marcel Hamoen op als penningmeester. Zij zullen zich verderop in dit blad introduceren. Binnen de redactie van de Gjallar heeft ondergetekende Justin van Essen opgevolgd. Ik ben eerder actief geweest bij het verenigingsblad van Thor, de Orathor, en hoop mijn ervaring nu ten goede te laten komen bij Waldur. Marcel Geers
Draaistroomdispuut WALDUR Technische Universiteit Eindhoven E-laag 1.06 Postbus 513 5600 MB Eindhoven Telefoon: 040 - 247 3562 Fax: 040 - 244 8375 E-mail:
[email protected]
De Waldur-worsten vinden gretig aftrek tijdens de verjaardag van Frits Philips
1
Aankondiging Symposium Woensdag middag 18 mei is het weer zover. Waldur organiseert op deze datum een minisymposium met als titel “Sustainable energy, small scale generation and microcogen”. Tijdens dit minisymposium zullen enkele nieuwtjes op dit gebied aan het licht komen, dus noteer deze datum vast in uw agenda. Na het succes van vorige jaren is ook dit jaar weer gekozen om het symposium een halve dag te laten duren. Op 18 mei zal net na de middag het symposium beginnen met het ontvangst van alle bezoekers voor de Senaatszaal in het Auditorium van de TU/e. Nadat iedereen even gezellig heeft kunnen bijpraten onder het genot van een kopje koffie of thee, zullen de lezingen aanvangen in collegezaal 5 van het Auditorium. Tijdens dit symposium zullen vijf sprekers aan het woord komen waarvan er twee medewerker zijn van de capaciteitsgroep EVT. ECN zal de spits afbijten met een lezing voorgedragen door dhr. Rabou, met als onderwerp biomassa als bron van brandstof voor kleinschalige duurzame opwekkers. Dit wordt gevolgd door een lezing gehouden door dhr. Pemen van de leerstoel EPS over het pulsed corona filteren van biomassa gassen. Enatec zal daarna een lezing verzorgen over een micro WKK applicatie gebaseerd op de Stirling motor. Verder zal NedStack een lezing geven over de brandstofcel in een micro WKK applicatie. Het symposium wordt afgesloten met een lezing voorgedragen door dhr. Wingelaar van de leerstoel EPE. Deze laatste lezing zal met een brandstofcel te maken hebben. Als afsluiting is er natuurlijk ook weer een borrel waar onder het genot van een biertje, glaasje wijn of fris nog even gezellig kan worden bij gepraat. Al met al een informatieve middag met een leuke mix van onderwerpen die lekker op elkaar aansluiten. Jan Schellekens Secretaris der DSD Waldur
Colofon Gjallar: nr. 6, mei 2005 Redactie: Femke van Belzen, Marcel Geers, Bart Pluijms E-mail:
[email protected] Oplage: 130 f/c print, 150 digitaal
2
Gjallar (jachthoorn) is de hoorn gedragen door Heimdall, de wachter van de Noorse goden. Met een zachte toon kondigt Heimdall de komst van de goden aan, maar in tijden van gevaar klinken krachtigere tonen.
Werkzaam binnen EVT emen EVT:: Guus PPemen Toen ik het verzoek kreeg om een stukje te schrijven voor Gjallar, was mijn eerste reactie: zie de Face van afgelopen juni. Daar staat al een heel verhaal over mijn studie, werkzaamheden en hobby’s. Voor wie het nog eens wil nalezen: http://w3.ele.tue.nl/nl/ organisatie/allerlei/face_online/. Echter, zo gemakkelijk kom ik er niet vanaf. Jullie nieuwsgierigheid is groot, met name heb ik veel reacties gehad op mijn ongewone opleidingspad.
is hij nu actief als hoofd anesthesist in het Dijkzicht ziekenhuis te Rotterdam. Hij geldt voor mij als een unieke laatbloeier, die op de momenten dat het er toe deed altijd z’n eigen weg is gegaan en z’n talenten en kansen heeft benut. Niet slecht voor een dorpsmavo! Ik wil geen pleidooi houden om de universiteit maar over te slaan. Sterker nog, ik ben er wel eens jaloers op als ik zie wat een unieke mogelijkheden de universiteit biedt om je talent te ontdekken en te ontplooien. Studenten zouden zich daar wel eens wat meer bewust van mogen zijn. Ik vind het een voorrecht om in zo’n omgeving te werken.
Enigszins stoer zeg ik altijd dat ik de universiteit heb overgeslagen. Mijn opleiding ben ik begonnen op de Mavo te Zundert, een echte dorpsmavo met totaal ongeveer 160 leerlingen. Het had weinig gescheeld of het was verkeerd met me afgelopen. Het studieadvies na de Tenslotte, de Gjallar redactie was Mavo luidde: Guus moet niet de nieuwsgierig wat ik de afgelopen week techniek in, etaleur of illustrator is wel zoal gedaan heb. Dat komt mooi uit. een geschikte keuze! Gelukkig heb ik mijn De aangename kant van de wetenschap instinct gevolgd, zoals ik later vaker heb is dat je jezelf regelmatig gedaan, en ben ik toch naar de MTS en internationaal moet oriënteren. later naar de HTS gegaan. Als techneut Afgelopen week was ik op een Guus Pemen op het Rode Plein in Moskou in de dop kreeg ik steeds meer symposium in Trento, in het noorden belangstelling voor de Elektrische van Italië, temidden van de Energietechniek, en op de HTS ben ik afgestudeerd op besneeuwde toppen van de Dolomieten. Op bijgaande foto’s wat vermogenselektronica (frequentieomzetter). Maar de 10 voor het meer impressies van het werk buiten de deur. Een samenwerking examen Hoogspanningstechniek verraadde mijn ware interesse. met het Russisch “Institute for High Temperatures” bracht mij afgelopen zomer op het Rode Plein. Het mausoleum van Lenin Na de HTS wachtte de militaire dienst. Het soldaatje spelen trok was niet meer toegankelijk, maar ik ben wel binnen de muren van mij absoluut niet aan. Uiteindelijk heb ik wederom mijn hart het Kremlin geweest. De andere foto geeft een impressie van een gevolgd en besloten om vervangende dienstplicht te doen. Zo veldmeting, waar we onze resultaten met betrekking tot biogas ben ik op de TU/e terechtgekomen. Al snel draaide ik hier reiniging met corona aan het testen zijn aan een echte biomassa zelfstandig mee in allerlei onderzoek naar partiële- en corona vergasser. ontladingen. Na een aantal jaren KEMA ben ik in 1998 teruggekeerd naar de TU/e. Guus Pemen In 2000 ben ik gepromoveerd op mijn onderzoek naar conditiebewaking van turbogeneratoren. Van Mavo tot doctor, en dat zonder universitaire opleiding, dat is tamelijk uniek te noemen. Toch telt mijn klasje uit de dorpsmavo meer mooie voorbeelden van laatbloeiers. Een van mijn klasgenoten heeft als wielrenner etappes gewonnen in de Tour-de-France en geniet nu van een comfortabel doch wat vroegtijdig pensioen. Hij klust nog wat bij; hij runt een van Nederlands beroemdste saunaclubs (voor de kenners/liefhebbers, die club van de dubbeldeksbus). Een andere klasgenoot heeft zich, zonder enige vervolgopleiding, opgewerkt tot technisch directeur van Nederlands grootste installateur van glasvezel en telecom netten, en is een van de drijvende krachten achter de introductie van digitale TV in ons land. Een andere klasgenoot ontving in 2000 van de minister van EZ de titel “Uitvinder van het jaar”. Na enkele jaren als directeur van een groot aannemersbedrijf (bekend van de bouwfraude), is hij voor zichzelf begonnen. Hij had een briljant idee voor flexibele waterkeringen met luchtkussens in plaats van zandzakjes, en kan daar nu een royale auto van rijden. Een nog sterker voorbeeld betreft de grootste lanterfanter uit onze klas. Na de Mavo is hij na wat ongelukkige omzwervingen beroepsmilitair geworden. Na een uitzending naar Libanon werd hij manusje-van-alles in het militair hospitaal te Utrecht. Al snel was hij geboeid door de medische wetenschap. Via een lange weg en met veel doorzettingsvermogen
Beide personen zijn oud-Waldur leden, maar wie is wie?
3
Nedstack excursie Donderdag 9 december organiseerde de vereniging voor ElectroMagnetische VermogensTechniek (EMVT) een bedrijfsbezoek aan NedStack. Ook Waldur leden waren hierbij uitgenodigd, hier volgt het verslag van dit bedrijfsbezoek. Het principe van de brandstofcel stamt al uit 1839. Deze is uitgevonden door Sir William Grove, maar door de hoge productie kosten en korte levensduur heeft het lang geduurd voordat “grootschaligere” introductie mogelijk werd. Tegenwoordig is deze techniek zover doorontwikkeld dat het een snel groeiende markt is geworden. NedStack is een bedrijf dat zich bezighoudt met het ontwikkelen en produceren van brandstofcellen en is een grote speler binnen dit gebied. Tijdens dit bedrijfsbezoek kregen we een heel interessante lezing over de activiteiten van NedStack. Helaas zat er voor de leden van EMVT en Waldur geen rondleiding in maar dit maakte het bezoek niet minder interessant. Hieronder volgt een kort verslag van de lezing van die dag en voor de volledigheid een korte uitleg over hoe een PEM brandstofcel werkt. NedStack is in 1998 ontstaan als een voortzetting van de brandstofcel activiteiten van AkzoNobel en is gevestigd in Arnhem. Het bedrijf telt 32 medewerkers en is opgebouwd uit een groep losse BV’s met NedStack Holding aan de top. NedStack concentreert zich vooral op het ontwikkelen van de PEM brandstofcellen, omdat deze de kortste opstarttijd en de grootste vermogensdichtheid hebben. Dit maakt ze uitstekend geschikt voor de drie markten waarop NedStack actief is, namelijk Automotive, Portable en Stationary. Een PEM brandstofcel zet waterstof en zuurstof om in water, elektriciteit en warmte en bestaat uit een membraan (MEA) wat ingesloten zit tussen twee bipolaire platen (zie Figuur.)
Werking van een brandstofcel
De bipolaire platen zorgen voor de aan- en afvoer van de gassen, warmte en de elektriciteit. Bij het membraan (MEA) vindt de reactie plaats welke versneld wordt door de op het membraan aangebrachte katalysator. Bij de anode komt waterstofgas binnen en hier vindt de volgende reactie plaats H2 → 2H+ + 2e-. De waterstof protonen (H+) gaan door het membraan naar de kathode toe, voor de losse elektronen is het membraan niet doorlaatbaar. Aan de kant van de kathode vindt er een reactie plaats met zuurstof 2H+ + 2e- + 1/2O2 → H2O. De elektronen die nodig zijn voor de kathode reactie kunnen niet
4
door het membraan heen en worden via een extern geleidend circuit van de anode naar de kathode geleid. Bij de reactie aan de kathode komt er vervolgens zuiver water vrij. NedStack’s sterke punten zijn gepatenteerde technologieën zoals de best geleidende bipolaire platen die er te koop zijn. Deze hebben ze in eigen beheer ontwikkeld, en hebben een geleidbaarheid van meer dan 200 Sm-1. NedStack’s brandstofcellen hebben een snelle opstarttijd van minder dan 10 seconden en dat allemaal tegen een relatief lage kostprijs. NedStack’s brandstofcellen differentiëren zich vooral doordat ze op atmosferische druk (7kPa overdruk) werken in plaats van 2 bar, zoals de meeste concurrenten. Door dit lage druk ontwerp is er geen “grote” externe compressor nodig. De prijs van complete brandstofcel systemen halveert op het moment jaarlijks en zit op het moment net onder de 2000•/kW. Vanaf 1000•/kW worden brandstofcellen al economisch interessant. Voor gebruik in vorkheftrucks zal dit eind 2005 al zijn. Eind 2006 zal de verwachte prijs ongeveer 500•/kW bedragen. Dit maakt ze interessant voor micro co-generatie. Dus in plaats van bijvoorbeeld een CV-installatie, zal een brandstof cel worden ingezet die voor zowel elektriciteit als warmte zorgt. Uiteindelijk zal de prijs in 2010 gaan liggen rond de 45•/kW. Met deze snelle prijsdaling is het in 2008 al interessant om brandstofcellen in vrachtwagens en bussen te gaan gebruiken. In de ontwikkeling van PEM brandstofcellen wordt daarom massaal door de auto-industrie geïnvesteerd. Een van de grote projecten waar NedStack op het moment aan werkt is een 50MW PEM powerplant. Deze zal gebouwd worden bij de membraanelektrolysefabriek van AkzoNobel in Rotterdam. Dit bedrijf produceert chloor uit pekel door middel van een elektrolyse proces. Bij dit proces komt jaarlijks 13000 ton waterstof vrij. Op het moment wordt dit afgefakkeld maar dit kan natuurlijk ook gebruikt worden om een brandstofcel centrale mee te voeden en op deze manier de energie kosten te drukken. De “plant” zal een nominaal vermogen moeten kunnen leveren van 50MW met een piek vermogen van 200MW. Verder moet dit piek vermogen binnen één seconde geleverd kunnen worden. Ook moet de centrale een rendement hebben van meer dan 60% en moet de levensduur van de brandstofcellen in de centrale groter zijn dan 40000 uur. Op het moment heeft NedStack een pilot lopen in Arnhem. Hier staat een “stack” geïnstalleerd waaraan gemeten wordt. De centrale zelf zal later bestaan uit 2000 gekoppelde 25kW stack’s die in een grote zeecontainer geplaatst zullen worden. De brandstofcellen zullen modulair opgebouwd zijn zodat ze in bedrijf uitwisselbaar zijn voor bijvoorbeeld onderhoud. Ook wordt er nagedacht over de thermische huishouding en hoe de stacks bevochtigd gaan worden. Er moet echter ook nog veel onderzocht worden. Op het moment is het bijvoorbeeld nog niet bekend of de uitgangsspanning van de centrale AC of DC gaat worden en of de restwarmte ook gebruikt gaat worden in de fabriek. Ook moet er nog gewerkt worden aan de levensduur van de brandstofcellen die nu nog op 20000 uur ligt en is de benodigde hoeveelheid waterstof, die aangevoerd wordt, niet voldoende om het piekvermogen te kunnen leveren. Er moet dus nog veel gebeuren voordat de centrale in 2011 in bedrijf wordt genomen. Jan Schellekens
Werkzaam in het bedrijfsleven: FFrans rans Schoren Nimen hao ma? Voor het afstudeerwerk was ik, onder begeleiding van prof. Van der Laan, in 1988 een jaar in Engeland bij het Joint European Torus project. Zo heb ik tijdens mijn afstuderen al iets van de smaak van het internationale werken geproefd. Na mijn afstuderen heb ik nog een jaar bij de vakgroep als assistent gewerkt op EMC projecten. Vervolgens heb ik Eindhoven verlaten, maar wel in contact gebleven (zo hebben we in 2003 in Oost Malaysia (ook wel bekend als Borneo) onder tropische omstandigheden met een pulsgenerator beproevingen uitgevoerd in een LNG fabriek van Petronas). Eerst bij de NKF in Delft op het gebied van hoogspanningskabels en later bij het toenmalige Elektrorail om EMC werk te doen.
In 2001 kwam de telecommunicatiesector in de klad, dus mijn vriendin wilde terug naar Nederland. Zij ging terug en ik bleef in Singapore, omdat het voor mij daar net goed liep. Omdat het in Nederlands telecom land niet veel beter was, heb ik voorgesteld om naar China te gaan. “Zo gezegd, zo gedaan”, nou dat niet, maar wel gegaan. We zitten al weer bijna twee jaar in Beijing. Vooral de taal is erg lastig. Na ruim een jaar naar de avondschool kan ik nu een beetje Chinees verstaan en praten, maar bijna niets lezen. Voor technische presentaties vraag ik meestal hulp van een PhD student die een natuurkundige achtergrond heeft en volgens mij redelijk goed aanvoelt waar het over gaat. Maar tot nu toe heb ik nog geen werk daaruit kunnen halen. Geduld is een schone zaak, daarnaast moet
Met de komst van de ontwikkeling van het 25kV 50Hz systeem voor de Betuweroute en HSL, zag ik een kans om EMC wat hoger op de agenda te krijgen. Vanaf toen heb ik binnen de teams van Holland Railconsult en Arcadis diverse problemen onderzocht en ook oplossingen aangereikt. Ondanks de diverse verbeterprojecten zijn er nog steeds problemen, vooral in de bestaande 1500V installatie. Nog niet alles is opgelost. Gelukkig staat EMC nog steeds goed aangeschreven, bij Holland Railconsult waren we in 1997 met zijn tweeën en nu werken er 8 man aan diverse projecten in binnen- en buitenland. Ook in mijn privé leven kwam de lol in internationale contacten naar voren. Mijn vriendin was afkomstig uit China en werkte voor Philips en later voor Lucent Technologies. In 1998 kwam ze thuis met de vraag “ga je mee naar Singapore?”. Ik wist nog net waar het lag, maar verder was ik totaal onbekend met dit land. Ik heb toch maar ja gezegd en de sprong in het diepe gewaagd. Toen vanuit Nederland zoeken naar een baan in Frans Schoren tijdens een meting in Singapore geen Maleisië. resultaat opleverde, heb ik bij Holland Railconsult aangekaart of ze met mij als zelfstandige (telewerker) verder wilden gaan. Ik zag nog wel een rol in de projecten, ook vanuit Singapore. In de beginperiode in Singapore was het niet druk, mijn vrije tijd heb ik gebruikt om het nodige aan computernetwerkenarchitectuur bij te studeren, om daarmee kansen op projecten te vergroten. Via Holland Railconsult ben ik vervolgens in een Singaporaans project gerold. Tijdens dat project heb ik erg goed op de kwaliteit en tijdige levering gelet. Hierdoor ben ik weer bij andere projecten betrokken geraakt. Het op tijd leveren (van voldoende kwaliteit) geeft een stuk mond op mond reclame. Op een gegeven moment ging het goed in Singapore, ik was tegelijkertijd met negen projecten in zes verschillende landen bezig.
Frans inspecteert een Rogowski sensor op de Maasvlakte
je ook het geluk hebben om de juiste personen te ontmoeten. En dan heb je ook nog wat culturele invloeden. Iemand als vreemde rechtstreeks benaderen is “not-done”, introductie via via, dat werkt meestal wel. Het RAMS en EMC werk wordt in China nog niet zo systematisch toegepast als in Europa of zuidoost Azië. Bovendien is het nog zo dat in het algemeen consultancy in Azië wat minder geaccepteerd is. Het is niet of minder goed zichtbaar, je krijgt iets dat je niet kunt vastpakken, gebruiken of opeten, dus waarom zou je daarvoor betalen? Het internationaal werken kan ik iedereen aanbevelen, het opent je ogen, maar je moet ook geduld hebben en tegenslagen kunnen incasseren. Sommige dingen zijn minder goed geregeld dan in Nederland, maar van de andere kant is Nederland “te ver“ doorgeregeld. Zolang je open staat voor nieuwe of andere manieren van kijken en het klagen beperkt tot samen met andere Nederlanders (die je overal ter wereld wel tegenkomt) klagen bij de borrel, dan kun je toch met veel plezier in een internationale omgeving ervaringen opdoen. In de laatste paar weken toevallig een paar contacten opgedaan die mogelijk wel een opening gaan bieden. Nog even volhouden……………….. Frans Schoren
5
Nieuw Bestuur Op 1 april, na de diploma-uitreiking aan Marcel Hamoen en Pim Jacobs, was het tijd om afscheid te nemen van deze twee bestuursleden. Maar waar bestuursleden plaats maken, moeten deze lege plekken ook weer opgevuld worden. Dus stonden er op 1 april weer twee nieuwe mensen klaar om hun tijd en energie in Waldur te steken. Aangezien onze secretaris zich ook nog niet voorgesteld heeft, laten we hem in dit stukje ook aan bod komen. Dus wie zitten er nu eigenlijk in het bestuur? De nieuwe voorzitter mag zich Bart Pluijms noemen. Hij is ondertussen de tel kwijt geraakt na een aantal jaartjes studeren en heeft ondertussen al aardig genoten van het studentenleven. Naast een bestuursfunctie bij Thor, is hij ook enthousiast bezig geweest voor de hockeyvereniging Don Quishoot. Maar omdat hij ondertussen al zijn andere taken kwijt was aan het raken en er naast afstuderen ook ontspanning nodig is, heeft hij besloten om nog een jaartje in Waldur te steken.
voor hem verder geen belemmering om erg in dit vakgebied geïnteresseerd te raken. Omdat hij zich heel graag verder wilde verdiepen in deze materie is hij aan de verkorte opleiding elektrotechniek begonnen aan de TU in Eindhoven. Tijdens keuzevakken kom je dan al snel in aanraking met Waldur. Het leek hem ook erg leuk om tijdens het laatste jaar van zijn studie een bestuursfunctie te nemen binnen het dispuut. Het kan namelijk erg leerzaam zijn en je leert er veel mensen kennen binnen het wereldje van de Nederlandse energietechniek. Hij was ook erg enthousiast toen er een vacature vrij kwam voor de functie van secretaris binnen het bestuur van Waldur en zal zich dus ook inzetten om er een wervelend jaar voor Waldur van te maken.
Wie let er dit jaar op de centjes bij DSD Waldur? Alexander Bosman! Hij is nog net in de vorige eeuw begonnen met studeren en inmiddels is hij aan het afstuderen bij de vakgroep EPS. Je kunt hem dan in principe ook in het EEG afstudeerhok vinden, of je hem daar in de praktijk ook altijd Na een korte stage zult vinden, is bij Paul Wingelaar, daarentegen is hij voor vier natuurlijk maar de maanden naar vraag. Hij heeft ook Zweden vertrokken. de E-laag kant van de Wie wil er nu in de capaciteitsgroep te winter in het koude zien gekregen tijdens Het bestuur met hun nieuwste cadeau Zweden wonen? een interne stage bij Gelukkig was het Paul Wingelaar en werk bij ABB zoals jullie in de hartverwarmend en voorgaande Gjallar de prestaties van PSV zorgden voor de rest. Op die manier konden lezen heeft hij ook een tijdje in Londen waren de donkere dagen niet moeilijk door te komen. rondgehangen voor een buitenlandse stage. De nieuwe secretaris van Waldur is Jan Schellekens. Tijdens zijn jeugd was hij al vroeg geïnteresseerd in de techniek, daarom besloot hij na het behalen van zijn MAVO diploma om naar de MTS te gaan. Op dat moment had hij nog twijfels over welke richting hij nu echt op wilde gaan, werktuigbouwkunde of elektrotechniek. Na veel twijfel heeft hij toen gekozen voor de richting elektrotechniek. Tijdens deze opleiding is hij echt gefascineerd geraakt voor dit vakgebied, het 4e jaar van de opleiding realiseerde hij zich dus ook dat hij nog te veel vragen en te weinig antwoorden had. Dit was het punt waarop hij besloot om verder te gaan met een vervolgstudie elektrotechniek aan de HTS in Eindhoven. Hier kwam hij tijdens zijn derde jaar pas echt in aanraking met vermogenselektronica, mede doordat hij via een klasgenoot een bijbaantje kreeg aangeboden binnen een bedrijf dat zich bezighoudt met onder andere het ontwerpen van klantspecifieke elektronica. Helaas was dat toentertijd geen afstudeerrichting op de HTS, maar dit was
6
Maar hij houdt zich natuurlijk niet alleen met studeren bezig. In de vorige jaren heeft hij in het bestuur van de IEEE Student Branch gezeten verder is hij als enthousiast blokfluitist lid van het Eindhovens Studenten Muziekgezelschap Quadrivium waar hij ook een jaartje deel uitmaakte van het bestuur. Om de drukte van de dag van zich af te zetten gaat hij graag eventjes sporten. Balsporten zijn niet zijn sterkste kant, maar hij kan zijn energie goed kwijt in fitness, zwemmen of hardlopen.
7
Excursie KEMA Flexnet, de business simulatie Op 29 maart organiseerde DSD Waldur gedurende een hele dag een excursie naar Arnhem, om bij KEMA een blik in de keuken te werpen van KEMA consultancy. KEMA heeft twee takken die zich met consultancy bezig houden. In de ochtend werden we ontvangen door Gerard Thijssen, oud Waldur penningmeester en via ECN in Petten, terecht gekomen bij KEMA Consulting Europe (KCE). KCE houdt zich voornamelijk bezig met business consultancy, vanuit energietechnisch oogpunt. Energiebedrijven zijn constant bezig met de organisatie te veranderen. Vooral door de liberalisering is er veel te doen op deze markt. KCE adviseert opwekkers, netbeheerders en andere spelers in de energiemarkt om optimaal en efficiënt om te gaan met deze veranderingen. Een voorbeeld dat tijdens de presentatie naar voren kwam, is de inrichting van het bedrijfsvoeringcentrum van een Europese netbeheerder, van de IT infrastructuur in het centrum, tot aan de bureaustoel van de operator. Ook is het opleiden van de medewerkers van het bedrijfsvoeringcentrum het ‘pakkie an’ van KCE.
die heel goedkoop kunnen worden verplaatst. FleXnet kent geen blindvermogen, zodat niet-energietechnici ook mee kunnen spelen. De groep werd opgedeeld in acht groepjes. Vier groepjes kregen over een deel van het bord de verantwoordelijkheid voor het bouwen en onderhouden van het net. Daarnaast waren er twee opwekkers die opwekeenheden konden bouwen en energie verkopen, en twee afnemers, die verbruikseenheden konden plaatsen. Achtereenvolgens waren de verschillende partijen aan de beurt. Als snel bleek dat studenten niet zijn opgeleid om stil en structureel te werk te gaan. Toen de tijd in ging voor de eerste ronde, ontstond een kakofonie. Over de tafel heen werden deals gemaakt tussen opwekkers en gebruikers, netbeheerders spraken af waar en wanneer welke eenheden neergezet moesten worden, en de armzalige verbruikers werden daarvoor beloond met subsidies.
Aan het einde van elke ronde werd er met een dobbelsteen gegooid. Deze bepaalde hoeveel eenheden producenten en afnemers de volgende beurt mochten plaatsen. Voor de netbeheerders bepaalde de Daarna was het de beurt aan dobbelsteen of er willekeurige Femmy Combrink, om het breuken en andere fouten werkgebied van KEMA Transport zouden optreden of dat ze een en Distributie Consultancy gratis component kregen. (TDC) onder de aandacht te Daarna werd de loadflow brengen. Aan de hand van een uitgerekend door walduriaan project, waarin de fiscale Jasper van Casteren, en werden openingsbalans van een wij meegenomen naar het netbeheerder moest worden Vissekomoverleg, waar de De trotse deelnemers van de excursie achter hun creaties op bepaald, kwamen diverse ronde werd geëvalueerd. Het het FlexNet bord. facetten van TDC aan bod. bleek dat de FleX componenten Vanwege de liberalisering moet niet echt werden gebruikt in de er door de netbeheerder ook belasting worden betaald over simulatie. De windenergie werd niet ingezet door de de bezittingen. Er was een verschil in mening tussen de opwerkkers, en de netbeheerders bouwden heel erg sterke netbedrijven en de belastingdienst in de waarde van deze netten met veel ringstructuren, want dat hadden ze zo bezittingen. In een multidisciplinair team, waar KEMA vanuit geleerd in de colleges. Na de bespreking kwam de afrekening het technische deel voor zijn rekening nam, en andere van de ronde met behulp van de loadflow. Op willekeurige bedrijven, gespecialiseerd in accountancy en taxatie, zaten plekken werd een terrorist geplaatst, en lijnuitval werd ook ook in het team. Het werd duidelijk dat een TDC-er een door de computer bepaald. Uiteindelijk kwam er een gedegen technische ondergrond heeft, maar ook verder kijkt totaalafrekening uit de computer rollen en elke partij moest dan de grenzen van het vakgebied. Verder bleek dat MVA zijn eigen geld bij de andere partijen halen. Daar kwam de niet alleen de eenheid van het schijnbaar vermogen is, maar ware incassogeest van enkele Waldurleden duidelijk naar ook staat voor Materiële Vaste Activa. voren. Een grote chaos ontstond en Femmy had af en toe veel moeite ieders aan dacht te krijgen als zij als regulator De lunch werd genuttigd in het kleine restaurant op het de spelregels aan ging passen voor een volgende ronde. Al Businesspark, waar nog druk werd nagepraat over de met al een heel dynamisch spel en erg leerzaam voor de presentatie met beide sprekers en Davy Thielens, die de dag studenten, en het kent ook geen winnaars en verliezers. in het garen had gehangen. Wellicht goed om FleXnet te integreren in een college. Na de lunch werd een wandeling in het zonnetje naar het Elektrum gemaakt. Hier stond ons tweede doel klaar, FleXnet. In een korte introductie werd uitgelegd dat FleXnet bedoeld was om mensen inzicht te geven in hoe een netbeheerder en marktpartijen in een liberale markt moeten opereren. FleXnet dankt zijn naam aan de flexibele onderdelen waaruit het net kan worden gebouwd. Twee nieuwe elementen zijn beschikbaar in FleXnet, de regelaar, die overbelastingen op een onderstation kan wegregelen en flexibele verbindingen,
8
Na een viertal rondes, zat de tijd er jammer genoeg op. Time flies when you are having fun. Gelukkig stond er inmiddels een borrel klaar en onder het genot van een drankje werd er nog nagepraat over de beleefnissen van de middag. Uiteindelijk belandde de hele delegatie in een pizzeria aan de korenmarkt, waar de succesvolle dag werd afgesloten. Pim Jacobs
